meandry e learningu1

Meandry E-learninguMeandry E-learninguGrażyna Penkowska

1

3

Myśląc o e-learningu mamy przed oczami obraz dzieci siedzących w domu przed ekranem monitora, biorących udział w wirtualnej lekcji. Poprzez klikniecie wybierają one rodzaj aktywności spośród możliwych opcji, a kontaktują się głównie tekstowo z nauczycielem i innymi członkami klasy. Taki statyczny, bezosobowy i antyspołeczny obraz kształcenia online posiada wielu nauczycieli, rodziców, ale takie realizacje e-learningu występują w praktyce, bo kształcenie zdalne ma wiele różnych form i metod. Wskazuje na to raport „Beyond Virtual Schools” opublikowany pod koniec 2009 roku.

E-learningE-learningW literaturze dotyczącej kształcenia online na wiele różnych sposobów jest definiowane pojęcie „e-learning”. Wszystko jednak się komplikuje, gdy bliżej przyjrzymy się tym określeniom, bo żadne nie oddaje w pełni charakteru procesu, który opisuje. Jest wiele pojęć powiązanych z e-learningiem. W języku angielskim kilka terminów charakteryzuje edukację zdalną i są to między innymi pojęcia: distance learning, distance education, e-learning, blended learning itp.

5

Pojęcia powiązane z e-Pojęcia powiązane z e-learningiemlearningiemkształcenie na odległość,telematyka,kształcenie zdalne, e-kształcenie,

kształcenie online, kształcenie przez Internet,

kształcenie komplementarne, kształcenie hybrydowe,

distance learning, distance education, blended learning,

uczenie się w środowisku wirtualnym, e-edukacja.

6Określenia e-learningu

7

Źródło: opracowanie własne

Edukacja

E-edukacja

E-learningE-learning

akademicki E-learning korporacyjny

E-learning szkolny E-learning ....

Określenia e-learningu

Usytuowanie e-learningu w edukacji

Najkrótsza definicja e-Najkrótsza definicja e-learningulearningu

„Uczenie się przez Internet”(„Learning via the Internet”)

H. Shea-Schultz, J. Fogarty, Online learning today: 7 Strategies That Work, E-learning Magazine, January 8, 2003

„Kształcenie w całości oparte na komunikacji zdalnej (realizacja przewidzianego cyklu tematycznego lub całego kursu wyłącznie za pośrednictwem Internetu)”

J. Bednarek, Kształcenie na odległość. Podstawy dydaktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2008, s. 118


E-learning w opinii studentówE-learning w opinii studentów

Zapytano studentów I roku pedagogiki, jak rozumieją pojęcie „e-learning”. Oto niektóre odpowiedzi:

Metoda studiowania za pośrednictwem Internetu, umożliwiająca naukę w dowolnym miejscu, czasie i tempie

Metoda nauczania wykorzystująca sprzęt i programy multimedialne oraz łącza internetowe

Sposób, metoda nauczania z wykorzystaniem dostępnych mediów elektronicznych

Nowoczesny system zarządzania kształceniem oraz prowadzenia zajęć na odległość

Elektronicznie wspomaganie i uzupełnianie wiedzy zdobytej drogą tradycyjną w szkole

Uczenie się za pośrednictwem platform edukacyjnych Możliwość zdobywania wykształcenia w środowisku

wirtualnym Określenia e-learningu 9

Inne definicje e-learninguInne definicje e-learningu Konsultant e-learningu w Nowej Zelandii Mark Nichols:

„e-learning, to użycie różnych narzędzi technicznych, które albo bazują na Sieci, albo są dystrybuowane przez Sieć albo dostosowane do Sieci (Web-capable) w celach edukacyjnych”

M. Nichols, Teoria e-learning, Wirtualna Edukacja Czasopismo Elektroniczne Nr 16/2003 przedruk za Educational Technology & Society, 6(2), 1-10.

J. Mischke: „E-learning, to: instytucje, prawo, metodyka nauczania, proces nauczania oraz jego organizacja i wreszcie relacje między uczestnikami tego procesu, które prowadzą do zdobycia przez studenta nowej wiedzy, umiejętności i kompetencji przy użyciu nowoczesnych technologii informacyjnych.”

J. Mischke, Dylematy współczesnej edukacji: nauczanie tradycyjne czy zdalne?, [w:] Pedagogika @ środki informatyczne i media, [red.] M. Tanaś, Wyższa szkoła Pedagogiczna ZNP, Warszawa – Kraków 2005, s. 46.


Najczęściej pojawiające się Najczęściej pojawiające się aspekty w opisach e-learninguaspekty w opisach e-learningu

EkonomicznePrawneSpołecznePedagogiczneTechnologiczne

11Uwarunkowania rozwoju kształcenia zdalnego

Aspekty ekonomiczne Aspekty ekonomiczne

Na korzyść e-learningu przemawia:nieograniczona liczba studentów (brak

limitów przyjęć); zmniejszenie nakładów na infrastrukturę

stałą typu: akademiki, biblioteki; możliwość studiowania w dowolnym miejscu

na świecie bez zmiany miejsca zamieszkania, przejazdów itp.;

możliwość wielokrotnego wykorzystania materiałów szkoleniowych itd

12

Aspekty ekonomiczneAspekty ekonomiczne

Elementy kursu e-learningowego Szacowany koszt w USD

Program kursu z harmonogramem wykonania 6 000

Tekst 12 000

Tekst z odnośnikami do materiałów źródłowych 18 000

Tekst z odnośnikami do materiałów źródłowych i

ilustracjami

37 500

Audio i video 120 000

Symulacje 250 000

Wirtualna rzeczywistość 1 000000

13

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: C. McIntosh, Perspectives on Distance education. Lifelong Learning &Distance Higher Education, Commonwealth of Learning / UNESCO Publishing 2005, s. 34.

Uwarunkowania rozwoju kształcenia zdalnego

Na niekorzyść e-learningu przemawiają wysokie koszty przygotowania kursów zdalnych. Poniżej zaprezentowano szacowany koszt kursu e-learningowego oszacowanego przez Arizona Learning System (ALS).

Prawne uregulowania e-learningu w PolscePrawne uregulowania e-learningu w Polsce1. „Zajęcia dydaktyczne na studiach mogą być prowadzone

także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.” Dz. U. Nr 164, poz. 1365. z dnia 27 lipca 2005 r.

2. § 5. Liczba godzin zajęć dydaktycznych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych, prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie może być większa niż:

1) 80 % – w przypadku jednostek organizacyjnych uczelni posiadających uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego,

2) 60 % – w przypadku jednostek organizacyjnych uczelni posiadających uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora,

3) 40 % – w przypadku pozostałych jednostek organizacyjnych uczelni

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 września 2007 roku (Dz. U. Nr 188 poz. 1347)

14Uwarunkowania rozwoju kształcenia zdalnego

15

"§ 5. Liczba godzin zajęć dydaktycznych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych, prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie może być większa niż 60 % ogólnej liczby godzin zajęć dydaktycznych określonych w standardach kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów oraz poziomów kształcenia, z wyłączeniem zajęć praktycznych i laboratoryjnych.„

Dz. U. 90 poz. 551 z dnia 9 maja 2008

Uwarunkowania rozwoju kształcenia zdalnego

Typ kursu w zależności od ilości materiału dostarczanego Typ kursu w zależności od ilości materiału dostarczanego zdalniezdalnie

Typ kursuIlość materiału

dostarczanego zdalnieOpis kursu

Tradycyjny 0%

Kurs bez zastosowania technologii

informacyjnej (materiał dostarczany

pisemnie lub ustnie)

Wspomagany siecią Internet 1%-29%

Kurs tradycyjny wspomagany

technologią informacyjną (materiał

umieszczony na platformie CMS

Komplementarny (Blended

Learning)30%-79%

Kurs łączony, tradycyjny i zdalny.

Możliwa jest zarówno dyskusja online,

jak i spotkania „twarzą w twarz”

Zdalny 80%-100%

Większość, lub całość materiału

dostarczana zdalnie. Raczej bez

spotkań tradycyjnych.

16

Źródło: Opracowanie własne na podstawie I. Elaine Allen, Jeff Seaman, Richard Garrett, Blending in. The Extend and Promise of Blended Education in the United States, Published Sloan Consortium March 2007, s. 4

Modele kształcenia online

Znane modele kształcenia Znane modele kształcenia onlineonline

Kształcenie synchroniczne, asynchroniczne, mieszane

Modele wykorzystujące otwarte technologieModel 3JModel agregowany Model m-learninguModel ADDIEModel Gilly SalmonWiodące modele e-learningowe w USAPolski Uniwersytet Wirtualny

17Modele kształcenia online

Model m-learninguModel m-learningu

18

Parametry techniczne

Cechy ucznia

Aspekty społeczne

m-learning

Technologia użytkowa

Interaktywne uczenie się

Technologia społeczna

Kontekst informacyjny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. L. Koole, A Model for Framing Mobile Learning [w:] M. Ally, Mobile Learning: Transforming the Delivery of Education and Training, AU Press, Athabasca University, Canada 2009, s. 27.


Model ADDIEModel ADDIEAnaliza (Analiza)Projektowanie (Design)Rozwój (Development)Wdrożenie (Implementation)Ocena (Evaluation)


Model Gilly SalmonModel Gilly Salmon


Wiodące modele e-learningowe w Wiodące modele e-learningowe w USAUSA

Model University of PhoenixModel University of Illinois OnlineModel z Harwardu


Liczba szkół oferujących w 1996 roku studia zdalne na Liczba szkół oferujących w 1996 roku studia zdalne na świecieświecieRodzaje szkół Szkoły w Stanach Zjednoczonych Szkoły w innych krajach świata

Akredytowane w pełni zdalne 81 25

Akredytowane zdalne z krótkim pobytem

101 21

Akredytowane zdalne z dłuższym programem pobytowym

359 23

Nie akredytowane zdalne 66 19

Nie akredytowane zdalne z krótkim pobytem

15 1

Nie akredytowane zdalne z dłuższym programem pobytowym

22 2

Nie akredytowane częściowo zdalne szkoły prawnicze (także korespondencyjne)

11 0

Szkoły medyczne 16 11

Szkoły innych specjalności oferujące nauczanie zdalne

332 0

Szkoły religijne 2 0

Korespondencyjne kursy na poziomie akademickim

105 53

Szkoły oferujące uzyskanie dyplomu typu diploma mills

46 67

Ogółem 1156 222


Źródło: J. Bear, M. Bear, Guide to Earning Degrees Nontraditionally, Beneficia 1996, C&B Publishing.

23

Największy, prywatny, akredytowany uniwersytet online w USA – ponad 180000 studentów rocznie

Zasadnicze cechy modelu Uniwersytetu w Phoenix:

•Ustalone administracyjnie dokładne procedury studiowania•Podział na autorów treści i tutorów prowadzących kursy•Tutorzy traktowani jak pracownicy korporacyjni•Wysoka interaktywność student-system


24

Powstał w 1997 roku jako jednostka koordynująca kształcenie zdalne w filiach Uniwersytetu of Illinois (Chicago, Springfield i Urbana-Champaign). Nadrzędnym celem tej inicjatywy jest utrzymywanie wysokiej jakości kształcenia na odległość

Cechy modelu Uniwersytetu of Illinois Online:

•Luźniejsze procedury studiowania•Autorzy treści są profesorami uczącymi•Łączenie nauczania tradycyjnego z online•Koncentracja na interakcyjności student – nauczyciel

25

• Zajęcia online stanowią jedynie sekcję zajęć na kampusie

• Główną formą zajęć zdalnych są nagrania wideo tradycyjnych wykładów

• Dyskusja online nie jest obowiązkowa


26

Polski Uniwersytet Wirtualny PUW


Pedagogiczny kontekst e-learningu Pedagogiczny kontekst e-learningu

Perspektywa konstruktywistyczna i behawiorystyczna e-learningu

Multimedialność, interaktywność, hipertekst itp.

Zmiana roli nauczyciela - moderator, kompetentny tutor

Organizacja procesu kształcenia - kształcenie tradycyjne zastąpione samokształceniem kierowanym

Nowe trendy w edukacji - edukacja bez szkoły, kryzys tradycyjnej szkoły, bezpieczna edukacja

27Pedagogiczna perspektywa kształcenia online

Zalety e-learninguZalety e-learningumożliwość łatwiejszego powiązania z innymi

kursami zdalnymibliższy kontakt z nauczycielempowtarzalną jakość przygotowanych kursów łatwość uaktualniania treści i modyfikacji

aktywności studentówwygodniejszy dla prowadzących i studentów

sposób prowadzenia zajęć indywidualizacja kształcenia, negocjowalność

programów i wymagańwiększa możliwość aktywizowania studentów w

różnorodne aktywnościuczenie się w środowisku bliższym studentom


Wady e-learninguWady e-learninguspory koszt przygotowania kursubrak ofert gotowych, standaryzowanych

kursów na poziomie wyższymproblemy z aktualizacją treści kursu trudność z motywowaniem uczestników kursubłędy w trakcie prowadzenia zajęć zdalnych

np.: zbyt duże, lub zbyt małe wymagania wobec studentów; słabe zaangażowanie nauczyciela w procesie komunikowania się ze studentami; niezrozumiały interfejs użytkownika, utrudniony dostęp do treści i ćwiczeń itp.

czasem niska jakość kursu


Kompetencje współczesnego Kompetencje współczesnego człowieka wg Janusza Gajdyczłowieka wg Janusza Gajdy

Znajomość języka mediów i zasad wychowania przez media

Odpowiedzialności moralnej za rozpowszechniane treści

Pedagogiczna perspektywa kształcenia online 30

Najważniejsze medialne umiejętności Najważniejsze medialne umiejętności nauczycielanauczycielaFriedrich Kron, Alivisos SofosFriedrich Kron, Alivisos SofosPrzygotowanie techniczno-instrumentalne Korzystanie z zasobów wirtualnych Praca w sieci Dydaktyka mediów Doświadczenie etyczno - emocjonalne Przekaz medialny

Pedagogiczna perspektywa kształcenia online 31

Kształcenie zdalne a misja Kształcenie zdalne a misja uniwersytetuuniwersytetuDecydując się na e-learning zderzamy się z

wieloma pytaniami i problemami. Oto niektóre z nich:

Czy i jaki e-learning rozwijać w polskich uczelniach?

Komu przyniesie korzyść rozwój kształcenia online? Jaki jest sens, by bezpośredni kontakt z uczonymi

zastępować interakcjami w sieci?Czy można zdalnie zdobywać wiedzę i umiejętności

uniwersyteckie tak samo efektywnie, jak tradycyjnie?

Jakie modele e-learningu realizować w uczelniach?
