mala i srednja

1.Mala i srednja poduzeća u Japanu?

• Poznato je da je Japan siromašna zemlja sa prirodnim resursima.Obezbjeđivanje resursa Japan je nadoknadio kolonijalnim osvajanjima u Prvom svjetskom ratu.

• Ratna razaranja potpuno su uništila industriju ove zemlje.Kapitulacija zemlje, potpisana je 2.septembra 1945 god.na američkom brodu Misuri.Godinu dana nakon okončanja rata, industrija Japana bila je sedam nakon okončanja rata, industrija Japana bila je sedam puta manja od industrije u 1941 god.Nakon prestanka savezničke okupacije 1952 god, Japan se rangira kao slabo razvijena država.Za samo 16 god Japan izbija u sam vrh privrednog razvoja svjetske privrede i pozicionira se na drugo mjesto, odmah nakon SAD-a.

1.Mala i srednja poduzeća u Japanu? nastavak

• Ovaj rast poznat je kao privredno čudo.Faktori privrednog rasta mogu se podjeliti u dvije grupe:

• 1.neposredne determinante privrednog rasta Japana:

• -znanje, investicije, privredna sredina, spoljna trgovina.

• 2.posredne determinante privrednog rasta Japana:

• -privredni sistem,politički režim, uloga države u privrednom rastu Japana

• Neki ekonomisti faktore brzog uspona Japana dijele na spoljašnje i unutrašnje faktore.

• U spoljašnje faktore brzom uspjehu Japana ubraja se doprinos koji su SAD dale razvoju Japana

1.Mala i srednja poduzeća u Japanu?_nastavak

• U unutrašnje faktore mogu se uvrstiti:

• -navika Japanaca da teškim radom obnavljaju svoju zemlju zbog posljedica ratova,poplava, zemljotresa i sl.

• -japansko vaspitanje da se radi i živi u takmičarskom duhu

• -odanost ideji da se prvo radi za interes države, pa tek onda za porodicu i sebe

• -radna disciplina i tradicionalna vrijednost, organizovanost • -radna disciplina i tradicionalna vrijednost, organizovanost i poslovnost

• -shvatanje rada kao obaveze i svrhe života

• -doživotno zaposlenje, u kome se zaposleni nikad ne otpuštaju, niti sami mjenjaju firmu

• -platni sistem koji se zasniva na godinama službe u preduzeću

• -sistem ringišo-koji svakom članu preduzeća omogućava učešće u donošenju poslovne odluke

• -demografski ustav Japana čiji član 9.izričito zabranjuje rat i naoružavanje Japana.Po prof Rikići Hirono-u najbitniji činioci koji su Japansku ekonomiju izdigli u vrh svjetske privrede su:

• -sposobnost japanskih inžinjera da kroz inovacije razviju


• -sposobnost japanskih inžinjera da kroz inovacije razviju nove tehnologije

• -efikasna državna birokratija

• -politička stabilnost

• -prilagođena makroekonomska, industrijska i trgovačka politika

• -bliska saradnja privatnog sektora i vlade

• -japanski fenomen štednje


• Japanci pod malim i srednjim preduzećima podrazumjevaju preduzeća iz svih privrednih djelatnosti, zatim japansko zanatstvo,mali trgovački centri, samostalne prodavnice za trgovinu na malo,saloni ljepote i sl.Kod industrijske djelatnosti, pod malim biznisom se podrazumjevaju mala preduzeća čiji kapital ne prelazi vrijednost od 50 mil preduzeća čiji kapital ne prelazi vrijednost od 50 mil jena i koja imaju manje od 300 zaposlenih.Razlikujemo:

• -nezavisna mala i srednja preduzeća, čiji je vlasnik inokosno lice

• -poluzavisna mala i srednja preduzeća, čiju zavisnost kontroliše dobavljač, kreditor ili drugi garant


• -zavisna mala i srednja preduzeća,to su preduzeća koja osnivaju naručioci sa ciljem da im obezbjede tehnologiju , reprodukcioni materijal i naruđbe za proizvodnju, tako da ova preduzeća nemaju druga tržišta osim tržišta preduzeća nemaju druga tržišta osim tržišta osnivača.Mala i srednja preduzeća kao kooperanti velikih preduzeća imaju savršenu saradnju-primjer Toyote.Učešće malih i srednjih preduzeća u ukupnom broju Japanskih preduzeća dostiglo je 99,7%, a broj zaposlenih je 91,8%.

1.Mala i srednja poduzeća u Japanu?_nastavak• Uspjehu malog biznisa doprinjeli su:

• -razni sistemi direktnog i indirektnog finansiranja

• -fond za kreditne garancije

• -institucije za osiguranje kredita

• -korporacije za finansiranje malog biznisa

• -NLFC, klasteri, industrijske zone,instituti za edukaciju kadrova

• -TLO organizacija,biznis inkubatori, univerziteti• -TLO organizacija,biznis inkubatori, univerziteti

• Za MSP vrijede dva osnovna pravilaupravljanja:

• -Sistem tačno na vrijeme-cilj je da se uskladi proizvodnja sa zahtjevima, kao kontinuirani proces, koji počinje izradom plana a završava kada krajnji proizvod dođe do korisnika.

• -Totalni kvalitet-cilj je da se eliminišu moguće greške i gubici na svim nivoima procesa

• Mala i srednja preduzeća su sastavni dio japanskog čuda čiji vrh piramide čine nekoliko vodećih japanskih korporacija.

2.Mala i srednja poduzeća u EU?

• Za datum osnivanja EZ uzima se 1957 god,kada je potpisan sporazum o osnivanju Evropske ekonomske zajednice.Ovi sporazumi poznati su kao Rimski ugovori ili Osnivacki sporazumi, a stupili su na snagu 01.01.1958.

• Potpisnici ugovora su: Belgija,Francuska, Holandija, Italija, Luksemburg I Zapadna Njemacka. Zajednici su prisle I druge zemlje tako da su konacne clanice Evropske druge zemlje tako da su konacne clanice Evropske unije:Austrija, Belgija, Ceska Republika, Danska, Estonija, Francuska, Finska, Grcka, Holandija, Italija, Irska, Kipar,Luksemburg,Letonija, Litvanija, Madjarska,Malta, Njemacka, Portugal, Poljska, Slovenija,Spanija, Svedska I Velika Britanija.01.01.2002 euro je postao zvanicna valuta EU.Clanice zone jedinstvene valute EMU su:Austrija, Belgija, Finska, Francuska, Njemacka, Irska, Italija, Luksemburg, Holandija, Portugal, Spanija I Grcka.

2.Mala i srednja poduzeća u EU? nastavak

• Evropska unija predstavlja snaznu ekonomsku integraciju, objedinjuje industrijski razvijene zemlje. EU je počela sa carinskom unijom. U medjusobnoj razmjeni ukinute su carine, a prema trecim zemljama uvedena je jedinstvena carinska tarifa. EU ima slijedece organe upravljanja:

• Evropski savjet na nivou sefova vlada

• Savjet EU na ministarskom nivou• Savjet EU na ministarskom nivou

• Komisija EU

• Stalni komiteti EU:Ekonomski I socijalni komitet I Konsultativni komitet

• Evropski parlament

• Sud pravde EU


• Ekonomski cilj stvaranja EU je bio uspostavljanje I funkcionisanje zajednickog trzista koje je bazirano na ostvarivanju cetiri principa slobode:

• Nacelo slobode prometa roba

• Nacelo slobode kretanja lica

• Nacelo slobode vrsenja usluga• Nacelo slobode vrsenja usluga

• Nacelo slobode kretanja kapitala

• U Evropi 2002 god bilo je ukupno 20.415.000 malih I srednjih preduzeca, od cega 19.140.000 mikro, 1.200.000 malih I 170.000 srednjih preduzeca, dok se u velike kompanije moze svrstati 40.000.


• Prosjecan godisnji promet evropskih malih I srednjih preduzeca iznosi 600.000 eura, mikrofirmi 200.000 eura, malih preduzeca 3.000.000 eura, srednjih 24.000.000 eura. . I u Evropi I za male I za velike firme vazi jedan zakon.Male firme tzv.mravi koji zaposljavaju do devet radnika I cine 92% u ukupnom broju preduzeca, imaju sva prava I obaveze kao velika preduzeca, imaju sva prava I obaveze kao velika preduzeca.92,8% evropskih firmi ima manje od 10 zaposlenih, 6% su mala preduzeca sa 10-49 zaposlenih; 1% srednjih firmi ima 50-249 zaposlenih, dok je u 0,2% velikih preduzeca zaposleno vise od 250 radnika.U EU ima oko 21.000.000 malih I srednjih preduzeca I 40.000 velikih preduzeca.


• MSP u Italiji

• Pod malim biznisom u Italiji podrazumjevaju se mala I srednja preduzeca iz svih privrednih djelatnosti, zanatstvo, zanatske zadruge, male ugostiteljske jedinice I domaca radinost.Da li ce neko preduzece biti svrstano u kategoriju malih, srednjih Ili velikih preduzeca zavisi od mnogih kriterijuma:

• Broja zaposlenih radnika

• Visine ostvarenog godisnjeg prihoda• Visine ostvarenog godisnjeg prihoda

• Visine ulozenog kapitala u osnovna sredstva

• Od toga da li vlasnik istovremeno I neposredno radi u preduzecu, odn rukovodi njime ili to povjerava placenim menadzerima

• Malim preduzecima se smatraju ona koja zaposljavaju do 100 zaposlenih, osim na jugu Italije gdje vazi kriterijum do 500 zaposlenih.MSP, posebno iz domena industrije zaposljavaju najveci broj aktivnog stanovnistva I ucestvuju u stvaranju najveceg djela nacionalnog dohotka.


• MiSP u industriji obuce imaju najveci znacaj u Italiji, najvise se izvozi obuca.Najuspjesnije organizacije u Italiji su porodice I one su stvorene po uzoru na njih. U Italiji od ukupnog broja preduzeca 98% ima ispod 200 zaposlenih radnika.Veoma je razvijena mala trgovina I ugostiteljstvo, kao komponenta malog biznisa.

• Drzavne institucije koje se bave problemima malih I srednjih • Drzavne institucije koje se bave problemima malih I srednjih preduzeca su( npr na jugu Italije):

• Drzavni institut za unapredjenje zanatstva I male industrije

• Fond za razvoj juzne Italije-CASMEZ

• Udruzenje za industrijalizaciju juzne Italije-SVIMEZ

• Institut za pomaganje razvoja juga Italije-IASM

• Medjuministarski komitet za jug.


• MSP u Francuskoj

• Pod malim biznisom u Francuskoj podrazumjevaju se mala I srednja preduzeca iz svih privrednih djelatnosti , zanatstvo I domaca radinost.U mala indust preduzeca svrstavaju se ona od 6-50 radnika, a ponekad I do 100, pa cak I do 200 zaposlenih, a u srednja od 51-500 zaposlenih. Ponekad se u srednja preduzeca ubrajaju ona sa 100 ili 200 odn do 500 zaposlenih u zavisnosti o kom je sektoru rijec.M I SP u Francuskoj, kada se ukupni izvoz kom je sektoru rijec.M I SP u Francuskoj, kada se ukupni izvoz povecava ili smanjuje, zadrzavaju stabilnost svog ucesca u ukupnom izvozu, uz postepeno povecavanje udjela.Razvijeno je zanatstvo.U novije vrijeme je uvedena mogucnost za osnivanje malog preduzeca pomocu tzv stedne knjizice preduzeca.Rijec je o mogucnosti pribavljanja pocetnog kapitala za osnivanje malog preduzeca uz pomoc depozita na stednoj knjizici, garancije drzave I bankarskog kredita sa niskom kamatnom stopom.


• MSP u Njemackoj

• Pod malim biznisom u Njemackoj podrazumjevaju se mala I srednja preduzeca iz svih privrednih djelatnosti, zanatstvo I domaca radinost. Malim sed preduzecima smatraju ona koja zaposljavaju do 199 zaposlenih, a srednjim ona koja zaposljavaju od 200-500 zaposlenih.Svaka kompanija koja zaposljava vise od 5 zaposlenih mora da formira radnicki savjet, koji cine zaposleni koji se biraju tajnim glasanjem.Poslovna koji cine zaposleni koji se biraju tajnim glasanjem.Poslovna organizacija je oligarhijska.Moc je u rukama malog broja ljudi na vrhu.Veoma je razvijena kooperacija izmedju velikih I malih I nsrednjih preduzeca, posebno u zanatstvu.U privredi Njemacke mala I srednja preduzeca do 500 zaposlenih radnika cine 99,8% ukupnog broja preduzeca I zaposljavaju oko 66% ukupnog broja zaposlenih.


• MSP u Velikoj Britaniji

• Po Boltonovoj komisiji pod malim biznisom podrazumjevaju se mala preduzeca sa 200 zaposlenih,ili manje u industriji I sa 25 zaposlenih ili manje u gradjevinarstvu, rudarstvu I kamenolomima.M I SP su najvise zastupljena u domenu masinske najvise zastupljena u domenu masinske tehnike,proizvodnji metalnih proizvoda,proizvodnji hrane, pica I duhana.Vazi pravilo da preduzetnik vrijedi onoliko koliko zaradjuje.Vlada Velike Britanije nastoji da pruzi finansijsku pomoc radi obezbjedjenja novcanih sredstava I to odobravanjem kredita I davanjem garancija na gotovinske kredite subjektima malog biznisa.Formirani su mnogobrojni centri za pruzanje pomoci malim preduzecima u svim gradovima Velike Britanije.

3.MALA I SREDNJA PREDUZEĆA U SAD

• Privredni napredak SAD pojačava se po završetku Prvog svjetskog rata i traje neprekidno do pojave poznate svjetske krize 1929-1933.U Drugom svjetskom ratu uvode sistem Cash and Carry kojim su omogućavale evropskim zemljama snabdjevanje oružjem,municijom i ostalim ratnim materijalom. Iz Drugog svjetskog rata izašle su sa povećanim privrednim potencijalom i zauzele vodeću poziciju u svjetskoj privredi.

• Bogate sirovinama i izvorima energije, dostupnost kapitalu, • Bogate sirovinama i izvorima energije, dostupnost kapitalu, sposobno i osobljeno stanovništvo, savremena poljoprivredna i prehrambena industrija, razvijena infrastruktura omogućavaju razvoj bilo kog biznisa.

• Glavni subjekti u malom biznisu u SAD su:

• Individualni vlasnici (proprietorship)

• Vlasnici partneri (partnership)

• Vlasnici malih koorporacija

3.MALA I SREDNJA PREDUZEĆA U SAD nastavak

• U SAD malo preduzeće se registruje kod The United States Small Business Administration (SBA).

• Agencija se kod registracije rukovodi određenim kriterijumima:

• 1.broj zaposlenih

• 2.dolarska vrijednost realizacije

• 3.vrsta djelatnosti kojom se bavi firma i sl.

• 1.W.Arnold Homsmer podstiće da se broj zaposlenih sa 500 smanji na 100 za definisanje malih i srednjih preduzećana 100 za definisanje malih i srednjih preduzeća

• 2.Definisanje malih i srednjih preduzeća po privrednim djelatnostima ima smisla, jer se ona znatno razlikuju.U trgovini na malo preduzeće se definiše kao malo ako promet ne prelazi iznos od 7,5 miliona dolara, u uslužnom sektoru kada su ostvareni prihodi manji od 8 miliona dolara.

• 3.U trgovini na veliko preduzeće se smatra malim ako je broj zaposlenih manji od 250, a ponegdje i do 1500 zaposlenih, u zavisnosti od privredne djelatnpsti kojom se bavi.

3.MALA I SREDNJA PREDUZEĆA U SAD nastavak

• Danas u privredi SAD okosnicu čine transnacionalne kompanije, velike kompanije-konglomerati. U SAD postoje mala i srednja preduzeća konstituisana prema zahtjevima lokalnog tržišta, regionalne industrije i velikih gradskih centara.

• Mala i srednja preduzeća imaju komparativnu prednost u naučno-istraživačko-razvojnim djelatnostima, pronalazaštvu, proizvodnji preciznih proizvoda i modnoj konfekciji.

• Mala i srednja preduzeća.Mala i srednja preduzeća.

• Danas u SAD učešće malih i srednjih preduzeća u ukupnom broju preduzeća je 99,7%, a broj zaposlenih u njima je oko 80%.

• Potrebno je istaći slijedeće:

• -uspjeh malih preduzeća koja su potekla iz garaža fascinantan je

• -broj malih preduzeća koja su propala je poražavajući

• -mnoga mala preduzeća se ukinu još u procesu osnivanja

• -od cca 600.000 preduzeća koja se osnivaju svake godine, samo 50% doživi 18 mjeseci postojanja, a tek cca 20% doživi 10 godina starosti.

4.Strateški ciljevi i podsticajne mjere za MSP u RS za period

2006. - 2010. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Najvažniji resursi kojima će mala i srednja preduzeća i preduzetnici raspolagati u budućnosti su ideje, znanje i informacije. Ekonomski moto će biti otvorenost i otklanjanje svih barijera, što će pratiti rast kvaliteta života svih ljudi i održanje istorijskih kulturnih vrijednosti.

• Značaj malih i srednjih preduzeća za ekonomiju je neosporan. Svа istraživanja su pоkаzаlа dа sе,neosporan. Svа istraživanja su pоkаzаlа dа sе,glоbаlnо, višе оd 90% svih pоslоvа оbаvljа u mаlim i srеdnjim prеduzеćimа. Mala i srednja preduzećazapošljavaju dvije trećine ukupne radne snage EU.

• Približavanje Evropskoj Uniji pretpostavlja uskladjivanje sistemskog ambijenta i poboljšanje klime preduzetništva, privatne inicijative, razvoja malih i srednjih preduzeća .

4.Strateški ciljevi i podsticajne mjere za MSP u RS za period 2006. -

2010. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Razvoj malih i srednjih preduzeća predstavlja osnovni faktor svake moderne ekonomije. Mala i srednja preduzeća stimulišu privatno vlasništvo i preduzetničke sposobnosti. Ona su fleksibilna i mogu se brzo prilagoditi na promjenu ponude i tražnje na tržištu. Ona stvaraju zaposlenost, promovišu diverzifikaciju ekonomskih aktivnosti, podržavaju održivi rast i daju značajan doprinos izvozu i trgovini.daju značajan doprinos izvozu i trgovini.

• Strateški ciljevi su:

• Povećanje broja MSP

• Povećanje ukupnog broja zaposlenih u sektoru MSP

• Povećanje konkurentnosti MSP u cilju jačanja njihovog izvoznog potencijala i stepena internacionalizacije

• Povećanje učešća MSP-a u bruto dodatoj vrijednosti (BDV).


2006. - 2010. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Operativni ciljevi

• Neophodno je ispuniti sljedeće operativne ciljeve:

• Jačanje finansijske podrške MSP i preduzetništva

• Ubrzanje postupka i smanjenje troškova registracije poslovnih subjekata

• Smanjenje fiskalnog opterećenja i poreska politika ka MSP

• Jačanje institucionalne podrške razvoja MSP• Jačanje institucionalne podrške razvoja MSP

• Stvaranje i razvoj preduzetničke infrastrukture

• Partnerstvo i klasterizacija MSP

• Obrazovanje preduzetnika

• Jačanje inovacijske i tehnološke konkurentnosti MSP

• Jačanje uloge informaciono-komunikacionih tehnologija u razvoju MSP

• Internacionalizacija MSP


2006. -10. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Jačanje finansijske podrške MSP i preduzetništva

• Potrebno je što prije formirati Republički fond za razvoj malih i srednjih preduzeća (Fond) čije je osnivanje predviđeno Zakonom o podsticanju razvoja malih i srednjih preduzeća.

• Ubrzanje postupka i smanjenje troškova registracije poslovnih subjekata

• Osnova je uspostavljanje i funkcionisanje elektronskog dijela registra preduzeća. Dalje će se ići ka otvaranju servisa za registraciju poslovnih subjekata “sve na jednom mjestu” (one-stop-shop) u sjedištima registarskih subjekata “sve na jednom mjestu” (one-stop-shop) u sjedištima registarskih sudova u RS, koji će, u početku, preduzetnicima pružati usluge vezane za registraciju.

• Osnivanje servisa koji bi bili u mogućnosti da pružaju tako širok krug usluga podrazumjeva, pored uspostavljanja elektronskog registra preduzeća, i informatičko povezivanje organa nadležnih za poslove registracije. Takvo povezivanje je dio umrežavanje cjelokupne državne uprave.

• Glavni nosioci ovih aktivnosti su Vlada RS i Ministarstvo pravde uz učešće opštinskih vlasti i Agencije.


2006. -10. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Smanjenje fiskalnog opterećenja i poreska politika ka MSP

• U narednom srednjoročnom periodu prioritetna je izrada programa razvojnih poreskih olakšica za MSP i preduzetnike kroz izmjene i dopune zakona o direktnim porezima (porez na dobit, porez na dohodak, doprinosi i sl.) što je u nadležnosti entiteta.

• Jačanje institucionalne podrške razvoja MSP• Jačanje institucionalne podrške razvoja MSP

• Povećanje aktivnosti postojećih institucija za podršku ...formiranje i jačanje opštinskih agencija, jačanje opštinskih odjeljenja za privredu, pokretanje biznih informacionih pultova (first-stop-shop) na lokalnom nivou, umrežavanje opštinskih agencija...

Strateški ciljevi i podsticajne mjere za MSP u RS za period 2006.

-10. godina (Strategija razvoja malih i srednjih poduzeća. )

• Stvaranje i razvoj preduzetničke infrastrukture

• Predlaže se formiranje baze podataka o pogodnom građevinskom zemljištu koji bi u skladu sa prostornim, urbanističkim i regulacionim planovima mogli biti iskorišteni za osnivanje poslovnih zona, slobodnih zona i sl.

• Partnerstvo i klasterizacija MSP• Partnerstvo i klasterizacija MSP

• Privatna inicijativa i udruženja poslodavaca predstavljaju bazne faktore za osnivanje klastera. Država i lokalne vlasti imaju promotivnu ulogu u razvoju klastera.

• Obrazovanje preduzetnika

• Ovaj dio Strategije ima za cilj da razmotri promjene obrazovnog sistema za potrebe MSP i osnovne pravce promjena metoda i oblika obrazovanja za potrebe ovih preduzeća.



• Jačanje inovacijske i tehnološke konkurentnosti MSP

• MS su nedovoljnih investiciono-tehnoloških kapaciteta u poređenju sa velikim korporacijama, što povlači potrebu za podrškom javnih institucija kao što su: naučno – istraživački centri i laboratorije pri univerzitetima, instituti, centri za transfer tehnologija i tehnološki parkovi.

• Jačanje uloge informaciono-komunikacionih tehnologija u • Jačanje uloge informaciono-komunikacionih tehnologija u razvoju MSP

• Kao kod tehnološke konkurentnosti, mala preduzeća neumitno zaostaju za velikim u implementaciji i razvoju informatike interno. Trendovi rasta u IKT tehnologiji – šansa MSP da sa kvalitetnim ljudskim resursima razvijaju i ponude softverske usluge.



• Internacionalizacija MSP

• Internacionalizaciju MSP u RS treba posmatrati prvenstveno kroz povećanje učešća MSP u izvozu i povećanju kooperacije MSP sa strateškim partnerima iz inostranstva. Za druge vidove internacionalizacije kao što su stvaranje međudržavnih klastera (npr. kao što su stvaranje međudržavnih klastera (npr. Klasteri vina i cvijeća u Južnoj Americi) nije stvoren ni politički, ni ekonomski ambijent na ovim prostorima.

5.Klasteri• Klaster (engl. cluster) je koncept povezivanja poduzetnika unutar

jednog industrijskog sektora, uz čvrstu suradnju sa znanstvenim i državnim ustanovama, najčešće na regionalnoj ili nacionalnoj razini, radi boljeg plasmana određene vrste proizvoda. Povezivanje obuhvaća sve segmente - od proizvodnje do marketinga i distribucije.

Podjelom rada između članova klastera i stvaranjem zajedničkih projektnih ili institucionalnih inicijativa i infrastrukture, usuglašavaju se programi i smanjuju troškovi, čime se osigurava lakše financiranje istraživanja i razvitka.

Glavna je pokretačka snaga klastera obrazovanje i jačanje konkurentnosti. U tom su smislu klasteri pokretači rasta i konkurentnosti. U tom su smislu klasteri pokretači rasta i inovativnosti. Stoga država u početku, u pravilu, financijski pomaže klastere.

Glavna su područja djelovanja klastera informiranje i komuniciranje, usavršavanje, kooperacija, transfer tehnologije i know-howa unutar klastera, korištenje mreže klastera za razvitak i istraživanje, te internacionalizacija preko marketinga.

Krajnji je cilj klastera da se preko mreže poslovno-inovacijskih središta stvore tržišni lideri. Time će se omogućiti ekspanzija izvoza, rasta i otvaranja novih radnih mjesta te umrežavanje i drugih poduzetnika u funkciji eksternoga rasta kroz konkurentnost.

5.Klasteri nastavak

• Klasteri – umrežavanje MSP kao nova šansa za integracije i ulazak srpskih MSP na evropsko i svjetsko tržište

• Klasteri su veoma bitni, kako bi se umrežila MSP jedne oblasti, zatim to dalje podrazumijeva povezivanje sa sličnim klasterima u drugim evropskim oblastima, i potom sjedinjavanje i nastup u zajedničkim poslovnim poduhvatima pod okriljem ujedinjene Evrope.Evrope.

• Klasteri mogu postati najjeftiniji način za priključak naše zemlje Evropi.

• U Bosni i Hercegovini postoje dva načina ekonomskog razvoja:

• velike grupe koje same moraju da nađu partnera;

• dok mala i srednja preduzeća mogu naći spas u industrijskim distriktima – klasterima.

5.Klasteri nastavak...

• Pomoću klastera lokalna preduzeća mogu ući u poslove koje nikada ne bi mogla da ostvare samostalno. Najuspješnije industrije u klasterima su industrije koje rade za automobilsku industriju.

• Republici Srpskoj odgovara francuski model privrede, kao i koncepcija industrijskih distrikta, zato što država u tom modelu poprilično interveniše, za razliku od anglosaksonskog modela, poprilično interveniše, za razliku od anglosaksonskog modela, gdje je sve potpuno privatizovano.

• U Francuskoj su klasteri počeli da se razvijaju 1998. godine, gdje su se inspirisali preko iskustva u Danskoj, a to je dokaz da veliki i te kako mogu naučiti od malih. Danska je, naime, još 10 godina prije ulaska u EU, bila zabrinuta da će se mala preduzeća utopiti u njemačke, francuske, britanske gigante. Da bi se odbranili, oni su umrežili svoja mala preduzeća. Sada, u Danskoj praktično nema nezaposlenih.

6.Franšizing

• Franšizing (engl. franchising, njem. Franchising) je poslovni odnos dviju pravnih osoba – davaoca i korisnika franšize – koje se ugovorom obvezuju da će zajedno slijediti politiku udruženog posla pod jednim imenom i prema zajedničkim uvjetima djelovanja, tj. da će ostvariti blisku suradnju u proizvodnji, promociji i/ili distribuciji proizvoda, odnosno usluga. Franšizing je oblik marketinga ili distribucije u kojem davalac franšize ustupa korisniku pravo ili privilegij da posluje na propisani, tj. određeni način tijekom određenog vremena i na određenom mjestu.određenom mjestu.Korisnik ili primalac franšize prihvaća obvezu obavljanja posla pod već isprobanim i poznatim uvjetima, te pod imenom i uz promociju zajedničkim i za druga poduzeća u lancu. U pojedinim slučajevima korisnik franšize prilagođava tradicionalno poslovanje novim uvjetima, odnosno ulazi u sasvim novo područje poslovanja u pokušaju da osigura posao i rentabilnost investicije. Korisnici franšize, iako u većini slučajeva mala i srednja poduzeća s nevelikim financijskim sredstvima, osiguravaju znanje o lokalnom tržištu, dio kapitala i osoblje.

6.Franšizing• Davalac franšize je vlasnik marke, proizvođač novog ili

atraktivnog proizvoda i/ili usluge, pojedinih razvijenih i/ili originalnih tehnika marketinga, koje ustupa korisniku franšize radi poslovanja pod zajedničkim imenom i u skladu s uvjetima rada jednakim za sva poduzeća unutar iste organizacije. Davaoci franšize su uglavnom velika međunarodna poduzeća, a posjedovanje spomenutih kategorija (proizvoda, odnosno usluga i upravljačkih vještina) omogućava im da primjenom sistema franšize vještina) omogućava im da primjenom sistema franšize ostvare međunarodnu ekspanziju, povećaju profit i postanu poznata međunarodna poduzeća u relativno kratkom roku i uz mala ulaganja. Sistem franšize najviše se primjenjuje u proizvodnji i distribuciji bezalkoholnih pića, brze hrane, u hotelijerstvu, različitim posredničkim uslugama, iznajmljivanju automobila, proizvodnji cigareta. Evo nekih poznatih svjetskih franšiza: Coca Cola, McDonald's, Intercontinental, Manpower, Hertz, Marlboro i dr.

6.Franšizing

• Za korištenje sistema franšize plaća se naknada, a njezin se iznos najčešće određuje u postotnom dijelu od ostvarenog prometa ili zarade korisnika franšize i obično je u intervalu od 2% do 5%. U nekim sistemima franšize postoji obveza plaćanja pristupnine pri ulasku u sistem. Pristupnina se plaća jednokratno i odmah pri potpisivanju ugovora. Davaoci franšize mogu potpisivanju ugovora. Davaoci franšize mogu primjenjivati standardiziranu ili diferenciranu strategiju u odnosu na proizvod, cijenu i promociju. Većinu davalaca slijedi standardizirani pristup (bezalkoholna pića, hotelijerstvo), a diferencirani pristup najčešće upotrebljavaju proizvođači brze hrane, naročito primjenjujući adaptaciju na području proizvoda.

6.Franšizing nastavak

• Engleska riječ franchising ima svoje izvorište u staroj francuskoj riječi francshise, koja označava slobodu, povlasticu, privilegiju i pravo.

• Za osnivača savremenog franšizinga, u današnjem smislu te riječi, smatra se američki Jevrejin Ajsak Merit Singer, koji je patentirao iglu za šivaću mašinu, a njegova kompanija SINGER je prvi put razvila sistem franšizinga u svijetu.

• Dženeral Motors je 1883. godine prvi primjetio franšizing kao pravni oblik poslovanja u prodaji goriva i naftnih derivata i detaljno je razradio pravni i finansijski mehanizam primjene.

• Zvaničnu definiciju franšize dala je British Franchise Association: franšiza je • Zvaničnu definiciju franšize dala je British Franchise Association: franšiza je ugovorna dozvola koju daje jedna osoba drugoj osobi i koja:

• dozvoljava ili zahtjeva od primaoca franšize da tokom trajanja franšize, vodi posebno poslovanje pod određenim imenom koje pripada, ili je udruženo sa njim, davaocu franšize;

• omogućava davaocu franšize da, tokom trajanja franšize, ima neprekidnu kontrolu nad načinom na koji primalac franšize vodi poslovanje koje je tema franšize;

• obavezuje davaoca franšize da primaocu franšize obezbjedi pomoć u vođenju poslovanja koje je tema franšize...

6Franšizing nastavak....

• “Franšizing, kao što je opšte poznato, danas jeste oblik

marketinga ili distribucije u kojem matično preduzeće

uobičajeno daje pojedincu ili malom preduzeću pravo, ili

privilegiju, da posluje na propisani način, za određeni period

vremena, na specifičnom mjestu...

• “Franšizing je dugoročan kooperativni poslovni sistem, između

franšizanta, koji ustupa selekcioniranim franšizantima, svoja franšizanta, koji ustupa selekcioniranim franšizantima, svoja

prava, pod uslovima naznačenim u ugovoru o franšizingu.”

(Živorad M. Zlatković)

• Primjenjuje se u privrednim djelatnostima, kao što su: industrija, trgovina na malo, zanati i usluge, poljoprivreda i građevinarstvo i dr.

6 Franšizing nastavak....Franšizant i franšizanti

• Franšizant i franšizanti

• Partneri u sistemu franšizinga su franšizant i njegovi franšizanti. Nosilac sistema franšizinga je franšizant. On je lider sistema i dominira u poslu. Franšizant ima ugled, znanje, savremenu organizaciju rada. U tom cilju on je dužan da izradi poslovni oblik franšizing sistema, a to je priručnik (brošura), koji obuhvata sve neophodne elemente da se neiskusnoj osobi pomogne u biznisu. Priručnik ili brošura treba da sadrži slijedeće pomogne u biznisu. Priručnik ili brošura treba da sadrži slijedeće elemente:

• Potpun opis biznis koncepta.

• Proces uvođenja i obučavanja za obavljanje posla prema biznis konceptu sistema. Franšizant je dužan da uvodi u posao i obučava sve članove franšizing sistema (franšizante).

6.Franšizing nastavak....Franšizant i franšizanti

• Neprekidni proces pomaganja i nadzora.

• Franšizant treba da pruži svojim kooperantima sve važnije informacije o međusobnom sistemu u franšizing sistemu, kao što su:

• poslovni i finansijski položaj franšizanta,

• ljudi koji su uključeni u franšizing kompaniju,• ljudi koji su uključeni u franšizing kompaniju,

• prijedlog franšizinga,

• franšizanti,

• finansijski poslovi i

• ugovor o franšizingu.

6.Franšizing nastavak...

• Franšizing je odnos ne samo između franšizanta i njegovih franšizata, nego međusobni odnos svih franšizata u sistemu.

• I sa stanovišta primaoca franšize, takođe postoje prednosti i mane koje će se u daljem tekstu objasniti:

• Prednosti:• format proizvoda, koji je već testiran na tržištu,

• prepoznatljivo ime,

• publicitet,• publicitet,

• iako preuzimanje franšize nije jeftinije od započinjanja samostalnog posla –procenat skupih grešaka znatno je umanjen usvajanjem već testiranih formata,

• direktna i bliska pomoć tokom početnog perioda,

• period obuke za proizvodnju i upravljanje,

• skup postupaka standardnog upravljanja, računovodstva, prodaje i kontrole zaliha,

• korist od istraživanja i razvoja davaoca franšize radi poboljšanja proizvoda.

6.Franšizing nastavak....

• Mane:• praktično nema prostora za inicijativu pojedinca po pitanju

proizvoda, usluga i dizajna,

• licencna naknada koja se plaća davaocu franšize, obično se proučava na osnovu bruto prometa ili profita,

• visok poslovni promet ne mora podrazumjevati i visoko rentabilno poslovanje,rentabilno poslovanje,

• primalac franšize nema baš punu slobodu da proda franšizu,

• sprovođenje ugovora o teritoriji može biti teško u praksi,

• davalac franšize zadržava pravo redovne i vanredne kontrole primaoaca.

6.Franšizing nastavak...

• Izazovi franšizinga

• Poslovanje u okvirima sistema

• Franšizing se doživljava kao frustracija kod ljudi, kojima ne leži da rade u okviru franšizing sistema.

• Rizik

• Rizik je prisutan, iako većina govori da kupovina franšize nosi sa sobom manje rizika. sobom manje rizika.

• Poslovanje sa davaocem

• Kupovina franšize može se blisko porediti sa stupanjem u bračnu zajednicu.

• Kriva očekivanja

• Franšizing, kao i bilo koji drugi posao, zahtjeva mnogo vremena, inicijative i marljivosti, da bi se postigao pravi uspjeh. Jer, ne treba očekivati da će se, ulazeći u franšizing ostvariti trenutni uspjeh.

6. Franšizing nastavak...

• Vođenje posla

• Neki pojedinci su mnogo spremniji da vode posao od drugih.

• Strategijske alijanse

• Poslovne mreže, a posebno alijanse ili koalicije su poslovni mehanizmi putem kojih preduzeća ostvaruju svoje strateške ciljeve. Alijanse, su dugoročni savezi i poslovni mehanizmi putem kojih preduzeća ostvaruju svoje strateške ciljeve. Alijanse, su dugoročni savezi i partnerstva između preduzeća i formiraju se da bi se ostvarili projektni ciljevi i rješenja koja poboljšavaju procese, produktivnost i profitabilnost.

7.Kriterij za utvrdjivanje malih I srednjih preduzeca?• Da bi utvrdili da li je neko preduzeca malo , veliko ili srednje preduzece ,

potrebno je utvditi kriterije za utvrdjivanje istog . Vec je ranije navedeni dakriteriji mogu biti vleasnicki odnosi , broj zaposlenih , velicina prodaje I sl, NavedenA PITANJA U KOMBINACIJI I SA DRUGIM MOGUCIM KRITERIJIMA MOGU POSLUZITI ZA DIFERENCIRANJA preduzeca na mala , srednja ilivelika , odnosno na mali biznis I ili malu privredu . Utvrdjivanje velicinepreduzeca moramo traziti kroz kriterije koji mogu biti Kvantitativni I kvalitativni.

• Kvantitativni kriterijumi : statisticki kriterijum

• -Prosjecan broj zaposlenih , obim ostvarene proizvodnje , visine ostvarenogprihoda , vrijednosti angazovanih sredstava . Ovi se kriterijumi koriste zaprihoda , vrijednosti angazovanih sredstava . Ovi se kriterijumi koriste zautvrdjivanja velicine preduzeca.

• Broj zaposlenih radnika, obim prometa

• Za mala I srednja preduzeca se smatraju ona preduzeca koja ispunjavajusljedece kriterijume :

• -broj zaposlenih radnika prosjecno godisnje do 250

• -da su samostalni u poslovanju

• -da ostvaruju ukupan prihod godisnje od prodaje do 20.000.000 KM iliimaju zbir bilansa aktive u vrijednosti do 10.000.000 KM

7.Kriterij za utvrdjivanje malih I srednjih preduzeca? nastavak

• Mala preduzeca su ona koja ispunjavaju sljedece kriterijume :

• Broj zaposlenih radnika prosjecno godisnje do 50

• -da ostvaruju ukupan prihod godisnje od prodaje do 4.000.000 km ili imaju zbir bilansa active u vrijednosti od 2.000.000 km.

• Eksperti iz Evropske agencije za rekonstrukciju objasnjavaju da se malim prduzecima smatraju ona

• -koja imaju do 50 radnika • -koja imaju do 50 radnika

• Ciji je godisnji promet manji od 1,1 milion evra

• -ciji je zavrsni racun manji od 800 000 eura

• Srednja preduzeca po njima su

• Ona koja imaju od 50-250 radnika

• Ciji je godisnji promet manjii od 5,6miliona eura

• Ciji zavrsni racun iznosi najvise 4,2miliona eura

7.Kriterij za utvrdjivanje malih I srednjih preduzeca? nastavak

• KVALITATIVNI KRITERIJUMI

• A)Funkcionalni kriterijum

• Za razgrinacavanje malih isrednjih preduzeca od velikih mogu se koristiti I kvalitativne metode .

• Koje su to karakteristike koje razlikuju malo od velikog preduzeca? Navedimo neke :

• -rukovodjenje preduzecem je nezavisno . direktori preduzeca su najcescevlasnici , capital obezbjedjuje pojedinac ili manja grupa, djelatnostposlovanja je uglavmnom lokalno (ali nije pravilo), trziste po pravilu ne mora biti lokalno , velicina preduzeca , po kvalitativnom kriterijumu je mora biti lokalno , velicina preduzeca , po kvalitativnom kriterijumu je relativna , slozenost organizacione structure je razlicita.

• Funkcionalne karakteristike imaju razlicit znacaj , u odnosu na oblast koja se posmatra . Ako posmatramo vlasnistvo I nezavisnost upravljanja , onda se veci znacaj daje upravljanu finansijama nego n aprimjer planiranju.

• B)Institucionalni kriterijum

• Institucionalni kriterijum zasniva se prema pripadanju instituciji kod kojeje registrovano preduzece .Ta institucija razvrstava preduzeca na mala , srednja I velika . . Dakle razgranicenje se rsi putem registracije . U americi se registrovanje vrsi kod S.B.A( Small Busiiness Adminastration)

8. Vjestine komunikacije MS?

• Provedite isti vremenski period u interpersonalnoj komunikaciji sa vasim zaposlenima /kolegama koji provedete dok razgovarate o nekoj temi/zadatku.Pozitivni rezultati(povecana motiviranist , prevencija konflikta ili komunikacijskih barijera , doprinos individualnom procesu ucenja)

• Kontrolisite sebe STA I Kako govorite • Kontrolisite sebe STA I Kako govorite

• Postujte ocekivanja vasih zaposlenih /kolega , Samopostovanje(pravila takticnosti , prijateljski I posten tretman, prihvatanje, priznanje). Leading performance ( stimulisati diskusije , vjestine I znanja zaposlenih , ocekivanja zaposlenih, procjena od strane clanova .

8.Vjestine komunikacije MS? nastavak

• Obezbjedite sebi dovoljno vremena da slusate I razgovarate sa svojim zaposlenim /kolegama , pozitivni ishodi su: povecana podrska I razvoj studenata /zaposlenika, orjentisanost zadacima utice na cinjenice I misljenje , stvaraju se dobri medjuljudski odnosi , osigurava se baza za sedmicne sastanke bez konflikta.

• Osigurajte dovoljno vremena da slusate vaseg partnera ( • Osigurajte dovoljno vremena da slusate vaseg partnera ( zaposleni shvataju da je njihovo iskustvo dobrodoslo , iskustvo pokazuje d ace ovo povecati njihovu volju za radom

• Uzmitee u obzir Pygmalion –efekt, Pygmalion efekt : Ndredjeni ima : Visoka ocekivanja u vezi sa radom zaposlenih I vjeruje u njihove sposobnosti. Ponasajte se prema svojim zaposlenicima na nacin kakvi bi oni mogli biti a ne onako kakvi oni jesu , shvatajte prijedloge vasoih zaposlenih ozbiljno .

9. Analize slucaja ?• Odgovor: Prvi slucaj AMC – Afrodite mode collection

• Gospodja Afrodita I gospodin Milan Bajic su osnovali kompaniju 1989 godine . I pored uspjesnih karijera odlucili su se na samostalan biznis sto se na kraju pokazalo kao pravilna odluka. Bavili su se proizvodnjom , kupovali su platno I sili odjecu , na pocetku su toi bile male kolicine , ali poslije su se svakim danom uvecavali I sirili svoj posao . P Kao I svi dobri preduzetnici oni su u riziku vidjeli priliku, planiranjem u hodu iz dana u dan , naucili su da imaju uvijek u glavi rezervno rijesenje . Na njihovom putu razvoja su se nasle mnoge prepreke ali nikada nisu odustajali , imali su moto sa radom se nasle mnoge prepreke ali nikada nisu odustajali , imali su moto sa radom se pobjedjuje I u najtezimm trenhutcima . Ovaj primjer pokazuje kako rizicna odluka donosi profit I uspjeh . Rizicne odluke koje vodile ka uspjehu su olicavale afroditu , ovakve odluke koje imaju sve visok rizik , snaznu etiku , humanist I profit. Ovakvo poslovanje je dokaz da donosenje odluka nije samo srz menadzmenta , ono je katkad I srz samog zivota. Amc je perjanica u jugoslovenskom sistemu fransizinga. Ponos kompanije predstavlja tim mladih ljudi I ambicioznih strucnjaka . Danas je AMC kompanija veoma uspjesna a ambiciozan plan je da se pojave u svim znacajnim svjetskim modnim centrima.

9. Analize slucaja ? nastavak

• Drugi slucaj Fordov novi predsjednik nadzornog odbora , korijeni , uloga , prioriteti !

• Kompanija Ford motors je symbol Amerike , kao sto je porodica Ford symbol americke inndustrijske aristokratije . Bill Ford J. , septembra 2009 imenovan je za nasljednika Alexandera J. Trotmana na mjestu chairman-a , automobilskog giganta , osnovanog prije gotovo jednog vijeka od njegovog pradjeda . Automobilska industrija je u njegovoj krvi , .Kao nasljednik porodicne dinastije koja jos uvijek kontrolira 40% Ford Motors-a , bilov zivot porodicne dinastije koja jos uvijek kontrolira 40% Ford Motors-a , bilov zivot je protkan sudbinom otkako je rodjen . Fordovi su uprkos raznim skandalima , alkoholizmu uspjeli da odrze kontrolu nad poirodicnim biznisom iz generacije u generaciju. . Bill se pridruzio kompanijodmah nakomn zavrsetka skolovanja radio je u svakom cosku kompanije ,, strpljivo se probijajuci ka samom vrhu . . Sada je mladi For , na mjestu clana nadzornog odbora , I vodi kompaniju sa 363.892 zaposlena .

9. Analize slucaja ? Nastavak Ford...

• Bill nece voditi 154 miliharde dolara vrijednog prouizvodjaca sam , vodice ga sa Jacques A. Nasserom , koji ce od 1. Januara naredne godine postati glavni menadzer CEO( chief executive officer) . Bill I Nasser su naslijedili Trotman-( 65) koji godinu dana ranije odlazi nego sto je planirao. Obojica tvrde d ace dobro saradjivati I ako su potmuno razlicite osobe I karakteri . Nasser ce voditi dnevne operacije a Bill ce biti vezan za definiranje dugorocne strategije . Bill se godinam arazvijao u ljutog borca , magistrirao je na temu odnos kompanije Ford prema radnicima , takodje mnogo cita I zna o zastiti okolisa . Ford prolazi kroz 11 poslova u svojoj prvoj deceniji u kompaniji dok njegov otac iza scene brine da njegov sin jednog dana doraste da vodi dok njegov otac iza scene brine da njegov sin jednog dana doraste da vodi Ford.

• Svojim rado , trudom I upornoscu Bill se uspio izboriti za svoje mjesto u kompaniji . Danas clanovi porodice Ford posjeduju 72 milona dolara akcije klase B. Bill SR. I njegov sin Bill J posjeduju vise od 26 % akcije klase B, koje na trzistu vrijede 871 milion dolara . Ali ipak za Billa djeca I porodica sun a prvom mjestu , svo svoje slobodno vrijeme provodi sa njima , ludo ih zabavljajuci . On zna da slava , bogatsvo I moc ne donose srecu. Fordovi imaju 4 generacije nasljednika .

9. Analiza slučaja.....Amazon.com

• Jeff Bezos, osnivač i glavni menadžer vodeće svjetske kompanije u e-commerce-u, “Amazon.com”, proglašen je u izboru prestižnog američkog tjednika Time, za ličnost 1999.g. Na zemaljskoj kugli.

• “Učinit ću tu ludu stvar. Pokrenut ću tu kompaniju i prodavati knjige preko Interneta”.

• U trenutku izgovaranja ove, sada već antologijske rečenice, Jeff Bezos bio je čovjek u svojoj tridesetoj godini života, friško oženjen, fini stalni prihodi na mjestu dopredsjednika njujorške oženjen, fini stalni prihodi na mjestu dopredsjednika njujorške investicijske firme, sve kao u američkoj obiteljskoj seriji bez mrlje u scenariju koja bi poremetila bajkoviti ugođaj - prosperitet i sigurnost, sve divno i krasno……Ali…Jeff Bezos nije bio jedan od onih koji svoj smisao pronalaze u svijanju sigurnih gnijezda i čekanju nove epizode Oprah Showa. Odlučio je otpiliti cijelu tu priču i odvezao se 1994. sa svojom ženom u Seattle u polovnom Chevy-u iz 88.Cilj: pokrenuti tu garaža - kompaniju koja će se zvati Amazon.

9. Analiza slučaja...Amazon.com

• Na put prema Seattleu vodila ga je ta luda ideja, stvar koje se dosjetio dok je razmišljao koji bi od 20 najprofitabilnijih postojećih mail order (dostava robe poštom) biznisa mogao postići veću učinkovitost kad bi se stvari radile online. Hm…čekaj malo…ima nešto za što ne postoji ono stvarno opsežan mail order katalog jer bi jednostavno bio prevelik da se šalje poštom….. bam…knjige(!) -savršeno za Internet, pomislio je u tom trenutku i nastavio razrađivati ideju.razrađivati ideju.

• U Seattleu se nalazila veletrgovina knjigama Ingram koja je već imala liste svojih zaliha u elektroničkom obliku, sve što je trebalo bila je jedinstvena lokacija na Internetu gdje će potencijalni kupci knjiga moći pregledavati što je dostupno na skladištu i direktno naručivati online putem.

9. Amazon.com

• Odlučio je svu svoju ušteđevinu, i onu njegovih roditelja i prijatelja, puknuti na pretpostavku da će ljudi kupovati knjige preko slabo poznate mreže kompjutera zvane Internet. “Kad smo mu prepustili ušteđevinu nismo se kladili na Internet, kladili smo se na Jeffa” -izjavila je jednom prilikom njegova majka.

• Čovjek je bio uvjeren da će ta globalna mreža, tada još uvijek primarno domenaznanstvenika, akademika, državnih službenika…, postati novo vruće mjesto trgovine. Ako imam dobar proizvod i postati novo vruće mjesto trgovine. Ako imam dobar proizvod i dobar plan, to bi trebalo biti to - razmišljao je. Kada je sajt bio spreman za objavu svijetu, Bezos je pozvao svojih tristotinjak prijatelja, poznanika, kolega… da testiraju stvar. 17.srpnja 1995. sajt je bio up and running, 300 beta testera proširilo je glas i u 30 dana, bez press objava i sličnih stvari, Amazon je prodavao knjige u 50 američkih država i 45 zemalja izvan Amerike. Do rujna iste godine već su prodavali knjiga u vrijednosti 20 000$ tjedno.

9. Amazon.com

• Gotovo preko noći, kompanija koju je Bezos startao, Amazon.com promijenila je naviku kupovanja knjiga na globalnoj razini, ali naravno to je tek bio početak priče o jednoj od rijetkih kompanija koje su uspješno preživjele raspad prvog dot-com balona i nastavile uspješno poslovati do dana današnjeg. Nakon početnih uspjeha Bezos i njegov tim nisu stali, nego su se bacili na poboljšanja sajta ubacujući razne feature koji su posjetiteljima olakšavali život, a kasnije paletu ponude proširili i na glazbu, olakšavali život, a kasnije paletu ponude proširili i na glazbu, video, elektroniku, igračke, odjeću…

• Za kraj evo još jedna izjava Jeffa Bezosa koju sam našao na Wikipediji:

• - “Znao sam da ukoliko ne uspijem neću požaliti, ali znao sam i to da je jedina stvar zbog koje mogu požaliti ta da nikad ne pokušam”.

10. Konsalting djelatnosti ?

• Za uspjesan rad Malih I srednjih kompanija potrebna je pomoc posebnih Konsaltin organizacija . Konsultantske organizacije su I same mala preduzeca koja se bave konsaltingom kao preduzetnistvom . Moraju se definisati aktivnosti konsalting organizacija , a to znaci utvrditi sljedece :-pregled operacija I menadzmenta konsultantskog poslovanja, pregled menadzmenta konsultantskog poslovanja, pregled konsaltinga kao jedne profesionalne I komercijalne djelatnosti, ispitivanje razvoja ekonomskih I konsultantskih usluga.

10. Konsalting djelatnosti ?

• Navedene aktivnosti mogu se realizovati tehnokom ispitivanja sljedecih dogadjaja –najbolje prakse koje su potrebne za operacije I vodjenje biznisa konsalting usluga , trzista na kojima ove vrste usluga funkcionisu, strucnosti neophodne za uspjeh , preduslov za razvoj jedne takve usluzne djelatnosti , specijalne pojedinosti u vodjenju konsaltin biznisa,

• Na osnovu ovakvih ispitivanja I razmatranja dolazi do :

• Razvoja koncepta strategije , razvoja koncepta strategije , definisanje smjernica , sistema procedura, simplifikacija vodjenja konsaltinga kao I biznisa , podrske odrzivog razvoja biznisa.Rijec KONSALTING znaci Upitati za savjet, Djelovati korisno , traziti informaciju ilui savjet, zajednicki razmatrati, posavjetovati se .

10. Konsalting djelatnosti ? nastavak

• Kada neko ima problem trazi savjet konsalting kompanija , da rijesi stvari . Uloga konsultantskih kompanija jested a se teskim problemima suprostave inovativno I kreativno . Dos ada su poslove consult. Kompanija obavljale razne agencije : Donatorski projektni timovi , agencije za podrsku , agencijue za razvoj biznisa , regionalne agencije za razvoj , informativni biznis centri . Na pocetku su samo medicina I pravo bile podrucja konsaltinga a danas se konsalytin prosirio na Knjigovodstvo , konsaltinga a danas se konsalytin prosirio na Knjigovodstvo , razvoj I franskizing, stratesko planiranje , marketing , kontrola kvaliteta, poslovno/biznis planiranje…

• Konsalting je djelatnost koja se odvija preko konsultanata koji osjete da treba da uticu na druge ljude ili da ih savjetuju o mogucim aktivnostima , cijom primjenom bi povecali efektivnost I efikasnost svakog aspekta njihove djelatnosti , bez ikakvog nametanja zvanicnog autoriteta nad njima , ili izborom da se obaziru na autoritet koji imaju .


• Konsultanti definisu problem , obezbjedjuju informacije , obezbjedjuju specijalisticke resurse, obezbjedjivanje prijedloga akcije , poboljsavanje sistema I metoda rada , ovezbjedjivanje licnog savjetovanja , , obuka I razvoj menadzmenta I osoblja , obezbjedjujumisljenje eksperata. Konsalting trziste nije staticno ono se mijenja a sa njim I konsalting kompanije. Konsalting kompanija treba da angazuje jedan tim osoblja od dobavljaca kompanija treba da angazuje jedan tim osoblja od dobavljaca ugovora koje ukljucuje u rad . To osoblje mora imati profesiolnalan pristup radu I djelovati kao njen ambassador . Posebno treba voditi racuna da odnosi izmedju konsalting kompanije I kljienta ne budu u rukama bilo koga ko nije consultant ili specijalist . U svakom podrucju gdje je angazaovana konsalting kompanija treba da tezi perfekciji , a ne da se povede za oportunistickim kratkotrajnim nacinom mpristupa .


• Odlika konsultanata je njihova strucnost. Konsultantski process ili konsultantski krug pocinju prvim angazmanom s klijentom , a zavrsavaju sa profesionalnim de aranzmanom uspjesno obavljenog posla . Za dugorocan uspjeh I razvoj konsalting kompanija , iste moraju imati dobru reputaciju kompanija , iste moraju imati dobru reputaciju profesionalizma I etike . . Konsultant mora biti kompetentan da izvrsi dodjeljnu uslugu . pruzene usluge treba da budu vrijedne usaglasene cijene .

mala i srednja

Documents