Medicamenteuze behandeling van Fibromyalgie

dr. Philip Remans

Education, education, education

• Stel realistische verwachtingen

• “tot op heden is van geen enkele medicamenteuze therapie afdoende benificieel effect beschreven…”

• “…benadering is dan ook leren omgaan met pijn…”

Medicamenteuze mogelijkheden

• Antidepressiva• Anticonvulsiva• Sedativa• NSAIDs en glucocorticoïden• Analgetica• Varia

Tricyclische anti-depressiva: amitryptiline (Redomex)

• 7 (kleinere) en kortere (12 weken) studies• 2 studies (met cyclobenzaprine) met langere follow-

up (26 weken) suggereerd vermindering effectiviteit

Weinig uniformiteit in effectiviteit en relatief hoge frequentie nevenwerkingen

Klinische verbetering bij 25-40% van de patiënten .

1-3h voor slapen 10 mg 25 mg (evt 50 mg)

SNRI’s: Duloxetine (Cymbalta)

• Initiëel 2 (kleinere) multi center studies van 12 weken.• Later 1 grotere (520 patienten) multicenter, randomized,

dubbel-blind, placebo-gecontroleerde studie van 6 maanden.

Significante verbetering van pijn (Reeds in eerste week)

Verbetering mentale vermoeidheid, niet algehele vermoeidheid.

Best verdragen ‘s ochtends 30 mg 60 mg

SSRI’s

• Fluoxetine– 1 studie met vaste dosis (20 mg) – 1 studie met escalerende dosis (2080 mg) wel (wat) signifante verbetering

t.o.v. placebo

• Paroxetine– dose escalatie (12.562.5 mg), 116 patienten, 16 weken 25 % verbetering FIQ-score : 57% vs 33%

• Fluvoxamine– 1 studie vergelijking met amitryptiline Geen verschil in pijnvermindering Minder uitval (16 vs 40%)

• Citalopram– 2 (kleinere) studies

Combinaties anti-depressiva

• 1 studie combinatie 20 mg fluoxetine ‘s ochtends + amitryptiline ‘s avonds

Effectiever dan fluoxetine of amitryptiline alleen.

Antidepressiva: meta-analyses

• Arnold LM, Keck PE Jr, Welge JA. Antidepressant treatment of fibromyalgia: a meta-analysis and review. Psychosomatics. 2000;41(2):104-113.

• O’Malley PG, Balden E, Tomkins G, Santoro J, Kroenke K, Jackson JL. Treatment of fibromyalgia with antidepressants: a meta-analysis.  J Gen Intern Med. 2000;15(9):659-666.

• Häuser, Bernardy, Üçeyler, Sommer. Treatment of fibromyalgia syndrome with antidepressants: a meta-analysis. JAMA2009 Jan 14;301(2):198-209.

Antidepressiva bij fibromyalgie: meta-analyses

Antidepressiva: Pijn

JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Antidepressiva: vermoeidheid

JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Antidepressiva: depressieve grondstemming

JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Antidepressiva: Health-Related Quality of Life

JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Anti-convulsiva: pregabaline (Lyrica)

Aantal patienten met 50% verbetering pijn: 29% versus 13%

Ook significante verbetering slaap vermoeidheid, algeheel welbevinden.

2 grotere studies (529 patienten (8 weken) + 798 patienten(13 weken))+ aantal kleinere studies

Durability: 6 maanden follow-up van patienten die op 6 weken >50% verbetering pijn

61% versus 32%

Meta-analyse

Pain 2009, 145(1): 69–81 gabapentin and pregabalin – A meta-analysis of randomized controlled trials

• Observationele studie: 127 patienten bij 10 reumatologen

Compliance pregabaline

47% rapportering non-compliance.

Spierrelaxantia:benzodiazepines

• Diazepam, tetrazepam: geen effect

Anti-inflammatoire medicatie

• NSAID’s: Naproxen, ibuprofen Geen verschil in effectiviteit dan placebo

• Geen data cox2 inhibitors

• Geen effect glucocorticoiden

Analgetica

• Studie met combinatie acetaminofen+tramadol 4Xdaags, 3 maand (vrouwen)Aantal patienten met 50% reductie pijn : 35% versus

18%VAS pijn: 19mm versus 7 mm

Varia

• Dieet (vegetarisch) : geen effect

• S-adenosylmethionine , carnitine, vitamineC, ..:

Geen effect

• Magnesium

Magnesium

Magnesium Sulfate vs. Normal Saline

4.0

4.5

5.0

5.5

6.0

6.5

7.0

0 2 4

Week

Magnesium

Normal Saline

Mean

(SE

) VA

S

Conclusies

• Education, education, education:– Fibromyalgie = fibromyalgie– Responsabiliseer patiënt

• Welke plaats heeft fibromyalgie in leven?• Begrijpt hij/zij chroniciteit? Niet lijden tot schade?

Belasting/belastbaarheid?

• “Less is more”

• Stel realistische verwachtingen