linux, açık kaynak ve akademik uygulamalar
DESCRIPTION
Mustafa Akgül Linux Kullanıcılar Derneği [email protected] , [email protected]. LINUX, Açık Kaynak ve Akademik Uygulamalar. Dağıtımlar Yazılımlar Neler yapılabilir?. Özet. Tarihçe Özgürlük Çeşitleri Lisans farklılıkları Yazılım üretim modeli Yeni iş modelleri Sayılar Yapılar - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Mustafa Akgül
Linux Kullanıcılar Derneği
[email protected], [email protected]
LINUX, Açık Kaynak ve LINUX, Açık Kaynak ve Akademik Uygulamalar Akademik Uygulamalar
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
2
Özet
• Tarihçe• Özgürlük Çeşitleri• Lisans farklılıkları• Yazılım üretim modeli • Yeni iş modelleri• Sayılar• Yapılar• Yazılım örnekleri
• Dağıtımlar• Yazılımlar• Neler yapılabilir?
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
3
Tarihçe
• 80 öncesi
• Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)
• Torvalds and Linux
• Open Source – Raymond
• OSL, Linux International
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
4
Özgürlükler
• 1. Kısıtsız kullanım
• 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama
• 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım
• 4. Değişiklikleri dağıtma
• Binanın planına sahip olma
• Arabanın kaportasının kapalı olması
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
5
Lisans Farklılıkları
• Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme
• Kapalı yazılım-”propriety “
• 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL
• Değişiklikleri yayınlama/dağıtma
• GPL, copyleft, “virutik”
• GPL, LGPL 3. sürüm
p
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
6
Yazılım Üretim Modeli
• “Catedral and Bazaar” modeli
• İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı
• Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör
• Demokratik, hiyararşik: tek model yok
• Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000
• Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
7
Yapılar!
• İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik
• Kernel, standart,
• OSL- open software Libraries
• Linux İnternational
• Open source initiative
• LUG- Linux user groups
• Ticari destek
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
8
Sayılar: Source Forge
• 127K proje, 1372K kayıtlı kullanıcı
• Topics: 154K
• scientific/engineering: 11700
• Database: 6000
• Education: 3800
• Clusturing: 400
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
9
savannah.gnu.org
• 2600 proje, 44K kayıtlı kullanıcı
• 300 Gnu proje
• 2300 non-gnu
• FSF/UNESCO free software directory
• 4900 paket
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
10
freshmeat.net
• 75 000 proje
• scientific/engineering 3200 (astronomy 149, bioinfo 192 , chemistry 96, math 514)
• Education 1100
• Internet 12000
• Database 2200
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
11
Yeni İş Modelleri
• Nasıl Para Kazanıyorlar ?
• Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret
• Yazılım desteği, uyarlama
• Danışmanlık
• Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan
• Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
12
Yazılım Örnekleri
• Web: Apache %70 (+)• Mail: postfix, qmail,
sendmail, ...• Samba: NT for unix!• PHP (+)• Mysql (+), postgresql• Squid, • Dansguardian
• Openoffice (+)• Mozilla, firefox,
thunderbird (+)• Gimp (+)• Tex/latex(+), Lynx• Gcc, dev (+)• Multimedia• Clamav (+)
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
13
Yazılım Örnekleri: II
• Perl, Python,Java, c++• Htdig, glimpse, z3950
harvest, yaz, ASF• Bind, dig• İptables, ...(firewall)• Zebra (routing)• Paralel, cluster• Amavis-ng,amavisperl
• Octave• Jbass, tomcat, • Stat: R, DAP, StatistX• Grass, openGIS• GNU LP, C++ lib• İmage, crypto, visual• openSSL, openLDAP• Amavisd-new,amavis
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
14
Ülke Örnekleri
• Çin: redflag, ++• Cin-kore-japonyaortak• Hindistan: linux,
yazılım geliştirme, e-devlet
• Pakistan: yerel Linux• İspanya: Eslnx?, bel.• İtalya: yerel yön.
• AB: güvenlik, FW6• Munih belediye• Mexica: 150K lab• Brezilya: yerel Linux• NSA Selinux – ABD•
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
15
Top 500
• 110/140 linux olmayan
• Cluster: 364, MPP: 98 constellation 38
• Gigabit ethernet: 256• Uygulama: (cogu belli
degil); finans, geofizik, iklim, elektronik
• IBM 239, hp 159, dell 22, cray 16, sgi 12,
• Intel 300, amd 80, power 80
• Us 299, uk35, jp29, ch28, de18 in 11
• Amerika, 311, eu 84, asya 91, okya 13 af 1
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
16
Niye Linux
• Ögrenme/deney ortamı• Güvenli• Tasarruf• Uyarlanabilir• Rekabet avantaji• İnsana yatırım
• Yazılım sanayi• Her yerde kullan:
gömülü, masaüstü, sunucu, süper...
• Beraber üretim• Mütevazı donanım• Hetorejen ortam
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
17
Linux Kullanıcıları Derneği
• 1994 [email protected]
• 1995 inet-tr
• 1996 inet-tr, linux.org.tr
• İnet-tr, AB, İnternet Haftası
• 2000 Mayısı LKD Kuruldu
• Linux ve Özgür Yazılım, açık kaynak
• Kullanıcı, geliştirici, kurum, firma; çerceve
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
18
LKD - II
• Camia ve yurttaş için portal ve platform
• Sürekli seminer: ankara, istanbul, izmir?
• Gezici seminer: 30+ il, 70 ziyaret
• Klasik: inet-tr, AB, i-hafta
• Linux ve Özgür Yazılım Şenliği, 1-1.5K
• Listeler: ayda 1 milyon ileti
• ftp (160 giga), web’ler; 850 üye
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
19
Linux Nedir ?
• İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur
• İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi
• Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu
• Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım
• Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü
• Sunucu, yönlendirici, gömülü
• Mütevazı donanım, hotorejen sisteme uygun
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
20
Bilgi Toplumuna Doğru
• İnternet - Bilgi Toplumu
• Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon
• Beyinsel emek, entellektüel sermaye
• Yaratıcı birey, üretici/tüketici birey
• Hiyararşı yıkılıyor, yatay/network örgüt
• Ekosistem, rekabirlik
• Katılımcı, saydam yönetim; her yerde STK
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
21
E-türkiye, e-devlet
• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye
• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet
• E-devlet, e-türkiye için öncü güç
• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!
• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir
• Bu bir süreçtir
• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
22
Linux ve e-devlet
• Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif
• En kritik ve yüksek başarım işleri• En yaygın uygulamalara talibiz: ofis,
internet; barış içinde yaşabiliriz• İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek,
uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
23
Dünya’da Neler oluyor?
• Hemen her ülkede ciddi bir yöneliş var
• Eavrupa kapsamında güvenlik ve kamu
• Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya, .
• Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya
• Türkiye’de: üniversiteler, ISS’ler, Hükümet,
• Merkez bankası, İnönü, izmir ekonomi
• Yerelnet, yerelbilgi, eliar
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
24
Linux ve e-türkiye
• Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır!
• Teknoloji üretmek zorundayız!
• Binlerce bilişimci yetişmeli
• Bunların yolu Linux’dan geçer
• Donanım ve yazılım tasarrufu Linux’la
• Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme
• Ulusal işletim sistemi, uludağ projesi
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
25
Linux ve Eğitim
• Her okula internet, her okula Linux
• Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün
• Pilot projelerle tüm seçenekler denensin
• Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci, ...
• Her okul, ögretmen ve öğrenciye web
• Okul lab’i çevrenin icafe’si olsun
• Eğitimi zenginleştirici kullanım
Aralık 2004 Açık Kaynak Dünyası
26
Ne Yapmalı?
• Linux’u ciddiye alın, tanışın!
• Linux sunucu ve masaüstünüz, (virus, dns)
• Sunucularınızı, taşımadınızsa, linuxa ...
• Yazılımlarınızı platform bağımsız yazın
• Açık kaynak kod’tan ve Linux camiasından
• Yazılımları paylaşın ve beraber üretelim
• Ulusal işletim sistemi, ulusal yazılım sanayi
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
27
Biz Ne Yapabiliriz?
• Linux gelecektir!
• Bilişim tüm sektörler için önemlidir,
• Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir
• Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız
• Platform ve katalizör olarak varız
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
28
Biz Ne Yapabiliriz?
• Linux gelecektir!
• Bilişim tüm sektörler için önemlidir,
• Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir
• Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız
• Platform ve katalizör olarak varız
Dağıtımlar
• Dağıtım: çekirdek ve çeşitli paketlerden oluşan bir hedef kitle için işletim sistemi
• Live-CD(Çalışan), kurulan, flash, disket• 500+ , yarısı çalışan• Dağıtım bağımlılık yaratır: güncelleme• Rpm: Redhat, mandrake, suse, ++• APT (deb) : debian, knoppix, ubuntu ...• Tgz: slackware, Slack
Dagıtım-II
• Camia: debian, slackware, fedora-core, ...• Ulusal: pardus, redflag, linEx, alinux, parsix• Kaynak: gentoo, LFS, Source Mage• Rock Linux: Dagıtım hazırlamak için• Major: redhat, Mandriva, Suse, ubuntu (ticari)• PclinuxOS, ubuntu, mepis, yoper, xandros, adamantix,
linspire, libranet: bireysel• Turkiye: turkuaz, gelecek, truva, turkix, boreas,
universiteler (ulakbim, bilgi, inönü)
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
31
Dagıtım-III• Redhat +: Centos, Lineox, Scientific L, Tao,
whitebox (EL), SME , Trustix, (36)
• Debian: 52, progeny, linEx, ...
• Mandriva: Edulinux. SAM, pclinuxos, abeledu (7)
• Slackware: university linux, zipspeak, (23)
• Fedora: (11) italyan, polanya, alman, arab
• Power user: (83)
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
32
Dagıtım-IV • Distro top 10: ubuntu. Mandriva, suse, fedora,
debian, knoppix, mepis, gentoo, slackware, xandros• Live: Knoppix, Mepis, pclinuxos, slax, damn small• Source: gentoo, source mage, LFS, RockL, Lunar L• Multimedia: GeeXbox, MoviX, dyne:bolic, Agnula,
Medialinux, musix, videolinux• Başlangıc: xandros, Mepis, linspire, pclinuxos, ark• Firewall/secure: Devil, astro, clarkconnect,
smoothwall, IPCop, progeny, trustix, engarde, sectoo
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
33
Dagıtım-V
• Gömülü: ipodlinux, flight linux(NASA), siemens, linuxROM(flash), midori(transmeta), cyoto, RT/Elinos (realtime)
• BioBew: clustor and bioinformatics
• dnalinux.com: dna analizi veicin yazilim, veri, bioinformatics
• Bioknoppix, open-bio.org
• bioinformatics.org/software/
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
34
Yazılımlar
• Development araçları ve ortamları
• (gcc ailes:, c, c++, g77, g95, gfortan, java, ada; pascal, lisp'', perl python, php lush, objective-c..., debugger, make, profiler, lex/flesk, yacc/bison), editors ...
• IDE (KDevelop, ...)
• Cvs, prcs, submersion, gbuild
• Library'ler ve paketler
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
35
Yazılımlar-II
• Genel amacli Matematik Paketleri:
• Octave, scilab, Rlab, R
• Scientific Python. Yorick, Algea
• Maxima, jacal, gTybalt (sembolik)
• Bc calc./language, istenilen precision da
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
36
Yazılımlar-III
• GSL – Gnu Scientific Library (hersey!)
• Netlib.org, GAMS (math.nist.gov)
• oonumerics.org/oon OONumerics
• GiNacs – C++ ile sembolik hesaplama
• Lapack, FFT, ARPACK
• Computational Fluid Dynamic Codes
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
37
Yazılımlar-IV: Graphics
• GNUplot
• NCAR , NetCDF
• OpenDX,
• Imlib3D
• MayaVi, visualisation
• .....
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
38
Yazılımlar-IV: clusters
• Howto: Beowulf, Parallel Pr., SMP
• MPI- Massage Passing Interface
• LAM – Local Area Multicomputer -
• PVM – Paralel Virtual Machine
• MayaVi, visualisation
• Gaglia – cluster monitoring system
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
39
Biz Ne Yapabiliriz?
• Linux gelecektir!
• Bilişim tüm sektörler için önemlidir,
• Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir
• Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız
• Platform ve katalizör olarak varız
Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası
40
Bağlantılar
• Linux.org.tr seminer.linux.org.tr
• acik-kaynak.org.tr
• linux.org, gnu.org, freashmeat.net sf.net
• ldp.org, linuxquestions.org
• gnu.org/software/gsl, directory/science
• www.randomhouse.com (astro, bio, chem)
• sal.kachinatech.com