mbingarkesa mendore ngapËrkujdesja pËr viktimat:kur lËndohesh duke ndihmuar tËtjerËt

8/3/2019 MBINGARKESA MENDORE NGAPRKUJDESJA PR VIKTIMAT:KUR LNDOHESH DUKE NDIHMUAR TTJERT

1/21

MBINGARKESA MENDORE NGAPRKUJDESJA PR VIKTIMAT:

KUR LNDOHESH DUKE NDIHMUAR TTJERT

Yvonne Bryant, Punonjse Sociale e LiencuarZyra e Prokurorit t Shteteve t Bashkuara

pr Distriktin e Kolumbias


2/21

OBJEKTIVAT

Nj pamje e prgjithshme e Mbingarkess ngaPrkujdesja

Shenjat paralajmruese dhe simptomat

Parandalimi

Kujdesi pr veten

Trajtimi


3/21

FAR SHT MBINGARKESA NGAPRKUJDESJA?

Ndryshe quhet rregullim Traumatik Dytsordhe Traum e Transferuar

Mbingarkesa nga prkujdesja sht cfilitjafizike, emocionale, mendore dhe shpirtroreq psojn profesionistt nga ekspozimi ivazhdueshm ndaj puns me viktima edshmitar, sidomos ata persona q umbijetojn pasojave t ngjarjeve traumatike.


4/21

KUSH PRJETON MBINGARKES NGAPRKUJDESJA?

Profesionet e kujdesit shndetsor

- Mjekt, infermiert, ofruesit e shrbimeve tshndetit mendor

Profesione t tjera ndihmse

- Msuesit, klerikt, avokatt

Zjarrfiksit, personeli i ambulancave,punonjsit e zbatimit t ligjit

Bamirsit (ekspozim i teprt)


5/21

KUSH SHT I RREZIKUAR T PRJETOJMBINGARKES NGA PRKUJDESJA

Kushdo q ka aftsi pr t ndjerdhembshuri, simpati, shqetsim dhe

prkujdesje t vrtet Personat me trauma personale tpazgjidhura

Njerz q po kalojn t njjtat vshtirsi Forca m e madhe (lidhja prej

dhembshuris) sht gjithashtu edhedobsia m e madhe


6/21

FAZAT E MBINGARKESS NGA

PRKUJDESJA

Faza e zellshmris

Faza e irritimit Faza e trheqjes

Faza Zombi


7/21

FAZA E ZELLSHMRIS

I prkushtuar, i prfshir, i disponueshm

Zgjidh probleme/bn ndryshimin

Bn me dshir m shum sesa ikrkohet

Entuziazm i madh

Del vullnetar pr dika, pa iu krkuar


8/21

FAZA E IRRITIMIT

Fillon ti bjer shkurt

Fillon tu shmanget klientve

Fillon t tallet me kolegt dhe klientt

Prdor humor t paprshtatshm Pavmendje, gabime dhe munges

prqndrimi

Fillon distancohet nga miqt e kolegt


9/21

FAZA E TRHEQJES

Entuziazmi fillon e bie Klientt nga persona kthehen n faktor

irritues

I lodhur gjith kohn, nuk do t flas pr punn Fillojm t neglizhojm familjet, klientt,

kolegt dhe vetet tona

Prpiqemi ti shmangemi dhimbjes dhetrishtimit


10/21

FAZA ZOMBI

Gjendja jon e pashpres kthehet ntrbim

Fillojm t urrejm njerzit...t gjith, padallim T tjert na duken t paaft apo t

paditur Fillojm i prmojm klientt tan Nuk kemi durim...ndjenj humori...koh

pr tu argtuar


11/21

CFILITJA

Cfilitje emocionale Kur ndjehesh i mbingarkuar dhe i rraskapitur emocionalisht

Arritje personale t zvogluara Nj rnie n ndjenjn e aftsis dhe perceptimin e arritjeve

n pun

Depersonalizim Nj reagim negativ, i pandjeshm dhe tepr i distancuar ndaj

njerzve

Maslach dhe Jackson


12/21

MBINGARKESA NGA PRKUJDESJA APODJEGIA (ZHGNJIMI, APATIA)

Mbingarkesa ngaprkujdesja

Shqetsim pr traumat dhe

streset emocionale t ttjerve

Simptoma t ngjashme medjegien, por fillimi sht

m i shpejt e ka m shummundsi pr tu prmirsuar

Mund t oj n djegie

Djegia

Do m shum koh

Ndjen se nuk je efikas n

pun, bhesh cinik,distancohesh

Personi fillon t mendoj qnuk sht i prshtatshm pr

at lloj pune


13/21

DALLIMI

Bni pyetjen

A e dua punn time?Po Jo

mbingarkim nga Djegie (zhgnjim,prkujdesja apati)


14/21

SIMPTOMAT E MBINGARKESS NGA PRKUJDESJA

Aftsi pr njohuri Emocionale T sjelljes Shpirtrore Marrdhniet

Personale

Fizike/

trupore

Rezultatet n

pun

Humbje

prqndrimi

Pafuqi Humor i

ndryshuesh

m

humbje e

qllimit

Trheqje Dhimbje

koke

Moral i dobt

Ulje evetbesimit

Ankth/Ndjenj faji

I irritueshm Inat me Zotin Vetmi Djersitje Shmangjedetyrash

Ashprsi Inat/

Trbim

Pa durim Humbje

besimi n nj

fuqi hyjnore

Mosbesim Rrahje t

shpeshta

zemre

Motivim i

dobt

orientim Trishtim Probleme me

gjumin

Vihet n

dyshim

kuptimi i jets

Shfaqje e inatit

apo vnie faji

Marrje

mendsh

Komunikim i

dobt n pun

Minimizim Frik Trheqje Humbje e vet-

knaqsis

M shum

konflikte

ndrpersonale

Marrje

fryme

Mungesa

Shqetsim pr

traumn

Depresion I prirur pr

aksidente

Vihen n

dyshim besime

t mparshmefetare

Izolim nga t

tjert

Dhimbje Konflikte me

personelin


15/21

PARANDALIMI

Identifikimi dhe ndrgjegjsimi i hershm jan ky Ruani nj ekuilibr t mir mes puns dhe jets:

- Ushqimi: 3 vakte n dit, kufizoni ushqimet e shpejtdhe alkoolin

Gjumi: Krijoni nj rutin relaksuese, flini dhe zgjohunin t njjtn koh do dit

Ushtrimi: 20-30 minuta 3-4 dit n jav Merrni dit pushimi nga puna ( mini pushime) Argtim: Kryeni disa aktivitete q jan thjesht pr tu

argtuar


16/21

KUJDESI PR VETEN

Krijoni/ruani lidhje me t tjert Merrni pjes n veprimtari shoqrore

Hiqni dor nga krkimi i perfeksionit

Praktikoni t folurit pozitiv me veten Thuajini JO prgjegjsive shtes

Kontrolloni/vlersoni/monitoroni gjrat q ju

motivojn kujdesin pr veten


17/21

KUJDESI PR VETEN

Merrni pjes n kurse pr menaxhimin e stresit dhet tjera q kan lidhje me kujdesin pr veten

Pranoni ndihmn dhe mbshtetjen e ofruar -Komunikoni, Bashkpunoni, Delegoni

Organizojeni jetn n mnyr t atill q t jeniaktiv e jo thjesht reagues

Kufizoni ekspozimin ndaj lajmeve Vendosini vetes disa synime e projekte personale


18/21

KUJDESI PR VETEN N PUN

Vendosni kufij- Kini parasysh rolin tuaj- kini parasysh kufizimet tuaja

- Kini parasysh kur duhet t thoni JO Premtoni m pak dhe jepni/arrini m shum Punoni q t fuqizoni t tjert Mos e krahasoni veten me t tjert Bni m t mirn tuaj,jo M T MIRN Przgjidhini telefonatat t cilave u prgjigjeni dhe

renditini sipas prparsis


19/21

KUJDESI PR VETEN N PUN

Asnjher mos rrini pa drek; dilni nga zyra dhegzojeni pushimin e dreks

Bni pushim... 15 minuta n mngjes dhepasdite

Kini nj shok/shoqe...dik me t cilin mund tdiskutoni pa problem e me siguri mbi shtje q

ju shqetsojn

Bjeni pushim kur jeni smur

Nj her n dit drgojini kolegveme email njvideo apo histori gazmore


20/21

TRAJTIMI

Merrni trajtim mjeksor pr ato simptomaq ndikojn n jetn tuaj t prditshme

Krkoni kshillim profesional prshndetin mendor

Merrni pjes n nj grup q ofronmbshtetje n rast stresi traumatik

Mos u kuroni me ilae (droga) apo alkool


21/21

PRMBLEDHJE

Mbingarkesa nga prkujdesi pr viktimat vjen sirrjedhoj e trysnis q ndihet kur ndihmon personaq kan kaluar trauma, kriza apo tragjedi

Karakterizohet nga sjellje, ndjenja dhe mendimeshqetsuese Njohja e shenjave t mbingarkess nga prkujdesi

mund t ndihmoj n parandalimin apo kufizimin eimpaktit t saj

Hartimi i strategjive kundr saj ul impaktin n mnyrq personeli q ofron prkujdesje t mund t ruajnekuilibrin dhe t jen ndihms dhe udhheqsefikas

mbingarkesa mendore ngapËrkujdesja pËr viktimat:kur lËndohesh duke ndihmuar tËtjerËt

Documents