Bogna Wichrowska Dorota BevandaBogna Wichrowska Dorota Bevanda

Warszawa, dnia 18-19czerwca 2009 r.Warszawa, dnia 18-19czerwca 2009 r.

Małe przedsiębiorstwa Małe przedsiębiorstwa wodociągowe w Polsce.wodociągowe w Polsce.

Przepisy prawnePrzepisy prawne

Ustawa z dnia 07.06.2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747) z późn. zmianami tekst jednolity Dz. U. Nr 123, poz.858 z 2006 r.

Ustawa z dnia 22 .04. 2005 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 729)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417)

Dyrektywa 98/83/EC z dnia 03.11.1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (L.dz. 330/31)

Woda wykorzystywana do zaopatrzenia ludności w wodę Woda wykorzystywana do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w 68,5 % pochodzi z ujęć podziemnych przeznaczoną do spożycia w 68,5 % pochodzi z ujęć podziemnych i w 31,5 % z ujęć powierzchniowych. Z ujęć powierzchniowych, i w 31,5 % z ujęć powierzchniowych. Z ujęć powierzchniowych, najczęściej w kraju wykorzystywanych przez duże wodociągi najczęściej w kraju wykorzystywanych przez duże wodociągi zaopatrywane są największe aglomeracje miejskie i przemysłowe zaopatrywane są największe aglomeracje miejskie i przemysłowe np. województwo śląskie czy łódzkie czy Warszawa. np. województwo śląskie czy łódzkie czy Warszawa.

W k ra ju sy stem aty czn ie zm ien ia się stru k tu ra ź ró d e ł zao p a trzen ia w w o d ę (ry c . 2 ). O b ecn ie w o d y p o d z iem n e stan o w ią 6 8 ,5 % a

p o w ierzch n io w e 3 1 ,5 %

4 8 ,34 9 ,25 4 ,5

6 3 6 7 ,56 8 ,3

6 8 ,55 1 ,75 0 ,8

4 5 ,5

3 73 2 ,53 1 ,7

3 1 ,5

Pobór w ody do zaopatrzenia w odociągów kom unalnych(ogółem w % )

wody podziemne

wody powierzchniowe

Urządzenia do zaopatrywania w wodę i ocena jakości wody do spożycia przez ludzi (wartości bezwzględne)

Wyszczególnienie

 

Liczba urządzeń ogółem w:

2007 r. 2008 r. Różnica

0 1 2 3 4

A. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę

Wodociągi o produkcji [m3/d]

<100 1 7365 7326 x -39

100-1000 2 4543 4369 x -174

1000-10000 3 665 657 657 -8

10000-100000 4 63 58 58 -5

>100000 5 4 5 5 1

razem 12640 12415 720 -225

B. Indywidualne ujęcia wykorzystywane do celów publicznych lub działalności gospodarczej

Produkujące <10m3/d / Zaopatrujące<50 osób 6 126,00 74,00

C. Inne urządzenia dostarczające wodę

studnie7 1610 564

8 25 38

Obecnie obowiązujące przepisy prawne dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez Obecnie obowiązujące przepisy prawne dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi nie obejmują w pełni swoim zakresem wszystkich podmiotów zajmujących się ujmowaniem, ludzi nie obejmują w pełni swoim zakresem wszystkich podmiotów zajmujących się ujmowaniem, uzdatnianiem lub dystrybucją wody. uzdatnianiem lub dystrybucją wody.

Przepisy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym Przepisy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków regulują jedynie zaopatrzenie w wodę odprowadzaniu ścieków regulują jedynie zaopatrzenie w wodę prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne prowadzące działalność gospodarczą zgodnie z kanalizacyjne prowadzące działalność gospodarczą zgodnie z przepisami o swobodzie działalności gospodarczej. W przepisami o swobodzie działalności gospodarczej. W rzeczywistości zaopatrzeniem w wodę zajmują się również rzeczywistości zaopatrzeniem w wodę zajmują się również takie podmioty jak szpitale ujmujące wodę z własnych ujęć czy takie podmioty jak szpitale ujmujące wodę z własnych ujęć czy też gospodarstwa pomocnicze przy zakładach karnych, też gospodarstwa pomocnicze przy zakładach karnych, jednostkach wojskowych czy szkoły. Podmioty te produkują jednostkach wojskowych czy szkoły. Podmioty te produkują wodę na potrzeby własne, ale zdarza się też, że sprzedają ją wodę na potrzeby własne, ale zdarza się też, że sprzedają ją podmiotom zewnętrznym. podmiotom zewnętrznym.

W ewidencji stacji sanitarno-epidemiologicznych w roku 2008 W ewidencji stacji sanitarno-epidemiologicznych w roku 2008 znajdowało się 6797 tego typu podmiotów produkujących znajdowało się 6797 tego typu podmiotów produkujących blisko 590 000 m3 wody / dobę. blisko 590 000 m3 wody / dobę.

Są to przede wszystkim:Są to przede wszystkim:

28 szpitali ujmujących wodę z własnych ujęć – produkcja 28 szpitali ujmujących wodę z własnych ujęć – produkcja 48 300 m3 wody / dobę,48 300 m3 wody / dobę, 8 gospodarstw pomocniczych przy zakładach karnych - 8 gospodarstw pomocniczych przy zakładach karnych - produkcja 5900 m3 wody / dobę,produkcja 5900 m3 wody / dobę,

135 gospodarstw pomocniczych przy jednostkach wojskowych 135 gospodarstw pomocniczych przy jednostkach wojskowych – produkcja 2050 m3 wody / dobę,– produkcja 2050 m3 wody / dobę,

825 obiektów turystycznych – produkcja 12 700 m3 wody / 825 obiektów turystycznych – produkcja 12 700 m3 wody / dobę,dobę, 373 zakłady zajmujące sie wytwarzaniem lub przetwarzaniem 373 zakłady zajmujące sie wytwarzaniem lub przetwarzaniem żywności – produkcja 194 000 m3 wody / dobę, żywności – produkcja 194 000 m3 wody / dobę, - inne – 3854 – produkcja 230 000 m3/dobę,- inne – 3854 – produkcja 230 000 m3/dobę,a także osoby fizyczne i spółki eksploatujące wodociągi np. po a także osoby fizyczne i spółki eksploatujące wodociągi np. po PGR.PGR.

Ludność zarówno w miastach, jak i na wsi zaopatrywana była w Ludność zarówno w miastach, jak i na wsi zaopatrywana była w wodę lepszej jakości, jeśli dostarczana była z przedsiębiorstw o wodę lepszej jakości, jeśli dostarczana była z przedsiębiorstw o większej wydajności. Jednostki pracujące z mniejszą większej wydajności. Jednostki pracujące z mniejszą wydajnością miały większe problemy z dostarczaniem wydajnością miały większe problemy z dostarczaniem odbiorcom odpowiedniej jakości wody. odbiorcom odpowiedniej jakości wody.

Średnio 87% mieszkańców miast piło wodę o jakości zgodnej z Średnio 87% mieszkańców miast piło wodę o jakości zgodnej z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia [3]. wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia [3]. Należy zaznaczyć, że przedsiębiorstwa wodociągowe o Należy zaznaczyć, że przedsiębiorstwa wodociągowe o największej wydajności zaopatrywały blisko 100% konsumentów największej wydajności zaopatrywały blisko 100% konsumentów na terenie miast w wodę najlepszej jakości. na terenie miast w wodę najlepszej jakości.

Tylko 74% procent ludności z terenów miejskich otrzymywało Tylko 74% procent ludności z terenów miejskich otrzymywało wodę dobrej jakości dostarczaną przez przedsiębiorstwa o wodę dobrej jakości dostarczaną przez przedsiębiorstwa o najmniejszej wydajności, najmniejszej wydajności,

a blisko 26 % odbiorców tej kategorii podmiotów piło wodę a blisko 26 % odbiorców tej kategorii podmiotów piło wodę niespełniającą odpowiednich wymagań. niespełniającą odpowiednich wymagań.

80,87

19,3

2,31

85,73

14,27

1,14

85,18

14,82

2,44

91,07

8,930

80

2020

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

% u

rządze

ń d

osta

rczj

ących w

odę

poni

żej 1

00

100

- 10

00

1000

- 1

0 0

00

10 0

00 - 1

00 0

00

pow

yżej

100

000

dobowa produkcja wody w m3

Histogram 1. Procent zaopatrzenia ludności w wodę na obszarze miejskim

odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom pod względem bakteriologicznym

Zaopatrzenie ludności w wodę na terenach miejskich i Zaopatrzenie ludności w wodę na terenach miejskich i

wiejskich.wiejskich. W roku 2008 tereny wiejskie nie były zaopatrywane w wodę przez W roku 2008 tereny wiejskie nie były zaopatrywane w wodę przez podmioty produkujące wodę powyżej 100 000 m3/dobę. Histogramy 1 podmioty produkujące wodę powyżej 100 000 m3/dobę. Histogramy 1 i 2 przedstawiają odsetek ludności zaopatrywanej w wodę i 2 przedstawiają odsetek ludności zaopatrywanej w wodę odpowiadającą i nieodpowiadającą wymaganiom rozporządzenia [3] odpowiadającą i nieodpowiadającą wymaganiom rozporządzenia [3] na terenie kraju, odpowiednio dla obszarów miejskich i wiejskich w na terenie kraju, odpowiednio dla obszarów miejskich i wiejskich w roku 2008.roku 2008.

78,32

21,68

1,52

84,04

15,96

0,99

84,55

15,45

1,3

100

0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

% u

rząd

zeń

dost

arcz

ając

ych

wod

ę

poni

żej 1

00

100

- 100

0

1000

- 10

000

10 0

00 -

100

000

pow

yżej

100

000

dobowa produkcja wody w m3

Histogram 2. Procent zaopatrzenia ludności w wodę na obszarze wiejskim

odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom pod względem bakteriologicznym

Lp. Parametr Najwyższa dopuszczalna wartość

    Liczba mikroorganizmów

[jtk]

Objętość próbki[ml]

1 Escherichia coli 0 100

2 Enterokoki 0 100

Z

80,87

19,13

2,31

85,73

14,27

1,14

85,18

14,82

2,44

91,07

8,930

80

20 20

0102030405060708090

100

% urządzeń dosrarczających wodę

poniżej 100 100 - 1000 1000 - 10 000 10 000 - 100000

powyżej 100000

dobowa produkcja wody w m3

Histogram 3. Jakość wody wodociągowej na terenach miejskich

odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom, w tym pod względem bakteriologicznym

% jakość wody odpowiadającej lub nieodpowiadającej wymaganiom rozporządzenia [3] na terenach miejskich i % jakość wody odpowiadającej lub nieodpowiadającej wymaganiom rozporządzenia [3] na terenach miejskich i wiejskich przedstawiono kolejno na histogramach 3 i 4.wiejskich przedstawiono kolejno na histogramach 3 i 4.

78,32

21,68

1,52

84,04

15,96

0,99

84,55

15,451,63

100

0 0 0 0 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

% urządzeń dostarczjących wodę

poniżej 100 100 - 1000 1000 - 10 000 10 000 - 100000

powyżej 100000

dobowa produkcja wody w m3

Histogram 4. Jakość wody wodciągowej na terenach wiejskich

odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom nie odpowiadająca wymaganiom, w tym pod względem bakteriologicznym

71 430

644

70 976

920

45 739

486

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

liczba przeprowadzonych

analiz Es

cher

ichi

aco

li

Ente

roco

cci

Esch

eric

hia

coli

iEn

tero

cocc

i

wskaźniki mikrobiologiczne

Histogram 5. Przekroczenia wybranych parametrów wskaźnikowych z załącznika nr 1 rozporządzenia

liczba wykonanych analiz liczba przekroczeń

Liczbę przekroczeń wybranych parametrów wskaźnikowych z załącznika 1 rozporządzenia w skali kraju [3] Liczbę przekroczeń wybranych parametrów wskaźnikowych z załącznika 1 rozporządzenia w skali kraju [3] przedstawiono w odniesieniu do liczby przeprowadzonych analiz mikrobiologicznychprzedstawiono w odniesieniu do liczby przeprowadzonych analiz mikrobiologicznych

0,9

1,3

0,3

0,09

1,51,45

0,12

0,70,56

1,1

0,29

1,3

2,47

1,8

1,3

2,5

0,14

0,8

1,151,3

0,13

0,35

0,09

0,95

0,43

1,2

0,54

0,870,82

1,35

0,89

1,55

0

0,5

1

1,5

2

2,5

% przekroczeń wskaźników mikrobiologicznych

kuja

wsk

o-po

mor

skie

podl

aski

e

pom

orsk

ie

lubu

skie

śląs

kie

świę

tokr

zysk

ie

mał

opol

skie

lube

lski

e

łódz

kie

maz

owie

ckie

war

miń

sko-

maz

ursk

ie

opol

skie

wie

lkop

olsk

ie

podk

arpa

ckie

zach

odni

opom

orsk

ie

doln

oślą

skie

województwa

Histogram 6. Procentowe przekroczenie skaźników mikrobiologicznych w poszczególnych województwach kraju

Escherichia cili Enterococci

Odsetek przekroczeń dwóch wskaźników mikrobiologicznych z załącznika 1 do ww. rozporządzenia w Odsetek przekroczeń dwóch wskaźników mikrobiologicznych z załącznika 1 do ww. rozporządzenia w poszczególnych województwachposzczególnych województwach

Am

onow

y jon

Barw

a

Chlo

rki

Glin

Mangan

Mętn

ość

Ogóln

y w

ęgie

l org

anic

zny

pH

Prz

ew

odność

Sia

rczany

Sm

ak

Sód

Utlenia

lność

z K

MnO

4

Zapach

Żela

zo

Try

t

Całk

ow

ita d

opusz

czaln

a d

aw

ka

powyżej 100 000

100 000 - 10 000

10 000 - 1000

1000 - 100

poniżej 1000

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Liczba przekroczeń

Badane parametry

Histogram 7. Liczba przekroczeń parametrów chemicznych w wodzie o zróżnicowanej dobowej produkcji

powyżej 100 000 100 000 - 10 000 10 000 - 1000 1000 - 100 poniżej 100

Procentowy poziom zanieczyszczenia wody parametrami Procentowy poziom zanieczyszczenia wody parametrami chemicznymi i mikrobiologicznymi przedstawiono poniżej. Najwyższy chemicznymi i mikrobiologicznymi przedstawiono poniżej. Najwyższy odsetek przekroczeń znajdował się w wodzie produkowanej przez odsetek przekroczeń znajdował się w wodzie produkowanej przez podmioty o najniższej dobowej produkcji, a więc poniżej 1000 m3 podmioty o najniższej dobowej produkcji, a więc poniżej 1000 m3 wody na dobę, najniższy zaś odnotowano w wodzie pochodzącej z wody na dobę, najniższy zaś odnotowano w wodzie pochodzącej z przedsiębiorstw o najwyższej dobowej produkcji.przedsiębiorstw o najwyższej dobowej produkcji.

1248

288

691

14

1103

226

648

14

270

130200

21 54314327 615 2 6

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

Liczba przekroczeń parametrów

poniżej 100 1000 - 100 10 000 - 1000 100 000 - 10000

powyżej 100000

dobowa produkcja wody w m3

Histogram 8. Liczba przekroczeń parametrów mikrobiologicznych z załącznika 3 rozporządzenia

Bakterie grupy coli Ogólna liczba mikroorganizmów w 36±2°C po 48 h

Ogólna liczba mikroorganizmów w 22±2°C po 72 h Clostridium perfringens (łącznie ze sporami)

Na histogramie poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń parametrów mikrobiologicznych z załącznika nr 3 do Na histogramie poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń parametrów mikrobiologicznych z załącznika nr 3 do rozporządzenia w poszczególnych grupach przedsiębiorstw wodociągowych.rozporządzenia w poszczególnych grupach przedsiębiorstw wodociągowych.

94242

409

2044

2955

28202

665

2635

3044

82278

502

2190

2980

627168

648823

1830100480503

6 3355205 255

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Liczba przekroczeń

Żelazo Mangan Mętność Amoniak Barwa Zapachdobowa produkcja wody w m3

Histogram 9. Najwyższe przekroczenia parametrów chemicznych z załącznika 3 do rozporządzenia

powyżej 100 000 100 000 - 10 000 10 000 - 1000 1000 - 100 poniżej 100

W największej ilości stwierdzono przekroczenia sześciu parametrów: żelaza, manganu, mętności, jonu W największej ilości stwierdzono przekroczenia sześciu parametrów: żelaza, manganu, mętności, jonu amonowego, barwy i zapachu. Ilościowe przekroczenia wybranych parametrów obrazuje histogram poniżej.amonowego, barwy i zapachu. Ilościowe przekroczenia wybranych parametrów obrazuje histogram poniżej.

0

100

200

300

400

500

600

700

doln

oślą

skie

kuja

wsk

o-po

mor

skie

lube

lski

e

lubu

skie

łódz

kie

mal

opol

skie

maz

owie

ckie

opol

skie

podk

arpa

ckie

podl

aski

e

pom

orsk

ie

śląs

kie

świę

tokr

zysk

ie

war

miń

sko-

maz

ursk

ie

wie

lkop

olsk

ie

zach

odni

opom

orsk

e

powyżej 100 000

10 000 - 1 000

poniżej 100

Histogram 10. Liczba przekroczeń Mn w poszczególnych województwach

powyżej 100 000 100 000 - 10 000 10 000 - 1 000 1 000 - 100 poniżej 100

Poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń manganu w poszczególnych województwach w Poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń manganu w poszczególnych województwach w odniesieniu do podmiotów produkujących wodę w różnych ilościach.odniesieniu do podmiotów produkujących wodę w różnych ilościach.

doln

ośl

ąskie

kuja

wsk

o-p

om

ors

kie

lubel

skie

lubusk

ie

łódzk

ie

mal

opols

kie

maz

ow

ieck

ie

opols

kie

podkar

pac

kie

podla

skie

pom

ors

kie

śląs

kie

świę

tokrz

ysk

ie

war

miń

sko-m

azurs

kie

wie

lkopols

kie

zach

odnio

pom

ors

ke

powyżej 100 000

10 000 - 1 000

poniżej 1000

100

200

300

400

500

600

700

800

liczba przekroczeń

województwa

dobowa produkcja wody

Histogram 11. Liczba przekroczeń Fe w poszczególnych województwach

powyżej 100 000 100 000 - 10 000 10 000 - 1 000 1 000 - 100 poniżej 100

Na histogramie poniżej przedstawiono wartości przekroczeń żelaza w odniesieniu do dobowej produkcji wody na terenie poszczególnych województw. Zdecydowanie największą ilość ich przekroczeń Na histogramie poniżej przedstawiono wartości przekroczeń żelaza w odniesieniu do dobowej produkcji wody na terenie poszczególnych województw. Zdecydowanie największą ilość ich przekroczeń dało się zaobserwować w województwie pomorskim i zachodniopomorskim, w kategorii przedsiębiorstw o najniższej dobowej produkcji wody. Przedsiębiorstwa produkujące powyżej 100 000 m3 wody dało się zaobserwować w województwie pomorskim i zachodniopomorskim, w kategorii przedsiębiorstw o najniższej dobowej produkcji wody. Przedsiębiorstwa produkujące powyżej 100 000 m3 wody na dobę mają mniejsze problemy z dotrzymaniem odpowiednich wartości w stosunku do obowiązujących wymagań. Z kolei przedsiębiorstwa o najmniejszej dobowej produkcji cały czas mają problem na dobę mają mniejsze problemy z dotrzymaniem odpowiednich wartości w stosunku do obowiązujących wymagań. Z kolei przedsiębiorstwa o najmniejszej dobowej produkcji cały czas mają problem zapewnieniem odpowiedniej jakości wody w większości polskich województw.zapewnieniem odpowiedniej jakości wody w większości polskich województw.

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę