lmms basic course manual(thai)

1

หลกสตรการสรางสรรคดนตรดวย LMMS ขนพนฐาน

โดย ปกาศต สดใจ

สงวนลขสทธ พ.ศ. 2553 นายปกาศต สดใจ หามเผยแพร คดลอก ทำาซำา ดดแปลง สวนหนงสวนใดของเอกสารนโดยไมไดรบอนญาต

2

1. ความรพนฐานเกยวกบ digital audio และ computer music

digital audioมนษยนำาสญญาณดจตล (digital) มาชวยในการทำางานดานเสยงมานานหลายสบปแลว เนองจากความสะดวก รวดเรว

และประหยดในการจดเกบและสงผานขอมล ในปจจบนอปกรณอเลกทรอนกสทใชกนแพรหลายอยางคอมพวเตอรกเปนหวใจสำาคญในการทำางาน digital audio

การสรางเสยงดวยสญญาณดจตลประกอบดวย• การแปลงสญญาณจากคลนเสยงอนาลอกสสญญาณดจตล (ADC/analog-to-digital conversion) ตวอยาง เชน

การอดเสยงรองหรอเสยงเครองดนตรใสโปรแกรมคอมพวเตอร เปนตน• การแปลงสญญาณยอนจากดจตลสคลนเสยงอนาลอก (DAC/digital-to-analog conversion) ตวอยาง เชน

การเปดเพลงจากไฟล .mp3 ในคอมพวเตอรออกลำาโพงหรอหฟง เปนตน• การเกบขอมลในหนวยความจำา (storage) • การสงผานขอมล (transmission)

sampling rate/sample rate/sampling frequencyการจำาลองสญญาณจากคลนเสยงธรรมชาตทเปนอนาลอกสสญญาณดจตลนน คอมพวเตอรจะจำาลองขอมลขนมาใหมดวย

การสมตวอยาง (sampling) โดยการวางจดตางๆไวบนรปคลนเสยง โดยจดดงกลาวจะลากเสนผานรปคลนเสยงนนแลวเชอมตอจดกนไปเรอยๆจนจบคลนเสยง เสนสวนทลากผานจดนเรยกวา sample ซงอตราสวนของมนตอหนงคลนเสยงเรยกวา sampling rate มหนวยเปน Hz ดงนนยงมมากเทาไหรกยงมผลตอความเสมอนจรงของความถ หรอ frequency ของสญญาณดจตลทจำาลองออกมาไดเทานน ทำาใหเสยงทไดยนจากการจำาลองมความนมนวลและสดใสใกลเคยงตนฉบบ ถา sampling rate นอยเกนไป คลนเสยงความถสงทเปนคลนสนกจะขาดไป ทำาให treble หรอเสยงแหลมลดลง ความสดใสของเสยงทไ ดยนกจะนอยลงไปตามลำาดบ

bit depth and bit rate/bitrateในงานดาน graphic นน bit depth จะ

หมายถงคาความละเอยดของสในภาพ แตในดาน audio จะหมายถงคาความละเอยดของเสยงในสวนของ amplitude ทจำาลองได อตราสวนของ bit depth นนเรยกวา bit rate มหนวยเปน bps(bit per second) ซงยงคา bit rate สงเทาไหร เสยงทจำาลองออกมาไดกยงดงเทากบ amplitude หรอ volume ของตนฉบบมากเทานน ทำาใหฟงแลวไดยนเสยงดงชดเจน

อยางไรกตาม แมเทคโนโลยในปจจบนจะสามารถจำาลองเสยงดวยสญญาณดจตลไดดเพยงใด คณภาพเสยงทไดกยงขาดความสมจรงและความมชวตชวาของเสยงอนาลอกจากธรมชาตไมได การอดเสยงแบบอนาลอกลงเทปแมเหลกจงยงมใหเหนอยในสตดโอบางแหง


3

computer musicสบเนองจากการใชงานคอมพวเตอรอยางแพรหลายในดานของเสยง ดนตรสมยใหมกมการใชคอมพวเตอรมากขน ทงเปน

อปกรณในขนตอนการอดเดโม (demo) การแตงเพลง (composing and arranging) ซงสามารถทำาไดเองดวยตวคนเดยวในหองนอน ในขนตอนการบนทกเสยง ผสมเสยงและมาสเตอรงในหองอด (studio recording, mixing, and mastering) และเปนตวกลางของการใชเครองดนตรสงเคราะห (synthesizer) ทงทเปน hardware และ software ทสามารถนำาไปเลนสด (live performance) ไดอกดวย เรยกไดวาคอมพวเตอรคออปกรณทสำาคญมากในอตสาหกรรมดนตรยคปจจบน และคอมพวเตอรดนตรกคอแนวทางใหมในการสรางสรรคเสยงดนตรโดยใชคอมพวเตอรทำางานเปนหลก

audio file formatไฟลเสยงทสำาคญและควรรจกแบงออกเปน 3 ประเภท ดงน

• ไมผานการบบอด(uncompressed)◦ .wav เปนไฟลมาตรฐาน ขนาดไฟลประมาณ 10 Mb ตอ 1 นาท

• ผานการบบอด แตไมเสยคณภาพ(lossless compressed)◦ .flac ขนาดไฟลสามารถบบใหเลกกวา .wav ไดในอตราสงสดประมาณ 2 เทา แตไมเสยคณภาพ โดย

คำานวณทดแทนในสวนทเปนเสยงเงยบของไฟล• ผานการบบอด และเสยคณภาพ(lossy compressed)

◦ .mp3 สามารถบบอดจาก .wav ไดมากถง 10 เทา แตยานเสยงทไดจะไมสมบรณเทา เปนมาตรฐานทมลขสทธ

◦ .ogg ในการบบอดระดบเดยวกนจากไฟลเดยวกนจะไดขนาดไฟลทเลกกวา .mp3

2. อปกรณทใชในงานดาน computer musicอปกรณหลก ไดแก1. คอมพวเตอร (computer)

1. ซพย (CPU) ยหอไหนไมสำาคญ แตควรเปนรนทความเรวสงเกน 2.5 GHz ขนไป ยงจำานวน core มากเทาไหรยงด

2. ซาวดการด (sound card/audio interface) เชอมตอแบบ PCI, USB หรอ firewire กได แลวแตชอบ แตควรเปนแบบซอแยก ไมใช on-board ซงจะชวยแบงเบาภาระการประมวลผลของ CPU พรอมทงทำาใหเสยงมคณภาพมากขนและควรมคณสมบตดงน

• ultra-low/zero latency• 32 bit/192 kHz converter• ports: MIDI, headphone, line inputs/outputs

3. แรม (RAM) 1 Gb ขนไปเพอใหทำางานไดราบรน และไมเกดการหนวงของเสยง (latency) และปญหาโปรแกรมแครช(crash) หรอระบบแฮง(hang)

4. ฮารดดสก (hard disk) ความเรว 7200 rpm ความจ 160 Gb ขนไปเพอรองรบไฟลเสยงทไมผานการบบอด/ไมสญเสยคณภาพ (uncompressed/lossless) ทงนขนอยกบระดบความจำาเปนและความเหมาะสมของงานทใช

2. หฟง หรอ ลำาโพงมอนเตอร (headphone or monitor)3. ระบบปฏบตการ (OS/Operating System)

• อะไรกได แตแนะนำาใหเปน based on Linux เชน Ubuntu, Mint, Fedora, Debian, Gentoo, etc. ดวยสาเหตสำาคญ ไดแก◦ เปนโอเพนซอรสซอฟทแวร จงไมเสยคาลขสทธ และไมถกจำากดสทธเสรภาพใดๆในการใชงานรวมกบ


4

ระบบปฏบตการ ซอฟทแวร หรออปกรณอนๆ และเรยนรเองไดอยางละเอยดโดยไมสนสด◦ ไมม virus, trojan horse, spyware, worm, etc. จงไมตองตดตง antivirus ทำาใหระบบสามารถ

ทำางานไดอยางรวดเรวเตมประสทธภาพ◦ linux kernel ซงเปนระบบแกนภายในสดของ Linux มความเสถยรมาก และยงสามารถตงคาใหเปน

realtime ได จงทำาใหการทำางานดาน multimedia สามารถรดพลงของระบบและอปกรณตอพวงตางๆไดสงสด

4. ซอฟทแวรดนตร (music software)• audio editor• sequencer และ/หรอ DAW (Digital Audio Workstation)• instrument/effect plugin

อปกรณเสรม ไดแก1. คยบอรด MIDI (MIDI keyboard)2. ไมโครโฟน3. เครองดนตร4. มกเซอร(Mixer)

3. คำาจำากดความของ LMMS และความสามารถตางๆLMMS ยอมาจาก Linux MultiMedia Studio ซงถงแมจะมคำาวา Linux อยในชอ แตทจรงแลวสามารถตดตงลงใน

ระบบปฏบตการตางๆไดทง Linux, Windows, OSX และ FreeBSD เรยกวาเปนซอฟทแวรท cross-platform โดย LMMS จดอยในชนดของ DAW(Digital Audio Workstation) ทสามารถทำางาน digital audio ไดหลายขนตอนตงแตรมจากสงเคราะหเสยง, เรยบเรยงเสยง, ปรบแตง, ใสเอฟเฟกต และผสมเสยงจนเปนเพลงทเสรจสมบรณ ปจจบนพฒนามาถงเวอรชน 0.4.8

โดยม key features ดงน• เรยบเรยงเสยงตางๆดวย Song-Editor• สรางโครงสรางจงหวะเพลงดวย Beat+Bassline-Editor• สราง pattern และ melody ดวย Piano-Roll• 64 channels FX Mixer ทสามารถใส effect plugin ไดมากมาย• แถม instrument และ effects plugins มากมายทพรอมใชตงแตตดตง• automation ทสามารถใชงานไดอยางยดหยนทงแบบ track-based และ computer-controlled• เชอมตอ input และ output กบ MIDI keyboard• ใชงานรวมกบ plugin และ file format ตางๆ เชน SoundFont2, VST(i), LADSPA, GUS Patches, MIDI, และ

FLP(FL Studio Project)

4. minimum system requirement สำาหรบ LMMSความตองการขนตำาของ LMMS นนตำามาก โดยตองการเพยงสงตอไปน• CPU: Multi-Core 1 GHz• RAM: 512 MB • Sound card: สามารถใชแบบ on-board ได• OS: Linux, Windows, OSXแตควรใชระบบแบบทไดแนะนำาไปแลวในหวขอท 2. เพอใหสามารถทำางานไดคลองตวขน


5

5. การดาวนโหลดและตดตง LMMS• สำาหรบ Linux

◦ Distro ตางๆทม LMMS อยใน Package Manager อยแลว สามารถคลกตดตงภายใน Package Manager ไดเลย

◦ Ubuntu สามารถตดตงดวย Terminal ไดดวยคำาสง ▪ sudo apt-get install lmms (แตจะไดเวอรชน 0.4.5)▪ หากตองการเวอรชนลาสด คอ 0.4.8 ใหเขาไปตดตงดวย PPA ท https://launchpad.net/~tobydox/

+archive/lmms◦ ตดตงจาก Git ดวยคำาสงใน Terminal◦ compile เองดวยการดาวนโหลด source code จากเวบไซต http://sourceforge.net/projects/lmms/files/

• สำาหรบ Windowsเขาไปทเวบไซต http://sourceforge.net/projects/lmms/files/

• สำาหรบ OSX เขาไปทเวบไซต http://lmms.darwinports.com/

• สำาหรบ FreeBSD เขาไปทเวบไซต http://www.freshports.org/audio/lmms

ขนตอนการตดตงของแตละระบบปฏบตการสามารถดรายละเอยดไดท http://lmms.sourceforge.net/wiki/index.php/Installation


https://launchpad.net/~tobydox/+archive/lmms

https://launchpad.net/~tobydox/+archive/lmms

http://lmms.sourceforge.net/wiki/index.php/Installation

http://www.freshports.org/audio/lmms

http://lmms.darwinports.com/

http://sourceforge.net/projects/lmms/files/

http://sourceforge.net/projects/lmms/files/

6

6. การตงคา setup โปรแกรมเบองตนเมอเปด LMMS ขนมาครงแรกจะปรากฏหนาตาง setup ดงรป ซงเราสามารถตงคาตางๆไดมากมาย แตสงสำาคญคอ

BUFFER SIZE ทควรใสใจมากเปนพเศษ คาปรยาย (default) ของโปรแกรมจะเปน 256 frames/5.8 ms ซงคอนขางนอยเกนไป อาจทำาใหโปรแกรมมปญหาระหวางทำางานได โดยเฉพาะกบระบบทประสทธภาพไมสงนก เชน sound card แบบ on-board หรอ RAM ตำากวา 1 Gb เปนตน ในขนตนจงควรเลอน buffer ไปทประมาณ 765 – 1024 frames แลวกด Ok จากนนปดโปรแกรมแลวเปดใหม การตอบสนองอาจชาลงบาง แตโปรแกรมจะทำางานไดเสถยรขน

7. เรยนรการใชงานพนฐานในสวนของปม เมนตางๆ รวมถงคำาสงลดเมอเปดโปรแกรมขนมา จะแสดงหนาตางโดยรวม ดงน


Main Menu Bar

Tool Bar

Side Bar

FX-Mixer

Controller Rack

Beat+Bassline Editor

7

สวนแรกสดทอยดานบนสดคอ Main Menu Bar ซงจะรวบรวมคำาสงพนฐานของโปรแกรมเอาไว ดงน1. Project

ประกอบดวยคำาสงเปด/ปดไฟลตางๆ ดงน• New ใชเรมเปด Project ใหม• Open... ใชเปดไฟล Project ทเคยทำาไวแลว • Recently opened projects ใชเปดไฟล Project ทเพงทำาไปลาสด• Save ใชบนทก Project สามารถเลอกเปน .mmp หรอ .mmpz ตามคา default ซงแบบหลงจะเปน

แบบทผานการบบอดไฟลแลว• Save As... ใชบนทก Project ททำางานอยเปนอกเวอรชน• Import... ใชนำาเขาไฟล MIDI sequences (.mid, .midi, .rml)และ FL Studio Project (.flp)• Export... ใชสงออกขอมลจาก Project เปนไฟลเสยง (.wav, .ogg)• Quit ใชปดโปรแกรม

2. Edit

ประกอบดวยคำาสงเกยวกบการกระทำา และตงคาโปรแกรม ดงน• Undo ใชยกเลกการกระทำากอนหนา• Redo ใชหวนการกระทำาทยกเลกไป• Settings ใชตงคาโปรแกรม


Noteควรทำาการบนทก Project อยางสมำาเสมอเพราะโปรแกรมอาจทำางานผดพลาดอยางไมคาดฝนไดและควรบนทกไว หลายๆเวอรชน เพอใหสามารถยอนกลบไปใชเวอรชนเกอนหนาทตงคา หรอใสรายละเอยดไวไมเทากนได

8

3. Tools

ประกอบดวยคำาสงเปด LADSPA Plugin Browser

4. Help

ประกอบดวยคำาสงทเปดดความชวยเหลอตางๆเมอเกดความสงสย• Onlie help ใชเชอมตอกบหนาเวบ Wiki ของ LMMS ท

http://lmms.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page• What's this? ใชเปลยนเคอรเซอรใหสามารถไปชดขอมลในบางสวนของโปรแกรมได• About ใชดรายละเอยดเวอรชนของโปรแกรม รวมถง library หลกท compile มา ทมงานผพฒนา

และสญญาอนญาต

สวนตอไปคอ Tool Bar ซงรวบรวมเครองมอสำาคญของโปรแกรมเอาไว


http://lmms.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page

9

ชดไอคอนแถวบนซายจะคลายกบชดคำาสงใน Main Menu Bar > Project ไดแก

• New Project• Create New Project From Template• Open existing project• Recently opened projects• Save current project• Export current project

สวนแถวลางเรยงจากซายไปขวาไดแกคำาสงเปด/ปดหนาตาง ดงน

• Song-Editor• Beat+Bassline Editor• Piano-Roll• Automation Editor• FX-Mixer• Project notes• Controller Rack

ตอไปคอ TEMPO/BPM ซงเปนตวบอก tempo หรอคากำากบความเรวของเพลงตามหลกดนตรสากลนนเอง โดยมอตราสวนเปน BPM(Beat Per Minute) คอจำานวนครงทเคาะจงหวะใน 1 นาท คา default ของโปรแกรมจะตงไวท 140 ซงเปนจงหวะเรว เราสามารถคลกเลอนคา tempo นไดตามตองการ

TIME SIG ยอมาจาก Time Signature ซงเปนเลขกำากบจงหวะตามหลกดนตรสากล คา 4/4 ทเปน default นนคอคาจงหวะทวไป (common time) ทใชกนอยางแพรหลายทสด เลขตวบนหมายถงใน 1 หอง มเคาะจงหวะ 4 ครง เลขตวลางหมายถงความเรวของจงหวะใน 1 หองเทากบโนตตวดำา (quarter note) 4 ตว


10

Master Volume คอปมทควบคมความดงของเสยงโดยรวมในโปรแกรม คา default จะตงไวท 100 % ซงมผลทงตอนทใชงานอย และตอนสงออกเปนไฟลเสยงแลว หากไมจำาเปนจรงๆไมควรเปลยนคาน เพราะหากตงไวตำา เสยงทไดจะเบาเกนไป และหากสงเกนไป เสยงจะเกดอาการ clipping หรอเสยงแตกนนเอง

เชนเดยวกบ Master Volume ปม Master Pitch คอปมควบคมคา pitch ของเสยงโดยรวมในโปรแกรม คา default จะตงไวท 0 semitone ไมควรเปลยนคานหากไมจำาเปน เพราะจะทำาใหเสยงทงหมดเพยนไป

ขวาสดคอหนาปด Visualization ทเมอคลกเปดใชงานแลวจะแสดงกราฟแบบ Oscillator ของ Master Volume ปกตจะเปนสเขยว แตเมอใดทกลายเปนสแดงแสดงวาเสยงชวงนนม clipping ซงควรตรวจดและแกไขตอไป แถบดานลาง Visualization คอ CPU usage meter ทจะเปนมเตอรบอกวาขณะน CPU ทำางานหนกแคไหน หากแถบสเขยวพงไปถงขอบดานขวาสดบอยๆ โปรแกรมอาจ crash ได ควรลดทอนรายละเอยดของเสยง instrument และ effect plugin ตางๆลง หรอเพม BUFFER SIZE อกหนอยจนมเตอรลดลง หากยงไมดขน อาจตอง upgrade อปกรณสำาคญ คอ CPU, RAM, และ sound card

8. การใช Song-Editor


11

Song-Editor คอหนาตางหลกทใชในการจดการและเรยบเรยง track ของเสยงตางๆในเพลง ประกอบดวย• Tool Bar รวบรวมเครองมอในการใชงานควบคมโดยรวม แบงออกเปนชดไอคอนดงน

◦ ปม Play ใชกดเลนเพลง◦ ปม Record samples ใชกดอด sample จาก MIDI keyboard หรอ computer keyboard กได◦ ปม Record samples while playing song or BB track คลายปมกอนหนา แตสามารถอดไปพลางเลน

เสยง sample อนๆไปดวยได◦ ปม Stop ใชกดหยดเพลง

◦ ปม Add beat/bassline ใชเพม track ของ Beat+Bassline Editor◦ ปม Add sample-track ใชเพม track ของ Sample-editor◦ ปม Add automation-track ใชเพม track ของ Automation-Editor

◦ ปม Draw mode ใชคลกเลอกและเคลอนยาย sample ทละอน◦ ปม Edit mode ใชลากครอบและเคลอนยายกลม sample

◦ ปม auto-scrolling ใชคลกเพอให timeline วงตาม cursor โดยอตโนมต◦ ปม loop-points ใชคลกเพอเปดใชงาน loop-points◦ ปม go back ใชกดเลอกตงคาให cursor กลบไปอยทจดทตองการเมอหยดเลนได

◦ ปม zoom ใชเลอก zoom-in หรอ zoom-out timeline ไดตงแต 25 – 800 %


12

• Track Bar◦ เมอแรกเปด Project โปรแกรมจะกำาหนด default tracks มาทงหมด 4 track ไดแก

▪ Default preset ซงกคอ instrument plugin ตวหนงทชอวา TripleOscillator▪ Sample track เปน track ทเอาไวใสไฟลเสยง (sample) โดยสามารถใสเสยงทแตกตางกนกไฟลกได

ใน track เดยว▪ Beat/Bassline 0▪ Automation track (จะพดถงในหวขอหลง)

◦ คลกทจดซายสด ของแตละ track จะสามารถเลอน track ขน-ลงได แตหากกดปม Ctrl รวมดวย จะเปนการ clone(คดลอก) track นนแทน

◦ คลกทปมเครองมอ จะสามารถเลอก clone หรอลบ track นนได หากเปน track ทเปน instrument plugin จะมเมน MIDI inputs/outputs ใหเลอกเชอมตอกบ MIDI keyboard ไดดวย

◦ ไฟสเขยว แสดงสถานะวา track นน เปดใชงานอย หากคลก disable ไฟจะดบ และเสยงของ track นนจะเงยบ(muted) ไป หากคลกทไฟสแดง จะเปนสถานะ solo คอเลนเฉพาะ track นน track อนๆจะไมไดยน ไฟสถานะดงกลาวจะมผลในการสงออกเปนไฟลเสยงดวยเชนกน

◦ tab ทแสดงไอคอนกบชอ หากเปน instrument plugin เมอคลกซายจะปรากฏหนาตาง control ของ plugin นนอกทซง plugin แตละตวจะมรายละเอยดของ parameter ใหตงคาพนฐานทเหมอนกน และ parameter เฉพาะตวทตางกนออกไป หากดบเบลคลกหรอคลกขวา จะเปนการตงชอ track

◦ ตดกบ tab ชอของ instrument plugin แตละตวจะมปมแนวตงเลกๆ เมอลองคลกดจะไดยนเสยง root note หรอคาโนตกลางของ plugin ตวนน ซงคา default จะเปน A4

◦ ปมหมน(knob) ตวซายคอ Volume หรอคาความดงของ track นน คา default จะตงไวท 0.0 dBV ปมหมนขวา คอ


13

Panning หรอคาตำาแหนงของเสยงทสงออกจากลำาโพง คา default เปน 0 % คอเสยงพงออกมาตรงกลางพอด ถาหมนไปทางซายจะเปนคาตดลบ -1 ถง -100 % เสยงจะเอนไปดานซาย ถาหมนไปทางขวาจะเปนคา 1 – 100 % เสยงจะเอนไปดานขวา ใชประโยชนในการสรางมตของเสยงเพลงโดยรวมทำาใหรสกเหมอนไดฟงจากวงดนตรจรงๆทมการวางตำาแหนงเครองดนตรเสยงระดบตางๆไวตามความเหมาะสม และทำาใหเสยงตางๆไมกลบกนเอง

• Timeline◦ คลกซายเพอเลอน timeline cursor ไปยงจดทตองการ◦ คลกขวาเพอเลอน magnetic loop-points ไปยงจดทตองการ ซงจะเลอนไปทละบลอก หากตองการปรบให

เลอนไดอสระใหกด Ctrl คางไวแลวเลอน

การจะสราง beat หรอ melody ตางๆใน Song-Editor • ในกรณทเปน instrument plugin track หาก zoom-in จนเหน step sequencer จะสามารถสราง beat ไดดวย

การคลกท step sequencer ทมบลอกเลกๆตามจำานวน time signature หรอเมอดบเบลคลกจะปรากฏหนาตาง Piano-Roll ทสามารถสรางทวงทำานองไดอยางละเอยด (จะพดถงในหวขอหลง)

• หากเปน Beat/Bassline track จะปรากฏหนาตาง Beat+Bassline Editor ทสามารถใส track ยอยของ instrument plugin รวมถงไฟล samples ตางๆได เพอชวยใหการจดการสวนตางๆของเพลงทำาไดงายยดหยน และเปนระเบยบขน

บลอกแตละอนสามารถลบไดดวยการคลกเมาสปมกลาง และสามารถ copy บลอกไดดวยการปด Ctrl คางแลวลากปลอยในชองวางทยงไมมบลอกหรอบลอกวางทตองการ แตมขอจำากดคอสามารถลากขามระหวาง track ทเปนชนดเดยวกนไดเทานน


14

9. การใช beat+bassline editor

ในหนาตาง Beat+Bassline Editor นนมสวนประกอบทใกลเคยงกนกบ Song-Editor ประกอบดวย

• Tool Bar◦ Play กดเลนทำานอง◦ Stop กดหยด◦ Pattern list คลกเลอกรายการ Beat/Bassline track ทงหมดทมใน Song-Editor◦ Add Beat/Bassline ใชเพม Beat/Bassline track◦ Add Automation Track ใชเพม Automation track

• Track Bar (มวธการใชงานเหมอนกบในหนาตาง Song-Editor แตไมสามารถเพม sample track ได)

• Step Sequencer (มวธการใชงานเหมอนกบในหนาตาง Song-Editor)


15

10. การใส samples

• ใน Beat+Bassline Editorเราสามารถใสเสยง sample เพมเขาไปในหนาตาง Beat+Bassline

Editor ไดจาก tab My samples ท side bar โดยเสยง sample ตางๆไดรบการจดหมวดหมตามประเภทของเสยงไวแลว เพยงกดดบเบลคลก หรอคลกลากเขาไปในหนาตาง Beat+Bassline Editor กสามารถใชงานไดทนท

• ใน sample track ขนตอนการใสไฟล sample นนสามารถทำาไดหลายวธ ◦ ในกรณทเปน sample ทมพรอมใชใน LMMS สามารถใสไดโดย

วธตอไปน1. คลกเพมบลอกใน timeline

2. คลกเปด My Sample tab ท side bar3. เลอกไฟลเสยงทตองการ สามารถทดสอบฟงเสยงกอนไดดวย

การคลกทชอไฟล


16

4. ลากแลวปลอยใสในบลอกทสรางไว

• ในกรณทเปน sample ทอดเกบไว หรอดาวนโหลดมาเอง สามารถใสไดโดยวธตอไปน1. คลกเพมบลอกใน timeline

2. ดบเบลคลก ปรากฏหนาตาง Open audio file


17

3. เลอกเปดไฟลทตองการ

11. การใช Piano-Rollเมอดบเบลคลกทบลอกใน timeline ไมวาใน Song-Editor หรอ Beat+Bassline Editor กจะปรากฏหนาตาง Piano-Roll

โดย Piano-Roll นนแบงออกเปนสวนประกอบตางๆดงน• Tool Bar

โดยไอคอนใน Tool Bar แบงออกเปนกลมตางๆ ดงน

◦ ปม Play ใชกดเลนเพลง◦ ปม Record samples ใชกดอด sample จาก MIDI keyboard หรอ computer keyboard กได◦ ปม Record samples while playing song or BB track คลายปมกอนหนา แตสามารถอดไปพลางเลน

เสยง sample อนๆไปดวยได◦ ปม Stop ใชกดหยดเพลง


18

◦ ปม Draw Mode ใชเขยนโนต◦ ปม Eraser Mode ใชลบโนต◦ ปม Select Mode ใชเลอกกลมโนต◦ ปม Detune Mode ใชปรบจนเสยงโนตใหเพยนไป

• Vertical Keyboard◦ เปนภาพจำาลอง MIDI note ตงแตตำาสดจนถงสงสด (C0-C9) เพอบงบอกระดบเสยงโนตทเลนอย

• Timelineสามารถใชสำาหรบเขยน MIDI note โดยสามารถกำาหนดจำานวน ความยาวของโนตไดอยางอสระ

◦ เมอคลกซายจะเปนการเขยนโนตใน Draw Mode◦ เมอคลกขวาจะเปนการลบโนตใน Eraser Mode◦ เมอกด Ctrl คางไวแลวลากจะเปนการเลอกกลมโนตใน Select Mode

• Note Volume/Note Panning Editor ปกตจะแสดงเปนหนาตาง Note Voulme แตเมอคลกทชอจะเปลยนเปน Note Panning

สงเกตไดวาเมอมการเขยนโนตเขาไปใน Timeline แลว ทแผง Note Volume ดานลางจะปรากฏแทงแสดงระดบเสยงทเทากนขอโนตทกตวอย เมอนำาเคอรเซอรไปลากจะสามารถเปลยนระดบความสงของมนได

• Note Volume ยงสงเสยงยงดง• Note Panning ยงสงเสยงยง pan ไปทางขวา


19

12. การเรยกใช instrument plugins เมอคลกท tab แรกของ side bar จะปรากฏหนาตาง Instrument plugins ซงไดรวบรวมเอาเครองดนตรสงแคราะห

(instrument plugin/synthesize) หลากหลายชนดพรอมใชงาน ไดแก1. AudioFileProcessor เปน audio sampler ทสามารถปรบแตง

เสยงจาก sample ได2. BitInvader เปน wavetable synthesizer ทเราสามารถวาด

หนาตาของ waveform เองได3. Kicker เปน synthesizer เสยง kick(bass drum)4. LB302 เปน synthesizer ทจำาลองเสยงของ hardware

synthesizer อยาง Roland TB-3035. Mallets เปน percussion synthesizer6. Organic เปน synthesizer ทมเสยงกงๆ organ7. FreeBoy เปน synthesizer/emulator ทจำาลองเสยงของเครอง

Gameboy8. PatMan เปน Gravis Ultrasound patch(.pat) player9. Sf2 Player เปน sound font(sf2) player10. SID เปน synthesizer/emulator ทจำาลองเสยง SID chip ของ

เครองคอมพวเตอร Commodore 6411. TripleOscillator เปน synthesizer ทใช Oscillator ผสมเสยง

พรอมกน 3 ตว12. VeSTige เปน host สำาหรบ VSTi plugin13. Vibed เปน Vibrating string modeler ทใหเสยงแบบเครองสาย14. ZynAddSubFX เปน embedded ZynAddSubFX ซงเปน

synthesizer ทรวบรวม patch เสยงหลายแบบเขาไวดวยกน

การเรยกใช instrument plugin เหลานสามารถทำาไดงาย เพยงลากไปวางไวทหนาตาง Song-Editor เทานน

13. การใส preset ใน instrument plugins

ใน tab My presets จะรวบรวมเอา preset หรอเสยงของ instrument plugin แตละตวพรอมใชมาใหใชดวย ซงสามารถสรางเสยงในแบบทตองการไดอยางรวดเรว แตดวยความสะดวกสบายขอวมนจงเปนเสมอนดาบสองคมในการทำางานดาน computer music เพราะจะทำาใหผใชเกดความเคยชนกบการพงพา preset มากเกนไปและไมไดพฒนาฝมอในการปรบเสยง plugin ดวยตวเอง จงพงระลกไวเสมอวาควรใช preset ใหนอยทสด และหากจะใชกควรลองปรบใหเขากบเพลงแตละเพลงดวย

วธการนำามาใชเพยงคลกเลอกทไฟล .xpf จะไดยนเสยงของแตละ preset แลวลากไปวางไวทวางในหนาตาง Song-Editor หากวางไปทบท track อนจะเปนการแทนท track นนโดยทนท


20

14. การ import VST instrumentเราสามารถนำา VST instrument มาใชได 2 วธ ไดแก 1 ผานทาง My home

1.1 เขาไปท tab My home

1.2 ดบเบลคลกเลอกไฟล .dll ของ VST instrument ตวนนขนมา 1.3 รอสกคร โปรแกรมกจะโหลด VeSTige ซงเปน host ของ VST instrument มาใหเราใชใน Beat+Bassline

Editor ไดโดยอตโนมต


21

1.4 หากตองการโหลดไปท Song-Editor สามารถเลอกไดจากเมนโดยกดคลกขวาทไฟล .dll แลวเลอก "open in new instrument-track/song-editor”

2 ผานทาง Instrument plugins 2.1 เขาไปท tab Instrument plugin 2.2 เลอก VeSTige โดยลากมาวางใน Song-Editor

2.3 คลกท Plugin select


22

2.4 คลกเลอกไฟล .dll ของ VST instrument ทตองการ

2.5 รอสกคร โปรแกรม LMMS กจะโหลด VST instrument ตวดงกลาวออกมา

15. การ import sound font1. ผานทาง My home

1. เขาไปท tab My home2. ดบเบลคลกเลอกไฟล .sf2 ของ sound font ตวนนขนมา3. โปรแกรมกจะโหลด Sf2 Player ซงเปน sound font player มาใหเราใชใน Beat+Bassline Editor ไดโดย

อตโนมต 4. หากตองการโหลดไปท Song-Editor สามารถเลอกไดจากเมนโดยกดคลกขวาแลวเลอก "open in new

instrument-track/song-editor”2. ผานทาง Instrument plugins

1. เขาไปท tab Instrument plugin2. เลอก Sf2 Player โดยลากมาวางใน Song-Editor


23

3. คลกทโฟลเดอรของ Sf2 Player

4. จะปรากฏหนาตาง Open Soundfont file

5. คลกเลอกเปดไฟล .sf2 ทตองการ

16. การ import GUS patch1. ผานทาง My home

1. เขาไปท tab My home2. ดบเบลคลกเลอกไฟล .pat ของ GUS patch ตวนนขนมา


24

3. โปรแกรมกจะโหลด GUS patch ซงเปน patch instrument มาใหเราใชใน Beat+Bassline Editor ไดโดยอตโนมต

4. หากตองการโหลดไปท Song-Editor สามารถเลอกไดจากเมนโดยกดคลกขวาแลวเลอก "open in new instrument-track/song-editor”

2. ผานทาง Instrument plugin1. เขาไปท tab Instrument plugin2. เลอก PatMan โดยลากมาวางใน Song-Editor

3. คลกทโฟลเดอรของ PatMan

4. จะปรากฏหนาตาง Open patch file

5. คลกเลอกไฟล .pat ทตองการ


25

17. การ import MIDIMIDI(Musical Instrument Digital Interface) เปนมาตรฐานการผสานเคลอนดงตรแบบดจตล ซงจะทำาใหคอมพวเตอร

สามารถสอสารกบเครองดนตรทเปน plugin ได สามารถใชงาน ปรบเปลยนขอมลคาตวโนตของเครองดนตรนนๆไดสะดวก และสามารถนำาคานไปใชกบเครองดนตรชนดใดกได

เราสามารถนำา MIDI มาใชได 2 วธคอ1. ผานทางคำาสง import

1. เขาไปท Project > Import...2. จะปรากฏหนาตาง import file

3. เลอกไฟล .mid ทตองการ4. โปรแกรมจะโหลดเสยงเครองดนตรตางๆจากไฟล MIDI แยกออกมาเปน track ตามขอมลทบนทกไวในไฟล


26

2. ผานทาง My home1. เขาไปท tab My home2. ดบเบลคลกไฟล .mid ทตองการ3. โปรแกรมจะโหลดเสยงเครองดนตรตางๆจากไฟล

MIDI แยกออกมาเปน track ตามขอมลทบนทกไวในไฟล

18. การใชงาน FX-mixer และ effect plugineffect คอสวนประกอบหนงทสำาคญในการปรบเสยงในแตละสวนของเพลงใหเกดความกลมกลน มมต มคณภาพดขน ม

สสน หรอนาสนใจมากขน ในหนาตาง FX-mixer จะประกอบดวยสวนตางๆดงน

• Master FX Track คอสวนทควบคมความดงโดยรวมของเสยงทงหมดรองจาก Master Volume อกท และยงสามารถใส effect plugin ไดอกดวย สามารถใส effect plugin ไดไมจำากด

• FX track(1-64) คอ effect track ทเชอมตอกบเสยงของ track ตางๆใน Song-Editor และ Beat+Bassline Editor สามารถใส effect plugin ไดไมจำากด

• Effects Chain คอหนาตางทแสดงรายการ effect plugin ทใชใน track นนๆ สามารถกด enable/disable ตวมนเอง และ effect pluin แตละตวทอยขางในได

วธการใส effect ใหกบเสยงตางๆในเพลง1. คลกเลอกท track ทตองการจะใส effect

(ในกรณทเลอก Master FX Track เสยงของเพลงโดยรวมจะเปลยนไปตาม effect ทเราใชทนท)


27

2. คลกทปม Add effect

3. จะปรากฏหนาตาง Add effect พรอมรายชอ LADSPA effect ใหเลอกใชมากมาย

4. เลอก effect plugin ทตองการ5. effect plugin ทตองการจะโหลดไปท Effects Chain6. จากนนเลอกท instrument plugin ตวใดตวหนง7. เลอกท FX CHNL ใหตรงกบเลข FX track ทใส effect

เขาไป8. ลองเลนโนตสกทอนนงด เสยง default ของ instrument

plugin นนจะเปลยนไปตาม effect อนง FX Track 1 track สามารถเชอมตอกบ instrument plugin ไดไมจำากด เพอความกลมกลนของเสยงทตองการใหใช effect รวมกน และเปนการทนการใชทรพยากรระบบไปในตว


28

19. การทำา automationเพลงจะม dynamic หรอความเคลอนไหว มชวตชวามากขนหากเราใช Automation-Editor เขามาชวยในบางสวนของ

เสยงบางเสยงหรอบางทอนในเพลง ซงหนาทของมน คอการควบคมสวน parameter สวนตางๆของโปรแกรม เชน Volume, Button, หรออนๆทมนเขาไปเชอมตอใหเกดการทำางานแบบอตโนมต เราสามารถใชงาน Automation-Editor ได ดงน

1. เลอกวาอยากให parameter สวนไหนของโปรแกรมทำาการเลนแบบอตโนมต2. กด Ctrl คางไวจากนนคลกเลอกทสวนนนแลวลากไปทบลอกของ Automation track ใน Song-Editor หรอ

Beat+Bassline Editor

3. ดบเบลคลกเปดหนาตางของ Automation track นนขนมาแลววาดเสนกำาหนดคาจาก 0 – 1

4. เพมโนตสกทอนหนงลงไปใน track ของ instrument plugin นน5. ลองกด play สงเกตการเคลอนไหวสวนทเราเชอมตอกบ

Automation track จะเคลอนไหวไปตามคาทเราวาดไว ซงเราสามารถลาก parameter จากหลายๆสวนเขาไปใน Automation track เดยวกนไดอกดวย


29

20. การตงคา export fileเมอตองการจะสงออกเสยงจากโปรเจคททำาอยเปนไฟลเสยง สามารถทำาไดโดย

1. คลกทไอคอน Export current project หรอเลอกเมน Project > Export...

2. จะปรากฏหนาตาง Selec file for project-export... เลอกโฟลเดอรทตองการจะบนทกไฟลลงไป

3. เมอกด Save จะปรากฏอกหนาตางใหตงคา Output

• สามารถเลอกบนทกได 2 format คอ .wav หรอ .ogg

• สามารถเลอก Sample rate, bit rate, bit depth และอนๆไดอยางละเอยด

• สำาหรบคา default ทโปรแกรมตงมาใหถอวาเหมาะสมในการใชงานอยแลว พรอมทจะกด Start เพอเรมสงออกไฟลเสยงไดทนท


30

21. แหลงหาขอมลเพมเตมเกยวกบ LMMS• http://lmms.sourceforge.net/• http://lmms.sourceforge.net/wiki• http://sourceforge.net/apps/phpbb/lmms/• http://lmms.sourceforge.net/lsp/index.php• www.youtube.com > lmms


http://lmms.sourceforge.net/lsp/index.php

http://sourceforge.net/apps/phpbb/lmms/

http://lmms.sourceforge.net/wiki

http://lmms.sourceforge.net/

lmms basic course manual(thai)

Technology

ctrl track

bb track sample stop

bassline editor beat

bassline editor sample

midi midi keyboard

key features songeditor

project new project

project import