literaturuli meskheti_february 2015 (194)

7212019 Literaturuli Meskheti_February 2015 (194)

httpslidepdfcomreaderfullliteraturuli-meskhetifebruary-2015-194 112



ლიტერატურული მესხეთი2 2015 წელი თებერვალი

იუბილე

ელგუჯა კოპაძე _ 80

ელგუჯა კოპაძეს ქართველი საზო-გადოება იცნობს როგორც მრავალმხრივნიჭიერ და ღირსეულ მამულიშვილს სა-ზოგადო მოღვაწეს ადამიანს რომელთა-ნაც ურთიერთობა ძალზედ სასიამოვნოცარის და მრავლის მომცემიც იგი თავისიცხოვრებით მოღვაწეობითა და პიროვნუ-ლი თვისებებით მშობლიური კუთხის კო-ლორიტია

ბატონ ელგუჯას მალე ოთხმოცდა-ხუთი წელი შეუსრულდება იგი დაიბადა1930 წლის 20 თებერვალს ხარაგაულისრაიონის სოფელ სარგვეშში მისი მშობ-ლები _ გიორგი კოპაძე და ქეთევან ნი-ქაბაძე პედაგოგები იყვნენ 1944 წლიდანოჯახი დასახლდა სოფელ კლდეში (ცხოვ-რებისეული კანონზომიერებით იგი მშობ-ლიურ კუთხეს დაუბრუნდა _ მისი გვარიძირძველი მესხური გვარია _ 991262კოპასძენი991261წარჩინებული ფეოდალური საგვარეულოიყო მესხეთში) მან 1949 წელს დაამთავრაქ ახალციხის 1 საშუალო სკოლა დაიმავე წელს სწავლა განაგრძო თბილისისსახელმწიფო უნივერსიტეტში ფილოსო-ფიის ფაკულტეტზე იმ დროისათვის უნი-ვერსიტეტის რექტორი იყო ნიკო კეცხო-ველი მას ჰქონდა ბედნიერება იმისა რომმისი პროფესორ-მასწავლებლები იყვნენ

შალვა ნუცუბიძე სიმონ ყაუხჩიშვილიალექსანდრე ბარამიძე აკაკი შანიძე პა-ატა გუგუშვილი რევაზ ანთაძე და სხვანი1954 წლიდან უმაღლესი სასწავლებლისდამთავრების შემდეგ მოღვაწეობდა სხვა-დასხვა საპასუხისმგებლო თანამდებობებ-ზე თავდაპირველად მუშაობა დაიწყოქალაქ ახალციხის სახელმწიფო პედაგო-გიურ სასწავლებელში ლოგიკა-ფსიქოლო-გიის მასწავლებლად იქიდან მოყოლებუ-ლი ელგუჯა კოპაძე მუშაობდა სხვადას-ხვა სახელმწიფო დაწესებულებაში იყოახალციხის პიონერთა და მოსწავლეთასახლის დირექტორი პედაგოგიური სას-წავლებლის დირექტორი დაუსწრებელისაშუალო სკოლის დირექტორი სასოფ-ლო-სამეურნეო ტექნიკუმის პოლიტეკო-ნომიის მასწავლებელი ვალის საქალაქოსაბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარე ახალ-

ციხის პურ-კომბინატის დირექტორი ამას-თანავე რაისაბჭოს აღმასკომის კულტუ-რის განყოფილების გამგე (1972-1978წწ)შემდეგ განათლების განყოფილების გამ-

გე პარტიის რაიკომის პროპაგანდისა დააგიტაციის განყოფილების გამგე სოფ-ლის მეურნეობისა და ვაჭრობის მუშაკთაპროფკავშირის რაიკომის თავმჯდომარებოლოს კი გაზეთ 991262საქართველოს რეს-პუბლიკის991261 საკუთარი კორესპონდენტისამცხე-ჯავახეთის რეგიონში მან თავი-სი საინტერესო კორესპონდენციებითა დასტატიებით თავი დაამახსოვრა მკითხველსაზოგადოებას

ელგუჯა კოპაძის პიროვნებად ჩამოყა-ლიბებაში მისივე თქმით უდიდესი როლიშეასრულეს ქალბატონმა მზია ერისთავ-მა (ბავშვთა ცენტრალური საექსკურსიო-ტურისტული სადგურის დირექტორი დაპედაგოგი) და მაქსიმე ლაზარევმა (თბი-ლისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამ-ხედრო კათედრის მასწავლებელმა _ პოდ-პოლკოვნიკმა)

ბატონ ელგუჯას ძირითადი სამოღვა-წეო ასპარეზი კულტურისა და განათლე-

ბის სფერო იყო უაღრესად განათლებულდა კულტურულ პიროვნებას კარგად ეს-მოდა ამ დარგების განვითარების აუცი-ლებლობა და მათი მნიშვნელობა სწორედამიტომაც არის რომ მის სახელს უკავ-შირდება მრავალი ინიციატივა და სიახლემნიშვნელოვნად გაფართოვდა რაიონისკულტურულ-საგანმანათლებლო დაწესე-ბულებების ქსელი _ ახალციხის რაიონისყველა სოფელში დამთავრდა ბიბლიოთე-კების სასოფლო კლუბებისა და კულ-ტურის სახლების დაარსება მისი ძალისხ-მევით გაიხსნა სამუსიკო სასწავლებელი _ათწლედი ქალაქ ვალეში მან რესპუბლი-კის კულტურის მუშაკთა აქტივის კრებაზეკატეგორიულად მოითხოვა სასწავლებლისგახსნა ახალციხეში რაც მალე რეალობადიქცა აღსანიშნავია ისიც რომ 1973 წელსმუზეუმი გადატანილი იქნა ქალაქის ძველნაწილში _ რაბათში

ელგუჯა კოპაძის მიხეილ მეძმარიაშ-ვილის (მესხეთის სახელმწიფო თეატრისდირექტორის) და ნანა დემეტრაშვილის(ამავე თეატრის სამხატვრო ხელმძღ-ვანელის) ძალისხმევით დასრულდა და1975 წლის იანვარში ექსპლუატაციაშიშევიდა მესხეთის დრამატული თეატრისახალი შენობა მათივე წინადადებით იმა-ვე წლის 14 იანვარს თეატრის დღე ჩა-ტარდა სადაც მოწვეულნი იყვნენ კულ-ტურის სამინისტროს წარმომადგენლებითეატრალები და სტუმრები რესპუბლი-კის რეგიონებიდან სწორედ ამის შემდეგდაკანონდა თეატრის დღის მორიგეობითჩატარება რეგიონებში მისი კულტურისგამგედ მუშაობის პერიოდში ერთ-ერთმნიშვნელოვან კულტურულ ღონისძიებასწარმოადგენდა თვითმოქმედი მხატვრუ-ლი შემოქმედების პირველი ფესტივალი

რომელიც 1975-1977 წლებში ჩატარდაიმავე პერიოდში რაიონის სიმღერისა დაცეკვის ანსამბლი გახდა რესპუბლიკურიდათვალიერების ლაურეატი შემდგომ _

საკავშირო დათვალიერების ლაურეატიდა გაიგზავნა გასტროლებზე საზღვარ-გარეთ კერძოდ რუმინეთსა და ბულგა-რეთში

ელგუჯა კოპაძეს კარგად ჰქონდაგააზრებული კულტურის განყოფილებისდანიშნულება იგი წერს 991262მათი მეშვე-ობით ხდებოდა მოსახლეობაში მუსიკალუ-რი კულტურის შეტანა წიგნიერების დო-ნის ამაღლება და საერთოდ გამოჩენილიადამიანებისადმი პატივისცემა მათი ფარ-თო საზოგადოებისთვის წარდგენა-გაცნო-ბა ამ კუთხით ახალციხე გამოირჩეოდადიდი აქტივობით ახალციხეში ტარდებო-და დასკვნითი ოლიმპიადები გამოფენებიშეხვედრები991261

ბატონმა ელგუჯამ თავისი მოღვაწე-ობით უდიდესი წვლილი შეიტანა ახალცი-ხის რაიონის კულტურულ დაწინაურებაშიამ სფეროში განხორციელებული ღონის-ძიებების საფუძველზე გასული საუკუნის

70-80-იანი წლები იყო მხარის კულტუ-რული აღორძინების წლები რაშიც დიდიიყო მისი წვლილი სწორედ ამიტომ 1974წელს მას მიენიჭა კულტურის დამსახუ-რებული მუშაკის წოდება მოგვიანებით_ კულტურისა და განათლების სფეროშიხანგრძლივი და ნაყოფიერი მუშაობისთვის_ დაჯილდოვდა ღირსების ორდენით

ბატონ ელგუჯას სამსახურეობრივისაქმიანობიდან და პიროვნული თვისებე-ბიდან გამომდინარე ბევრ ღირსეულ მა-მულიშვილთან ჰქონდა ურთიერთობა დათანამშრომლობა ისინი ხშირად ყოფილანდა დღესაც არიან მისი ოჯახის სასურვე-ლი სტუმრები ბევრის მომსწრე და გამ-გონეა შესაბამისად აქვს საინტერესომოგონებები

ელგუჯა კოპაძე ათწლეულების მან-

ძილზე აქტიურ სამსახურეობრივ საქმი-

ანობას უთავსებდა ლიტერატურულ მოღ-ვაწეობას Gგასული საუკუნის 60-იანიწლებიდან რესპუბლიკის ჟურნალებსა დაგაზეთებში პერიოდულად იბეჭდებოდამისი მოთხრობები ლექსები და სხვადასხ-ვა ხასიათის პუბლიკაციები მისი პროზა-ული შემოქმედება ფართო საზოგადოებამგაიცნო 2012 წელს გამოცემული კრე-ბულით _ 991262გაუხსნელი საქმე991261 კრებულშიელგუჯა კოპაძის თითქმის ყველა მოთ-ხრობა შევიდა მისი შემოქმედება ფურ-ცლებზე დაღვრილი მრავალი წლის გა-მოცდილებაა გონებით გაანალიზებულიდა გულით განცდილი სულს დამჩნეულიტკივილი და სიხარული მისი შემოქმედე-ბის მიზანი ისევ და ისევ თავისი ხალხისსამსახურში ყოფნაა 991262ფართო გაგებითადამიანის ცხოვრება მთელი მისი საქ-მიანობა ერთი მთლიანი შემოქმედებაა

მაგრამ არის შემოქმედების ის სფერორომელსაც სხვასთან ვერაფერთან გაათა-ნაბრებ მის მსახურთ ვერავისთან გააიგი-ვებთ _ ეს მწერლობაა991261 Mმას კარგად აქვს

გააზრებული მწერლის მოვალეობა მისიროგორც მწერლის სურვილი _ დადები-თი გმირის წარმოჩენაა ისეთი გმირისრომელიც მკითხველს მისცემს სულიერსაზრდოს და მასზე დადებით გავლენასმოახდენსAამიტომაც არის რომ ავტორიწერს 991262დღეს როგორც არასდროს გვჭირ-დება კარგი კეთილი პატიოსანი ადამი-ანი ზნეობრიობა ჩვენი ერის გადარჩენისსაშუალებაა991261

ბატონ ელგუჯას შემოქმედება მხო-ლოდ მოთხრობებით არ ამოიწურება იგიარის ბევრი კარგი ლექსის ავტორიც მისიშთაგონება ნიკოლოზ ბარათაშვილის პო-ეზიაა მისი ლექსების თემატიკა მრავალ-ფეროვანია აქვს ლირიკული და ღრმადფილოსოფიური ლექსები თავის პოეტურსაგანძურში განსაკუთრებულ მნიშვნელო-ბას მისთვის ძვირფასი ადამიანებისადმიმიძღვნილ ლექსებს ანიჭებს Mმისი ლექ-სების ერთი ნაწილი ეხება ქვეყანაში მიმ-

დინარე პოლიტიკურ მოვლენებს ყველასაკითხთან დაკავშირებით თავისი მოსაზ-რება აქვს როგორც ფილოსოფოსს საინ-ტერესო შეხედულებები გააჩნია ამა თუიმ თემაზე რასაც შეუძლებელია არ და-ეთანხმო

ელგუჯა კოპაძის მოთხრობების ლექ-სებისა და პუბლიცისტური წერილების ენათავანკარა ქართულია ლექსიკურად მდი-დარი სულის ერთი ამოსუნთქვით იკით-ხება გიჭირს თავის დანებება მშვიდადაუღელვებლად ვერ წაიკითხავ ეს აღელ-ვება დიდხანს მიგყვება აღძრავს კამათისსურვილს ავტორთან და საკუთარ თავთანმკითხველი კარგად გრძნობს რომ მისიშემოქმედების მიღმა დგას ცხოვრებისე-ული გამოცდილებით გამობრძმედილი დახელდამშვენებული პიროვნება ადამიანირომელიც ცდილობს თავისი ცოდნა დაგამოცდილება გაუზიაროს მომავალ თა-

ობებსახლახან გამოცემული კრებულით _991262ალიართალი ბალიართალი991261991270 _ მკითხ-ველ საზოგადოებას საშუალება ეძლევაგაეცნოს მის ლექსებს კრებულში ძირი-თადად შესულია ბატონ ელგუჯას ფარ-თო საზოგადოებისთვის დღემდე უცნო-ბი ლექსების ნაწილი და ასევე მისთვისგამორჩეული ბიოგრაფიული ხასიათისმოთხრობა 991262ვაჰ სოფელო რა შიგან ხარ991261და ერთი პუბლიცისტური წერილი ჩვენიმიზანია ფართო საზოგადოებას წარვუდ-გინოთ სამშობლოზე უსაზღვროდ შეყვა-რებული მამულიშვილის _ ბატონ ელგუჯაკოპაძის _ მესხი კაცის ნაფიქრალი დანააზრევი მისი ავკარგიანობის შეფასებამკითხველისთვის მიგვინდია

ნატო ყრუაშვილი

ელგუჯა კოპაძე _ მრავალმხრივ ნიჭიერიმამულიშვილი

ელგუჯა კოპაძეწყაროსთან კაკლის ხის ჩრდილში

მსხდომ ქალებს რომლებიც ერთმანეთსათასნაირ ჭორებს უყვებოდნენ ზედაუბნი-დან მომავალმა ელიბო გლუნჩაძემ აუწყათაფლო ძალო გარდაიცვალაო

_ ვინ თაფლო დეიდა თაფლო თაფლობიცოლა _ ალაპარაკდა ყველა ერთ ხმაზე

მაინც ვინ იყო ეს თაფლო რატომ იყოესოდენ გულდასაწყვეტი და საწუხარი სოფ-ლისთვის

თაფლო ძალო როგორც მას სოფელვარდისველის მოსახლეობის უმრავლესობაეძახდა მართლაც უკეთილშობილესი ქალ-ბატონი გახლდათ 991262კაფიების დიდოსტატ-მა991261 თანასოფლელმა არჩილ ბედუკიძემ შემ-თხვევით როდი მიუძღვნა 991262უკვდავი991261 სტრი-ქონები 991262გაგიჭირდეს შვილოსაო მიაკითხეთაფლოსაო991261

თაფლო პროფესიით აგრონომი იყო

და პენსიაში გასვლამდე სოფელში სპეცი-ალობით მუშაობდა მისი ხელი ნამდვილადეტყობოდა ვარდისველის კოლმეურნეობისნათესებს და ბაღ-ვენახებს ხოლო მისეზოში რომელიც ბაღნარად ჰქონდა გადაქ-ცეული ათასგვარი ყვავილი თუ სამკურნა-ლო მცენარე ადრეგაზაფხულიდან გვიანშე-მოდგომამდე ყვაოდა თვითნასწავლი 991262ფარ-

მაკოლოგი991261 ზედმიწევნით კარგად ფლობდა

სამკურნალო მცენარეებს და მათი მოპოვე-ბა-დამუშავების ტექნოლოგიებს შვილებიცთავის კვალზე 991262შეაყენა991261 შალვამ უნივერსი-ტეტის ბიოლოგიის ფაკულტეტი დაამთავრადა ცნობილი მეცნიერისა და მკვლევარისუნივერსიტეტის რექტორის აკადემიკოსნიკო კეცხოველის ხელმძღვანელობით ბი-ოლოგიის კათედრაზე ეწეოდა სამეცნიერო

მუშაობას ლენა და მაია ექიმები გახდნენ

მშობლიურ მხარეს დაუბრუნდნენ და და-ოჯახდნენ მაია რაიონის ცენტრში ცხოვ-რობდა ხოლო ლენა თავისი სოფლის _ვარდისველის სასოფლო ამბულატორიისგამგე იყო და ოჯახთან მშობლების კარისმეზობლად ცხოვრობდა

თაფლო სამკურნალო მცენარეების გა-მოცნობას და დამუშავება-გამოყენებას ას-

წავლიდა ნებისმიერს ვინც კი მოინდომებ-და საქვეყნოდ იყო განთქმული მისი ეწ991262დამწვრობის მალამო991261 რომლის დამზადე-ბა საკმაოდ ძვირი უჯდებოდა მაგრამ+-+მიუხედავად ამისა მას დიდი რუდუნებითამზადებდა და უსასყიდლოდ აძლევდა 991262პა-ციენტებს991261 ამ მალამოს მოსამზადებლადხმარობდა თავისსავე გამოხდილ ნიგვზისან ქაცვის ზეთს სანთელს და რომელიღაცანტიბიოტიკს რომელსაც არ ასახელებდამხოლოდ და მხოლოდ ეს იყო მისი საიდუმ-ლო თაფლოს 991262დამწვრობის მალამო991261 მართ-ლაც უებარი რამ იყო ბევრჯერ საავადმყო-ფოდან უიმედოდ 991262გამოწერილი991261 ავადმყოფირამდენიმე დღეში განუკურნავს ერთი ასე-თი შემთხვევის მხილველი მეც გავხდი ვარ-დისველში მცხოვრები ვლადიმერ და ვარ-დო ნემსაძეების ოთხი წლის თამუნამ ღუ-მელზე მდგარი ადუღებული წყლით სავსექვაბი გადმოაბრუნა და ყელიდან ფეხებისჩათვლით დაიმდუღრა მარტო ზურგი დადუნდულები არ ჰქონდა დამწვარი სასწრა-ფოდ წაიყვანეს საავადმყოფოში დაუდგინ-და უმძიმესი _ მესამე ხარისხის დამწვრობაექიმებმა მცდელობა არ დააკლეს მაგრამმკურნალობა უშედეგო აღმოჩნდა გარდაიმისა რომ ბავშვს საშინელიტკივილები სტანჯავდა რა-

მარტოდ-მარტო

ახლობელთა

შორის



2015 წელი თებერვალი 3ლიტერატურული მესხეთი

ახალი გამოცემები

ახლახან კიდევ ერთი ლამაზი წიგნი მიიღო მკითხველ-მა გამოვიდა ცნობილი პუბლიცისტის ახალციხის დიდიკოლორიტის და ღირსეული მამულიშვილის ელგუჯა კოპა-ძის წიგნი 991262ალიართალი ბალიართალი991261 ეს მისი გამოუქვეყ-ნებელი ლექსების და პუბლიცისტური წერილების პირველიკრებულია და ყურადღებას იპყრობს ალალი გულმართა-ლი უშუალო გრძნობებით განმსჭვალული სტრიქონებით

როგორც ანოტაციაშია ნათქვამი 991262მისი ლექსების თემატი-კა მრავალფეროვანია აქვს ლირიკული და ღრმად ფილო-სოფიური ლექსები მათი ერთი ნაწილი ეხება ქვეყანაშიმიმდინარე პოლიტიკური მოვლენების შეფასებას აქვეამისთვის ძვირფასი ადამიანებისადმი მიძღვნილი ლექსები991261

კრებული ეძღვნება ახალგაზრდულ ასაკში გარდაცვ-ლილი შვილის _ კახაბერის ხსოვნას

წიგნს წამძღვარებული აქვს მისი რედაქტორის პე-დაგოგიკის დოქტორის პროფესორ ნატო ყრუაშვილისვრცელი წერილი რომელიც ამომწურავად ასახავს ბატონელგუჯა კოპაძის მიერ განვლილ ცხოვრებას საზოგა-დოებრივ მოღვაწეობას პიროვნულ თვისებებს ქართულიმხატვრული სიტყვისადმი დიდ სიყვარულს რაც მკაფიოდგამოსჭვივის მის პოეტურ და პროზაულ ნაწარმოებებშიდა კი არ სუსტდება იხვეწება და ავტორის ჩანაფიქრიგაგებით მიაქვს მკითხველამდე

წიგნის ქვეთავები _ 991262გამარჯობა გველხინოს991261 ქალს991261991262მიძღვნილი ლექსები991261 991262მეუღლისადმი მიძღვნილი ლექ-სები991261 991262მეგობრებსა და სხვათა991261 991262მუზეუმელებს991261 991262ჩემიბორისი ჩემი ჯავახი ბორისი991261 თავისთავად მეტყველებენშემოქმედის ინტერესების მრავალფეროვნებაზე ამა თუ იმ

ლექსის წერის დროს მის სულიერ განწყობილებაზეარ შეიძლება მკითხველზე წარუშლელი შთაბეჭდილე-

ბა არ მოახდინოს ბატონ ელგუჯას მოგონებამ რომელ-შიც დიდი სიყვარულით არის ასახული მისი სამაგალითომშობლიური ოჯახის ცხოვრება დედამისთან დედმამიშვი-ლებთან უახლოეს ნათესავებთან კეთილშობილური ურ-თიერთობა იმ პერიოდის შეულამაზებლად დახასიათება

როცა იგი სხვადასხვა საპასუხისმგებლო თანამდებობებზემუშაობდა

სულის შემძვრელია ამ მოგონების ის ნაწილი სადაცავტორი განუზომელი გულისტკივილით იხსენებს მამას-თან გატარებულ უკანასკნელ წუთებს თავის თავს ვერპატიობს და მთელი არსებით ინანიებს რომ სწორედ იმდროს სულთმომბრძავ ძვირფას ადამიანთან არ იყო სრუ-

ლიად მარტივი მიზეზის გამო ეგონა ისევ მოასწრებდა მისგვერდით ყოფნას

სულ სხვა ემოციური დატვირთვა აქვს უდროოდ დაღუ-

პული შვილის _ კახაბერისადმი მიძღვნილ ლექსს რომელ-შიც ხანდაზმული შვილმკვდარი მამა მკითხველს უმხელსდა უზიარებს გულში ჩამწვდომ უსაზღვრო მწუხარებასრასაც ვერანაირი ნუგეში ვერ გაანელებს ვერანაირი დროვერ უმკურნალებს

კრებულში წარმოდგენილ ლექსებს ვრცლად მიმოიხი-ლავს და პირუთვნელ შეფასებას აძლევს წიგნის ერთ-ერთი

რეცენზენტი ფილოლოგიის დოქტორი პროფესორი ქეთე-ვან გრძელიშვილი 991262ყველა ლექსს ყველა მოთხრობას _წერს იგი _ ყველა რომანს თავისი მკითხველი ჰყავს ესარცაა გასაკვირი ადამიანები ხომ სხვადასხვანაირად აღიქ-ვამენ სამყაროს სხვადასხვანაირად ხსნიან საზოგადოებაშიმიმდინარე პროცესებს სხვადასხვანაირად ესმით ესა თუის საკითხი ამ თვალსაზრისით გამონაკლისი არც ელგუჯა

კოპაძის შემოქმედებაა ვერ ვიტყვით რომ ელგუჯა კო-პაძე ბევრს მუშაობდეს ფრაზაზე რითმაზე პოეტურ სა-ხეებზე მისი ლექსები უფრო საზოგადოების დამოძღვრასდარიგებას მანკიერი თვისებების გამოსწორებას კარგისშექებას და ავის დაგმობას ისახავს მიზნად991261

მკითხველთაგან ზოგისთვის შეიძლება გაუგებარი იყოსწიგნის სათაური არადა ეს ხომ ხალხური გამონათქვა-მის _ 991262ალიართალი ბალიართალი ზოგი ტყუილი ზოგიმართალი991260-ს _ ნაწილია საგულისხმოა რომ ბატონმა ელ-გუჯამ წიგნს სახელწოდებად ეს საგანგებოდ შეურჩიაგაითვალისწინა რომ ყველას როდი შესწევს მხატვრულინაწარმოების ერთნაირად და სწორად გაგების უნარი ზოგ-მა შეიძლება ამა თუ იმ ლექსში ტყუილი უფრო ამოიკით-ხოს ვიდრე სიმართლე (ეს მათი უფლებაა) მაგრამ უდავოაავტორის მიზანი _ თავისი პოეტური და პროზაული ქმნი-ლებების წყალობით რეალურად ასახოს ჩვენს ქვეყანაშიარსებული პოლიტიკურ-ეკონომიკური მდგომარეობა თა-ვისი დამოკიდებულება საზოგადოებრივი ურთიერთობები-სადმი გულმართლად გამოთქვას ის სიყვარული და პატი-ვისცემა რასაც ცალკეული პიროვნენებისადმი განიცდის

დაბოლოს აღნიშნული კრებული შეზღუდული ტირა-

ჟით არის გამოცემული მაგრამ მიუხედავად ამისა დაინ-ტერესებული მკითხველისთვის მაინც ხელმისაწვდომია დათუ მოინდომებს მისი წაკითხვით დიდ ადამიანურ სიამოვ-ნებას მიიღებს

თინათინ გუგუშვილი

ღაც ორ დღეში დაეწყოდამწვარი ადგილების და-ჩირქება გაუჩნდა გამონა-დენები თამუნა გამუდმე-

ბით ტიროდა მესამე დღეს ექიმებმა მშობ-ლებს უთხრეს რომ ბავშვის მდგომარეობი-დან გამოყვანა სათუო იყო გამწარებულმადედამ ექიმებს სთხოვა ბავშვი საავადმყო-ფოში დაეტოვებინათ და უფლება მიეცათრომ თავის თანასოფლელ ქალს მისთვისთავისი მალამოთი ემკურნალა რა თქმაუნდა დათანხმდნენ და თაფლო თამუნას

მკურნალობას შეუდგა მალამოებიანი სა-ფენების დაფენისთანავე ბავშვს ტკივილე-ბი დაუამდა და მშვიდადაც ჩაეძინა ხოლომეორე დღეს დაჩირქებული პირგამხმარიქსოვილი უმტკივნეულოდ აჰყვა საფენებსწყლულები გაშრა და გაიწმინდა ერთ თვე-ში თამუნა განიკურნა ასეთი დიდებული დასაჭირო პიროვნება იყო 991262თაფლო ძალო991261991262დეიდა თაფლო991261 რომელიც ოთხმოცდაოთ-ხი წლის ასაკში გარდაიცვალა და ნაცნობ-ნათესავები ესოდენ შეაღონა

თაფლო კვირა დღეს დაკრძალეს ზღვახალხმა მიაცილა სამარის კარამდე მიუხედა-ვად იმისა რომ მის დაკარგვას ყველა გა-ნიცდიდა სალაპარაკო მაინც ის იყო რომბედნიერი ქალი ყოფილა ოთხმოცდაოთხიწელიწადი იცოცხლა ჯანმრთელად არც მარ-ტო ყოფილა და არც არავის მოვლა დას-ჭირვებია ბატონი მიშაა ცოდვა მართალიაშვილები სიძეები შვილიშვილები საკმაოდჰყავს და კარგადაც მოუვლიან მაგრამ ესოთხმოცდაათ წელს მიტანებული კაცი მაინცმარტო დარჩა მეუღლე დაკარგა გვერდი მო-ეშალა მარტოსულია ალბათ დიდხანს თვი-თონაც ვეღარ იცოცხლებს თუმცა ასაკთანშედარებით დიდებულად გამოიყურება

_ ეჰ ჩემო ელენიჩკა ბრალი მისი ვინცმოკვდება თორემ ცოცხალს რა უჭირსმიშას შვილები ცივ სიოსაც არ მიაკარე-ბენ ჯერ-ჯერობით თავს თვითონაც კარ-გად მოუვლის და კარ-მიდამოსაც შეძლებსუპატრონოს Mმართალია დიდებული მეუღ-ლე დაკარგა მაგრამ გაუძლებს არ მოკვ-დება საფლავში არავინ არავის არ ჩაჰყო-ლია აგერ ნახავ ას წელს თუ არ 991262დაამრ-გვალებს991261 ათი წელია რაც ქმარი დამეღუ-პა მაგრამ ცოცხალი ვარ და კიდევ კარგახანსაც ვიცოცხლებ ღმერთმა შვილები დაშვილიშვილები მიმყოფოს კარგად

_ რას ამბობ მარუსა ეი მიშასთვისთაფლოს დაკარგვა არაფერს ნიშნავს

_ ქალებს კაცებთან შედარებით უკეთშეგვიძლია მარტოობაში თავის მიხედვამამაკაცებს კი ეს ნამდვილად უჭირთ ანშენ რა ძალიან დალხინებული ხარ ღა-მით მარტო რომ ხარ გამოკეტილი ოთახშისული რომ ამოგძვრეს გათენებამდე ვერა-ვინ გაიგებს ორი წელია რაც სანდრო გარ-დამეცვალა და მეც შენსავით მარტო ვარ

საშინელებაა ამას სიცოცხლე აღარ ჰქვიაგინდ კარგი გითხრას გინდ ავი მხოლოდგვერდით მეუღლე გყავდეს მის სუნთქვასგრძნობდე გელაპარაკებოდეს უბრალოდშეგეხოს _ ხანდაზმულ ასაკში ეს დიდიბედნიერებაა ახალგაზრდულ წლებზე არაასაუბარი თუ გლახაკი არ ხარ ბევრი რამისდაწყება თავიდან შეგიძლია მაგრამ სიბე-რეში ცოლი და ქმარი სჯობია ერთ დღესდაიხოცნონ მათთვისაც და მათი ახლობ-ლებისთვისაც ასეა უკეთესი აღარც არავინგაწუხებს არც აღარაფერს ელი აღარავის

სჭირდები გივლიან პატივსაც სათანადოდგცემენ მაგრამ გრძნობ რომ ამით მოვა-ლეობას იხდიან და შენც და ისინიც ერთადელით თუ როდის გათავდება ეს ყველაფე-რი რა გაეწყობა ვერაფერს შეცვლი ამა-ზე საერთოდ არ უნდა იფიქრო ასე იყოასე არის და ასეც იქნება

ვინ რას ფიქრობდა ხმამაღლა მაინცარაფერს ამბობდა სამგლოვიარო პროცესიაკი თვით თაფლოს მიერ საკუთარი ფეხითუამრავჯერ გავლილი სასაფლაოსკენ მიდი-ოდა მიაცილეს საუკუნე განსასვენებლამ-დე გააპატიოსნეს ერთხელ კიდევ ცრემლიდაღვარეს გამოეთხოვნენ და ჭირისუფლე-ბის ნების თანახმად გამოსათხოვარ პურო-ბაზე _ ქელეხზე მიბრძანდნენ შემდგომ კიიმით კმაყოფილნი რომ ყველა ადათ-წესიდიდებულად აღასრულეს მოხუცები მიშასდა მის შვილებს გამოეთხოვნენ და ვალმოხ-დილნი შინისკენ გაეშურნენ მეორე დღესყველაფერი რომ მილაგ-მოლაგდა და მიწყ-ნარდა დარჩა მიშა თავის მშვენიერ სახლსადა კარმიდამოში მარტოდმარტო ერთგულმურიასთან და თაფლოს მიერ საგულდა-გულოდ საჯიშედ გამოზრდილ წითელ მა-მალთან ერთად რომლებიც აგებინებდნენრომ ჯერ კიდევ ნამდვილად ცოცხალი იყორადგან მათი ყეფა და ყივილი ესმოდა

ორი წლის შემდეგ მიშას შვილებმაოთხმოცდაათი წლისთავი გადაუხადეს დაწესად აქციეს სააღდგომოდ თავიანთიოჯახებით მამას სტუმრებოდნენ სასაფლა-ოზეც ერთად გადიოდნენ და შაბათს მისუ-ლები სამშაბათს შინ ბრუნდებოდნენ მიშასკარის შემღები აღდგომების დადგომამ-დე მხოლოდ და მხოლოდ იქვე მცხოვრე-ბი ლენა და მისი ოჯახის წევრები იყვნენდილის ტრაპეზს თვითონ იმზადებდა დამიირთმევდა სადილად და ვახშმად ლენას-თან მიდიოდა თავისი ბავშვების ხილვითბედნიერი იყო დაძინებით კი ყოველთვის

შინ იძინებდა და ალიონს მარტოდ-მარტოხვდებოდა ლოგინში მწოლიარეს უმეტე-სად ძილი უტყდებოდა უცნაური ფიქრებიდა მოგონებები აეშლებოდა ხოლმე დი-ლით კი 991262უმიზეზოდ991261 უძილო საწოლიდანდაღლილი დგებოდა კარმიდამოს უვლიდაალამაზებდა ეზოში მოფუსფუსეს ისეთიგანცდა ეუფლებოდა თითქოს თაფლოც

მის გვერდით შრომობდა რითაც ერთგვა-რად მშვიდდებოდა და როდესაც სახელ-დახელოდ ეზოში გამოტანილ სავარძელშიდასასვენებლად ჩაჯდებოდა უშფოთველადთვლემდა რომ გეკითხათ რა აკლდა და-უფიქრებლად გეტყოდათ _ არაფერი ესასეც იყო უვლიდნენ კარგად ექცეოდნენვერავის ვერაფერს უსაყვედურებდა მაგ-რამ აკლდა ადამიანი ვინც დღე და ღამემასთან იქნებოდა მოუსმენდა და რასაცეტყოდა ისიც მოისმენდა იცხოვრებდნენერთმანეთის ცხოვრებით და იქნებოდნენ

ერთმანეთის იმედით ეს აკლდა და უნდო-და უფრო სწორად სჭირდებოდა მაგრამამის თქმისა ერიდებოდა რადგან ამ მხრივრაიმეს შეცვლა შეუძლებელი იყო ყველასთავისი საქმე ჰქონდა მისთვის აღარავისეცალა ან კი როგორ იკადრებდა ვინმეს-თვის ეთქვა რომ მასთან დღე და ღამეყოფილიყო ღამე რომ მაინც მარტო არრჩებოდეს ბედნიერი კაცი იქნება მაგრამროგორ მაშინაც კი როდესაც აღდგომებ-ზე მისი შვილები და შვილიშვილებ სახლშიარიან ის მაინც მარტოა თავის ოთახშირბილ საწოლში მწოლიარე ფიქრებში ჩა-ძირული დამთრგუნველი და გამანადგურე-ბელია მისთვის ეს მარტოობა მაგრამ ისუარესია როდესაც იცი რომ ამ სატკივარსვერაფერს უშველი რძალი სიძეები შვი-ლები როდესაც გამომეტყველებაზე ოდ-ნავ წყენას შეამჩნევენ სიყვარულით დამზრუნველობით ეკითხებიან _ მამა რამოხდა ხომ არაფერი გინდა ხომ არაფერიგაწუხებს გვითხარი არ მოგვერიდო ყვე-ლაფერს ვიღონებთ მხოლოდ შენ გვეყოლეკარგად და ჯანსაღად ამას ისინი ნამდვი-ლად ასე ფიქრობენ და სიტყვებით სრუ-ლიად გულწრფელად გამოხატავდნენ დამიშას მრავლისმთქმელ ღიმილიან პასუხზეყველაფერი კარგადაა ნამდვილად კარგადდა თუ ჩემი კარგად ყოფნა გინდათ ამისუპირველესი წამალი თქვენი კარგად ყოფ-ნააო _ მშვიდდებიან ერთმანეთში საუბარსაგრძელებენ შემდგომ კი ხანმოკლე 991262ვიზი-ტის991261 დამთავრებისთანავე კოცნით ეთხოვე-ბიან არიგებენ თავს როგორ გაუფრთხილ-დეს და იმით მართლაც ბედნიერნი რომ991262მამა კარგად ჰყავთ991261 თავთავიანთ გზაზემიდიან

გასულ წელსაც აღდგომის შაბათსჩვეულებრივ ეწვივნენ გაიხარა მოხუცმანამდვილად უბედნიერესი კაცი იყო შვი-ლებმა ყველაფერი გამზადებული მოიტანეს

ზოგიც იქვე გაამზადეს საღამოს სამარხ-ვო სუფრას შემოუსხდნენ ისაუბრეს იმხი-არულეს აღდგომის გათენების მოლოდინითსუფრიდან აიშალნენ და დასვენება გადაწყ-ვიტეს მიშამ ორივე სიძე და შალვა თავისოთახში მოიხმო და აუღელვებლად უთხრაშვილებო არ იფიქროთ რომ რომელიმეთქვენგანზე ან საერთოდ ვინმეზე ნაწყენი

ვიყო პირიქით ჩემთვის იმდენს აკეთებთრომ მეუხერხულება კიდეც თქვენი ესოდენშეწუხება მაგრამ თუ ჩემი კარგად ყოფნადა კიდევ სიცოცხლე გინდათ რაშიც ეჭვიარ მეპარება მოხუცთა პანსიონში წასვლა-ზე უნდა დამეთანხმოთ დამეთანხმოთ კიარა უნდა მომეხმაროთ კიდეც რომ ესრაც შეიძლება დროულად მოხდეს ამდენსაღარ იწვალებთ მეც უკეთესად ვიქნებიმარტო ყოფნა მიჭირს ეს ისეთი სატკი-ვარია რომლის შემსუბუქება სხვაგვარადშეუძლებელია წინააღმდეგობას ნუ გამი-

წევთ დარჩენილი სიცოცხლის დღეები არმინდა სულიერ ტკივილში გავატარო რაცშეეხება აქაურობას ეს ყველაფერი თქვე-ნია შვილებო მოიხმარეთ და განკარგეთისე როგორც გსურთ და გინდათ ეს მხო-ლოდ და მხოლოდ თქვენი გადასაწყვეტიაღმერთი იყოს თქვენი შემწე შვილებო

მიშასგან ასეთ 991262განცხადებას991261 არელოდნენ გაიკვირვეს ქალებს უხმეს რო-მელთა შეშფოთება და გაოცება მართლაცრომ ისტერიული იყო

_ რაა მამაჩემი მოხუცთა თავშესაფარ-ში როგორ გეკადრებათ ან დედის საფ-ლავზე როგორ გავიდეთ ან სირცხვილითგარეთ როგორ გამოვყოთ თავი არ იტყ-ვიან მამას არ მოუარეს თავიდან მოიშო-რესო მამა რატომ გინდა რომ საქვეყნოდთავი მოგვჭრა გვითხარი რას ვერ ვაკე-თებთ და ყველაფერი ისე იქნება როგორცისურვებ რას ჰგავს ასეთი ახირება ამასვერ შევეგუებით შენ რომ პანსიონში წახ-ვიდე იმ დღესვე მოვკვდები ეს გინდა _ლანამ სათქმელი ბოლომდე ვერ დაამთავრადა ქვითინი აუვარდა

მიშა შეწუხდა ასეთ 991262შეცხადებას991261 არელოდა ვერ გაუგეს მის ტკივილს ვერმიუხვდნენ რა ექნა ბედს ისევ თვითონშეურიგდა

_ მაპატიეთ შვილებო ალბათ მართლაშევცდი უბრალოდ მხოლოდ ის მინდა რომჩემს გამო ამდენს არ წვალობდეთ მართლადა რისთვის მინდა სიცოცხლე თქვენ თუგულს გატკენთ მე ძალიან კარგად ვარ ისეკარგად ბევრი რომ არაა ჩემს ასაკში ასეკარგად მოდით ყველაფერი დავივიწყოთამ თემაზე ვითომ არაფერი თქმულა

ასეც მოიქცნენ აღდგომის შემდგომსამშაბათს მიშას ყველანი სიყვარულით გა-მოეთხოვნენ და თავთავიანთ გზას გაუდ-გნენ Dდიდებულ სახლსა და აყვავებულკარმიდამოში თავისი ერთგული მურიათი

და ქათმებით ახლობლების კარგად ყოფ-ნით კმაყოფილი და მათი ზრუნვით 991262განე-ბივრებული991261 ოთხმოცდაათ წელს გადაცი-ლებული 991262ბედნიერი991261 მოხუცი _ მიშა ჩიკ-ვაიძე დარჩა რომელიც ყოველ ცისმარეშესთხოვს უფალს _ უცოცხლოს ნაშიერიდა ისე გარდაიცვალოს მოსავლელი არა-ვისი არ გახდეს

ალალი გულის კარნახით




თინათინ მღვდლიაშვილი

პოეზია

რას ვიზამთ ხანდახანლომებიც ბერდებიან

ავადმზვერავები მირყევენსაძირკველს

ჭრელი გველებივით მკერდზემეხვევიან

თეთრხალათიანები მიხსნიან

საკინძესრას ვიზამთ ხანდახან ლომებიცბერდებიან

მე უკვე დავტორე ჩემი დასატორიდიახმე ვიყავი დამრღვევი

მახეთაეს მე ვარ ქართველი მდედრი

მატადორილექსით მორკინალი მძვინვარე

ხარებთანახლა კი ამ ვიწრო მისტიკურ

გზაწვრილებსგასდევს იდუმალი მკაცრი

მელოდიაჩემს მამაც სტრიქონებს ჩემს

მამაც არწივებსვინ იცის უჩემოდ რა ომი

ელოდებათმომგვარეთ უდაბნოს ველური

ცხენებიანტიკურ ფორმებთან მიყვარს

ზიარება

ველური ცხენები მინდვრებივრცელებიადამის მოდგმასავით არ

დამაზიანებენმე უკვე ვიტირე ჩემი სატირალივიხილე ჩემი მზის ჩასვლა და

ამოსვლაშემომითამამდა უცხო სატკივარიმე საქართველოში გამოზრდილ

ამორძალსმე უკვე გავხედნე ჩემი გასახედნიქართული ლექსები

კედელთან-მოლბერტიდა მუდამ მზად ვიყავ ცაში

ასაფრენად _991262მ ქარიშხლიანი დღეების პოეტირამდენი ღვარძლი და ბალღამი

მანთხიეს(ჩემს დასჯას სამყარო როდემდე

ინებებს)დაჭრილი ლომების მრისხანე

სუნი სცემთ

დროსა და სივრცეში დაკარგულჰიენებსდა ახლაესოდენ დაღლილი

უძალოსირცხვილის ალმურით უჩუმრად

ვიწვებიუხილავ მტერთაგან მიხსენი

უფალოშენს ხელისგულებზე მორჩილად

ვირწევიდა ვუახლოვდები სისხლიან

კორიდასთეთრხალათიანები მკერდზე

მეხვევიანვნახოთ ვინ მოიგებს ხარო

დღეს ორიდანრას ვიზამთ ხანდახან ლომებიც

ბერდებიან

თეთრი ცხენებით ილიას

გზაზეროგორ შევეყრები მე ჩემს ქვეყანას

და როგორ შემეყრება იგი მერას ვეტყვი მე ჩემს ქვეყანას ახალს

და რას მეტყვის იგი მეილია ჭავჭავაძე

bdquoმგზავრის წერილები

ლარსის საზღვართან ლურჯიამდელო

თერგის ღრიალი აღწევს ზეყანასნეტავ რას ვეტყვი ჩემს

საქართველოსანდა რას მეტყვის ჩემი ქვეყანარარიგ უხდება ირაო არწივსდა დედამიწას მარცვალი ნედლიდა მიუყვება ეკლიან გზაწვრილსდიდი ილიას მეფური ეტლიშევყურებ ცამდე აზიდულ მყინვარსდა გული მიცემს სისხლის

დენამდეთუმც ჩემს სამშობლოს საეჭვოდ

სძინავს

ვიცი მივაღწევ ყვარლისმთებამდე

ვიცი გავუძლებ მკათათვისსიცხეს

თუმც ნახანჯლარი მე მაქვსხელები

და მიარღვევენ მცხუნვარესივრცეს

ქანცგაწყვეტილი თეთრი ცხენები

და ნაგრიგალი მდინარის ზათქიუფრო მიმძაფრებს ბრძოლის

წყურვილს დაალბათ შემხვდება ეული მგზავრიან ხმას მომაწვდენს წიწამურიდანმაღლა კი მაღლა იქ განძთა

საფარსმფარველ ანგელოზს მიუგავს

ფრთებიდა ვეთხოვები გერგეტის ტაძარსდა კვლავ ყვარლისკენ მიხმობენ

მთები

უარვყო ყველა საჩრდილობელიმე ქართველ პოეტს მჩვევია ასე _ვიარო მძიმე ნაჭრილობევითილიას გზით და ილიას გზაზენეტავ რას ვარგებ ჩემს

საქართველოსნეტავ რას მეტყვის ჩემი ქვეყანალარსის საზღვართან ლურჯია

მდელოთერგის ღრიალი აღწევს ზეყანას

საქართველოსმე დავიბადე რომ ქართველი

მერქვას სახელადრომ საქართველოს ვექართველო

კუბოს კარამდექართლის ბედის და უბედობის

საქებ-საზვერად

მე დავიბადემე დავიბადე შეფიცულთა

თანაზიარადვით ამორძალი მეომარი მდედრი

მსახურიგადამიღეღეთ გულისპირი

ნახავთ იარადზედ ერთიანი რუკა არის

ამოკაწრულიჩემო სამშობლოვ რადგან მტერი

შენ გყავს ურიცხვიმე დავიბადე რომ უკუნში ნათელს

ვთესავდეჰა საქართველოვ ჩემი მაჯა ჩემი

გულ-ღვიძლითუნდ კავკასიონს მიმაჯაჭვე

პრომეთესავითმე დავიბადე მეციხოვნედ ურცხვთა

სამხელადრომ ქართულ საქმეს ვემსახურო

შევძლებ სადამდეცღმერთო ალაზნის სანახები

მქონდეს სამზერადდა საქართველო _ აღდგენილი

დარუბანდამდე

ტაძართა და ვაზთასაგალობელი

ღვთისმშობელო გევედრებიზეცა გამოადარობეწვის ხიდზე საქართველოდიდხანს უნდა ატაროეკალბარდით შემოსილასამზეო საიეთიბერთა ბანა ბეთანიაბუგეული ბიეთიღვთისმშობელო დაგვიბრუნეარტანუჯი ხახულიშატბერდი და თუხარისიტაო _ ჯერ არნახულიანანურის ძლიერებაალავერდის სიმაღლებეშქენ ბექა ოპიზრებისჩუქურთმების სილაღეფანასკერტი ფიტარეთიქვათახევი ქსოვრისიოშკი ოთხთა ეკლესიაოპიზა და ოძისი

უბისა და უფლისციხეპარხალი და ურბნისიხობი ხირსა ხორნაბუჯიხეითი და ხერთვისიღვთისმშობელო დაიფარესაქართველო პატარასამთავისი სამწევრისისამშვილდე და საფარანიკორწმინდა ნინოწმინდა

მაცხვარიში მანგლისინეკრესი და ყველაწმინდალაშთხვერი და ლარგვისიშიომღვიმე შემოქმედიშუამთა და ვარძიალიხნი ზარზმა ზედაზენიტბეთი ტბისი ტანძიავარციხე და ვაშლოვანივაშნარი და ვაჰანიქურმუხი და ქოლაგირიხუნანი და ხიხანიშავშეთი და შაშიანი

ყინწვისი და ყორნისიჩაჟაში და ჩაილურიბოდორნა და ბოლნისიახალდაბა ახალციხენიქოზი და ნუნისიკლდისუბანი ბერთუბანირკონი რუხი რუისიღმერთო ალბათ საქართველოსუფლის მადლი აწვიმდა _ატენი და ანჩისხატიმეტეხი და მთაწმინდაწინწყარო და წყაროსთავიმრავალწყარო ოფრეთილაილაში ლელიანიორბელი და ორბეთილალხორი და ლიხაურიგომარეთი გავაზისარკინეთი სეფიეთიდა საყდარი ლამაზიციხისჯვარი ციხისძირიტაძრისი და ცხრაწყარო

უძლეველი ლორეს ციხესალხინო და სამთავროლალისყური ლამარია

ლექართი და მარტვილისხალთა ხანძთატვინი ტვანატაშისკარი ტაშირიჯავისთავი ჯახუნდერიჯაყის ციხე ჯავისაწებელდა და წამებულიწირქოლი და ძალისადოლისყანა ლამისყანაუჯარმა და უდაბნონარიყალა ფერიყალამოწამეთა _ უბადლოჯგერდა ჯვარი ჯიხა ჯრუჭიხიხაძირი ხვანჭკარაჯავახეთი აფხაზეთიგურია და აჭარახევსურეთი იმერეთიკოლხეთი და ლაზეთიგრემი გაგრა განთიადიკახი კეხვი _ კახეთიბირთვისი და თარგამისი _ღვთისგან ნათავაზებინაკიფარი ნარაზენინარი ნადარბაზევი

დათუნა და დადაშენიჰერეთი და მესხეთიბეჩო ბზიფი ბეშთაშენიბოჭორმა და ბესლეთითეთრი ციხე კვარაციხეიყალთო და ჟალეთილიახვი და დარიალივანთა ვალე _ დვალეთიოქროს ციხე ონის ციხერაჭა ქართლი სვანეთიმოხატული საქართველო _ფუნჯით და სავანეთიელიაზე _ ოქროს გედიახდენილი ზმანებაანგელოზის ფრთებზე მდგარისაოცარი სამებასიონი და ჯვარისმამაპირიმზე და ლაშარიმოირწევა ქართვლის გზებზევაზთა დიდი ლაშქარიღმერთო თითქოს საქართველოვაზის მადლით აფერე _ოქონა და ოქროულაოცხანური საფერეგომის თეთრი გორგოულიშავი განახარულიდიდშავა და მტევანდიდიქართლის დანახარულითავცეცხლა და თავწითელაშავი არაბეულიდევისთვალა ჩიტისთვალათეთრა ნაფარეულიხარისთვალა მესხური და

ხარისთვალა კახურიგრძელმტევანა დიდმტევანაშავი გაბეხაურიშავბარდა და შავყურძენამტრედისფერა მაისავარდისფერად დააფერააფხაზური _ აისმამაღლარი და მაღრანულიგორულა და განჯურიჩხავერი და ოჩხამურიკრახუნა და კლარჯულიოჯალეში ორბელური

ციცქა ცოლიკოურიალმურა და ანდრეულიდა ალექსანდროულიხულოს კალთებს შეფენილითეთრი ჯავახეთურაშავშურა და შავჩხავერახიხვი და ხოტეურავარდისფერი პირღებულადა რაბათის წითელისაკმიელა საირმულარცხილი და რქაწითელიტყის ვაზი და ტყის ყურძენა _მზესთან გადახლართულისაადრეო ქართული დაქართულა და ქართლულიჭიპაკური ჭეჭიბერათეთრი ათინაურიცანაფითა ცივჩხავერადა ცრუ ცოლიკოურიანგელოზნო დაიფარეთვაზთა დასავანეთი

მუკუზანი წინანდალიხვანჭკარა და ჰერეთიწნორის თეთრი წმინდა თეთრი

ჩაკმაშურა ჩეჩქიშიჩხაბერძულა ჩხინკოურიჩერგვალი და ჩიჩკიშიმუხიშხა და მუხა მწვანე _მზის სარკმელში მბზინავიადრეულა მცვივანი დაიმერული მცვივანისირგულა და სუფრის თეთრიდა სიმონასეულიმეჯვრისხევის საფერავიდა თვალდამწვრისეულიუგვარო და უსახელოშავ-წითელა ვაზებითეთრა ღვინით ავსებულიქვევრები და თასებიკაპისტონი _ გაღმოურიკაპისტონი _ მეგრულიღრუბელა და ღვინის თეთრადა მანავი _ მეფურიიორი და ალაზანივაზით მიმოხატულიალავერდი ახაშენიტვიში ალადასტურივაზისუბნის წითელი და

თეთრი ვაზისუბანიკარდანახის წარაფი დაღვინო _ ვარდისუბანისვაციწვერა ვარდისფერავაიო და ვერნახიმსხვილთვალა და ყორნისთვალადა მამუკას ვენახისამაჭრო და საბატონო _ზვრებად გადაჭიმულიფართალა და ფეროვანიდა არაგვისპირულიმაგარა და მისკიეთათეთრი მეგრელაურიქველოური ქაქუთერა _დიდი ქინძმარაულიმწვანე ვაზი _ ათასგვარიხოფათური ხითერინათელა და ნაშენებაწითელი და ყვითელიბუერა და კახის თეთრაჯანი მირზაანულიფითრა ქისი ფერუანიმარჯენი და მაური

ციმციმებენ ციმციმებენქარვისფერი ჭალებივაზის ცრემლით შევსებულიდოქები და ჯამებიმზის სხივებით დასიცხულიჭურები და მარნებიოქროსფერი ვენახები _ხელით საგოგმანებიჩათაფლული კალათები

ნამიანი მარცვლებიმინდვრები და წარაფებიოდები და ფაცხებისაწნახელში ლივლივებენჩემი ურჩი ვაზებილეჩხუმური აფხაზურაჯვარი და გავაზებიდა ბობოქრობს ოჯალეში _ღვინო დამათრობელიიწურება საღვთო ქვევრშივაზთა საგალობელითითქოს მღერის საქართველოვაზით შემოჯარული _ჩაკრულო და ზამთარიამოხევური ჯვარულიხორუმი და განდაგანადავლური და მხედრულისაქორწილო კახური დასაქორწილო მესხურიდა როკავენ ღვთაებრივივარდნი და ლოტოსებისაოცარი სამაია _ფრესკის ანგელოზებიგუშინ შვიდნი გურჯანელნისაცეკვაო სუფრულისაფანდურო საფერხულომაყრული და ურმულითამარ მეფე თამარ ქალოარალე და არალოწყალს ნაფოტი ჩამოჰქონდაალილო არალალოთებრონე მიდის წყალზედატკბილი ძილისპირულიიავნანა იავნანო

ზარი კალოსპირულიდედეშ დედეშ მირანგულაკალოური კევრულიშავლეგო და სისა ტურახანჯლური და ფერხულიოროველა ოროველადალა ოქროს დიელოდიდება და დიამბეგოლაზარე და ლილეოწაიყვანეს თამარ ქალიჩონგურო და ცანგალაგონაშვილის ბროლის ყელიმთის ჩანჩქერზე ანკარადიდი ვანოს ხავერდებიბგერა როგორც ალმასინანა რიხი ხეურო დაჭონა შაშვი ლამაზიწინწყარო და ჯვარის წინაცირა და კრიმანჭულინენევ ნენევ _ აჭარულიგუდასტვირი _ რაჭულიჰარალე ჰარიჰარალოკახის _ შემოძახილი

გრძელი მრავალჟამიერიჭერი _ ცამდე ახდილიროკავს როკავს უძველესი _საზეპურო ქვეყანაშაშვი კაკაბს ექიშპებაწყაროს _ დედას ლევანაჩემი დიდი საქართველონაომარ-ნამეხარიალაზნის პირს გაყოლილიჩემი შავი მერცხალიღმერთო ნუთუ საქართველომომაკვდავი გედიანუთუ აღარ მფარველობენბეთლემი და ბედიანუთუ ციდან არ ეშვებაუფლის მადლი მცირედიშემოუწყრა ცეცხლის ჯვარიცუცხვათი და ცხირეთიღმერთო თითქოს შეტორტმანდასვეტიცხოვლის სხეულიდა ბარბაცებს საქართველო _დაჭრილი და სნეული

თითქოს ჩასცეს საქართველოსალესილი ბებუთიდა ზანზარებს გუდარეხიგერგეტი და გეგუთიდა ზანზარებს კაცხის სვეტიკორცხელი და იკორთადა ჭიხვინებს თეთრი ცხენიიფრართან და ილორთანირწევიან ირწევიანმთები ათასფერადიდა ინგრევა და ირყევა _ბაგრატი და გელათიარა ჩემო საქართველოვარა ჩემო მამულოჩემო იმერ-ამიეროცრემლით თვალდანამულოჩემო მზევ და ჩემო მთვარევანგელოზის სადარომიწავ სისხლით გაპოხილოქრისტეს კვართზე ნაბაროვინ თქვა შენი სიკვდილი დაშენი გადაშენებაშენ ხარ უფლის აკვანი და

დედამიწის მშვენებაალილუია ალილუიასაქართველოს ცისკრებოამობრწყინდი ზღვის ქაფიდანხატო _ განსაცვიფრებოღვთისმშობელო გევედრებიზეცა გამოადარობეწვის ხიდზე იბერიადიდხანს უნდა ატარო

თემურ ჩალაბაშვილი

და თინათინ

მღვდლიაშვილი

შოთაობაზე 2014წ




ახლახან გავეცანით გაზეთ991262ლიტერატურულ მესხეთში991261 ამერი-კის საინფორმაციო აკადემიის ნამ-დვილი წევრის პროფესორ გრეტაჩანტლაძე-ბაქრაძის წერილს _ 991262ხე-ლოვნების სამსახურში991261 რომელიცეძღვნება ახალციხის კოლორიტებს_ ქალბატონ ნათელა იაძესა და მისმეუღლეს _ ბატონ ვახტანგ კვე-სელაძეს ქალბატონი გრეტა თავისყოველმხრივ საინტერესო სტატიაშიმეტად მნიშვნელოვანი ინიციატივითგამოდის _ გაიხსნას ქალაქ ახალცი-ხეში შესანიშნავი ოჯახური წყვილისვარსკვლავი

ჩვენც მათი თაყვანისმცემლე-

ბი ვუერთდებით ამ ინიციატივასდა მიგვაჩნია _ 50 წლის მისაბაძითანაცხოვრებითა და უმწიკვლო შე-მოქმედებით მათ მართლაც დაიმ-სახურეს რომ ახალციხეში გაიხსნასამ ორი დიდებული ხელოვანის ვარ-სკვლავი

როგორც ცნობილია სხვადასხვადროს ქართულ პერიოდულ პრასა-ში 80-ზე მეტი საგაზეთო სტატიადა ნარკვევი მიეძღვნა მათ ხოლო

უკრაინის საპატრიარქოს არხზედღემდე გადაიცემა ცნობილი უკ-რაინელი ჟურნალისტის ტატიანამელნიჩენკოს სატელივიზიო სიუჟე-ტი მათ შესახებ და მათივე შესრუ-ლებით _ მესხური ხალხური სიმღე-რები

50 წლის განმავლობაში მეს-ხეთში დღემდე მართლაც არავინყოფილა 991262სკეტჩების991261 მათი დარიუბადლო დამდგმელ-შემსრულებლე-ბი 991262ვახოს შოუ991261 იყო და დარჩებამარად დაუვიწყარ მოგონებად

აქვე დავამატებთ რომ შესანიშ-ნავმა ოჯახურმა წყვილმა საქართ-ველოს მასშტაბით მრავალი საქ-

ველმოქმედო გასვლითი ღონისძიებაჩაატარეს მათ შორის საბავშვოსახლებისა თუ ზოგადსაგანმანათ-ლებლო სკოლების აღსაზრდელე-ბისათვის საიდანაც მიღებული შე-მოსავლები მთლიანად ირიცხებოდასხვადასხვა დროს სტიქიით დაზა-რალებულთა ფონდებში სწორედახლაა საჭირო რომ სათანადოდ და-ფასდეს მათი დიდი დამსახურება დაღვაწლი ქვეყნის წინაშე

კულტურა

დავაფასოთ ღირსეულიადამიანები

2015 წლის შობა-ახალი წლისმობრძანებით გამოწვეული განწ-ყობილება და სტუმარ-მასპინძ-ლობის ტრადიციული მამაპაპურიადათ-წესებით აღნიშვნის დღეებიჩამცხრალი არ იყო რომ მესხეთშიქართული პროფესიული თეატრის165-ე და მესხეთის (ახალციხის)სახელმწიფო დრამატული თეატრისდაარსების 140-ე წლისთავისადმიმიძღვნილი საიუბილეო ღონისძი-ებები მოეწყო

ამასთან დაკავშირებით 13იანვარს მესხეთის სახელმწიფოდრამატული თეატრის მაყურებელ-თა დარბაზი ხალხს ვერ იტევდა _წარმოდგენილი იქნა ქთბილისისნოდარ დუმბაძის სახელობის მო-ზარდ მაყურებელთა თეატრისორმოქმედებიანი სპექტაკლი _კრისტოფერ გორის 991262ჩვენ გველისდიდება991261 რომელიც დადგა საქარ-თველოს კულტურისა და ძეგლთადაცვის მინისტრის მოადგილემქალბატონმა მანანა ბერიკაშვილმარომელიც ქალაქ ახალციხეში ზე-იმის დღეებში საპატიო სტუმართაშორის იმყოფებოდა

სპექტაკლი მაყურებელმა გულ-

თბილად მიიღო და დიდხანს არწყდებოდა მქუხარე ტაში და მოწო-ნების შეძახილები

14 იანვარს მესხეთის თეატრ-ში კვლავ უამრავმა სტუმარმა დამასპინძელმა მოიყარა თავი მათშორის იყვნენ როგორც დედაქალა-ქის ისე საქართველოს რეგიონებისთეატრების ხელმძღვანელები დამასმედიის წარმომადგენლები

ქართული თეატრის დღისად-მი მიძღვნილი საიუბილეო სა-ღამო შესავალი სიტყვით გახსნაქთბილისის ნოდარ დუმბაძის სა-ხელობის მოზარდ მაყურებელთათეატრის სამხატვრო ხელმძღვა-ნელმა დიმიტრი ღვთისიაშვილმადა სცენაზე მოიწვია ქალბატონიმანანა ბერიკაშვილი მან საზოგა-დოებას წარუდგინა კლიპი სადაც

შესანიშნავადაა ასახული ქართულითეატრის მიერ უკანასკნელ პე-რიოდში გაწეული საქმიანობა

საზოგადოებას გულთბილადმიესალმა საქართველოს კულტუ-რისა და ძეგლთა დაცვის მინისტ-რი ბატონი მიხეილ გიორგაძე რო-მელმაც მესხეთის თეატრის ძველიდა ახალი მსახიობები დააჯილდო-ვა კულტურის სამინისტროს საპა-ტიო სიგელებით და სამახსოვროსაჩუქრებით

შეკრებილთ სამადლობელისიტყვით მიმართა მესხეთის თეატ-რის მსახიობმა საქართველოს დამ-სახურებულმა არტისტმა გალინახვიჩიამ

მაყურებელმა დიდი ინტერესითნახა 2014 წელს კომედიის ფესტი-ვალზე გრან-პრით დაჯილდოებუ-ლი მესხეთის თეატრის მიერ დად-გმული ნაწყვეტი სპექტაკლიდან _ზანტონოვის _ 991262მე მინდა კნეინაგავხდე991261 (დამდგმელი რეჟისორიგიორგი შალუტაშვილი) სადაცმსახიობ კახა გოგიძეს მამაკაცის

როლის საუკეთესოდ შემსრულებ-ლის ტიტული მიენიჭა

ქალბატონმა ლია სულუაშვილ-მა სამადლობელი სიტყვით მიმართადარბაზში თავმოყრილ საზოგადო-

ებას და თეატრის ერთგულ მაყუ-რებლებს ქალბატონებს _ მარინებეგაშვილსა და ლალი მექოშვილსსაჩუქრად გადასცა 2015 წლისთეატრალური სეზონის მუდმივიაბონიმენტები

საიუბილეო საღამო დაამშვენაახალციხის ფოლკლორულმა ანსამ-

ბლმა 991262მესხეთმა991261 (ხელმძღვანელი ზაზა თამარაშვილი) რომელმაც მა-ღალი ოსტატობით შესრულებულისიმღერებით მაყურებელთა მოწო-ნება დაიმსახურა

შემდგომ სცენა დაეთმოქთბილისის მიხეილ თუმანიშვილისზაქარია ფალიაშვილის ოპერისა დაბალეტის ქგორის გიორგი ერის-თავის სახელობის სახელმწიფო დასხვა თეატრების წარმომადგენლებს

საქართველოს თეატრალურისაზოგადოების გამგეობის პირ-

ველმა მდივანმა სანდრო მრევლიშ-

ვილმა გამოაქვეყნა ყოველწლი-ური პრემიის _ 991262წლის საუკეთესოთეატრალური ქმნილების991260_ მიმნი-ჭებელი ჟიურის გადაწყვეტილება

ზეიმის მონაწილეებს მიესალმაკულტურის სამინისტროსთან არსე-ბული ბავშვთა კვინტეტი

საიუბილეო საღამოზე წაკით-ხული იქნა საქართველოს სახალხოარტისტის თინათინ მერკვილაძისმისასალმებელი წერილი რომელიცმან დედაქალაქიდან გამოგზავნა

დაბოლოს სცენაზე მოუხმესსაქართველოს სახალხო არტის-ტებს ბატონებს გივი ბერიკაშ-ვილს გიზო ჟორდანიას და კახი კავ-საძეს რომელთა გამოჩენის შემდეგდიდხანს არ წყდებოდა მადლიერმაყურებელთა ოვაციები

თეატრის ფოიეში მაყურებელმა

დიდი ინტერესით დაათვალიერა თეატ-რის მუსიკის კინოსა და ქორეოგრა-ფიის მუზეუმის დირექტორის გიორგიკალანდიასმიერ მოწყობილი გამოფენა_ 991262ქართული კერა მესხეთში991261 ქარ-თული თეატრის დღის აღნიშვნამქახალციხეში დაადასტურა რომთეატრი უყვარს მაყურებელს სულ-

მოუთქმელად ელოდება ყოველ ახალ

სპექტაკლს და მიაჩნია რომ მისიფუნქციონირება განსაკუთრებულიეროვნული მნიშვნელობის დატვირთ-ვით გამოირჩევა რომ ეს არის კულ-ტურის კერა რომელიც თითოეულიმათგანისთვის ახლობელი და სიყვა-რულის ადგილია

დასასრულს კულტურისა დაძეგლთა დაცვის სამინისტროს მესვე-ურებმა დამსწრე საზოგადოებას აც-ნობეს იმის შესახებ რომ 2015-2018წლებში მესხეთის თეატრის შენობასფართომასშტაბიანი სარეაბილიტაციოსამუშაოები განხორციელდება

საიუბილეო საღამომ კიდევ ერ-თხელ ცხადყო სამცხე-ჯავახეთშითეატრის ფუნქციონირების უდი-დესი მნიშვნელობა და ერთგულ მა-ყურებელთა მუდმივი თანადგომა

შალვა ტაბატაძე

თეატრალური ხელოვნების ზეიმი ახალციხეში

გ ა მ ო ხ მ ა უ რ ე ბ ა

გავეცანი გაზეთ991262ლიტერატურულ მეს-ხეთში991261 ქალბატონ გრეტაჩანტლაძის წერილს რო-მელშიც მოთხრობილიასამაგალითო მამულიშ-ვილების _ ვახტანგ დანათელა კვესელაძეებისერთობლივი შემოქმედე-ბითი მოღვაწეობის ხუთიათეული წლის ისტორია

მე ქალბატონ ნათე-ლას უფრო ადრე სას-ცენო მოღვაწეობამდეცკარაგად ვიცნობდი დაარ ყოფილა შემთხვე-ვა ასპინძის კულტუ-

რის სახლის სცენაზეახალციხის სატირისა დაიუმორის სახალხო დასისგამოსვლა როდესმე გა-მეცდინა იქიდან მოყო-ლებული კარგად ვიცითუ რაოდენ დიდი სიყ-ვარულითა და პატივის-ცემით ღებულობდა მათგამოსვლას მაყურებელიროგორც სამცხე-ჯავახე-თის ასევე რესპუბლიკისსხვადასხვა ქალაქებსათუ დასახლებულ პუნქ-ტებში

მათი ცხოვრებისა დაშემოქმედების შესახებნარკვევის გაკეთებასვაპირებდი მაგრამ დღე-ხვალიობით ობიექტურითუ სუბიექტური მიზე-ზების გამო ვერ მოვა-

ხერხე მადლობა ქალბატონ

გრეტას რომ მან ზედმი-წევნით კარგად აღწერაამ შესანიშნავი ადამი-ანების განვლილი თა-ნაცხოვრებისა და შემოქ-მედებითი მოღვაწეობის

50-წლიანი ისტორია დაჩემი სათქმელიც თქვა

ამ წერილმა ერთიგარდასულ დღეთა პა-ტარა დეტალი გამახსენა1975 წლის 12 აგვისტოასოფელ დამალაში (ას-

პინძის რაიონი) მეგობ-რებთან ვიყავი მიპატი-ჟებული საღამოს წა-მოსვლა რომ დავაპირემასპინძელმა კულტურისსახლის დირექტორმააწ განსვენებულმა არ-შალუის საგატელიანმამთხოვა სოფელში სტუმ-რად ახალციხის შემოქმე-დებითი დასის კონცერტსდავსწრებოდი სიამოვნე-ბით დავთანხმდი კონ-ცერტზე იმდენი მაყურე-ბელი მოვიდა კულტურისსახლის დარბაზში ტევაარ იყო კარები და ფანჯ-

რები ყურთამდე გააღესრომ იქ შეკრებილ უამ-რავ მაყურებელს ვინც200-კაციან დარბაზშივერ მოხვდა შესაძლებ-ლობა ჰქონოდა დამტ-კბარიყვნენ დიდებულიწარმოდგენით

კონცერტის დასრუ-ლების შემდეგ ერთიპედაგოგი ქალბატონისცენაზე ავიდა და კმა-ყოფილების ნიშნად ქალ-ბატონ ნათელას ყვავი-ლების დიდი თაიგულიმიართვა და ქართულ-

სომხურ ენებზე მიესალ-მა 991262ქალბატონო ნათელავხედავთ ნამდვილადმცირეა ასეთი დიდე-ბული მსახიობებისთ-ვის სოფლის კულტურისსახლის პატარა სცენასადაც თქვენი ხელოვნე-ბა მაღალი დონით წარ-მოგვიდგინეთ ყველგანწარმატებებს გისურვებ-თო991261

ქალბატონ ნათელასდა ბატონ ვახტანგსმხოლოდ თავიანთი შე-მოქმედებით არ უცხოვ-რიათ დღეს იშვიათად

მოიძებნება ქალი დედარომელიც სრულიადუანგაროდ ყოველგვარითვითრეკლამისა თუ სხვარაიმე მოსალოდნელისიკეთის გამო შვილადაიყვანს უმწეოდ დარ-ჩენილ პატარა გოგონას

და საკუთარ ორ ქალიშ-ვილთან ერთად უდიდესისითბოთი და სიყვარუ-ლით აღზრდის დედობასგაუწევს ასწავლის დადიდი ცხოვრების გზა-ზე გაიყვანს ეს ამბა-ვი ყველა ახალციხელმაკარგად იცის ქალბა-ტონ ნათელას ეს ერ-თობ არაორდინალურიისტორია 991262რუსთავი-2-ის991261მეშვეობითაც გაშუქდარამაც საზოგადეობა-ში დიდი გამოხმაურებაჰპოვა

მადლობა ღმერთს

რომ ჩვენს შორის კიდევარიან ასეთი კეთილიმისაბაძი სამაგალითოადამიანები და ისინი გა-ნუსაზღვრელ ზეგავლე-ნას ახდენენ საზოგადო-ებაზე ამიტომ სავსებითმისაღებად და სამართ-ლიანად მიმაჩნია ქალბა-ტონ გრეტა ჩანტლაძისადა სხვა თვალსაჩინოადამიანების ინიციატი-ვა _ ქართული კულ-ტურის განვითარებისადა აღორძინების საქმეშიშეტანილი დიდი წვლი-ლისათვის ახალციხეშიგაიხსნას ვახტანგ დანათელა კვესელაძეებისვარსკვლავი ცხადია ამსაქმით უპირველესადუნდა დაინტერესდეს

ახალციხის მერია დაღირსეულ პატივი მიაგოსქალაქის დიდებულ ხე-ლოვანებს

გიორგი ბერიძეჟურნალისტი

მამა სტეფანე _ დეკანოზითინათინ მერკვილაძე _ საქართველოს სახალხო არტისტი

თინათინ ღვინაძე _ საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვისსამინისტროს ხალხური შემოქმედების სამეცნიერო ცენტრის

ყოფილი წამყვანი სპეციალისტიელდარ მელიქიძე _ვიცე-პოლკოვნიკი

ალა მუნჯიშვილი _ ახალციხის კულტურის სახლის ყოფილი ლოტბარი აშშაკაკი ცეცხლაძე _ იურისტი

მარინა და გარიკ ნაზარეტიანები _ მოსკოვილილი ბათოშვილი ომარ დათიკაშვილი _ ისრაელი

ნანა ახვლედიანი _ ათენი

შოთა ნასყიდაშვილი _ კულტურის სახლის ყოფილი მოცეკვავერომის ქართველთა სათვისტომოს წარმომადგენელი

ელდარ გელაშვილი _ სამეჯლისო ცეკვების საერთაშორისო კატეგორიის მსაჯიმართა მამუკაშვილი _ ხელოვნების მუშაკთა

რაიონული კომიტეტის თავმჯდომარევლადიმერ ბერიძე თეიმურაზ მაღრაძე მანია მელიტოსიანი ელმირა ბალასანიანი მარინა

და ვაჟა ნასყიდაშვილები (ახალციხე) სულიკო თავართქილაძე ავთანდილ ბოლქვაძეგიორგი გოგიტიძე ნაზიბროლა და ზებურ შარაძეები ციური აბულაძე (ხულო ქედა)

ახალციხის მერიაუნდა დაინტერესდეს






(გაგრძელებადასაწყისი იხ წინა ნომერში)

ვასილი ბეროს ძე მაღრაძედაბადებულა 1824 წელს მამაჩემისთქმით _ 75 წლისა გარდაიცვა-ლაო მამაჩემიო იტყოდა ხოლ-მე გარდაცვალების თარიღი ჩემიდაბადების წელია _ 1899 წ მისიგარდაცვალების დროს ოთხი თვი-სა ვყოფილვარ გარდაცვლილააგვისტოს თვეში რადგან მარიამ-

ობის მარხვაში ავადმყოფი ყოფი-ლა მადა რომ არ ქონია ჭამისამის ცოლს ყაურმელა შეჭამანდიგაუკეთებია და ის შეუპარებიაავადმყოფისათვის საჭმელათ რად-გან ის მაგარი მორწმუნე ყოფი-ლა და მარხვას მტკიცედ ინახავდა(ყაურმელა შეჭამანდი ეს პურისფქვილია მოშუშული წმინდა ერბო-ში და მერე წყლით მოდუღებუ-ლი როგორც გნებავს თხლად თუსქლად ) როცა უჭმევია ქმრისათ-ვის უთქვამს _ კაცო თუ როდის-მე გიჭამია შენს სიცოცხლეშიო_ არაო _ უთქვამს მაშ ეხლა რომჭამე ყაურმელა შეჭამანდი ეგრა იყოო ეგ ცოდო შენ მოგე-კითხება მე არაო მე პირში გე-მო არა მაქვსო და შენ ჩემთვისსამარხვო შემოგიპარებიაო მკითხ-ველო შენ წარმოიდგინე რამდე-ნად რწმენის და ნების ყოფისადამიანი ყოფილა რომ სამოც-

და თხუთმეტი წლის განმავლობაშიმარხვა ერთხელაც არ უჭამია რო-დესაც წლის განმავლობაში ნახე-ვარი დრო მარხვას ეკავა რაკიმარხვაზე ჩამოვარდა ლაპარაკიორიოდე სიტყვით განვმარტოთრას ერქვა მარხვა და როგორ უნ-და შემდგარიყო თითქმის ნახევარიწელიწადი მაგალითად დიდი მარ-ხვა 48 დღეა შობის მარხვა _ 40დღე მარიამობის მარხვა _ 15 დღეპეტრე - პავლეს მარხვა განისაზღ-ვრებოდა აღდგომის მიხედვით თუაღდგომა ადრე მოვიდოდა მაშინპეტრე-პავლეს მარხვა ხანგრძლივიიყო თუ აღდგომა გვიან მოვიდო-და მაშინ მოკლე იყო მე შემ-ხვედრია პეტრე - პავლეს მარხვა40 დღიანიც და ორ კვირიანიცვინაიდან მშობლები მაგარი მორ-წმუნეები მყავდა ბავშვებს ჩვენცგვანახვინებდნენ ყველა მარხვასგარდა ყველა ამ დიდი მარხვებისაყოველ ოთხშაბათს და პარასკევსმარხვა იყო ე ი კვირაში ორიდღე ახლა გეტყვით რას ნიშნავ-და მარხვა ქრისტიან მართმადიდე-ბელ ადამიანს დაწესებული მარ-ხვის დღეებში არ უნდა ეჭამახორცი ყველა სახის რძის ნაწარ-მი კვერცხი დიდ მარხვაში დამარიამობის მარხვაში თევზის ჭამაცაკრძალული იყო დიდ მარხვაშითევზის ჭამა შეიძლებოდა მხოლოდორ დღეს _ ხარებას და ბზობასხარება 25 მარტს ძველი სტილითარის ბზობა აღდგომის წინა კვი-რას მარიამობის მარხვაში თევზისჭამა შეიძლებოდა ფერიცვალებადღეს ფერიცვალება არის 6 აგ-ვისტოს ძველი სტილით ეს რე-ლიგიის საქმე იყო სამღვდელოებასულ ცოდო-მადლს ლაპარაკობდახალხსაც სჯეროდა და მიჩვეულნიიყვნენ ამ მდგომარეობას

ბასილ პაპა მღვდელს აღუზ-რდია დიაკვნათ კოთელიაში მა-

მაჩემი იტყოდა მარტო ხუცუ-რის კითხვა იცოდაო მხედრულიარ სცოდნია ჯამაგირის აღებისდროს ხელს გაჭირვებით აწერდაოთხუთმეტი წლისა ყოფილა რო-დესაც დიაკვნათ გაუმწესებიათპირველად სოფელ ქილდაშიდაუწყია მუშაობა იტყოდა ხოლ-მეო მზე რომ დაბნელდაქილდის ეკლესიის სამრეკლო-ზე ვიდექი და ზარებს ვრეკავდიოწირვისათვისო შემდგომში ბა-რალეთში გადაუყვანიათ დი-აკვნათ და სოფელი ბალანთაცბარალეთის სამრევლოში შედიოდაბალანთელი ქალი შეურთვია ცო-ლათ სახელად შუშანა რქმევიალამაზი და მშრომელი ადამიანიყოფილა პეტრე მელიქიძის ას-ული ბასილ პაპას ბალანთაშისაკუთარი სახლები აუშენებიაიმ დროს ტყე ახლოს ყოფილადა გარდა გასაყარი (თავხები)

ხეებისა სულ მხრით მოუტანიატყიდან ძალიან დიდი ღო-ნის პატრონი ყოფილა ბარალეთ-შიც სახლები ჰქონია ცხვარიდა ძროხაც ბლომად ჰყოლიაფულიც ჰქონია მომზადებული ყო-ფილა მღვდლად კურთხეულიყოწვერიც კი დაყენებული ჰქონიადა ამ დროს ცოლი მოჰკვდომია

მეოთხე შვილის მშობიარობას თანგადაყოლია ბავშვიც მომკვდარა დათვითონაც დარჩენილა უპატ-რონოთ სამი ბავშვით პატარაძუძუ ნაწყვეტი ყოფილა მიტორქმევია იმას ძალიან შეუწუხ-ებია პაპაჩემი გინდა თუ არადედა მინდაო რომ გასჭირვებიაპაპაჩემს უთქვამს _ 991262მოკვდა დე-და შენიო991261 როგორ თუ მოკვდაო991261უტაცია ბავშვს ხელით წვერებში

და დაუთრევია ისე გამწარებულა

პაპაჩემი რომ ბავშვი ძირს და-უგდია უდარდია უპატრონო ბავ-შვს და ისიც მომკვდარა დარჩე-ნია ორი ბავშვი _ მარო დაპავლე მა რო 9 წლისა ყოფილაპავლე _ 5 წლისა პაპაჩემისათვისცოლეურებს ყურადღება აღარ მი-უქცევიათ ნათქვამია 991262ძროხა მოკ-ვდა და ხანულობა გადავარდაო991261რაკი იმათი ქალი აღარ იყომით უმეტეს პაპაჩემის სიდედ-რიც ცოცხალი აღარ ყოფილამანამდის ეს ამბები მოხდებოდაპაპაჩემი გაუბედურდებოდა ძმებ-თან გაყრილი ყოფილა მისუფროს ძმას პეტრეს დაუბარებიაგარეთ მყოფი ძმები თედორედა ბასილა მოდითო რომ უნდაგავიყარნეთო თედორეს შემოუთ-

ვლია ყვიბისიდან მე ჩემი წილიპეტრესათვის დამითმია დანარ-ჩენი თქვენ იცითო მაშინ ბა-სილასაც უთქვამს მეც ჩემიწილი სოლომონისათვის დამითმიადა თქვენ გაიყარენითო ერ-თი სიტყვით გაყრილი ყოფილაუწილოთ და როცა გაუჭირდახომ ვერ გამოედავებოდა მალესაქონელიც უპატრონობით ხელი-დან გამოსცლია ზოგი მომკვდა-რა ზოგი მგელს შეუჭამია ჭი-რიც მაშინ გაჩენილა და დახო-ცია ფული კიდევ 700 მანეთიჰქონია გასესხებული სომხებზეზოგს გაფუჭებული ძროხა მი-უცია ვალში ზოგს ხარი ისინიცდახოცია ზოგს სულაც აღარ-აფერი მიუცია და ასე დაბო-ლოვებულა საქმე ბასილ პა-პას ამ გაჭირვების დროს ისევძმებისათვის მიუმართავს დაჩასულა საროში მის ძმას სო-

ლომონს თანაგრძნობა გაუწევიამის ცოლს ბავშვებისთვისაც მი-უხედია პატარა ადგილიც მიუციასამოსახლოდ მაშინდელი აშენებ-ული ბოსელი ისევ არის ოდადა დარბაზი დაინგრა ბიძაჩემისაშენებული მათესი ისევ არისსოლომონს თავისი ძმისათვისერთი პატარა ნაჭერი ვენახი-

სა მიუცია _ 991262ბავშვებსაც ჰქონ-დეთ ცოტა ხილიო991261 500-600კვ მეტრი იქნებოდა დანარჩე-ნიც გვერდზე უსარგებლო ად-გილი ყოფილა ქვიანი კლდიანიპაპაჩემს წლობით უმუშავნიათითქმის სულ ღამე რადგან სტოლოშში დიაკვნათ უმსახურიადღე წირვა-ლოცვას უნდებოდადიდ მარხვაში ხომ ყოველ დღეწირვა-ლოცვა სრულდება მღვდელ-

დიაკვანი ეკლესიაშია დრო მარ-

ტო ღამე ქონია გამოტოპავდამტკვარში ყინულივით ცივ წყალ-ში ღამე თხრიდა მუშაობდაგანთიადისას ისევ გასტოპავდამტკვარში ავიდოდა ტოლოშშიდა ისევ შეუდგებოდა ლოც-ვას კლდეს ანგრევდა დიდრონქვებით დარიჯებს (ტერასებს) აკ-ეთებდა წვრილ ქვებს მუშტისოდენებს და უფრო წვრილებსნაპირზე გამოიტანდა და ყრიდავენახის ბოლოზე დიდი ზვა-ვი იყო ქვისა ჩემი ბავშვობისდროს მიუჯდებოდა ხოლმე მამა-ჩემი ყრიდა ტატიანთ მხარეზეეხლა რომ ვუფიქრდები გულიმტკივა იმ კაცმა იწვალა ასე არანორმალურად დღე და ღამე მის-ჯილივით იშრომა რომ შვილებს

და შვილიშვილებს საცხოვრებე-ლი ჰქონოდათ ხედავ საქმე ისეშეტრიალდა რომ მის ნაშრომზედა ნატამალზე ერთი მისი შთა-მომავალიც არ ცხოვრობს ყველაგაიქც-გამოიქცა და ან ვინ მო-თავსდებოდა იმ პატარა ადგილ-ზე ერთი მისი შვილიშვილი დარჩამის ადგილზე ირინე ვერც იმანგაიხარა არც შთამომავლობა დას-ტოვა და ვერც თვითონ იცოცხლაპაპაჩემს მინდორშიაც მოუხერხე-ბია მიწების გაკეთება სარო მა-შინ პატარა ყოფილა მიწების ნაკ-ლებობას არ გრძნობდა განაპირაადგილებში უვარგისი ადგილებირომელიც ხალხს არ უკადრიაპაპაჩემს გაუსუფთავებია ქვებისა-გან ჰაზირაანთ ლუარსაბაი იტყოდახოლმე 991262პაპაშენს დევის ღო-ნე ქონდაო საროს ძირში ყანებსრომ აკეთებდაო ქვას რომ ძირსმოუთხრიდა ძალაყინის მაგიერ

ერთი ხის კეტი ქონდა მაგარიიმითი ამოაგდებდა გადააბრუნებ-და მერე ჩვენ დიდრონ მეხრი-ებს დაგვიძახებდა თვითონ ქვისგვერდზე მიწვებოდა და გვეტყოდა_ ჩემს ზურგზე შემოაგორეთ ეგქვაო ჩვენც ბიჭები ხუთნი - ექ-ვსნი ავაგორებდით მის ბეჭებზექვას დაიწყებდა ადგომას ჯერ

991262ოთხ ფეხზე991261 ხელებზე და ფე-ხებზე ადგებოდა მერე აიწევდაზეზე ადგებოდა წაიღებდა ქვასდა ყანის ნაპირას გადააგდებდამერე სხვას და სხვას ასე დევ-გმირულად შრომობდა პაპათქვენიოდა მამულს გიკეთებდათო991261 მერემამაჩემიც წამოზრდილა და ისიცმიშველებია მამულების შეძენაში იტ-ყოდა ხოლმე მამაჩემი 991262ზულის ყანარომ მოვხანი საფელი ალაპარაკდა

ეგ ნახირის გზა არის არ და გა-ნებებთო იმ დროს ქი ტეენთ ნი-კოლოზი იყო მამასახლისად იმასერთი წყვილი ჩუსტი უყიდე შენხმას ნუ ამოიღებ სოფელი ვერასმიზამსო991261

იმან უთხრა ხალხს 991262თქვე მა-მაცხონებულებო თქვენ რომ ბევ-რი მიწა გაქვთ მაგათ ცხოვრებაარ უნდათ ხომ ხედავთ კა-ცებს მიწა არ აქვთ მანდ ნახი-რის გზა კიდევ სამყოფი არისომერე ნიჯგორის ყანა მოვხანიკაპანშიო991261 ახლა აქ ამიჯანყდასოფელი საქონელი რომ წყალს და-ლევს მტკვარზე მანდ ისვენებსხოლმეო მაშინ კოტეი იყო მამა-სახლისათო იმასაც ერთი წყვილიჩუსტი უყიდეო და არც იმან უგ-დო ყური ხალხის ლაპარაკს მაინცჩვენი რიგიანი ადგილები ეგენიიყვნენ დანარჩენი სოროძირები ჩა-ხობელა კაჟიანა გაჭრილი ყანები

პირ-პირ იქითა და სხვა არაფრადვარგოდნენ ასე თუ ისე ერთიკომლის სამყოფი პური მაინცმოჰყავდათ როცა სამათ გაიყვესმამული მამაჩემს მისი მოსავალინახევარ წელსაც არ ყოფნიდა და-ნარჩენს სანახევროდ ხნავდა სხვისმიწებს და იქიდან მიღებულ ხორ-ბალს ახმარდა ოჯახს

ბასილ დიაკვანი მღვდლად ვე-ღარ კურთხეულა ვინაიდან ჯერახალგაზრდა ყოფილა პატარა შვი-ლების პატრონი და მისთვის აუც-ილებელი იყო მეორე ცოლისშერთვა ღვდელს კი უფლება არქონდა მეორე ცოლი შეერთო პა-პაჩემს მეორე ცოლი მოუყვანიატობელი სუდაძეების ქალი ერკო-ტაში დაქვრივებული ტივაძეებისოჯახიდან სახელად ერქვა ეფემიათან მოჰყოლია გოგო პირველიქმრიდან ხუთი თუ ექვსი წლი-სა ყოფილა სახელად ერქვა საბე-და გაუზრდია პაპაჩემს როგორცშვილი და გაუთხოვებია ვალეშინიკოლოზ ასპანიძეზე

საბედ მამიდას შვილებია მე-ლა მათე ოლღა არჩილი ვანო ბა-სილ დიაკვნის შვილები მარიამი_ გარდაიცვალა 1894 წ პავლე _დაბ 1862 წ გარდაიც _ 1933წ ივანე _ დაბ 1874 წ გარდ1946 წ სარა _ მალე გარდაიცვალაშვილი არ დარჩენია მათე _ დაიბ1878 წ გარდ 1919 წ

პავლე ბასილის ძეს შვილებისვიმონი _ გარდაიცვალა ქორფა გაბ-რიელი _ დაიბ 1889 წ გარდ 1945 წშუშანა_ დაიბ 1893 წ გარდ 1962 წგიორგი _ დაიბ 1896 წ გარდ 1911წ მირონა _ დაიბ 1899 წ გარდ1988 წ თომა _ და ბად 1902 წ გარდ1988 წ პეტრე დაბად 1905 წ სა-მამულო ომიდან არ დაბრუნებულაანიკო _ 1908-1911 წ ნინო _ 1911-1913 წ ვასილი _ 1913

თომა პავლეს ძის შვილები

თამაზი _ 1933 - 1934 წ გარდაიცვა-ლა 7 თვის თამარი _ 1935-2013წ პავლე _ 1938-1940 წ გარდაიცვა-ლა 2 წლის ელენე _ 1941 ავთანდი-ლი _ 1944 წ მზია (ლიანა) _1947 წმედეა _ 1950 წ

გაბრიელ პავლეს ძის შვილებინათელა _ დაბ 1932 წ გარდ 2000ციალა _ დაიბ 1935 წ _ გარდ 1973წ არ დაოჯახებულა მემკვიდრე-ები არ ჰყავდათ შუშანა _ შვილიარ შეეძინათ პეტრე _ უცოლშვილოომიდან არ დაბრუნებულა (ინჟინერ-გეოლოგი)

ვასილ პავლეს ძის შვილებითინა _ დაიბ 1940 წ ეთერი _ 1941_ 1948 წ (დედის დარდს გადაყვა)

მირონ პავლეს ძის შვილები გი-ორგი _ დაიბ 1922 წდაიღუპა ომშიირაკლი _ დაიბ 1924 წ დაიღუპატრაგიკულად თბილისში 1944 წ მა-რიამი _ დაიბ 1927 წ გარდაიცვალა_199 შალვა _ დაიბ 1930 წ ნოდა-

რი _ დაიბ 1933 წ ალექსანდრე ( ლექ-სო ) _ 1942 წ მაყვალა _ დაიბ 1946 წთამარ თომას ასულის მეუღ-

ლე საშა ოქრომელიძე შვილებიგია ოქრომელიძე ნანა ნოდარილენა (ელენე ) თომას ასული მე-უღლე წაქაძე ზურაბი შვილებიდოდო ლელა თამარი ქეთევანი

ავთანდილ თომას ძის შვი-

ლები დავითი იოსები (სოსო) მაიამედეა თომას ასული მეუღლე _თენგიზ გიორხელიძე შვილები ნი-ნო გოჩა მზია (ლიანა) თომას ას-ული მეუღლე _ თენგიზ სუდაძექალიშვილი დარეჯან სუდაძე

დედაჩემის სამშობლოს ისტორიადამაწერინა მიხა ლომიძემ _ 1963 წგადავწერე 1972 წ (მირონ პავლეს-ძე მაღრაძის მოგონებანი ავტორისლექსიკა და ორთოგრაფია დაცულია)

ესტატე ლომიძე ესტატე ლომიძეშვიდი წლისა ყოფილა ლეკებსდაუჭერიათ და ტყვედ ახალციხეშიგაუყიდიათ მექვაბეს უყიდია დაალია დაურქმევია ქვაბების მკა-ლაობა უსწავლია და 991262კალა ლიას991261უძახდნენ 13 წელიწადს უმსა-ხურია მკალავთან 20 წლისარომ გამხდარა მკალავს უთქვამსჩემს რჯულზე დაბრუნდი გიშვი-ლებ დაგაქორწინებ და ჩემს ქონე-ბას შენ ჩაგაბარებო ხუთი დუ-ქანი ჰქონია ესტატეს უთქვამს_ მე ქრისტიანი ვარ და მირონცხებულიო მთელი ახალციხე რომჩამაბარო მაინც არ გავთათრდე-ბიო თუ ჩემთვის დახმარება გინდაისე დამეხმარეო იმასაც უთქვამსქართული სოფლები ანდრია წმინ-და და მუსხი არისო ადი სამითვალი სახლი აღმოაჩინე გასა-ყიდი და მე გიყიდიო იმასაცანდრია წმინდაში აღმოუჩენია გასა-

ყიდი სახლები მის აღმზრდელთათარს უყიდია ესტატესათვისსახლები და დაუსახლებია ანდრიაწმინდაში მუსხიდან ოქრომელიძეებ-ის ქალი უთხოვია ცოლათ ესტა-ტეს ჰყოლია ერთი შვილი სახელათანდრია რქმევია ესტატე ანდრიაწმინ-დიდან მუსხში გადმოსახლებულაცოლის ძმებთან მაგრამ დიდ ხანს არუცოცხლია მალე გარდაცვლილა დადასაფლავებულია მუსხში ლომიძეებისპირველი საფლავი ესტატესია ქვაადევს მაგრამ გაუთლელია მისშთამომავლობამ იცის ეს საფლავიერთი მეორის გადმოცემით ესტატეჯერ საცხოვრებლად არ ყოფილამუსხში გადასული სტუმრათ ყო-ფილა და იქ გარ დაიცვალა დაიქვე დაუსაფლავებიათ

ესტატეს შვილს ანდრიას უთ-ქვამს როცა დასაქორწინებელი გამ-ხდარა ვინაიდან მამაჩემი 13წელიწადს თათრათ ყოფილა მისჯიბრზე მე თათრის ქალი უნ-და შევირთოო და მართლაც აგ-არიდან მოუყვანია თათრის გოგოსახელად სალვია რქმევია როცა

მოუნათლავთ სარა დაურქმევი-ათ მოუყვანია ანდრიაწმინდაშიმაშინდელი კანონით პირველი ღა-მე პატარძლისა ფაშას ეკუთვნო-და როცა ფაშას მიუკითხებიაანდრიას უთქვამს ჯერ ხომ არდაღამებულაო და საღამოზე მო-გართმევო მირთმევის მაგიერ სა-ღამოთი გაპარულან და ერთ ხევშიშეუფარებიათ თავი იმ ხევს ამჟამადაც მაშინდელი შერქმეულისახელი შემორჩენია ლიკლიკას ხე-ვი პატარძალი ენა ჩლიგი ყოფილადა მას მეტ სახელს ლიკლიკასეძახდნენო ანდრიას ჰყოლია სამივაჟიშვილი და ორი ქალიშვილიუფროს ვაჟს რქმევია ივანე მე-ორეს _ გიორგი და მესამეს _იორდანე ქალიშვილები _ თამარიდა ბარბარე თამარი გათხოვი-

ლი ყოფილა უნცაში ბარბარე_ ერკოტაში ბარბარე უშვილოიყო თა მარს ორი ბავშვი ჰყო-ლია მაგრამ არ შერჩენია (ესენიდედაჩემის მამა _ გიორგი მამიდებიდა ბიძები იყვნენ ამათგან მემირონი ორს მო ვესწარი იორ-დანე პაპას და ბარბარე ბებიასმასთან 1911 წ მე და ჩემი ძმაგიორგი ერთ ღამეს სტუმრათვიყავით ერკოტაში) ივანე ძალიანსახელოვანი კაცი ყოფილა თავისიჭკუით ვაჟკაცობით თვალ - ტანა-დობით (ფრჩხილებში ჩემი დამატე-ბაა) მამაჩემი იტყოდა ხოლმეჩემი დედინაცვალი იტყოდა ხოლ-მეო ზევით ჯავახეთში სიმონმელიქიძე ბალანთაში იყოო გან-თქმული ქვევით ჯავახეთში ეი საროში ოქრო გიორგაძე დაბარში ე ი მუსხში ივანე ლო-მიძე ივანე ლომიძე თვითონმალე გარდაცვლილა დარჩენია

ორი შვილი ვაჟიშვილი იობიდა ქალიშვილი _ სოფიო სოფოსჰყოლია ოთხი ვაჟიშვილი და ოთხიქალიშვილი ვაჟიშვილები ვანო ნი-კო მაკარა სიმონი გვარათარიან ხუციშვილები (ქილდაშიცხოვრობდნენ)

სტილი დაცულია გარ ძელე ბა იქნე ბა

მესხელი მაღრაძეების

გვარის წარმომავლობა

(მირონ პავლეს ძე მაღრაძის

ჩანაწერები)

(1899-1988 წლები)




ნიშნობის შემდეგ ქორწილის დროს დათ-ქვამდნენ ქორწილის წინ კი ვაჟის მხრიდანსამოყვრო (ვაჟის მამა ან ვინმე ახლობელითუ მამა არ ჰყავდა ვაჟს) მიდიოდა ქალისოჯახში და ქალის მშობლებს შეუთანხმდე-ბოდა ქორწილის ხარჯის გადახდაზე ვაჟი-სა და ქალის მამები მორიგდებოდნენ თუვაჟის მამას რამდენი უნდა მიეტანა ქალისოჯახში ქორწილის გადასახდელი ამას 991262ქე-სუმს991261 ანუ ქართულად გადასაწყვეტს უძა-ხიან გადასაწყვეტად ვაჟის მხარეს უმთავ-

რესად არაყი პური და ხორცი მიჰქონდაან საკლავი მიჰყავდა ხორცის მაგიერ გადა-საწყვეტის ოდენობა მოყვრების შეძლებაზეიყო დამოკიდებული თუ ვაჟი მეტს მიიტან-და მაშინ ქალის მშობლებიც დიდ ქორწილსგადაიხდიდნენ თუ არა და მცირე ქორწილსრაც ვაჟისთვის საზარალო იყო რადგანაცდიდ ქორწილში დიდი რაოდენობის საჩუქარიშეგროვდებოდა რასაც თან ატანდნენ ქალს_ პატარძალს ესეც რომ არა ქალის მხარემაინც ყოველთვის ცდილობდა თავი ესახე-ლებინა დიდი ქორწილის გადახდით რად-განაც ვაჟის ოჯახში პატარძალს თან მიჰყ-ვებოდა საჩუქრებით ამიტომ ქალის მხა-რე ვაჟის მხარეს ვალდებულად სთვლიდასათანადო ვარჯი გაეწია თუ ვაჟის მხარეცდილობდა ამ ხარჯისთვის თავი აეცილე-ბინა ასეთ შემთხვევაში მოყვრებს შორისხშირად დავა და ჩხუბიც იმართებოდა დაერთმანეთის წყენინება რაც იქცეოდა ჩხუ-ბის თავად რომ ქალის მხარეს თავი მოს-წონდა ვაჟის შემძლეობით 991262ასეთ მდიდარს

გავატანეთო991261 _ იტყოდნენ მეზობლებში ესსიმდიდრე და შეძლებულობა კი გადასაწყ-ვეტის მიტანითაც რამდენიმე თვალნათლივხდებოდა მექორწინეთა შორის

საერთოდ კი გადასაწყვეტის მიტანაროგორც აღვნიშნეთ მოყვრების შეძლებაზეიყო დამოკიდებული მართალია გადასაწყ-ვეტი ვაჟის ოჯახს უნდა მიეტანა მაგრამთუ ქალის მხარე შეძლებული იყო ასეთივეშეძლებულობას (თუ მეტს არა) მოითხოვდავაჟის მხარეც შეძლებული ოჯახი ღარიბოჯახს არ გაატანდა ან ძალიან იშვიათადგაატანდა ქალს და რადგანაც ასე იყოშეძლებული ქალის მშობლები ვაჟის ოჯახისშემძლეობასაც მოითხოვდნენ

საშუალო ოჯახს გადასაწყვეტი ანუ991262ქესუმი991261 დაახლოებით შემდეგი ოდენობითმიჰქონდა 8-12 თუნგამდე არაყი (32-48ლიტრამდე თუნგში 4 ლიტრია) 5-6 კოდიპური და 2 ან 3 ცხვარი შეთანხმდებოდნენაგრეთვე _ ვაჟის მხარე რამდენი კაცი უნდამოსულიყო ქორწილში

გადასაწყვეტს ვაჟის მხარე ქორწილისწინა დღეებში გაუგზავნიდა ქალის ოჯახს

ქორწილის გადახდას როგორც ვაჟისმხარე ისე ქალის მხარე ყოველთვის ცდი-ლობდა არა სამუშაო დროს უფრო ზამ-თარში ან შემოდგომით მოეხდინათ ამიტო-მაც ხშირად წინა წელს დანიშნული ქალიმეორე წლამდე რჩებოდა მამის ოჯახში მა-მის ოჯახში მყოფ ქალს არიდებდნენ მძიმესაქმეს პატივისცემაშიც ჰყავდათ თანაცროგორც გათხოვილ და სხვა ოჯახში წა-მავალი

როგორც ქალის ისე ვაჟის ოჯახი რამ-დენიმე დღით ადრე მიიპატიჟებდნენ სხვასოფელში მყოფ ნათესავებს რომელთაც991262მოპატიჟეები991261 ერქვათ

ქორწილის წინა დღეს დაიწყებდნენ პუ-რის გამოცხობას პურის გამოცხობაზე და-უძახებდნენ იმ ოჯახის ქალებს რომელნიცქორწილში უნდა დაეპატიჟნათ დამძახებე-ლი ჩამოივლიდა ოჯახებს 991262ჩვენებმა (ჩა-მოთვლიდა უფროსებს დედა მამა ძმა დასხვა) ბევრი მოკითხვა და ქორწილის პურს

ვაცხობთ და გვეწვიენითო991261 დაძახებულიმადლობას უხდიდა 991262გაგიბედნიეროთ წყვი-ლათ დაგიბეროთ დიდათ გმადლობთო991261

პურს გამოაცხობდნენ საჭმლებს მოამ-ზადებდნენ და საღამოს დაჰპატიჟებდნენქორწილისთვის ხალხს დამპატიჟებელიისევ ჩამოივლიდა დასაპატიჟებელ ოჯახებს(დამპატიჟებელი რა თქმა უნდა მექორწინეოჯახის მახლობელი იქნებოდა სხვა მხრივკი ასაკის ან სხვა ასეთის მხრივ არავითა-რი გამორჩევა საჭირო არ იყო) 991262ჩვენებმა(ბიძა ჩემმა ძალუა ჩემმა თუ კი ოჯახისწევრი იყო და სხვა თუ ოჯახის წევრი იყოდა მამაჩემმა დედაჩემმა და სხვა) ძალიანბევრი მოკითხვა და ჩვენი (ასახელებდა სა-ნეფოს) ბედნიერება გვაქ და გვეწვიენითო991261ოჯახი ისევ მადლობას უხდიდა

დაძახების შემდეგ შეიკრიბებოდნენ სა-ნეფოს ოჯახში მოყვარე მეზურნეებით მი-დიოდა ნათლიის ოჯახში ნათლიისა და მისიოჯახის მოსაყვანათ ნათლიის ოჯახში მი-მავალი მეზურნეები არ უკრავდნენ ვიდრე

ნათლიის ოჯახში არ შევიდოდნენ ოჯახშიშესვლისთანავე კი ჩაჰბერავდნენ თავეთზურნა-დუდუკს ნათლია სუფრას გაშლიდაპატარა სადღეგრძელოებს ჩამოატარებდაშეიძლება ოჯახის წევრებიც ეცეკვებინა მე-ზურნეებს ფულს აჩუქებდა და ნათლიმამის(სანეფოს) ოჯახისკენ გამოსწევდნენ ზურნისდაკვრით ხალხიც ვინც არ იყო ქორწილში

მისული ზურნის ხმაზე დაეჩქარებოდნენშეიკრიბებოდნენ ქორწილში და შეემზადე-ბოდნენ ქეიფისათვის ყველა მომსვლელიულოცავდა ხელის ჩამორთმევით ოჯახსა დაყველა მექორწილეს ოჯახის ბედნიერებას

ხალხს დაასხვდენდნენ მოიტანდნენსუფრებს სუფრაზე პური ჯამები საჭმელიბოთლები და სხვა ყველაფერი წყვილი მოჰ-ქონდათ იმის გამო რომ ყველაფერი წყვი-ლად უნდა მოეტანათ პური სუფრის შუაადგილზე კი არ ლაგდებოდა არამედ ნაპი-

რებზე ჩამოამწკრივებდნენ წყვილად თითომაგიდაზე წყვილ ჭიქასა და სასმელს დად-გამდნენ და შეუდგებოდნენ ქეიფს

ზოგან ქეიფის დაწყებამდე ძველ დრო-ში მღვდლისაგან სუფრის კურთხების შემ-დეგ ამჟამად კი სუფრის გახსნის წინ ეიმანამდე ვიდრე სასმელს ჩამოარიგებდნენდა პურის ჭამას დაიწყებდნენ მღეროდნენ

I გუნდი

სოფელს ვიყავ ბევრი ვცოდეტვირთი მძიმე მოვიკიდესაიქიოს რო წაველიხელი მაგრათ მე ჩამკიდეღვთისმშობელო გეხვეწებიმადლი შენი შეგვეწიოს

II გუნდი

მისთვის ვიკლებ მე ტანსარათა ზარნი ზეცას აიწიოსდასამალნი მკვდარნი ადგნენყოველ ყურეს მოიწიოსგაბრიელი ხარებითაზე ქალწულმან მუცლად იღოღვთისმშობელო გევედრებიანგელოზებს შემახვეწემადლი შენი შეგვეწიოს

III გუნდი

ტრედმა თავის სიალითა(ან სიალლითა)ერუსალემს კოშკი დადგაქვეშ მირონი გუბე დადგაზედ საყდარი ააშენაიქ რო წირვა-ლოცვა დადგამისი მადლი შეგვეწიოს (ყველას)ღვთის შობელო გევედრებიმადლი შენი შეგვეწიოსამათ ახლა სხვა სიმღერას მოაყოლებდ-

ნენ991262წინ სუფრა და წინ სუფრაღვინით სამსე გვაქვსოოჰ შენ გულო გამხიარულდი991261991262სახლო სალხინოდ ნაშენოდარბაზო გვირგვინოსანოოხ შენ გულო გამხიარულდი991261ამ სიმღერებს ასრულებდნენ საროში და

ზოგიერთ მის მიმდებარე სოფლებში (მთქმე-ლი ლაზარე პანტელის ძე სანდოძე 66წლის სოფელი სარო)

ჩამოტარდებოდა ჭიქები ყველა ადღეგ-რძელებდა ოჯახს 991262მრავალი ასეთი ბედნი-ერი დღე მოიღოს ამ ოჯახში გაუბედნი-ეროს წყვილები დანარჩენების ბედნიერებასშეასწროს (ან შეგვასწროს) ყველა თავისიკეთილის მდომებითაო991261 ამის შემდეგ კი ირ-ჩევდნენ თამადას მას თამადობას მიულო-ცავდნენ როგორც ეს ადრე ნიშნობაზე დასხვაგან ხდებოდა თამადის სადღეგრძელორომ ჩამოივლიდა თამადა მადლობას იხ-დიდა და წყვილი ჭიქებით ადღეგრძელებ-და ოჯახის წყვილებს 991262ღმერთმა გააბედნი-ეროს ის წყვილი ყვავილები რომლებზეცდღეს ვხარობთ ეს ოჯახი და მისი ყველაკეთილი მდომელი წყვილათ დააბეროსერთ სართულზე ბედნიერი ქალი და კაციამყოფნოს ჩვენი (ვაჟის და ქალის სახელსიტყვის) მტერი დაუმარცხოს და მოყვა-რე გაუძლიეროს ისე ბედნიერი ამყოფოს

როგორც თავეთი ალალი გული სთხომდესდა იმათი მშობლების გული მაგათი დედისძუძუების სადღეგრძელო დესკაპლია აჰამერიქიფევო ისე დაალევინეთ რო ჭიქაში(ან სტაქანს იტყოდა) წვეთი არ დარჩეს991261 _მიმართავდა მერიქიფეებს სასმელის დამს-ხმელებს მერიქიფეებად უფრო ოჯახის ახ-ლობლები წევრები ან ბიძაშვილები იყვნენ

თამადა თავის სადღეგრძელოს რომ სვამდა(სამადლობელს რომ იხდიდა) მაშინ თვი-თეულ სუფრისთვის ასახელებდა ირჩევდამერიქიფეები თამადის სიტყვის ამსრულებ-ლები იყვნენ

სადღეგრძელო რომ ჩამოივლიდა ნეფესმიაწოდებდნენ ჭიქებს ნეფე დაილოცებოდადა სამადლობელს გადაიხდიდა 991262ვინც ინე-ბეთ და არ ინებეთ ჩვენი სადღეგრძელოდიდათ მადლობელსა ვართო991261 მაშინვე მო-ქეიფეები 991262სამადლობელოს991261 (სიმღერას) და-

აგუგუნებდნენ991262მადლობელი ვართ მადლობელი ვართ991261 და სხვა

(ამის შესახებ იხ ზევით _ 991262ნიშნობა991260)ბოლოს ნეფე შესვამდა ჭიქებს და მას

მოჰყვებოდა ნათლიის სადღეგრძელო ვინცცალათ წაიყვანს ნეფეს და წყვილათ მოიყ-ვანს მას თავის მონაგარი სულ ასეთ საქ-მიებში დაახარჯინოს იმის ოჯახშიც მო-იღოს ასეთი ბედნიერება ჩვენ წყვილებსაც

კეთილად გადაახდევინოთ მაგის ამაგი მუ-დამ მაგათ პატივისმცემლათ ამყოფოს991261 დასხვა ასეთებს ჩამოყვებოდა თამადა ადღეგ-რძელებდა ყველას ბოლოს ისევ 991262სამადლო-ბელოს991261 შესვამდა ნადღეგრძელები

ნათლიის სადღეგრძელოს ნეფე-დედოფ-ლის მშობლების სადღეგრძელო მოსდევდა(ხანდახან ამ პირველ დღეს ქორწილისაჯერ მშობლებს ადღეგრძელებენ და შემდეგნათლიას თუმცა იშვიათად) მშობლებისსადღეგრძელო ამ ჭიქებით გაუმარჯოს ჩვე-ნი (ნეფის დასახელებით) მშობლებს ბედნი-ერათ და ჯანმრთელათ უმყოფოს წყვილებიმეორე ჭიქითაც 991262გაუმარჯოთ ჩვენი (ასახე-ლებს სადედოფლოს) მშობლებსაც ეს ჩვენინეფე-დედოფლის მშობლების სადღეგრძე-ლოა რომლებმაც შობეს აღზარდეს ამაგიგაუწიეს და დღეს ჩვენ იმათ ბედნიერებითვხარობთ მათ ოჯახს ასეთი ბედნიერებაარ მოაკლოს ყოველთვინ ასეთი ბედნიერისუფრა ყოფილიყვეს გაშლილი და ასეთილხინი991261 სამადლობელოს წყვილათ გადაახ-დევინებდნენ

შემდეგ მაშუალს ადღეგრძელებდნენვინც ეს საქმე წამოიწყო ვინც თამალი ჩა-უყარა სხვაც მრავალი ასეთი კეთილ საქმემოგვაგვარებინოსო მას მოსდევდა ოჯახისსიძეებისა და ქალიშვილების სადღეგრძე-ლო მეზობლებისა და ნათესავების შემდეგკი დალევდნენ მაყრების სადღეგრძელოს991262ვინც ნათლიასა და ნეფეს გვერდში ამოუდ-გებიან ამაგ გასწევენ ნეფეს ცალათ წაიყ-ვანენ და წყვილათ მოიყვანენო991261

ყველა მექორწილე იღებდა ჭიქას ზოგიიტყოდა 991262ჩვენ აქ შევემზადებით და ჩვენნეფეს პირნათლათ დავხვდებითო991261 ეს ნიშ-ნავდა რომ ამის მთქმელი არ აპირებდაწასვლას მეორე ნაწილი კი ამბობდა 991262ჩვენნეფისთვის ყველაფერ გავაკეთამთ ცეცხ-ლშიც კი გადავარდებით ერთი წამყოლიცმეო991261 ეს კი მაყრად წაყოლის სურვილის გა-

მოთქმა იყოაქამდე თუ მეზურნეები თამადის და-

ლოცვაზე სადღეგრძელოს წარმოთქმაზე დასამადლობელოს შესმისას უკრავდნენ ტუშსახლა უკვე საცეკვაოს დაუკრავდნენ წი-ნასწარ შემზადებული დალაქი პირის პარს-ვას დაიწყებდა მაყრებს რომ მოპარსავდაპირს შემდეგ ნათლია იპარსავდა ნათლიისშემდეგ კი ნეფე ნეფის პირის მოპარსვა-ზე დალაქს წინდებს გადაჰკიდებდნენ მხარ-ზე (აჩუქებდნენ) ამავე დროს ვიდრე მეფეპირს იპარსავდა უნდა ეთამაშნა ნეფის დასთუ და არ ჰყავდა მაშინ მისი შემცვლელიბიძაშვილი ქალი იყო

პირის მოპარსვას რომ მოათავებდნენშემდეგ ქვეყნის ქვეყნის უფროსის და ჯა-რის სადღეგრძელოს შესვამდნენ ბოლოსკი ყველა წმინდა ღვთისმშობლის შეწევნითამთავრებდნენ იცეკვებდნენ ითამაშებდნენდა დაიშლებოდნენ

მეორე დღეს ადრე შეიკრიბებოდნენდაფა-ზურნით ნათლია მიჰყავდათ რამდე-

ნიმე სადღეგრძელოს ჩამოატარებდნენ დადაიწყებდნენ სამზადისს გამგზავრებისთ-ვის პირველ ყოვლისა საჭირო იყო ტან-საცმელი ჩაეცმიათ მეფისათვის ნეფე-მეფესხალხის წინ დააჯდვენდნენ ორს _ ერთსვაჟსა და ერთს ქალსადედმამიანებს მოჰქონდათტანსაცმელი მეზურნეები

წესჩვეულებები

ქორწინების წესები

მამის ანდერძი(ჩემს იოსებს და ირაკლის

წააკითხეთ მაშინ როდესაცამის აღქმის უნარი ექნებათ)შენი სამშობლო ის ქვეყანაა სა-

დაც დაიბადე ფეხი აიდგი და ანბა-

ნი ისწავლე ასეთი ქვეყანა ამ სამ-ზეოზე საქართველოა შენ ხარ მისიშვილი და უნდა ემსახურო მანამსანამ სუნთქავ და მკერდში გულიგიცემს გახსოვდეს რომ მისი ერთიგოჯი მიწისთვის შენი წინაპრებითავს აკლავდნენ დამპყრობლებსმათი სისხლითაა ეს მიწა გაჟღენ-თილი ქართულ მიწას მუხლმოდრე-კილმა უნდა ეამბორო და ჰკოცნოშენ უნდა იყო საქართველოს ერთ-გული შვილი შენი სიცოცხლე მასეკუთვნის და თუ ოდესმე დასჭირ-და უმალ უნდა დასთმო

შენი სამშობლოს მტერი შენიმტერია და მტერს მტრულად უნდადახვდე სადაც არ უნდა იყო რო-მელ კონტინენტზეც არ უნდა დაად-გა ფეხი შენი სამშობლო არ და-ივიწყო თავი არ დაზოგო მისი აყ-ვავებისა და გაბრწყინებისათვის

სამი სიცოცხლე რომ გქონდესერთი სამშობლოს შესწირე მეორე_ სამშობლოს და მესამე _ ისევსამშობლოს დაიმახსოვრე მისისიყვარული ყველაზე წმინდაა იმგრძნობებს შორის რომელიც ღმერ-თმა უბოძა ადამიანებს

გიყვარდეს მშობლები ახლობ-ლები მაგრამ ყველაზე მეტადშეიყვარე სამშობლო

ეცადე ახლოს არ გაიკარო ისადამიანები ვისაც შენს მიმართ ავიზრახვა აქვთ შორს დაიჭირე თავიმტრისა და ორგულისაგან

კეთილი ადამიანის სახელი და-ტოვე ცხოვრებაში

შეიყვარე შრომა ყოველგვარიშედეგი მხოლოდ შრომით მიიღწევაუქნარა კაცი პატივისცემას მოკლე-ბულია შრომა ყოველთვის სასარ-

გებლოაისე იცხოვრე რომ მეგობრებიარ ჩამოგშორდნენ ხოლო მტრებიშენთან დამეგობრებას ნატრობდნენ

განრისხებულმა დაუყოვნებლივარ იმოქმედო და არც ილაპარაკოვიდრე ნაბიჯს გადადგამდე გამო-იჩინე წინდახედულება და გონიერე-ბა ხოლო დღის ბოლოს განსაჯერა გააკეთე კრიტიკულად შეაფასეგანვლილი დღე

უნებლიე შეცდომისთვის მკაც-რად ნუ გაკიცხავ ადამიანს დაიმახ-სოვრე რომ შეცდომა ყველა ადა-მიანს მოსდის

ბევრს ნუ ილაპარაკებ და ყო-ველთვის გახსოვდეს რომ ენაღმერთმა ყველას მისცა ჭკუა დაგონება _ ცოტას

თუ კაცს სიკეთეს გაუკეთებ სა-მაგიეროს ნუ მოსთხოვ ნურც სხვას

უამბობ ამის შესახებ სიკეთისთვისსამაგიეროს ითხოვენ მხოლოდ მდა-ბიო და მეშჩანი ადამიანები კაცსრომ სიკეთეს გაუკეთებ მერე ისკაცი სხვას გაუკეთებს სიკეთესის სხვა კიდევ სხვას და ასე გაკე-თილშობილდება ქვეყანა მოისპობაბოროტება შური და ადამიანი ადა-მიანს შეიყვარებს მოყვასის სიყვა-რულს ხომ ღმერთი ავალებს კაცობ-რიობას

საკუთარი თავის იმედი იქონიეყოველთვის ნურავის სთხოვ დახმა-რებას როგორც არ უნდა გაგიჭირ-დეს თუ ადამიანი კეთილია შენსგაჭირვებას ისედაც მიხვდება დაშეგეშველება თუ კაცი დაგეხმარამის წინაშე თავი ვალდებულად ჩათ-ვალე

არ ეცადო სხვის დამცირებასიცოდე ასეთი საქციელით სარგებელსვერ მიიღებ

ზემოთ ნათქვამი კარგად დაიმახ-სოვრე და ცხოვრებაში გამოიყენერომ ადამიანად დარჩე

მარად თქვენი მისიყვარულე მამა

მალხაზ ლომსაძე




ქუჯი


ზურნას უკრავდნენ ნათ-ლია თამაშობდა და ნეფეისე იცვამდა ტანსაცმელს

მეფეს აცმევდნენ ტანზე ჩოხა-ახალუხსწელზე ვერცხლის გრძელ ბალთებიან ქამ-რით ვერცხლისავე ხანჯალს შემოარტყამდ-ნენ შარვალს გალიფეს საცვეთებში ჩატა-ნებულს ჩააცმევდნენ ფეხებზე უმეტესადაზიურებს ან ჭვინტიან ფეხსაცმელებს ეწ991262აფხაზურებს991261 კანჭებზე პაჭიჭებით თავზეკი ყაზახურ ქუდს ხურამდნენ შემდეგ კი

991262თაფუნჯას991261 (გრძელბეწვიანი ნაბადი) მოას-ხამდნენ ტანზე დაახლოებით ასე ეცვათნათლიასა და მაყრებს ამასთანავე ნეფი-ანად ყველას ყაბალახები ჰქონდათ მოხვე-ული ყაბალახის შუა ნაწილი თავზე რომეხურება უკან ბეჭებზე ეფინებოდა ტოტე-ბი კი წინ ჰქონდა ჩამოშვებული ყელსახვე-ვივით

წინათ ნეფისა და მაყრების 991262შეკაზმვა991261

ეი ტანსაცმლის ჩაცმა ნეფის ოჯახში კი არხდებოდა არამედ ნათლიას მიჰყავდა თა-ვის სახლში ნათლიას სახლში 991262ნათლიაჯა-ლაბი991261 ან ნათლიის და სუფრას მოიტანდასუფრაზე ნეფისთვის წინდები უნდა ყოფი-ლიყო აუცილებლად აქ ჩაიცვამდა ყველატანსაცმელს იმავე წესით როგორც ზემოთვთქვით აცმევდნენ ნეფეს შემდეგ კი გაემ-გზავრებოდნენ ნეფის ოჯახში აქ მომზადე-ბული ხვდებოდათ ცხენები იშვიათად ურემიან მარხილი ოჯახი მაყარბაშობას ავალებდაერთ-ერთ მაყარს რომელიც უფრო გამოც-დილი და გონიერი იყო და მასთან ერთადმახარობელს მახარობელს ნეფის დედა აძ-ლევდა ქადას რაც მახარობლის ნიშანი იყო

ამგვარად დაიძროდა ქორწილი მაყ-რიონით ქალის ოჯახისაკენ გზაში კიდევსადმე ცოტა წაიპურმარილებდნენ რო-

გორც იტყვიან დედოფლის სოფელს მიახ-ლოებულნი მახარობელს დააწინაურებდნენ(წინ გაგზავნიდნენ) და თვითონ ნელ-ნელამიჰყვებოდნენ მას

ქალის ოჯახი მომზადებული ხვდებოდაქორწილს მეფეს ტანსაცმელს რომ აცმევ-დნენ ამ დროს ნათლიას და ან ბიძაშვი-ლი ჯვარს მოუტანდა და მისცემდა ჯვარისხვადასხვა სიდიდის იყო საშუალოდ კიჯვრის სიმაღლე 75 სანტიმეტრამდე აღ-წევდა ჯვრის განშტოებაზე კიდევ ჯვრებიიყო გაკეთებული დიდი ჯვარი თუ პატარაჯვარი სხვადასხვა ფერის _ განსაკუთრე-ბით კი წითელი ფერის 991262ნართით991261 (მატყლისძაფით) იყო ეწ 991262დაფუნჯული991261 ეი ჯვრისხეები მთლად ფერად ნართის შემონაქსოვითიყო დაფარული ჯვრის თავებში (განშტო-ების წვეროებზე) ვაშლები იყო დაგებულიან ტკბილეული ჩამოკიდებული ნათლიასმიჰქონდა ეს ჯვარი იქ ქალის ოჯახშიმისულები აჯლაზე დგამდნენ თავეთ წინ(ნეფე-დედოფლის და ნათლიის წინ) იქი-

დან მოჰქონდათ უკან და ქორწილის ბოლოდღეს მაყრების გამგზავრებისას შლიდნენნათლია ამ ჯვრის მომტანს ფულს აძლევდადედოფლის ოჯახში 991262გადასაწყვეტი991261 (ქესუ-მი) უკვე წინა დღით ან უფრო ადრე იყოგაგზავნილი პურს წინა დღეს ქალების იმ-გვარი დაძახებით როგორც ვაჟის ქორწილ-ზე ხდებოდა აცხობდნენ ქორწილის დღესდილიდანვე ხალხს მიიპატიჟებდნენ ვაჟისმიერ წინა საღამოს დაპატიჟების მსგავსადდა ასე ხალხით ოჯახში უკვე მომზადებულიიყო ქორწილისთვის

მახარობელი რომ გამოჩნდებოდა უკვეიცოდნენ ქორწილის მომლოდინეებმა ქორ-წილში მოსული ახალგაზრდობა მახარო-ბელს თუ ზამთარი იყო გუნდებით ეგებე-ბოდა გუნდებს დაუშენდნენ თუ ზაფხულიიყო ცდილობდნენ როგორმე ეწვალებინათამიტომ მახარობელი ყოველთვის ჩუმად შე-პარვას ცდილობდა სოფელში და სახლშიცისე უნდა შესულიყო რომ ბევრს მაინც არშეეტყო მისი მისვლა ხშირად მახარობელიატყუებდა სხვა მხრიდან მოუვლიდა ეიქორწილი რომელ გზიდანაც უნდა მოსული-ყო იქიდან კი არ მივიდოდა არამედ სულსხვა გზიდან დამნახველებიც თუ შეეცდე-ბოდნენ გუნდები დაეშინათ _ მახარობელიარა ვარო _ ეტყოდა მაგრამ რაკი მოახერ-ხებდა ქალის სახლში ზღურბლს შეცილებასმაშინვე ომახიანად დაიძახებდა

991262მე ვარ მახარობელი

ოჯახის გამხარებელი991261ოჯახში დახვედრილები ჯერ ნიშანს მოს-

თხოვდნენ მახარობელი ჯერ ცოტას აჯან-ჯლებდა შემდეგ კი უბიდან ამოაძვრენდამახარობლის ნიშანს _ ქადას მახარობელსჯამით ან სხვა რამ ჭურჭლით (შეიძლებაჭიქითაც მაგრამ ხშირად დიდი ჭურჭლითაწოდებდნენ რომ დაეთროთ) სასმელს მი-აწოდებდნენ მახარობელი დაილოცებო-და სასმელს შესვამდა და ჭურჭელს ძირსდაარტყამდა ისე რომ დამტვრეულიყო მა-

ხარობელს მხარზე წინდებს გადაჰკიდებდ-ნენ (აჩუქებდნენ) ხელში შამფურით მწვადსმისცემდნენ მახარობელი თავის ქადას მას-ზე ჩამოაცვამდა და თავის გამომყოლებითოჯახიდან სასმელით შეეგებებოდა ამასო-ბაში სოფელს მოახლოებულ ან სოფელშიშემოსულ ქორწილს

სადედოფლოს ოჯახის ნათლიდედები ანსხვა მახარობლები თავეთ კარებს წინ გამვ-

ლელ ქორწილს სუფრებს გადააგებებდნენმექორწილეებს სუფრის გამგებელი არაყსდაალევინებდა საჭმელს ან ტკბილეულს მი-აწოდებდნენ მოულხენდნენ მაყრები და ასეთანდითანობით მივიდოდნენ ქალის ოჯა-ხის კარებზე აქ ცოტა ხანს იცეკვებდნენმაყრები ბანებზე სასეიროდ გადმომდგარიხალხი დაჰყურებდა მექორწილეებს გარეთცეკვას რომ მოათავებდნენ წინ მეზურნეებიწავიდოდნენ დაფა-ზურნის დაკვრით უკანნათლია ნეფე და მაყრები მიჰყვებოდნენშიგნიდან კარებს ჩაკეტავდნენ პატარძლისნათესავები ვიდრე ნათლია ფულს არ გა-დაიხდიდა კარებს არ გაუღებდნენ (ამჟამადნათლია 20 მანეთამდე იხდის ხოლმე) მაყ-რები ამოღებული ხანჯლებით თავს ადგნენნეფეს კარებში შესვლისას კარებს მაღლაურტყამენ და ასე შეჰყვებოდნენ შიგნით

შიგნით შესულებს აჯლაზე ბავშვებიდახვდებოდნენ დაწოლილნი მაყრები აკი-ჟინებდნენ

_ ბიჭო რა გიქნიათ ერთიან გაგივერა-ნებიათ ხარებისთვინ ყანები ადექით თორემეველე მოვიდა ადექით ადექით

მაგრამ ბავშვები მანამდე არ ინძრეოდ-ნენ ვიდრე წელზე წამოწყობილ ხელის მუ-ჭებში არ იგრძნობდნენ ნათლიისაგან ნაჩუ-ქარი ფულის ჩადებას მაშინ კი წამოხტე-ბოდნენ და გაიქცეოდნენ

აჯლა ასე იყო მოწყობილი იმ სახლშისადაც ქორწილს იხდიდნენ მაღალს ტახტი-ვით გააკეთებდნენ მასზე ფარდაგებს გა-დააფარებდნენ კედელზე ხალიჩას ან ჭრელფარდაგებს გააკრავდნენ ამავე კედლისმხარეზე დასაჯდომს გრძელი სკამივით გა-აკეთებდნენ მასზე ბალიშებს და მუთაქებსდაალაგებდნენ რბილად დასაჯდომად

აჯლაზე ავიდოდნენ მარჯვნივ ნათლიადადგებოდა მის მარცხნივ _ ნეფე და მაყ-რიონი (საერთოდ ქორწილზე ყოველთვის

ასე უნდა მჯდარიყვნენ) ჩამომწკრივდებოდაისე რომ პირით ხალხისკენ ყოფილიყვნენშექცეულნი მოყვარე კი (მეფის მამა ანმისი ვინმე მახლობელი მამის მოვალეობისშემსრულებელი) მეზურნეებს წაიყვანდათან გაიყოლებდა ორიოდე მაყარს პატარძ-ლის მოსაყვანად

პატარძალი ამ დროს პატარძლის (ოჯა-ხის) ვინმე ახლობელს ჰყავდა თავის ოჯახშიწაყვანილი მასთან ერთად ქალიშვილები დაპატარძლები ჰყავდა მოპატიჟებული პატარ-ძლის ასეთ წაყვანას 991262პატარძლის აყენება991261ერქვა (991262პატარძალი ამა და ამ კაცმა აიყ-ვანაო991261 ან 991262პატარძალი მე ნა ავაყენებინო_ იტყვიან ხოლმე) ამ ოჯახში დაფიზურ-ნის ხმაზე გაიგებდნენ _ მოყვარე მოდისოსახლის კუთხეში დააჯვდენდნენ პატარძალსდა ქალიშვილები აეფარებოდნენ წინ მოყვა-რე თავის მახლობლებით შემოდიოდა აქაცრამდენიმე სადღეგრძელოს შესვამდნენიცეკვებდნენ და ბოლოს სამამთილო-მოყ-ვარე რძალს მოითხოვდა ქალები არ უშ-ვებდნენ

_ არა ჩვენო მოყვარევ ძალიან ძვირიღირს ვერ გაგატანთო

_ მაინც რამდენი ღირს მითხარითმაინც რა ძვირფასი ხალხი ყოფილხართერთ ქალს ამდენს აფასებთ _ უპასუხებდამოყვარე

_ ძალიან ძვირია იაფად ვერ გაგატანთ_ მაინც რამდენი

_ რა ვიცი ამის ფასის გადახდა ძნელიიქნება და სხვა

რამდენიმე ხანს ასეთი შესიტყვისება-ხუმრობის შემდეგ მოყვარე 100 მანეთამდეფულს იხდის ამჟამად წინ ჩაფარებული ქა-ლები მოეცლებიან და მოყვარე პატარძალ-თან მივა პატარძალი ბალიშზე ზის მოყვა-რე ხელს უჭერს და ეუბნება

_ ადექი პატარძალი არ დგება მოყვა-რე-მამამთილმა მასაც ფული უნდა აჩუქოსდა კვლავ უმეორებს

_ ადექი პატარძალო მესამედაც რომეტყვის მამამთილი მაშინ წამოდგება მოყ-ვარე პატარძალს მაყარბაშს აბარებს ჩაიბა-რე მიიღე ჩვენი ამანათიო და გამოსწევენქორწილისკენ (ქალის ოჯახში)ქალის ოჯახ-ში მისული პატარძალი ცალკე სახლში შეჰ-ყავთ _ სათონეში მოყვარე ეუბნება 991262მიიღეჩვენი პატარძალი ჩააცვით ჩვენი მოტანილიტანთა სხვისა არა გვინდა რა და საჩუქარიჩემი ვალი იყვესო პატარძალს დედა რო-მელიმე დედ-მამიან ქალს დაავალებს პა-ტარძლისთვის ტანსაცმლის ჩაცმევას ისიცმოიტანდა ვაჟის მშობლებისაგან მოტანილტანსაცმელს და დაუწყებდა პატარძალსმოეხმარებოდა ამ ტანსაცმლის ზევიდანგადაცმევაში

_ მაკრატელი არა ჭრის მოყვარე მაკ-რატელი _ დაუძახებდა ჩამცმელი

_ რათაო რა უნდაო _ იკითხავდნენაქეთ-იქიდან

_ რაო და მაკრატელი არ ჭრისო რათარნა გაშჭრასო მე კარქი მაკრატელი მომი-

ტანიაო _ იკითხავდა ახლა მოყვარე_ იმიტომ არ შჭრისო რო სქელი ფარ-

ჩით მოგიტანიაო _ უპასუხებდნენ_ მე რო სქელი ფარჩა მომიტანია გა-

ლესეთ მაკრატელი და გაშჭრისო _ ეტყოდამოყვარე

_ არა მოყვარე სქელი ფარჩა რო არისდიდი ძალა უნდა საჩუქარს თხოულობსომოყვარეც იღებს და 50 მანეთიდან 80 მა-ნეთამდე აძლევს ამგვარად ქვედა ტან-საცმელზე ზევიდან ჩააცმევდნენ პერანგსსაქორწილო კაბას პატარძლის ძმა სარტ-ყელს მოიტანდა (ამჟამად კაბისავე ნაჭრისუბრალო სარტყელს აკერებენ) დაუწყებდაპატარძალს სარტყელის შემოკვრას

_ სარტყელი არ წვდება მოყვარე სარ-ტყელი _ ახლა ძმა იყვირებს

_ მე რა უყო რო არ წვდება მე დიდისარტყელი მოვიტანე და თუ არ წვდებაჩემი ბრალი ხო არ არი

_ მოიტანე მარა პატარა გამოდგა დაგადიდებას თხოულობს საჩუქარი უნდაო _

უპასუხებდნენ აქეთ-იქიდან მოყვარე აქაც50 მანეთამდე იხდისშემდეგ 991262ტანთის ჩამცმელი991261 ფეხსაცმ-

ლებს (ტუფლებს) ჩააცმევს ზოგჯერ ამ-ჟამადაც ფეხსაცმლებში ვერცხლის ფულსუტოვებენ (ამის შესახებ იხ ქვემოთ რედ)ჩააცმევს პალტოს თავზე ჩიხტა-კოპს და-ხურავენ და ამგვარად შეკმაზული იქნებაპატარძალი ეხლანდელი პატარძლების მორ-თულობა ჩიხტა-კოპის დადგმით თუ განს-ხვავდება ჩვეულებრივად გამოწყობილი ქა-ლის ტანსაცმლისაგან

წინანდელი პატარძლის ჩაცმულობა კირა თქმა უნდა ეხლანდელისაგან ძალიანგანსხვავდება ძველად პატარძლის ჩაცმუ-ლობა ასეთი იყო ზეით აღნიშნულის მი-ხედვით ახდენდნენ ჩაცმევას ეი ვინმედედმამიან ქალიშვილს ავალებდნენ 991262ტან-თის ჩაცმევას991261 ის ქვევიდან შალიფად ჩაც-მულ ტანისამოსზე გადააცმევდა პერანგსპერანგის ზემოდან კი კაბას კაბა ფარჩისაუნდა ყოფილიყო 991262იხვის ყელის ფერი991261 ან

991262ჰაერის ფერი991261 მეტად განიერი ისე რომკაბის ბოლო ერთ მხარს უდრიდა სიგრ-ძითაც იმდენი რომ პატარძალს ფეხებსუფარავდა კაბა იყო ტანიანი (ეი მთლი-ანი ზედა ტანი და ქვედა ტანი ერთად)კაბის კლავებიც მეტად განიერი სამაჯედანიღლიამდე ჩახსნილი რომელიც კნოპკებითიკვროდა მაჯასთან თითო ტაშის (ოთხი თი-თის) სიგანე 991262სამაჯიები991261 ჰქონდა ოქრომ-კერდით მოქარგული ისიც კნოპკებით შეკ-რული მხოლოდ კლავებივით არა განიერიიგი მჭიდროდ მიდიოდა მაჯაზე მაჯაზეცუკეთებდნენ ოქროს ან ვერცხლის სამაჯუ-რებს წინ საგულისპირე ჰქონდა ამოჭრილიორი ტაშის სიგანე საყელოდან დაწყებულიერთ მტკაველის სიგრძეზე ზევით საყელოს-თან იკვროდა ღილით ასევე მკერდზე სა-გულისპირის მარჯვენა მხარეზე მიაკერებდ-ნენ აბრეშუმის ან ატლასის ოქრო-მკერდითმოქარგულ გულისპირს ისეთი ფერისასროგორსაც ამჯობინებდნენ კაბისათვისროდესაც ჩასაცმელს ჩაიცვამდა კაბის გუ-ლისპირს მარცხენა მხარეზე შიგნიდან შეჰკ-რავდა კნოპკებით ისეთ სახეს ღებულობ-და თითქოს შიგნიდან გულისპირის მსგავსიკაბა ეცვათ და ზეიდან საგულისპირიანიკაბა ჰქონდა გადაცმული ფეხზე უბრალოსასპორტო (სარბენალი სუბუქი ფეხსაცმ-ლები რომ არიან) ფეხსაცმლების მსგავსიმაღალი ქუსლითა და სქელი ძირით ლურს-მნებით მოჭედილი 991262ფეხსაცმელები991261 ეცვათ

რომელსაც ადელხანოვის ბუზბუხიან ჩუს-ტებს უძახიან უფრო ადრე როგორც სჩანსეწ 991262პაპუცების991261 ჩაცმა უნდა სცოდნოდათახლაც ვინმე რომ კეკლუცობს და იპრან-ჭება იტყვიან ხოლმე რა პაპუცებიან (ეიპაპუცებჩაცმული) პატარძალივით იპრანჭე-ბიო ერთ ხალხურ ლექსშიც არის ეს 991262ფეხ-თები991261 მოხსენებული

991262ქილდელი ქუდი ბრუდიაფერხული მშვენიერიაფეხზე წითელი პაპუცი აცვიათ

მუცელი შიერია991261 (სგმელიქიძის თქმით ბალანთა 66

წლის)ფეხსაცმელებში ვერცხლის ფულებს

უტოვებდნენ მოყვრის ხარჯზე ჯვრის წე-რიდან დაბრუნების შემდეგ ერთს ამავეოჯახში დედმამიანი ქალიშვილი გახდიდა(მარცხენა ფეხს) და ფულებსაც ის ღებუ-ლობდა მეორეს კი ვაჟის ოჯახის დედმა-მიანი ქალიშვილი გახდიდა და ფულს ისიღებდა

კაბაზე ზევიდან სარტყლებს აკრავდ-ნენ პატარძალს სარტყელი სხვადასხვა ფე-რის იყო უმეტესად წითელი ან ლურჯი _ცისფერი რომელიმე ძვირფასი მატერიისაუფრო ატლასისა სარტყელები სამი სარტ-ყელისაგან შედგებოდა პირველი სარტყელიწელზე შემოსაკვრელი ორი თითის სიგანეიყო დაქარგული (ოქრო-მკერდით მოქარგუ-ლი) წინ მასზე ერთმანეთისგან სამი თითისდაშორებით დაკერებული იყო წინა სარტყ-ლები სიგანით 4-5 თითისა რომელიც ისეთი

სიგრძისა იყო რომ კაბის ბოლოდან ერთიციდით მაღლა დგებოდა თავზე ჩიხტა-კოპსადგამდნენ ჩიხტა კარდონის რკალია მასშიგნიდან ნაჭრისაგან შეკერილი ბანბითგატენილი თითის სიმსხო კოპი უკეთდება(ესეც რკალია) რომ ჩიხტა არ მოცურებუ-ლიყო ვიდრე ჩიხტას დაადგამდნენ მანამდეთუ პატარძალს თავისი თმები იმდენი არჰქონდა რომ 991262კიკინები991261 ანუ დალალები(ორივე სახელს ხმარობენ) ჩამოეშვათ მა-შინ კავებს შემოაკრავდნენ კავები მოჭრი-ლი თმისგან ასხმული დალალებია ძაფზედამაგრებული ისე რომ ერთი კავი მარცხ-ნივ ჩამოშვებული იყო და მეორე მარჯვნივძაფი უკან ქეჩოდან იკვროდა კავებს რომშემოიკრავდნენ მის ზემო თავს ჩიქილითგაუკრავდნენ და თავზე ჩიხტა-კოპს დაად-გამდნენ ჩიხტას ჩიხტისავე სიგანის ხავერ-დის 991262თავსაკრავს991261 გაუკრავდნენ კისერთანთავსაკრავი წინ ოქრომკერდით იყო ისედაქარგული შუბლის შუა ადგილზე ოქროსპატარა ვარსკვლავივით ეკრა რომელსაც

თავსაკრავის ქინძისთავს უძახიან ბოლო-ები _ 991262ტოტები991261 კი კისერთან იკვროდაასე დადგმულ ჩიხტა-კოპს გადააფარებდნენ991262ბლონდის ლეჩაქს991261 ლეჩაქს გარშემო არშიაჰქონდა შემოვლებულ-შემოქსოვილი ლე-ჩაქს ზემოდან დაქარგული წითელი ფერის991262ჩალყაფს991261 გადააფარებდნენ ისე რომ სახედაეფარა პატარძლისათვის ჩალყაფი იმდე-ნად თხელი იყო რომ პატარძალს არ უშ-ლიდა მხედველობაში ჩალყაფს ზემოდან კითავზე ბაღდადს დაახურებდნენ ბაღდადიცძვირფასი ნაჭერი იყო რომელსაც როგორციტყვიან ფოთლები ეყარა ეი მასზე 991262ფოთ-ლები991261 იყო მოქსოვილი ბაღდადი მარცხენადა მარჯვენა მხარეზე ყურებს წინ თითოოქროს ქინძის თავით მაგრდებოდა შუბლზეკი ორი ქინძისთავით ამაგრებდნენ

აღნიშნული ტანსაცმელი _ პატარძლისჩასაცმელი აგრეთვე პატარძლის მზითვებისლოგინის ზედაპირი (გადასაკრავი) ვაჟისმშობლებს უნდა მიეტანათ ამ ტანსაცმლისმიტანა ადრე ხდებოდა მოყვარე იყიდდა სა-

ჭირო ფართალს მიუტანდა პატარძალს ანგაუგზავნიდა და იქ პატარძლის გემოვნებისმიხედვით შეუკერავდნენ თავის ტანზე (თუვაჟს არ გააჩნდა საამისო შეძლება მაშინშეკერილ ტანსაცმელს ინათხოვრებდა მე-ზობლისაგან და იმით მოიყვანდა ქალს

რომ მოათავებდნენ პატარძლისთვისტანსაცმლის ჩაცმას მოყვარე მივიდოდაპატარძალთან ხელს მოჰკიდებდა ასაყენებ-ლად პატარძალს მისი ძმა ხელს ადებდავიდრე მოყვარე აქაც ფულს არ გადაუხდიდაძმის სასარგებლოდ

მეზურნეები ზურნას დაუკრავდნენ წინგაძღოლით მნათე მოყვარე გაჰყვებოდარომელსაც ხელდაჭერილი პატარძალი მიჰ-ყავდა პატარძალს კი ხანჯლებამოღებულიმაყრები მისდევდნენ შევიდოდნენ საქორ-წილო სახლში სადაც თავმოყრილი იყვნენმექორწინენი და აჯლაზე ნათლია მეფითადა დანარჩენი მაყრებით უცდიდა პატარ-ძალთან მიდის მამამისი აყენებს სახლისშუა ადგილზე ნათლია მეფეს წაუძღვებაწინ მიიყვანს პატარძალს მამასთან მამადაუჭერს მარჯვენა ხელს მეფეს დაუჭერსმარჯვენა ხელსვე პატარძალ-დედოფალსდა იძახის 991262მოასწარი991261 ვაჟი უნდა ეცადოსმოასწროს ქალს (მეფემ) და ფეხი ფეხზედაადგას ამ სიტყვებით 991262ჩემი ნებისა იყავი991261

გაგრძელება მე-12 გვ

ჯავახეთში




იუბილე

თარგმანები

ახლახან ლეგენდარულ კობა წაქაძეს 80წელი შეუსრულდა ქვეყნის წინაშე ვალმოხ-დილ ვეტერან სპორტსმენს მადლიერმა ფულ-შემატკივრებმა ქალაქ ბორჯომში საზეიმოშეხვედრა მოუწყო სადაც მის პატივსაცემადუამრავი ხალხი შეიკრიბა კულტურისა და ხე-ლოვნების ცენტრში ფოიეში სპეციალურადმოწყობილ გამოფენაზე კობას უშეღავათობრძოლებში მოპოვებული სპორტული ჯილ-დოები წიგნები და სხვადასხვა გამოცემებიიყო წარმოდგენილი

ვეტერან სპორტსმენს ანსამბლ bdquoოქტა-ვასrdquo მომღერლები სიმღერით ხოლო bdquoიმედისrdquo წევრები _ ცეცხლოვანი ცეკვებით შეხვდნენბატონ კობას იუბილე მიულოცა ბორჯომ-ბა-კურიანის მიტროპოლიტმა მეუფე სერაფიმემბორჯომის მუნიციპალიტეტის გამგებელმაბატონმა დიმიტრი ყიფიანმა სიმბოლური სა-ჩუქრები უსახსოვრა ღვაწლმოსილ სპორტს-მენს საქართველოს სპორტისა და ახალგაზ-რდობის მინისტრმა ბატონმა ლევან ყიფიან-მა _ 991262სპორტის რაინდის991261 საპატიო მედალიოლიმპიური კომიტეტის ვიცე-პრეზიდენტმამამუკა ხაბარელმა გაიხსენა ბატონ კობას-თან ურთიერთობის ეპიზოდები მისასალ-მებელი სიტყვით გამოვიდა კობა წაქაძისაღზრდილი მუნიციპალიტეტის საკრებულოსდეპუტატი ზურაბ კურტანიძე სოფელ ცემშიმცხოვრებმა პოეტმა იზო სარქისიანმა კი წა-

იკითხა იუბილარისადმი მიძღვნილი ლექსიკობა წაქაძის სპორტული ცხოვრებისგზის შესახებ ისაუბრა გაზეთ 991262ბორჯომის991261რედაქტორმა ვალერიან ლომიძემ

ცნობილმა მოჭადრაკეებმა ზორბეგ ბე-რიაშვილმა და გურამ საღარაძემ გაიხსენესიუბილართან გატარებული მეგობრობის სა-უკეთესო წლები და თავსგადახდილი კური-ოზული შემთხვევევი

სამადლობელი სიტყვით გამოვიდა ბატო-ნი კობა წაქაძე რომელმაც მადლობა გა-დაუხადა მუნიციპალიტეტის ხელმძღვანელო-ბასა და საზოგადოების წარმომადგენლებსმისი ღვაწლის დაფასებისა და იმ სითბოსთ-ვის რასაც იგი ყოველდღიურად გრძნობს

დაუვიწყარი საიუბილეო საღამო გაალა-მაზა კულტურისა და ხელოვნების ცენტრისშემოქმედებითმა კოლექტივებმა ანსამბლებ-მა _ bdquoმზეშინამrdquo და bdquoოქტავამrdquo მუსიკოსმანიკა ედილაშვილმა და სხვებმა

ბატონ კობას მიერ განვლილი ცხოვ-რებისა და სპორტული მოღვაწეობის დიდი

გზა ნათელი მაგალითია იმისა თუ როგორერთგულად და უღალატოდ უნდა ემსახუ-რო მშობლიურ ქვეყანას მან მთელი ეპოქაშექმნა ქართული სპორტის კერძოდ სამთო-სათხილამურო სპორტის ისეთი ვაჟკაცურისახეობის განვითარებაში როგორიცაა თხი-ლამურებით ტრამპლინიდან ხტომა

ჯერ კიდევ სრულიად ახალგაზრდა 19წლის კობა წაქაძე საბჭოთა კავშირის ნაკ-რებში ჩაირიცხა სწორედ ის იყო საბჭოთაკავშირიდან უცხოეთში გასული პირველისპორტული ბრენდი რომელმაც 1956 წლის6 იანვარს ავსტრიის ქალაქ ინსბრუკში პირ-

ველი ადგილი მოიპოვა მას შემდეგ 21 წელისსრ კავშირის ნაკრების უცვლელი წევრიიყო

1953 წლიდან საბჭოთა კავშირის სპორ-ტის კომიტეტის ხარჯებით ცხოვრობდა დამოგზაურობდა მას მთელი თავისი სპორტუ-ლი კარიერის მანძილზე ხშირად უწევდა უც-ხოეთში მოგზაურობა მისთვის სპეციალურბიუჯეტსაც კი ადგენდნენ იგი იმდენად პო-პულარული იყო რომ ავტოგრაფის ნაცვლადათასობით დაბეჭდილ თავის სურათებს ური-გებდა გულშემატკივრებს შეჯიბრებიდანმხოლოდ გამარჯვების აღსანიშნავად მოპო-ვებული მედლებისა და თასების წამოღებისუფლებას აძლევდნენ ხოლო საპრიზო თანხასაელჩოების მეშვეობით საბჭოთა კავშირისბიუჯეტში ირიცხებოდა

იბადება კითხვა მაინც რატომ იყო ასემიღებული და დაფასებული საბჭოთა ნაკ-რებში ბაკურიანელი მხტომელი რით დაიმ-სახურა ორი ათეული წელი საბჭოთა კავში-რის ნაკრებში ყოფნა ნუთუ რუსეთში კობასშემცვლელი ვერ გამონახეს

საქმეც ისაა რომ ვერ გამონახეს კობასაუკეთესო იყო ნაკრებში მიუხედავად იმი-სა რომ მას ბედი არ სწყალობდა ხშირადდახტომისას ეცემოდა და უიღბლობაც თანსდევდა ტაშს მაშინაც უკრავდნენ როცატრავმირებული მოედნიდან გამოჰყავდათ დამაშინაც როცა იმარჯვებდა მაყურებელთადა გუკშემატკივართა აღფრთოვანების მიზე-ზი მარტივი იყო _ კობას ხტომის სტილი

ყველა ცნობილი მხტომელისაგან სრულიადგანსხვავებული იყოგაზეთები აჭრელდა ბატონ კობასადმი

მიძღვნილი სახოტბო წერილებითროგორი ეპითეტებით არ იყო მონათლუ-

ლი კობა _ 991262მფრინავი ტორპედო991261 991262ცის მო-იერიშე991261 991262სამხრეთელი ავაზა991261 და აშ

სტატისტიკის მოყვარულებს შევახსე-ნებთ რომ კობა თავისი სპორტული კარი-ერის მანძილზე ექვსჯერ გახდა საბჭოთაკავშირის ჩემპიონი სამჯერ მოიპოვა საბჭო-თა კავშირის თასი ოთხჯერ მონაწილეობდაოლიმპიურ თამაშებში ექვსჯერ იასპარეზა

მსოფლიოს ჩემპიონატში უცხოეთში მონა-წილეობა მიიღო 327 ტურნირში აქედან 54ტურნირი მოიგო ყველაზე შორი ნახტო-მი ობესდორფის ტრამპლინზე შეასრულა _167 მეტრზე გადახტა ეს შედეგი მხოლოდ9 წლის შემდეგ გააუმჯობესეს მას სხვა-დასხვა ქვეყნებში სპეციალურად იწვევდ-ნენ შეჯიბრებებში მონაწილეობისათვის ამმისიით მარტოდმარტოც ხშირად დადიოდაამერიკაში კანადასა და იაპონიაში 4-4 ჯერიასპარეზა ხოლო ავსტრია-გერმანიაში _ 11-ჯერ

ქვეყნის წინაშე ვალმოხდილი ვეტერანიმსოფლიოს ყველა დროის მხტომელთა შო-რის 32-ე ადგილზეა ეს კი არც თუ ურიგომიღწევაა ისეთი ქვეყნისთვის როგორიც სა-ქართველოა

აღსანიშნავია რომ უცხოეთის სამ-თო-სათხილამურო სკოლებში მოზარდებსსპეციალურ გაკვეთილებს უტარებდნენრომელსაც 991262წაქაძის ხტომის სტილი991261 ეწო-დებოდა ბავშვებს პატარაობიდან აჩვევდნენწაქაძის არაორდინალური ხტომის სტილის

დაუფლებასა და პრაქტიკაში ნერგავდნენმის გამოცდილებას

კობა წაქაძე განსაკუთრებული პატივის-ცემით სარგებლობდა როგორც ყოფილ საბ-ჭოთა კავშირის უმაღლეს ხელმძღვანელო-ბაში ისე საზღვარგარეთის სახელმწიფოთამეთაურებში იგი თავის დროზე დიდი პატი-ვით მიიღო ნორვეგიის მეფემ ფინეთის პრე-ზიდენტმა პოლონეთში _ გომულკამ ჩეხოს-

ლოვაკიაში _ დუბჩეკმა კანადის პრემიერ-მინისტრმა იუგოსლავიაში _ ბროზ ტიტომამერიკაში _ რიჩარდ ნიქსონმა იაპონიაში _იმპერატორმა ხიროხიტამ გერმანიის კანც-ლერმა ვინ მოსთვლის სად არ იყო და ვისარ შეხვდა

კობა მეტად თბილად იხსენებს ვასილმჟავანაძეს 991262მასთან კარგი ურთიერთობამქონდა სწორედ მის პერიოდში აშენდა ბა-კურიანში ტრამპლინები ჩემი სახლის აშენე-ბაც მისი დამსახურებაა

ჩემს წარმატებებში უდიდესი წვლილიმიუძღვის რაიონის ყოფილ ხელმძღვანელო-

ბას როცა თვეობით შეკრებებზე ვიყავი ჩემსოჯახს უყურადღებოდ არ ტოვებდნენ ყოველ-მხრივ ეხმარებოდნენrdquo

როცა კობა დიდი სპორტიდან წავიდაბორჯომის საკურორტო დარბაზში საზეიმოგაცილება მოუწყეს

იგი დღესაც გულთბილად იხსენებს სე-ვიკო ყიფიანს ზაურ შერგელაშვილს გედიფოფხაძეს რევაზ ლურსმანაშვილს თენგიზარუცევს ვიქტორ ლომიძეს ელგუჯა ორჯო-ნიკიძეს აკაკი მოსიძეს პეტრე იოსელიანს დასხვებს

_ 991262მათი მხრიდან პატივისცემას და და-ფასებას ყოველთვის ვგრძნობდი ამიტომუფლება არ მაქვს ბორჯომისადმი და მშობ-ლიური ბაკურიანისადმი ერთგულება და სიყ-ვარული არ გამოვხატო

ეს ჩემი ღვაწლის დაფასებაა და მეამაყე-ბა რომ ხალხს ასე ვუყვარვარ991261

კობა ღირსეულად წავიდა დიდი სპორ-ტიდან _ 40 წლის ასაკში საბჭოთა კავში-რის ჩემპიონიც გახდა და თასიც მოიგოიშვიათია დიდი სპორტიდან წასული 40 წლისასაკის ჩემპიონი

მისმა დიდმა წარმატებებმა და დამსახუ-რებულმა ავტორიტეტმა ნამდვილად შეუწყოხელი საქართველოში სამთო-სათხილამუროსპორტის აღმავლობას სწორედ მისი მცდე-ლობით აშენდა ბაკურიანში ტრამპლინების

კომპლექსი სადაც ყოველწლიურად საკავში-რო და საერთაშორისო დონის ტურნირებიიმართებოდა

მას შეეძლო ბაკურიანიდან შორს _ მოს-კოვში სანკტ-პეტერბურგსა თუ უცხოეთისსხვა მრავალ ქალაქში წასულიყო სადაც უზ-რუნველი ცხოვრება ექნებოდა ამერიკელებიმილიონ დოლარს სთავაზობდნენ ოღონდიქ დარჩენილიყო ეს მაშინ როცა პელე 800ათას დოლარად იყო შეფასებული არ წავიდამშობლიურ ბაკურიანს ვერ მოსცილდა რომწასულიყო ბაკურიანში სპორტული ცხოვრე-ბის ის პატარა ნაპერწკალიც ჩაქრებოდარომელიც დღეს თანდათან ძლიერდება

კობას დიდებული ოჯახი აქვს _ შესა-ნიშნავი მეუღლე ორი ვაჟიშვილი და ორიქალიშვილი

_ მე რაც შემეძლო ყველაფერი გავაკეთეჩემი ქვეყნისათვის მეამაყება რომ ტრამპ-ლინიდან ხტომაში საქართველოდან საბჭო-თა კავშირის პირველი ჩემპიონი მე ვიყავიბოლო ჩემპიონი _ ჩემი შვილი _ კახა გახდა

კობა წაქაძეს მინიჭებული აქვს სპორტისდამსახურებული ოსტატის წოდება საქარ-თველოში დასახელებულია მე-20 საუკუნისსაუკეთესო მხტომელად დაჯილდოებულიამრავალი ორდენით არჩეულია ბორჯომისსაპატიო მოქალაქედ მისი სახელი მინიჭებუ-ლი აქვს ბაკურიანის ყველაზე გრძელ ქუჩას

დიდხანს სიცოცხლეს და ბედნიერებასვუსურვებთ ბატონ კობას თავის საყვარელ

ოჯახთან ერთად

ვალერიან ლომიძე

გაზეთ bdquoბორჯომისrdquo რედაქტორი

ლეგენდარული კობა წაქაძე 80 წლისაა

შანდორ პეტეფი

ნუგეშს მაძლევდესარაფერი ასეთი არ ჩანს

ნუგეშს მაძლევდეს არაფერი ასეთი არ ჩანს991270განა დავლიე რომ გულიდან განვდევნო ტანჯვასიფხიზლე ეშმაკს მეგობრებო დამისხით ჩქარაან დარდი ჩაკვდეს ან თვითონ მე მოთმენა კმარა

ჩვენი ცხოვრება თვალთმაქცია თუ გნებავს დასთმემე ცხოვრებაში ბევრ ტანჯვასთან მქონია საქმე 991251და ისიც როგორც მოკლე დროში რომ მაგონდებაამდენ ვარამში ვის შეეძლო ბედნიერება

მე ხე არა ვარ გაზაფხულზე კვირტგაფეთქილიტოტი ვარ მხოლოდ ქუხილისგან გადატეხილიმე როდი ვხარობ ისე როგორც მაისის ვარდიმახრჩობს ჭაობის ტირიფივით ცრემლი და დარდი

რა დამრჩენია ცხოვრებაში _ ცხოვრება არ სჩანს

კაცს ასეთ დროში საიმედო ნეტავ რა დარჩასჯობს სასიკვდილო შხამი მასვას ღვინის ფიალამრომ დავივიწყო მოწყენა და დარდი მთლიანად

შენიშვნა ეს ლექსი დაიბეჭდა 1843 წელსჟურნალ bdquoათენეომშიrdquo და ხელმოწერილია

ფსევდონიმი bdquoპან პიონიოგნეიrdquo

მზეთუნახავო ულამაზეს ქვეყნისასულო

(ციკლიდან 991262სიყვარულის მარგალიტებიrdquo)მზეთუნახავო ულამაზეს ქვეყნის ნათებავ

შენს ლურჯ თვალებთან შეტოქება ცამ იუარაძვირფასთვალებავ ხედავ შენით რა მემართებაშენმა თვალებმა შემქმნეს უნდო და მატყუარა

სიტყვითაც მითქვამს მიწერია ბევრჯერ ლექსადაცთითქოს ლაჟვარდი უამრავლჯერ მეხილოს ცისათურმე ვტყუოდი ზეცის ნახვა არ განმეცადასანამ მნახველი არ შევიქმენ მაგ თვალებისა

მე შენს თვალებში შემოხედვით შევიქმენ მთვრალითვალის მოწყვეტა ვეღარ შევძელ ყმაწვილმა კაცმაისე ვით წმინდას სიკვდილის წინ არ ძალუძს თვალიწუთით მოსწყვიტოს მის წინ დადგმულ იესოს ჯვარცმას

თუ შენც ეს გინდა თუ გსურს ჩემი ვარსკვლავი გახდეთუ კი გსურს იყო უსათუოდ ჩემი მფარველიიმ ჯვარცმის მსგავსად ნუ მიჩვენებ დარდიან სახესცოცხლად მომვარდი და მხურვალედ მომხვიე ხელი

ოხ რაებს ვროშავ არა არა არ შემიძლიამოვიდე შენთან და ტრფობისთვის მოგთხოვო გულიგანა საწყალი მოშაირე იმის ღირსიარომ შეიყვაროს შენისთანა არსება სრული

თვით ღმერთმა შექმნა პოეტები ღარიბად მგონითუმც ზოგჯერ ღმერთიც არის კარგის მომნიჭებელიცთუკი ფრინველს აქვს გალობისთვის ხმა მოსაწონიმას არ სჭირდება შესამოსად ბუმბული ჭრელი

დიახ პოეტი უბრალოა და შესძლებს იმასქალიშვილების ტრფიალება რომ მოიპოვოსქალწულებია ვარსკვლავები დედამიწისადა სურთ ქვეყანას მოკაშკაშე შუქი ათოვონ

შენ ვარსკვალავი ხარ ჩემი გზების მანათობელიარავის ძალუძს ამიკრძალოს შენდამი ცქერარადგან მე ისე ნება არ მაქვს მოგხვიო ხელიდა შენი გული შევუერთო ჩემს გულის ძგერას

თუმც გზა მაქვს გრძელი თვალებს მაინც შენსკენ ვაცეცებმერწმუნე ყველგან ყოველთვის ვარ შენთან მყოფელითუნდაც შორიდან სითბოსაც თუ არ მომაკარებმომფინე მაინც შენი სხივი ჩაუქრობელი

ალბომში

ეჩ-სის ასოები რომლებსაც მე შენთვის ვწერ ახლაშენს ბედისწერად რომ შეიქმნენ ჩემო ლამაზომე კალამს დავთმობ თუნდაც თითო სტრიქონის ნაცვლადმთელი სამეფო გულუხვად რომ შემომთავაზო

შენიშვნა ინიციალი ეჩ _ ეტელიკა ჩაპო ჩაპო ეტელიკა _ პეტეფის მეგობარი პოეტის შანდორ ვახოტას ცოლის დაა

პეტეფი ხშირად ნახულობდა ამ ქალიშვილს ვახოტას სახლ-ში მისი მოულოდნელი გარდაცვალების შემდეგ პეტეფმა მის ხსოვნას ლექსების ციკლი _ bdquoკვიპაროსის ყლორტები

ეტელიკას საფლავთანrdquo _ მიუძღვნა

თარგმნა

პლატონ ზუმბაძემ




მიხეილ ნიკოლოზ და სერგირომანოვს ბორჯომისა და ლიკანისბრწყინვალე სასახლეებში როგორცჩანს მდიდარი ბიბლიოთეკაც ჰქო-ნიათ რომელთაგან XX საუკუნის20-იანი წლების დასაწყისში მენ-შევიკურ მთავრობას ბორჯომიდანსაზღვარგარეთ სხვა საგანძურ-თან ერთად 2000 ეკზემპლარზემეტი უიშვიათესი წიგნიც გაუტა-ნიათ რომელნიც წლების შემდეგ

ივჯავახიშვილის სახელობის თბი-ლისის სახელმწიფო უნივერსიტეტსდაუბრუნდა

ბორჯომის სატყეო მუზეუმი დამისი სამართალმემკვიდრე _ მხა-რეთმცოდნეობის მუზეუმი რომა-ნოვების პერიოდისაა წიგნთსაცავშიმისი რაოდენობა 2300-ზე მეტიაამ წიგნებიდან 176 უნიკალურია_ 1857-1917 წლებში გამოცემულირომლებიც ბორჯომის მამულისმმართველმა პავლე ვინოგრადოვ-ნიკიტინმა მინერალური წყლებისბიბლიოთეკიდან მუზეუმს გადასცა

მუზეუმის წიგნთსაცავში გან-თავსებული რომანოვების წიგნებიმეცნიერების ყველა დარგსა და მა-შინდელი მსოფლიოს ყველა კონტი-ნენტზე ამომწურავ ცნობებს იძლე-ვა ერთდროულად შეიძლება დათ-ვალიერება და 991262მოგზაურობა991261 დიდიენციკლოპედიის კავკასიის ისტო-

რიის გეოლოგიის ასტრონომიისბიოლოგიის სოფლის მეურნეობისანატომია-ზოოლოგიის ბიბლიოგრა-ფიის ეთნოგრაფიის კულტურისლაბირინთებში (ძირითადად რუსულენაზე)

მუზეუმში დაცულია ქართულენაზე გამოცემული ხუთი წიგნისაბინინის 991262საქართველოს სამოთხე991261(1882 სანკტ-პეტერბურგი) ექვთიმეხელაძის სტამბაში აკინძული 991262დაბა-დება991261 (ბიბლია) _ პირველი ნაწილი(1884 ტფილისი) ვახუშტი ბატო-ნიშვილის 991262საქართველოს გეოგრა-

ფია991261 _ პირველი წიგნი _ 991262სამცხე991261(1892) ექვთიმე თაყაიშვილის რე-დაქტორობით 991262ძველი საქართველო991261(1909) და 991262ზემო ქართლის991261 წესდება(1916)

მუზეუმის წიგნთსაცავშია დაცუ-ლი 1896 წელს სანკტ-პეტერბურგშიგამოცემული 991262დიდი ენციკლოპე-დიის991261 22 ტომი რომელთა 18 ტომის

თითოეული წიგნი 794 გვერდიანიადანარჩენი ოთხი 991251 792-800-892-680გვერდიანი ყველა ტომი ყველადარგის შესახებ საინტერესო ცნო-ბებს შეიცავს კულტურაზე ბიოლო-გიურ მეცნიერებაზე ბოტანიკაზესოფლის მეურნეობაზე სამხედროსაქმეზე გეოგრაფიაზე გეოლოგი-აზე მინერალოგიაზე ძველ რუსულდა სლავურ საზღვარგარეთის სხვაქვეყნების ლიტერატურაზე ისტო-რიაზე ლინგვისტიკაზე მუსიკაზეფიზიკაზე ქიმიაზე ტექნიკაზე ფი-ლოსოფიაზე ეკონომიკურ და იური-დიულ მეცნიერებებზე მათემატიკა-

ზე ასტრონომიაზე მედიცინაზესოციოლოგიაზე ვეტერინარიაზეეთნოგრაფიაზე აღმოსავლეთმცოდ-ნეობაზე და ა შ

წიგნთსაცავში დაცულია რუ-

სეთის ისტორიის შვიდტომეული(1883-1896 წწ სანკტ-პეტერბურგი)წიგნებში შესულია დასავლეთი ციმ-ბირი მისი აბორიგენი მოსახლეობა

ციმბირის დაპყრობა-კოლონიზაციაკასპიისპირეთი თურქისტანი ყირ-გიზეთის სტეპები რუსეთის შუააზიის იაკუტია-ენისეის ბაიკალისმხარეები აღმოსავლეთ ციმბირირუსეთის განაპირა მხარეები პო-ლონეთის სამეფო გუბერნიებისგერბები ამურის ოლქი აღმოსავ-ლეთ რუსეთის მხარე ზღვისპირეთიდა სხვ მეცხრე ტომი კავკასიის ტო-მების წესჩვეულებებს ტრადიციებსწარსულსა და აწმყოს ასახავს ამწიგნის 51-ე გვერდზე ვკითხულობთ991262ჩვენდა უნებურად ვეცადეთ რომკარგად ჩაგვებეჭდა ჩვენს გონებაში

ბორჯომის სურათი991261 აქვე საუბარიაიმაზე თუ რამდენად სასარგებლოარამდენად კარგია ბორჯომის ჰავამისი კლიმატი და საერთოდ ბორ-ჯომი რომ ადამიანთა ჯანმრთელო-ბის დიდი კერაა

36 წიგნი კავკასიას ეძღვნებათითქმის ყველა დარგის შესახებმათ შორის განსაკუთრებით საინ-ტერესოა 991262ექსკურსია კავკასიაში991261(1912) მასში საუბარია იმაზე

რომ 1910 წლის იანვარში პეტერ-ბურგში დაწყებითი გიმნაზიისპედაგოგიური საბჭოს სხდომაზეგიმნაზიის დირექტორმა ქალბა-ტონმა ნა მაკაროვამ დააყენასაკითხი კავკასიაში ექსკურსიისმოწყობის შესახებ იმავე წლის13 ივნისს 11 საათზე ბორჯომისსადგურში ექსკურსანტთა პირვე-ლი ნაკადიც ჩამოსულა მათ დახ-ვედრია ბორჯომის წყლების მთა-ვარი ექიმი გ ნეიმანი რომლისთანხლებითაც მოთავსებულანდაწყებითი სასწავლებლის შენო-ბაში მეორე დღეს მათ დაუთვა-ლიერებიათ მინერალური წყლე-ბის პარკი და მდინარე ბორჯო-მულაზე _ ხელოვნური ჩანჩქერი15 ივნისს ბორჯომის მამულისმთავარმართებელ პავლე ვინოგ-რადოვ-ნიკიტინს მინერალურიწყლების პარკში მიუწვევია ისინი

რომელსაც ეკატერინეს წყაროს-თან ბორჯომის ადგილმდებარე-ობაზე მის მინერალურ წყლებსადა ნიადაგის განსაკუთრებულობა-ზე წაუკითხავს საინტერსო ლექ-ცია იმავე დღეს ასულან პეტრესციხეზე სადაც პავლე ვინოგრა-დოვ-ნიკიტინის განკარგულებითწინდაწინ მოუწყიათ საჩაიე და ექ-სკურსანტებს ადგილზევე გამას-პინძლებიან მთავარმართებელსშემდეგ ისინი ნიკოლოზ რომანო-ვის სასახლის პარკისა და მწვანემონასტრის დასათვალიერებლადწაუყვანია 16 ივნისს _ ბაკურიან-

ში 17 ივნისს _ ბანისხევში ხოლო18-ში _ ქუთაისში გაუმგზავრებია

ბესაძის 991262საქართველოს ჟამ-თააღწერილობა991261 (მემატიანეობა)_ საიუბილეო კრებულია საქართ-ველოს მეფეებზე მონასტრებზენუმიზმატიკაზე ხოლო 991262ჩანაწერებიკავკასიის განყოფილებაზე991261 991251 კავ-კასიაში მცხოვრები ეთნიკური უმ-ცირესობების ცხოვრებას ასახავს991262მეგზური კავკასიაში991261 (1888) ეხება

კავკასიის საზღვრებს მის ადმინის-ტრაციულ დაყოფას 991262ჩანაწერებიბათუმზე991261 17 თავისა და 152 ფურ-ცლისაგან შედგება და მთლიანადმასზე 991262გვესაუბრება991261

მუზეუმში ასევე დაცულია 991262კავ-კასიის კალენდრის991261 ოთხი გამოცე-მა 1902 წლის გამოცემაში საუბა-რია რელიგიური მრწამსის ეკლე-სიებზე მათ სახელწოდებებსა დასადღესასწაულო თარიღებზე 1913წლის გამოცემაში ყურადღებას იქ-ცევს წიგნები _ 991262კონიაკი 991251 დ სარა-ჯევი991261 991262ხილისა და ხელოვნური მი-ნერალური და სამკურნალო წყლე-ბი991261 991261მ ლაღიძის წყლები991261 991262ღვინისსარდაფი 991251 გამორჩეულად კახურიღვინოები991261 და ა შ

მუზეუმში დაცული წიგნებიდანყურადღებას იქცევს 20-მდე უნი-კალური გამოცემა რომლებიც ინ-გლისის ამერიკის ეგვიპტის არა-

ბეთის მცირე აზიის სპარსეთისსომხეთის სამხრეთ ევროპის არაევროპული სახელმწიფოების და აშ ისტორიას ეხება

ბორჯომის მუზეუმში დაცულიუნიკალური გამოცემები მართლაცრომ დიდი საგანძურია ქვეყნისთ-ვის და ამ წიგნებით ალბათ დაინ-ტერესდება სამეცნიერო საზოგა-დოება რომელსაც მნიშვნელოვანსამსახურს გაუწევს ბორჯომის მხა-რეთმცოდნეობის მუზეუმში დაცუ-ლი უნიკალური წიგნები

ვიოლეტა ბალახაშვილი

ბორჯომის

მუზეუმის დიდი

საგანძური

გლეხი და ყაჩაღიერთი საწყალი გლეხი კაცი მიდიოდა

გზას შამაეყარა ერთი ყაჩაღი და გაძარც-ვაც დაუპირა საწყალ გლეხს ჯიბეში შაურისმეტი არაფერი ჰქონდა ამოიღო საჩქაროთდა შეშინებულმა ის ერთი შაურიც მისცა

_ ჰა ინებეთ ბატონო ამის მეტი არაფე-რი არა მაქვს უკაცრავად კი ვარ თქვენთანრო ეხლა ქალაქში ერთი მანეთი მქონდაისიც დავხარჯე და ამის მეტი აღარა დამრჩარაო ამაზე ყაჩაღს ძალიან შერცხვა ამოიღოსხვა თავისი შაურები დაუმატა და გლეხსმისცა 991262წადი დღეს სადილის ფული არ გექ-ნება და ჭამეო991261

ქუთათურების

პირველად ვირის ნახვაქუთაისში როდესაც პირველად ჩაიყვა-

ნეს ვირი ქუთათურები ერთმანეთს დაესხ-ნენ თავს და უკვირდათ თუ რა პირუტყვიუნდა ყოფილიყო და დაიწყეს სინჯვა ზოგმაყურებზე დაუსვა ხელი ზოგმა თავზე ზოგმათვალებში კოცნა დაუწყო რადგანაც მისი

თვალები მოეწონათ ზოგმა კუდი აუწიაზოგმა მუცელი ფხანა და ასე შეიქციეს თავივირი ამ დროს რაცხა ქეიფზე მოვიდა დასამჯერ ერთი მაგრად დაიყროყინა ქუთათუ-რები შეშინდნენ და ერთ წამს შემოეცარც-ვნენ _ ბეჩა ეს რა მკბენარა რა ყოფილაო_ გაიძახოდნენ რამოდენა პირი გააღოო დადაბნეულები კაი ხანს შიშით ვეღარ მიეკარ-ნენ ვირს

ღორი და ვირიერთხელ ერთი ღორი და ვირი დამეგობ-

რდნენ და ხანგრძლივი ლაპარაკის შემდეგღორმა მიიწვია ვირი სტუმრათ ოჯახში თა-ვისთან ვირმა შეუსრულა ღორს სურვილიდა ესტუმრა გაიძღოლა თავის დედის ერთამუტრუკი და მივიდა ღორმა დიდი პატივისცა და ვირმაც სამაგიეროდ ღორი მიიწვიაოჯახობით თავისთან ღორმა თავისი ცამე-ტი გოჭი გაიძღოლა და ღრუტუნით მიადგავირს ვირმა როდესაც იხილა თავისი სტუმ-

რები იმოდენა წვრიშვილით არ ესიამოვნამაგრამ იმ დღეს როგორც იყო იოლადწაიყვანა თავის სტუმრები შემდეგ მალე გა-ათავა მეგობრობა ღორთან

წუწუნა შვილიშვილი მამას სულ იმას შესწუწუნებდა

რო ჩუსტებით მომბეზრდა სიარული ახლა

ჩექმები მიყიდეო მამამ შეუსრულა სურვი-ლი შვილს და უყიდა ჩექმები შვილმა ესჩექმა დათესა წყალში ბანაობის დროს დაპირიც მალე გააფჩინა მივიდა ტირილით მა-მასთან ჩექმები დავკარგეო მაგისთვის რას

ტირი შვილო ახალს კიდევ სხვას გიყიდიოდა უყიდა მაგრამ შვილმა უფრო მოუხში-რა ტირილს ახლა რაღას სტირი შვილოხომ გიყიდე სამაგიეროვო _ უთხრა მამამშვილმა ტირილით მიუგო 991262ის ჩექმა რო არ

დემეკარგა ეხლა ორი წყვილი მექნებოდა დადიდხანს მეყოფოდაო991261

გლეხი და ვირიგლეხი ვირით სოფელში მიდიოდა წავი-

და საქმეზე ვირი დასვენებაზე იყო და პატ-რონი სუ ოთხზე ერბინა და სოფელში მალემიიყვანა იქიდან როცა დაბრუნდა გლეხივირმა ოთხი კი არა იერიც დაივიწყა და უზ-ნის ჯოხით სუ გვერდები აუჭრელა გლეხმაგაბოროტებულმა ვირმა ვეღარ მოითმინა დაუთხრა 991262რას მერჩი შე ოჯახ დაქცეულო მევირი ვარ და არა ცხენი რო მარბენიოვომუდამ ჩემი ბრალი კი არის რო წეღან ოთხ-

ზე გატარე და დაეჩვიეო991261

მომჩივანი და ადვოკატიერთხელ ერთი კაცი ქალაქში საჩივლე-

ლად მიდიოდა თავის ძმის მკვლელობაზეამ დროს ამ მგზავრობაში ვაგონში ერთიადვოკატი შეხვდა და როცა იტყვის რას

დაფიქრებულხარ ძმა ეგ შენი საქმეები მეჩამანდე შენი ძმის მკვლელებს სუ დაგაკარ-გვინებთ და ბევრსაც კი არაფერს გამოგარ-თმევო

_ თუ დამეხსნები _ მიუგო მამჩივანმა

_ უფრო სასიამოვნო იქნებაო ჩემი ძმა მოკ-ლეს მაასვენეს და მე რო შენ ხელში ჩავარ-დე არც მამკლამ და არც დამარჩენ სულითგამტანჯამ სჯობია შორს ადვოკატისაგანო

დედა და შვილიდედა თავის პატარა შვილს ახალ

ტანისამოსს უკერავდა ხოლმე თავისძმებს ნაცვამ ტანისამოსს უახლებდადა იმას აცმევდა ეს ბავშვიც საცადიდი ტალახი იყო ხოლმე იქ დატლა-პუნებდა და ისვრებოდა ხოლმე ერ-თხელ ეს ბავშვი როდესაც სახლშიგაკვეთილებს კითხულობდა უფროსმაძმამ შენიშნა რომ მოსვრილი იყო დაუთხრა ბიჭო ეგ რა ბავშვი ხარ რასგავს შენი შარვლის ტოტები სულ და-გისვრიაო

_ რა ვუყოთ ძველი ტანისამოსიადა ტალახს არ ვერიდები რო ახალიტანისამოსი იყოს მოკრძალებით მო-

რიდებით ვივლი და სულაც სუფთადმექნებაო _ მიუგო გულამოსკვნითბავშვმა

შვილი და მამაშვილი წიგნის კითხვაში ჩავარდა

მამა უშლიდა რას გავს ბიჭო სულ კითხუ-ლობ კითხულობ და კითხულობ საქმეში რა-ტომ არ მშველი ეგ შენი კითხვა ხომ პურსარ გაჭმევს

_ როგორ არ მაჭმევს _ მიუგო შვილმა_ თუ რო ვისწავლიო საცა იმდენა ჩინოვნი-კები თავეთი სწავლით იმოდენა ცხრა შვილსაცხოვრებენ მე ჩემი სწავლით ერთი თავივერ დავირჩინოო

ბეჯითი გიორგიგიორგი ძალიან ბეჯითი ყმაწვილი იყო

თავის ამხანაგებს სწავლაში ყოველთვისსჯობდა ეგრეთვე ხატვაშიც პირველი მო-

წაფე იყო ერთხელ როდესაც თავის გაკ-ვეთილებს მორჩა დაიწყო ხატვა ამ დროსმასწავლებელმაც მოუსწრო ხატვაზე და გაჰ-კვირდა ისე მშვენივრად ხატავდა

_ რას ხატავ გიორგი _ ჰკითხა მასწავ-ლებელმა

_ არაფერს _ მიუგო თამამად გიორ-გიმ _ ჩვენი კლასის მეგობრებს ვხატავ დათქვენც მათთან როგორც მასწავლებელს

_ კარგი მაგრამ _ ჰკითხა მასწავლე-ბელმა _ ყველას რომ დახატავ შენ თავსრატომ არ დახატავო

_ მე ჯერ პატარა ვარ _ მიუგო გიორ-გიმ როცა გავიზრდები ჩვენი კედლის სარ-

კის სიმაღლე მაშინ ისე გადავიხატებიო

ფილოსოფოსის სიტყვაერთხელ ერთმა ფილოსოფოზმა გაიარა

ქალაქში და დაინახა რო ერთ ქუჩაში ბატო-ნი მოჯამაგირეს მათრახით მწარეთ სცემდაეს ფილოსოფოზს ძალიან შეებრალა მივიდაგააშველა და უთხრა მცემელს კაცო რათასცემ მაგ კაცს რა დაგიშავაო

_ როგორ არ დამიშავა _ მიუგო ბა-ტონმა _ მე ვეუბნევი საქმეს არ მიკეთებბატონობას მიწევ სახლშიო ცემის კი არაუარესის ღირსია

_ ჰეი შვილო _ მიუგო ფილოსოფოზ-მა თვითონ შენ ხარ საცემი გასატყავებელირო საქმის გაკეთების და ბატონობის მაგა-ლითი თვითონ შენ მიგიცია მაგისთვისაო ეგცემა სულაც არ არისო და გასწია თავისგზაზე

სხვის მახინჯობაზეარ უნდა გაიცინოთეკლე ძალიან მშვენიერი და ბეჯითი

გოგონა იყო მაგრამ მისდა საუბედუროდთვალები დამახინჯებული ჰქონდა ბავშვებიხშირად დასცინოდნენ თეკლეს მათ შორისთავისივე ამხანაგი ბაბალე უკვე მათ და-ცინვას თეკლე ყურს არ უგდებდა რადგა-ნაც ჭკვიანი გოგო იყო ერთხელ ბაბალემეშმაკობით უთხრა თეკლეს რა არის ქალოერთხელ მაინც სწორედ შემომხედე სულბრუდე თვალებით მიყურებ ეხ თავად არგიყვარვარო თეკლემ შენიშნა და დაცინვითუთხრა _ ღმერთს ასე გაუჩენივარ ჩემინება არ არის რომ სწორედ შემოგხედოომაგრამ აი უბედურება ბაბალეს თეკლესა-ვით ღმერთმა სამაგიერო გადაუხადა ბაბა-ლე ყვავილით ავათ მალე გახდა და მთელისახე სულ დაეჩილა და სკოლაში ისე წავი-და ყოველ საათში და წამს სტიროდა როცახედავდა თეკლეს განა იმისთვის კი არა

რო სახე დამახინჯებული ჰქონდა არამედიმისათვის რომ უწინდელი დაცინვა აგონ-დებოდა თეკლეს და გრძნობდა რო დაცინვაკარგი არ ყოფილა

კოტე გვარამაძე

(მასალა დაცულია თბილისის შოთარუსთაველის სახელობის ლიტერატურის

ინსტიტუტის ფონდებში)

ფოლკლორი




საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166

ქ თბილისში გაზეთ ldquoლიტერატუ-რული მესხეთისrdquo შეძენა შეგიძლიათ

თავისუფლების მოედანზე ndash ალპუშკინის ქ 5ndashის წინ მეტრო ldquoთა-ვისუფლებისrdquo გამოსასვლელთან და

საქართველოს რაიონებში ndashldquoსაქპრესისrdquo ჯიხურებში

991262ადამიანი კუნძული როდია მარტოდ გარიყული იგი მიწისა და ცის ნაწილია ზღვამრომ ერთი ბელტი წალეკოს ქვეყანას ისიც დააკლდება იგი შენც დაგაკლდებაამიტომ ნურასოდეს იკითხავ ვის უხმობს ზარი იგი გიხმობს შენ991261

ერნესტ ჰემინგუეი

თქმ ულებები

გაზეთ 991262ლიტერატურული მესხეთის991261 მეოხია ლიანა მანჩხაშვილი

გაზეთ bdquoლიტერატურული მესხეთისrdquo ელექტრონული ვერსია შეგიძლიათ იხილოთ შემდეგ მისამართზე wwwscribdcom facebook ლიტერატურული მესხეთი

გაზეთ bdquoლიტერატურული

მესხეთისrdquo ხელმომწერთა

საყურადღებოდ

შეგახსენებთ გაზეთ bdquoლიტერა-

ტურული მესხეთისldquo სანაბკო

რეკვიზიტებს

ლიბერთი ბანკის ასპინძის ფი-

ლიალი

ბანკის კოდი _ 220101451

ანგარიშის

GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908

სს 991262თიბისი ბანკი991260საბანკო კოდი TBCBGE 22


GE42TB7058036160100001


მესხეთის991261 რედაქცია

ხალხური პოეზია

ხელმარჯვე კაცის სიკვდილსასოფლელნი ძლიერ ნანობენმისი ნაშენი სახლ-კარნიპირქვე დამხობას ლამობენ

მშიერ-მწყურვალი ყვავთაგანერთი უხმობდა ბევრსაო_ აიშალენით ყვავებომაჭიხეთს ჩავყვეთ ხევსაოჯერ სისხლი ვხვრიპოთ ბლომადათვალნი ვუკოცნოთ მკვდრებსაო

უცნაურია სიკვდილივერ წვდება კაცთა გონებათვალს აარიდებს ბერიკაცსყმაწვილი მოეწონება

ღმერთმა გიკურთხოს მარჯვენარკინა მკვეთელო მჭედელო_ ხმალი არ გეძღვნა ჩემთვინათათრები დამიჭერენო

მთქმელი პავლე ჩიტაშვილიახალციხე ვალე 81 წლის

კაჟიან თოფსა მჭექარესზოგჯერ კაცი სჯობს ფხიანითფუი მკვეხარა მოლაშქრესქალი სჯობია თმიანი

ცხელი აგვისტო დამდგარაგადაიხრუკა მთა-ბარიღმერთო სეტყვას ნუ დაგვიშენწაგვლეკამს სულ ნიაღვარიპურსა და ფეტვს გაგვიფუჭებსჩვენ შეგვრჩება მხოლოდ სარი

მივალ სალაშქროდ თათრებთანმშვიდობით ჩემო ოჯახოდედიჯან გზა დამილოცეთუ გინდა კიდო გენახო

ავი არ მოშლის თავის წესსენა აქვს ტალახიანიიმ კაცს ოჯახი მაძღარ ჰყავსთუ გამოდგება ფხიანი

მთქმელი სიმონ აფრიამაშვილიადიგენი სოფარალი 68 წლის

ღონიერი მყავს ნიკორაუღელი დავდევ ხისაობლომად დავხანით ყანებიგინდ ჩვენი გინდა სხვისაო

ხარი მყვანდა ქედნაკურთხიჯიღა სახემშვენიერიჩვენც გვარჩენდა თავს ირჩენდაშავთვალა და ღონიერი

შენ გენაცვალე ნიკორავშავთვალავ ხამუშიანოგასწი დამიხან ყანებიკაცივით ნამუსიანო

გლეხკაცო დედაკამეჩმაგაგაზრდევინოს ხარები

ქედზე დაგედგას უღელიდაგახნევინოს ყანები

მთქმელი გოგი ჩილინგარაშვილი79 წლის ახალციხე სოფივლიტა

ჩაიწერა სოსო გიქოშვილმა 2015 წელს

ერთი კაცი აღმოსავლეთში ცხოვრობ-და მიდიოდა დასავლეთში ჩხუბომდამტრებ ხოცემდა დიდ ხან ოცდაათ წელი-წად ქვაყრილზე დევებ ეჩხუბებოდა სა-ღამოს ისევ აღმოსავლეთში ბრუნდებოდა

ერთხელ მივიდა ერთგან ცხენმა უთხ-რა

_ გამიშვი ცოტა ხან ბალახზე მოვ-ძომ გამიჭირდა ამდენი ხანია არ დამის-ვენიაო

გაუშვა ცხენი თითონ მივიდა და ერთსაფლავზე ჩამოჯდა საფლავი შეინძრაწამოდგა კვდარი და უთხრა

_ რა კაცი ხარ ვინა ხარ რო აქ ჩა-მოჯექიო

იმ კაცმა უთხრა

_ მე აღმოსავლეთელი ვარო დასავ-ლეთში ვჩხუბომთ ქვაყრილზე დევებთა-ნაო

_ მერე რა გაქ მაგითანა საჩხუბარირა ხარ მაგითანა კაციო

_ ვარო ამითანა კაციო ამითანა გმი-რობა მაქ და მეხალისებაო

_ ჰოდა _ მერე უთხრა ამ კვდარმა_აჰა მაჩვენე შენი პურიო რანაირი

გაქოგამოართვა მოუჭირა ხელი და სისხ-

ლი გამოუვიდა მერე თავის პური ამო-იღო კუბოდან მოუჭირა ხელი და რძეგამოვიდა

_ ო რა ცუდ დროში ცხოვრომო_ შენ ვინა ხარო _ დაეკითხა ის მე-

ომარი კაცი _ აქ რათ წემხარო_ ვინა ვარ და მე ამბრი ვარო თუ გა-

გიგონიაო მე რო მოვკვდი ფეხი რო ჩა-

მომივარდა ურმიდანაო და ამინარმა ფეხივერ ასწია ურემზე ვერ შედო ისა ვარო

იმ მოჩხუბარს გაეგონა ამბრი_ ჰოო _ გაიგოამბრიმ კვდარმა გაიხედა დაინახა

რო სასუქი დაუყრიათ მიწისთვინ_ რა არიო ეგო _ იკითხა_ ეგაო სასუქიაო მიწას აყრიანო_ ჰაი ჰაიო ესეთ დროში მოხვედითო

რო დედამიწაც ქრთამს ღებულომსომერე უთხრა ამბრმა_ წადიო ის დევებიო ამ ქვაყრილს

ვერ მოშორდებიანო ნება არ აქვთო წა-დიო მე აქ ვწევარო ამინარმა რო ფეხივერ ამიწია მე მტრის ხელით არა ვარომკვდარიო ჩემი დღით მოვკვდიო დედის

ალერსი თან წამომყვაო ჰოდა ამინარმაფეხი ვერ ამიწია და ახლა აქ ვწევაროშენ რას ჩხუბომ რო ჩხუბომო მაგ ცხენ-მა ენა ამოიდგაო და ჩემთან მოგიყვანაოეს იმიტომაც რო მე გენახეო

წადიო მე არ შემრჩაო და შენ რა შეგ-რჩებაო ხო ხედამთ ისეთ დროში ცხოვ-რომთ რო დედამიწა ქრთამ ღებულობსოშენ თავიც დაასვენე და ცხენიცაო

ჩაწერილია 1963 წლის 5 მაისს საყუ-ნეთში (ახალციხის რაიონი) მთხრობელი

გარსევან სოლოს ძე ბერიძე 77წლის ჯავახეთის სოფელ ჩუნჩხიდან წე-

რა-კითხვა სუსტად იცის (იცის ხელის მო-წერა) ამირანის ამბავი მისი თქმით მოს-მენილი აქვს სოფელ კოთელიაში მღვდელ

პავლე მეტრეველისაგან

ჩაიწერა გიორგი ზედგინიძემ

ამბრის საფლავზე

ზოგჯერ ქალიც ცდილობს მოასწროს ვაჟსდა იმან დაადგას პირველად ფეხი არისრწმენა რომ რომელიც მოასწრებს და პირ-ველად ფეხის დადგმით ეტყვის ჩემი ნებისაიყავიო მოპირდაპირე მისი ნების ამსრუ-ლებლად გადაიქცევა საერთოდ წესია რომვაჟმა უნდა დაასწროს და ფეხი დაადგასრადგან ქალი ქმრის მორჩილი უნდა იყვეს

მაყრები იყვირებენ_ მეფემ მოასწრო_ არა პატარძალმა მოასწრო _ შეეხმი-

ანებიან ხუმრობით ქალის მხრიდანქალის მამას უჭირავს პატარძლისა და

მეფის ხელები გადაჯვარედინებული (ვაჟიმარჯვნივ დგას ქალი _ მარცხნივ) მეფისმარჯვნივ 991262აი შვილო გაბრი ჩემ შვილ

დღეიდან შენც ჩემი შვილი ხარ ჩემი შვილიშენი ამანათი შენ ღვთის ამანათი როგორცშენ ამისთვინ მოინდომებ ისე ღმერთი შენმოგცემს დღეის შემდეგ შენია დედას ეტყ-ვი (ეი შეუგინებ) დედა გყამს მამას ეტ-ყვი მამა გყამს წმინდა და შეუგინებელქალიშვილს გატან აი ამ ხალხის წინაშეპირნათლად შენ იცი და შენმა ვაჟკაცობამროგორ მოუვლი და უპატრონამ (შვილსმიუბრუნდება) ქმრის მონა-მოჩილი გამყო-ფოს შვილო დედამთილის მამამთილისქმრის ნათესავებისა და ყველა უმფროსებისპატივისმცემელი შენ მაგათი უმფროსობაარ მოგიშალოს ღმერთმა და მაგათ შენიდაფასება (ორივეს) ბედნიერი იყავით შვი-ლო როგორც ცაში ვარსკვლავი და ზღვაშიქვიშა ისე გამრავლდით მოყვარე გაგიძ-ლიეროთ და მტერი დაგიმარცხოთ ბედ-ნიერი იყავით ნათლიავ გაგიბედნიეროსნათლიდედა და ნათლიმამაც წყვილად მე-ფე-დედოფალს ხელებს ჩააკიდინებს წყვილ

ჭიქებს მიაწოდებენ მიულოცავს

ნათლიას ნათლიმამას და ნათლიდედას და-ლოცავს და დალევს

ეს არის 991262პატარძლის ჩაბრა991261ამის შემდეგ დაიძროდა ყველა ეკლე-

სიისკენ 991262ჯვრის საწერად991261 მიდიოდა ნათ-ლია-მეფე-დედოფალი მიჰყვებოდა მათმაყრიონი და ხალხი ეკლესიაში მღვდელილოცვას აღავლენდა დედმამიან ქალსა დაკაცს (შეიძლებოდა უფრო დაუქორწინებლე-ბი ყოფილიყვნენ) ეი როგორც მაშინ ვინ-მე ბოროტის მდომს შეეძლო ჯვრის წერისასკლიტით დაეკეტა და შეენახა ისე დაკეტილივიდრე იმ კლიტეს არ გააღებდნენ მანამ-დე მეფე-დედოფალი შეკრული იქნებოდნენ(შეიკროდნენ) და ცოლ-ქმრული ურთიერთო-ბა არ ექნებოდათ ერთმანეთს შორის ამავედროს 991262პატარძლის ჩაბრიდან991261 გვირგვინებისმოხსნამდე მეფე-დედოფალს შორის არავის

არ უნდა გაევლო თუ ვინმე გაივლიდა მა-შინ მეფე-დედოფალს ერთმანეთი შესძულ-დებოდათ და ერთად ვერ იცხოვრებდნენ

ჯვრისწერიდან დაბრუნებულ მეფე-დე-დოფალს დედოფლის დედა სუფრით შეეგე-ბებოდა სუფრაზე ელაგა ქადა-ნამცხვარიჰალვა შაქარი და არაყი დედოფლის დედანათლიას აწოდებდა ერთ ნატეხ შაქარსპირზე მოკითხვით მიულოცავდა 991262გაგიბედ-ნიეროს ნათლიმამა და ნათლიდედაო991261 ასე-ვე შაქარს მიაწოდებდა და გადაკოცნიდამიულოცავდა მეფესა და დედოფალს

მცირე ხანს მაყრები კიდევ იცეკვებდნენკარებზე და ქორწილი შედიოდა საქორწილოსახლში მეფე-დედოფალი ნათლია-მაყრი-ონით აჯლაზე ადიოდა და ფეხზე დგებოდახალხი კი სუფრებს შემოუსხდებოდა

გახსნიდნენ სუფრას ეი მოიტანდნენსაჭმელ-სასმელს ყველაფერს წყვილად სუფ-რაზე მღვდელი სუფრას აკურთხებდა

მთქმელი სიკო მელიქიძე ბორ-ჯომის რაიონი სოფელი ბალანთა ჩაიწერა

ქორწინების წესები ჯავახეთში

დასაწყისი გვ 9




იუბილე

ელგუჯა კოპაძე _ 80

ელგუჯა კოპაძეს ქართველი საზო-გადოება იცნობს როგორც მრავალმხრივნიჭიერ და ღირსეულ მამულიშვილს სა-ზოგადო მოღვაწეს ადამიანს რომელთა-ნაც ურთიერთობა ძალზედ სასიამოვნოცარის და მრავლის მომცემიც იგი თავისიცხოვრებით მოღვაწეობითა და პიროვნუ-ლი თვისებებით მშობლიური კუთხის კო-ლორიტია

ბატონ ელგუჯას მალე ოთხმოცდა-ხუთი წელი შეუსრულდება იგი დაიბადა1930 წლის 20 თებერვალს ხარაგაულისრაიონის სოფელ სარგვეშში მისი მშობ-ლები _ გიორგი კოპაძე და ქეთევან ნი-ქაბაძე პედაგოგები იყვნენ 1944 წლიდანოჯახი დასახლდა სოფელ კლდეში (ცხოვ-რებისეული კანონზომიერებით იგი მშობ-ლიურ კუთხეს დაუბრუნდა _ მისი გვარიძირძველი მესხური გვარია _ 991262კოპასძენი991261წარჩინებული ფეოდალური საგვარეულოიყო მესხეთში) მან 1949 წელს დაამთავრაქ ახალციხის 1 საშუალო სკოლა დაიმავე წელს სწავლა განაგრძო თბილისისსახელმწიფო უნივერსიტეტში ფილოსო-ფიის ფაკულტეტზე იმ დროისათვის უნი-ვერსიტეტის რექტორი იყო ნიკო კეცხო-ველი მას ჰქონდა ბედნიერება იმისა რომმისი პროფესორ-მასწავლებლები იყვნენ

შალვა ნუცუბიძე სიმონ ყაუხჩიშვილიალექსანდრე ბარამიძე აკაკი შანიძე პა-ატა გუგუშვილი რევაზ ანთაძე და სხვანი1954 წლიდან უმაღლესი სასწავლებლისდამთავრების შემდეგ მოღვაწეობდა სხვა-დასხვა საპასუხისმგებლო თანამდებობებ-ზე თავდაპირველად მუშაობა დაიწყოქალაქ ახალციხის სახელმწიფო პედაგო-გიურ სასწავლებელში ლოგიკა-ფსიქოლო-გიის მასწავლებლად იქიდან მოყოლებუ-ლი ელგუჯა კოპაძე მუშაობდა სხვადას-ხვა სახელმწიფო დაწესებულებაში იყოახალციხის პიონერთა და მოსწავლეთასახლის დირექტორი პედაგოგიური სას-წავლებლის დირექტორი დაუსწრებელისაშუალო სკოლის დირექტორი სასოფ-ლო-სამეურნეო ტექნიკუმის პოლიტეკო-ნომიის მასწავლებელი ვალის საქალაქოსაბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარე ახალ-

ციხის პურ-კომბინატის დირექტორი ამას-თანავე რაისაბჭოს აღმასკომის კულტუ-რის განყოფილების გამგე (1972-1978წწ)შემდეგ განათლების განყოფილების გამ-

გე პარტიის რაიკომის პროპაგანდისა დააგიტაციის განყოფილების გამგე სოფ-ლის მეურნეობისა და ვაჭრობის მუშაკთაპროფკავშირის რაიკომის თავმჯდომარებოლოს კი გაზეთ 991262საქართველოს რეს-პუბლიკის991261 საკუთარი კორესპონდენტისამცხე-ჯავახეთის რეგიონში მან თავი-სი საინტერესო კორესპონდენციებითა დასტატიებით თავი დაამახსოვრა მკითხველსაზოგადოებას

ელგუჯა კოპაძის პიროვნებად ჩამოყა-ლიბებაში მისივე თქმით უდიდესი როლიშეასრულეს ქალბატონმა მზია ერისთავ-მა (ბავშვთა ცენტრალური საექსკურსიო-ტურისტული სადგურის დირექტორი დაპედაგოგი) და მაქსიმე ლაზარევმა (თბი-ლისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამ-ხედრო კათედრის მასწავლებელმა _ პოდ-პოლკოვნიკმა)

ბატონ ელგუჯას ძირითადი სამოღვა-წეო ასპარეზი კულტურისა და განათლე-

ბის სფერო იყო უაღრესად განათლებულდა კულტურულ პიროვნებას კარგად ეს-მოდა ამ დარგების განვითარების აუცი-ლებლობა და მათი მნიშვნელობა სწორედამიტომაც არის რომ მის სახელს უკავ-შირდება მრავალი ინიციატივა და სიახლემნიშვნელოვნად გაფართოვდა რაიონისკულტურულ-საგანმანათლებლო დაწესე-ბულებების ქსელი _ ახალციხის რაიონისყველა სოფელში დამთავრდა ბიბლიოთე-კების სასოფლო კლუბებისა და კულ-ტურის სახლების დაარსება მისი ძალისხ-მევით გაიხსნა სამუსიკო სასწავლებელი _ათწლედი ქალაქ ვალეში მან რესპუბლი-კის კულტურის მუშაკთა აქტივის კრებაზეკატეგორიულად მოითხოვა სასწავლებლისგახსნა ახალციხეში რაც მალე რეალობადიქცა აღსანიშნავია ისიც რომ 1973 წელსმუზეუმი გადატანილი იქნა ქალაქის ძველნაწილში _ რაბათში

ელგუჯა კოპაძის მიხეილ მეძმარიაშ-ვილის (მესხეთის სახელმწიფო თეატრისდირექტორის) და ნანა დემეტრაშვილის(ამავე თეატრის სამხატვრო ხელმძღ-ვანელის) ძალისხმევით დასრულდა და1975 წლის იანვარში ექსპლუატაციაშიშევიდა მესხეთის დრამატული თეატრისახალი შენობა მათივე წინადადებით იმა-ვე წლის 14 იანვარს თეატრის დღე ჩა-ტარდა სადაც მოწვეულნი იყვნენ კულ-ტურის სამინისტროს წარმომადგენლებითეატრალები და სტუმრები რესპუბლი-კის რეგიონებიდან სწორედ ამის შემდეგდაკანონდა თეატრის დღის მორიგეობითჩატარება რეგიონებში მისი კულტურისგამგედ მუშაობის პერიოდში ერთ-ერთმნიშვნელოვან კულტურულ ღონისძიებასწარმოადგენდა თვითმოქმედი მხატვრუ-ლი შემოქმედების პირველი ფესტივალი

რომელიც 1975-1977 წლებში ჩატარდაიმავე პერიოდში რაიონის სიმღერისა დაცეკვის ანსამბლი გახდა რესპუბლიკურიდათვალიერების ლაურეატი შემდგომ _

საკავშირო დათვალიერების ლაურეატიდა გაიგზავნა გასტროლებზე საზღვარ-გარეთ კერძოდ რუმინეთსა და ბულგა-რეთში

ელგუჯა კოპაძეს კარგად ჰქონდაგააზრებული კულტურის განყოფილებისდანიშნულება იგი წერს 991262მათი მეშვე-ობით ხდებოდა მოსახლეობაში მუსიკალუ-რი კულტურის შეტანა წიგნიერების დო-ნის ამაღლება და საერთოდ გამოჩენილიადამიანებისადმი პატივისცემა მათი ფარ-თო საზოგადოებისთვის წარდგენა-გაცნო-ბა ამ კუთხით ახალციხე გამოირჩეოდადიდი აქტივობით ახალციხეში ტარდებო-და დასკვნითი ოლიმპიადები გამოფენებიშეხვედრები991261

ბატონმა ელგუჯამ თავისი მოღვაწე-ობით უდიდესი წვლილი შეიტანა ახალცი-ხის რაიონის კულტურულ დაწინაურებაშიამ სფეროში განხორციელებული ღონის-ძიებების საფუძველზე გასული საუკუნის

70-80-იანი წლები იყო მხარის კულტუ-რული აღორძინების წლები რაშიც დიდიიყო მისი წვლილი სწორედ ამიტომ 1974წელს მას მიენიჭა კულტურის დამსახუ-რებული მუშაკის წოდება მოგვიანებით_ კულტურისა და განათლების სფეროშიხანგრძლივი და ნაყოფიერი მუშაობისთვის_ დაჯილდოვდა ღირსების ორდენით

ბატონ ელგუჯას სამსახურეობრივისაქმიანობიდან და პიროვნული თვისებე-ბიდან გამომდინარე ბევრ ღირსეულ მა-მულიშვილთან ჰქონდა ურთიერთობა დათანამშრომლობა ისინი ხშირად ყოფილანდა დღესაც არიან მისი ოჯახის სასურვე-ლი სტუმრები ბევრის მომსწრე და გამ-გონეა შესაბამისად აქვს საინტერესომოგონებები

ელგუჯა კოპაძე ათწლეულების მან-

ძილზე აქტიურ სამსახურეობრივ საქმი-

ანობას უთავსებდა ლიტერატურულ მოღ-ვაწეობას Gგასული საუკუნის 60-იანიწლებიდან რესპუბლიკის ჟურნალებსა დაგაზეთებში პერიოდულად იბეჭდებოდამისი მოთხრობები ლექსები და სხვადასხ-ვა ხასიათის პუბლიკაციები მისი პროზა-ული შემოქმედება ფართო საზოგადოებამგაიცნო 2012 წელს გამოცემული კრე-ბულით _ 991262გაუხსნელი საქმე991261 კრებულშიელგუჯა კოპაძის თითქმის ყველა მოთ-ხრობა შევიდა მისი შემოქმედება ფურ-ცლებზე დაღვრილი მრავალი წლის გა-მოცდილებაა გონებით გაანალიზებულიდა გულით განცდილი სულს დამჩნეულიტკივილი და სიხარული მისი შემოქმედე-ბის მიზანი ისევ და ისევ თავისი ხალხისსამსახურში ყოფნაა 991262ფართო გაგებითადამიანის ცხოვრება მთელი მისი საქ-მიანობა ერთი მთლიანი შემოქმედებაა

მაგრამ არის შემოქმედების ის სფერორომელსაც სხვასთან ვერაფერთან გაათა-ნაბრებ მის მსახურთ ვერავისთან გააიგი-ვებთ _ ეს მწერლობაა991261 Mმას კარგად აქვს

გააზრებული მწერლის მოვალეობა მისიროგორც მწერლის სურვილი _ დადები-თი გმირის წარმოჩენაა ისეთი გმირისრომელიც მკითხველს მისცემს სულიერსაზრდოს და მასზე დადებით გავლენასმოახდენსAამიტომაც არის რომ ავტორიწერს 991262დღეს როგორც არასდროს გვჭირ-დება კარგი კეთილი პატიოსანი ადამი-ანი ზნეობრიობა ჩვენი ერის გადარჩენისსაშუალებაა991261

ბატონ ელგუჯას შემოქმედება მხო-ლოდ მოთხრობებით არ ამოიწურება იგიარის ბევრი კარგი ლექსის ავტორიც მისიშთაგონება ნიკოლოზ ბარათაშვილის პო-ეზიაა მისი ლექსების თემატიკა მრავალ-ფეროვანია აქვს ლირიკული და ღრმადფილოსოფიური ლექსები თავის პოეტურსაგანძურში განსაკუთრებულ მნიშვნელო-ბას მისთვის ძვირფასი ადამიანებისადმიმიძღვნილ ლექსებს ანიჭებს Mმისი ლექ-სების ერთი ნაწილი ეხება ქვეყანაში მიმ-

დინარე პოლიტიკურ მოვლენებს ყველასაკითხთან დაკავშირებით თავისი მოსაზ-რება აქვს როგორც ფილოსოფოსს საინ-ტერესო შეხედულებები გააჩნია ამა თუიმ თემაზე რასაც შეუძლებელია არ და-ეთანხმო

ელგუჯა კოპაძის მოთხრობების ლექ-სებისა და პუბლიცისტური წერილების ენათავანკარა ქართულია ლექსიკურად მდი-დარი სულის ერთი ამოსუნთქვით იკით-ხება გიჭირს თავის დანებება მშვიდადაუღელვებლად ვერ წაიკითხავ ეს აღელ-ვება დიდხანს მიგყვება აღძრავს კამათისსურვილს ავტორთან და საკუთარ თავთანმკითხველი კარგად გრძნობს რომ მისიშემოქმედების მიღმა დგას ცხოვრებისე-ული გამოცდილებით გამობრძმედილი დახელდამშვენებული პიროვნება ადამიანირომელიც ცდილობს თავისი ცოდნა დაგამოცდილება გაუზიაროს მომავალ თა-

ობებსახლახან გამოცემული კრებულით _991262ალიართალი ბალიართალი991261991270 _ მკითხ-ველ საზოგადოებას საშუალება ეძლევაგაეცნოს მის ლექსებს კრებულში ძირი-თადად შესულია ბატონ ელგუჯას ფარ-თო საზოგადოებისთვის დღემდე უცნო-ბი ლექსების ნაწილი და ასევე მისთვისგამორჩეული ბიოგრაფიული ხასიათისმოთხრობა 991262ვაჰ სოფელო რა შიგან ხარ991261და ერთი პუბლიცისტური წერილი ჩვენიმიზანია ფართო საზოგადოებას წარვუდ-გინოთ სამშობლოზე უსაზღვროდ შეყვა-რებული მამულიშვილის _ ბატონ ელგუჯაკოპაძის _ მესხი კაცის ნაფიქრალი დანააზრევი მისი ავკარგიანობის შეფასებამკითხველისთვის მიგვინდია

ნატო ყრუაშვილი

ელგუჯა კოპაძე _ მრავალმხრივ ნიჭიერიმამულიშვილი

ელგუჯა კოპაძეწყაროსთან კაკლის ხის ჩრდილში

მსხდომ ქალებს რომლებიც ერთმანეთსათასნაირ ჭორებს უყვებოდნენ ზედაუბნი-დან მომავალმა ელიბო გლუნჩაძემ აუწყათაფლო ძალო გარდაიცვალაო

_ ვინ თაფლო დეიდა თაფლო თაფლობიცოლა _ ალაპარაკდა ყველა ერთ ხმაზე

მაინც ვინ იყო ეს თაფლო რატომ იყოესოდენ გულდასაწყვეტი და საწუხარი სოფ-ლისთვის

თაფლო ძალო როგორც მას სოფელვარდისველის მოსახლეობის უმრავლესობაეძახდა მართლაც უკეთილშობილესი ქალ-ბატონი გახლდათ 991262კაფიების დიდოსტატ-მა991261 თანასოფლელმა არჩილ ბედუკიძემ შემ-თხვევით როდი მიუძღვნა 991262უკვდავი991261 სტრი-ქონები 991262გაგიჭირდეს შვილოსაო მიაკითხეთაფლოსაო991261

თაფლო პროფესიით აგრონომი იყო

და პენსიაში გასვლამდე სოფელში სპეცი-ალობით მუშაობდა მისი ხელი ნამდვილადეტყობოდა ვარდისველის კოლმეურნეობისნათესებს და ბაღ-ვენახებს ხოლო მისეზოში რომელიც ბაღნარად ჰქონდა გადაქ-ცეული ათასგვარი ყვავილი თუ სამკურნა-ლო მცენარე ადრეგაზაფხულიდან გვიანშე-მოდგომამდე ყვაოდა თვითნასწავლი 991262ფარ-

მაკოლოგი991261 ზედმიწევნით კარგად ფლობდა

სამკურნალო მცენარეებს და მათი მოპოვე-ბა-დამუშავების ტექნოლოგიებს შვილებიცთავის კვალზე 991262შეაყენა991261 შალვამ უნივერსი-ტეტის ბიოლოგიის ფაკულტეტი დაამთავრადა ცნობილი მეცნიერისა და მკვლევარისუნივერსიტეტის რექტორის აკადემიკოსნიკო კეცხოველის ხელმძღვანელობით ბი-ოლოგიის კათედრაზე ეწეოდა სამეცნიერო

მუშაობას ლენა და მაია ექიმები გახდნენ

მშობლიურ მხარეს დაუბრუნდნენ და და-ოჯახდნენ მაია რაიონის ცენტრში ცხოვ-რობდა ხოლო ლენა თავისი სოფლის _ვარდისველის სასოფლო ამბულატორიისგამგე იყო და ოჯახთან მშობლების კარისმეზობლად ცხოვრობდა

თაფლო სამკურნალო მცენარეების გა-მოცნობას და დამუშავება-გამოყენებას ას-

წავლიდა ნებისმიერს ვინც კი მოინდომებ-და საქვეყნოდ იყო განთქმული მისი ეწ991262დამწვრობის მალამო991261 რომლის დამზადე-ბა საკმაოდ ძვირი უჯდებოდა მაგრამ+-+მიუხედავად ამისა მას დიდი რუდუნებითამზადებდა და უსასყიდლოდ აძლევდა 991262პა-ციენტებს991261 ამ მალამოს მოსამზადებლადხმარობდა თავისსავე გამოხდილ ნიგვზისან ქაცვის ზეთს სანთელს და რომელიღაცანტიბიოტიკს რომელსაც არ ასახელებდამხოლოდ და მხოლოდ ეს იყო მისი საიდუმ-ლო თაფლოს 991262დამწვრობის მალამო991261 მართ-ლაც უებარი რამ იყო ბევრჯერ საავადმყო-ფოდან უიმედოდ 991262გამოწერილი991261 ავადმყოფირამდენიმე დღეში განუკურნავს ერთი ასე-თი შემთხვევის მხილველი მეც გავხდი ვარ-დისველში მცხოვრები ვლადიმერ და ვარ-დო ნემსაძეების ოთხი წლის თამუნამ ღუ-მელზე მდგარი ადუღებული წყლით სავსექვაბი გადმოაბრუნა და ყელიდან ფეხებისჩათვლით დაიმდუღრა მარტო ზურგი დადუნდულები არ ჰქონდა დამწვარი სასწრა-ფოდ წაიყვანეს საავადმყოფოში დაუდგინ-და უმძიმესი _ მესამე ხარისხის დამწვრობაექიმებმა მცდელობა არ დააკლეს მაგრამმკურნალობა უშედეგო აღმოჩნდა გარდაიმისა რომ ბავშვს საშინელიტკივილები სტანჯავდა რა-

მარტოდ-მარტო

ახლობელთა

შორის





















































პოეზია





















































მთები








































































































































































(1899-1988 წლები)





















I გუნდი


II გუნდი


III გუნდი














































ქუჯი































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001





















































































































პოეზია





















































მთები








































































































































































(1899-1988 წლები)





















I გუნდი


II გუნდი


III გუნდი














































ქუჯი































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001





























































































































































































(1899-1988 წლები)





















I გუნდი


II გუნდი


III გუნდი














































ქუჯი































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001





















































































I გუნდი


II გუნდი


III გუნდი














































ქუჯი































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001




































































ქუჯი































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001




































































იუბილე


























































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001




















































































































































საბურთალოს 43ატელ 2991251939912512799125166
















ლიალი



GE72LB0 113115795007000

სკ 223100908



GE42TB7058036160100001

































































literaturuli meskheti_february 2015 (194)

Documents