ma[a - sualtidunyasi.orgsualtidunyasi.org/wp-content/uploads/2018/10/sayi1.pdf · fotogruf...
TRANSCRIPT
#I
,l.ti, i' : tt
Ma[a
Ne Barlar Sok
Ne de Halika-,1' ltln En Renkli
Adreste
Gan ant'Il:';!-
,( tr{!:n#""-.
ffam
fotogruf\/r a
ecegntz
Artlk, sualtr
guve nebil
ekipm anlanmfi
saatle imiz de
kadar
varl
Tii rkiye Genel DistribtittirtiPROMAR D eniz Malzemeleri
Ticaret ve Turizm A.$.
in6nu Cad.STFA Bloklan, B-3 Blok D. 16Kozyata}l 81090 istanbul
TeL 0 (216) 380 25 79 - 3Oz 25 OIFax: 0 (216) 380 01 13
Diue-matic
*i*PADTDIVECENTER
5STARIffiEELOPMffiCSERMlr. lir.lis. fu fu igtl. Ir.rd
Sualtrnda ise bir tek
size bu de$erli kartl verebilen L. r ileriegitim igin Dahg Market'iarayrn, Gold
tilfiiil:'.t.o"t,9merkezivar:aDALl$:ruktl:l*f*ffitr*Iffi.E, MARKETl(oronfil (oddesi No: 45 Levent - lsronbul 80620 Tel: (0-212) Zl0 52 96 toks: (0-212) 269 5l 63
Sualtrnrn egsiz grizellikleriyle tanrg-
maya karar verdi$inizde dunyanrn birgok
yerine yayrlmrg binlerce dahg merkezin-
den herhangi birinde dalabilir veya egitim
alabilirsiniz. Ancak bunlardan yalnzca400'unde PADI'nin Gold Card sertifikasr
ile onurlandrnllrsrnrz. Trirkiye'de ise
Drinyanrn en buyUk dahg elitimi organizasyonu PADI'nin
Turkiye'deki ilk ve tek 'beg yrldrzh' dahg merkezi olan Dahg
Market'in size verece$i bu Gold Card ile drinyanrn her
yerinde dalabilecek ve Gold Card'rn size saglayacagr avan-tajlarr hemen fark edeceksiniz. Goreceksiniz, Gold Card sualtr
dunyasrndaki prestijiniz olacak.
Durmayrn, ister ilk dahg, ister yeni beceriler kazanaca$rnrz
ergimizn ah SIIALTI DLTNYASf.
Yasa.fugtmtz gezegenin afu dtirrya
olduguna gore SUALTIDUNyASf mecazibir anlamtaSt gibi.Amabu sattlarr ohuyan insanlar iqin sualfi gerEehtenbir basha
dtinya. Hatta sualfict olmah,bizlerinbir yagam tar7t.
Amactmtzhendido$alortamtmtzdan,lizenndeyasafu grmrzgezegenimizinbir bashaboyutu olanbu swr dunyantn iqine hanstp
gitmeh. Bunu mtimhtin oldugunca sth yapmah emelimiz, ancah
hurallart ile yapmah da g\revimiz.
Kurallart ile yapmah ne demelt? Oncelihle bilinmelidir kibizler bu ortamm asil canlilan detiliz. Mutlah uymah zorundaoldu$umuzkurallar var. Bunun iEin de $ibir e{itim almmast gart.
,\yncabudunyadayabanabirmisaJiroldugumuzuiyibilmehyiz.GerEehten debir yabanctntn teyabir yahrnrmtztn evine misaJirol ar ah gitti limi zdehi dav r ant$l ar tmt z n e is e, su altm da da bu
davrarug bieiminde olmamrz gerehli degil mi? Ahsi halde densiz
bir higilih ydptst sergilenir. iste, dergimiztn asil misyonubu.Su altm a y aht5 an sualfi cil art bir ar ada tutm ah v e bu bilinEteol anl armm s ay il armt ar firm ah.
Bugine hadar bu qizgiye yahla5maya Eahgan benzer yayrnlartmtzoldu. Bunlannbir hrsmtnabiz de katkr saglamaya Eahgtth. Ama
bir gerqek tar hi,bu amaca en iyi gehilde ulasmah iEin gerEeh
sualttctlartn dergisi olmast gereltir. igte bu dergi, bunun iqin varoldu. Bu ydztyt ohuyup, kendisinin gerqeh anlamda sualfictolduiunu dusinenher hisiyebu derginin sayfalan aEthttr. Bu
higiler ister avcr, ister fotografq, ister araShrmacr olsunlar, eger
sualttntngeqicihonuldanolduhlarmtbiliyorlarsavesualtmtkendiduny al ar t ol ar ah b enim s emisl er s e SIJ ALTI D UNyAS f DER GiS ionlartn dergisidir.
Bize de gunu s|ylemeh duger; MERIIABA...
*rAteq Evirgen
Ayhk Deniz Magazin DergisiYrl : I /Sa1,r : 1 /Ocak 1996
SahibiPROMAR Deniz Malzemeleri Ticaret
ve Turizm A.$ adrna
Yalrrz KAMBER
GmelYaymYbnetmeni (tS or rmilr Y azr i rlen MfidilLrilt
AIes EV1RGEN
YaymKuruluEngin AYGUN.Tahsin CEYIAN, Can QELIKOK,Erdal ERK'AKAN, Prof. Dr. ibrahim HIZAMN,
Zafer KIZILKAYA. Gokhan TURE,
Katktila Bulunonlar
Haluk ARl, Bulent EROL, Hakan GONENLi,Doq. Dr. sayram OZTURK, Canan SEYHAN,
Mahmut SUNER, Sancar UGURYOL
Rehlam KooriliiatdrhMehmet C. ALQICI
Anhara Temsilcisi
Tahsin CEYLAN (3L2) 42.6 41 57
izmir Temsilcisi
Selquk DAGISTANLI (232) 323 46 54
Bursa Temsilcisi
Dr. Haluk ARl (224) 233 58 70
AIanya Temsilcisi
Tunq MUSTECAPLIOGLU (242) 51.+ 10 1.0
Mersin Terrsilcisi
Hasan GENQAY (3)4) )3'i 46 ++
Bodrum T emsilcisi
Mehmet BA$ (252) 316 21. Str
YaymHaTrrhk10. KOY iletiEim Hizmetleri
RenhAynmr
Kombi Grafik
Bashr
AnaBmm
DdgtmYAY-SAT
Ya4-smaAbaiinomi Cad. STFA Blokhr- B3 BloL. D-f6
Kozyataf,r 81090 t*ahlTel : (216) 380 25 79 - 362 15 01
Fax: (216) 380 01 Ij]@ PROMAR - Bu d6gdc yc elo ra e fuo6dz, bilirel
C,l'Smalar rtr:rrl- izin.hr.da hlLsk''r-.
4 ffi€JAffi,K'Km6srYAB;r\
EA$PEH
Alayol, Ku{dili Cad No. 2O/15 Kadkdy SIJOO istanbul
A-3019
#*TDI'CMAS
Tel : (0216) 547 26 79 - 414 61 O4 Fax : (0216) 34,
Merhaba ..............................4
ARA$TTRMACanaYmr't Aranken
Selatihlu Y astlmmr Bulifuk .......................8
SS Castor Genfisfulin
S ahip siz Ha<inesi ....................................38
GEZi
Tr opikal B ahklann G ii qnen
Kamp : Agt Koyu......... ...75Krtldeniz' ile Bir Hafta ............................36
NeBwlar Sohia;$t,Ne ile HalikarnasB o ilrum' rm En R.enkli Y efleriBaska Ailreste ....................58
SEVREAkilenkFohlanYoSanna Hakkr istiyor ..............................24Kxlilenk Y ol Aynmmila.........................28
Suala HazinelerimiziDirnarnitle Y ok Eiliy orlar ..........................46
FOTOGBAFT ahsin Cq,lffi Daha OuyaflrBir Toplum OluSmas iqinFotogrdf Q,ekiyor ................40PwlakGiines,I<i'rstalBerrakl$rnilaSu ve Tmih lkEfedilmeyi Bekliyor :
BurasrMalta. .........,...........50
EKiPMANS eytnt At flnfiilt Gi2lidir.........................6'lSuoltmfu Kusursuz SolwnnnnGatrantisi : Dacor Extreme Plus ...............68
SAGLIKDahaSaSlfthBirDahsD aln Mrtlu Bir insmr..............................7 4OziirliiL Olmah D almaya
Suilan Hallefler........................................7 O
FvanalmTaktimi .............82
Van GiiliiCanavan ile
ilgili stiylenti lerden ve Kanal D'deki "Gamrq" yakr$trrmasrndan sonra,
olayr yerinde deIerlendirmeye karar verdik. Gittik, giile daldrk,
canavar ya da camrg yerine gl tabanrnda Selguklu yazrtlannr bulduk.
Krzrldeniz'de ya da
Hint 0kyanusu'ndayagayan tropikal bir balrk tiiriinii kendi sulannrzda giiriirseniz ne
yaparsrnrz ?.. $agrrmanrz, en dofal yanrt. Biz de tince qagrrdrk, sonra
giiriintiiledik. Agr Koyu'nu biz keqfettik, srra sizde.
Gegmigte
lspanya ve
italya'nrn yagadr[! ikilem gimdi Krzrldeniz'in giindeminde Yarrn da
Tiirkiye do[al hayatrnr bekleyen bu tehlike kargrsrnda siz olsantz
hangi karara varardrnrz ?.. Gegici servet mi, korunacak do[a mt ?..
6 ffirygAff"K'KmtrNYes;ts\
Neden sualtr,
neden sualtr
fotografgrh[r ?.. Tiirkiye'nin tinde gelen sualtr IotografgllanndanTahsin Ceylan bu sorulara hem stizel, hem gtirsel yanltlar veriyor.Tahsin yazr ve fotograflanyla hizimle olmayl siirdiirecek.
Malta MaviYunusFotograf
Yarrgmasrna katrlmak igin Malta'ya giden Erdal Erk'akan, yangmayl,
do[al giizellikleri, tarih zenginliIini anlatrrken, olaiianiistii sualtl ve
suiistii fotograflanyla bir giirsel qtilen yaratryor.
Bodrum'un gergek
renkliyanl,sanrldr[r gibi karada defil, denizde. Her koyunu kulag kulag gezen
arkadaglanmrz, Bodrum'un sua ltl nda gtiriilecek biitiin adresleri n i
veriyorlar. Fotograflan giiriip, yaz-yl okuyunca bize hak vereceksiniz.
#"effiffiffiH 7m@srv'as.#h
rytffi"-EEd
I)tiNYAsJi
Valilik yetkilileri ve btilgede kaptanhk yapan gegitli kigilerle giiriigmeler-
Van Gtilt ile bastnda grkan "Gtil Ganavan- GanaVan" haherleri iizerinet0 Kaslm 1995 giinii ekibimiz yola diigtii... Karglmlza canavar mt,yoksa camt$ mt gkacaktt, hep birlikte merakla bekliyorduk...
an G61u ile ilgili olarak basrnda srk srkgrkan haberler rjzeirre 10 Kasrm 1995
tarihinde Sualtr Federasyonu (SCSPF)
Bagkammrz Sayrn Harun Seving bagkanh$rnda
ben, Erhan Ozturk, Ferda Buy'ukbaykal, CanturkYanpar, Agkrn Canbazoglu, Erdo$an Ozank,Haluk Cecan, Bahri Polat, Volkan Tuncay, Selen
Canbazo$lu, Onur Apuhan'dan olugan ekiple,Ankara'dan ugakla Van'a hareket ettrk.Arkadaglanmzin bir bolumu istanbul'dan dlrektVan'a ugarken, biz de Ankara'da, Bodrum,Fethiye ve Aydrn'dan gelen diger ekiparkadaglanmrzr bekleyerek her turlu hazrrhfrtamamladrk. Agkrn Hocamrz Bodrum'dan kom-pres6ru yukleyerek ge1di, tuplerin icindeklhavalarr tamamen bogalItrktan sonraba5kammzrn girigimleri i1e THY VIP salonundan
oldukqa afrr ve parga olarak fazla ekipmanlaugafa bindik
Van'da herhangi bir dahg merkezi olmadrgtndankurgun kemere varana kadar her turlu ekipmanrberaber gdttrmek zorundaydtk. 10 Kasrm Cuma
gunu 1.5 saatlik bir ugak yolculugunu muteakip
saat 15.00 sulannda Van'a vardrk, saat 16.00'da
ise hava kararmaya bagladr.Cuma akgamr Ozel
idare'ye ait Valitlkge tarafimrza tahsis edilen
mrsafrrhaneye yerlegtikten sonra hemenarastlrma ve hazrrhk gahqmalanna bagladrk.
Vahlik yetkllileri ve bOlgede kaptanlik yapangegitli kigi1er1e gorugmelerimizde Vanhlann birburukluk yagadrklannr hemen farkettik. Son-
radan bu burukiu$un Kanal D'de yayrnlananVan golu canavarrnrn "camlg" olduiuiddiasindan kaynakh oidu$unu 6grendik. ZiraVanhlar yuzyrllardrr haywancrhkla ugraqryorlarve "cam15"1 da gok iyi tanryorlar. "Camrg"rara5trrmak elbette ki bizim konumuz defil, an-
cak Van halkrmn bundan rahatsrzhk duydufiunuda belirtmek istedim.
11 Kasrm Cumartesi gunu dahnay planhyorduk.Bu arada Van'rn deniz ser,ryesinden ynksekliginin1700 mt. civannda oldugunu dgrendikten sonra,
hemen dahg bilgisayarlanmrza ve dlier bilgile-rimize bagvurarak bu yukseklikteki brr dalq i1e
l1gi1i aragtrrmalanmrza ba91adrk. Ancak Cumar-tesi sabahr uyandr$rmzda kargrla5trgrmrz giddetli
firtrna, kar yagrgr ve goldeki 3-4 metre
l,uksekliiindeki dalgalar dahs icin hig de uygunko9u11ar de[i1di. Ancak biz butun gun oturupbeklemek yerine, tadhi \ran kalesini gezmeye
karar verdik. Ben, Ferda BUy'ukbaykal ve Erhan
Ozturk, buldufiumuz bir taksi i1e yaklaqrk 7-8km gittikten sonra kaleye vardrk. Taksi gof6rtbize misafirperverlik 96stererek rehberlik yaprr.
Ona da buradan tegekkur ederiz.
\ran ve gevresi tarihsel yaprlar aqrsrndan oldukga
zengin. Y6rede yaprlan kazr ve aragtrrmalarda ele
gegen bazr arkeolojik buluntularla gevreden der
lenen etnografik vaprtlar I97)'de ziyarere aqrlan
Van Muzesi'nde sergilenrnektedir.
ilin 5 km batrsrnda ve Van golu kn'r.;yakrnlannda bulunan Van Kalesi ise ulkernizdeionemli arkeolojik yaprtlardan biridir. Ka.rUrartular, Medler, Persler, Ermeniler, Bizansl: -,..:
Araplar, Selguklular ve son olarar -..Osmanltlarrn elrnde kalmrs. M.O. 3000 rrl;- -. ..
19IB'e defin surekli oturulan brr merkez oim-:.-tur.
Oldukqa sofuk havaya ve yo$un kar '..:i;s :.,-.
ragmen Van Kalesi'ni adrm adrm ge:m.a. r,.:.:.r:-
buram tanh yagamak beni oldukc: ::'r,-.:---. l'-:Kara gekimlerinde kullandrqrm Re..-: :nerkrfotograf makrnamrn donr-na-.-.r n'rr-rreakip
caltsmamast \e gorurtu.crnL jJn>ln .urnncmc
ragmen yine de zevkli brr gezn'dr..
10 ffiffi@&ffffrr@a(YAgjr{\
c+q* il#?
=*B k
,,li
'\"T
i:',il r,
l
,i t
h"*B" ! 1,,r,,
'ffi.
'4 .;,
+*i,i'rl. 1-{
=1ftW-
"l:,ig*1,!, =?ll*- "r$., lt
=+#" {t.15$ ii1;:=5s trtl* -tl
.q:-'f ,i.,
;i., =
ii."
:lr
iei
i- .:..,=.t ; ry
uretme eiftligine rastladrk. Burada Alabahkdrgrnda 3 farkh tur tath su bahgrnr adapte etmegahgmalan yaprhyormuq. Ancak bu konudahenuz brr sonug airnamamrg.
12 Kasrm Pazar sabahr uyandrgrmrzda gune911
bir gun bizi kargrladr So$uk olmasrna ragmen,
kar yagrgr ve firtrna olmayr5r, golun de sakino1u5u dahg programlarrmrza i51er1ik kazandrrdr.
Bir grin dnceden tuplerimizr doldurdugumuzigin hemen seferber olduk. \ran i1 Ozel idaresi'ne
ait sag bir tekne lle saat 12.00 srralannda g61e
aqrldrk. Blr dnceki gun yaganan k6tu hava qartlan
nedeniyle 961 suyu oldukqa bulanrk olmasrna
kargrn, Edremit yakrnlannda dah5 hazrrhklannabagladrk.
Golde dal4lanmrzrn en 6nem1i nedeni blzlm lglnesrarengiz olan g61u tammak olacaktr kugkusuz.
Suya atladrgrmrzda ben ve dahg arkadagtm Can-
turk, suyun yuzey srcakhgrntn 9 'C cir.anndaoidufunu gorduk. Dahg bllgisayarlarrmrz da1700 m crvanndaki yuksekliie gore hmitlerimizikism4lardr. Turkiyernin en buyuk, dunyanrn ise
'1 buyuk g6lune dalmak, yasanan sogu$aragmen heyecan vericiydi. Van g61u, \ran ve
Bitlis arasrna srkrEmr5, 3760 km2 yuzdlqumesahip. Dogu yansr \ran, batt yansr ise Bitlis i1i
srnrrlan iqerisinde yer aian gd1 sulannrn denizyuzeyinden yuksekligi 1646 m cn,arrnda.
Dogu yansr, batr yansrna gore qok daha srg olan
golun en srg kesimlerlni (azami 50 m) Van koyui1e ErciE korfezr olu5turuyor. Ahlat i1e Adilcevazarasrndaki krytmn agrgrnda yer a1an, 45I metre-
1ik gukurun lse g6iun en derin veriniolu5turdugu s6yleniyor.
Golun Guneybatrdakl Tarvan Koyu iLe
Kuzeydogudaki Ercig Kdrfezr'ne uzakhgr 130
km, Gevag Kolu i1e Ahlat koyu arasrndaki eksenilse B0 km civannda o1up, g6lun srf sulannrnkrgrn donma yaptrgl ifade edilmigrir.
Dahga baqladrirmrzda 9 "C olan su rsrsr 22 me-
trede 5 oC cir.,anndaydr. l0 metre sonra ise agrn
bulanrkhk ve gUnes r5rnlannrn etkislzle5mesinedeniyle karanhk hakimdi Dip ise Ankara'dakigo1-baraj dahglanndan ahgageldigimiz yumugakgamur tabakast i1e drttluydu. Gorug mesafesi ise
yaklagrk I metre ile srnrrh oldu$u igin, dahgarkadasrm ile brrlikte gezerken muthi5 bir heye-
can yagadrk.
Sudan her grkr5rmrzda lse bastn mensuplanntn
"ne buldunuz, bir lze rastladlntz mr?" sorusuguncel bir konu olarak hep bizleri kargrladr. Be11i
ki onlar bir canavar anyorlardr, ancak o da blzde
1,oktu. Ekipte yer alan diier arkadaglanmrn da
dahglatrnt tamamlama-
larrnr muteakip, tekneile geri donuge baqlandr.
Go1 suyunda bulunanqegrtli maden luzlannedentl,le golde yerlihalkrn "inci" dedi[i rarh
su kelall va5ryor. Yorehalkrnrn dedigine gore
bazt gunler 20-50 tonarasrnda bahk avlaya-bi1iyor1arm4.
Yolda blr bahkgr tekne-
sine rastlamamrz, rncikefalini daha yakrndan
tanlmamrza olanaktanrdr. Bahkqrnln attrgl
agrn yaklagrk 100 merreden qekildigini ifadeetmesi, golun derinligi hakkrnda bir fikir edin-melnize neden oldu. Bu arada ekibe canh canhinci kefali ikramr da ihmal edilmedi. iskeleyevardrlrmrzda gemr kaptanrmrz Muhhs Erdemhemen kryrda bulunan lokantada bairklan ye-memiz igin hazrrlatarak inci kefalini tatmamlzlsa$ladr ve aynl saatlerde golde gun batrmrntizlemek huztnlu bir garkrnrn son rnrsralannrmrnldanmak grbiydi.
Valiiigin bizlere tahsrs etrifi vasrtalarla kaldrgrmzmisafirhaneye dondUkten sonra Pazartesi gunuyaprlacak dahglarrn hazrrhklanna bagladrk. fukrnHocamrzrn kompresort butun sorunlanngozumu, dahs arkadagrm Canturk'un esprilerlise gergin anlann ilacr oldu.
Pazartesl gunu yine butun hazrrhklar yaprlmrg
olarak sabah saat 9.30rda hareket ettik. Bu seferki
hedeflmlz Ahtamara adast civan ile Gevag koyuagrklanydr.
Akdamar adasr olarak isrmlendirilmesine kar5rn
adanrn esas adrnrn Ahtamara oldufiu bilinmek-tedrr. Van goldntn guneyinde olan ada 10.
yuzyrlda Ermeni yerlegimine sahne olmugtur.Adada bulunan kilise kahnrrlan gunumuzde de
ayaktadrr. Y6re halkr, adada Ermeni yeriegimid6neminde uzum baflannrn bulundugunu ve
garapgrh$rn o donemde en onemli ge1lr kaynagr
oldu[unu ifade etmiglerdir. Kllise duvarlanndabulunan kabartmalarda rse uzum motiflerlnerastlanmaktadrr. Ahtamara adasrntn blr de ml-tolojik efsanesi var.
Efsaneye gdre, adada yasayan papazrn kzr, kar5r
kryrdaki k6yde yagayan delikanhya agrk olur.Krzrn adr da Tamara'drr. Krz ak5amlan ellne birmeEale ahp, kryrda oturur. Dellkanh ise megaleyi
kertenz alarak yaklagrk 2 km mesafeyi yuzerek
m@'N'Yeg,
Hogap Kalesi, 1643 ytlnda yapidr. Yiizpllar sonra h2.li ma$rur ve gozahcr
c7e<) a,m a,nr,n J)xprahcilt fit,,bize yalntzca deler katar,
MERMER - GRAN|T sANAyi vE TICARET ANoNIM SIRKETIMerkez: Topgular, Cicoz Yolu No. 13, Rami 34150 lstanbul
. Tel: (O - 212) 567 46 71 - 567 46 81 - 61 2 62 96 Fax: (0-212\ 567 25 78 - 576 OO ZgFabrika: lstiklal Mahallesi, Alagayrr Mevkii, 11000 Bilecik Tel: 1o-ZZb! ZSz' aS 00 (3 hao Fax: (0-228) 252 BS 04
sevdiginin yanlna gelir Derken bu buyuk agk,
krzrn babasr tarafindan 6grenilir. Papaz krzrnr
zindana hapseder ve eiine bir megale ahp kayr$a
biner. Me5alenin r5rgrnr g6ren delikanh ise her
zamanki gibi sevdlgine ulagmak rgin yuzmeye
baglar. Delikanh y-Llzdukee kayrk ondan uzaklaslr
ve delikanh yorulur. En sonunda bo$ularak olur.
Ancak olmeden once "Ah Tamara" dedigi ifade
olunur. Bu huzunlu oykunun insanr etkileme-
mesi mumkun degil
Ahtamara Adasr'na vardrgrmrzda r1k dahg
grubunda ben, Canturk ve Erhan adamn hemen
250 metre gunelnnde suya inerken, Haluk Cecan
da adanin kiliseye qrkrlan kaprsrna yakrn biryerde daldr. Suyun srcakh[r yuzeyde 9 "C,25metre derinlikte ise 5 'C duzeyindeydi. Kilise
yonunde golu tamma ve inceleme Qahsmalannr
surdururken muhtemelen Osmanh donemine
ait bir top mermisine rastladrk ve yanrmda
tagrdrfirm Nikonos V ile 15 mm objektifle hemen
bunu g6runtuledim. Bu arada ada Qevresinde,mercimek buyuklugunde siyah renkli, minikayakh canhlara, ceviz buyuklulunde salyangoz
kabuklanna karada bulunan ot turlerine (o1-
dukqa ye9i1) ve lri1i ufakh kemik pargalanna
rastladlk. Birinci dahgr tamamlayrp yuzeyegrkmayr muteakip, adadaki klliseyi gezmeye ve
goruntulemeye basladrk.
ikinci dahg noktasr lse Geva$ Koyu yakrnlanydr.
Hocamrz Agkrn Canbazoilu, bu noktaya once
benim inmemi, gorUg mesafesi tayini ve o1abl-
lecek bir bulgu paralellnde diger ekiblndalacagrnr belirtince suya atladlm ve zigzageiz-
mek suretiyle bolgede \,'an muze muduru Sayrn
Ersin Kavakh'nrn daha 6nceden ekibi bl1g-
ilendinnesi i1e tarihi kahntrlar arapslna baqladim.
GOrug mesafesr hemen hemen yok gibiydl ve su
a5rn derecede bulanrkrr. Takrlben 15 dakikahkmuhtellf yOnlere gezinti sonucu uzerinde qegitli
yaztlar ve figurler bulunan kahntrlara rastladlm.
Makrnemde 18 pozum mevcuttu ve hemen
yaklagip g6rug mesafesine uygun 30 cm mesafe-
den g6runtulemeye baslad1m. lB pozum bitlnce
l.uzeve grktrm, siddetli akrntr vardr ve tekne biraz
ileride bekliyordu. ASkln Hocaya gerekliagrklamalarda bulunduktan sonra Agkrn Hoca,
Haluk Cecan ve Federasyon Bagkanrmrz bu bol-
geye dah5 yaptrlar. Ben de Erhan'rn filmimide[r5tirmesini bekleyrp tekrar bu bolgeye daldrm
ve goruntu almaya devam ettim. Ancak bu srrada
i1k dahg sonrasr yuzeve grktrfirmrzda kulaklansagtr ederce'ine bir paLlama sesi duyduk. Once-
leri gatrgma zannedildi, sonra bunun kryrda yo1
yaprm gahgrnalan yapan TCK'ntn dinamrtpatlamasr oldu$u anlagrldr. Patlama srrasrnda
suda olmamak, sesin sudaki hrzrnr hatrrla-dr[rmrzda, ben ve ekibimiz iqin buyuk ganstr.
Qektlfiim dialan banyo ettirip, mUze mudtrunegosterdigimizde, bu kahnrrlann 14. yuzyrlSelguklu donemine alt unik eserler olduklannr
ifade ettiler . Karada benzer figurlererastlamlmadlgt da aynca tarafrmrza iletildi. Bu
aradamize muduru, Kultur Bakanhf,r'na hemen
konunun iietilece$ini, muhtem elen y az aylanndaise bu eserlerin"gtn lqlglna grkanimasrgahgmalanna baglanacagrm belirtti.
Van golunde "canavar'r mitosu ile baglayanqal4malanmzrn farkh ve daha onemli bir boy'uta
y6nelmesi, ekibimizce sevinqle kargriandr. Bu
arada onemine inandrgrm bir konuya de$inmek
istiyorum. Yoredeki insanlarla yaptlglm soh-
betlerde volkanik bir 961 olan Van golunde srkga
sarsrntrlara rastlandrglnl, hatta 1986 yrhndamerkez ussu Van golU olan 6nem1i bir deprem
yagandr$rnr belirttiler. Dunyanrn 4. btyukgolunu 4 gunltk bir aragtrrma ile tammamrzrn
mumkun oiamayacaf,rmn bilinci ile bir kapr
aralamanrn yararh olaca$rnr dugunuyoruz.
Donug yolculu$unda, ugaktan baktrgrmzda Vanyakrnlannda oldukqa yrrksek bir dagrn tepesinde
krater g6iu gdrduk ve hemen goruntuledik.Umarrm ileride buraya bir dahg planlanz.
Evet, hayaii bir canavar yaratrldr. Ve yaratrlan,
bu "canavar" mitosu sayesinde Vanhlann pekqogu psikolojik etkilegim sonucu geceleri gdlunktyrsrndan geQmeye urkuyorlar. Yuzme bilmeoranlnln oldukqa az olmasrra karqrn, bundanboyle insanlann yuzme 6grenmek amacryla g6le
girmek istemeleri de qUpheli gdrunuyor.
Acaba y ar atrlan v e bazr basrn organlanmn o1-
dukqa igledi$i ve abarttrgr "canavar" mitosu,yarattrklan etki aQrsrndan bakrldrfirnda kendile-
rini canavarlagtrrmryor mu ?
14 ffiffiya&K-wa)ffiNY',"&slF\
VET-PA PAZARLAMA B i R \7ETR.GD KU RU LUSU D U R
*q--.
RTI
't:l:'i:tii
:.i31:dit,.li:tii!l
AlcotelYERilin.
i,ltt
ffi
ffiI
r-:_
,t
"\,:16W;". i3li,'.1.".1y'r ':
i:': -; . 3rir:w*-
ffi&.i,*. I t#'
(t_
tr€.,llB;
J
i*E-11;,r=:
;i:itr4 ;t !a., r
* '*..i q;+'i ' 4':".
. ".t "':" ri1{
,u :.:f ''.''':i{"ei*- j .; .-,.'
s,dsF
olarak
l7
Yolunuz Sangerme'ye diigtii$iinde, Agr Koyunu ve gizemli mafaralannr,derin sulannr, Tiirkiye'nin bagka hiilgesinde bulamayaca[rnrz bahklarrnr mutlaka giiriin.
Bu saklr kalmrg dahg btilgesinde, zamanrn nasrl gegti$ini anlamayacaksrnrz.
ethiye'den Marmaris'e veya ters y6ne seyir
halindeki teknelerin kaptanlannrniglerinde biraz tedirginiik, dugunce-
lerinde bir karrqrkhk vardrr mutiaka. Qunku6nlerinde agrlmasr gereken onemli bir engel
vardt: DigiBiLMEZ BURNIJ.
G6runugte digerlerinden pek farkh degildir buburun. Tekne kaptanlan kerteriz aldrklan onca
burun arasrnda ayn tutarlar DiSiBiLMEZ'i.Guney denizlerimizin havalan pek tekin defldir.Eserse denizi fena kaldrnr, ama bir de DiSi-BiLMEZ'in 6nunde serthavaya yakalamldr mr,
zor gegillr denizler. Bdyle bir havada bogu
boguna tekneyl hrrpalamaktansa bu burnunigerisindeki koya girmeyi tercih eder kaptanlar.
Bu koyun adr AgI KO\U'dur.
iki burun arasrnda kalmrq ve fazla bilinmeyenbrr koydur. Barr burnunu DiSiBiLMEZolugturur, dogu bumu ise KAMBURUN ismi i1e
bilinrr. Denizden geqerken Agr Koyu'nun iki6nemll ozelligi 96zlerden gizlenir. Brnncisi; agrk
denizlerin derinlikleri oldugu gibl bu koyuniqlne tagrnmrgtrr. Oze11ik1e iki burnu olusturan
sarp kayahklar, hemen hemen hig efrmyapmadan, dimdik yuz metrelere kadar inerler
Koyun iginde ise bu derinhkler daha da artar.
ikincrsi ve biz dahcrlar igin en onemli ozelligi lse
kryrlarrndakr kayalrklarrn olugturduguma[aralardrr. Magaralara dalmak dahcrlar igin
en heyecan veren dahg ortamlanndandrr. Agr
Ko1,u'nda ise birden fazla mafiaramn bulunmasr
ve nispeten kolay dahglara imkan vermesi
dahcrlar rgin bulunmaz frrsatlardrr.
Aqr Koyu'nun bulundugu b6lgenin adr
Sangerme'dir. Karaburrrn'un hemen do$usunda
bulunan kumsal sahilde 3 buyuk otelbulunmaktadrr. iqte Sangerme'nin son yrllarda
populer olmasrnrn asrl nedeni bu otellerdir.
Giili qay
iit1.*gi?
.t,.+.
ll*
18 ffiffi&KffitrB)tr',SrYegFd
r .!d
s..t
SUAI.TI reD ti l- ta s I.i.
Sportif amaclarla dahg )rap4r A€r Ko1.u'nun sualtr
guzelliklerini i1k kegfedenler de bu otellerdeki
dalr5 merkezlerinin miisterileri olmu5tur.Gergekten de Anadolu kryrlannrn en guzelbolgelerir-rden brrinin hernen yakrnlanndaki dah5
rnerkezlerinde dahs yapmak her dahg gezginine
nasip olmaz.
Benim de bu bolgeyi tanlmama, bu dahg
merkezlennde bh donem "Drvemaster"hk yapan
Sualtr Ara5trrmalan Derne$i uyelerinden ZalerKrzrlkaya neden oldu. Zafer'in her defasrnda
6ze111k1e fotograf sekmek iqir.r bu bdlgenir.ryarattrgl rmkanlarr anlatmastna pekdayanarnadrm \re bu bolgeye iki kez birerhafiahk geziler yaparak, A5r Koyu'nun gizemlimafara1anm, derin sulannr r.e canhlannr izleyrp
bo1 bol fotograflannr gektim.
A5t Koyu'ndaki dahglara Karaburun'daki buyukmagaraya clalarak ba5lanryor. Burasr bir magara
olmaktan qok buyuk, geni5 bir sualtr gegidi.Karaburun'un agrk denize bakan tarafrndanyakla5rk 6-7 metre derinlikten igeri giriliyor.Oncelen buytk bir karanh[a dofru dahnarakgeqidin ig krsrmlanna geliniyor, arna bu arada
gegidir-r grkr5 agzrndan suzulen mavilik de gok
gccrncJcn kcndrnr go5lcriyor. i>tcr i5lcntcz hu
gorrintu dahcrya bir rahatlama veriyor. Bu geqidi
gegerken en gok dikkat edilmesi gereken noktatavana Iazla yakrn olmamak. Qunkr-i agrkdenizden gelen 61u dalgalar Karaburun'un dr5
duvarlannda qatla),1nca gegidin tavamndaki har.a
bogluklannda insanr urkutecek kadar btr hasrng
olugturuyor. Bu srkrgma anrnda o bogluklarayakrn olmak veya daha kdrrisu o havabogluklannda bulunmak onen-r1i kazalara neden
olabilir. Geqidin iqinde pek deniz canhsr yok.Ancak pek qok defagatlaklann iginde Sargos'1ar
gozukebiliyor Gegidin drgrna
grkrhnca etrafta o1a$anustu
bir5ey gdrulmemektedrr.Ccr rc bilJiqimiz gorunru-dedir. Alra Agr Koyu'nunsurprizleri burada da devam
eder. Sr-r yuzLine grkmadan
koyun igine daha do$rusu
batrya dofru yuzulurse B-9
mctrclerJc, dimdrk inen birsualtr ugurumuna vanlrr. Bir
duvrr Jaltrr iqin en[e, bir
1,erdir. Ancak burada dlkkatlinltnak BcrcLnrekredir. CUnku
dahsa basladrktan uqurumun
ba5rna gelinceye kadar 14-17
dakika gegmi5 o1ur. Hemhavanrn nispeten azalmasr,
hcrn.le dip zamanrn hirkrsr.nrnrn harcanmr5 olmasr
derine rnrrreyi riskli krlabilrr.
Cunkr-i bu duvardan a5a$rya
in>an kendini kapLrlrnca hic
farktnda olmadan 50 metre-
ler srnrnna inebllir. Bu da
dekomprasyon riskini olduk-
Qa artrrlr \re aynr zamanda
sport iI dalrc lrrrritlcrrnirruzerine grkrhnr5 olur. Ancak
denn sularda, duvarlardaki dantela gitrimercanlar da dahcrlan bu derinliklerecekeblimek iqin lyl bir neden olugtururlar.
Koyun igindeki bir bagka rlgi geklci dahg bolgesi
de "Kamil Adasr" diye bilinen, genigge kayahktrr.
Adacrfirn dogu ve batr taraflan daha kayahkoldugu iqin dahsa elverislidir. Ahtapot, Karavida,
Subye, Egkina, Akya gibr canhlara burada srkga
rastlanrr. Oldukea 11ging olan bir olayr da yineburada yasadrk. Zaler, bir dahg oncesi, birmagarada tropik denizlere alr bir bahk surustine
rastladlgrnl ve sonradan her dah5ta bu magaraya
gittigini ve ayr-u bahk surusuniin lqendeoldu[unu sdylepnce bu defa o mafaraya birliktedaldrk. Ma[aramn a$zma gehnce, sumyu ben de
gordum, Ienerlerimizin rgrgr i1e dagrldtlar ama
yine de blrbirlerinden aynlmadan bir-iki kare
[otograflanr-rr cektim. Dogrusu, bu bahklanhicbir dalrsrmrzda bizim sulartmrzda
96rmemi5tim, ancak Krzrldeniz'dekr dah5lanrnrz
srrasrnda yine b6y1e benzer yerlerde bu bahklara
rastlamrstrk. Krsacasr bu bahklar Akdeniz baLgr
20 '$fliA&f.Tr-,fl@@srYAs.ph
D0nya plajlannda
GALLERIAsiNEMAYANT 212-5599266/ 212-5559271. B. QEKMECE 212,88307 63 . KUMBURGAZ2l2-8A571 40. iZMiRALSANoAKAtatLlrkCad. No.258 / 232-421 47',17. BODRUM 252-316 16 5'l
degi1dl. Daha gok Do[u Afrika kryrlanndagortilen Vanikoro Su.eeper (Pemphe nsVanicolensis) isimli bahklardr. Ertesi gun aynlma$aranrn iginde ylne bu bahklara rastladlk.
Gegti$imiz yrzyida Suveyq Kanah'nrn agrlmasr
i1e Krzrldenrz ve Akdeniz arasrnda bazr turieringeqig yaptr$r bilinmektedir. Ancak Su,eeper
turune kendi denizlerimrzde hig rastlamamrgtrk.
Acaba neden A9r Koyu? Neden Kamil Adasr?
Neden hep aynr magara? Bu sorulann yanltlnlbilimadamlanmza brraktyoruz.
fur Ko1.u magaralanmn bir bagka ilgi gekici olam
da Digibllmez Burnu'na dogru sarp kayalanndenize indigi yerdekl "KANYON" denenmagaradrr. Bu magaraya nispeten dar, ancakoldukga ynksek bir gatlaktan giriliyor. Ma$aramn
tabanr 12 metre. tavanl nerede ise su sathrna
kadar qrkryor. Mafiaramn iginde, birqok gakayrk
ve yelpaze gibi mercanlar var. Ma$aramn dibidaha fazla ileri gidilmesine izin vermez gibigdzukse de, blraz lrukehnce rnce bir yank olarak
daha derinlere dogru l1er1enebi1iyor. Ancak,burada magaranrn giriginden gelen rgrkg6zukmez oldufu igin, temel mafiara dahg
kurallanna ul,rnak gerekmektedir. Magaramn bub6lumunun en Qarplct ozellifi, kristalberrakh$rndaki suyudur. Bu magaradan daqlkrsta, yine derin sulara inrlebilir Dikkar
edilmesi gereken en 6nemii qey, magaradanqrkrgta bu derinliklere yetecek kadar havamntupte olup olmadrf,ndir. Ma$aramn giriginde su
sathrna yakrn olarak toplanmrg kupez sriruleriher maSaraya giriqte mutlaka aynr yerdetoplanm4 olarak gorulurler.
Tekneler iqin fur Koyu'nda gece banmlacak enuygun yer, dah6 yaprlan Kanyon'un bulunduguburnun hemen arkasrndaki koydur. Tekneninkonaklama esnasrnda bagh bulundu$ukayahklar, hie tahmin edilmeyecek dahglannyaprldrgr yerlerdir. Ashnda kryr kayalan 6
metreden daha derin degildir. Ama, birgokma$arave koruklann bulunmasr bu kadar lopdabile sualtrnda uzunca bir sure harcanmasrnaneden o1ur. Kovuklarda guzel foto$raflargekilebilir. Ancak bu kol,uklardan biri magara
sayrlabilecek duzeydedir. iginde tath su dabulunmaktadrr. Ve bu raril suyun etkisiylebilinen deniz canhlan bulunmaz. Ancakkovuklarda bazen kefal,bazen de ufak akya'larg6rulebilir. Basrncrn etkisini hig hissetmedenama mai:ararrrn o karanirk ortamlnt doya doyatadaca$rntz boyle bir dahq ancak Aqr Koyrrndayaprlabilir.
Anlarldrgr gibi gok buyirk bir koy degildir. Daha
dofrusu iqine girince burada bir haftageqirebileceginiz hig ama hiq akhr-zagelmeyebilir. Ama sadece sualtr ma$aralan iledegil, her yerindeki dahq imkanlan ile, dal4amagh tatiiinizde bir haftahk sure su gibi akrp
gider. Buna ragmen yine de sakh kalmq bir daL€
bolgesidir AgI KO\1J... -Affi'\t22 ,g&Hfl:ffB
@)tryB{rYeslF\
6f 00 sAF
Akdenlz Foklan YYukanda illiistrasyonunu g iind iif iin iiz canlr
Akdeniz Foku yani Monachus Monachus...
Di$er adl Kegig Foku olan bir memeli.
Ege ve Akdeniz klyllanmtzda bulunuyor.
$imdilik...
.krden r-rlkelenn zenginlikleri daha cok::r:. altrn. rnaden glbi maddi degerlerle
-.-;,-rlfi;ordu. Bu degerlere daha sonrakul:,,-rel _er.Lsinlikler de eklendi. Qunku anlagrldrkr r.r.Lr,i-eier. sanar eserlen de zenginligin birparqasr a;-rrk O-.1e kr son ,vr11arda dunyada belliba51t sar-ra: .:prtlarrnrn qofunun Japoniartarafindan sarLn ahnip frlkelerine gotun_ilmelenbumrn belinrsr. Ar-na anrk. br_volojik zenginlikveya gesirlilik de tlkelerin zer-rgrnlik hanesinevazrlmaya baglandr. -\-r1asr1dr ki, do!ada bulunanotlar rlag yaprhvor. rahrllar beslenrne sorununuqozUyor, alag1ar. bltkiler oksijen verivor, ktsacaher bitkl ve hayr.an dolada onemli gorevler
ustlenryor. Ustelik bunlar sadece Ilkelerinkalkrnmalanna katktda buir-rnmakla kalmryor,aynr zamanda prestij de saghyor.
Son yrllann en buy"rk ziruesinin Rio'da biyolojikeesitlilik anlaqmasrnrn imzalanmasr oldr_rgunu
hatrrlayahm. Dunyada nesli azalan pandalandugur-rur-r. Ne ige yarar, yenihnez, satrlmaz, gun-luk hayarrmrza da karkr,r yokrur ama Cin,densadece belli bir siire igin lngiltere,ye getirilenpandalan gormek amacryla insanlar Londra,dakiparka hucum ederler. Norvegli balina avcrlarravcrlifr azalttr. Bunun yerine belii mevsimlerderahatsrz etmeden bahnalann gdzlemciligini
yaptrnyorlar. Gecen yrlki balina girzlemciliglninttcaret hacmi 400 milyon do1ar.
Bunlar ekolojik turizme ornekler. Arna once bLr
canh turunu butun yonleriyle tanrmak icrnaraslrrma yapacaksrnrz, sonra koruma y6ntemirlitesbit edeceksinrz, sonra da savlsutlgogaltacaksrnrz.
Ulkemize baktrgrmrzda biyolojik qerithlrkagrsrndan gok zengin. Bu zenglnliklerimrzde:-biri de tlkemizde yagayan Akdeniz Foklan Dtnyada toplam sayrsr 500 bireyin altrnda olan b.-
memeli deniz halvanlannrn tesbit edilen sa.,-i.
24 #-€.AEffgm&Bryesfr\
Yazr ve Fotograflar: Dog. Dr. Bayram Oztiirl
n$ama Hakkl lstiyorKryrlann tahrihi, deniz kirliliUi,
agrn avlanma ue tek besin kayna$l
halrklann azalmasr nedeniyle nesli hlzla tiikeniyor.
0nlem alrnmaz sa,2025 yrlrnda yain lzca
i I I iistrasyonlarrna bakahi lecefi iz!
en son arastrrmalanmua g6re 47. (Tanrmlanarak
kataloglanan bu halwanlan "Foxpro Progtamr"
altrnda incelemek isteyenler edinebliirler.)Akdeniz Foklannrn nesli hrzla tukeniyor.Ornegin 1975 i1e 1995 arasrndak 20 yrlhkdonemde azalma hur % 100'r-rn uzerlnde. Bu da
foklann popuiasyonlanmn artrk stabil olmadrgm
gosteriyor. Yaprlan modellerneler, bu azalma hrzr
devam ederse 2025 yrhnda tilkemizdeki fok
saylsrnr.n 10 bireyin altrna duqebilece$ini gos
teriyor.
Ashnda son yrllarda foklann aragtrnlmasr ve
korumasr konusunda onemli geligmeler oldu.
iilistanbul Universitesi Sualtr Teknoloiisi Btiliim Bagkan
ffiffiRetrX zsmffi$rY6s;eth
Srnrrir da oisa bir krtle duyarhhgr olustu.Dolankent, N{o1a Adalan, Gokqeada, Foga,
Sr$actk, Yahkavak ve Anarnur gibi yerlerde
duzenli arahklarla aragtrrmalar yaplhyor,koruma tedbirleri geligtiriliyor. Bu konudayerel ydnetlmler, bahkgrlar, kooperatrfler,jeye onemli katkrlarda bulunuyorlar.
Butun bunlara ragmen, 1987 yrhndan bu yana
24 1bk brreyinin Turk sulannda OldU$U de aynbir olgr-r olarak kargrmrzda duruyor. Usrelikbunlann eogu agda bogulma veya bilinmeyennedenlerle de[il, bilinqli olarak oldurme, yanikasrth. Nigin? Sadece ala takrlan bahklan foklaryiyecek di;,e mi, yoksa fokiar a$lan pargahyordiye mi? Ne olursa olsun, anlagtlmaz ve kabul
edilemez bir durum bu... Bahkgrlar kadar oniannda denizden naslplerini alma haklan yok mr-r?
Sonra bir gok nedene bagh olarak denizdekibahklar azaldrysa, bunun sorumlusu foklar mr?
Bu defierli hayvanlan yok etmek igin adeta
yanslyoruz. Sadece 2 yrlda Mersin bolgesinde 7
fok olduruldu. Bunun en son 6rne$i 6 Kasrm
1995'te Aydrncrk bolgeslnde ya5ayan ya5h ve
erkek bir hayvan (Fotograf 1). Bu fok N{ersin
bOlgesinde yaga)/an 8 bireyden birlydi ve kara
avcrhlrnda kullamlan sagmalarla 61durt1du(Forogral 2).
Adh yollara ba5vurmayr denedik ama na,file. Bu konuda ornek yargr[av iqtihatlan
lncelendlginde ulkemizde Qevre hukukualanrnda bir eok eksrklik oldufiu goruluyor. Bu
foklan oldUrenlerin ashnda neler kaybettigimizibir bilmesini isterdirn. Bu amagla da yazryr onlara
kuquk bir rnektup gibi yazmaya gahqrim. Eger
foklar konusunda siz de canh, olu, yarah veya
oksuz han*an1an g6rursentz bize blldirin 1utfen.. .
Gelecek sayrda ulkemizyunuslan tamtacafrz.
Sa$hcakla kahn.
sulannda yagayan
26 ,_q4JAJLt',r@ffibxYAsE+\
SanayininHizmetinde
YlL
mgovR, vrRruix, SENTETIK RE0|NE VE ptASTiK SAN. LTD. $TiQavugoglu Mah. Eski Ankara Asfaltr No: 132 Kartal, ISTANBUL
Tel : (0 - 216) 387 29 61 (4 Hat)
IR
I-erBs I
tffi!
F,5r,=
.b
Ktzt ldenlzYol Aynmrnda
Ya do$al kaynaklann akrlcr planlar gergeuesinde, uzun vadedeuyumlu kullanrldtfr turistik geligme ya da Krzrldeniz'in srradrgrmercan resiflerinin yaygrn olarak azalmasrna yol agacak olan
krsa vadeli yatrrrmlardan kaynaklanan geligme...Krzrldeniz gimdi bu ikilemi yagryor.
Yazr: Hakan C(irufruil (Do[al Hayatr Koruma Derne[i)Fotograflar : Ateg fVinCfn
urizm ulkeler igin tanrtrm ve ekonomik I Br-r baglamda gunumtzde 0n plana grkan bazr Ornegin, son yrllann gevre gundeminde gokc:
gelir agrsrr-rdan vazgegilmez bir ur-r- kavramlar hu trir yakla:rmlan sorgulamaktadrr. sozu geqen "surdurulebillr kalkrnma' .
surdur. Oysa
plansrz programslzgeligen turizminyarardan Qok zarargetrrdigi gunumuzdesomuL ornekleriylegorulmustur. ilerisiongoruimeden yaprlan,
iginde bulundu[udogal ortamla uyumluolmak bir yana,dayandrflr do[a1 ortamr
somuren turistikyatlnmiar, krsa vadede
getirdiIi ekonomrkkazanca kargrn, uzunvadede bulundugubolgede Qevresel aerdan
sonun ba51angrc1n1
hazrrlamaktadrr.
"surdurulebilir turizmvb. kavramlar, gelecege
y6neiik kalkrnm -..
planlanna onemli 61cu-
de yon vermektedL:
Surdurulebilir turi.:-temel olarak, do-q,..
kaynaklarrn akrli.planlar qergevesin-.kullamlarak tuketilm:-yerine uzun vade:.ul,umlu olarak ku11an..
masidrr. Bugun blrc,:.turistlk yatrnm, k .:vadede kazang sagla',-. :
g6zukurken Lr: --
vadede gevresine :
dayandrfr dogal k,-,
naklanna Z?.r?r ve rir::
!:
I
II
zB -84#4tr*9'gm&arYAs.gq
d,i,l.+ r" rr
I
:
.
Fb)F
k
k.
kendi varhgrnr da tehlikeye atmaktadtr. Bu
konuda lrlkemizde yakln zamanda ya5anan en
somut Orneklerden binsl Pamukkale'dir.Travertenlere giden suyun otellerin havuzlanna
ydnler-rdirl1mesi, travertenlerin kararmasrna yol
agmig, Pamukale'yi neredeyse gert donusu
olmayan bir noktaya getirmistir. Benzer qekilde
sahil beldelerinin plansrz geli5rnesi sonucu
pek gok bolgede denrze girmek igin
mutlaka civar b61ge1ere gidllmesi
gere kn-rektedir.
Ulkemizdeki sualtr turiz-mi 6megin Krzrldeniz'de
oldugu kadar yaygrn
deirlse de gelecekyrllarda bu konuda birpatlama,va5anacaktrr,gunku tiiplt dah5a ilgiher gegen gr.in daha da
artrlaktadrr.
Bu baglamda bize dugen,Krzrldeniz 6rnelinde ya$anan
hatalann bizrm krvrlanmrzda -ig rgten
gegmeder-r- onlenmesir-ie katktda bulunmaktrr.
Bu konuda ,vaprlrLasr gerekenleri sadece resmr
kurulu glardan beklemek -.rerir-re, btz dalgrglar,
konuyla i1gi1i rnerkezi r-e ,verel resmi kuruluglan,
turistrk bolgelerde faaliyet gosteren 6zelkuruluglan, dahs merkezierini (ve dolayrsryia
yeni yetrsecek dalgrglan) bilinglendirmeliyiz.Bizim bugun gordugumuz sualtr zenginliklerinigelecek kugakiann da g6rmeletr igin gaba
harcarnahyrz.
lslands Universitesi'nden Julie Har'r,kins ve
Callum Robertsrln Krzrldeniz'de bir kag yr1 suren
bilimsel arastrrmaslnln sonuqlanndan birderleme yer almaktadrr. Her ne kadar buarastlnna Krzrldemz'1e i1glli olsa da, Krzrldeniz'in
kar5r kar5rya bulundu[u tehlikelerin pek qog,-r
ulkemiz ve diger ulkelerin kryrlan iqin de
gegerlidir.
Krzrldeniz'de artan kryr
turizmi, mercankayalrklarrna mevcut
ve gelecektekietkileri
Afrika ve Arabist:.:g611eri arasrnda yer a.,:,-.
Krzrldeniz, yuz1er..yrldrr maceraper:i
kagif leri kendi:-..qekmlgtir. Bir zamai: ,::
ry uzak ve egzotik olan bo,_s
bugun havaalanlan, ote11e: .
komple dahs paketleriyle artrk .
turizm merkezidir. Ashnda Krzrlden::
oykusu, mercan kayahklan bulunan herh:,- .bir yerden farkh degildlr. Daha once ben::-gorulmeLnip bir turizm artrsr. gunur* :buradakl mercan kayahklannr tehdit etmek::- :
Krzrldeniz sualtr canhlannrn zenginlifr lle
dalgrglann Kabe'sr olarak bilinir. A5a$rda \'lrgin
30 #'€@Em€@@$rY',asjil\
?tr,
"t i rl{{l
hli:ia::!a::
': a: _:,1. ': l
{e
*mlqrF .*l#
t"i 31
ffii * 'i
" "d#r !#:ffiW
Bu gah5mada her ne kadar Ktzrldeniz'dekituristik geligmelerin etkileri incelenmigse de
s6zkonusu olan, burada ya$anan "sorunlann"CUnyanrn diger bOlgeleri igln de gegerliolmasrdrr.
Turizmin yere! baltkgllrk iizerindekietkileriBu1,uk boyutlu bir turistik ge1igme, beraberlndeartan deniz urunlerl talebinl de getirir. Srnrrsrz
bir rstakoz igtahr agrn avlanmaya neden olmugve Sina yanmadasr civanndaki stakoz s[oklanrungiddetle tukenmesine yol agrnrgtrr. Henrizgeligmemig kuquk rstakozlar bile silrekll olarakrestoranlarda mugterilere sunulmrrStur.Mrsrrrdaki butun dahq bolgelerinde zrpkrnlaar.lanmanrn yasak olmasrna ra$men, ztpkrnavcth{rnr yasaklayan yeni kanunun yeterinceuygulanamamasr nrzunden, Hurghada civanndakagak avcrhk halen surdiirulmektedir. Sharm-
E1-Sheik civannda ise zrpkrn avcrhlr gok azdtr.
Hr-rrghada civannda hediyelik denlz urunleriticar:eti oldukga l.aygrndrr. En azrndan on magaza
deniz kabr-rgu. mercan, deniz kestanesi, denizyrldrzr, deniz kaplumbafasr, kopekbahfr qenesi
ve igr doldurulmu5 va da kurutulmug bahklarakadar pek gok hedil,elik egva satrnaktadir.Heciiyelik e5_va Lrcaretr. belirii turlenn
[tkenmesine yoi aqacak kadar tehdltkarolmasrnrn yanlsrra gene l olarak re si[1erinekolojisinl de olumsuz olarak etkilemektedir.Ornegin l9B0'lerin baqrndakt deniz kestanesr
populasyonr-rn ag1r1 artmaslntn onemli birnedeni, deniz kestanelerlni ar4ayarak yaSayan
kirplbahir (pupperfish) ve qorira (trigger-
fish)'lann hediyehk egya yapmak igin agrn
ar,lanmasrdrr. Bunun sonucu olarak gogalan gok
sayrdaki deniz kestanesi, ipliksi algleri reslflerden
kazryarak yediklerl igin yaygtn resif erozyonuna
neden olmu5Lur. Sharrn El-Shelk'de ise bu rilrtrcaret yoktur. Aynca turistler igin, birqok dahg
merkezinde hediyelik deniz urunlertne karqr
bllgilendirlci posterler bulunmaktadrr. Oysa,
Hurghada'nrn grkrgtndaki yol Labelastnda, elinde
kirpi balrfry1a e1 sallayarak evine ddnen mutlu(!) bir turist'in resmi yer almaktadrr.
Tiiplii ve tiipsiiz dalrElann do[rudanetkileriTuplu ve tripsuz dah;larln mercan kayahklanuzerindeki dogrudan erkileri, ozellikle populerdahg bolgelerinde gok garprcrdrr. Krrrlmrgrnercanlar reslllerde buyuk yrgrntrlar olu5rururlarr.,e brrgok krnk koioninin alglerle kaplandrgr ya
da beyazlagtrgr goruiur. Turistlerin Qarpmasr ya
da tutunmasr mercanlara dogrudar-r zarar r.,erir.
Bir kere zarar g6ren mercanlar, du5manlanna ve
hasLahga kargi daha zayrf olurlar.
Aynca, genellikle iyi arrlmamrg qapalar restflerde
tarama yaparak ciddr zararlar verirler. 1990'da
yaprlan bir araqtrrmada, yogun olarak dah,.
yaprian bolgelerde, kontrol altrndakl bolgelere
oranla daha [az1a ktrrk ve krsmen olmris
D0t(ytVJ32 SUAE,gg
mercanlara rastlanmE[r.Sharm-El-Sheik'deki yogun olarak kullamlan altr
b6lgede, yrlda 35.000 ile 50.000 arasmda dahg
yapllmrq ve dolayrsryla bu resiflerin kaldrrmakapasiteleri agrlmrgtrr. Bu yuzden son yrliardagrkanlan olumlu yeni ydnetim planlanyla, Ras
Muhammed Deniz Parkr, her dahg merkeziningunde sadece bir teknesinin Ras Muhammed'de
da14 yapma krsrtlamasr getirmiqtir. Hurghada'da
ise milli park ya da y6netim planr bulunma-maktadrr. Milli Parklar idaresi'nin yonetminde
bulunan Eliat'ta (israil) ise oldukga dar bolgedekiresifler buyuk tehdit altrndadrr. Bu bOlgedekiresifleri turizmin drSrndaki -ticaret limanlan vb.-
etmenler de ayrrca etkilemektedlr.
Planlama ve Gelecekteki GeligmelerI(yrsal geligmeden kagraklanan mevcut pek qok
sorunun artmasrnm nedenleri, plansrzhk ve en
aztndar' kanunlar kapsamrndaki kural vesrnrrlamalara uyulmamasrdrr. HalihazrrdaMrsr'daki resiflerin o/o 19'u turizmden etkilenmis
durumdadrr. israil'deki resiflerin ise tamamt
turizmden etkilenmekle birlikte gelecekteki
Krzrldeniz'in kuzey htilgesindeki mevcut ve gelecekteki turistik geligmeler
Ulke Kryr uzunlufl'u(km)
Mrsr 1840
Urdrin 27 2000
Turizmden etkilenecekTuristik yatak sayrsr mercan kayahklan bulunan
kryrlarrn oram
Mevcut Gelecekte Artrq oram Mevcut Gelecekte
8670 1168% l9"k 30%101300
4000 100% 50%
43ok 100o/n
100o/o
r00%l1 14000 20000
ge1igme1er1e bu etkinin yogunluiu daha da
artacaktrr. Bcnzer sekiltle. Urdun un -planlr
turizrn gehgmesl de nlkedeki resillerdeki turistiketkiyi artrracaktrr.
Krzrldeniz'in turistler iqin gekiciliginin gevresel
bozulma nedeniyle azalmasr ne yazrk ki beklen-mernektedir. Bazr dalgrglar ne goreceklenm gok
onemsemeden. stcak ve berrak sularrn
bulundu[u yerlen tercih etmektedirler. Bu
baglamda, mercan resifleri agrr darbe alarak
bozulsa bi1e, o bolgedeki turizm aktiviteleridahgtan kumsal afrrhkh aktivitelere kayacaktrr.
Aynca artan kryr turizmi, kolayca tahminedilebllecegl gibi, kryrlann kentle5mesine de yolagacaktu.
Turistrk geiigmeler ve en[egre resif ydnetimi
ffiffi&E-?',K gsodiYYAsA
Tablo 1
gunumuzde ortaya konmaktadrr. Gegtigimizyrllarda, Ras N{uhammed Deniz Parkr iginydnetim planr projesr baglatrimrgtrr. Krzrldeniz
Valiligi'nin egilimi Hurghada ve Safaga
arasrndaki kr,r,rp turistik nvieraya qevirrnek iken,
bolgenin -umarlz- en azrndan bir bolumu daha
once yaprlan ingaatlardakl hatalardan anndrnhr.
Ras Abu Soma burnundaki 3200 hektarhk guzel
alam dinlence yen olarak planlayan yatrnmcrlar,
taslak pianlar igin Ras Muhammed Deniz Parkr
danr5manlartndan yardrm lstemiqlerdrr.
Siirdiiriilebilir turizm igin iinerilerYaprlan bir aragtrrma sonucunda, Shann-E1-
Shelk'de mercan kayahklanna agrr zararlarvermeden yaprlabilecek dahg sayrsrnrn yrlhkI0.000-15.000 arasrnda olabilecegi ve dahg
b6lgelerlr-ri.n iki kat artarak 74 olacagrong6rulmugtur. Bir dalgrg ortalama 10 dahS ya-
parsa, bu bolge yrihk toplam 74.000-111.000arasrnda dahgr kaldrrabilir. Buna gore Shann-E1-
Sheik'de gunde 300 civannda dalgrq dahyor
olacak.
Eier diger bolgelerde de Sharm-EI-Sheik'dekine
benzer bir geli5me olursa, Mrsrr'rn toplam dahg
kapasitesi, mevcut yedi ve planlanan yeni yer-
legimlerle birlikte yrlhk 450.000'i bulacakrrr. Bu
sap israll iqin 15.000, Urdun iqin ise 30.000'dir.
Eger turistik ge1i9me, projede 6ng6rulen seviyeye
u1a5mr5sa ve
a) inqaatlar, resifleri kirletecek gekilde yaprlirsa,
b) Iagrm ve organik atrklar rgeren sulann de5arjr
onlenmezse,
c) dalgrglann tum ziyaretaller arasrndaki oram
dugurulmezse,
o zaman mercan resiflennin yo[un olarakazalmasr beklenir.
Aynca, turizm kapasitesimn dugmesi, resrflerin
azalmastnrn dogal sonucu olmadan, dahg
aktiviteleri bir parga da olsa srnrrlandrnlmahdrr.
SonuqlarSualtr turizmindeki geliqmemn, kryrsr olan ulke-lerin ekonomilertnde onemli bir yere sahip
oldu[u gayet agrktrr. Turizmin bir bagka o1umlu
etklsl, bu tur bolgelerde endustriyel geli5imi arka
plana atmasrdrr. Aynca sualtr turizmi, mercan
reslflerimn korunmasr iqin guglu ekonomrk birneden yaratrr.
Bu bolge bugun, surdurnlebillr turistik geligme
ile, Krzrldeniz'in srradrsr mercan resiflerininyaygrr-r olarak azalmasrna yol agacak olan krsa
vadeli yatrnmlardan kaynaklanan geli5me
arasrnda bir yo1 aynmrndadrr. Ustelik, bu karar
ulkemiz dahil, butun kryrsr olan ulkeleri de etki-
leyecek bir karardrr.
En bagta beliftildigi gibi, her ne kadar ulkermzde
sualtr turizrni henuz qok yaygrn de$i1se de
onurnuzdeki yrlarda yaygrnlagacaktrr. Bugun
eskilenn anlattrgr kadar olmasa da - zevklrdaldrgrmrz bolgeleri demzden ve kryrlardan teh
ditler beklemektedir. Ozellikle guneydekl tat,-
beldeleri yaktnrndaki reefler daha 5imdider:ozelliginr yitirmeye baglamrglardrr. Buralarc,:
kalan bazr bilingsiz ve duyarsrz dalgrqlar, ki5ise-
ihtiraslan u[runa gevreye geri donu5u olama.,:.-
cak derecede zararlar vermektedirler. Kigile r-:-
yanlslra yatrnmcrlann da krsa vadeli grkar--::
yerine, uzun vadeli gevreyle uyumlu politlkr--:lgutmeled gerekir.
Guzel atasozleri uretmekte basanh ama on-.::
uyguiamakta pek de basanh o1unama.l .gozonune ahnrrsa, oze11ik1e turizm sekl--:.
"bindigi dal" konusunda daha dikkatli da.,:,'.:
mak durumundadrr.
KaynakHaw-kins, Julie P., Roberts, Callum \1
"The Grou,th of Coastal Tourism in the R:.- :.Presen[ and Future Effects on Coral R:. ,
Ambio, Royal Swedish Academy ol Sc,::--,Vo1: 23, No: B, December 199'1.
34 -B'ffiA&?gmtrNYesjr\
INSENSEULTFIAMAfiIfd€
Grvq;xcHllY
VENCHY
:;!,, . .l
v;.::
-re
{;*q#
:
,1;1:.:ifl'. . rrl,ilii&i
,.,:ff,l]i.;,,,
,,;ii,ii{&r, ..,ffi
Ktzt ldeniz'deBir Hafta
Klzt lden iz' in benzeri olmayan g iizel I iklerini, renk c iimb iig iin iigiirecek olmak bana gok huyiik bir heyecan veriyordu.
Yazr : Ganan SEYHAN
f src hcklediqirn an gclrnr'ri.! Krzrl,lcniz'c rur .ltr-cnlcniyor.lu.I n.,,,.n turu tluzcrrlel cn Dalrs
lr4arket'i arayrp detaylarr ogrendim.Ktzrldeniz'deHurghada'ya gidiliyordu.6 gLrn 5 gecelik brr turdu. Krzrl-denrz'de tam 4 gr-in kahnrp B dah5
yaprlacaktr. Surekli dalrg yaptr$rm
"buddy"m Nedret'i arayrp onu dagafrrdrm. Hergey yolundaydr, Nedret de
geliyordu.
Sey:-rh:rt etmek'iyi bir gekilde organrze olmayrgerektiriyor ama yurtdr5rna seyahat etmek ve de
Ozellikle dalmaya gitmek, dofr-usu seyahat 6ncesi
birqok detayr dtigunmeyi; seyahat oncesr aqrrr
yorgunlufu da berabennde getiriyor Or.rcelikle
dah5 takrrnlanmr toparlamam, hergeyin eksiksiz
ve tam olmasr gereklyordu. Glttifiim yerde ne
br,rlup ne bulamayacagtmrzi bilerniyordum. Ttmmalzemeierimi toparlayrp bir krsmrnr yenialmama ragmen bir tek eksik kalmrgtr o da
eldrven. Ellerime ve elbisemin renklenne uyguneldir.en hul:rmamak benr gezi 6ncesi gok rahatsrz
etmr5ti, zira grplak elle hic hir yere dokunamtyordum. Gezi 6ncesi Da14 lr,{arket're yaprlantanrtrmda clahslar esnasrnda eksik malzemeler-den bal-rsedihrken ben de hemen elchvenleriminekslk oldugunu sdviedin'r. Hayretle dahglaresnasrnda eldiven kullanrnanrn vasak oldugunu
(ifrendim. Sebebini gok merak etmisrim, sorunca
mercanhk bolgelere dah5 yapacagunrzdan rner-canlara zarar verme[rek igin ne vucudurnuzlane de elrrnizle temas etrnememiz iqin ahnan bttedbir oldufurru ogrendim. Bizden bir oncekitur esnaslnda qekilen sualtr fotograflan96sterilerek Krzrldeniz canhlarryla tanr5trnldrk.Renkler rnanrhr gibi deirldi, yaprna gibi biitunbu renk curnbugunl'r gorecek olmak bana gok
bn)-uk bir heyecan verdi ve yolculuk dncesi rirmyorgunlu!umu, telaSrmr unutturdu.
Beklenen gur-r sonunda ge1mi5ti. Dahg malzeme-
lerimr defalarca kontrol ettim. Da14 arkadagrmla
da telelonda birbirimizin rnalzemelerinitamamlatmak igin ikinci ve son kontrollerimrzide yaptrktan sonra, 29 Ekim Pazar gunu saat
16. I0'da istanbul'dan havalanarak Kahire'yevardrk. Dah5 Market'ten Togan Muftrioglubizimle geliyordu ve daha once burada dah5yaptlgindan nelerle kargtlagacagrmvt btze
agrklamrgtr. Kahire'den saat 00. l5'tekalkan ucaglmlz sabaha kargr04.00'de Hurghada'ya vardr.Kalacagrmrz Princess Hotel'e gellg.
odalara yerlegme ve sabah 08.30'dateknelerin kalkacagrnr ogrenrnceyatmadan egyalanmrzr agrp dahg r.e
denrz malzernelerimrzi toplayahmderken saat 05.30'da yaraga
girebilmigtlk. Sabah uyanmak olum gibrydi.sadece bizi ayakta tutan Krzrldeniz'deyapacairmrz ilk dahglanmrzdr. Pencerer-raqtrglmda g6rdtgum maflz^ra kar5tsrnda grlhkatmamak mtmkun defildi. Resmen q6ldeydrk.
bina ve asfalt yolun dr5rnda sadece kum vardr
Aceleyle ve yarl uykulu vaziyetre yaprla:-kahvalnmn bitimlnde hepimiz otelin arkasrndak-
Hurghada'nrn tek 5 ytldrzh Padi Merkezr ola:-
Emperor Drvers'da bu1u5ruk. Tekr-renin bulur:dugu yer 10 dakikahk yuruyus mesafesrnr:olduflundan bisiklerli tagryrcrlar, afirr da1-.
malzemelerirnizl kryrya kadar tagrdrlar. Dai-.Merkezi'nde dncekl dah5lanmtz ve sa$hfirmt: --.i1gi1i brlgileri iseren formu doldurduktar-i son:.:
Dah5 Merkezi tarafindan genel kurallarc,..:bahsedildr. Bunlar Krzrldeniz'in korunmasr ri-:ahnmrq bir takrm yasaklar: Kesinlikle eldi-;.:-gilzilmiyor, higbir yere ve zemlne dokur-rulnLr-.-. --:
ve suyun altrndan kur-u kabuk bile grkanlmr..
30 metren'in altrna kesinllkle inilmiyor, bah- ..
30 LBflmmg@'6ffivasir\
a
beslenmiyor. Aynca Dive Master'rn bu konudakiihtarlanna u),ulmamasr durumunda dal4lara son
verilece$i Qok aQrk bir dille ifade edildi. Nihayet
agrrhk kemerlerimizi ahp tekneye varabildik.Tekne pek umdugumuz grbi defiidi. Giri€te tumteknelerde oldufiu gibi terlik ve ayakkabrlan-
mrzrn qrkanlmasr istendi. Teknenin temizligi ve
kalitesi Turkiyerde ahgtrgrmrz standartlardadeflildi. En ilginq tarafi4 gun boyunca teknenin
tuvaletlerinde, musluklannda krsacasr higbiryerde su olmayrqrydr. Bu arada teknede 6g,1e
yemeklerinin bu qartlarda piairildigini de
s6ylemeden edemeyecegim.
ilk dalrq yerimiz Gata Abu Ramada. Heyecanla
bekledigim dahgtan umduflum kadar etkilen-memigtim zira bekledigim renk cumbugunu ve
ozelikle mercanlan g6rememi5tim. Kzrldeniz bu
mu? diye duguntrken hemen gerqegi 6$rendim.
Bu b6lge yeni gelenlerin ilk dal4lanm yaptlklan
daha dofrusu yeni gelenlerin acemilikle zarar
verdikleri bir bolgeydi. Bu bolgeyi acemilere
tecrube kazandrrmak iqin kullandrklanndan,geriye pek birqey kalmamqtr. Bu dal4tan sonraki
her dahgrmrz, bir 6ncekinden daha guzel
oluyordu. ikinci dal4rmrzdan itibaren mercanlar
ve bahklar muhtegemdi: emperor bah$inrnharikulade renkleri, melek bahgrmn zerafeti ve
murenlerin urkutucu buyuklu$u, mercanlar
arasrndaki binlerce minik ye9i1, eflatun bahklar.
Hepsi sanki bir ressamrn elinden qrkm4 gibiydi.
Butun bunlann gergek olduguna, dalarkenkendim bile inanamryordum. Hatta bir an, birakvar),um ieinde dalu yaptlglml zannettim. Ne
kadar uysal bahklarl Birlikte yarr yar,ayuzuyorsun, iginden onlara dokunmak geliyor
ama her seferinde senden hrzh davranarak son
kuyruk darbesryle elinden kaqryor.
Krzrldeniz'i korumaya gahgrrken [eknelerinmercan resiflerine demir atarak zarar vermeleri
qok rlgingti. Togan Muftuoflu hig abartmamr5tr,
onun anlattr$r grbi resmen Taksim 1r'{eydam'nda
da16 yapryor grbiydik. Birbirinin ustune Qtkan
teknelerin arasrndan dalmak ve sonunda kendi
tekneni bulmayr bagarmak dahglann en beceri
isteyen yonuydu. Suyun altrnda da acaip
bir insan kalabalt$ oldugu iqin, birbirlne
dikkat etmedigin takdirde dahs e$ini
kaybetmen gok o1asr. Bu arada bir tekne
tarafindan biqilmemek ve bagrna birteknenin Qlpaslnln gelmemesi bence birmucize. Dahslann bu kadar tedbirahnmadan yaprlmasr inamhr gibi degil.
Anlayamadrm, neden tekneler mercanhk-
Iardan agrkta demirleyip daha sonra botla
mercanhklara gidilip dahnmryor. Bu, hem
mercanlann daha az zarar gormesi, hem
de dalgrqlann guvenligi aqrsrndan 6nemli
bir tedbir olabilir.
i1k gunun sonunda tekne
ile ilgih yaptr$rmz sikayet-
lerden sonra, ikinci gun
teknemiz defiqtirildi ama
kegke degi.gtirilmeseydi.
Anladrf,rmrz kadanyla yeni
tekneleri mercanhklaragarpip battrgr iqln, bizebaEka tekne verilemi-yordu. Artrk iqtahrmkalmamrqtr. Zaten grubttnbuyuk bir krsmrntn, bu
$artlarda piqen yeme$idegll yemek karnr bileacrkmryordu. ilk defa
kullandrgrm guzelim dahg
elbisem, beyaz boyah zerninin boya izlerinir-izerinde tagrmaktaydr. Sonunda tum grupteknede terliklenrnizle dolaqrnaya basladrk.
Tekne mr.irettebatr dahs maizemeleri konusunda
egirilmedrglnden dahnaya bagladrfrnrz srrada
aQt1g1n1z tupunuzun havasrnrn kapatrldr[rnrfarkedebileceginiz gibr, sudan grkarken
uzerinizden grkardrgrnrz scuba unitesini BC
krsmrndan tutmadrklanndan tupe ba$1antr
bolumu kopabiliyordu Turkrye'de bu igin ne
kadar profesyonelce yaprldrgtnr dugunmeden
edemedim. En kotu $artlara sahip teknede blIe
sadece tuvalette de[i1, du5 yapmak iqin dahisuyunuz kesinlikle vardtr. lr,lalzemelerin
tasrnmasr ve kullanrmr konusunda bllgi1im urer tehat bulunrnaktadrr
Uguncu gun gece dah5r yapmaya karar verdik.Bagka blr tekne i1e yola grktrk ilk defa tekne
mukemmeldi. Dogrusu inanamadrk. Gece dahgr
yaptl$mrz yerin adr Isthar. Bu benim ikinci gece
dahgrm olacaktr. i1k gece dahsrmda inanrlmaz
bir huzur bulmugtum ve sualtr bana gok
buyuleyici ge1migti. Ama Krzrldeniz'de bu
buyuyu yakalayamadrn'r. Suyun altr o kadarkalabahktr ki araba farlan gibi el fenerlerininrsrklarr gozumu alryor r e ne ) apacaqrml
saslrlyorum. Bir bagka deyi5le dahg egim, el
fenerini bile yakmryordu. Gece dahsrndakiaydrnhga baktn.
En ilginq ve en guzel dai4rmrzr dorduncu ve son
gun yaptlk. Dahg yaptrgrmv yerin adr GriftonDrift. Bu bir akrntr dalqrydr, ilk defa boyle birdahg tecrube edecektim. Tum ekip gidentekneden, beklemeden qok hrzh bir gekilde suya
atl^yrp, hep birlikte dahga gegerek akrntrylabirlikte gdg sarfetmeden yuzebiliyorduk. Tekne,
Dive Master'rn elinde surukledi$i balon saye-
sinde bizi takip etmekteydi. En az havasr kalan
kigiye gore hepimiz suyun altrndan grkrp
tekneden atilan ipe tutunarak birer birer qrktrk.
Bu bolgedeki iri bahklar, 6zel1ikle NapolyonBahgr insanr hayrete duguruyor.
Son dahgrmrzr yapmak igin yola qrktrgrmrzda
bize gule gule dermiqcesine 1'unuslan gorduk.
Bu dahglanmvda en gok gormek istedlgimkaplumbagalara ne yaztk ki rastlayamamrqtrm.
Son dah$ yerirr.iz Gata Abu Ramada West.
Derinlik 15 metre. Buyulenmiq gibiyim. Kegke
suyun altrnda daha uzun sure kalabi1sem... 60
dakika 5, 10 dakika gibi geliyor. Bu kadarolaganustu renklerle bezeli caniilarla birlikteolmak bana buyuk bir huzur veriyor.Dalrqlanmrzrn buyuk krsmrnda hava rizgarholmasrna raflmen, su rslsl 26 dereceydi. Bu
muhteqem dof,a harikasr olan yerlerde Open
Water, Discover Scuba gibi kurslann verildigini
duqunemiyorum. Qok acemi olmamama ra$men.
zamalz mar.zeminle temas kagrmlmaz olurken,., dalgrqhgr yeni dgrenen kigilerin bunu
ba5arabilecekleri pek mumkun gibig6runmuyor.
Ruya gibi geqen 9 dahs... Tek bir 6ey
soyieyebilirim; bu dah$1ar bana yetmedi.
Sualtrmn guzelligi., su ustunde ya€anan
tum olumsuzluklan silip g6tudyor. Su
anda tek dugundugum ise, ne zaman
tekrar Krzrldeniz'e gidip dahg yapabi-Iecegim?
SS Castor GemisininSahipsiz H azi nesiNe kadar ilging, kimin aklrna gelir, ingiliz adalan sulannda
Tiirkiye'den giitiiriilm iig antik eserlerin hulunacagr?
Yazt : Mahmut SUNER
I ngil,, adalarrnr cevreleyen sularda bilinen
I f f OO barrk drsrnda. J75O barrkI- bulunmakradrr. Bunlarrn rginde rrili ulaklrkayrklardan, kuquk ingiliz, Rorna, \riking i,eAvrupa'dan batrklar da yer almaktadrr.
Folkstone'dan BSAC uyeleri, 30 metrede yatan,
buharli brr gemrnin kaltntrlannt bulmuglardrr.Gemiye yaprlan daitglarda ambannda buiunansandrklarda, kulup uyelerinl 5agkrnlik igindebrrakan antik sanat eserlen ile kar5rlagrlmr5trr.
Buluntular arasrnda Greco-Romen mermerheykeller ve antik mezar taglan yer almaktadrr.Arkeologlar ve British Muzesi yetkllileri iletemasa gegen kuiiip uyeleri, pargalardan 5
mermer parqantn lv{.S. f . i.eya I1. yuzyila aitoldugunu r.,e bir heykel bagrnrn Romaimparatoru Nlarcus Aurelius'a ait oldugunuolrenirler. Peki hepsl ryi de, bu gemrnin adr,
sahibi kimdi? \.1a11ar nereye gidiyordu? Bu
sorulann rvan1t1n1 aralran bahkadamlar uzunaragt-rrmalar sonucunda geminin 1520 tonlukHollanda bandrrah buharlr vuk gemlsi CASTORoldufur-ru ogrenrrler. Castor, igir-rde izlvliR,den
yukledigi tarihi antik eserlerie seyrr ederken 27Temmuz 1894 tarihinde, Dungeness agrklannda
bir Aiman gemisi ile Qarpl5ma sonucu batar.Daha fazla bilgi edinip batrfrn sahibini tespiretmeye gahgan bairkadamlar, Hollanda'da
bulunan buyUk muzele re yaztp yardrm isterler.Olumlu yantt Leiden 5ehrinde bulunan meghurRijks muzesinden gelir. Zamantn HollandaKonsolosu Alfred van Lennep, eserleri izmrr,inSultanhisar kasabasrndan almtg ve Castor'ayukletrni5tir. Bu ahgveri5i gdsreren belgelerrnuzede bulunmaktadrr. iki sandrga toplam I2parQa mermer eser yuklenmigtir. Eserlerarasrndaki bir mezar taErndan, tagln 25 yagtnda61en Arimmas igin babasr Jason Prolemarstarafindan yaptrnldr[r anla5rhyor. Batrkta henti:agrlmamrq brr sandrk daha bulunrnaktadrr
Peki irutun bu eserlerin sahlbi klm? Batr$r bularbahkadamlar mr, batrk ingiliz sulannda oldui.-.tgln ingiltere mi, Rilks muzesi mi, Alfred varLennep'in mrrasgrlan mr, yoksa henuz eserleni:
bedelini dahi kayrtlara gore tahsil edemernr.Turk Hukumeti mi? Gergekten iqinden gtkrlna..zor bir denklem. Bize, yetkilileri haberdar erme-onlara da eserleri ait oldu$u ulke topraklan:,,geri getirmek duguyor. r
-*'!
38 ffiff@ro@xrvaus$\
PLANA AVANTI QUATTRO
Mares'den yeni bir rekor. Plana Avanti Qu
paleti (Mares patentli). Ozel gekli ustun
alrgrlagelmig paletlerden 35 % oranrnda daha
bu Urrlnun test edilmesinde, institute of tec
University of Genova, ltaly'nrn degerli yardr
sonuglarrnda, Plana Avanti Quattro paletleri
Lirunlerinden daha tistUn performans sa$adAslen, bu rlrunrln ddrt kanallr olugu suyun
dizaynr suyun akrcrlrk miktarrnr artttrmonlemektedir"
0zel bir elastik materyalden yaprlmrg ol
rahailr$a verilen 6ncelikli onemi ve ye
kullanrmda sorunsuz sUreklilik sa$lamaktadrr.
kopgalarr rahat kullanrm sa$lamaktadrr. Plana
Quattro paletleri zengin renk variasyonu(metalik,siyah,krrmrzr, yegil ve sarr )
ile g6r0nt0 ayrrcalr$r da
sa$lamaktadrr.
Tiirkiye Temsilcisi
mdrEs'v
Sokak Rasim Paga ig Hanr Kal.4 Emindnu 34420 istanbul512 75 28 P.K. 547 Sirkeci 34434
Asv lt [-.A.g.Bahgekapr, Hobyar Mahallesi Zahire BorsaTel: (0-212) 514 09 04 (3 Hat) Fax: (0-212)
Tahsin Geylandaha duyarlr hir toplum
olugmasr iginfotograf gekiyor
Sualtrnda fotograf gekmek ve gekti$iniz fotograflanzaman zaman kitlelerin giirmesine imkan saflamak,
amag olarak sualtl diinyaslnt tanltmamrzave daha duyarll bir toplum olugturmaya
katkrda bulunur.
Riiportaj : Ateg fVinCf ru
ahsin Geylan kimdir?I959 yrh Diyarbakrrdo$umluyum. Bir kamu
bankasrnda Birim Muduru olarak
g6rev yapmaktayrm.
Dahq eiiitim seviyeniz nedir?CMAS ve SCSPF 2 Yrldrz Egitmen Bahkadam ve
aynca Rehber Bahkadam ile Cankurtarma ilkYardrm rrAltrnrr E$itmen.
Sualtrnda fotografgtlt$a ne zamanbagladrnrz?1,5 Jr1 once baqladrm.
Sualtrnda fotograf gekmenizin amacrnedir?Sualtrnda fotograf qekmek ve qektiflinizfotograflan zamarl zamart kitlelerin g6rmesine
imkan saflamak, amaq olarak sualtr dunyasrnitanltmamrza ve daha duyarh bir toplumolugturmaya imkan sa$lar. Bu toplumsal amacln
drgrnda, kendimle ilgili ozel biramag ise, ifade edilemeyen herduygunun sualtr goruntuleri ilemesajlanmasrdrr.
Hangi sualtr fotograf maki-nasr sistemlerini kullanryorsunuz?Nikonos V kullanryorum.
Sualtrnda ne tiir fotograf gekmeyi tercilediyorsunuz?3 ay 6nce aldrgrm 15 mm lens ile agirhkh olarak
genig aqr qalqmalan yapmak istiyorum. AgrLm
olarak manzara, bahkadam siluet, tekne l'b-
m ffiffi&ffimtrarv'as;r\
&+I41,,..
&iii6I6t&u{,*1ii%i9i{&ndit!l1ii!
-"t ,* r..
'.tt,?
'i
&
i;
, YB, ',xi
.,!d
Ag
Ii r-a]4",.. -^tI , 1*lL' rr..*{.-iI ' "- '".*PdtF. "!; , i'' -
l-iB+",w.si"
=€
s
, *:i
.e+t -€iii'L
.,fl
i€
,'!'
$:&
fffi
$d
*e
tr
:e6{AY$U r0T0cRAFttst :TArggiru crymu :hq ,r&,*.',.brnrYAs
f.*:ffi,e-# ".eG-'t'"',
:_Iffi]i iluY,
\
F . jSlS:
?
tmf,r#
Sualtr fotografgrlrIr iginTiirkiye'de en gok tercihetti$iniz biilge neresidir?En gok tercih ettigim bolgeMarmaris, Datga ve Fethiye.
Sualtr fotograf grlrIrndahangitiir gekimlerde en iyisonucu alryorsunuz? Neden?
Tiirkiye denizlerinin sualtrfoografgrh$r igin avantailr vedezavantailr oldu$u yiinlerinelerdir?
Denizlerimizle ilgili avantajlarrmrzdncelikle Akdeniz'in yrl bo1-u da14a
uygun olmasr, krgrn bile dalabil-menize imkan sa$lamasr. Bunund4rnda halen avantaj gibi gdrunse de,
Aslrnda lnar ro ve gcnisa.'tdan iyi sonuglarahyorum. Kurgu fazla ilgrmi cekmiyor. YaratrcrLrk
gerektirdigihoglanryorurn
fi)ffi'erves.#1\
geni5agr Qalrsmaktan hergun tahrip edilen dogal dengelerle, dezar--'.:r-
tailanmrz daha cok artmaktadrr.
44 sffistrife'fl
Maalesef denizlerimizde haien
dinamit atrlmak suretiyle bilebahk avlanmaktadrr. Birqokilkel uygulama, bahk neslinj
hrzla tuketmekte, ayncasualtrnda yagayan birqok bahk
d4r canh da yok edilmektedir. Dahq Merkez-
lerimiz de zaten ulkemizde qokaz duzeyde olan
reeflerin uzerine habire teknelerin gapalannr
atmak suretiyle, bu guzelliklerin daha qabuk yokedilmesine katkr saShyorlar. Bu konuda duyarh
olmalannr ve 6nceden bilinqli monte edilmig
gamandrra imkanlanndan yararlanmalannrdilerdim.
Sualtr fotografgrlanna vermekistedi$iniz mesai nedir?Aslinda yukanda belirttigim tum mesajlann
sualtr fotografgrlan igin, bir ilkeolmasmr diliyor, bunun d4rnda
ulkemizdeki tum sualtrcrlann
birlik ieinde olmalan ve bukonuda qaba sarfetmelerigerektigine inanryorum. Bu
konuda kendi adrma ustume dugen her gorevr
yenne ge[rrmeye hazir oldugumu be]irtir,tesekkur ederim.
ffiffiffi&K-K 4sEDffi$rYeSjr\
'1..@&€&et*^3+r;e
t[;-'- ".i.
M:il;lflfu.,%::dayamgma ve dostlugu geligtirmek amacryla her
yrl Cumhuriyet Bapamr'nda "Sonbahar Dalqlan"
adr altrnda dalq etkinlikleri duzenler.
Yaklasrk 40 bahkadamrn katildigr bu plkidalUlar, 28-29 Ekim tarihleri arasrnda, Tagucu'na
9 km mesafede, Bo$sak mevkiinde bulunanintermod Otelirnde konaklamak suretiyle, almr
gewede gerqekleqtirildi.
28 Ekim sabahr, malzemesi olmayan dahcrlara
kulupee malzeme temin edildikten ve tekne
organizasyonu tamamlandrktan sonra startverildi. ilk dairg noktamrz olan Dana Adasr'na
doflru yola grktrk.
Dana Adasr denince, akla i1k olarak adamn blraz
agrklannda bulunan batrk gelir. Batrk, demiryuklu bir geminin, defizyizeytnden g6runme-
yen, ue noktasr denize 7,5-2 metre mesafedeki
kayalara Qarpmasr sonucu meydana gelmig. Bu
uzucu olaya raf,men, bu bolgede uyan niteli$in-de herhangi bir igaret bulunmamasr buyuk birihmaikarlrk. .{ eni kazalar a sebebiyet verilmemesi
iqin, yetkilileri bu konuda uyanyor ve bir an
6nce tedbir almalanm bekliyoruz.
iki saat suren bir yolculuktan sonra, beg bahkgr
teknesinden olugan grubumuz batrgrn oldugumevkiye ulagtr. Qapalar atrldr ve dahs hazrrhk-
lanna bagladrk. Daha 6nce defalarca daldrfirm
igin biliyorum, bu bolgede surekli y6n degig-
tiren, oldukqa etkili akrntrlar olur. Bir defasrnda
hiq unutmuyorum; her zaman yaptlglm gibitupu suda kuganmak igin denLe atttktan hemen
sonra, arkasrndan atladr$rm halde, yetigmem
mumkun olmamrgtr. Bu yuzden dah; 6ncesi
arkadaglan bu konuda uyarrna ihtiyacr hissettim.
Nitekim bu sefer de, Batr yonunde giddetli biryuzey akrntrsr ile kargrlagtrk.
Dairq arkadagrm Ferda Buyukbaykal ile fotograf
makinalanmrzr alaruk dahqa baqladrk. 20-22
metre sonra ters d6nmug hali ile batrk kargr-
mrzda belirdi. Resimlemeye eahstrk ama yofunplankton nedeniyle istenilen goruntuleriy akalamakta oldukga zorlandrk.
Ve blrinci dal4lar bitti, oglen kumanyalar yenil-
di, ikinci dalu iein tupler doluma g6nderildi.ikinci dahq Guvercin Adasr'na dof,ru yaprldr ve
donuq igin gun batrmmrn olanca guzelli$inde
Bofisak'a dogru yola grktrk.
Dahg bdlgesinde tek konaklama yeri olanotelimize dondugumuzde bu organizasyona ilkdefa katrlan dahcrlan ahqkrn olmadrklan birsurpriz bekliyordu. Dahq yorgunlugunu ve
tuzlanm atacak keyifli bir dug almal,r hayal eden
arkadaqlar, deniz suyuna yakrn derecede tuzlu
bir suyla dus almak zorunda kalmrqlardr.
Duqlar ahndrkan sonra, ben ve arkadagrm Ferda,
dalrcrlara ve di$er misafirlere Krzideniz ve
Turkiye Karasulannda qek-
tigimiz resimlerden olugan
bir dia gosterisi yaptrk. Arkasrndan kulup baska-
m Suleyman Akyurek, katrhmcrlara te$ekkur
ederek, kendilerine gunun amsma birer katrhm
belgesi sundu.
Ertesi gunkt dahg yerimiz ise yine GrivercinAdasi yakrnlanndaki kayahk bolgeydi. Guzel
g6runtuler bulmak umidiyle dahsa baqiadrk.
Aoagrya indigim2de tuyler urpertici bir manzara
bekliyordu bizi. Detize dinamit atrlmrgtr. Her
yer qryanlann yeme[e qal4trklan olu bahklarla
dolmug, tum guzellikler bir dinamitin patlama-
sryla yok edilmigti. Lutfen, sualti zenginlikleri-mizi boylesine vahgi bir sekilde yoketmekten
vazgeqelim artrk. Tum kamuoyunu bu konuda
daha duyarh olmaya davet ediyorum.
Dalrga devam ediyorrzvebiraz ileride kotu birsrirprizle daha kargrlagryoruz. Suyrn altrnda ikitane sepet. iyice inceledi$imde bunlafln uzun
bir suredir hiq yerlerinden oynatrlmadrgrm farke-
diyorum. Sepetin igine giren bahk bir daha eikuyonunu bulamryor, muhtemelen bir sure sonra
da 61uyor. Bahklann aqrk bir yer bulup grkabil-
mek igin qrrprnmalanru g6rmek, panik halindeki
bir canhmn yagam sava$rnr izlemek inamn,insamn ttrylerini urpertiyor. Hig dugunmeden
brqagrmr grkardrm ve kafesleri kesmeye basladrm.
Kafesteki bahklar tek tek ozgurluklerine kavug-
tukga onlann ne dediklerlni duymuyordum ama,
hissediyordum. Yaptrgrm bu hareketi, hisset-
tiklerimi anlayabilecek, hala var oldugunainandrgrm, sevgi dolu yureklere adryorum.
Bu tum kamuoyuna seslenigimdir. "Denizleredinamit atmak ya da kafesler atmak suretiyle
yaprlan her hareket acrmasrzhk, ilkellik ve
canilikirrt. Lutfen bu konuda gereken duyarlirgrg6sterelim ve bdyle hareket
edenlere engel olahm.
4s ffiffiAffiff'"gm&ErYesrrt\
Eau de toilette et Parfum d'6l6gance
,l
For men and women'
'P"d,\
be rrBurOF LONDON
Parlayan G iine$,Kristal Berraklt$lnda Sular
ve Tarih Ke$fedilmeyiBekliyor: Burast Malta
Malta Mavi Yunus Fotograf Yangmastna katllmak iginCMAS iki yrldrz veya ileri PADI sertifikasr ve
sa$lrk raporu gerekli. Gecenin yanst,saflrk raporu olmayan Fransrz yan$maclyla
h irlikte merkezine gittik.
Yazr & Fotograflar: Erdal ERK'AKAN
Sualtr Yangma Fotograflan :Michel PAKIELAalta'n1nAkdeniz'inortasrnda kuguk
bir ada oldufunu biliyordumama, yerini gdster desenrz
g6steremezdrm. Malta$ovalyelerini tarihkitaplanndan hatrrhyordum.
Turk denizcileriyle devamhsavaE halinde oimuglardr.Maltahlar nasrl insanlardr.hangi dili konuguyorlardr ?
Herhalde, "Ma1ta erigi bo1
olan bir yer" olmahydr. Zafer
Krzrlkaya, Malta'da fotografyarlsmasl oldugunusoylediginde merakrmartmls, sorular igindekalmr5trm. SualtrAragtrrmalan Derne[i'ndeasrlr duyuruyu faxlag6nderince yan$ma i1e rlgl1i
6n bilgilere sahip olmugtum. Yanqma 6-11
Kasrm tarihlennde 9. kez duzenleniyordu. Malta
Suaitr Aktiviteleri Federasyonu'nca hazrrlanan
paket programda.6 gece yanm pansiyon
konaklama, 6 dahg iqin gereken ekipman, sosyal
aktiviteler ve ulagrm sagianacaktr. Daha detayhbilgi temini iqin telefon numarasl verilmiqti.Telefonumdan iki gun sonra Malta'yl tanltlcl
brogurler, yansma programl
ve bagvuru formlarrelimdeydi.
"Parlayan gune9, kristalberraklifrnda su]ar ve tarihke:[ediimeyi bekliyorBurasr Ma1ta" diyeba5lryordu. Ba5vuruformunu doldurupfaksladrm. Ertesi gun.organrzasyon korniresrsekreteri Saviour Pace'dan
cevap geldi. Tr-irkiye'den ilkdefa yan5macr katrlacag igin
sevindlgini yaztyordu
6 Kasrm Pazar gunii son
uqakla istanbul'a gittrn-L
Malta ugagr sabaha krr.'5.00'de kalkryordu. rytzden zamam havaalamr-id,:
uyuklayarak gegiriyordum. Gunduz, Su:1:
Ara5trrmalart Dernefi'nin 1. Genel Kr.rrr.t
Toplantrsr'nr yapmrgtrk. Deniz sevdaltsr ,:arkadag biraraya gelerek kurdugumuz demek:.
sa$ hk
N'YEg,Fl\50
.*WgWMl:P
.,*;ffi:
,w& %lr#%Fik ft
' : ;'l
a
1.1J
aktif bir yr1 gegirrnigtik. Yaz
boyurrca, iki haftada bir,hafta sonlarr da1r9a
gltm4tik. Sualtrm tanlmaya
istek duyanlann say,rsr hrzla
artryordu. Uye sayrmrz
50'yi bulmug, faaliyetlere
katrlan yuze yakrnsempalizanrmrz olmugtu.
Da14 arkadagr olmak bam-
bagka bir duygu.Qocukken kurdufiumuzkan kardegliklerlmlze ben-
zetiyorum. Bileklerimizlhaflfqe kanaIrp birblrlUzerine koyar, dostlukyemini ederdik. Kankardegirnrzin diIerarkada5lanmrzdan larkh bir yeri vardr. Sualtrnda
da aJ,r-u duygulan hissediyorum. Olasr tehlikelere
kargr tek guvencemiz yanrmrzdaki dahg
arkadagrmrz. Havam bittiginde arkadagrmdanqimlenecefiim, onun havasrm paylagacagrm, bana
hayat verecek. Sualtr guzelliklerini birlikteya5lyoruz. Srradan tanrgrkhklardan gok farkL
duygular geligtiriyoruz. Can kardegi oluyoruz.
Pazartesi sabahr N,lalta havaalamna indim. Sav-
iour Pace kargrladr, arabasryla otele brraktr.Ogleden sonra gevreyi tamma dahgr oldu[unu,istersem katrlabilecegimi soyledr Odaya yerle5ip
dahg gantamr alarak grktrm. Dairq, adanrnguneyinde Zurrieq denilen yerde yaprlacak. Kryr
dik fiyortlardan oluguyor. Tabanr masmavi
buyuk bir ma}aruya "Blue Grotto" dlyorlar.Hava aniden bozdu, ruzgar qrkt1. Dahg sonrasr.
ugutmek garantl, riske girmek istemlyorum ve
dahqtan vazgegiyorum. Srcak kahvemi yudum-larken Malta'yl tan1tlc1 kitabr okuyorum. Guneg
buluttan srynldr$rnda vucudum rsrnryor, gevgiy-
orum, iyl kr gelmigim diye
seviniyorum.
Akgam, agrhq seremonisr
var. Yarrgmacrlartanrtlldlktan sonra yansma
kurallan hatrrlatrhyor.italya ekibi yansmayadevamh gelenlerden ve 6
yangmacryla en kalabahk
grup. Fransa'dan 2,ingiltere'den 4, lvlalta'dan
7, irlanda, Hollanda ve
Turkiye'den birer, toplam22 yangmacr, 12 modelle
katrhyorlar. Juri 5 Sualtr
Magazln Muhabirindenoluguyor. Fransa'dan AP-
NEA, italya'dan AQUA,
Almanya'dan AQUANAUT, Hollanda'dan DUIK-EN, ingiltere'den SCUBA WORLD. Kayrtlarba5hyor. Yangma iqin CMAS iki yrldrz veya rleri
PADI sertifikasr ve saghk raporu gerekli. Gecenin
yarrsr, sa[hk raporu olmayan Fransrzyangmaciyla birlikte sa$hk merkezine gittik.
Muayene eden n6betgi doktor TUrk oldugumu6grenlnce istanbul'da bir hafta kaldrgrnr, qok
begendigini soyledi. I cret odcrnedenraporlanmrzr a1drk.
7 Kasun Sah, yangmanrn birinci gunii, sabah
B:30'da otobtislerle dahg
yerine gidiyoruz. Hava
bugur-r daha ryi, dalga yok.
Yangma 10.00'da ba5hyor.
Filmimi a1drm.Nlkonos'uma yerlegtirdim.
lO'ar litrelik 200 atmosfer
basrngh tuplerle iki dahg
yapaca|tz. Kryrda soy-unuyoruz. Yanrmrzdanmavi mafaraya yolcutaslyan kuguk teknelergegiyor. Teknelerrnformlan ve renkleri buraya
has, ilgi eekici 6zellikteler.
Onlerinde gene11ik1e, birqift goz motifi var.
ilk dahgta, da14 arkadagrm
Malta'1r. Birlikte dahg programt yaptyottz.Kayahk yamacrn 25 metre derinliklerindedolaqacafltz. igaretleqip da\y ortz. Suyun altr
tamdrk bir gevre. Bitki ve bahk ttrleri bizimkryrlanmrzrn aymsr. Buyuk bir kovugun iginde
krrmrzr kardinal bahklan hareketsiz duruyorlar.Dost canhsr hani bahklan erigte tarhlan iqinde
dolagryorlar. ilk dahqrn heyecamyla havamr 20
dakikada tuketiyorum.
ikinci dahgta, geni$ ae1 lensimi grkanp, makro
merce$imi takryorum. Bu dalqrmr daha srgda
yapacagLm. iskorpit ve horozbina bahklan sakinhalleri.yle obj ektifime poz v eriy orlar. Kugukyrlanbahgr taqrn uzerinde krvnlmrq duruyor.Yakla6ryorum, kaqryor. Barbun ailesi yosunlann
arasrnda yiyecek anyorlar. Varhgrmdan habersi-
zler, yakrn gekim g6runtuler ahyorum. Bty-uk,
beyaz bir qakapkla kargrla5ryorum. Flaqrmr mak-
inadan ayrnyorum. IS1gl Ustten verecegim.Urkutmemeliyim, her an kapanabiiir, yav$ea
deklangore basryorum. Dal4rmr tamarnla&gmda
g6stergeye bakryorum 15
metre 50 dakika.
Bu akgam yemekten sonra,
Turkiye'deki SualrrGorUntu Avlamayangmalannda derece alan
dialarrmla gosteriyapacaglm. Jean Mlchael
Jarre'rn "Cousteau'yu bek-
lerken" isirnli muzi!iegliginde 200 dia gosreriy-
orum. GOsreri aokbeIenl1iyor, uzuncaalkrglanryor. BllhassaOrfozlartlrrrz1nbuyuklugune hayret et-miEler. italyanlar, kendr
kryrlannda zrpkrnla agrn
mE$$'Y&s52
!Iti
L*lJlilEilli&-K::
:: ll
i:
'#rrgI*'ffi,t!L
,*frlrh t*
avlanma nedeniyle orfoz kalmadrgrnr sdyluyor-
1ar. Qargamba sabahr, tekrar a1,nt dahg b6lgesine
gidiyoruz. Fakat denlz muthiq dalgah, dahq yap-
mak imkansrz Karar veriliyor, adanrnkuzeydofusunda Marsa Scala Korfezi'nde dahs
y apaca|tz. Kryrda kayamn [zerinde giyiniyoruz.
Krrmrzr samandrralar dahg alamnrr-r etrafina yer-
1e9tiri1iyor. i1k dahgta bir qift eqkina gor-untuluy-
orum. Su bulanrk, derinlik az, 7 metrelerde
dolaqryorum. ikinci dahqta, uzerinde deniz gulu
tagryan bir yengee g6ruyorum. Nikonos'umda
genig agr lens takrh, keske makro merce$im
olsaydi diyorum. Yine de 30 cm'den goruntualmaya gahgryor-um.
Ak5am yemeginden sonra toplantyoruz. Yatrn
yaprlacak yansmanrn kurallan anlatrhyor. ikrdahgta, bir 36'hk film kaseti ile qekim yaprlacak.
iginden I5 adet degiqik bahk turlerinin fotografi
secrlecek. Bahklar hareketliliklerine gOre 3 srntfa
aynlmq. Her srmftan degigik 5 bahk yakalamak
gerekiyor. Bahk gOruntuleri net
o1ma1r ve karenin en az L/4'..jrr:u'
doldurmalr. Nikonos V
kullananlann Fansr az. Cunkumakro gekimde gubuklannarasrna balrgr srkrstrrmak .ans iri.
Muhafaza icinde SLR Kamera
kullananlar avantajh Bahgl 1-2
metreden zoomlamak mumkun.
Pergembe gunu Malta'nrnkuzeybarrsrnda Cirkeu-u.a'dadahg yapaca$rz. Buradan ikinciada Gozo'ya feribot seferleriyaprhyor. Su berrak ve derin,dalrt yaptrgrmrz uc lerin en iyi'i.goruntu harika. Kueukma$ara1ar, delikli kayalar ve
kovuk altlannda san yumugak mercanlar var.
Orfoz, Karagoz ve Ahtapot goruntuluyorum.
Cuma 6glene kadar, rgrkh masa uzerindeyansmaya katrlacak dialanmrzr seqiyoruz,gergeveleyip teslim ediyoruz. Yangmacilann iqi
bitti, srra .luride. Ogleden sonra toplanrpseQmelere baglayacaklar. Blz de, topluca Malta'yr
tanrma turuna grkryoruz. i1k durak Merkez
Valetta. 1565 Malta kusatmaslndan sonra
rnqaatrna baglanmrg. $ehire Malta $ovalyelerininbaSkomutam olan Jean Parisot de 1a Valletta'ntn
adr veri1mi5. gehlr barok tarzda in5a ed11mi9
saraylar, resmi binalar, muze ve kiliselerle do1u.
Etrafr surlarla qevnlmi$. Binalarda kolayiEienebilen Malta ta5r, kiregta5r ku11anr1mr5. Tum
Eehir agrk hava mozesi goruntmunde. Malta
tarihini gdzler 6nune seriyor. Beni en gok
etkileyen Meclis Salonu oldu. Duvarlanm, Malta
kugatmasrnrn 6nemli safhalannr resimieyen 12
adet fresk susluyor.
Kanuni Sultan Suleyrnan'rndonemrnde , Kaptan-r DeryaPiyale Paga kornutasrnda 200
gerni ve 't0.000 yenigerl, 18
Mayrs 1565 tarihinde adaya
vanyoriar. 20 Mayrs'ta adanrn
do[usundakr MarsaxlokkK6r[ezi'nden karaya qikrp,N{arsa'da karargah kuruyorlar. 27
N{ayrs'ta St. Elmo Kalesi'nesaldrnya gegryorlar. 30 Mayrs'ta
Turgut Reis adaya geliyor. I 8Haziran'da. St. Elmo onlerindeleventlerini y6netrrken, St.
Angelo Kalesi'nden atrlan birgullenin pargalanyla basrndan
yaralanryor. 4 gun sonra da 5ehit
54
oiuyor. Ertesi gun St. Elmo
Kalesi zapt ediliyor. Temmuz
vc Agu>tos a;larrnda Si.
Angelo ve Sl. Michaelkalelerine defalarca saldrnya
gegiliyorsa da bagarrlrolunamtyor. T Ey1u1'de
Sicilya'dan 10.000 kigilikyardlm gelmesi uzerinekugatma kaldrnhyor ve l3Ey1u1'de ada terkediliyor.S6valyeler boylece TurklerinAkdeniz'de ilerleme:inidurdurmuq oluyorlar.Kar5rlr[rnda, HristiyanAvrupa'dan inanilmazderecede paru aday
^ akrtrliyor
ve \ia11etta inqa ediliyor.
Cumartesi, bugun Malta'ntnkardegi Gozo adasrnr gezecegrz. 15 dakikahk
feribot yolcr-rlufluy1a adaya gegiyoruz. Burasr
daha az degr5lkli[e ugramtS, dofiaI guzelliklen
bozulmamq. Adantn batrsindaki Azure penceresi
ve iQ deniz, jeololrk olugumuyla dofa harikasr:
Merkezdeki Victoria $ehri, kilise ve kalesiyle
tarihhazinesi.Ggantija,devlertnkulesianlamrnagelen taprnak
M.o 3000yrllarrndabuyuktaslardaninga edl1mi9.
Prehis to rikdonemdeyasayan buinsanlarTanrrQa,Toprak Ana
-\stroth'a tapryorlardt. Berekeri temsil eden
si5man kadrn heykelcrgi Malta Venusu,
-{nadolu'daki M.O 6000 yrh ornekleriyle yakrn
benzerlik gdsteriyor Zamanla igtar, Kibele ve
sonunda Afrodit adrm ahyor.
-\lqam olmadan Malta'ya, otelimize donuyoruz.
3u gece yar4ma sonuglannr 6grenecefiiz. Aq11i9
.eremonlsinin yaprldr$ salonda toplantyoruz.Yangmacrlar, Organizasyon Komitesi, misafirler,
. etkililer haztrlar. Once yar4malar esnasrnda
-:kilmig, ilgrne paparazzi g6mntuler 96steriliyor..\rkasrndan tUm yansma dialanni seyrediyoruz.
". nihayet odul aianlar be11i oluyor. Fransrz
F.tografqr Michel Pakiela birincilikleri ahyor.
-iincilik ve ugiinculuk italyan yangmacrlartn.
Odul alanlan kutluyoruz. Gece yansrr-ra kadar
e[leniyzoruz. Bir hafta boyunca, hep birlikteolmanrn olugturdu[u arkadaghk ortamt ieinde
sohbet ediyoruz. Dostluklanmrzr devam ettirmek
du5uncesiyle kargrhkh oiarak adreslerimizl altp
veriyoruz. Boyle bir yarl$mantn Turkiye'de de
organize edrlebileceii duguncesiyle herkesi davet
ediyorum. Seneye gorugmek uzerevedalaEtyoruz.
Bugiin Pazar, Malta'da son gunum. Ugagim geg
saatte. Malta turu yaparken g6valyelerin tarihiyle
ilgrli kitap a1m4trm. Kitabrn iginde Turgut Reis'in
olumunu tasvir eden bir tablo resmi g6rmtg ve
satlcrya mezarln nerede
olabilece[ir-ri sormustum. O
da muhtemelen \'{arsa dakiTurk mezarlrItndaolabilecegini soylemig ve
yerrni tarrI etmi>ti. Bugun
orayr ziyaret edecegim.Bulmam hig de zor olmadr.
Otobusteki yaglr kadrnrneceglm yerl sdyledr ve
i5aretle llendeki Osmanirmirnarislndeki yaptyrgoslerdi. Maalese[. grrrs
kaprsr ki1it1i, etraflnldolagryorum. Malta tasrnrn
i5lenmesiyle yaprlmrg ku1e,
kubbe ve bahge duvarlanbakrmlr, qieeklerledonatrlmrq. Kendimi bir an
icin istanbul'da Eyup
semtindeymrgim gibi hissettim. Yurdad6ndukten sonra, Baliket'nrn kitabtndano$reniyorum ki Turgut Reis, olumunden sonra
Malta'ya deii1, Sancak beyli[i yaptlglTrablusgarp'a gdmulmuq. Orada da Turbesi
varml$. ingilizler 1919, 1921 yrllart arastnda
bazr ittihat ve Terakki y6neticilerini, devlet
gorevlllerim, Meclis-i Mebusan uyelerini Malta'ya
surgune gondermrqler. Bunlann arasfida Ztya
Gokalp gibi yazarlar, Rauf Orbay glbi Mebuslar
varmrs. Surgunde 61en 13 kiql bu sehitlikteyatlyormus.
Akgam oluyor, kryr boyunca yuruyorum.Yatlann, kalnklann
fotograflarrnrgekryorum. Kale
duvarlan, kiliselerrgrklan drrrlmrg.Suda rgrklarrnyanslmalarr,denrzrn kokusu,ne guze1,tatildeyim.
Yoruluvorum ve
acrkryorum. Tarihikule restoreedi1mig, lokantaolarak hizrnetveriyor. Maltagarabr igryorum.Lampuka bahflryiyorum.
Bir hafta ne kadar
da gabuk geqti,anrlarlmadahyorum...
-S&J"Affffg 55m6$$v&s;k\
*3.t iq
o?' $,s...5"#in' o
h lF*uC
ffi**- *ffi&
MaltaI
Malra. Srcilya'nrn a0 km. guneyinde. Alrika nrn
290 km. kuzeyinde. Akdeniz'in orrasrndadrr.Ma1ta, Gozo ve Comino adalartnrn toplamyuzolqumu 320 km2'dir. Bizim Gokgeada ve
Bozcaada toplam alanr kadar. Nufus 350.000kr5iyle Avrupa'nn en l,uksek nufus yo$un1ufiuna
sahip devletidir. Anadili ArapQa o1up, Finike ,
Kartaca ve Srcilya'dan gelen halklann kan5rmrdrr.
Srcak kanh, tlpik Akdemzhdirler.
Malta adasrna i1k ayak basanlar, M.O. 7000,deSicilya'dan gelenler olmug1ar. Paleolitik donemdeyagam magaralarda surmu5, Neolitik ddnemdeM O. 5000'den itrbaren rag ve kerpig evlerdeoturmu5iar. ci[rcrlik baslarnr! \1.O 4000- ]000yrllannda 6nceleri kayalar oyularak, sonralanbuyuk ta5 duvarlarla taprnaklar inga etmigler.M.O. 2500-700 yrl1an arasrnda Tung ve Demircaqlannr ya.amrslar. Irl.O. 700'dc Finrkelidenizci kar,rm, adada kolonller kunnuq, zamanlayerli halkla karrsrnrs. M O.500'de Karracalrlar
da adaya yerle5meye baglamrg. Bu donemdeYunanhlar r.,e Mrstrhlar ile tlcan ihgki geli5mig.
Romahlar, M.O. 21B,de Kartaca'ya ustunluksaglayarak adayr a1mrg1ar.. M.S. 60,da St. paul
Kudus'ten Roma'ya goturulurken gemi batmasrsonucunda adaya qrkrp, i1k hrisriyanhktohurnlarrnr ekmis. Roma inrparatorlugu nunrkiyc bolunmesiyle ada. Bizans impararorluguyonetimine girmiq. 870'de Araplar tarafindanistila edilmig Adada Arap hakimiyeti 2ZO yisiirdukten sonra, ada Norn-ranlann eline geqmi5,
daha sonra da Sicilya Kralhfrna baglanmr5.
St. John Hastabakrcrlar Tarikatr. 10B0,deKudus'te kurulmug, kursal topraklara giden yagh
hacrlann bakrmrna kendilerlni adamr5 brrkurulugmug. 1099'da t. Haqh Seferi'ndeKudus'Un Hristiyanlarca ahnmastndan sonraaskeri bir kimlik kazanmr5, St. John g6valyeleri
adrnr almrg. t29t'de Akka,nrn rnuslumanlanneline gegmesiyle, geglci olarak Krbns,a 969etmisler. 1309'da Rodos,u feth ederekyerleqmigler. Kanunr Sultan Suleyman 1522'deBodrum Kaiesi'y1e birlikte Rodos,u ahnca,ispanya Krah Charles V (garlker-r), Malta adasrnr
ve Trablusgarp'r 1530 inhnda q6valyelere vermig.
$ovalyeler, 268 yrl adanrn elendileri o1mug1ar.
Napolyon, l798'de Mrsrr Sefen'ne giderkenMalta'yr ahp ve govalyelenn yonetimine sonvermiq. 1800'de Amiral Nelson adayr ahnca,ingilizler 1964 yrhna kadar adayr y6netmisler.1964'de ba$rmstzhgrnr rlan eden Malta, 1974yrltndan beri Cumhuriyer i1e y6netl1iyor.
4n -_.1
56 ffimJAff-fff'ffruB-arvaeg{
f
N,fi'Bffi
Avrupo'nln En lyi
i'it$''i'r'' Eff
hunyolsr dshu estetik,
du;lur duhu keyifli.
Kabin Sistemleri Ltd.
Muallim Koy
Kurtderesi Mevkii
Gebze 414A0 Kocaeli
rffi"eE -.iry
RSAt
Ne Barlar Sokaft.,.Ne de Halikarnas...
Bodrum'un En RenkliYerleri Ba$ka Adreste
Neyzen Tevfik Gaddesi iizerindeki dalrg merkezi biirolanndanher tiirlii ekipmanr kiralayabilir, gerekli bilgi ve sualtl e[itim
programlann I alabi I ir, aynca dal lg h iilgelerinindetaylannl iifrenebi I irsin iz.
I T,:::i,hffI":u.'iltili:l:-/ y"k ki Bodrurn'dur. Bodrum'da
dahnacak b6lgelerin buyuk qo$un1ufiu
Karaada'nrn burunlan ve koylanndayogunlagmr5 durumda. Hava ve denrzgar[lanna gore ada koylari rahat dahg
yapmak icln idea1. Bodrurn'unguneybatrsrndakr Gdrece Adast kiyrlanda dahs yapmak rgin Karaada gibi em-niyetli
Dahg merkezinln ve dalgrqlann en gok
tercih ettr$i dahg bolgesi ise Bodrum'un
guneyindeki nuyuk ve Kuguk Reeflerdir.Bu reefler ge5itli sualtr canhlannr ve bit-kilerini gormek rgin kaqrnlmamasrgereken populer bir dahg b6lgesidir
Havanrn ryl oldu[u zamanlar, battdaKargr Adasr, dofu sahillninde ise OrakAdasr mukemmel dahg noktalandrr..Kargr'da degrgik sualtr canhlan gozukse
de bu Orak'ta oldukga az, fakat dip yaprsr
ve dik inen duvarlan ile dahcrlara zevklidakikalar yagatmaktadrr.
KaraadaDahg boigeleri dip yaprsrnrn dahga ve
canhlara daha musait olmasr bakrmrndanguney taraflannda yogunlaqmrg, kuzeyve batr bolumleri ise derinlegen krsrmlanhemen yosun olarak devam ettigindendoiayr bu bolumlere raibet edilme-mektedir.
Bodrum'un yarubaSrnda olmasrna ra$men
son derece tenha olan Karaada'mn dalqb6lgelerini g6yle srraiayabiliriz; FenerBumu, Hrrsrz Koyu, Guney Ucu, Aksona
Bumu, Poyraz Koyu, Delikli Maf,ara ve
adamn hemen grlrneyindeki Yassr Kaya.
Fener Burnu: Burada dip yaprsr g[neydoguya devam eden kUgtk taghklar ve
hemen derinle5meyen bir egimle 30metrede yosunlarla son bulur. Bu bOlge-
de ahtapot, b6cek ve kuguk sungerlerg6rmek mumktndur.
Hrrsrz Koyu: Bu koy da14 iqin qok guvenliolmasrndan dolayr daha qok egitimlerdetercih edilir. Fakat agrktaki burnun
Yazr ve Fotograflar:Engin AYGUN
Karadda: Aksona Burnu'nda sanger haph eshi bir qapa
ss #ffiAEH'EmS'wras.6
..;+1ii1iffi:,, .:ilrr:i:i!l'i:,1!
:,irrL.-liJ.t:,:l
b.d.F..m.F
*-;',- :b*
-.-
-zt
1.-,
tt'
.5*,rE
f"*
t
Ag-rlth lrcmettntzi ya da
tipl eini zt y antntza al m antza
Sereh Yoh. Ddh; merkezlei
4oh geni5 ehtpman sec,ene!\tle Bodt'umt da hizmehnizde.
arkasrna geQerseniz derinlesen kayahklannustundeki sungerlerin Uzerine oturmus orfozlan
yakrndan izleme olanagrnlz var.
Hrrsrz Koyu'nun en 6zel yeri de iq taraftaki dar
ve uzun ma$arasrdir. Bu ma$ara sadece dahg
rehberlennrn esliqinde, gok deneyimli dahcrlara
tavsiye edilir. Ma[ara gok dar olmakla beraber
onlarca me[re adanrn icrne devam errnektedir ki,bazr krsrmlarda glqman bir dal4crn geqemeyecegi
bolumler rrrevcuttur. (Bu ma$ara ile ilgili detayh
bilgi ve [otogra[1arr gelecek sayrlarLmrzda
yavrnlayacagrz).
Giiney Ucu: Burnun kuzey yonune do$ru yuz-
erseniz, 30-35 rnetredekl geni5 kovugu r.e
icindeki yuzlerce krrmrzr kuguk bahklan girrebi-
lirsiniz. Fotolraf makinamz yammzda ise burada
eok degisik renk r.e g6rr-intr-iler elde etmeniz
mumkunclur.
Aksona Burnu: Aqrk denize do$ru grkrrkga 30-
40 metreierde fazla parqalanmamrq amphoralar
ve ustu sungerlerle kaplanrnrg dort trrnakh eski
bir demir gapa gdreceksiniz. Qer.rede karagoz r.e
sarpa suruleri devamh oiarak bulunmakta, az
sallda da laos ve murene rastlamak mumkun.
Gorece Ad"as: Kurt Burnu'nd-a
ptnann iginden ahmaya calcan
bir ahtapot.
Bu ahtapot,
hilinmeyen bir zamanda batmrq
ticaret gemisinden kalan amphora tarlalarr,iizerisiingerle sanlmrE eski hir qapa,
orfozlar, akyalar Bodrum'un en sessiz
ama en giizel, en etkileyici kiigelerindesizin tarafrnrzdan kegfedilmeyi bekliyorlar.
Poyraz Koyu: Kayahklardan buruna degil de daha
iQte kalan krsmrndan taglann bittigi derinligeulagrrsamz genig bir kumiuga gelinir. Buradan
10-15 metre daha agrhrsanrz, 38 metrede birinsamn iqine rahat srgabilecegi btyrik bir sunger-
le karqrlaqrrsrmz.
Daha derinlere, 50 metrelere gelindiflinde ise
buyuk bir basamak gibi bir kayahk gruplakargrlaqrrsrniz ki burada bir gok orfozu bir aruda
gormeniz olasrdr.
Delikli Ma$ara: Qevrede bir eok kusuk magara
olmasrna karqrn Delikli Maf,aralmn igi 8-10 kiEryi
alacakkadar buyuk ve giriqi de qok genigtir. Bu
bo1'ut yukan dogru devam ederken daralip birbaca gibi sadece tek bir kiginin gegebilecegi
darh$a erigtikten sonra kayahklann srg tarafina
bir qlkg verir. Genelde qogu dahcr genig taraftan
girip bu baca gibi yerden grkmayr gok heyecan
verici bulur.
Yassr Kaya: Kendi bagrna bir adacrk olan bubolge akrntrya agrk krsrmdadrr. GuneydoSu
Larafrna gidildikqe derinlik 50-60 metrelere ulaquKur aada: Povraz Burnu'nda 38 metrede bnyilk delt siingt:r
60 -€trJAffiEEe6ffiYAS;F\
ffi#ffi
.-
-*-
"a*\..
iI
t"+
fakat 40 metrelerde buyuk orfozlar ve 50 metre-
Ierde ise buyuk boru sungerlerin ktimelendigihsrmlan gorebilirsiniz.
Giirece AdasrKurt Burnu: Hafif bir eSimle derinlegen, ig
krsrmlarda ahtapot, karag1z suruleri, lahoz, orfoz
gibi canlrian ve ban amph.6ra krnklanm bulabi-lirsiniz. Burnun arka taraflndan Kos'a do$ruydneldiginizde 33 metrelerde bahkgrlann dibe
brraktrklan, mantarlanmn suda asrli kahp birperde g6runumu verdiSi af, kritlesi de
[otografqrlann ilgi odagrdrr.
Biiyiik ve Kiigiik Beeller: Bodrum'un en iyi dalqbolgeierindendir. Her iki reefrde de aradtgllztum deniz canhlan ve manzaralanm bulabilir,sualtr fotograf ve video qekimlerinde de birqokpozisyonu g6runtuleyebilirsiniz. Birbirlerine gok
yakrn olan reeflierin zeminleri benzerlikler gos-
terir.
Yizeye yakrn olan taraflan 5-6 metre birdenderinlegen've gtrney dof,u tarafinda olan dikduvarlan ile 30-33 metrelere ulaqrrlar. Orfoz,
Lahoz grbi iri bahklan buralarda kovuk iqlerinde
hatta dqanda dolagrken, bazer de bir sungerin
ustirnde ot ururken bulabilirsiniz.
Duvar taralrnd a bazr zamanlarda buyuk Akya
surrileri ve sinaritler gegigler yaparlar. Zerrrir.e
inildikqe yuzlerce karagbzin suruler halindeakrgrm seyredebilirsiniz.
25-30 metrelerde derin dar kovuklar bulunur.Elinizde bir sualtr feneri olmasr, buradaki
Garece AdarKurtBumu'nda
25 metrede
alahmh
bir amphora
.' vebahhadamlar.
canhlan daha yakrndan ve
renklerini anlayarak incele-
menize firsat verir. Bu ko-
r,uklara dikkatli bahldrkqa
bazrlarnda murenlerinyuva yaptrgl krsrmlararastlayabilirsiniz.
Kargr AdasrHavanrn iyi oldugu za-
manlarda gidilen Akyariartarafinda kuguk bir adadrr.
Adarun ustu ve dip taraflanqok girintili ve grkrntrh birgekle sahiptir ve bu kayalar
30 metre derinlere kadar
ulagrrlar. Yine qewedeki qok
qegitli canh ve bahk srimleri
burada da bol miktardag6rulur. Qo$o zamarr derriz
duzgon olsa da akrntr bubolgede kendini belli eder.
Orak AdasrBodrum'un uzak dahq
bolgelerinden biridir. Kryrdaki kayahklar birbi-rine paralel testere gibi qekiller olugturmuqlardrr.
Guneye grkrldrkqa srf, kayahklar birden dik biregimle 50-60 metrelere kadar inerler. Dik
yamaqlar uzunca mesafeler devam eder, bir qok
bdlumde de kourklar ve kuguk magaralara rast-
layabilirsiniz. Fakat burada sualtr canhlan Reef
ve Kargr'daki kadar ge9it11 ve bol degildir.
UlagrmBodrum'a otomobil ve otobusten bagka
gok klsa zamanda ulagabilece$iniz birde havaalam mevcut. Buraya hergunTurk Hava Yoilan'nrn kuquk jetuqaklan ile rahat ve gabuk ulagmak
elinizde.
Dalmaya giderken tupunuzu ve agrrirk
kemerinizi tagrmarlza gerek yok, gUnkU
dahg merkezlerinde tup ve agrrhk bagta
olmak uzere di$er ekipmanlar da yeterli
miktarlarda mevcut.
Not: Dalrgtan sottra, ueag,a
binmeden 6nce dahs bilgisaya-rtnrTila le ao.ll{. tablonuzdabelirtilen uqnq ydsa,$tnt uttut-n6ym.
Kar aada: Giney U cu' nda hovuhta btr dahct t e htiqiih ht mtzt b ahhl dr
62 ffiw&&ffmm83ff'NwesPlS
*' Kqlire - Hizmet - Ciddiyer
Egepen'inzengril
qeeidiy'eytlscnscakmekqnler
yorufiyoruz
Bakrk6y:(0212) 571 10 43Fa,r {0212) 561 13 40B.Qelanee:(0212) 883 48 03 - 881 33 5sFa,r (0212) 881 13 74Begy0zevler:{02121 537 68 30 - 535 08 95Fax {0212) 537 68 30
$eytan,Ayrrntrda Gizl idir
Scuha kazalannrn % 50'siYiizerlik ve Denge Yele$i'nin iglevini tam olarak anlayamamak
ve onu dofiru kullanamamaktan kaynaklanlyor.
Yazr Giikhan f UnfSualtr Aragtrrmalarr Derne$i Bagkanr
korkutan olay, dahcr adayrmn Y.D.Y. velveya
diger nedenlere ba$h olarak yukan firlamasrdrr.
Tabii ki egitim slraslnda karqrlagrlabilecek,
yuzerlige bagh diger bazl tehlikeler de vardrr.Yaprlan g6zlemler ve aragtrrmalar gdstermigtirki, dahcr ile Y.D.Y. arasrnda ciddi bir sorunsozkonusudur. Bu sorunun kokeninde;. Dahcrmn aldrgr egitimin kalitesi,. Denepm duzeyi-dahg sapsr,. Dalrcrnrn kigisel beceri ve ussal dizeyi,. Y.D.Y.rne ba$h tasanm sorunlan,. Y.D.Y.'ni satrn alrrken/kiralarken segimde
yaprlan bazr hatalar gibi etkenler yatmaktadrr.
SCUBA temel egitimlerinde genellikle Y.D.Y.
kullanrmr ve buna ba$h ytzerlik becerileriuzerinde bazt egitmenler yeterincedurmamaktadrr. Dolayrsryla ogrenci, eksikyetigmektedir.
Baglangrg aqamasrndaki dahcrlar, kurs bitimininardrndan 10-20 dal4 sonra, ancak yuzerliliklerinioturtabilmektedirler. Yani dahg sayrsrmn artrgr
ve dikkat bu sorunun eozumu igin 6nemlidir.
Bazr dahcr adaylan ise eegitli nedenlerle(ilgisizlik, dikkati dagrtrcr difler etkenler gibi)beceri.yi geg kavramaktadrrlar. Bu sorunda6gretmenin yetersizligi ve hareketi kotu/yanhq
aktarrna ekikligi de rol oynayabilir. Y.D.Y.'lerde
ve 6zellikle giSirmdsdndurme mekanizmalannda
belli bir standart olmadrgr igin dahcrlar, dzelliklekirahk malzeme kullandrklannda bazr sorunlarlakargrlaqmakta ve acemilikler g6rulmektedir.
Y.D.Y.'ler dncelikle dahgrn amactna ve dahg
disiplinine (teknik, sportif , rekrasyonel) uygun,egitim ve deneyim dizeyine g6re seqilmelidir.Baglangrgta yukarrda srralanan noktalara dikkatedilmesi olugabilecek acil sorunlan dogmadan
engelier. En iyi kurtarma, olugmadan sorunutespit eden ve onu onleyen kurtarmadrr. Bu
yiizdet dahg kurtarma kurslannda, 6grencilere
anhk ivedl olaylan olugmadan ve geligmedentanrmlayabilecek ipuglannrn neler oldugu6gretilir.
ir soylenceye g6re; Argimedisrin"Evreka..Evreka!" diye ba!rrarakhamamdan yanqrplak dqan firlarnasrndan
bu yana Yuzerlik (yuzerhhk) hakkrnda qok qey
biliyoruz.
Eskllerin "sephiye" dediklen yuzerlik, dah5
olaytnda en onemli yeri Lu[an becerilerdenbiridir. Tum SCUBA daiig temel egitimlerindeen gok uzennde durulan krlgrsal qah5rna,
luzerliktir. Qunku 1-uzerlifinl kurmu5 bir dahcr,
kendini kontrol etmeyi billyordur, gevresine
daha az zarar verir. solunumu daha verimlidir.dolayrsryla hava harcamr daha azdrr, kendinikonforlu hisseder, istedigi noktada kalabilir...
Oze11ik1e dogru palet vurug teknikleriylebirlegince 1,uzer1ik, dahg guvenliginin en onemli
Ogesidir Yuzerlik ve yuzerlik kontrolu, dah5rn
ternelidir. Yuzerlik sorunlanm gdzmuq bir dahcr,
artrk dalabiliyor demektir. Yuzerligi saf1ayan en
6nem1i dal4 aleti rse, hig quphesiz krsa adr Y D.Y.
olan Yuzerlik ve Denge Yelefli'dir. Y.D.Y., hem
yuzeyde rahathk ve guvenlik saglarken, ayr-n
zamanda sualtrnda doial yuzerligi saglamamrza
yarayan ve gofu zaman (dugmelerine basrlmadrgr
zaman) dahstaki en sessiz arkadagrmrzdrr.
SCUBA dah5 donatrsr iginde e1le en gokkullanrlan ve en kompleks dahg aletidirdi,vebiliriz. SCUBA dahcrsr adayr 6$rencilerin de
en qok zorlandiklan beceriler, yuzerlik i1e rlgrli
olanlandrr. Dahg efitimcilerini ise en qok
64
1979 yirttda yaprlan bir aragtrrma; kontrol drgr l
r.,e plansrz yaprlan yukseimelerin yolaqabllecefi anr ve hrzh grki5 blgimindesonuglanan ivedi durumlann 6nlenebilmesi
iqin Y.D.Y.'nin dogru ve duzgunkullanrlmasrnr safilayan bir eflitimyontemlnin olugturulmasr gerekliliginiortaya koymu5tu. Dogal olarak hemen
eldeki efitlm yontemi gozden gegirildr
ve yeni bir oflretrm biqimi SCUBA
temel egltim programlanna konuldu.Uzun yrllar suren bu arastlrmanlnrgr[rnda olugturulan programlarlaegitimler devam ettirildr.
Oysa, gegenlerde yaprlan yeni birara5tlrma ise, agalrdaki 5u ilgingsonuglan veriyordu: Dah5 kazalannr
ve o1ay1anm, nitel ve nicel olarak, en
iyi izlcrnc vc kayrt ctmc sistemrne
sahip ulkelerin bagrnda gelenAvus[ra1ya'da meydana gelen 100
o1um1u scuba kazasrmn g6zumlenmesi
strastnda 9" l2'lik bir oruntn sisirici-
duzeneginin bozulmasr sonucundaortaya grktrgr goruldu.
Krsa adr DIMS o1an, DalqKazalan G6zetim
Aragtrrmasr srrasrnda; Y D Y. ile ilgili oian
dahg kazasr raporlan analiz edildi. Y.D.Y. ileifukili oldugu belirtilen 154 vaka sozkonusuydu
Bt kazalardan 48 tanesi eesitli bieimlerdeyaralarrma ve incinmeyle sonuglanan hasarh
vukuatlardr. Y.D.Y. ile iliqkili kazaiann oluq
srkhgrna gore dizilmiq qizelgesi Qizelge 1'de
96rulmektedir.
0tiziimleme(ler)Y.D.Y.rnin iqlevini tam olarak anlayamamak ve
onu dogru kullanamamak, kargrlagrlan ivedisorunlann nedenleri iqinde o/o 50'1ik bir yere
sahiptir. Ozellik1e, Y.D.Y.'ni nasll s6ndurecegini(boqaltacagrnr) bilmeyen dahcrlar (ki bu tursorunlar sadece gaylak ya da yeni diyeadlandrnlan dahcrlara ozgu bir sorun degildir!!),
bu orana dnemli bir katkr yapmrglardrr. 89
olayda dalrcrlar qrkrg hrzlarrnryavaqlatamamrglardrr, gunku herhangi birnedenle Y.D.Y.'lerini s6ndurememiglerdir.Sozkonusu bu 89 o1a1,rn 40 tanesinde asrl neden,
dahcrnrn Y.D.Y.'nin nasrl sondurulece$inibilmedigi (!) basi.t gereegine dayantyor.Buna g6re, qu pratik sonuca ve uygulamaya
ulagabiliriz. Dalicrlar, herhangi yeni bir Y.D.Y.
satln ahrken ya da kiralarken, 6nce onunfonksiyonlan hakkrnda kapsamh bilgi almalan
ve uzerinde el alqkanhg yaratacak kadar, yeterli
sayrda deneme yapmahdrrlar. Her dal4tan 6nce,
Y.D.Y.rnin qahgmasr, tokalan, kayrqlan,dogmeleri denemeli ve bu i6lem dahg oncesi su
drgrnda ve su iQinde mutlaka yaprlmahdrr. Biz,
buna "Dahg Oncesi Guvenlik Ahgtrrmasr"
diyoruz. Ne yazrk ki dahcrlar, genellikle bu
basit ve krsa iglemi yapmayl ihrnal ederler.
Kazalann uqte bin (1/3) oranrndaki nedenininA.B. 5i5iricisi r1e i1gi1i oldufu ortaya qrkmrgtrr.
A.B. kamersrnr (hortumunu) giqiricimekanizmaya yanh5 ba$1amak, bakrrnsrzhk (ruz
ve toz pargacrklarrnrn sertlegmesr ve
mekanizmayr kilitlemesi), hava srzdrranbaglantrlar ve hortum elemanlarr, 5igiriciduzeneginin dogru e1 iqinde dofru konumdatutulmamasr baqhca sebeplerdrr. Bununla
beraber, en tehlikeli rvedi durum ise 5iqiricinin,dah5 srrasrnda birdenbire harekete gegerek
Y.D.Y.'nin kendi kendine giqrnesine neden
olmasrdrr.
15 kaza raporunda boylesi bir durumgozlenml5tir ve %'10 oranrnda hasarh vakaya
neden olmugtur. Bu tur olaylann birgo$ununnedeni kotu malzeme bakrmrdrr. $igiricidtzenek, her dahEtan sonra mutlaka bol su i1e
yrkanmah ve yrlhk bakrmr yaptrnlmahdrr. 25
kazada dahcr, gigirme ve s6ndurme d6gmelerini
birbirine kanstrmas ve yanhg dugmeye basmqttr.
Yani sdndurece$i yerde gigirmi5tir! I kazada ise
dahcr, qiglrmesi gerekrrken, Y.D.Y.'ni sor-rdurmu5
ve hrzla derine dugtugu saptanml$tlr. Bu turkazalar en Qok incinme oranlna sahip grubu
olu5turmaktadir (Bakrmz glzelge 1).
Ornegln, gigirici i1e sondurlicn du[melerikesinlikle birbirinden avrran bir tasarlm
degrsikli$, bu tur bir kangrkhgr muhtemelen
onleyebilir. En ideali, gigirici ve sdndurucu
mekanizmalarl, tum uretici firmalann,ortak goru5 birligi rginde, standart blrolgiiye ve bigime getrrmeleridlr. Boylece
. farkh rnodel ve rnarka Y.D.Y. kullanan
dalr5 e5lerinin, birbirlerine yardrm
etmelerr kolayiagabilir ve ivedidururnlarda rnudahale hrzlarr ve
becenlen artabilir. Y.D.Y.'mn kaldrnna
gucunun yetersiz kaldrgr durumlannnedenleri; tar-rk iginde azhaya kalmasr
ya da hiq hava kalrnamasr. sisirici
hortumun baglantrlarrndakl hava
kaqaklan, sondurme valfrnin bozukolmasr ve gigirme/sondurme
mekanizmasrnr kullanabilmekteki beceri
sorunlandrr (glgiricryi yakalayamamak
gibi)
Bu tur sorunlann go[un1u[u, dalq oncesi
yaprlacak basit bir konrrol i1e
engellenebilir. Aynca raporlar, bazr
dahcrlann Y.D.Y.'nr afrz1a grgirmeyi
blhnediklerlni ilade ettiklerini ortayakoynugtur. Bu kazalann sekizinde (B) (hepsi
de incrnmeyle/hasarla sonuglanmrgtrr)dalrcrlarrn, agrrlrk kemerini atmadrklarrsaptanm$tlr. Di$er dahq kazalan lstatistiklerine
bakrldrgrnda, ylne gdrulmektedlr ki, geneliikle
agrrlrk kemerleri atrlmamaktadrr. Olumcul kaza
raporlannrn qogunlu!unda, dahcrmn uzerinde
agrrhk kemeri oldu$u haldu bulundulu rapor
edllmigtir Gelecektekl scuba dahg egltimlerinde,
afrrhk kemerinin atrlmasr pratiginin programlara
eklenmesi beklenrnektedir. DIMS eahsmasrnda,huh qrk4a rl4kin 267 olay toplanm4trr. Bunlann
75 ranesi, Y.D Y ile ilgi1i sorunlardrr $agrrtrcrolarak bunlann o/o 50'si, incinme ve bedensel
hasan igermektedir. Bu sayrdan 6 olayda dahcr,
sondurme du$mesine basmasrna ra$men, grkr5
hrzr kesilmemistir. Cnnku bogaltrna/sondurrne
mekamzmalan yetersiz kaimrgtrr. E[er bundan
ffiffiAE"€':fl 6sm6N'YAg.{Tq
bu tur sorunlann ustesinden gelinebilir. Bu
verilerden anlagrlacaf,r uzere dahcrlar, Y.D.Y.'leri
uzerinde agairdaki noktalan dikkate almakzorundadrlar:1. Dof,rudan gigirici mekanizmasrnm iqinde
tuz/Loz katrlagmasrna flrsat vermemek2. $igiricinin A.B. kamgrsrna bagr olduf,undan
emin olmak
3. Ainzdan ve doSrudan gigirme duzeneginin
duzgun gal4masr
4. Sisirici hortumunda hava kagagr olasrhgr
5. $iqiricide agzhk pargasrmn doSru yerde ve
gahgryor olmasr
6. $i5irici ve sondurncunun saf,lam olmasr ve
kolay erigilebiliyor (ele gelebiliyor) olmasr
7. Y.D.Y. tam dolu qiqik oldugu durumda hava
kaqrrmamalr
8. S6ndurme dugmesi qahgmah ve herhangi birkrnk/1,utrk eksik parqa olmamah
9. Cabuk boqaltma valfi gahgryor olmah10. Dahq tankrna Y.D.Y. dogru ve srkrca takrh
1 I. Y.D.Y. izeinizde iken rahatsrmz, tum toka
ve kayr5lar yerinde ve gergin
12. Y.D.Y. tam dolu iken soluma gualugu
yatatmtyot
Qizelge 1'e bakarak bu verilerin Y.D.Y. ile ilgilikazalann mutlak niceligini yansltrp yansrtmadrgr
hakkrnda bir gupheye dugebilirsiniz. Bu dogru
bir yaklagrm olabilir. Kaza raporlarl mutlaksayrlardrr. Aragtrrmacrlar, bu ttr girdilerinomUnat6r veri ya da denomunat6r veri oiarak
adlandrnrlar. Bir kazamn grk4rna ve sonuglan-
masrna ili5kin korrelasyonu ile pek ilgilenmezier.
Sadece hata, plansrz olaylar, 6n1em nedenleri ve
olaya katkr saglayan etkenler ile ilgilenirler.
Kazalar (incinme ile sonuglanan-vurgun ya da
tuzlu su soluma veya 61um gibi) bir hatadaryada hata toleransrmn qok az oldu$u uygunsuz
zamanda olugan plan drgr bir geligmedenkaynaklamr. gayet bir dahcr, suya girip agagrya
inmek isterken, yanhqhkla qiqirici ddf,mesine
basryorsa bu durumda incinme olasrhSr enaz
dtzeydedir. eunku dahcr, zaterLylzeydedi ye
hatasrn kolayca farkederek duzeltebilir. Bdylesi
bir kaza rapor edilmeyebiiir. Bununla birlikte,ef,er dahcr, aywhatayr agagrda yaparsa, durumtamamen defl1sebilir. Yanlq dogmeye basrlmasrm
izleyen ard4rk durumda ise, hrzh bir grkrq iledahcr ciddi bir biqimde incinebilir ve hatta61ebi1ir. Bu durumda kaza, inclnme iqerdigi iginen kolay erigilebilir kaza verlleri toplamamerkezine uygun bir formatta olay raporedilebilir. Kaza raporlannda, geneliikle incinme
ve hasar veriieri uzeiinde durulur. Bunundqmdakiler genellikle gozardr edilir. Ama vaka(olay) raporlan, incinme olsun olmasrn tum budurumlan iqerebilir. OIay Raporu lle KazaRaporu arasrndaki ince aynm bwada yatar.Genellikle yanhg anlagrldrgr igin, incinme ve
61um iEeren kazalar rapor edilir. Oysa
incinmeyle songlanmayan, onceden farkedilerek
6nlenen kaza adayr olaylar dahi veri toplama
merkezlerine gonderilmeli'ilir. Olay raporlan,dahcm-rn incinmesinden ve 6lmesinden daha qok
diger teknik detaylal yansrtmahdrr ki olayrn
analizi saghkh olarak yaprlabilsin.
Bilgiler iglenince ve analiz edilince,
olayiann gerqek nedenleri anlagrlu ve
6nlemeler yaratrlabilir. Bdylece da14
guvenligimizin iyileqtirilmesi ve
geligtirilmesi mumktrn olabilir.Dunyada birqok ulkede segilmiq bazr
kurumlar, bu veri toplama ve
96zumleme igini ustlenmiglerdir.Dal4 kazalanmn ve ivedi olaylanntoplanmasr; verilerin hemen tasnifive atalizi igin Turkiyetde ciddi ve
kapsamlr galrgma yapan bir yergegmigte mevcut defiildi. 1995yrhnda istanbul Universitesi, QapaTrp Fakultesi, Hiperbarik TrpAragtrrma ve Uygulama Merkezi,HITAM bunyesinde Qahgacak bir
1
Sorun ya da lncinme I{edeni
Dahcr Y.D.Y.ni siindiiremedi
Otomatik qigirici bozuldu
Giivenlik duraIrnda Y.D.Y. sorun gkardr
$igirme/stindiirme diigmelerini gagrrdr
Y.D.Y. yetersiz yiizerlik sa(ladr
Y.D.Y. hava kagrdr
Siindiirme/bosaltma hrzr yetersizdi
Dahcr qigirme mekanizmasrnrn yerini bulamadr
Y.D.Y.nin agrn gigmesi suya girigte sorun yarattr
Dahcr siindiirme diiImesinin yerini bulamadr
Dahcr aIrzla Y.D.Y.ni nasrl qigirece[ini bilmiyordu
Hrzl bogaltma valfi ktitii gah$tr
Siind[irme mekanizmasr bozuldu
Y.D.Y. dahcrnrn iistiine uvgun til eiide deEildi verahatsrzlkveriyordu'-Dalcr otomatik gigiriciyi do!ru galgtrrmayrbrlmryordu
Y.D.Y. gigirici kam gsr hava ka gnyordu
Y.D.Y. tam qiqik iken solunumu engelledi
Dalcr stind0rec
0lay Sayrsr
8g
33
26
Sayrsr
25
16
7
6
5
5
5
4
4
3
41
11
16
10
I0
1
I
0
1
2
0
1
3
3
2
1
I
1
0
0
0
I
Da14 Kazalan Veri Bankasr igin baglangrq yaprldr.
HITAM-DKB krsa adr altrnda etkinliklerinisurdurecek bu merkez, Turkiye'de farkhkesimlerde yurutulen sualtr gal4malanmn daha
saghkh bir zemine oturtulabilmesi iqin onemlibir g6revi Uzerine almrg bulunmaktadrr. Bu
giriqim, tum Turkiye sualtr toplulugu igin 6nem1i
bir agamadrr. Her disiplinden butun dalicrlann,
meydana gelenkazave/veya acil olaylan buraya
rapor edeceklerini dilemekteyiz.
Ancak, bu merkezin olaylan sadece trbbi yonden
degil; aynr zamanda teknik ve malzemeyonunden de ele almasr gerekir. Bu nedenle,
merkezin gahgma kadrosu iqine gonulluprofesyonellerden segilmig gegitli uzmaniann,e$itimcilerin ve de muhendislerin katrlmasr
faydah olur kamsrndayrz. Aynca baglangrqtan
itibaren bilgisayar destekli veri tabam y6netimi,
merkezin bagansrm artrracaktrr. Onemli olan birbagka nokta ise, kiqi haklanna bir zarargelmemesi ve dahcrlarla daha kolay iletisimegeqilebllmesi igin, merkez yoneticilerin kapakgizliligine 6nem vermeleri gereklidir.Doiratr-insan-Egitim dongusu iginde kazalarrr've ivedi olaylann q6zumlenmesi, ince aprntrlara
girilmesi, ileri vadede daha saghkh sonuglar
Setirecektir Unutmayrn!geytanaynntrda gizlidir. .*dYXt \
Danrgrm KaynaklanDr. Chris Acott, An Analysis of BCD Incient ReportsReceived by the Diving Incient Monitoring Study.1995, PADI UnderwaterJournal, Third Quarter 1995:26-27
John Hardy & Yal Hodges, BC Lite, 1995, Rodale'sScuba Diving Magazine, September/October'95 : 60-65,73,83David Rhea, Cathy Rhea, Stacy Mills, Linda MillsTeaching Bouyancy Control, 1993, NAUI Sources: TheJoumal of Underwater Education, March/April: 50-53,PADI Rescue Diver Manual, 1993 Edition, Edited byAIex Brylske & Drew Richardson: 85-90BSAC Sport Diving Manual, 1993: 74-77Dr. gamil Aktag, HITAM-DKB Qaf,n Mektubu - BilgiYaprag - 1995
66,ffi'ffiffifftr@ffieTYe$l&\
ll
rcilffi*,IIE""T",LJI:S
C Ayna yaprgtrncrlarr
C lsrcam dolgu maddeleri
O izolasyon maddeleri
O Cama, a[iminyuma, galvanizve paslanmaz geli$e yaprgtrncrtrkayrcr macun
Ttirkiye Mrimessili
MerkezTel
BriroTel
- --:Gam Sanayii ve licaref A.$.Meqeli Sok.No. 3813 4. Levent 80650 istanbu(0212) 264 21 93 Fax : (2121 278 46 13Zuhal Sok. No.4 Qa$layan 80340 lstanbul(0212) 241 14 60 Fax : (212) 231 42 37
Sualtlnda KusursuzSolumanln Garantisi :
Dacor Extreme PlusUzun ytllardlr en iyiyi arayan
ve bunu da daima bagaran Dacor,deneyiminin yeni kanltl Extreme Plus ile
teknoloiinin sualtlndaki iinderli$ine devam ediyor.
YAZI: Biilent EROL
acor, da14 endustrisinde 40 yrh agkrn
bir suredir zirvede kalmap baqarm4 birmarkadrr. Bu baqannrn altrnda
aragtlrma ve geliqtirmeye verilen 6nem
yatmaktadr. Da14 endustrisinin geligtiriimesinde
son derece Onemli bir rol oynayan dahg medyasr,
yapm6 oldugu butun karqrlaqtrrmah testlerde
Dacor'un bu nstunlugunu kanrtlamrqtrr.Dacor'un sektorde ismini en fazla duyurdugu ve
q6hretini pekigtirdigi urunler hiq kugkusuz
bugune kadar uretti$i regulat6rlerdir.
Son kugak regulatdrler arasrnda en geligtirilmig
model de EXTREME PLUS'drr. Ashnda bu model
Extreme modei regulatdrun birinci kademesjnde
yaprlan geli5tirmeler ile ortaya qrkm4or. Extreme
Plus'rn birinci. kademesinde bir adet yuksek
basrns (HP) grk4r, dort adet de alqak basinc (LP)
qrkrqr bulunur. Ancak algak basrng qrkrglanndan
ikisi de 90 "C'lik bir agr alam i1e bulunduklan
y.uva iqinde donuq yaparlar. Bu Qrkr$lardan biriregulatorun kendisi, ikincisi de BCD. kamqr
baglantrsr igindir.
Bu sistem, dahcrmn bagrm rahathkla sa[a, sola
ddndurmesine olanak saf,ladrp gibi regulatdr ve
BCD kamqrlannrn gereksiz yere kasrlmasrnr
68 ffiffiffitr'Hm0srxxrs#x
ilhhademe pistonuna
e5lih eden diyaJram
Qetresel huru contah
biincihademe
t\:
Hara enjehsiyon tibilBirin, i hade me r egLii"r r.rr dr. yulrsr Solunumhontrol
butonu
6n1er. Bu sistem dahcrya, 6zel1ikle ma$ara ve
batrk dahglar iQln eok onemh bir avantaj
sa!lamaktadrr.
Extreme sedsinin en onemh farklanndan biri de
birinci kademenin tum iq pargalanm, Qok lyi blrdizi1ig1e bir arada tutan tek bir pargaya sahip
olmasrdrr. Bu parga qevresel olarak kuru. airtrmhdrr. bu da silikon krrlenmesini onler.
Regulat6run tum birinci kademe parqalarrnrn
tek bir parQa iqerisinde toplanmri olmasi da
buyuk bir servis ve bakrm kolayh$r demektir.
ikinci kademe ise duzgun agrh olmasr ve haflfoluqu nedeniyle dahcrnin Qene yorulmasmr onler.
Qokazbir gabayla nefes gekebilme ozelligi, birayar dufimesi ile daha da artrnlmrgtrr. Derinsularda dahcr hava akrq hrzrm kendi arzusu
DtyaJram egzozvalJi
ihinci hademe r egilatitr dt5 y aprst
90" h"arehet yetene{ine sahip 2 adet al{ah bastnc
(LP) EthrStna eh olardh diger tht udet alQahbasrnc
grht5tyla t e 1 adet yiilseh b dstne GIP) erhrsrylakusursuz btr r egilatir.
T'im biinci hademe tg p ar galan
birarada tutan odiler tasarLm
paralelinde artlrabillr. Bu duzen regulat6run her
derinlikte aynl performansla kullanrlmasrnr
sa$lar. Kolay nefes verebilmek iqin de duzgun
bir egzost grkrqrna sahiptir. Bu dzellikteki birregulat6r, uzun yrllardrr en iyryr arayan ve bunuda daima bagaran tecrubenin urunudur. Dacor,
Extreme Plus ile teknolojinin sualtrndaki
te glneSe dal,anrhlt regilator gantasr
dnderli$ine devam etmektedir
ffiffitrE 6sr)@$rYd,sp4'
\:r
DENIZDEN grKAN HAZ|NEMrsrr'rn iskendenye kentinde geetigimiz aylarda
bulunan ve dunyamn 7 harikasrndan biri olan
iskenderiye Feneri'ni grkarma gahgmalarr
surduruluyor. Arkeologlar, deniz altmda tonlarca
agrhkta sfenkler, sutunlar, heykeller saptadrlar.
Arkeologlara gore deniz dibindeki antlk doneme
ait kahntrlann sayrsr 2.000'den fazla. Billmadamlan bunlann arasrnda efsanevi iskenderiye
Feneri'ne ait parqalara da rastladrlar. iskenderiye
agiklannda fenere art qok buyuk bir "torso"(bagsrz heykel g6vdesl) dev r.rnglerle denizden
crkanldr. Fenere ait parqa, arkeolojinin en 6nemli
buluglanndan bin olarak kabul edlliyor. Ey1u1
ve Ekim ayrnda 34 parcanrn gun lsrglnagrkanlmasrm saglayan Fransz bilim adamr,Jean
Yves Empereur, eserlerin gegith d6nemlere ait
oldu$unu sdyluyor. iskenderiye Feneri'ne ait
olan torso, J.2 ton agrrhgrnda. Blr zamanlar
tacryla birlikte fenerin 130 metre oldugu tahmin
ediliyor. Deniz dibinde bulunan bir sfenksln
ise, yine iskenderlye Feneri'nin safinda ve
solunda bulunan iki sfenksten biri oldugutahmin ediliyor. Arkeologlar, deniz dibindeki2000 parqadan 20'sinin fenere ait oldugunu
tahmin ediyorlar.Bilim adamlan bu pargalann
denize nasrl dustugu konusundaki teorlleruzerinde de qalsryorlar. Bir olasrlrga gore, M.O.
33 I yrhnda Buyuk iskender tarafindan kurulan
ve bir anda demz ticaretinin en onemli merkezi
haline gelen iskenderiye kentrndeki fenerin
pargalan, depremle ve yukselen deniz seviyesi
i1e sulara gomuldu. Buyuk iskender'in gocukluk
arkada5r olan Kral Ptolemaeus tarafindan Pharos
Adasr'mn kayahklanna yaptrnlan bu eser, tig
kattan oluguyordu. 130 metre boJ,uyla, Keops
piramitlerinden sonraki en yuksek yaprydr.
Fener 1000 1,r1 boyrnca gdrevini yerine getirdi.
Ancak M.S. 700 yrhndaki buyuk depremle,
tepesinde Zeus'un bir heykeli bulunan
"Mrsrrhlann Gokdeleni" g6ktu. Kuzey Afrika'ptitreten 1307'deki depremle dev yaprdan arta
kalanlar da sulara gdmuldu. Arkeologiar, bu
muthn buluglarla, iskenderiye Feneri'nl yeniden
orijinal buyuklugunde ve modelindeolugrunnayr umuyorlar. Daha 6nceki tariflerintumuyle antik d6nem yazarlartna ait oldugunu
soyleyen arkeologlar, denlz dibindeki pargalan
tumuyle grkanp grkaramayacaklannr ise
kestrremiyorlar. Qunku bu iq igin milyarlarca
dolar gerekiyor.
36 SAAT OtUMtEPENgETE$riKaragi agrklanndauqak gemisinden du-gen Amerikah denizci
36 saat kopekbahkla-
nrun arasrnda yuzduk-
ten sonra gans eseri
kurtanldr. Pakistan'rn
Karaqi agrklannda seyreden Amerikan ugak
gemisinden du5erek tam 36 saat okyanus suiannda
kalan cesur denizci, mucize gergeklegtirerek sag
saiim kurtulmayr bagardr. 20 yaqrndaki Lance
Zachary Mayo,24 Kasrm gunu guvertede gece
nobeti tutuyordu. Nefes kesen macera, guver[edeki
ambar kaprsrnrn bir anda agrlarak denizciyiokyanus sulanna itmesiyle bagladr. Ue kath birapartman yuksekligindeki guverteden denizegakrlan Mayo, 6nce panife kaprldr. Ugak gemisinin
dev pervanesinin yarattlgr girdaba kaprlan geng
denizci, 6ltme adrm adrm yaklagryordu. Qaresizce
bag:lmaya bagladr. Bir arkadagrmn kendisini
g6rmesini bekledi, ancak her gegen dakikaperuaneye biraz daha yakrnlagryordu. Mayo,
gUcunu topladr, egitim suasrnda kendisine6fr retilenleri hatrlamay a gahgti. Pantolonunudizlerine kadar indirip bir can simidi gibi kullanan
Mayo, pewanenin etki alarundan kurtuldu. Ancakqimdi de karanhk ve soguk sularda yapayalruz
kalmrgtr. Umman agrklannda en yakrn kryrya 300
km uzaklrkta malzemesiz ve yiyeceksiz olumubekleyen Mayo, gok geqmeden Azraif in kendisine
pek de uzak olmadrgrm anladr. Sabahrn ilk4rklanyla birlikte, okyanusun korkunq canavarlan
olan kdpekbahklan Mayornun halsiz dugmuq
g6vdesinin gewesinde d6nmeye baqladrlar. Mayo
hiq hareket etmiyordu. Olum kendisinden birkaq
metre 6tede keskin diqlerini agmrq geziniyordu.
Etrafi avlanm arayan kopekbahklan ile dolmuqtu.
Bir sure sonra iyice yoruian Mayo, 20 saatyar.baygrr bir halde 61ume direndi. Kahraman denizci,
36 saat sonra Pakistanh bahkgrlar tarafindan gans
eseri kurtanldr.
AKVARYUMDA NOELGeleneksel Noel a$acrnrn etrafinda bahklarytrzuyor, Japon dalgrg Aki Takahasi onlanbesliyor.
Geqenlerde qekilen bu fotograf, Tokyo'da Sunshine
Akvaryumu'ndaki farkh yrlbagr heyecanrnr
anlatryor.
L996'ya farkhrenkler katmapeqindekiJaponlar,gelenekselkutlamalarrntekduzeliginden
usandrklanm ve
bu nedenle Noel
keyfini su altrna
kaydrrdrklannrsoyluyor.
70 ffimffimffie6NYes.F{
BAHTIKARA'DENIZKirlilik kurbam Karadeniz'de "mavi" bozuldu,dibinde "metal gazt" birikti, "bahk'' ise azaldr.
Krrsal Qewe ve Ormancrhk Sorunlan Aragtrrma
Demef,i Bagkam Dog. Dr. Yucel Qafilar, "Karade-niz'de kirlilik sonucu sudaki hidrojen sulfuryuzeye grkryor. Altta melarr gazt birikiyor. Bu
buyuk blr tehlike. Karadeniz'de patlama olabilir"
dedl. Karadeniz'de kirlilik nedeniyle bahk tururun30'dan 6'ya.duEtugrinu ifade eden Qaf,4ar, "Kirliiikten dolap Turkiye bahkgrligrndaki pay % BO'den
% 60'a dusmusturrr diye konustu. Tuna Nehri'nintek baqrna kirliligin ok 75'ini olugturdugunuvurgulayan Qa$lar gunlan sdyledi: "Baf,rmstzDevletler Toplulugu ulkeleri o/o 15, ulkemiz de
% 10'1uk bir payla kirienmeye katkrda bulunuyor.
9nayileqmip Arrupa ulkeleri evsel ve endustriyel
atrklarrni Kar adeniz' e boga I try o r. U lkemizd e
JAWS'|N ATASININ $ENE KEMIGI. :-'r. York'taki Philipps Muzayede Evi, dunyamn
. ruyuk kopek-bahfrnrn qenesini 1.2 milyon
-' ardan satrga qrkardr. K6pekbahir agzrnr
. - -grnda iki dudagr arasrndaki yukseklik 270
,,..:-:rrni buluyordu. Agz gemgli$i ise 3 metre 20
' ':-:urdi. Ma$arap andrran bu a$zrn kenarlannda
. : crn buyuklugunde testere digler diziliydi.: :.':.berg'in "Jaws" filmrndeki kopekbahgrm bir
.:nada l,utacak buyuklukteki bu dev aga taslyan
.::at White" turu k6pekbahklan, 10 milyon yr1
:,: Atlas Okyanusu'nda cirit atryorlardr.,-:avede Evi'nin bayan y6neticisi Alison Miller,: :-.ntologlar tarafindan 23 metre boyunda 40
,:qrrhgnda oldugu hesaplanan kopekbah$rmn
. -:=rndeki 182 dr5in, South Carolina sahillerinde
- .-rlhk kazrlarda ele geginldifini soyluyor.
kirliligin bagIrca sebebi,
arazi kullammr, toprak
igleme vegubrelemedekiyan141ar. Kentsel yerieg-
melerin srvr ve katratr.klan da denizebrrakrhyor. Her yrlOrdu'da 210,Trabzon'da 280,Giresun'da I30 ve
Rize'de 105 bin ton qop
arrtrlmaya tabitutulmadan der'ize
buakrhyor. Ayrrca her 1,r1 yaherz akarsularla denize
taslnan 200 milyon tona yakrn tanm topra$r
Karadeniz'e kanqryor." Hukumetin gevre iqin
higbir gahqma yapmadrginr belirten C.a{lar,
s6zlerini qoyle surdurdu: "Oy igin gereklimilletvekili aday ve paili ba$kanlanna gevrenin
kurtanlmasr igin ne yapacakiannr sormah.Karadeniz'in kurtanlmasr igin bir dizi qal4ma
baglattrk. Buna Karaden2 lopsr ulkeleri katrhyor.
Qahqmamrz Birleqmiq M1let1er destegiyle yuru-tuluyor.'r Kirlilige neden olan tum faktorler sonucu
Karadeniz'deki bahk turleri 30'dan 6'ya dugtu.
Turkiye bahkqihgrndakr pap da ok 20 ozaldl Hersabah rasgele ugurlamasryla hrrqrn denize agrlan
takalar, artrk eskisi gibi negeli d6nemiyor. Bazen
az da olsa denizde g6rdukleri mavilik kargrsrnda
teselli bul maya qal r5ryorlar.
YENIBiB DALI$ MAGAZAST
istanbul, Kadrk6y yakasrnda yeni bir da16
ma$azasr daha hizmete girdi. Caddebostan'da
aqrlan Kenan Spor ma$azasr'nda her turlu sualtr
ekipmanlan ithalan ve satr5r, siparigle malzeme
ithalatr, PADI Dahq Kurslan, yuksek basrnqh
kompres6r ve filtrasyon sistemleri ithali, tamiri,montajl, sualtr malzemelerinin periyodik bakrmr,
tamiri, yuksek basrng tupleri iq bakrmr, test ve
kum paspasr, boya yapilmasr, regulat6r ve
gereglerinin basrng testi ve ayarlanmasr, tupdoiurnu, Mariner
Deniz Motorlansat1g1, montajl,yedek pargalan ve
Starcraft Alumin-yum tekne ve
Quicksilver gigme
botlarrn satrgrhizmetlerlveriliyor.
SULAWESI FOTOGRAFLARI YOLDASualtr Aragtrrmalan Demegl'nden (Ankara) Zafer Ktztlkaya, 18 Ekim - 23 Kasrm tarihlen arastnda,
Sulawesi Adaslmn (Endonezya) guneydogusunda yer alan veJacques Cousteau tarahndan dunyamn
en iyr dah5 bdlgesl olarak nltelenen Tukangbesi Adalan'nda, sualtr flora ve faunamn bellrlenmesi
amacryla bilimadamlan ve gonuliu dalgrglar tarafindan y'urutu1en, "Operation Wallacea" adh bilimsel
bir qahgmaya katrldr. Konuyla ilgili detayh yazr ve fotograflar ileriki saytlanmrzda yer alacak.
esYAsg{
Prof. Dr. lhrahim Hlzal an ileBursa Sualtt Toplulugu hakklnda
sohbet ettik
Sualtlntn bir iizelli$i var, daha yakrn bir iligki, daha srkt hir ekip gallgmasrgerektirmesi. Daltg sporunun ancak hir ekip gallgmast iginde olursa
etkin, yararlt, diizenli ve emniyetli bir gekilde yaptlacafitna inantyorum.
Biiportaj : Dr. Haluk ARIr of . Dr. ibr ahim HrzalanBur sa Sualfi T ophilugu Kurucu B aghanrlbrahim Htzalan 1946 Bursa dogumludur.
Galatasar ay Ltsesi v e istdnbul Uniy ersitesi Cerrahpa$a
Trp Fakultesi mezunudur. Halen Uuda! Universitesi
Kulak-Burun -B o laz an abilim dd,lmda 6 Er etim iiy esi
olarah gdrev yapanDr. Hrzalanttn anallgl alanti5itme,
Denge ve Gi.trultit SoruLnlan ile hulak mihrocerrahisidir.
1978'denben sualnni ilgl duyan tte 1992tden bu yana
PADI/AOWD sertifihasrna sahip olan, scuba dalt5r
yapan Hrzalan, bo5 zamanlanm teh motorlu uEah
pilotlufu, sualfi galqmalanye Romaye Bizans mimaisiincelemeleri ile delerlendirmehtedir. Bursd SportiJ
Hayacilrh Kuliibti ye Bursa Sualu ToplulufiuD emehl efl nin Kurucu B a5hanr dt.
$presaLhTalanlle evlidir. Sinan (22) ve Selin (17) iimliihi Eocuklan yardv. Franszca ve ingilizce bilmehtedir.
Sualtr diinyasrnr tek kelime ile tarifetmeniz gerekseydi hangi kelimeyikullanrrdrnrz?Sualtr dunyasrm tek kelime ile ifade etmekgerekirse olafandqr kelimesi uyabilir. Dunyadakolay kolay gahit olamayacafirmtz birtakrmguzelliklerin bir arada bulundugu, yerkuremizinaslrnda en buyuk krsmrm kaplayan ama el az
tarunan bir ortam sualtl.
Sayrn Hrzalan, siz aynt zamanda SualtlD iinyasr'nrn "Safl rkll Sualtt" sayfalan-nrn da yazan birtp doktorusunuz. Dahg
sporu yapacak kigilere bu agtdaniinerileriniz neler olabilir?Once ciddi bir egitim ahnmrg olmasr gart. Bu birdisiplin sporu, kurallara krsmen u1,rnak, ya da
baztkttrallara uymak olmaz; yani da$rmk birinsamn bu sporu yapmaslnr hem drigUnenem
hem de istemem. eUnku ciddi sorunlar grkabilir,
ama kurallaru tam uygunluk gok buyuk birrahathk sa$hyor.
Sonra, fiziksel gartlarda bir takrm limitlere dikkatetmek gerekli. Bunlar insanrn kendisiyle ilgili,dogayla ilgili qartlar olabilir. insanla ilgili olarakhastayken, kendini iyi hissetmiyorken, gok tokiken, qok agken, uykusuzken, alkolluyken qok
arzu etse bile insan kendisini frenlemesinibilmelidir. DoSayla ilgili olarak da suyun rsisr,
bulanrkhfr, gorug mesafesi, akrntrsr, ruzganrrhrzt, dalga boyu ve sudan grktrktan sonraoluqacak gartlann da onceden hesaplanmasrgerekir. "Eg"in durumu ve tecrube derecesi de
dal4r etkileyen diger gartlardrr.
Sayrn Hrzalan, siz Bursa Sualtl Toplu-lu[u'nun kurucu bagkanlstntz. Nedenbiiyle bir topluluk kurulmasl ihtiyactnthissettiniz?Sualtrnrn bir ozelligi var, daha yakrn bir iligki,daha srkr bir ekip gahgmasr gerektirmesi. Dahg
spomnun ancak bir ekip qahgmast iqinde olursa
etkin, yararh, duzenli ve emniyetli bir gekilde
yapiacagtrra inanryorum. Sadece bir dahg
arkadaqr (Buddy) gerekmesi beni bu dugunceye
g6tUrmtyor. Bunun drgrnda da dahg sporunundevamhhk arz eden, butun pl duzenli yaprlmasr
gereken, teknolojik gell9melerin, yenimalzemelerin izlenmesini gart krlan bir spor dah
oldu$una, dahq egitimimizin guncel rurulmasrve artrnlmasr gerekti$ine inaruyorum. Yine dahg
gezilerinin grup halinde yaprlmasrnrn yararholduguna inamyorum. Bu gezilerin de hazrrhkagamasmda bazr ki5ilerin gorevlendirilmesi, yasal
formaiitelerin yerine getirilmesi, belli mercilere,bu arada dahg yaprlacak ydrenin Turizm iIMudurluklerine ve Sahil Guvenlik tegkilatlannahaber verilmesi, dahgrn fiziksel alt yaprsrnrnplanlanmasr, gidilecek yerde tekne bulunmasr,otel temin edilmesi, gidig ve geliq yol hareket-lerinin dtzenlenmesi ve bunun drgrnda dahqyerine vanldrgrnda da dahgrn teknik hazrrhk-lanmn yaprimasr gerekir. Bunlann hepsinin aynayn kigiler tarafindan yaprldrgr dugtnrilecekolursa B-10 kigilik bir ekibin olugmasrgerekebiliyor iqbirligi ve igbolumu aqrsrndan.
Dahg drqr hareketlere bakacak olursak, birsonraki dah5rn planlanacagr ve bir 6nceki dal4rnsonuqlanmn irdelenecegi toplantrlann yaprlmasr
ki bence bu ayhk olabilir, yine gerekler arasrnda.
Ayrtca ayda bir kere de konuyu sicak tutmak
72 ffiffiKHm0Nras.s+
lain egitim ve sohbet toplantllannln yapllmaslrun
uygun oldu$una inanryorum. Butun bunlanblrlegtirecek olursak, sualtr sporunun toplulukLarzrnda yaprlacak bir spor oldu$u ve bunun iqrn
de bu toplulufun optimal say1s1n1n 20 aktif uye
civannda bulunmasi gerektigi kanrsrndaytm.
Bursa Sualtr Toplulu[u'nu bize tanttt]mtstnlz?Elendim, Bursa Sualtr Topiulu$u, Bursa'da
U1usa1 ya da Uluslararasr Dalgrg Brovesine sahip,
sualtr sporuyla aktif ilgilenen kiqilerinolugturdugu oncellkle bir top1uluk, sonra da brr
Cernektir. 1992 yrlmda topluluk a5amasrnda 10
k4iy1e o1ugmug, daha sonra sok dikkatli, bilinqli'.-e seqrmli bir uyelik qahqmasryla bt sayt 24
:n anna crkanlmNtrr.
-{maqlan arasrnda, Sualtr dunyasrna ilgi duyan
:rreyleri biraraya getlrmek; broveli sporcu:avIsInIn artmasl ve sualtr sporlanmn geligmesi'.-onunde gahgmak; emniyetli, duzenli, yararh
..ahg olanaklarl yaratmak; uluslararasr kura11an,
.,ra1tr tekriolojisindeki yenillkleri ve u1usa1 yasa
r vonetmeliklen tazelenen gekr11enyle uyelennin
:-lgisine sunmak, bunlara uygun qahqmalan
--:steklemek, bu konularda sportif, bi1imse1,
. -.'va1 ve kulturel etkinlikler duzenlemek ya da
-. rzenlenenlere katrlmak; denizlerimizi lantmak,
::Lrtmak; do$al ve tarihi zenginliklerini, ekolojik*:ngesini korumak ve korunmastna yardrmcr
: mak; tilm bu amaglan gerqeklegtirmek uzere
=:.ir ve insan kay:n Etyarul:.ct gahgmalar yapmak;
-rstluk iyi insanhk ve iyi vatandaghk ogeienne
.:-.'grh olmak; sualtr dunyasr ile rlgili dertek ve
. -ru1ug1an dostluk, arkadaghk ve kargrhkir
.:-.a,vrg ba!1an ile birlegtirmek ve sporla i1gi1i
r:r..,'zua[a uygun olarak gerekti$inde Vaktf,: : Jerasyon, Konfederasyon, Yardrmlagma Kuru-
--,.-an kurmak ve bunlara katrlmak, gerektiginde
,: rr kulubu kurmak bulunmaktadrr.
Sualtr TopluluIu ve DerneIi diye ikiayn olu$umdan bahsettiniz. Bunua grklar mrsrnrz liitfen?l -.:sa'da sualtr ile i1gi1i en azrndan bir dernegin
..-.:.r1du[unu ama ya$amapp daha sonra kapan-
: grnr biliyoruz. Bunun otesrnde, bizim bilmedl-
: :-Lr: bazr demekler ve bazr girigimler de o1abi1ir.
I :,avrsryla bizim amacimrz, dofrudan dernek
i ,.:mug olmak iqin dernek kurmak defiil,
-:a1ik1e bilaraya gelmemizr temin elmek ve
-::ln saydrgrm amaglart gergeklegtirmek uzere
-,.,l'imalar yapmak idi. Bu agamada bize fikren
:':1uk eden, uygulamada da dahs sporunu.:: sevdiren istanbul'1u onursal uyemiz sevgill
,..,- Okyar'a gukranlartmrzr tazeliyorum. igte
:,-:.a Sualtr Toplulu$u da onun sonucu olarak
:,:'.'a grktr. Once bu oIa1,r gekirdek grup olarak
ustlenip arkadaglanmrz a y alnrzca verici olarak,
birtakrm hizmetler g6trirduk. Yontemler haz:lla-
drk, bultenler yayrnladrk, onlan toplantryagagrrdrk. ilgi duy-rlacak malzemeleri, haberleri,
dergileri, abonman olanaklannr bir araya
getirince arkadaglar daha bir heyecanla ikinci birqekirdek olugturdular. Bu safhalar baqan ile
geqilebildi$ takdirde ancak derneklegmeye,
yasallagmaya gitmek duguncesindeydik.
Peki dernekleqme agtstndan?1992 yrhnda baglayan Sualtr Toplulugu olugmasr,
derneklegme asamaslna ancak 1.5 yrl sonra
gitmeyi uygun g6rmustur. Evet, yani toplulukolduktan sonra, igler iyi gittiken sonra dernek-
ieqmeye gerek var mr? Bir topluluk tarz:rtda
yurutebilir miyiz olayrl Bunu tartrgmakmumkun. Dernegin iile de qart oldu$unu bu
agrdan s6ylemiyorum. Demek kurmak bir takrm
yasai prosedurler gerektirdigi gibi, birtakrm yasal
mecburiyetlere de yol agmaktadrr. Omegin genel
kurul toplanmasr, genel kurulda ekseriyet temin
edilmesi, harcamalann dernekler masasl
denetiminden gegmesi, ama bu zorluklannyamnda dernek kurmamn kazandrracaflr gok
buyuk olay, ileriye donuk olarak niteleyebile-
cegim olaydrr. O da goyle; da14 sporunun ashnda
Federe demekler tarafindan bir federasyon qatrsr
altrnda yaprlmasr uygun olacaktr. Yani ne zaman
ki 30-40-50 ya da daha fazla dernek olugmug
olur, bunlar federe olur, bu dernekler federas-
yonu oluqturabilirler. SaShkh yaprmn bu gekilde
olugaca$rm zannediyorum. Difier bir deyimle
soyleyecek olursak, Sualtr Federasyonu, Federe
Sualtr Derneklerinden olugan, onlar tarafindan
iqbaqrna getirilen, onlar uzerinde denetimhakkrna sahip olan bir yaprya kavugturulmahdr.
Her derne[in bir Dernekler Yasast'nabaflr standart mevzuatr, bir de ilgiliolduiiu brangta hiikiimleri var. Bunlana$a6r yukau biliyoruz ama bir de hize
derne[inizin iizel olarak bulundurdu$uhiikiimlerden bahseder misiniz?Bunlan birkaq grupta toplayabiliriz. Uyelik,
Qevre, iyi Vatandashk ilkelerinin geliqtirilmesi.
Uyelik aqrstndan ele ahrsak genel uyelikkogullannrn uzerine ek olarak uyelerimizinmuhakkak bir dalgrg brovesine sahip olmasrm
istiyoruz. Bir de uyelerimizin bir bagka uye
tarafindan dnerilmesi konusu var. Aynca konuk
olarak toplantrlatrmtza ye da16 gezilerimize belli
sayrda katrhm ve toplulukla butunlegtiken sonra
ancak uyelige aimap yegliyoruz. Bunlar tuzugu-
mdzde mevcut. Bunlar Bursa Sualtr Toplulu$u'-
nun 6zel hukumleri.
Yontemler agrsrndan ayncahfrmz olabilir. O da
Bursa Sualtr Toplulugu uyeleri dof,aya son derece
saygrh, sualtr tabiat ve kultur varhklannrkorumaya yoneiik gabalarda bulunan ve qevre
temizligine qegitli gekillerde katkrda bulunmap
amagLay ar bir topluluktur.
Ydnetsel gahqmalar agrsrndan toplantrlanmrzrn
her ay duzenli olarak tum uyelerimizle beraber
genigletilmiq Y6netim Kurulu Larzrnda olmasr,
daima onceden dagrtrlmrg yazhbir gundemle
yaprlmasr, burada o ayrn dahg gezilerininraporlanmn sunulmasr, yaprlan hatalar, g6rulen
eksiklikler ve difier ozellikierin saptanmasr ve
nerelere yaprlmasr Larzrrda her ayrn ilkQargamba gunu aynr saatte ve aynr yerde
yapageldigimiz bir toplantldrr. Bunlar ayhk birbulten ile yazir belge olarak topluluguntarihgesini olu5turmak izereyayrnlamr ve ttmuyelerimize yollamr.
Bagkanhk iki senelik bir d6nem iqin ve birkerelik yapilrr. Bagkan Yardrmcrsr Bagkan
olurken, Baqkan da Gegen D6nem Baqkam olarak
ydnetimde bir donem daha g6rev ahr.Bir de Damgma Kurulumuz var. Derne$in en
eski Baqkam ile en son Baqkanhk yapmu uQ,
Geqmi5 Baqkan ve Demegin mevcut Baqkamndan
olugan beq kigilik bir kuruldur. Bursa Sualtr
Toplulugunun genel gidiqinin g6zden.
gegirilmesi, oneriler getirilmesi, yonetimadaylanmn belirlenmesi gibi gorevler verilmiq
bir kuruldur.
Bursa Sualtr Toplulufu'nur sualtletkinliklerini krsaca anlatrr mrsrnrz?Sualti etkinlikleri olarak amacrrrr1z, uluslararasr
standartlara uygun, sportif dahg srnirlannrasmayan, emniyetli, saflikh dahg olanaklan
yaratmak. ikincisi bunlan olabildifiincegevremize, dostlanmrza yalmak ve bu dunyamn
zenginliklerini paylagacak insan saylstnlartrrmak. Bunun iqin kurslar agmak gibi qahgma-
larrmz var. Aynca yaz-krg, her ay programh,
duzenli dahqlar haz:r.layrp uyelerimizi bunakatrlmaya tegvik ediyoruz. Yine amaglarrmrz
arasrnda Oyelerimize sualtryla ilgili 6n bilgilerisaglamak var. Nerede dahmr? Nerede dat€ okulu
var? Nerede tup doldurma olanaklan var? Yine
dalrqlar iqin izin ahnmasr gerekiyorsa, izit ahta-
cak mercileri saptamak, bunlara ne tarz yaztlar,
Le tatz izin belgeieri sunmak gerektifiinio$renmek ve butun bu bilgileri yrne uyelerimize
daflrtmak.
Efendim, tegekk iir ediyoruz.Ben de Bursa Sualn Toplulu$u ve sualtr sevdah-
lanadna Sualtr Dunyasr'na tegekkur ediyor, tum
Scuba'crlara sa$hkh dah5lar diliyorum.
H*--?\
#[email protected] 7tm&'srYAsir\
Daha Safllkll Bir.Dall$Daha Mutlu Bir lnsan
Karayollannda can ve yagam kalitesi kaybrna yol agan anargininbir benzerinin sualtrnda yaganmamasr en buyiik istefiimiz
ve bu sayfalarrn hagltca amacr.
Yazr :Prof. Dr. ibrahim HlzalanBursa Sualtr Toplulu[u Dernegi
Bu amaqlan gergeklegtirmek igin y6ntemlerimiz,kendi bilgi ve tecrubelerimizi, muhtelif bilimselve sportif yaynlardan derlemelerle yogurup,gerektiflinde qok 6zel konularda, konununuzmanrnrn goruglerine bagr,'urup, zamar zamarr
sizlerden gelecek soru, 6neri ve tenkitlerleyonlenip dogru ve bilimsel olani, anlagrhr qekilde
sunmaya qalrgmak olacaktrr.'Gerektiginde birkaynakga g6revi yapmasr igin ilk konulardasualtr fizigi ve fizyolojisi ile baglamp konulargiderek 1'ukandaki amaqlara uygun olarak ele
ahnacaktrr.
Sonug olarak "daha safhkh bir dahg, dahasaghkh bir gevre, daha mutlu bir insan"parolamrz olacaktrr.
Sualtr nrn sa$hk problemleri:
Ddnyadaki mevcut. canh trlrlerinden sadeceinsan, yaratridrgr ortamm drqrnda da bulunma
aSamasl g6stermig ve bir kara yarutl}r olmasrna
ra$men yrrkanda atmosferi, aqa$tda da derrizikegfetmeye qahgm4trr.
insamn sualtrna inmesi ile beraber bununla ilgilisaghk problemleri de baglamrg, ilk olarak1820'lerde Almour, dahga bagh kulak agnsrndan
ve 1873'te Smith, basrnqh hava kullanandalgrglarda kulak hasarlanndan soz etmi5tir.1913rte Boot "gan igqileri sagrrhgr'rndan, 197|deGoodhill, iq kulakta hasarlardan (yuvarlakpencere yrrtrklanndan ve ani igitmekapplanndan), 1972' de Freeman ve Edmonds
"iq kulak barotravmasrrrndan bahsetmiglerdir.(4) Norolojik agrdan olugabilecek problemler ve
Merkez Sinir Sistemi hasarlan 1947'de Thometarafindan 'rqan hastahsr" olarak tarif edilmig;1955'te Behnke ve Lanphier rarafindan derindeya da yukselirken olugabilecek genel ve n6rolojikproblemer aqrklanmrg; yine 1965rde Gillentarafindan konu etraflrca ele ahnmrgtrr (5).Dahqia ilgili trbbi sorunlar, en srk karqrlagrldrgrgekliyle Kulak-Burun-BoSaz sahasrna airolabilecegi gibi, Solunum Sistemi, Kalb ve
DolaSrm Sistemi, Merkezi Sinir Sistemi,Lokomotor Sistem ve daha az olarak da di$ersistemleri de ilgilendirebilir. Buniardan ote,
basrng aitrnda nitrojen solumanrn, rsrdegiSikliklerine ve basrng degiqikliklerine maruzkalmamn etkileri de fizyolojiye yansrmakradrr(3)
1992'de toplanan Sualtr ve Hiperbarik TrpCemiyeti, dal6 kazalan istatistiklerine bakarak,
ergey daha mutlu bir insan igin.Sualtr sporu, disiplinin 6n piandatutuldugu, kurallann kogulsuz
uygulandr$r, krsrtiamalara uyulmasr gereken,dahg oncesi hazrrhk ve kontrollerin en ciddigekilde yaprlmasr gart olan, hayati tehlikenindaima qok yakrnlanmrzda oldugu bir sporturudtrr.
Bu tammlama, bir takrm fantezilerden degil, birtakrm tecrubelerden ve doga yasalanndankaynagrnr almaktadrr. Bunlann geregincebilinmesi, ahnacak sayrsrz onlemler ile tabiolunacak katr krsrtlamalan daha kolay ve
isteyerek kabullenmeyi saglayacaktrr.
Bu sayfalardaki seriyazrlann birinci amacr, daha
sagltkh ve daha emniyetli bir dahq igin gereklibilgileri, temelinde yatan gerekqelerle sunarak,bunlann kuru birer kural olmaktan qok,nedenleri gok geqerli birer inanq olarakkabulunu saflamak olacaktrr.
ikinci amaq, dahg srrasrnda ve sonrasrndaoluqabilecek sa$hk sorunlanna deginip, bunlannonlenmesi, olugtugunda tammlanabilmesi ve
tedavileri hakkrnda bilgiler iletmek olacaktrr.Uquncu amaq da, insamn saghsrnrn otesinde,gevrenin de bir sagirg oldugunu l.urgulamak;sualtr qevresinin butUnlugUnt ve saf,h$rnrkorumamn, canhlanyla, tabiat varhklanyla ve
kultur hazineleriyle var olan sualtr zenginliginininsamn saghgraa ve mutlulu$una olan katkrlanmhattrlatmak olacaktrr.
74 ffiqmffmg@trBsYes;n\
,n"1:4. -":"-
: . dallslarda kaza riskini bin dah5ta bir- ,. < brldirmrstir (6). Bu yeryuzdnde:-:<leqtrrilen dahg sayrsr ele alrnarak,,.:-andr$rnda ve kayltlara yanslmayan
.-::-i1er de ele ahndrfirnda, bir spor turu iqln- -.<sek bir orandrr ve bu oramn dugurulmesi
. --:nn bllgilendlrilmesi i1e mumkundur.
- : ,,.rtan dalgrq sayrsr da gdz on[ne altnrrsa
:r r-iannda can ve ya$am kalitesi kaybrna yol,ri-Largrnin blr benzerlnin sualtrnda
: j.r-'.lmasl en buyuk lste$imizdir ve bu. ,-.: -n ba5hca amaqlarrndandrr.
: -..:irnrzda e1e alacafrmrz konulann bir- -rlu;turmasrnr temin etmek iqln, daha
-. *.qislk yerlerde yayrnladrgrmtz bazt- -:r-n112i1, i1k sayrlarda bu sayfalarda yer
. . . Jah;1ar ve kaliteli bir yagam dilegiyle,
Kaynaklar:
REUTER, S.H., Underu,ater Nledecine,Otolarymgologic Considerations of rhe Skln andScuba Diving ln, OTOL{RYNGOLOGY (Pa-
pare11a, Schumrick, Gluckmann, Meyerhoffl ,
W.B.Saunders Co., \'ol I\', I991.
JEPPESEN, D , Open Water Sport DiverManual, 4 th. edltion. Jeppesen Sanderson Inc.,Engleu.ood, 1984
BERYLSKE, A., HORNSBY, A.,RICHARDSON, D., STEWART, C.K.,The Encyclopedia ol Recreational Diving, PADI,Santa Ana, l99lADKISSON, G.H., MEREDITH, A.P.,lnner ear Decompression Sickness Combinedgith a fistula oi the round w-rndoq',Ann Oto1.Rhino1.Lary.r.rgo1., 99 . 7 33 -7 37, 1990AITA, J.A.. Neurologic manifestations ofdysbansm. In Handbook of Clinical Neurology(eds. PJ \'TINKEN, G.W.BRL]YN), NorthHolland Publishing Co., Amsterdam, Vo1 12,
Ch 25 , 1992, p.665-67 6
BOVE, F., Diung Science in'92, SKIN DI\ER,
ffitrfAtrffi'tr 7smffiffivdLs-&+\
1.
4
tt
Oziirl ii 0lmakDalmaya Engel De$il
IAHD Uluslararasr 0ziirl ii Dallctlar 0rganizasyonuartrk Tiirkiye'de de etkinliklerine bagladl.
Yazt: Sancar UGURYOL
Sancar Ufiuryol, Yunus Pense
,+#-,#
Soldan Sa!a: Necat Co5hun, Feyyaz subay, Enyer Durmaz, Mehmet Kabahq, Mauice Parry
iziksel oztrlu bireyler iqintUplt dahq egitimineyonelik programlar
olugturmak, geligtirmek ve
uygulamak amacl ta$lyan IAHD(The Intemational Association for
Handicapped Divers) Turkqeaqrhmr iie Uluslararasr OzurluDahcrlar Organizasyonu artrkTurkiye'de de etkinliklerine ba91adr.
Bay Maurice Parry tarafindan 1993 yrhndakurulan IAHD'nin merkezi Bastad isveq'tebulunuyor. Parry, ),976 yrhndan beri dahq
endUstrisinin iginde ve 1984 yrhndan beri de
Padi kurs'yonticisi olarak gdrev yapmaktadrr.
Yrllann verdigi deneyim ve bilgi birikimini artrkIAHD igin kullanan Parry bu igte de oldukqabaganh, iki yl gibi krsa bir surede organizasyona
uluslararasr bir kimlik kazandrrmrg durumda.IAHD, kuruldugu yr1 baqlangrcr ile bagtaAlmanya, Avusturya, ingiltere, isveg ve isviqreolmak rizere Avrupa'nrn birqok ulkesinde ve
Birleqik Arap Emirlikleri'nde pek gok program
duzenledi. Kurs materyalleri ingilizce, Almanca,
Franstzca, italyanca ve Turkge (Ekim ayr
baglangrcr iie).
Ekim ayr iqinde ulkemlzi ziyaret eden Parry,
duzenlenen IAHD Egitmen Yetigtirme Kursunu
uygulayarak zincire Turkiye'yi de ekledi. Padi 5
hldrz E$itmen Yetiqtirme Merkezi, Da14 Mar-ket'te 18 Ekim-2O Ekim tarihleri arasrnda uygu-Ianan kursa 6 e$itmen adayrve daha 6ncedenBastad'da kursa katrlmrq olan Togan Muftuoglu,dtnyamn ilk IAHD Egitmen Yetigtiricisi olmak
uzere katrldr. Bagan iie tamamlanan uq gunlukprogramda ilk gun akademik qahgmaya, ikincigun akademik ve havuz qahgmalanna, son gunise agrk deniz dahglan ve akademiye ayrridr.
LAHDrye, dunyamn ilk IAHD Egitmen Yetiqtiri-
cisi Togan MUftUogiutna ve TUrk IAHD egitmen-
leri Enver Durrrlaz, Feyyaz Subay, MehmetKabakgr, Necat Cogkun, Sancar USuryol ve
Yunus Pense'ye baqanlar dileriz.
}{er organszasyon gibi IAHD (The
International Association forHandicapped Divers) Uluslararasr
Ozurlu Dalrcrlar Organizas-yonurnun da gelecekte baganya
ulagabilmesi iqin be1li hedef ve
amaqlan vardrr. Bu hedef ve
amaqlan baghca 7 ana maddede
toplayablliiz1. Fizlksel ozurlulerin tuplu dahq egirimleri iQin
standartlar duzenlemek2. Tuplu dahgr fiziksel ozuirulere ozendirmek3. Sertifikah dahcrlann, fiziksel ozUrlu dahcrlarla
guvenli bir gekilde dalabilmesi iqin standartlarolugturmak, egitim programlan dtzenlemek ve
materyaller oluqturmak
4. Profesyonel uyelerin, fiziksel ozurlu dahcrlanguvenli bir qekllde egitmesi ve liderlikyapabilmesi igin standartlar olusturmak, egitimprogramlan duzenlemek ve materyallerolugturmak
5. Profesyonel uyeler igin yrlhk guncelleqtirme
seminerleri duzenlemek
6. Butun uyeleri (profesyonel, non-profesyonel)
OzUrlU dalicrlara y6nelik son geligmelerdenmateryallerden ve maizemeden haberdar etmek7. Uyeler igin dahE turlarr dUzenlemek
76 ,ffitr3AKffi',Xrldf N'v.esFh
ihr hi5inin dsiste ettigi Jizihsel lzirlinin suyd ginti
i-{HDryi diser dahg organrzasyonlanyla<ar5rlaqrrrdrgrmrzda Uyeligln be11i bir kesim veya
:lugumlann ehnde de$i1, e[itmeni, dahg lideri,Jahg arkadagr ve dahcrian i1e herkesin uye
-rldu$u bir yaprlagmayr g6ruruz. IAHD gatrsr al-
-inda iki tlp Uyelik bulunmaktadrr.
Prolesyonel Uye I ik; Herhangi bir organlzasyona
:aih da14 egitmenleri ve dal4 liderlerinin IAHD:!itmenlik kursunu bagan ile bitirmeleri
'.rnucunda elde edilen uyelik
Non-Profesyonel Uyelik; IAHD egitmenleri-:rafindan yetigtirilen dahg arkadaqt ve liziksel:urlu dalrcrlann uyelikleri
3u yazrda dahg arkadagr ve fiziksel ozurlu dahcrlar
:Ln dtzenlenen egitim programlanna bakacagrz.
Dahg Arkadagt -Dive Partner- Programt:.rrrs, onceden dahg egitimlne sahrp olan'treylerin 6zur1u dahcrlarla guven iqrnde dalabil-:'.esini sa!1ama amacr gutmektedir.
-\HD egitmenleri tarafindan yurlitulen program,
-5 vagrm bitirmig, temel da16 egitimini tamamla-
rL5, navlgasyon ve gece dahgr deneyimli 20 ka-.rth dahga sahtp, cankurtaran ballkadam:_irtimini bagan i1e tamamlam4, son 24 ay iqinde
.-PR ve ilkyardrm egitimine sahip adaylara agrktrr.
-:.urs kapsamrnda Dahg Arkadagr adaylanna,rademik ve uygulamah olarak ozurlulerln
-ahg aktivrtesr butununde kargriaqabilecegi
--.riuk1ar ve karqr gozumler, lizyolojik yapr-
---.smadakr hasar b6lgesine gore ozurlulerin:pabildikleri re yapamadrklan. ozel malze- :
::re uygulamalan, 6ze1 sualtt haberleqmelen'. : dahg uygulamalan 6gretilmektedir.
:,urs bitiminde Dah5 Arkadaglan Parap-1egic
lahcr (E11erini kullanabilen, beiden agagrsrnr
.rullanamayan), Qr-radraplegic DalrcrBoyundan aga$rsrnr kullanamayan) ve
:rrrme Ozurlu Dahcrlarla guven iqinde
-alabilecek konuma getirilmektedrr.
Fiziksel fiziirlii Dalrcr ProgramrGenel bir bilgidir ki, fizikel performans gerekti-ren ef,lence aktivitelerine (dofiada ynruyuq,dagcrhk, kampqrhk) katrlan bireylerin saghkduzeyleri gerek bedensel gerekse de beyinselolarak geligmektedir. Aktivite suresince dif,erbireylerle iliqkiierinden dolayr kiginin sosyalyasanfisl da bUyuk Olqude etkinlegir. $imdi saghk
duzeyindeki geli5im ve sosyal yasantldakiaktiyitesine kanhmlan rehabilitasyon surecindefiziksel 6zurlulere saghk duzeylerinin geligimi
ve sosyallegmede buyrik laydalar saglayacaktrr.
Fizikel 6zurlulerin da14 egitimine katrhmlardaki
risk oranr, bedenini. tamamen kullanabilenkigiierin katrirmrndaki risk oranrndan dahayUksek degildir. Tuplu dahgr 6f,renme, temelmalzeme kullammrm anlama, riskleri minimumaindiren guvenlik kurallanm ye k $ryr su ofiamaguvenli bir bigimde adapte etmeyi amaqlayan su
egitimini kapsar.
Fiziksel 6zrirl[lerin dahg egitiminde. egitmen,istenilen becerilerin aday tarafindan uygulanma-
srnda bazr yeni teknikler olugturabilir. Ayncamalzeme de kiginin gereksinimlerine g6re yeni-den duzenlenmelidir. Adaylar n y ap amazhklanve yapabilirliklerinin algrlanmasr, bolgeselkogullann katrhmcrya g6re deferlendirilmesi,fiziksel ozurluiedn tuplu dahg egitimi boyuncakargrlagabilecef,i problemleri olugmadan6nleyecektir.
Esitmenin fiziksel 6zurhileri tuplu dahg iginyetigtirirken de$erlendirmesi gereken ana
fakt6rler, adaydaki fiziksel hasann qiddeti ve
srirecidir. Bazr kigilerdeki fiziksel hasar iki sene
gibi krsa bir sure oncesine dayanrrken,bazrlartnda da gocuklu$a hatta doguma kadar:uzarlar bir srireq sdzkonusudur. Bu fakt6rkiginin karqrla5abilecegi gUqlUklerin Ustesinden
gelmesinde 6nemli bir rol oynayacaktrr.De$erlendirilmesi gereken bir baqka nokta da
tamamen aynr hasara sahip iki kiqinin sudayapabilirliklerinin farkh olabilecegidir. Bazr
durumlarda TIave hayuz ve/veya agrk denize$itimleri uygulanabilir. Bazr 6zel durumlarda
ffiT ogdn Miif tnoglu gozetimtnde dal4 oncesi hazllanma
.t "tstrr*,.i&
F%hsel 1znrliiye tehhi5i aiste edereh suya gin$
ise kigisel havuz-agrk deniz seanslarr duzen-Ienebilir. Her ne gart altrnda olursa olsun, srmfqai4malan sosyalleqme amacmdan oturu topluolmahdrr.
Fiziksel ozurlu dahcrlarrn yetiStirilmesininegitmen ve adaya gei dOnUgUmU qok bnyUktUr.
Hem egitmen hem de aday agrsrndan zevkli ve
doyurucu bir deneyimdir. Baganh e$itimsonunda 6zirlrj adaya kazandrnlan yeni bir ilgialanr ve yagam tarztdtr. Dahp aktivitesiningerqeklegtigi ortam, suyun kaldrrma kuweti ve
kullanrlan malzemeden olayr yergekimsiz birortam oldufiundan, guncel yaganttianndatekerlekh sandalyeye bagh olan bireylere belkide hayatlannda ilk defa ozgurce hareketedebilme olanagr saglanrnaktadir. Toplumdakiyanl4 bir kam olan 6zurluye yardrm edilmelinintersine, fiziksel ozurlu dahcrlann kendilerinenasrl yettikleri ve dahg aktivitesi bttuntnde(hazrlan;rra, grn$ teknikleri, yllzey yuzusu, sualtlaktivitesi, grkrg teknikleri, malzemenin dah$
sonrasr bakrmr) da14 arkadaglanna - 6zurlu veya
6zurlu olmayan - aktivitenin bir pargasr oiaraknasrl yardrm ettikleri gozlenir.
a*$-- t -: :X Fiziksel ozurlu dahcr programr, 6zur1u
bireylerin guncel yagamda hergeye ragmen
yuruttukleri meydan okumanrn drga
vurumudur. Bu programrn ulkemizdebaqanyla yuruyebilmesi igin sponsor firma
katrhmlanmn onemi agrktrr. Brrgogumuzun
lqinde oldugu bu aktiviteyi fizlkselozurlulerle yaygrn bir biqimde pa1,1a5ma
umidi i1e...
ffiWfAffifg'"fl 770ffiBrY&ss+t
Baz Tiirkiye'nin doEal gevresini koiumaya kararlryrz. Sizin de katrlmanrzt bekliyoruz.Doial Hayatr Koruma Dernegi P.K. lA Bebek 8O81O istanbul Tel: (212t 28i 03 21 Faks: (2121 279 55 44
vAzGEgitu
Yazhk konut ve k6tii planlanan turizm yatrrrmlanyla,kryrlarrmrz tahrip edilip yok olmakta... Do{al hayattnaynlmaz bir pargasr olan bu kryrlarrn sizin igin devazgegilmez oldu{unu ne zaman anlayacaksrnrz?
,ffirl Ci r'f Yi\ S$
Abone 0lun,Karlr $rkrn!
IIIIIIk!
1_
ffiffimffisrvAs#*\
ABONE KARTI6 AYLIK ABONE BEDELI800 000 TL
YILLIK ABONE BEDELiI.500 000 TL
pRoMAR DENiz:l'll.tzntvrcteni ricener w runizu e.g.inonu Cad. STFABloklan, B-3 BlokD.16 Kozyata{t81090 istanbul Tel: (216) 3802579 -36225 0I Fax: (216) 380 01 13
BANKA: Kosbank Sahra-r Cedid gubesi HESAP NO: 352 45 66
OKUYI-]CUNUN ADI. SOYADI ------------MESL EC i
DALIS SERTIFiKASI \ ARSA SE\ iYESi
DALIS SERTiFIKASININ NiT OTNUEU KL RL \4
iLCiLi DERNEK _--------___
PosrA ADRESi _______--- _
TELEFON---- FAKS
ABoNE ntnrliNi; I '^**HAVALES''LE
LorroHAVALESil,r-E I u.rr*yArrRDrM
ABoNE BEDELININ I visa DINERS KREDi KARTI HESABIMDAN ALINMASINI RICA EDIYORUM.
KART No GECERLILIK TARIHI
YIJKARIDA BELIRTiLEN ADRESE, ASACIDA BELIRTiLEN SAYIDAN iTiBARF\ DERCiNiziN CONDERILMESINI RICA FDERiM
ABONELIK BASLANGIC SAYTST ------ ABONFT iK BiTiS SAYTSI-------
1+ii+11ji+.!EJi
YITLIK ABONEL|TTT 3()O.(t(l(} T[, 6 AYLIK ABONET|TTT IO(l.(lO(l Tt DAHA AZ ODEY|N.
tIII
I
I
I
tffi;
ffi€
Bilginizi, Deneyimlerinizi Payla$ln.Sualtr Diinyasr'nda sizin de yaa lannrzt yaylnlayahm!
Sualtr Dtinyast'nda yaylnlanmak izere, geqitli konularda yaztve fotograflar gonderebilirsiniz.Bu yazrlar siz ya da kurulugunuz tarafrndan ozgtin bir biqimde kaleme alrnmrg yaziar olabilecegi
gibi, gegitli kaynaklardan aktanlan geviri ve derlemeler de olabilir.
Dergide yaytnlanmak uzere bilimsel makale, teknik e$itim yaalan, arkeolojik - ekolojik yazllar,urun/hizmet ve kurum/firma tantttm yaalan, yorum ve gori.rg belirten yanlar, gegitli haberler
ve foto$raflar gonderebilirsiniz.
OKTMJCUNUNADI, SOYADI
MESLEGL
DALIS SERTIFIKASI VARSA SEVTYESL
DALrS SERTIFIKASrNIN,i.iT OLDUGU KURLTN4-
iLGiLi DERNEK-
POSTA ADRISL.
TELEFON- FAKS
IurneN iLGiLENDiGiNiZREKIAM VEYA KONULARINSA\TA NUMAMIARINI,isrEciNiziN KARSTSTNDA
BULUNAN KUTUIARA YAZINIZ.
SUnm 0UtUynSl'nda daha gok giirmek istedikleriniz: ( ) Haberler, i( )EkolojiYazilan, ( )Yorum, ( )eeuri, ( )Egirimyazri, (
) Soyle5iler, ( ) KOse Yazrlan, (
) Tarih Yazrsr, ( ) Teorik Yazr, ()FotografTeknikleri, ( )ArkeolojikYazrlar,)Am1ar, ( ) Hikayeler, ( )UrunTarutml
isrroiGintt eiLeiLrRSayfa No.
uriinu ramtrcl Bro$ur istiyorum tr tr tr tr tr tr Fiyatlistesiistiyorum n tr I I tr trFirmayta irtibat Kurmak istiyorum tr tr tr tr tr tr Bayisiormakistiyorum tr tr tr tr tr trDiICI - TtrtrNtrTtrtrtrtrTtrTtrtrtrtr
iglenmesini istedi[iniz konularr ve iinerilerinizi I iitfen belirtiniz.
IrragA
--$=
ffiffimffffi'Y&ffi#q
O!(UYUCU BITGI KARTI
)(''uslararast
Sermaye.
VakrfBank Visa,
uluslararasr kredi
vakrfBank Mastercard Eurocard ya da vakrfBank Business card,
kartrdrr. Yurtiginde ve yurtdrgrnda, dilerseniz - visa ya da Mastercard
EuroCard logosu taqryan
200'den fazla iilkesinde
yiizlerce ATM'den nakit 9ekebilir... dilerseniz, dtinyanrn
-Visa ya da MasterCard
EuroCard logosu ta$lyan otel, restoran, akaryakrt
ipyerlerinde nakit 0deme yapmadan, limitiniz dahilinde alrgverip
istasyonu gibi
yapabilirsiniz.
YokrfBHk.:uo'
,ils?"* -; hifo.*., **oo oooo, "' \ *oo oot'
ll'^:,'.";--*-4 i$'f-
iE'\ -
malaza, market,
VakrfBank Kredi Kartlarr... diinyanrn her yerinde biiyiik kolaylrkl'21. Yrlzyrl Bankacrlr{r
tl$''t,
.,:tr
. ,.''''..,.':
..atar' 4, :4.:.:,: a.r.. :.4..::,:,4 a.:a.a.r
,a,|;.:',::r.:, ::l;a,:,..rt a;,t
,il il
fl/li*3
il
lrll
#IIlIIil,lltltllru/l
.. .;
P"Ang!|l,lilTelefon: 02'12 646 0l 37-38
'l
't | .,-. ;:":#-__.4:: :B
r-: - qhg-+=tS!SECAM
Prestige.,
\*,i.t,!
?
tiiw;ffi,19 n*,?;,
stuaLcl^irxl\11r:nCtrr.r.lrrr:
runriyr GENEL DisTRrBuronu E RGSAN
ae$eE\+eE-qqk
**€
-*H+"€ *-
.r'*q=#ts Eq*s"
+=F='*
*.8
=%*&*1. k+
ks.E""qq}d
:'r?
*ftF€Hfu
.qLB*w
" fl*E\'i
t*i*"