mapudungun bible new testament

620
Ngünechen ñi Küme Dungu El Nuevo Testamento en Mapudungun

Upload: holybibles

Post on 02-Jul-2015

385 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

  • 1. Ngnechen i Kme Dungu El Nuevo Testamento en Mapudungun

2. El Nuevo Testamento en Mapudungun Primera edicin, 1997, Sociedades Bblicas Unidas Segunda edicin 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. Sociedad Bblica Chilena Serrano 24 Santiago Centro. Metro U. de Chile. Fono: +(562) 460 85 90 Fax: +(562) 633 44 13. E-mail: [email protected] WEB: http://www.sbch.cl Wycliffe Bible Translators www.ScriptureEarth.org Creative Commons Atribucin-No Comercial-No Derivadas 3.0 Unported Eres libre de: copiar, distribuir y comunicar pblicamente la obra Bajo las condiciones siguientes: Atribucin Debes reconocer la autora de la obra en los trminos especificados por el propio autor o licenciante. No comercial No puedes utilizar esta obra para fines comerciales. No Derivadas No est permitido que alteres, transformes o generes una obra derivada a partir de esta obra. Entendiendo que: Renuncia Alguna de estas condiciones puede no aplicarse si se obtiene el permiso del titular de los derechos de autor. Otros derechos Los derechos siguientes no quedan afectados por la licencia de ninguna manera: Los derechos derivados de usos legtimosu otras limitaciones reconocidas por ley no se ven afectados por lo anterior; Los derechos morales del auto; Derechos que pueden ostentar otras personas sobre la propia obra o su uso, como por ejemplo derechos de imagen o de privacidad. Aviso Al reutilizar o distribuir la obra, tiene que dejar bien claro los trminos de la licencia de esta obra. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0 3. ndice pgina Matew . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt . . . . . . . . . . . . . . .1 Marku . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mr . . . . . . . . . . . . . .83 Luka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Lk. . . . . . . . . . . . . .136 Juan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Jn. . . . . . . . . . . . . . .219 Hecho. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hch . . . . . . . . . . . .282 Romanu. . . . . . . . . . . . . . . . . .Rom. . . . . . . . . . . .354 1 Korintio. . . . . . . . . . . . . . . . .1 K. . . . . . . . . . . . .388 2 Korintio. . . . . . . . . . . . . . . . .2 K. . . . . . . . . . . . . .419 Galata . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Ga . . . . . . . . . . . . .441 Efesio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Ef. . . . . . . . . . . . . .453 Filipense. . . . . . . . . . . . . . . . . .Fil. . . . . . . . . . . . . .464 Kolosense. . . . . . . . . . . . . . . . .Kol. . . . . . . . . . . . .472 1 Tesalonisense . . . . . . . . . . . .1Te. . . . . . . . . . . . .481 2 Tesalonisense . . . . . . . . . . . .2 Te. . . . . . . . . . . .488 1 Timotew. . . . . . . . . . . . . . . .1 Ti . . . . . . . . . . . .492 2 Timotew. . . . . . . . . . . . . . . .2 Ti . . . . . . . . . . . .501 Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Tit . . . . . . . . . . . . .508 Filemon. . . . . . . . . . . . . . . . . .Flm. . . . . . . . . . . . . .512 Ebrew. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Eb. . . . . . . . . . . . . . .514 Santiaw . . . . . . . . . . . . . . . . . .San. . . . . . . . . . . . .538 1 Pedro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Pe. . . . . . . . . . . .546 2 Pedro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Pe. . . . . . . . . . . .556 1 Juan. . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 Jn. . . . . . . . . . . .561 2 Juan. . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 Jn. . . . . . . . . . . .569 3 Juan. . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 Jn. . . . . . . . . . . .571 Juda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Jud. . . . . . . . . . . . .573 Apokalipsi . . . . . . . . . . . . . . . .Ap . . . . . . . . . . . . .576 Mapas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .611 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 4. El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 5. 1 Jesucristo tai kuyfike tuwn em (Luka 3.2338) 1 1Tfa Jesucristo tai kuyfike tuwn pu che em, David em ka Abraam em tai pu yomel rke: 2Abraam em yallfi ta Isaak, Isaak em yallfi ta Jakob. Jakob em yallfi ta Juda ka tai pu pei. 3Juda em Tamar mew yallfi ta Fares ka Sara. Fares em yallfi ta Esrom. Esrom em yallfi ta Aram. 4Aram em yallfi ta Aminadab, Aminadab em ta Nason, Nason em ta Salmon. 5Salmon em ta Raab mew yallfi ta Boos, Boos em Rut mew yallfi ta Obed, Obed em ta Isay. 6Isay em yallfi tati longko lmen David. Tati longko lmen David Uria em i kure mew yallfi ta Salomon. 7Salomon em yallfi ta Roboam, Roboam em ta Abia, Matew tai wirielchi kme dungu Kie tati mari epu disipulu Matew pingelu, ka Levi pingekelu, wirifi tfachi lifru. Petu i miyawnon Jesus engu, Matew kdawkefuy i kofrayael ta impuestu tati pu romachengealu, tfa engn am gobernanielu ti pu judiu i mapu. Feychi inaen pietew ta Jesus, Matew elknuy i kdaw, fey inafi ta Jesus. Matew kme kimrkey i chumn ta Jesus, rume fentrema miyawrkelu am Jesus engu. Fey dew pratulu Jesus wenu mapu, Matew wirifi tfachi lifru. Tati Kuyfi Chillka mew wirikonkley fentren dungu chumngechi i akuael tati pu judiu i ngmnieelchi Mesia, welu fentren pu judiu feyentulafi ta Jesus i Mesiangen. Feymew Matew wirifi tfachi lifru tai kimelafiel tati pu judiu Jesus mew i mupin kom tfeychi dungu wirikonklelu Kuyfi Chillka mew. El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 6. 2 a1.18 Maria, Jesus tai uke, Jose engu dew eludunguniewrkey tai kureyewael: epu che eludunguwiym i kureyewael feley i mupituael tai eludunguel engu, fey ngelay tai wdatuael engu. Abia em yallfi ta Asa. 8Asa em yallfi ta Josafat, Josafat em ta Joram, Joram em yallfi ta Usia. 9Usia em yallfi ta Jotam, Jotam em ta Akas, Akas em yallfi ta Esekias. 10Esekias em yallfi ta Manase, Manase em ta Amon, Amon em yallfi ta Josias. 11Josia em yallfi ta Jekonia ka tai pu pei, feychi tripantu mew presukonayengelu tati pu israelche Babilonia troki mapu mew. 12Dew rupalu ti tripantu i presukonalepun engn, Jekonias em yallfi ta Salatiel, Salatiel em yallfi ta Sorobabel. 13Sorobabel em yallfi ta Abiud, Abiud em ta Eliakim, Eliakim em yallfi ta Asor. 14Asor em yallfi ta Sadok, Sadok em ta Akim, Akim em yallfi ta Eliud. 15Eliud em yallfi ta Eleasar, Eleasar em ta Matan, Matan em ta Jakob. 16Jakob em yallfi ta Jose, Maria tai fta, Maria em choyfi ta Jesus ichi tai Cristo pikeel. 17Femngechi ta kom tati mlekechi pu che, llitulu ta Abraam mew ka David mew, fentepulu mari meli tuwnche em rke: llitulu ta David mew ka tuntema i presukonalepun ti pu israelche ta Babilonia troki mapu mew ka femngechi rupay ta mari meli tuwnche. Ka femngechi mari meli tuwnche ta rupay dew lifreletulu engn tai presuyengefel tati israelche Babilonia troki mapu mew ka puwi mari meli tuwnche feychi choyngelu ta Jesus tati Cristo. Jesucristo tai choyngen (Luka 2.17) 18Fey famngechi choyngey ta Jesucristo: Maria, Jesus tai uke, Jose engu dew eludunguniewrkey tai kureyewael,a welu petu tai Matew1 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 7. 3 b1.21 Ebrewdungun mew ti y Jesus montulkey kam idol ta Montulchefe pin rke. c1.23 Isaia 7.14 LXX; Isaia 8.8, 10 LXX. d1.25 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: wnen. e2.1 kimke wentru: kieke kimke wentru, tripawe ant ple mlechi troki mapu tuwlu, ngneduamkefilu tati pu wanglen. kureyewnon engu, Maria kimuwi tai niepeklen tati Lif Kme Pll tai pepiluwn mew. 19Fey Jose, Maria tai ftayeaelchi wentru kie rume nor piwke wentrurke, fey aylay tai yewelkayafiel ta Maria, feymew rakiduami tai ellka elknutuafiel. 20Fey Jose dew rakiduamlu tai femngechi femael, feymew idol tai kie werken pll pewfaluweyew ta pewma mew, ka feypieyew: Jose, David tai yomelche, ngnewkilnge tami kureyeafiel ta Maria, tati Lif Kme Pll i pepiluwn mew nieay tai pe. 21Maria ta nieay kie wentru pe, fey Jesusb pintukulelafimi tai y. Famngechi feypingeay kisu am montulafilu tai trokiche i yafkan mew. 22Kom tfachi dungu ta femngechi feley tai mupiael kom tai feypiknuel ta idol i pu pelon wentru mew: 23Niepeay ta kie llchadomo petu ftangenolu, fey nieay ta kie wentru pe. Emanuel pintukulelngeay tai y (tfa ta feypin rke: Ngnechen mley ta ichi mew).c 24Feymew Jose trepelu tai pewma mew, kom femi chumngechi tai feypietew tati werken pll, fey kureyefi ta Maria. 25Welu kurewen reke kudulay engu dew nielu wla i wnend pe ta Maria, fey Jose, Jesus pintukulelfi ti pichiche i y. i witranngepan tripawe ant ple kpachi kimke wentru 2 1Jesus choyngey ta Belen waria mew, kie waria mlelu Judea troki mapu mew, feychi mew ta Erode longko lmenklerkey Judea troki mapu mew. Feychi kpay kie muf kimke wentrue tuwlu tripawe ant ple. 2Fey akulu ta Jerusalen waria mew, famngechi ramtuyawi engn: Chew anta mley tati pu judiu tuwnche tai longko lmen, tati we choyngelu? Pefiyi ti wanglen i kdetunagklen chew i choyngemum ti Cristo, feymew kpai tai pramyeafiel ngillatun mew pi engn. 3Fey tati longko lmen Erode rume wesa duami allklu tfachi dungu. Ka femngechi femi kom tati waria che mlelu ta Jerusalen. 4Feymew ti longko lmen werky i mtrmngeael kom tati longkolelu ti pu saserdote mew ka tati pu kimeltukelu Moyse i ley dungu, fey ramtufi chew mngell i choyngeael tati Cristo. 5Fey kisu engn feypi: Belen waria mew Judea troki mapu mew, chumngechi tai wiriknuel ti pelon wentru: Matew1,2 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 8. 4 f2.6 Mikea 5.2. g2.11 insienso: lpmngekey ngillatuwe mew. h2.11 mira: kie anmka mew nentuelchi perfume. i2.15 Osea 11.1. 6Belen waria, mlelu ta Judea mapu mew, doy falintufal-lay tati kakelu ftrake waria mew mleyelu Judea troki mapu mew. Belen mew am choyngealu kie longko lmen, fey kisu nglamtunieafi tati Israel trokiche pi.f 7Feymew Erode ellka mtrmfi tati pu kimke wentru, fey ramtufi chuml mngell tai pewfaluwn tati wanglen. 8Feymew werkfi i amuael engn ta Belen, fey ka feypifi: Amumn yew, ka kme inaramtupuafimn i chumngechi pichichengen tati pe, fey pefilmn, kimelelmupatuan, tai amuael kay ta iche i pramyeafiel ngillatun mew ti pichiche pi. 9Fey kisu engn, dew allkmafilu i pietew tati longko lmen, amuy engn. Fey ti wanglen tai peel engn tripawe ant ple wneluwkley kisu engn mew, fey puwlu wla elknuwpuy ngkpra chew tai mlemum tati pe. 10Fey tati pu kimke wentru, pefilu engn ti wanglen, rumema aywi. 11Feymew konpuy engn tati ruka mew, fey pefi engn ta Maria i pe engu, fey lukutupuy engn ka pramyefi engn ngillatun mew. Fey nentupuy engn tai yewn, fey elufi engn oro, insiensog ka mira.h 12Welu kimelngey engn ta pewma mew i rumetunoael engn ta Erode mew. Fey wiotualu i mapu mew engn, amutuy kangelu rp mew. i ellka amun ta Egipto 13Fey dew amutulu tati pu kimke wentru, idol tai kie werken pll pewfaluwfi ta Jose pewma mew, fey feypifi: Pepikawnge! Fey yefinge tati pichiche ka tai uke Egipto mapu mew. Mlepuaymn ta yew, fey iche kimeluwayi wla chuml tamn wiometuael, Erode am aylelu i kintuafiel tati pe i langmafiel pi. 14Feymew Jose pepikawlu, pun tripay ti pichiche ka tai uke engn i amuael ta Egipto, 15fey yew mlepuy engn. Fey lalu wla Erode, wiometuy engn. Fey femngechi rupay tfachi dungu i mupiael i feypiknuel ta idol feychi dungulu tati pelon wentru mew: Egipto mew mtrmfaln tai Fotm pi.i Erode werky i langmngeael kom pichikewentru 16Welu ngneduamlu ta Erode tati pu kimke wentru i ngnenkaetew, rume lladky. Feymew Erode rakiduami tunten kyen i dew rupan feychi kimeletew ti pu kimke wentru chuml i pewfaluwn ti wanglen, fey werky i langmngeael kom Matew2 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 9. 5 j2.18 Jeremia 31.15. k3.3 Isaia 40.3 LXX. pichikewentru pe, mlelu ta Belen ka flple mleyelu, petu puwlnienolu kla tripantu. 17Fey ta famngechi mupiy tai wirintukuel tati pelon wentru Jeremia: 18Allkngey kie dungun ta Rama troki mapu mew, rume ftra ngmakawn ka ftrake etngn. Rakel reke ngmakawmekey kom domo langmmangen mew tai pe engn, fey pilay tai yaflngeael, dew lalu am ti pichikeche pi.j Akutuy engn ta Nasaret waria mew 19Welu dew lalu ta Erode, idol tai kie werken pll pewfaluwfi ta Jose pewma mew, Egipto mapu mew, fey feypifi: 20Pepikawnge! Yetuafimi tati pichiwentru tai uke engu, fey wiotumn ta Israel mapu mew. Dew lay tati ayfulu i langmafiel tati pichiwentru. 21Feymew Jose pepikawi, fey kpaltufi tati pichiwentru tai uke engu ta Israel mapu mew. 22Welu Jose kimlu Arkelaw i longkoletun ta Judea mapu mew chew longkolekefuy kisu i chaw Erode, llkay i amuael ta yew, kom feypietew am ta Ngnechen pewma mew, fey amuy Galilea troki mapu mew. 23Fey puwlu yew, eluwi tai mlepuael Nasaret waria mew. Fey tfa famngechi femi tai mupiael i feypiknuel tati pu pelon wentru: Nasaretche i pingeael ta Jesus. Juan tati Fawtisachefe wewpiyawi mawkenochi uwe mapu mew (Marku 1.18; Luka 3.19, 1517; Juan 1.1928) 3 1Fey dew rupalu fentren tripantu pewfaluwi ta Juan ti Fawtisachefe Judea tai uwe mapu mew. 2Fey ta famngechi feypi tai wewpin: Wiorakiduamtumn tamn wiotuael ta Ngnechen mew, dew flpalu am ta Ngnechen tai longko lmenngeael! 3Juan ta tiye rke tai feypiknuel tati pelon wentru Isaia tai wirielchi chillka mew: Kie dungun ta allkngey mawkenochi uwe mapu mew: Kie nor kme rp reke feletupe tamn rakiduam, femngechi tamn llowafiel ta idol. k 4Juan tai takuwn ngrelerkey ta re kal kamellu mew, ka trariwtuley kie koriwen trariwe mew. Fey tai ikeelchi iyael chori rke ka lelfn mew mlechi miel. 5Jerusalen mleyechi pu che ka fentren che tati mlelu Judea tai troki mapu mew ka flkleyechi trokike mapu ta Jordan lewf ple, tripapay engn i allktuael. 6Kom che feypi i yafkafengen, fey Juan fawtisafi ti pu che tati Jordan lewf mew. Matew2,3 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 10. 6 l3.7 farisew: kie troki judiuche mngeltuniekefilu Moyse tai ley dungu, ka femngechi tati kakelu wimtun; sadusew: kie pichi troki judiuche, epe kom reke saserdotengey engn, fey doy falintukefilu tati wnelechi kechu lifru mlelu Kuyfi Chillka mew. 7Welu Juan pefilu fentren pu farisew ka sadusewl i akun kisu mew tai fawtisangeael, fey feypifi: Llkanngechi llep filu reke ta feleymn! Iney anta feypieymnmew tamn duamtun ta montun ti flklepachi ftra kutrankawn mew? 8Welu feley i kme kimfalael tamn mongen mew tamn wiorakiduamtun ta idol mew. 9Rakiduamkilmn tamn welukonkechi feypiael mten: Abraam i tuwnche ta ichi. Iche ta feypiwayi: Ngnechen tfachi pu kura femknuafuy Abraam i yomelchengeael. 10Tati toki ta dew pepikaley i folil katrnentuafiel ta anmka. Fey kom anmka wlkenolu kme fn katrngeay ka tukungeay ta ktral mew. 11Iche ta fawtisakefi ko mew tati pu che rf dungu mew wiorakiduamtulu tai yafkan mew, welu tati inalepalu iche mew, fawtisacheay ti Lif Kme Pll mew ka ktral mew reke. Kisu ta doy ftra pepiluwn niey ta iche mew. Iche fente tai yamniefiel mew ta kisu nentupromalayafui rume tai okota. 12Kisu nniey tati trytrywe tai pntlafiel ta kachilla ka i wichunentuafiel tati pinu. Kisu i elketranwe mew tukuafi ti kachilla, fey tati pinu trftukuafi chumkawnorume chongnoachi ktral mew. Jesus fawtisangey (Marku 1.911; Luka 3.2122) 13Fey Jesus tripapay ta Galilea i amuael ta Jordan lewf ple, chew i mlemum ta Juan, fey kisu tai fawtisayaetew. 14Welu Juan pilafuy tai fawtisayaetew, fey ka feypieyew: Eymi may ta felefuy tami fawtisayafiel, fey chumngelu am eymi kpaymi iche mew? 15Fey Jesus llowdungufi ta Juan: Fey tfa famngechi felepe. Doy kmey tayu femael kom tai feypiknuelchi werkn dungu ta Ngnechen. Feymew wla ta Juan eluwi i fawtisayafiel ta Jesus. 16Fawtisangelu mten ta Jesus, tripapatuy ta ko mew. Feymew mten wengatripay reke ta kallf wenu, fey Jesus pefi i nagpan ta Ngnechen i Lif Kme Pll kie palluma reke, fey akuy kisu mew. 17Ka allkngey ta kie dungun wenu mapu mew, feypilu: Fey tfa ta iche i sakin Fotm, i fentren manelnieel pi ti dungun. i kintukaduamngen ta Jesus (Marku 1.1213; Luka 4.113) 4 1Feymew mten tati Lif Kme Pll i pepiluwn mew, Jesus puwi ti uwe mapu mew, tai kintukaduamaetew tati wekf. 2Fey meli mari ant ka meli mari pun ilay chem no rume, feymew wla ngy. Matew3,4 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 11. 7 m4.4 Deuteronomio 8.3. n4.6 Salmo 91.11-12. o4.7 Deuteronomio 6.16. p4.10 Deuteronomio 6.13. 3Fey tati wekf flkontufi ta Jesus i kintukaduamafiel, ka feypifi: Rf dungu mew Ngnechen i Fotmngelmi, werknge tai kofkewtuael ta tfachi pu kura. 4Welu Jesus ta llowdungueyew: Tati Wirin Chillka ta feypiley: Re kofke mew mten mongeluwkelay ta che, welu may mongeleay Ngnechen i dungu mew.m 5Feymew tati wekf ka yefi ta Jesus tati ftra kme waria Jerusalen mew, fey prampufi ta doy al prachi wechu ngillatuwe ruka mew. 6Ka feypifi: Rf dungu mew Ngnechen tai Fotmngelmi, trfnagmuwnge tfa mew, tati Wirin Chillka am feypilelu: Ngnechen ta werkay tai pu werken pll tami llwatunieaetew. Fey prm witrapramaeymew engn tai kuw mew, femngechi tami allfpunoael ti pu kura mew.n 7Fey Jesus llowdungueyew: Ka femngechi feypiley tati Wirin Chillka: Kintukaduamkefilnge tami idol Ngnechen.o 8Fey ti wekf ka puwlfi ta Jesus kie al prachi ftra wingkul mew. Pengelelpufi kom ftrake trokike mapu ka itrofill kmeke felen i nieel, 9fey feypifi: Pramyeeli ngillatun mew, iche eluaeyu kom tami peel. 10Fey Jesus ta llowdungueyew: Kie ple tripange, wekf. Tati Wirin Chillka feypiley: Pramyeafimi ngillatun mew ka poyeafimi tami idol Ngnechen mten.p 11Feymew ta wekf elknutufi ta Jesus, fey kieke werken pll akuy tai poyeafiel ta Jesus. Jesus llituy tai kdaw Galilea mew (Marku 1.1415; Luka 4.1415) 12Feymew Jesus allklu i presuntukungen ta Juan karsel mew, fey amuy ta Galilea mapu mew i puwael Nasaret waria mew. 13Welu mlenaglay ta Nasaret mew, fey amuy ta Kapernaum waria mew tai mlepuael, inaltu Galilea lafken, Sabulon ka Neftali tai trokiche i mapu mew. 14Fey ta famngechi femi tai mupiael tati pelon wentru Isaia i wirintukuelchi dungu: 15Sabulon ka Neftali tai mapu, fl Jordan lewf, ka lafken ad ple, Matew4 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 12. 8 q4.15-16 Isaia 9.1-2. r4.23 sinagoga: kake kieke lofche judiu tuwnngelu niekefuy i sinagoga pingechi ruka i trawluam engn ka i kimeltungeam engn. s4.25 Dekapolis troki mapu: kie ftra troki mapu nielu mari pichike waria. Galilea mapu chew tai mlemum tati pu judiu tuwnngenochi che. 16Tati dumi mew reke mlechi pu che pefi kie ftra pelon. Tfeychi pu che dumimalelu reke i wesake dungu mew alofmaeyew reke kie ftra kme dungu pi.q 17Feychi mew Jesus eluwi tai wewpiael fey ta famngechi: Wiorakiduammn tamn yafkan mew. Dew flklepay ta Ngnechen tai longko lmenngen pi. Jesus dullifi ta meli challwafe i disipulungeael (Marku 1.1620; Luka 5.111) 18Fey kie ant Jesus miyawlu inaltu ti Galilea pingechi lafken ple, pefi ti epu peiwen, Simon rke, tati Pedro pingekelu, ka Andre. Mr challwafe rke engu, fey petu trftukurkey i challwawe pu lafken. 19Fey Jesus feypifi ti epu wentru: Inamuchi, tamu challwafengefel, welu tfa kintuafimu ta che tamu kpalafiel iche mew. 20Feymew mten elknuy engu i challwawe, fey inaeyew engu. 21Ka pichi doy yewple, Jesus pefi kangelu epu peiwen: Santiaw ka Juan, Sefedew i epu fotm, kientrr mlelu i chaw engn kie farku mew petu raletulu i challwawe. Fey Jesus mtrmfi ti epu wentru, 22feymew ka mten kisu engu elknuy tai farku ka tai chaw, fey inaeyew. Jesus kimeltufi ta fentren che (Luka 6.1719) 23Jesus miyawrkey kom ple Galilea troki mapu mew i kimeltuyawael fill ple mlechi sinagogar mew. Kimeltukey tati kme dungu i flklepan Ngnechen i longko lmenngeael ka mongelyekefi tati pu kutranklelu epe fill kutran mew. 24Ntramyengey ta Jesus Siria troki mapu mew, ka kpalelngeyey epe fill kutran ka fill wesake felen nielu, ka ti pu konwekflelu, ka tati pu lalatukelu, ka tati pu lamalelu i kuerpu. Fey Jesus kom mongeltufi ti pu kutran. 25Fey inaeyew fentren che tuwlu ta Galilea mapu mew, ka Dekapolis troki mapus mew tuwlu, Jerusalen waria tuwlu, Judea troki mapu tuwlu, ka fentren che tuwlu Jordan lewf i tripawe ant ple mlechi troki mapu. Jesus kimeltuchey lelfn mew 5 1Pefilu tati fentren che, Jesus prapuy kie wingkul mew ka anknuwpuy. Fey i pu disipulu flkontupueyew, 2fey Jesus llituy tai kimeltuafiel, feypilen mew: Matew4,5 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 13. 9 t5.12 pelon wentru: Ngnechen i pu werken wewpilelkefilu tati pu israelche Ngnechen i werken dungu. Jesus kimeltufi ta che i nieael aywn (Luka 6.2023) 3Aywn niey tati duamnielu i llowael Ngnechen i kme dungu, kisu engn ta koneltuley Ngnechen tai lmen mlewe mew. 4Aywn niey tati pu weangklelu, Ngnechen am yaflaetew engn. 5Aywn niey tati om piwkengelu, kisu engn am llowalu tati mapu Ngnechen tai tukulpaknuletew. 6Aywn niey tati nglelu ka wywlelu reke i femael Ngnechen tai aykeelchi dungu, kisu engn lloway itrokom i aytunieel Ngnechen mew. 7Aywn niey tati kutranduamyekefilu ta kakelu che, Ngnechen ta ka femngechi kutranduamyeaeyew ta kisu engn. 8Aywn niey tati lif piwkengelu, kisu engn peafi ta Ngnechen. 9Aywn niey tati nglamtukefilu kom kakelu che i kmelkawkletuael, Ngnechen am ta iche i yall i piaetew. 10Aywn niey tati kutrankawkelu i kayetuyawlngen mew i femkeel mew Ngnechen i werknieelchi dungu, Ngnechen tai lmen mlewe mew ta koneltuley. 11Aywkleaymn ta eymn, iche i duam fillpikaelmnmew ta pu che ka kutrankangelmn, ka yawtungelmn epe fill koyla dungu mew. 12Aywkleaymn, lliduamkleaymn, eymn am llowalu kie ftra frenen ta wenu mapu, ka femngechi ta kayetuyawlngekefuy tati pu pelon wentrut tati wne mlekelu ta eymn mew. Tati chadi ka pelon ta mapu mew (Marku 9.50; Luka 14.3435) 13Eymn ta chadi reke feleymn tfachi mapu mew. Welu tati chadi kotrwetunole, chumngechi chey ta ka wiome kotrtuafuy? Kmewekelay, fey trfentuknungekey ta rp mew, fey tati pu che pnokakeeyew. 14Eymn ta kde reke feleymn ta tfachi mapu mew. Kie waria mlelu wingkul mew i nien mew kde kom pengekey, 15ymngekelay ta kie pelontuwe tai takuknungeael ta kie kakon mew, fey ta renuknungekey may tai pelontunieafiel kom tati mlelu ruka mew. 16Ka femngechi, eymn tamn pelon feley i alofael ta kom che mew, feymew pefile engn eymn tamn femken kmeke dungu, pramyeafi engn ta wenu mapu mlechi Ngnechen. Matew5 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 14. 10 u5.18 kie puntu ka kie letra no rume: tfachi dungu legtunielu doy pichi letra newe falinolu reke felelu ti ley dungu mew. v5.21 Exodo 20.13; Deuteronomio 5.17. Jesus kimeltuy tati ley dungu 17Iche i kpan mew apmafilu tati ley dungu ka tati pu pelon wentru tai kimeltuelchi dungu trokiwklekilmn. Kpalan tai apmafiel, welu may iche kpan tai doy kme mupiael kisu engn tai piel. 18Rf dungu ta feypiwayi petu tai mlen ta wenu mapu ka tfachi nag mapu, entumangelayay tati ley dungu kie puntu ka kie letra no rume,u kom mupile wla Ngnechen i adknuelchi dungu. 19Feymew, tati mngeltunolu kieke tati werkn dungu i nieel tati ley dungu, tunte pichin dungungeay rume, ka kimeltunofile rume tati pu che i mngeltuael engn, Ngnechen tai lmen mlewe mew doy illamtuniengeay. Welu tati mngeltulu ka kimeltufilu ta kangelu i mngeltuael kay, fey ta rume sakin chengeay ta wenu mapu, Ngnechen tai lmen mlewe mew. 20Fey aylen tamn kimael tfachi dungu: doy kme dungu femnolmn tati pu kimeltukelu tati ley dungu ka tati pu farisew mew, chumkawnorume konpulayaymn Ngnechen tai lmen mlewe mew. Jesus kimeltuy i chumngen ta lladkn 21Eymn ta allkkeymn tamn kuyfike laku em tai feypingeel engn: Langmchekilnge. Tati langmchelu fey ta kondenangeay.v 22Welu iche ta feypiwayi iney rume wesa lladktule tai chafche, fey ta ka femngechi kondenangeay. Tati wesa pifilu tai chafche, ramtukadungungeay tai femel mew. Ka tati fillpikafilu tai chafche, fey dew adkley reke tai amuael ta ktral mapu mew. 23Feymew ka femngechi yealmi tami maumtun ta ngillatuwe mew, fey tukulpalmi tami yafkawklen tami pei eymu, 24elknunge tami maumtun tati ngillatuwe mew, fey wne amunge tami kmelkawtuael tami pei eymu. Fey wla amuaymi ti ngillatuwe mew tami chalintukuael tami maumtun. 25Iney rume ta wingkamaelmew ka mtrmfalelmew tami trafdunguaetew, fey petu tami puwnon ti kues mew, kme dungufinge tamu kmelkawtuael. Fey femngechi tami wltukungepunoael tati kues mew, fey tati kues am ta ka femngechi wltukuaetew eymi tati pu soltaw mew, fey presuntukuknungeaymi ta karsel mew. 26Rf dungu ta feypiaeyu tripalayaymi ta tfey mew kom kme kullilmi wla tami femel mew. Matew5 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 15. 11 w5.27 Exodo 20.14; Deuteronomio 5.18. x5.31 Deuteronomio 24.1. y5.33 Levitiko 19.12; Numero 30.2. Jesus kimeltuy tati iwaldomon i kmenon 27Eymn ta allkkeymn i feypingen ta kuyfi mew: iwaldomokilnge.w 28Welu iche ta feypiwayi iney rume lif piwke mew adkintunofile ta kie domo, dew iway tati domo engu kisu tai piwke mew. 29Femngechi llemay, tami man nge i duam yafkakelmi, nentufinge, fey famentufinge ta eymi mew. Doy kmey ta pichin mten tami kuerpu i amael, fey kom tami kuerpu tai trftukungenoael ta ktral mapu mew. 30Tami man kuw i duam yafkakelmi, katrnentufinge, fey famentufinge ta eymi mew. Doy kmey ta pichin mten tami kuerpu i amael, fey kom tami kuerpu i trftukungenoael ta ktral mapu mew. Jesus kimeltuy tati wdakuren i kmenon (Matew 19.9; Marku 10.1112; Luka 16.18) 31Ka feypingey ta kuyfi mew: Iney rume ta wdafile tai kure, feley tai eluafiel kie wirin dungu tai wdafiel mew tai kure.x 32Welu iche ta feypiwayi kie wentru wdale tai kure, welu ti domo iwanole kangelu wentru mew, wltukumekefi tai iwayael ta kangelu wentru engu. Fey kangelu wentru kureyefile tati wdaknuelchi domo, fey ta iwaldomofengeay. Jesus kimeltuy i kmenon ti kuyalltun dungu 33Ka femngechi allkkeymn eymn tai feypingeken tamn ftake laku em: Femknukilmn tamn mupiael tamn chalintukulelfiel ta idol kuyalltun mew.y 34Iche ta feypiwayi tamn kuyalltunoael ta chem dungu mew no rume. Kuyalltun mew tukukefilmn ta wenu mapu, Ngnechen am nielu i longko lmen mlewe ta wenu mapu mew. 35Ka femngechi ytukefilmn kuyalltun mew tfachi mapu, Ngnechen am tai namun reke pnolelu ta tfa mew. Ka femngechi ytukefilmn kuyalltun mew Jerusalen waria no rume, Ngnechen i dullielchi waria tatey. 36Ka ytukefilmn kuyalltun mew tamn longko no rume, ligknulayafuymn rume kam kurknulayafuy rume kie tamn kal longko. 37Fey ta famngechi may pilmn, femngechi felepe. Felelay pilmn, felekilpe, fey tati doyelchi amulknulu tai dungu, fey ta kmelay. Jesus kimeltuy i kmenon i wiolngetuael wesa dungu (Luka 6.2930) 38Eymn allkkeymn i feypingekefel ta kuyfi mew: Kie che entumangele kie nge feley i entumangeael i nge kay ti Matew5 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 16. 12 z5.38 Exodo 21.24; Levitiko 24.20; Deuteronomio 19.21. a5.43 Levitiko 19.18. b5.44 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: ka ngillatumayafimn tamn pu kayetukeetew ka tamn kutrankakeetew. c5.46 Tati kofrakelu impuestu Romangealu: fey tfa tati pu judiuche kdawelkefilu tati pu romache tai kofrayael ta impuestu, feymew kakelu ti pu judiu rume dekefeyew ellka ngnenmanielu ti pu troki judiu trokingekefuy. entungechelu, ka kie che entumangele kie ayewe foro ka femngechi feley i entumangeael i ayewe foro.z 39Welu iche ta feypiwayi: kewalayafimi tami wesake femkeetew. Tami femafel, iney rume wlelelmew tami ange mew, ka adknulfinge kangelu ad ple tami ange. 40Iney rume mntumaelmew tami kamisa, ka eluwnge tami yemaetew tami chaketa. 41Ka femngechi kie kilometro ka rangi yelelen tfachi fane chemkn pielmew, eymi kla kilometro meku yelelafimi. 42Iney rume ngillatuelmew chem rume, elufinge ka wionentukefilnge tami aretuetew chem rume. i piwkeyengeael tati pu kaye (Luka 6.2728; 3236) 43Ka femngechi allkkeymn tai feypingeken ta kuyfi mew: Piwkeyeafimi tami weni ka deafimi tami kaye.a 44Welu iche ta feypiwayi: piwkeyefimn tamn pu kaye ka ngillatumayafimn tamn malisiakeetew. Freneafimn tamn dekeetew ka ngillatumayafimn tamn pu kayetukeetew ka tamn kutrankakeetew.b 45Femngechi ta eymn tamn wenu mapu mlechi Chaw tai yall pingeaymn, kisu am wlkelu i ant kom tati kmeke dungu femkelu mew ka tati wesake dungu femkelu mew, ka wlkey tai mawn ti pu nor piwkengelu mew ka ti wesake piwkengelu mew. 46Eymn ta piwkeyefilmn tamn piwkeyekeetew mten, chem kme femn am tfey? Tati kofrakelu impuestu Romangealuc ktu ta famngechi femkey. 47Ka chalifilmn tamn pu weni mten, chem kme femn am tfey? Tati pu che feyentukenolu Ngnechen mew ktu ka femngechi femkey. 48Feymew feley tamn nor piwkengeael, chumngechi nor piwkengey tamn Chaw Ngnechen wenu mapu mlelu. Jesus kimeltufi ti pu che i femael kmeke dungu 6 1Femkilmn kmeke dungu re tamn peaetew ti kakelu pu che. Femngechi femlmn, tamn Chaw ta mlelu wenu mapu chem mew rume frenelayaeymnmew. 2Feymew, kellufilmi tati duamtunielu tai elungeael, kom che mew kimngekilpe tami elufiel, chumngechi femkey tati kme piwkefaluwkechi pu che sinagoga mew ka rp mew. Dungulkey engn kullkull femngechi tati pu che i kme tukulpayaetew ta kisu engn. Femngechi femle Matew5,6 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 17. 13 d6.4 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: femngechi ta kom che i kimael. e6.6 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: femngechi ta kom che i kimael. f6.13 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: Eymi ta longko lmen wenu mapu mew, ka nieymi pepiluwn, ka ftra kme felen, ka rumel feleay amuleachi tripantu mew. Felepe may. engn, dew llowi engn tai kullitu. 3Eymi kellufilmi tati pu pofrengelu, kimlayay tami femn tami doy kme weni no rume. 4Ntramyekilnge tami wlelchi chemkn, fey tami Chaw peelmew tami wln fey i kimnon iney no rume rume freneaeymew femngechi ta kom che i kimael.d Jesus kimeltuy chumngechi tai ngillatuael (Luka 11.24) 5Eymn ta ngillatulmn, femkelayaymn tati pu che reke re ngnen mew kme piwkefaluwkelu. Kisu engn ta aykey i ngillatuael tati sinagoga mew ka tati plasa mew femngechi kom che tai peaetew. Rf dungu feypiwayi femngechi ta kisu engn dew llowi tai kullitu. 6Welu eymi, ngillatualmi, konnge tami katrntuku ruka mew, rakmnge tami wlngi, fey kisu ngillatunge tami wenu mapu mlechi Chaw mew. Fey tami Chaw tami pekenoel, ellkan mew pekelu tami chumn, eluaeymew tami duamtuel femngechi ta kom che i kimael.e 7Fey ngillatulmn ka wiome feypikefilmn tamn dew ngillatuelchi dungu, chumngechi femkey tati pu feyentukenolu Ngnechen mew. Ngillatukawle doy allkmayaetew Ngnechen trokiwkey engn. 8Fey engn reke femkelayaymn. Tamn wenu mapu Chaw dew kimniey chem tamn duamtunien, petu tamn ngillatunofiel rume. 9Fey eymn ta famngechi ngillatukeaymn: Tai Chaw Ngnechen wenu mapu mlelu, yamniengepe tami y. 10Itrokom che kimpe tami longko lmenklen kisu engn mew. Chumngechi mngeltuniengeymi wenu mapu, ka femngechi mngeltun mlepe tfachi mapu mew. 11Eluniemui tai duamtuelchi kofke kake kieke antngealu. 12Wioduamamui tai femkeelchi wesake dungu, chumngechi ta ichi wioduamatukefiyi tai femkeetew ti wesake dungu. 13Kintukaduamngeliyi, elumukeliyi tai femael wesake dungu ka montulniemui kom wesake dungu mew. Eymi ta longko lmen wenu mapu mew ka nieymi pepiluwn ka ftra kme felen ka rumel feleay amuleachi tripantu mew. Felepe may.f 14Eymn ta wioduamatufilmn ta kakelu tamn wesake femkeetew, tamn Chaw ta wenu mapu mlelu ka femngechi Matew6 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 18. 14 g6.16 Eymn ta ayunalmn: tati wimtulelu i ayunayael, fey tati eluwnolu i iyael tai mupitunieael i inanieelchi wimtun dungu. Tfachi wimtun kuyfike pu judiu i wimtun rke. h6.18 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: femngechi ta kom che i kimael. wioduamatuaeymnmew ta eymn. 15Welu wioduamanofilmn ta kakelu che, ka femngechi wioduamalayaeymnmew tamn Chaw eymn tamn yafkan mew. Jesus kimeltuy chumngechi i ayunayael ta che 16Eymn ta ayunalmn,g weangklelu reke felekelayay tamn ange, tati kme piwkekawnngechi pu che reke. Weangklelu reke felekey engn petu ayunarkey tai piaetew tati pu che. Iche ta feypiwayi fey tfey tai femn mew engn, dew llowi tai kullitu. 17Eymi ta ayunayalmi, kllumtunge ka kme eluwnge 18tai kimfalnoael tami ayunalen. Fey tami wenu mapu Chaw mten ta kimay eymi tami ayunalen, fey kisu freneaeymew femngechi ta kom che i kimael.h Wenu mapu kme felen (Luka 12.3334) 19Trapmkakilmn fentren kme felen ta tfachi mapu mew, tati wesake few tai filladtukeel ka tai wesamawelkeel tati chemkn, ka tati pu weefe i filladtukeel i weeael. 20Welu may mngeltufimn ta Ngnechen femngechi tamn nieael kme felen ta wenu mapu mew, tfey mew tati wesake few filladtukelay ka ti chemkn rume wesamawkelay ka ti pu weefe rume konpukelay i weeael. 21Fey chew mley tami kme felen, feymew puwkleay tami rakiduam. Tati kuerpu i pelontuwe (Luka 11.3436) 22Tami nge kie pelontuwe reke feley tami kuerpu mew, fey puwklele kintun kie kme rakiduam mew, kom tami kuerpu mew mleay reke ta pelon. 23Welu femngechi femnole, kom tami kuerpu dumimaleay reke. Fey tami rakiduam dumimalele reke, doy wesalkaley tati dumi mew! Ngnechen ka ti fentren chemkn (Luka 16.13) 24Iney rume ta poyelayafuy epu lmen wentru tai mr kdawelafiel. Kie mleafuy i illamafiel, fey kangelu i poyeafiel. Kme puwtunieafi kie, fey illamtuafi kangelu. Fey ta famngechi pepi poyengelayafuy ta Ngnechen ka fentren chemkn. Matew6 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 19. 15 i6.27 Ka mleafuy kangelu rulpadungun: Iney rume fill rakiduamklele, ka pichin tremmpeafuy may i kuerpu kie rangi metro rewall? j6.29 Salomon rume kme ytun wentru tati pu judiu mew kisu am doy ftra riku longko lmenngelu ka rume kmeke chemkn niefuy kakelu che i pepi femnoel. Ngnechen elukefi i duamtunieel i pu yall (Luka 12.2234) 25Feymew ta, iche feypiwayi: fill rakiduamklekilmn chem tamn iyael ka tamn ptokoael femngechi tamn mongeluwkleael, takuwn mew no rume tamn tukuael. Mongen doy faliy ta iyael mew, ka femngechi ta kuerpu doy faliy takuwn mew. 26Ngneduamfimn tati pu m: ngankelay engn ka kosechakelayngn rume, ka nielay engn kakon rume i elknuael i fn ketran, welu eymn tamn Chaw Ngnechen mlelu ta wenu mapu elukeeyew ta iyael. Fey eymn ta doy faliymn tati pu m mew! 27Iney rume fill rakiduamklele, doy alntupeafuy may i mongen kie ora rewall?i 28Chumngelu anta fente rakiduamkeymn chumngechi tamn peael ta takuwn? Ngneduamfimn chumngechi i tremken tati lelfn mew mlechi rayen: kdawkelay ka fwkelay engn rume. 29Welu feypiwayi tati longko lmen Salomonj rume, kom tai nieelchi kmeke takuwn mew, tfachi pu rayen mew trrlafi. 30Ngnechen elukefi i tremkleael ti pu rayen. Kie muf ant mten mlekey, welu mchay mten lpmtukeeyew ta ktral. Fey Ngnechen femngechi femfile tati pu rayen, doyelchi may eluaeymnmew tamn tukutuwael eymn, ti pu che newe mupiltulenolu. 31Fey fill rakiduamklekilmn, ramtukawn mew: Chem am iyai? kam Chem am ptokoai? 32Kom tfachi dungu ta rakiduamelkeeyew tati pu feyentulenolu ta Ngnechen mew, welu eymn ta nieymn kie wenu mapu Chaw kimnielu kom tamn duamtunieel. 33Doymnieafimn Ngnechen tai longko lmenngen ka tai nor dungu i nien, fey kom tamn duamtunieel ka femngechi llowaymn. 34Feymew fill rakiduamklekilmn tamn chumael ta wle, fey wle wla kimaymn tamn chem chumael. Kake ant ta kisuke nieyey fentren welulkawnngechi dungu. i dunguyengenoael ta kakelu che (Luka 6.3738, 4142) 7 1Entufilkefilmn ta kakelu pu che, fey Ngnechen kme trokituaeymnmew. 2Ngnechen ta ramtukadunguaeymnmew ta eymn chumngechi tamn dunguyekefiel ta kakelu che. Ka feychi mediwe mew eymn tamn medikemum, Ngnechen ta medileltuaeymnmew ta eymn. Matew6,7 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 20. 16 k7.6 Tati pu sawe ti pu trewa ktu nunngechi kullifel tati pu judiu mew, feymew rume illamtukefuy. 3Chumngelu anta adkintumakefimi i pichi yafkan i nieel ta kangelu che kie pichi itrom pinu reke felelu i nge mew, fey tami ngneduamnofiel ti ftra yafkan tami nieel ta eymi kie ftra trolf mamll reke felelu tami nge mew? 4Fey eymi nielmi kie ftra trolf mamll kisu tami nge mew, chumngelu anta feypiafimi tami pei: Entulelaeyu tami itrom pinu tami nieel tami nge mew? 5Kme piwkefaluwkelu! Wnelu mew wiorakiduamtunge tami ftra yafkan mew, fey wla nglamafimi ta kangelu che i pichi yafkan mew. 6Ntramelkefilmn ti kme dungu tati dekefilu ti kme dungu lladklechi trewa reke felelu engn am, fey lefkontuafeymnmew ka natuafeymnmew, ka podklechi sawe reke feleyngn,k fey falintulayafuy engn ti kme dungu. Ngillatun, kintun ka mtrmn ta wlngi mew (Luka 11.913) 7Ngillatulemn, fey Ngnechen eluaeymnmew. Kintuaymn, fey peaymn. Mtrmaymn ta wlngi mew, fey nlalngeaymn. 8Tati ngillatulelu am, llowkey. Tati kintulu, pekey. Ka tati mtrmlu wlngi mew, fey ta nlalngekey. 9Kieke ta eymn elupeafuymn may tamn fotm kie kura, eluen kofke pielmnmew? 10Ka elupeafuymn may kie filu eluen challwa pielmnmew? 11Fey eymn, tamn wesake piwkengefel rume, elukefimn kmeke chemkn tamn pu yall, doyelchi femay tamn Chaw wenu mapu mlelu, fey eluaeymnmew re kmeke chemkn iney rume eluen pieleyew i duamtuel! 12Ka femngechi ta femaymn ta eymn ta kakelu pu che mew chumngechi ta aykeymn tamn kme trokituaetew kakelu pu che. Fey tfa famngechi mupikey kom i werkel tati ley dungu ka tai wirintukuel tati pu pelon wentru. Tati pichi rupachi wlngi (Luka 13.24) 13Konpuaymn tati pichi rupachi wlngi mew. Al rupay ka rume feynngey tati wlngi ka tati rp yeniefilu ta che welulkawn mew, fey rume fentren che amuley feychi rp mew. 14Welu tati wlngi ka ti rp yeniefilu ta che rumel mongen mew, pichi rupay ka mna kdawngey i inangeael, fey rume pichin che konpukey tfachi wlngi mew. Tati anmka kimngekey tai fn mew (Luka 6.4344) 15Kuiwtuwmn tati pu koyla ngnen kimeltufe mew, fey Ngnechen i dungu dungufaluwkey engn. Ufisa reke akukey ta eymn mew, Matew7 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 21. 17 l8.2 lepra kutran: ta kuyfi mew chem rume wesa kutran trawa mew. welu tai piwke mew lladklechi trapial reke feley engn. 16Eymn ta ngneduamafimn tai femkeel mew engn, sarsa mew ta entungekelay ta ofad, ka igo entungekelay ta troltro mew. 17Femngechi, kom kmeke anmka wlkey kmeke fn, welu tati wesake anmka wesake fn wlkey. 18Tati kme anmka wl-layafuy ta wesake fn, ka ti wesa anmka no rume wl-layafuy kmeke fn. 19Kom anmka wlkenolu kmeke fn, katrngekey ka ktraltungekey. 20Feymew tfachi koyla ngnen kimeltufe kimngeay tai femkeelchi dungu mew. Kom che ta konpulayay Ngnechen tai lmen mlewe mew (Luka 13.2527) 21Kom tai feypikeetew: idol, idol, konpulayay engn ta Ngnechen tai lmen mlewe mew. Tati femkelu may iche i Chaw wenu mapu mlelu i aykeelchi dungu, konpuay tfey mew. 22Feychi ant ta fentren che feypiaenew: idol, idol, ichi ta dungukei eymi tami y mew. Eymi tami y mew wemnentukei wekf, ka eymi tami y mew femiyi afmanngechi dungu. 23Welu feymew iche llowdunguafi: Chumkawnorume kimuwkelayi. Kie ple tripamn iche mew, wesake dungu femkelu! Tati epu adknu dungu (Luka 6.4749) 24Feymew tati pu che allkmapeetew i dungu ka femlu iche tai piel, fey tfachi kim wentru reke femngey tati dewmalu tai ruka chapntu kura mew. 25Eluwi i mawael, fey mangiy ta lewf ka rupay ftra krf, welu nengmlay rume tati ruka, chapntu kura mew am anmklelu. 26Welu tai allkmapeetew i dungu, fey femnolu iche tai piel, fey ta kie wedwed wentru reke feley tati dewmalu tai ruka wente kuym. 27Eluwi i mawael, fey mangiy ta lewf. Ftra krfmay ti ruka, fey tranarupay. Rume wesa dungu mew rupay! 28-29Feymew Jesus rupan dungulu, ti pu che rume afmatulewey, Jesus am kimeltunolu chumngechi kimeltukey tati pu wentru kimeltukelu tati ley dungu. Kisu ta kimeltuy fentren pepiluwn mew. Jesus tremolfi kie tati lepra kutran nielu (Marku 1.4045; Luka 5.1216) 8 1Fey Jesus nagpatulu tati wingkul mew, rume fentren che inaeyew. 2Feymew flkontueyew kie kutranklechi wentru nielu lepra kutran,l fey lukunagpay kisu i fl mew ka feypieyew: idol, pifulmi, tremoltuafen tai kutran mew. Matew7,8 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 22. 18 m8.5 Roma tuwchi kapitan: longkolechi soltaw kie pataka soltaw mew. Kisu ngneniekefuy ti kuartel ti troki mapu chew i mlen tati troki soltaw Roma tuwlu. 3Fey Jesus nfi ti kutran i kuw mew, fey feypifi: Feley. Tremotunge! Pichin mew mten, tati niekelu lepra kutran tremolewetuy i kutran mew. 4Feymew Jesus feypiknufi ti wentru: Feypiaeyu, iney no rume feypilayafimi tfachi dungu. Amunge, pewfaluwmenge tati saserdote mew mten, ka yenge ta ofrenda Moyse tai feypiknuel i femael ta che, femngechi tai kimael kom che tami dew tremolewetun tati kutran mew. Jesus tremolfi kie Roma tuwchi kapitan i kona (Luka 7.110; Juan 4.4354) 5Jesus ta konpulu Kapernaum waria mew, kie Roma tuwchi kapitanm flkontueyew tai freneen i piaetew. 6Fey feypieyew: idol, iche i kona mley ruka mew, rume kutrankley, pepi nengmlay rume. 7Fey Jesus llowdungufi ti kapitan: Amuan tai tremolafiel. 8Fey tati kapitan llowdunguy: idol, idol, kpakilnge. Rume yamnieeyu tami konpuael iche i ruka mew. Iche ta Roma tuwnche. Fey eymi werklmi mten, iche tai kona tremoltuay. 9Iche ta ka femngechi mley tai werknieetew, ka iche ta nien soltaw tai werkkeel. Feypifiym kieke soltaw i amuael, amukey. Fey feypifiym kangelu i kpayael, kpakey. Ka werkfiym tai kona tai chem chumael rume, fey femkey. 10Jesus allklu tfachi dungu afmatulewey, fey feypifi ti pu che i inanieetew: Rf dungu feypiwayi iney no rume ngelay israelche mew fente feyentulelu tfachi wentru reke. 11Feypiwayi fentren che i kpayael tripawe ant ple ka konwe ant ple, ka anay i iyael Abraam, Isaak ka Jakob engn Ngnechen tai lmen mlewe mew, 12welu tati pu che mlefalfel tati lmen mlewe mew, wemnentungeay wekuntu tati ftra dumi mew, chew tai ngmayam ka ktrram engn tai foro. 13Feymew mten Jesus feypifi tati kapitan: Amutunge tami ruka mew. Felepe kom chumngechi tami feyentun. Feychi lelen mew mten tai kona tremolewetuy. Jesus tremolyey fentren pu kutran (Marku 1.2934; Luka 4.3841) 14Jesus amuy Pedro i ruka mew, feymew pepufi Pedro tai llalla ngtantuluwklelu, aling kutranklelu am. 15Jesus nmapufi tai kuw Matew8 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 23. 19 n8.17 Isaia 53.4. o8.20 tati Wentruknuwpalu kam Wentru i Fotm Jesus tai femngechi ytuwkefel. ti kuse, fey ti kuse mongetuy. Feymew Pedro tai llalla witratuy, fey eluwi i poyeafiel ta Jesus. 16Fey punlu, yelelngey ta Jesus fentren che kontunieetew wekf, fey kisu i dungun mew mten werkfi i tripayael tati pu wekf. Ka femngechi tremolyefi kakelu pu kutran. 17Fey tfa famngechi femi i mupiael tai kimelknuel tati pelon wentru Isaia, feychi feypilu: Kisu kutrantupiwkey ichi tati pu kutrankawklelu mew, fey tremoltueimew tai kutran mew.n Tati pu che aylu i inayafiel ta Jesus (Luka 9.5762) 18Jesus pefilu ti pu che tai wallomanieetew, werky tai nolngeael ta nome pichi lafken. 19Feymew flkontueyew kie kimeltukelu Moyse tai ley dungu, fey feypieyew: Kimeltufe, aylen tami inayafiel chew ple rume amulmi. 20Fey Jesus llowdungufi ti wentru: Tati pu ngr niey engn ta lolo ka tati pu m niey engn i dae, welu tati Wentruknuwpaluo nielay chew tai kme kansatuam. 21Fey kie tati allktuyawlkefilu, feypirkeeyew ta Jesus: idol, wne ngman i layael i ftakeche, fey wla inayaeyu. 22Feymew Jesus llowdungufi ti wentru: Eymi inaen, fey elknufinge tati pu che la reke felelu i rngalafiel tati pu la. Jesus tngmnagmfi tati krf ka ti rew lafken (Marku 4.3541; Luka 8.2225) 23Jesus konpuy kie farku mew, fey i pu disipulu kompaeyew. 24Feymew ti lafken mew triparumey kie ftra krf, fey rume newentu ingafpramekey ti rew tati farku mew, welu Jesus umawturkey. 25Feymew tai pu disipulu amuy i trepelmeaetew, fey feypimengey: idol, montulmui! Petu llanagiyi! 26Fey kisu llowdunguy: Chumngelu anta fente llkaymn? Mna pichin mupiltun nieymn ta eymn! Feymew feypiknulu, witrapray, fey werkfi tati krf ka ti rew lafken i tngnagael. Feymew ti krf ka ti rew lafken tngklewetuy. 27Fey kisu engn, afmatulen welukonkechi ramtuwi engn: Iney rke am tfachi wentru, krf ka ti rew lafken ktu ta mngeltueyew? Matew8 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 24. 20 Gadara wentru kontunieetew fentren wekf (Marku 5.120; Luka 8.2639) 28Feymew Jesus puwlu nometu pichi lafken, Gadara mapu mew, epu wentru konwekflelu tripay engu eltun mew, fey flkontupueyew ta kisu engu. Rume kuiwnngerkefuy engu, fey iney rume rupakerkelay flple chew i mlemum ta kisu engu. 29Fey eluwi engu i wirarn: Kontumupakeliyi, Ngnechen i Fotm! Kpaymi anta faw tami kutrankamuafiel petu tai puwnon tati medin ant? pi engu. 30Flple tfey mew mlerkey fentren sawe tayawlu, 31fey llellipueyew ti pu wekf: Wemnentumuliyi, elumui tai konpuael tfeychi pu sawe mew. 32Fey Jesus feypifi ti pu wekf: Amumn. Fey tati pu wekf tripatuy tati epu wentru mew, fey konpuy engn tati pu sawe mew. Fey pichin mew kom tati pu sawe tuwi i lefmawn, fey lefkonpuy engn ti pichi lafken mew. Fey tfey mew kom rfipuy engn. 33Tati pu kuydakefilu tati pu sawe, tripay engn i lefmawn, fey puwlu waria mew ntramkapuy engn femngechi dungu i rupan, ka i kme feletun tati konwekflekechi epu wentru. 34Feymew kom ti pu che mlelu ti waria mew tripapay engn, fey akuy chew i mlemum ta Jesus. Fey pefilu engn, llellipufi i tripatuael feychi lof mapu mew. Jesus tremoltuy kie wentru lamalelu i kuerpu (Marku 2.112; Luka 5.1726) 9 1Dew rupalu tfachi dungu, Jesus konpuy kie farku mew. Notuy nome ti pichi lafken mew, fey puwtuy kisu tai waria mew, Kapernaum pingelu. 2Feyti mew yelelngey kie kutran lamalelu i kuerpu, kudulelu kie pichi ngtantu mew. Feymew Jesus ngneduamfilu tati pu che i rume feyentulen engn, feypifi tati kutran: Yafluwnge, weni. Dew wioduamangetuymi tami yafkan mew pifi ti wentru. 3Fey kieke wentru kimeltukelu ta Moyse i ley dungu, allklu tfachi dungu, rakiduami engn: Fey tfa tai feypielchi dungu mew notukafi ta Ngnechen. 4Jesus am kimnielu tai femngechi rakiduamklen engn, fey ramtufi ti pu wentru: Chumngelu anta fente wesa rakiduamkleymn ta eymn? 5Chem pin anta doy kdawngelay? Tai wioduamangetuael che yafkan mew, kam i tremolngetuael kie kutran? 6Feymew tamn kimael tati Wentruknuwpalu i nien ta pepiluwn tfachi mapu mew i wioduamatuafiel ta che i yafkan mew, feypiafi tfachi lemuwkenochi kutran: Matew8,9 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 25. 21 p9.13 Osea 6.6. q9.13 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: i wiorakiduamtuael. Witratunge. Ntunge tami ngtantu, fey amutunge tami ruka mew pi. 7Fey tati kutran, lamalelu i kuerpu, witratuy ka amutuy tai ruka mew. 8Fey tati pu che, pefilu tfachi dungu i rupan, llkay ka pramyefi engn ta Ngnechen femngechi pepiluwn tai pengelel ta wentru mew. Jesus dullifi ta Matew (Marku 2.1317; Luka 5.2732) 9Jesus tripatuy ta tiye mew, fey pefi ta kie wentru Matew pingelu, anlelu chew tai kofrakemum ta impuestu Romangealu. Fey Jesus feypifi ta Matew: Inaen. Feymew Matew witrapray, fey inaeyew. 10Feymew Jesus amuy i imeael Matew i ruka mew, rume fentren tati kofrakelu impuestu ta Romangealu, fey kakelu wesake dunguyen che puwi engn. Ka femngechi flkonpuy engn ta mesa mew kientrr i iyael Jesus engn ka tai pu disipulu. 11Fey tati pu farisew, pefilu tfachi dungu, ramtufi engn Jesus tai pu disipulu: Chumngelu am tamn kimeltufe kientrr imekey tati kofrakelu impuestu ka ti pu yafkafe engn? 12Fey Jesus allklu i feypin engn, fey feypieyew: Tati klfnklelu ka mongelelu duamlay engn ta lawentuchefe, welu tati pu kutran may ta duami ta lawentuchefe. 13Amumn ka kimtukuaymn i chem piel ta tfachi wirin dungu: Iche may ta duamnien tamn kutranpiwkeyecheael, welu tamn chalintukumekenoael tati langmelchi kulli mten.p Iche am kpanolu tati pu kme piwkekawnnngelu mew, welu may tati pu yafkafe i wiorakiduamtuael pi.q Jesus ramtungey tati ayunan wimtun dungu mew (Marku 2.1822; Luka 5.3339) 14Fey Juan tati Fawtisachefe tai pu disipulu flkonpuy engn ta Jesus mew, fey ka ramtupufi: Ichi ka tati pu farisew ayunakei, fey chumngelu am tami pu disipulu kay ayunakelay engn? 15Jesus llowdungueyew: Weangkleafuy am tati pu mangelngelu kie mafn mew, petu tai mlen tati nofio ta kisu engn mew? Welu akuay ti ant i yengetuael tati nofio, fey wlake ta ayunayay engn. 16Iney rume ta Matew9 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 26. 22 r9.23 Dew laym kie judiuche, kintulngekey kieke kim flawtatukelu ka femngechi kakelu che kullingekefuy i ngmameael femngechi i doy kme adtripayael ti ngman. s9.27 David mew dullielchi Yomelche: ti pu judiu i feypikefelchi y i tukulelafiel ti Montulchefe, fey David i Yomelchengeael. lapatule ta kie llud takuwn, lapantukulelkelafi ta kie we katrn pau. Tati lapantukuelchi we katrn pau trkfkey, fey doy wesa wikrkey tati llud takuwn, fey doy alkey tati wichafn ti lapatukeel. 17Ka femngechi tukungekelay rume we pulku kie llud kueru mew. Femngefule, wikrafuy tati kueru, fey tati pulku ka tati kueru ngnapdayafuy. Feymew feley tai tukungeael tati we pulku kie we kueru mew, femngechi tai fente kme chamatuael tati epu chemkn. Jesus tremolfi kie pichidomo ka kie domo (Marku 5.2143; Luka 8.4056) 18Petu dungumekelu ta Jesus, akuy kie longkolelu tati pu judiu mew, fey lukutunagi kisu i flple ka feypieyew: Tai awe fewla we lapey, welu eymi amulmi ka fampuwlelfilmi tami kuw, fey wiomongetuay. 19Fey Jesus witrapray, ka kompanieeyew tai pu disipulu, fey amuy tati wentru engn. 20Feymew kie domo amulerkelu mari epu tripantu dewma i kutranklen, kachkerkelay i mollf, fey flkontufi ta Jesus furi ple, fey idamafi i wechu takuwn. 21Famngechi rakiduamrkelu am: Idamafili mten tai takuwn, tremolewetuan. 22Welu Jesus wiokintuy, fey pefi tati domo ka feypifi: Yafluwnge, papay. Tami feyentun mew ta tremotuymi. Feychi lelen mew mten tremolewetuy. 23Fey Jesus puwlu tati longko i ruka mew, ka pepufilu tati pu kim dungulu weangkn musikatunr ka ti pu che i ngmakawmeken, 24fey feypipufi ti pu che: Tripatumn ta tfa mew. Tfachi pichidomo ta lalay. Re umawkley mten. Fey Jesus ayeeeyew ti pu che, 25welu kisu feypifi i tripayael engn wekuntu ruka mew. Fey wla konpuy ka nmapufi i kuw tati pichidomo, fey tati pichidomo witrapratuy. 26Fey kom tiyechi troki mapu mew mlechi pu che kimi femngechi dungu i rupan. Jesus tremolfi ta epu trawma 27Fey tripapatulu ta Jesus tiye mew, epu trawma ta wirarklen inaeyew: David mew dullielchi Yomelche,s kutranpiwkeyemuyu! 28Feymew Jesus konpulu ti ruka mew, tati epu trawma flkontueyew, fey Jesus ramtufi ti epu trawma: Matew9 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 27. 23 t10.2 apostol: Jesus tai dullielchi wentru tai werkel i wewpiafiel ti werken montuluwn dungu. Feyentuymu anta eymu iche tai pepi femael ta tfachi dungu? May, idol llowdunguy ti epu wentru. 29Feymew Jesus idamafi i nge tati epu trawma, ka feypifi: Femngechi felepe chumngechi tamu feyentulen ta eymu. 30Fey pelotuy engu. Feymew Jesus ta fente kme feypifi tati epu wentru: Feypilayafimu iney no rume femngechi tai kimngenoael tfachi dungu. 31Welu, tripapatulu mten, ntramkayngu kom tiyechi troki mapu mew tai femel ta Jesus. Jesus tremolfi ta kie ketrongechi wentru 32Petu tripatulu tati epu trawma, kpalngey Jesus mew kie ketrongechi wentru konwekflelu. 33Fey Jesus wemnentufilu mten tati wekf, tati ketrongechi wentru pepi dungutuy. Fey tati pu che afmatulen feypi: Fey tfa famngechi dungu chumkawnorume pengekelay Israel mapu mew! 34Welu tati pu farisew feypiyey engn: Tati longkolelu ti pu wekf mew elufi tfachi wentru feychi pepiluwn tai wemnentuafiel tati pu wekf. Jesus kutranpiwkeyefi tati pu che 35Jesus miyawenturkey kom ti pu waria che mew ka kom lelfntripa mlechi pu che mew. Kimeltuyawi kom sinagoga mew. Kimeli tati kme dungu Ngnechen tai longko lmenngen, ka tremolyefi fill kutranklelu ka ngakolelu. 36Fey Jesus pefilu tati pu che, kutranpiwkeyefi kisulelu engn am kie kechan ufisa reke nienolu tai kamanieaetew. 37Feymew feypifi tai pu disipulu: Rf dungu mew ptrley ta kosecha, welu kdawfe rume pichiley. 38Feymew ngillatuafimn ta eymn tati ngenngelu tati ngan ketran mew i werkael kdawfe tai kosechayael ti fn ketran. Jesus dullifi mari epu wentru i apostolngeael (Marku 3.1319; Luka 6.1216) 10 1Jesus mtrmi tai mari epu disipulu, ka elufi ta pepiluwn tai wemnentuafiel tati pu wekf ka i tremolafiel tati pu che epe fill kutran mew kutrankawklelu. 2Fey tfa tai y tati mari epu apostol:t wnelu mew ta Simon, tati Pedro pingekelu, ka kisu tai Matew9,10 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 28. 24 u10.4 kananita: fey tfa ta kie wentru koneltulelu kie troki malokachefe mew aylelu i weychayafiel tati pu romache ngneniefilu tati pu judiu Israel mapu mew. v10.13 kme tngn: tati pu judiu i wimtun chaliwn dungu. w10.14 mtrowaymn ti trufr tai nieel tamn okota: femngechi femkefuy tati pu che i pengelael i rume wesa duamn. pei Andre pingelu; Santiaw ka kisu i pei Juan pingelu, Sefedew tai epu fotm; 3Felipe ka Bartolome; Tomas ka Matew, tati kofrakelu impuestu Romangealu; Santiaw, Alfew tai fotm, ka Tadew, 4Simon tati kananita,u ka Juda Iskariote, fey tfa tati ngnenmafilu ta Jesus. Ngnechen i longko lmenngen (Marku 6.713; Luka 9.16) 5Jesus werkfi i tripayael ta tfachi mari epu wentru, fey famngechi kimeltuknufi: Ti pu judiu tuwnngenolu i troki mapu mew konpulayaymn, ka tati pu samariache tai waria mew ka femngechi konpulayaymn. 6Amuaymn may tati pu Israel trokiche mew, tati amklechi ufisa reke felelu. 7Amulelmn fey kimelaymn i flklepan Ngnechen tai longko lmenngeael. 8Tremolafimn tati pu kutran, wiomongeltuafimn tati pu la, liftutuafimn i kutran mew tati pu lepra kutran nielu ka wemnentuafimn tati pu wekf. Eymn ta re elungeymn ta tfachi pepiluwn. Ka femngechi re wlafimn ta eymn. 9Yekilmn oro ka plata no rume ka chem moneda no rume. 10Yelayaymn roki no rume, epu mudaw takuwn no rume, ka okota no rume ka retr no rume, kdawpelu felelu am i elungeael tati iyael. 11Fey puwlmn ta eymn kie waria mew kam lelfn mew rume, kintuafimn kieke che kme piwkengelu, fey mlewemn feychi ruka mew mten. 12Fey konpulmn tati ruka mew, chalipuafimn kom che mlelu feychi ruka mew. 13Kme llowelmnmew tati pu che, tai aytunieelchi kme tngnv kom feleay, welu kme llownoelmnmew engn, fey felelayay tai aytuniefelchi kme tngn. 14Fey llowngenolmn ka pinole engn i allktuael, tripatuaymn feyti ruka mew ka wariangeay rume, fey mtrowaymn ti trufr tai nieel tamn okota.w 15Rf dungu feypiwayi, fey ti afaelchi ant mew feychi waria che doy wesa kutrankangeay tati pu che mew mlekefulu Sodoma ka Gomora waria mew. Tati mleachi kutrankangen (Marku 13.913; Luka 21.1217) 16Ngneduammn! Iche ta werkwayi tamn amuael ufisa reke rangi trapial reke felechi pu che mew. Nieaymn may ta admuwn, filu reke, ka femngechi om piwkengeaymn palluma reke. Matew10 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 29. 25 x10.25 Belsebu: Wekf, longkolelu kakelu pu wekf mew. y10.27 ntramyeafimn ta wente ruka ktu: femngechi ta kom che i kme allkael ti dungu. 17Kuiwtuwkleaymn. Chalintukungeaymn tati pu awtoridad mew, wlelkangeaymn ta sinagoga mew. 18Ka femngechi wltukungeaymn tati pu gobernador mew ka tati pu longko lmen mew iche tai duam. Femngechi ta pepi ntramyemuan ta iche kisu engn mew ka tati pu katripanche mew. 19Welu chalintukungelmn tati pu awtoridad mew, rakiduamlayaymn ta eymn tamn chem piael, kam chumngechi tamn ntramyemuafiel, fey puwle tamn dunguael, Ngnechen ta eluaeymnmew chumngechi tamn dunguael. 20Eymn no tati kisutu pepikayalu i dunguael, welu may tamn Chaw i Kme Pll kelluaeymnmew tamn chem piael. 21Tati pu pei chalintukuay i pei i langmngeael, ka tati pu ngen fotm chalintukuay tai fotm, ka tati pu fotm kayetuafi tai chaw ka langmfalafi. 22Kom che deaeymnmew ta eymn iche i duam, welu tati newentulelu tuntepule i mongen, fey engn ta montuay. 23Inantukungelmn ta kie waria mew, amumn ta kangelu waria mew. Iche ta rf dungu feypiwayi i kpatuael ti Wentruknuwpalu petu tamn kom rupanon israelche tai pu waria mew. 24Kie no rume tati kimeltukeel, doy nielay kimn tai kimeltufe mew ka kie werkpeelchi kona doy pepiluwlay tai werkkeetew mew. 25Tati kimeltukeel ka femngechi admuwle kisu i kimeltufe reke, kmey. Ka tati werkpeelchi kona ka femngechi pepiluwle i werkkeetew mew, ka kmey. Fey iche tati ngen ruka ta Belsebux pingeli, chem pingeaymn am eymn? Iney mngell tai yamniengeael (Luka 12.27) 26Ngelay tamn llkanieafiel tati pu che. Chem ellkan dungu rume ngelay tai kimngenoael, ka chem rume ellkalelu i pengenoael. 27Tamn feypiwpefiel ta dumi mew reke, eymn ta ntramyeafimn ta pelon ant mew ka tamn ellka feypiwfiel eymn, ta wirartu ntramyeafimn ta wente ruka ktu.y 28Llkakefilmn tati aylelu tamn langmaetew, welu pepi langmlayafi tamn am tati rumel mongelealu. Llkayafimn may tamn eluaetew tamn rumel layael ka tamn rumel kutrankayaetew ta ktral mapu mew. 29Rume pichi falifuy engn rume tati pu pichike m, welu kie no rume trfnaglayafuy engn pinofule tamn Chaw. 30-31Feymew ta llkakilmn. Fey eymn tamn kal longko ktu ta rakiniemaeymnmew re kieke, eymn am doy falilu fentren pichike m mew. Tati yewentukunofilu ta Jesucristo tati pu wentru mew (Luka 12.89) 32Iney rume ta ntramyeelimew tati pu che mew, iche ka femngechi ntramyeafi ta kisu iche tai wenu mapu mlechi Chaw mew, 33welu Matew10 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 30. 26 z10.35-36 Mikea 7.6. a11.2 Kieke kuyfi wirin mew feypiley: werky epu disipulu. tati yewentukuetew tati pu che mew, iche kafey yewentukuafi tai Chaw mew mlelu ta wenu mapu. Jesus i duam mley pntlkawn (Luka 12.5153; 14.2627) 34Rakiduamkilmn iche tai kpan mew i mleael re kmelkawn. Kpalan tai mleael ta kme tngn, welu may tai mleael kayetuwn. 35Kpan tai kayetuwael ta fotm i chaw engu, ka domo pe i kayetuwael i uke engu ka ti nanngwen i ka femngechi kayetuwael. 36Fey ta famngechi tati doy remaniewchi pu che tai kayetuwael.z 37Tati doy piwkeyelu tai chaw ka tai uke iche mew, koneltulelay iche mew. Ka femngechi tati doy piwkeyelu tai fotm kam tai awe iche mew, koneltulelay iche mew. 38Iney rume inaelimew, welu eluwklenole i layael ktu iche i duam, koneltulelay iche mew. 39Tati aylu i montulael tai mongen, fey ta montul-layafi, welu tati eluwklelu i layael ktu iche tai duam, fey ta nieay montun. Ngnechen i freneafiel ta che (Marku 9.41) 40Iney rume tamn kme llowetew, iche ta llowenew. Fey iney rume tai kme llowetew, ka femngechi llowfi iche tai werketew. 41Ngnechen frenekefi tati pu pelon wentru, fey iney rume llowfile kie pelon wentru Ngnechen tai werketew mew, ka femngechi kisu lloway kme frenechen tati pelon wentru reke. Ngnechen ka frenekefi kom che lif piwkengelu, fey iney rume llowfile kie lif piwkengechi che, ka femngechi lloway kme frenechen tati lif piwkengelu reke. 42Iney rume elufile kie fasu firkn ko kieke tati doy om piwkengelu iche tai inanieetew, rf dungu feypiwayi kutranpiwkeyeaeyew ta Ngnechen. 11 1Fey Jesus dew kimeltufilu tai mari epu disipulu, tripatuy tiye mew tai kimeltuafiel tati werkn dungu tati mleyechi waria mew tiyechi troki mapu mew. Juan tati Fawtisachefe tai pu werken (Luka 7.1835) 2Fey Juan, dew presuntukungelu karsel mew, allklu i femngechi dungu tai femn ta Cristo, werky kieke disipulua 3i ramtumeafiel ta Jesus: Eymi am tati Cristo kpayalu Ngnechen mew ti pingeel, kam kangelu ngmai? Matew10,11 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 31. 27 b11.10 Malakia 3.1. 4Fey Jesus llowdungueyew: Amutumn ka feypiputuafimn ta Juan tamn peel ka tamn allkel. 5Ntramelputuafimn ti pu trawma i pelotun, ka ti pu kntro i trekatun, ka ti pu nielu lepra kutran i tremoltun, ka ti pu pilu i allktun, ka ti pu la i wiomongetun ka ti pu pofre i kimelelngen tati werkn montuluwn dungu. 6Aywn niey tati welulkawnolu i maneluwael iche mew! pi. 7Fey wiotulu kisu engn, Jesus eluwi i dunguafiel tati pu che i ntramyefiel ta Juan, feypilen mew: Chem am pemeymn tati lelfn uwe mapu mew? Tati angken kachu pemay mefrkamekeel ti krf? 8Feyngenole, chem am pemeymn? Pemeymn am kie wentru kmeke takuwn tukunielu? Eymn kimnieymn tati kmeke takuwn tukuwkelu, miyawkey engn tati pu longko lmen i ruka mew mten. 9Fey chem pemeymn am? Kie pelon wentru pemay? Fey llemay, welu kie doy ftra pepiluwnngelu ta kie pelon wentru mew. 10Tati Wirin Chillka feypiley kisu mew: Iche werkan tai werken, wne kimeltuafilu tati trokiche, femngechi tami kme llowaetew engn pi.b 11Rf dungu feypiwayi ta Juan ti Fawtisachefe doy kimfali kom pu wentru mew, welu tati doy illamfalklelu Ngnechen i longko lmenngeel mew, doy sakinngeay ta kisu mew. 12Feychi mew pewfaluwlu ta Juan ti Fawtisachefe ka fantepu mew, Ngnechen i longko lmenngen rume ntramyengey, welu rume kayetuniengey, fey tati rume yafluwlu, fey tfa engn mten llowfi. 13Tati ley dungu mew feypiley ka ti pu pelon wentru i wewpielchi dungu mew kimelngey i kpayael tati Cristo, fey akulu wla ta Juan fenteknuy engn. 14Fey eymn ayfilmn tamn feyentuafiel tfachi dungu, fey Juan rke tati pelon wentru kpalu Elia reke, eymn tamn ngmniefel. 15Tati aylu i allktuael, allktupe pi ta Jesus. 16Fey, chumngechi am adentuknuafi fantepu mew mlechi pu che? Tati plasa mew anknuwkechi pichikeche reke femkey engn, fey wirarelkefi engn tai pu kompa 17fey ta famngechi: Dunguleluwiyi ta pifllka, welu purulaymn. lkantuleluwiyi weangknngechi l, welu eymn ngmalaymn. 18Juan kpay, fey ifengelay ka putufengelay, fey niey kie wekf pingey. 19Feymew ka kpay tati Wentruknuwpalu, ikey ka putukey, fey ifengey ka putufengey pingekey, ka weniyefi ti wesake dunguyen che ka tati pu kofrakelu impuestu Romangealu. Welu Ngnechen tai kimn kimfali i femkeel mew tati Wentruknuwpalu. Matew11 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 32. 28 c12.1 rktun ant: ti pu judiu i afpuchi ant semana mew feychi mew elukelafuy i kdawael iney no rume. Tati pu waria che mngeltunolu (Luka 10.1315) 20Feymew Jesus eluwi i lladktudunguafiel tati pu waria che chew tai doy femel tai afmanngechi pepiluwn, tfeychi waria che am wiorakiduamtunolu engn ta Ngnechen mew. Fey Jesus feypifi: 21Awngeymn ta eymn, Korasin waria che! Ka femngechi awngeymn ta eymn, Betsayda waria che! Tiro ka Sidon waria mew pengefule ti afmanngechi pepiluwn tati femel eymn tamn adki mew, kuyfi tukuafuy engn yunge wesake takuwn ka anafuy engn trufken mew, fey ta femngechi kimfalafuy i wiorakiduamtun engn Ngnechen mew. 22Welu feypiwayi ta tiyechi afaelchi ant mew eymn ta doy ftra kutrankawaymn ta Tiro ka Sidon mlechi pu che mew. 23Ka eymn, Kapernaum waria che, puwalu wenu mapu trokiwkleymn am kay? Femlayaymn. Doy ftra ponwitu lolo mew ta trfkonpuaymn! Sodoma mew femngefule tati afmanngechi pepiluwn tati femngeel ta eymn tamn adki mew, feychi waria ta petu mleafuy ta fantepu. 24Welu feypiwayi tati afaelchi ant mew doy kutrankawaymn ta eymn ta Sodoma waria mew mlekefuchi pu che mew pi. Kpamn ta iche mew, fey kansatuaymn (Luka 10.2122) 25-26Feychi mew Jesus feypi: Pramyeeyu Chaw, idolklelu wenu mapu ka tfachi nag mapu mew. Eymi tami adknuelchi dungu elulafimi i kimael tati pu mallmangelu ka kimkawnngelu, welu fewla Chaw, eymi kimelelfimi tami dungu tati om piwkengechi pu che eymi tami pin mew. 27Tai Chaw chalintukulelenew kom dungu. Iney no rume ta kme kimlafi tati Fotm, welu Chaw mten kme kimnieeyew. Ka iney no rume kme kimlafi ta Chaw, welu tati Fotm kme kimnieeyew ka tfeychi pu che mten Fotm tai kpa kimelelfiel. 28Feymew kpamn iche mew kom eymn tati kansalelu tai kdaw mew ka fanetulelu, fey iche ta kansatuluwayi. 29Aytufimn tati yuku tamn tukuleluwfiel, ka inakintuaymn ta iche mew, iche am om piwkengelu ka mallmangelan rume, fey ta famngechi kansatuaymn. 30Iche i yuku tamn tukuleluwfiel fanelay yen mew ka kdawngelay tamn eluwfielchi dungu pi. Tati pu disipulu suchetukachillay rktun ant mew (Marku 2.2328; Luka 6.15) 12 1Fey kie rktun ant mew,c Jesus rumey tati ngan kachilla mew. Fey i pu disipulu nglerkey, fey eluwrkey engn i Matew11,12 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 33. 29 d12.7 Osea 6.6. suchetuafiel longko kachilla, fey i iyafiel ti fn. 2Fey ti pu farisew pefilu tfa, feypifi engn ta Jesus: Tfey tami pu disipulu i fempeel kmelay i femael ta rktun ant mew. 3Fey Jesus llowdunguy: Kimlaymn am i chumn ta David kie rupa kisu ka tai pu kompa nglu engn? 4Konpuy ta Ngnechen i ngillatuwe ruka mew ka ipufi tati kofke chalintukulelu ta Ngnechen mew. Fey kisu ngelafuy tai iyael ka tai pu kompa no rume, ti pu saserdote mten felerkefuy i iyafiel. 5Kam kimlaymn i chem pilen Moyse tai ley dungu feyti pu saserdote ngillatuwe ruka mew kansatukelay tati rktun ant mew, fey yafkakelay engn? 6Fey tfa feypiwayi tati mlelu ta tfa mew doy yamfali ti ngillatuwe ruka mew. 7Eymn ta kimlaymn tai chem pilen tati Wirin Chillka: Iche aylen tamn kutranpiwkeyecheael, welu tamn chalintukunoael tati langmelchi kulli.d Rf dungu mew admfulmn tfachi dungu, kondenakelayafuymn tati nienolu chem yafkan no rume. 8Fey tati Wentruknuwpalu ngneniefi chem dungu rume i femael ti rktun ant mew pi. Tati wentru lamalelu i kuw (Marku 3.16; Luka 6.611) 9Fey Jesus tripatulu tiye mew, konpuy kie sinagoga mew mlelu tiyechi lelfn mew. 10Tfey mew mley kie wentru lamalelu i kie kuw. Fey ti pu farisew inayawletew am re koyla ngnen mew i feypintukuafiel ta Jesus, fey ramtueyew engn: Tai tremolngeael ta kie kutran rktun ant mew, feley kam felelay? 11Jesus llowdungufi ti pu che: Fey eymn chem piaymn kay? Iney rume niele kie ufisa, fey ti rktun ant mew trfkonle ti ufisa kie rngan mew, nentupetulayafuy may? 12Fey kie wentru ta doy faliy kie ufisa mew! Feymew feypiwayi: feley ta che i femael kmeke dungu ti rktun ant mew. 13Feymew feypifi ta tiyechi wentru lamalelu i kuw: Normentunge tami kuw. Fey ti wentru normentuy i kuw, fey kme tremolewetuy ti kangelu kuw reke. 14Welu ti pu farisew tripatulu ti sinagoga mew, ntramkawi engn chumngechi i langmafiel ta Jesus. Ngnechen i dullielchi kme werken 15Jesus, kimlu tfachi dungu, tripatulu tiye mew, fey rume fentren che inaeyew. Jesus tremolfi kom tati pu kutran 16ka feypiyefi engn tai Matew12 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 34. 30 e12.20 watrolechi rngi reke felelu ka chomadwe ktral ella yklelu: tfachi epu dungu adentuley ngawadklechi che ka kuifallklelu. f12.18-20 Isaia 42.1-3. g12.21 Isaia 42.4 LXX. ntramyengenoael ta kisu rangi pu che. 17Fey tfa famngechi femi tai mupituael i kimelel tati pelon wentru Isaia, feychi feypilu: 18Tfa i mlen i poyekeetew, iche tai dulliel, tai sakin, ka tai sakiwkemum. Kisu mew mleay iche tai Lif Kme Pll, ka kimelay ti montuluwn dungu kom troki mapu mew. 19Wirartuchelayay ka wirarkiyawlayay rume. Iney rume allkmalayaeyew i dungun rp mew. 20Illamtulayafi tati pu che newe nienolu kimn kie epe watrolechi rngi reke felelue i kimn mew, ka chongmlayafi rume tati chomadwe ktral ella yklelu, welu kom i pu kaye apmnagmafi kisu tai nor dungu mew.f 21Fey kisu mew maneluway fentren che kom troki mapu tuwlu.g Dalluntukungey ta Jesus tai llown pepiluwn wekf mew (Marku 3.2030; Luka 11.1423; 12.10) 22Yengey ta Jesus mew kie wentru trawmalelu ka ketrongelu. Kontunierkeeyew ta fentren wekf, fey Jesus elutufi i pelotuael ka i dungutuael. 23Fey kom ti pu che tfey mew mlelu, rume afmatulen welukonkechi ramtuwi engn: Fey tfa pemay ta David i Yomelche? pi engn. 24Allklu tfachi dungu, tati pu farisew feypi engn: Belsebu, tati longkolelu ti pu wekf mew, fey ta elueyew pepiluwn ta tfachi wentru tai wemnentuael ta wekf. 25Welu Jesus am kimniemaetew engn tai femngechi rakiduamklen, feypi: Chem troki mapu rume kisutu weychamekele i pu che, kisutu apmkaway engn. Ka kie waria che kam kie ruka che wichuke pntlele, rumel mlelayay. 26Ka femngechi, wekf wemnentufile kangelu wekf, fey famngechi femle, kisutu ta pntkawkleay engn. Fey chumngechi am ngnenieway ka kiewkleay engn? 27Eymn feypikeymn iche tai wemnentukefiel tati pu wekf Belsebu tai pepiluwn mew, welu tfa feyngele, iney am elukeeyew pepiluwn eymn tamn inanieetewchi pu che i wemnentuafiel ta wekf? Feymew, kisu engn i femel mew kimfali eymn tamn welulkawklen. 28Fey iche wemnentufili ta wekf Ngnechen i Lif Kme Pll i pepiluwn mew, fey tfa famngechi fente kme kimfalkley Ngnechen tai longko lmenngen i dew mlepan ta eymn mew. Matew12 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 35. 31 29Fey kie wentru ayle i konpuael kie rume newenngechi wentru i ruka mew femngechi i mntumayafiel tai nieelchi chemkn, wnelu mew kme trarinofile ti ngen ruka, chumngechi am konpuafuy ti ruka mew? Welu trariknufile, fey wlake pepi mntumayafuy i nieelchi chemkn. 30Tai kellunienoetew, fey engn ta kayetunieenew. Ka tati kdawnolu i kpalafiel ti pu che, fey ta pntnentukefi ti pu che iche mew. 31Feymew feypiwayi Ngnechen wioduamatuafi tati pu wentru kom tai yafkan ka kom tai wesa piken mew, welu wioduamalayafi tati kayetudungufilu ti Lif Kme Pll. 32Ngnechen wioduamatuafi chem wesa pilu rume i yawtudungufiel tati Wentruknuwpalu, welu tati wesa yawtudungufilu tati Lif Kme Pll, wioduamatulayafi tfachi mapu mew ka ti mletuachi mapu mew no rume. Tati anmka kimngekey tai fn mew (Luka 6.4345) 33Kme dapillkayafimn ta kie anmka, fey wlay kme fn. Fey kdawmanofilmn, fey wlay wesake fn, tai fn mew am kimngekelu i kme anmkangen. 34Eymn pu farisew, kuiwnngechi llep filu reke feleymn! Eymn am wesa piwkengelu, chumngechi feypiafuymn kmeke dungu? Chem dungu i mlen ta piwke mew, fey dungukey ta wn. 35Tati kme piwkengechi wentru dungukey kmeke dungu, kme dungu am mlelu kisu i piwke mew. Fey tati wesa piwke wentru dungukey wesake dungu, wesa dungu am mlelu kisu mew. 36Iche feypiwayi tati afaelchi ant mew, kom che ta entudunguay engn chem wesa dungu rume i feypikeel engn. 37Kisu tami feypikeelchi dungu mew ta nielay yafkan pingeaymi, kam kondenangeaymi. Tati wesake che aykey i peael afmatufal dungu (Marku 8.1112; Luka 11.2932) 38Feymew kieke tati pu farisew ka ti kimeltukelu tati ley dungu, feypifi engn ta Jesus: Kimeltufe, aylei tai peael kie afmatufal dungu femngechi tai kimael eymi rf mew tami kpan ta Ngnechen mew. 39Fey Jesus llowdungueyew: Eymn wesake piwkengelu ka mngeltukenolu. Aykeymn tamn peael afmatufal dungu, welu pengeleluwlayayi kangelu afmatufal dungu, dew kimnielu am eymn tati pelon wentru Jona i rupaelchi afmatufal dungu mew. 40Fey chumngechi ta Jona kla ant ka kla pun mlepuy tati ftra challwa tai ptra mew, ka femngechi tati Wentruknuwpalu kla ant ka kla pun rngalkleay ta miche mapu. 41Tati pu Ninifeche wiorakiduamtuy Ngnechen mew, allklu engn am Jona Matew12 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 36. 32 h12.43 miyawkey chew i ngenomum chem rume: tati pu judiu feyentukefuy ti pu wekf i mlekefel lelfn ple chew i ngenon chem no rume. i12.47 Kieke kuyfi wirin mew ngelay tati versu 47. tai wewpielchi dungu. Fey afaelchi ant mew, ramtukadungungeale tati fantepu mew mleyechi pu che, tati pu Ninifeche witraprayay i kondenayafiel tfachi pu che, fewla mlelu am eymn mew kie doy pepiluwlu ta Jona mew. 42Ka femngechi tati longko lmen domo waywen ple tuwlu, kpay ftra kamapu i allktupayael Salomon tai kimn. Fey afaelchi ant mew, ramtukadungungeale ta fantepu mew mleyechi pu che, tati longko lmen domo witraprayay i kondenayafiel tfachi pu che, fewla mlelu am eymn mew kie doy ftra kimn nielu ta Salomon mew. i wiotun tati wekf (Luka 11.2426) 43Tati wekf tripaym ta kie wentru mew, miyawkey chew i ngenomum chem rume.h Kintuyawlkey i kansatuam, fey penoym, rakiduamkey: 44Wiotuan tati wentru mew chew tai mlekefumum. Fey wiotuym, pepatukefi tiyechi wentru kie wellin ruka reke, leptulelu ka kme elklelu. 45Feymew amuay i yemeael regle wekf doy wesamangelu kisu mew, fey kom kientrr konkey engn i mleael ta tiyechi wentru mew. Feymew tati wentru doy wesa mongen nietukey tai niekefel ta wnelu mew. Ka femngechi femay ta tfachi wesakeche. Jesus tai uke ka tai pu pei (Marku 3.3135; Luka 8.1921) 46Fey Jesus petu dungumekefilu tati pu che, kisu i uke ka i pu pei wekuntu mlepuy engn, aylelu engn am i dunguafiel ta Jesus. 47Fey feypingey ta Jesus: Tami uke ka tami pu pei wekuntu mlepay. Ayley engn tami dunguaetew.i 48Welu Jesus llowdungufi tai feypietew: Iney am tai uke, ka iney engn am tai pei? 49Feymew, adkintufi tai pu disipulu, fey feypifi: Tfa engn may ta iche i uke ka tai pei. 50Iney rume aylelu i kdawyeael iche i wenu mapu mlechi Chaw i aykeelchi dungu, fey ta iche i uke reke feley, i lamngen ka i pu pei ka mten pi. Tati adknu dungu ti nganketranfe mew (Marku 4.19; Luka 8.48) 13 1Feychi ant mew mten Jesus tripapay ta ruka mew, fey anknuwi inaltu ti pichi lafken. 2Rume fentren che am Matew12,13 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 37. 33 j13.14-15 Isaia 6.9-10 LXX. trawluwlu, feymew Jesus konpuy kie farku mew fey anknuwpuy, fey ti pu che kay mlewey inaltu ti ayli mew. 3Feymew eluwi i kimeltuafiel fentren dungu, welu re adknu dungu mew. Fey feypifi: Kie nganketrankelu tripay i nganael. 4Fey nganlu, kieke ti fn ketran pachgnagi rp mew, fey akulu tati pu m, kom pitufi ti fn ketran pachgnaglu rp mew. 5Fey ti kakelu fn pachgnagi kurantu mew, chew rngelay ta mapu. Fey tati fn mchay mten noyy, mte al konklenolu am tati mapu. 6Welu aretripalu ta ant, angkmeyew, ka mte nienolu am folil, feymew angky. 7Ka kieke tati fn ketran ta pachgnagi pu troltrontu. Fey tremlu, tati troltro doy tremi. 8Welu ka kieke tati fn ketran pachgnagi kme mapu mew, fey rumema wli fentren fn. Kieke longko ketran wli pataka fn kie fn ketran mew, ka kieke fn wli kayu mari fn, ka kieke wli kla mari. 9Tati nielu pilun, allkpe tfachi dungu. Chumngelu kimeltukey Jesus tati adknu dungu mew (Marku 4.1012; Luka 8.910) 10Tati pu disipulu flkonpuy engn ta Jesus mew ka ramtufi engn chumngelu i dungufiel tati pu che re adknu dungu mew. 11Jesus ta llowdungueyew engn: Eymn ta Ngnechen elueymnmew tamn kme kimael tati petu kimelngekenofelchi dungu mlelu wenu mapu, welu kisu engn femngelay. 12Fey tati kpa kimlu, doy elungeay kimn, fey doy fentren kimn nieay. Welu tati pinolu i kimael, tai pichi kimfel ktu mntumangeay. 13Feymew ta dungukefi engn re adknu dungun mew: Kisu engn am adkintukelu, welu pekelay engn reke. Allktukey engn, welu kme longkontukukelay engn ka ngneduamkelafi rume engn. 14Femngechi, kisu engn mew ta mupituy tai piel tati pelon wentru Isaia: Tunte allktuay engn rume, welu ngneduamlayafi. Tunte adkintuay engn rume, pelayay engn reke. 15Tai rakiduam ta tfachi trokiche welulkawkley. Ngdi niey tai pilun ka umerkley reke engn tai nge, tai pepi penoael engn ka i allknoael rume, ka tai kimnoael rume, tai wiotunoael ta iche mew ka tai tremolnoafiel engn ta iche.j 16Welu aywn nieymn ta eymn, tamn nien mew ta pekechi nge ka allkkechi pilun. 17Rf dungu mew, rume fentren pelon wentru ka kmeke piwkengechi pu che kpa pefuy engn ta tfachi dungu eymn Matew13 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 38. 34 tamn peel, welu pelay engn. Kpa allktufuy engn tfachi dungu eymn tamn allkel, welu allklay engn. Jesus kimeltuy ti nganketrankelu adknu dungu (Marku 4.1320; Luka 8.1115) 18Fey fewla allktumn i chem pilen tati adknu dungu ti nganketrankelu mew: 19Tati allklu ti kimeln dungu Ngnechen i longko lmenngen, fey longkontukunofile, tati rp mew pachgnagchi fn ketran reke feley engn. Kpay ta wekf ka mntumatueyew ti kme dungu nganklelu tai piwke mew. 20Tati fn ketran trfnaglu kurantu mew fey tati allklu ti kimeln dungu ka llowfulu rume aywklen, 21welu newe nienolu am folil, rumel newentulekelay. Fey mleym wesake dungu kam kutrankangeym tai allktufiel mew tati kme dungu, aftukey reke i mupiltun. 22Tati fn ketran trfnaglu rangi troltro, fey tfa adentuley tati che allklu tati kimeln dungu, welu tati mlechi welulkawn ta tfachi mapu mew rume aporianieeyew ka i rume kpa rikungeael ngnenkanieeyew. Kom tfachi dungu ta ekullkefi reke ta tfachi kimeln dungu ka elulafi i wlael fn kisu engn mew. 23Welu tati fn ketran nganel kme mapu mew, fey tfa adentuley tati che allklu tati kimeln dungu ka kme kimfilu, fey rume kme kosecha wlkey. Kieke tfa engn tati longko ketran wli ta pataka fn kie fn mew, kakelu wli kayu mari fn, fey kangelu wli kla mari fn. Tati adknu dungu ti wesa kachu mlelu rangi kachilla 24Jesus ka femngechi ntramkay kangelu adknu dungu: Ngnechen tai longko lmenklen kie wentru reke feley tati nganlu kme fn ketran tai lelfn mew. 25Welu kom umawklelu engn, akuy kie kaye, fey nganpay wesa kachu tati kachilla mew, fey amutuy. 26Fey dew tremlu tati kachilla petu prampalu tai longko, pewfaluwi kay tati wesa kachu. 27Feymew tati pu kdawfe amuy engn tai feypimeafiel tati ngen kachilla: idol, kme fn ketran ama nganlaymi tami lelfn mew? Fey chumngelu am wefi tati wesake kachu? 28Fey tati ngen kachilla feypieyew: Kieke tai pu kaye femngechi nganpay tatey. Tati pu kdawfe ramtueyew: Eymi pilmi, amuai tai ngedumeafiel tati wesake kachu. 29Welu kisu feypi: Femkilmn, ngedufilmn tati wesake kachu ken, ngedunentuafuymn tati kachilla. 30Doy kmey i eluknungeael i tremael kientrr walngngen puwle wla. Feymew werkafi tati kosechayalu i pntnentuafiel wnelu mew tati wesake kachu i ktrngknungeael, ka i lpmngeael, fey wla kosechayan tai kachilla i elngeael ti elketranwe mew. Matew13 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 39. 35 k13.35 Salmo 78.2. Tati fn mostasa adknu dungu (Marku 4.3032; Luka 13.1821) 31Jesus ka ntramelfi ti pu che tfachi adknu dungu: Ngnechen tai longko lmenngen ta kie fn mostasa reke ta feley kie wentru tai nganel tai lelfn mew. 32Feyngefuy tai doy pichin kom fn ketran mew, welu dew tremiym, doy alkey tati kakelu anmka mew mleyelu ta werta mew. Kie ftra anmka reke mletukey, fey tai fente tremken mew tati pu m daekey i row mew. Tati lefawra adknu dungu 33Ka ntramelfi tfachi adknu dungu: Ngnechen tai longko lmenngen tati lefawra reke ta feley kie domo tai tukuel kla rali rngo mew, femngechi tai faymafiel kom tati masan. Jesus i adknudunguken tai kimeltuael (Marku 4.3334) 34Jesus ntramelfi kom tfachi dungu tati pu che adknu dungu mew. Fentren dungu kimeltuy re adknu dungu mew mten. 35Fey tfa femngechi femi tai mupiael i piel tati pelon wentru: Kimeltuan ta adknu dungu mew. Ntramkayan tati kimelkenofelchi dungu, feychi mew Ngnechen dewmafilu mten ta tfachi mapu.k Tati adknu dungu wesa kachu mew 36Feymew Jesus chaliyetufi tati pu che, fey konpuy ruka mew. Feymew tai pu disipulu flkontueyew, fey feypingey tai kme kimelafiel tati adknu dungu ti wesa kachu weflu ti lelfn mew. 37Jesus llowdungufi i pu disipulu: Tati nganlu ti kme fn ketran fey tati Wentruknuwpalu. 38Fey tati lelfn tfachi mapu. Tati kme fn fey tfa tati pu che koneltulelu ti longko lmen mlewe mew, ka ti wesa kachu fey tfa ta wekf i pu kona. 39Ka tati kaye ti nganfilu tati wesa kachu, fey ta wekf. Fey tati walng antngen fey tfa ta afale ta mapu, ka tati kosechakelu ta kachilla tati walng antngen, fey tati pu werken pll. 40Chumngechi tati wesa kachu imitungekey ka tukungekey ktral mew i lfael, ka femngechi femay ta afale ta mapu. 41Fey tati Wentruknuwpalu werkay tai pu werken pll tai pntnentuafiel tati aytukelu tai femmekeael wesake dungu. 42Tfa engn tukungeay tati chongkenochi ktral mew, chew tai ngmayam engn ka ktrram tai foro. 43Feymew tiye engn tati femkelu Ngnechen tai ayelchi Matew13 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 40. 36 dungu, wilfay engn ant reke iche i Chaw i longko lmen mlewe mew. Kom tati aylu i allktuael, allkpe tfachi dungu. Tati ellkalechi falin chemkn 44Ngnechen tai longko lmenklemum kie ellkalechi falin chemkn reke feley mlelu kie lelfn mew. Kie wentru pey tati ellkalechi falin chemkn, ka ellkaknutufi ka tfey mew. Fey rume aywnkechi amutuy ka fendey kom tai nieel, fey ngillafi tati mapu. Tati rume falin perla 45Ngnechen tai longko lmenklemum fey tfa reke feley tati kintukelu i ngillayael tati rume kme perla. 46Fey peym kie perla rume falilu, fey amutukey ka fendekey kom tai nieel, fey ngillakefi ti perla. Tati challwawe adknu dungu 47Ngnechen tai longko lmenklemum ka femngey ta kie challwawe reke trftukungelu ta lafken mew, fey entukey ta epe fill kakerume challwa. 48Fey apoym tati challwawe, tati pu challwafe ta entukefi ayli mew, anknuwkey engn ta feymew i dulliafiel tati kmeke challwa. Kie kanasta mew tukukefi tati kmelu, fey tati kmenolu trfentukefi engn. 49Ka femngechi dungu ta mleay afale ta mapu: tripayay tati pu werken pll i pntnentuafiel tati pu wesa piwkengelu tati pu kme piwkengelu mew. 50Fey tukungeay tati pu wesa piwkengelu tati chongkenochi ktral mew, chew tai ngmayam ka tai ktrram tai foro. Weke chemkn ka tati kuyfintuwklelu 51Fey Jesus ramtufi i pu disipulu: Admimn kay eymn kom tfachi dungu? May, idol llowdunguyngn. 52Feymew Jesus feypifi ti pu disipulu: Kom tati kimeltukelu Moyse tai ley dungu ka kme admlu Ngnechen tai longko lmenngen, kie ngen ruka reke ta feley, fey kom tai nieelchi weke chemkn ka kuyfintuwklechi chemkn mew, kake kieke kimniefi i tunteke falin. Duamknungelay ta Jesus Nasaret waria mew (Marku 6.16; Luka 4.1630) 53Fey Jesus rupan kimeltulu ta tfachi adknu dungu, tripatuy ta tiye mew, 54fey puwtuy Nasaret waria mew. Tye mew eluwpuy tai kimeltuael tati mlechi sinagoga mew. Fey tati pu che afmatulen feypingn: Matew13 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 41. 37 l14.1 Erode: Erode Antipa, kie gobernador Galilea ka Perea troki mapu mew 4 aC - 39 dC. m14.3 Felipe: Erode tai chaw mew pei mlekefulu Roma waria mew. Chew am kimeltungey tfachi wentru kom tai admelchi dungu? Chumngechi am pepi pengeli tati afmatufal pepiluwn? 55Tati dewmarukafe i fotm no anchi? Ka tai uke Maria pingey? Ka Santiaw, Jose, Simon ka Juda i pei no anchi? 56Ka mlelay anchi kisu i pu lamngen ichi tai waria mew? Chew anta admi kom tai kimeltupeelchi dungu? 57Feymew pilay engn tai allktuael, welu Jesus feypifi ti pu che: Kom ple ta yamngekey kie pelon wentru, welu kisu tai mapu mew femngekelay ka tai ruka mew no rume. 58Fey Jesus newe pengelpulay ta tiye mew afmanngechi pepiluwn, tiyechi pu che am ta pinolu i feyentuael ta kisu mew. Juan tati Fawtisachefe tai lan (Marku 6.1429; Luka 9.79) 14 1Feychi mew mten, Erode,l tati gobernadorklelu ta Galilea mapu mew, allky i ntramyengen ta Jesus. 2Fey feypiyefi kisu tai werkkeelchi pu che: Juan tati Fawtisachefe wiomongepetulay. Feymew ta niey tfachi afmatufal pepiluwn. 3Erode am presufalfilu ta Juan, fey kadena mew trarilen yengey ta karsel mew. Fey tfa ta femfi Erodia i duam, Felipe i kure. (Felipem ta Erode i pei rke.) 4Juan feypirkefuy ta Erode: Ngelay tami kureyeafiel ta Erodia. 5Fey Erode aylefuy i langmafiel ta Juan, welu llkanierkefi tati pu che, kom feyentulelu engn am Juan tai pelon wentrungen. 6Welu Erode nielu kawi i puwltripantun mew, Erodia tai domo pe eluwi tai faylayael tati pu mangel i adki mew. Fey ta Erode rume ayfilu am ti faylan, 7eludungurkefi kie kuyalltun mew: chem rume eluen pilmi eluaeyu pirkefi tati llchadomo. 8Feymew i uke i feypietew mew, feypi tati llchadomo: Eluen kie rali mew Juan ti Fawtisachefe tai longko. 9Fey tfachi dungu rume weangklkaeyew tati longko lmen Erode, kisu am wldungulu kie kuyalltun mew tai pu mangel i adki mew. 10Feymew werky tai katrmamengeael i longko ta Juan karsel mew. 11Fey ta famngechi yelelngey kie rali mew ka elungepuy tati llchadomo, fey kisu elufi tai uke. 12Feymew akuyey Juan em tai inayawlkefetewchi pu kompa, yemangetuy tai kuerpu ka rngalmefi engn ta eltun mew. Feymew ka amuy engn tai kimelafiel ta Jesus i langmngen ta Juan. Matew13,14 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 42. 38 Jesus elufi iyael kechu warangka wentru (Marku 6.3044; Luka 9.1017; Juan 6.114) 13Feymew Jesus kimlu Juan ti Fawtisachefe i lan, konpuy kie pichi farku mew i amuael kie kamapulechi lelfn mew. Welu tati pu che ngneduami Jesus i kaple amun, feymew tripay engn ti waria mew i inantukuafiel engn chew i mlepun ta Jesus. 14Fey petu nagpulu Jesus tati pichi farku mew, pefi fentren che, fey kisu kutranpiwkeyefi, fey tremolyefi tati pu kutran tai puwlyeel engn. 15Fey dew putrafialu am, i pu disipulu flkontueyew ka feypieyew: Dew putrafiay, ka lelfntripalei. Feymew chalitufinge tati pu che, i amutuael ta waria mew i ngillayael ta iyael. 16Fey Jesus llowdungufi i pu disipulu: Ngelay tai amutuael engn. Eymn eluafimn ta iyael. 17Fey kisu engn llowdunguy: Nielai iyael ta tfa mew. Kechu kofke ka epu challwa mten niei. 18Jesus feypifi i pu disipulu: Kpalelmuchi ti kofke ka ti challwa. 19Feymew feypifi tati pu che i anknuwael ta kachu mew. Feymew mten nfi i kuw mew tati kechu kofke ka tati epu challwa, fey lelipray ta wenu mapu, maumtufi ta Ngnechen ka wkayefi ti kofke, elufi i pu disipulu, fey kisu engn eluyefi tati pu che. 20Kom iyey engn fey kom ti pu che weday engn, ka apoyetuy mari epu kanasta tati sofrayechi wkanke kofke ka challwa. 21Tati pu che kie kechu warangka wentru rke, welu rakintukungelay tati pu domo ka tati pichikeche no rume. Jesus trekay ta wente ko (Marku 6.4552; Juan 6.1521) 22Dew rupalu tfachi dungu, Jesus werkfi i pu disipulu i konpuael tati pichi farku mew, femngechi i wne puwael engn nome ti pichi lafken mew. Welu Jesus mekey i chalitufiel tati pu che. 23Dew chalitufilu ti pu che, Jesus prapuy kie wingkul mew, kisu i ngillatuael. Fey dew punlu, Jesus kisulewey. 24Tati pichi farku dew amulewiyey al ponwitu ti pichi lafken mew, fey tati rew rume newentu nengmkamekefi tati farku, trafyeniefilu engn am tati krf. 25Fey epe wnlu, Jesus trekalen amuley wente ko kisu engn ple. 26Feymew tai pu disipulu peetew tai trekalen ta wente ko, fey rume llkay, ka wirari engn i fente llkan mew: Kie perimon tati! pirkey engn. 27Welu Jesus dungufi i pu disipulu, feypilen mew: Yafluwmn! Iche tati! Llkakilmn! Matew14 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 43. 39 n14.34 Genesaret: kie rume kme lr mapu mlelu Galilea i inafl lafken. o15.4 Exodo 20.12; Deuteronomio 5.16. p15.4 Exodo 21.17. 28Feymew Pedro llowdungueyew: idol, rf mew eymingelmi, werknge iche i trekalen amuael wente ko tai puwael ta eymi mew. 29Kpange may pi ta Jesus. Feymew Pedro tripay ti pichi farku mew, fey llituy i trekayael wente ko i puwael ta Jesus mew. 30Fey ngneduamlu i rume newenngen tati krf, llkay. ochingelu am i llanagn ti ko mew, fey wirari: Montulen idol! 31Feymew mten, Jesus nmafi i kuw ta Pedro ka feypifi: Rume pichin mupiltun nierkeymi! Chumngelu am maneluwlaymi iche mew? 32Fey pratulu engu mten tati pichi farku mew, krfwetulay. 33Feymew tati pu disipulu mlelu ti pichi farku mew, lukunagi engn Jesus i inafl ka feypi engn: Rf dungu mew eymi ta Ngnechen i Fotm rke! Jesus tremolyefi tati pu kutran Genesaret mapu mew (Marku 6.5356) 34Feymew katrrumey tati pichi lafken mew ka puwi engn Genesaretn pingechi mapu mew. 35Tati pu che mleyelu tiye mew, kimtufi engn ta Jesus, ka kimngey kom ti troki mapu mew i puwn. Feymew kpalelngey tati pu kutran, 36ka llellipungey i idamangeael rewall tai takuwn. Fey kom tati pu kutran idamaetew i wechu takuwn, tremolewetuy engn. Tati wesalkakefilu ta che (Marku 7.123) 15 1Fey kieke farisew ka kieke wentru kimeltukelu Moyse i ley dungu, tuwyelu ta Jerusalen, ramtupafi engn ta Jesus: 2Chumngelu am tami pu disipulu ta mngeltukelay ichi tai ftake laku em tai wimtun dungu? Chumngelu am wne kchakelay tai kuw petu tai inon engn? 3Feymew ramtueyew Jesus: Chumngelu am kay ta eymn mngeltukelafimn Ngnechen tai werkn dungu tamn inayael kisuke tamn dewmaelchi wimtun dungu? 4Ngnechen feypi: Chetrokiaymi tami chaw ka tami uke,o ka iney rume malisiafile i chaw ka tai uke dungun mew fey ta kondenangeay i langmngeael.p 5Welu eymn ta feypikeymn kie wentru i feypiafiel tai chaw kam tai uke: Iche ta pepi kellulayaeyu. Kom Matew14,15 El Nuevo Testamento en Mapudungun de Chile, 2da ed. 2011, Sociedades Bblicas Unidas; 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 44. 40 q15.6 Kieke kuyfi wirin mew ngelay: kam tai uke rume. r15.8-9 Isaia 29.13 LXX. tai nieel dew chalintukulelfi ta Ngnechen. 6Fey iney rume feypile tfachi dungu, fey ngelay chem mew tai aporiangeael tai kelluafiel tai chaw kam tai uke rume.q Femngechi ta eymn falintukelafimn ta Ngnechen tai werkn dungu tamn inayael kisuke tamn wimtun dungu. 7Koyla ngnen! Fente kme feypi tati pelon wentru Isaia ta dungulu eymn mew, feychi feypilu: 8Fey tfachi trokiche re wenche wn mew mten poyekeenew, welu konpiwke mew pilelay tai mngeltuael iche mew. 9Chem falilay rume tai ngillatukeetew engn. Tai kimeltukeel engn re che mten tai adknuelchi dungu.r 10Feymew mten Jesus mtrmfi tati pu che ka feypifi: Allktumn ka kme kimaymn: 11Chem iyael rume ile ta che elukelafi i wesa piwkengeael, welu may tati tripakelu ta wn mew wesalkakefi ta che. 12Feymew tati pu disipulu flkonpuy engn ta J