lêi më ®Çusimba.vn/uploads/news/2018_08/tailieuthue_sv_6832_4426.doc · web view- thuế là...

Trêng §H KT & QTKD Bé m«n KÕ to¸n TH

LỜI NÓI ĐẦU

Thuế là một công cụ quan trọng của Nhà nước, nó vừa đảm bảo nguồn thu cho

ngân sách Nhà nước, vừa là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế cho phù hợp với sự

phát triển kinh tế của từng thời kỳ. Thông qua chính sách thuế, Nhà nước khuyến

khích đầu tư, sản xuất và tiêu dùng đối với nh ững mặt hàng, ngành nghề, lĩnh vực

trọng điểm được ưu đãi; đồng thời hạn chế đầu tư, sản xuất đối với những ngành nghề

Nhà nước chủ trương thu hẹp trong từng giai đoạn nhất định. Chính sách thuế ảnh

hưởng sâu sắc đến các quyết định về đầu tư, tiết kiệm của các tầng lớp dân cư. Có thể

nói kiến thức về thuế là cần thiết và hữu ích cho tất cả các chủ thể trong nền kinh tế và

cho toàn xã hội.

Ngoài Chương mở đầu, giáo trình gồm 5 chương trình bày những vấn đề cơ bản

vê thuế và kế toán thuế trong doanh nghiệp:

Chương mở đầu: Tổng quan về thuế và kế toán thuế.

Chương I: Kế toán thuế giá trị gia tăng.

Chương II: Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chương III: Kế toán thuế xuất – nhập khẩu.

Chương IV: Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp.

Chương V: Kế toán các loại thuế khác.

1


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

VIẾT TẮT VIẾT NGUYÊN VĂN

GTGT Giá trị gia tăng

SXKD Sản xuất kinh doanh

TSCĐ Tài sản cố định

HHDV Hàng hóa, dịch vụ

TTĐB Tiêu thụ đặc biệt

TM Tiền mặt

TGNH Tiền gửi ngân hàng

NXB Nhà xuất bản

CCDC Công cụ dụng cụ

NSNN Ngân sách nhà nước

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

TNCN Thu nhập cá nhân

DN Doanh nghiệp

NN Nhà nước

CBCNVC Cán bộ công nhân viên chức

2


MỤC LỤC

CHƯƠNG MỞ ĐẦU

TỔNG QUAN VỀ THUẾ VÀ KẾ TOÁN THUẾ

1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế.....................................................................1

2. Các yếu tố cấu thành của một sắc thuế........................................................................6

3. Phân loại thuế..............................................................................................................8

4. Kế toán thuế................................................................................................................9

5. Sự tác động của thuế đối với kế toán tài chính..........................................................10

CHƯƠNG I

KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

Mục tiêu của Chương I:

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG..........15

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế giá trị gia tăng.................................................15

1.1.1.1. Khái niệm.........................................................................................................15

1.1.1.2. Đặc điểm..........................................................................................................16

1.1.1.3. Ưu điểm............................................................................................................18

1.1.2. Nội dung cơ bản của luật thuế GTGT hiện hành.................................................19

1.1.2.1. Đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế......................................................20

1.1.2.2. Căn cứ và phương pháp tính thuế GTGT.........................................................22

1.1.2.3. Hoàn thuế giá trị gia tăng.................................................................................33

1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG.....................34

1.2.1. Chứng từ sử dụng................................................................................................34

1.2.2. Kế toán thuế giá trị gia tăng................................................................................34

1.2.2.1. Kế toán thuế GTGT được khấu trừ..................................................................34

1.2.2.2. Kế toán thuế phải nộp Nhà nước......................................................................39

3


1.2.2.3. Kế toán thuế GTGT được giảm trừ..................................................................45

1.2.2.4. Kế toán hoàn thuế giá trị gia tăng.....................................................................45

CHƯƠNG II

KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

Mục tiêu của Chương II:

2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT.......53

2.1.1. Khái niệm và đặc điểm thuế tiêu thụ đặc biệt.....................................................53

2.1.1.1. Khái niệm.........................................................................................................53

2.1.1.2. Đặc điểm và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt.................................................54

2.1.2. Nội dung cơ bản của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành................................55

2.1.2.1. Đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt................................................................56

2.1.2.2. Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt...............................................................56

2.1.2.3. Đối tượng không chịu thuế...............................................................................57

2.1.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt..........................................58

2.1.2.5. Hoàn thuế, khấu trừ thuế, giảm thuế................................................................63

2.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT..................65

2.2.1. Chứng từ sử dụng................................................................................................65

2.2.2. Tài khoản sử dụng...............................................................................................66

2.2.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.................................66

2.2.3.1. Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng nhập khẩu..........................................66

2.2.3.2. Kế toán thuế TTĐB của hàng hóa dịch vụ sản xuất trong nước......................68

CHƯƠNG III

KẾ TOÁN THUẾ XUẤT – NHẬP KHẨU

3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ XUẤT - NHẬP KHẨU.......75

3.1.1. Khái niệm thuế xuất khẩu, nhập khẩu.................................................................75

3.1.2. Đặc điểm và vai trò thuế xuất – nhập khẩu.........................................................76

3.2. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT THUẾ XUẤT – NHẬP KHẨU HIỆN HÀNH 77

3.2.1. Đối tượng nộp thuế; đối tượng được ủy quyền, bảo lãnh và nộp thay thuế........78

3.2.2. Đối tượng chịu thuế.............................................................................................78

4


3.2.3. Đối tượng không thuộc diện chịu thuế................................................................79

3.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế xuất - nhập khẩu............................................79

3.2.4.1. Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm................................79

3.2.4.2. Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất tuyệt đối..................................................90

3.2.5. Hoàn thuế, miễn thuế và giảm thuế.....................................................................91

3.2.5.1. Các trường hợp được hoàn thuế.......................................................................91

3.2.5.2. Miễn thuế..........................................................................................................93

3.2.5.3. Giảm thuế.........................................................................................................94

3.3. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ XUẤT - NHẬP KHẨU TRONG

DOANH NGHIỆP.........................................................................................................94

3.3.1. Chứng từ sử dụng................................................................................................94

3.3.2. Tài khoản sử dụng...............................................................................................94

3.3.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.................................95

3.3.3.1. Kế toán thuế xuất khẩu.....................................................................................95

3.3.3.2. Kế toán thuế nhập khẩu....................................................................................96

CHƯƠNG IV

KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

4.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP.107

4.1.1. Khái niệm, đặc điểm của thuế thu nhập doanh nghiệp......................................108

4.1.1.1. Khái niệm.......................................................................................................108

4.1.1.2. Đặc điểm........................................................................................................108

4.1.2 Nội dung cơ bản của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành....................109

4.1.2.1. Người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.........................................................109

4.1.2.2. Thu nhập chịu thuế.........................................................................................110

4.1.2.3. Thu nhập được miễn thuế...............................................................................111

4.1.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp.............................112

4.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP...130

4.2.1. Chứng từ sử dụng..............................................................................................130

4.2.2. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành................................................130

5


4.2.2.1. Tài khoản sử dụng..........................................................................................130

4.2.2.2. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu............................132

4.2.3. Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại và thuế thu nhập hoãn lại phải trả........133

4.2.3.1. Tài khoản sử dụng..........................................................................................136

4.2.3.2. Một số nghiệp vụ về chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại................138

CHƯƠNG V

KẾ TOÁN CÁC LOẠI THUẾ KHÁC

5.1. KẾ TOÁN THUẾ NHÀ ĐẤT..............................................................................147

5.1.1. Khái niệm..........................................................................................................147

5.1.2. Đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu thuế..........................................................149

5.1.3. Căn cứ tính thuế và mức thuế thuế....................................................................151

quản lý sử dụng...........................................................................................................155

5.1.4. Kế toán thuế nhà đất..........................................................................................155

5.2. KẾ TOÁN THUẾ TÀI NGUYÊN.......................................................................156

5.2.1. Khái niệm..........................................................................................................156

5.2.2. Đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế.......................................................157

5.2.3. Căn cứ và phương pháp tính thuế......................................................................159

5.2.4. Kế toán thuế tài nguyên.....................................................................................165

5.3. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN.........................................................166

5.3.1. Khái niệm và đối tượng nộp thuế......................................................................166

5.3.2. Các khoản thu nhập chịu thuế và không thuộc diện chịu thuế..........................168

5.3.3. Căn cứ và phương pháp tính thuế......................................................................169

5.3.4. Kế toán thuế thu nhập cá nhân..........................................................................171

5.4. THUẾ MÔN BÀI.................................................................................................172

5.4.1. Khái niệm..........................................................................................................172

5.4.2. Đối tượng nộp thuế............................................................................................173

5.4.3. Mức nộp thuế môn bài.......................................................................................173

5.4.4. Kế toán thuế Môn bài........................................................................................175

6


7


CHƯƠNG MỞ ĐẦU

TỔNG QUAN VỀ THUẾ VÀ KẾ TOÁN THUẾ

Mục tiêu của Chương mở đầu:

- Hiểu được khái niệm, đặc điểm vai trò của thuế.

- Hiểu được các yếu tố cấu thành sắc thuế: tên gọi của một sắc thuế, đối tượng

nộp thuế, đối tượng chịu thuế thuế và thuế suất.

- Phân loại thuế: theo phương thức đánh thuế, phân loại theo đối tượng chịu

thuế và theo phạm vi thẩm quyền thuế.

- Khái niệm kế toán thuế và nhiệm vụ kế toán thuế.

- Tác động của thuế đối với kế toán tài chính về: chứng từ kế toán tài chính, tài

khoản và sổ kế toán, phương pháp ghi sổ kép, phương pháp tính giá và báo cáo tài chính.

1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế

1.1. Khái niệm

Ở nước ta trước cải cách chế độ thu ngân sách Nhà nước, Luật thuế chỉ áp dụng

đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc thành phần kinh tế tập thể và cá thể. Ðể

thực hiện chế độ thu ngân sách Nhà nước phù hợp với cơ chế thị trường, phát huy vai

trò của các hình thức thu ngân sách Nhà nước, cuộc cải cách chế độ thu ngân sách

Nhà nước được thực hiện trên cơ sở Nghị quyết Quốc hội khóa VIII kỳ họp thứ IV

năm 1989. Kết quả của cuộc cải cách này đưa đến việc áp dụng thống nhất chế độ thu

thuế đối với tất cả các thành phần kinh tế, không phân biệt hình thức sở hữu, hình thức

kinh doanh. Từ đây thuế thực sự trở thành nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước

và thuế chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Thuế gắn liền với sự tồn tại, phát triển của Nhà nước và là một công cụ quan

trọng mà bất kỳ quốc gia nào cũng sử dụng để thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình.

Tùy thuộc vào bản chất của Nhà nước và cách thức Nhà nước sử dụng, các nhà kinh tế

có nhiều quan điểm về thuế khác nhau.

1


Adam Smith (1723 – 1790) nói về thuế là: “Các công dân của mỗi Nhà nước

phải đóng góp cho Chính phủ theo tỷ lệ khả năng của mỗi người, nghĩa là tỷ lệ với lợi

tức mà họ được thụ hưởng do sự bảo vệ của Nhà nước”. Khẳng định tính chất bắt buộc

các công dân phải nộp thuế cho Nhà nước theo tỷ lệ thu nhập của mỗi người.

David Ricardo (1772 – 1823) cho rằng “Thuế được cấu thành từ phần chủa

Chính phủ lấy trong sản phẩm đất đai và lao động trong nước và xét cho cùng thì thuế

được lấy ra từ tư bản hay thu nhập của người chịu thuế”. Xác định nguồn thu thuế phát

sinh từ nền kinh tế quốc dân và thực chất thì thuế đã điều tiết một phần thu nhập của

người chịu thuế.

Friedrich Engels (1820 – 1895) khẳng đinh: “…để duy trì quyền lực công cộng,

cần phải có sự đóng góp của công dân cho Nhà nước, đó là thuế”. Mọi Nhà nước đều

sử dụng quyền lực để quy định sự đóng góp của nhân dân cho Nhà nước.

V.Lenin (1870 – 1924) cho rằng: “... thuế là cái Nhà nước thu của dân mà

không bù lại”. Khẳng định tính chất của thuế là không hoàn lại trực tiếp cho người nộp

thuế dựa trên số tiền đã nộp cho Nhà nước.

Theo Từ điển tiếng Việt, Trung tâm Từ điển tin học – 1998 thì: “Thuế là khoản

tiền hay hiện vật mà người dân hoặc các tổ chức kinh doanh, tùy theo tài sản, thu nhập,

nghề nghiệp... buộc phải nộp cho Nhà nước theo mức quy định”.

Từ những quan điểm trên chúng ta có thể đưa ra khái niệm về thuế: Thuế là một

khoản đóng góp bắt buộc của các pháp nhân và thể nhân (tổ chức, cá nhân) trong xã

hội cho nhà nước theo mức độ và thời hạn được pháp luật quy định nhằm sử dụng cho

mục đích công cộng.

1.2. Đặc điểm của thuế

Thuế có các đặc điểm cơ bản sau:

- Thuế là một khoản thu mang tính bắt buộc, để đảm bảo tập trung thuế trên

phạm vi toàn xã hội. Chính phủ phải sử dụng hệ thống pháp luật để ban hành các sắc

thuế, vì vậy thế thường được quy định dưới dạng văn bản luật hay pháp lệnh. Cho nên,

trốn thuế hay gian lận thuế đều bị coi là những hành vi phạm pháp và phải chịu xử

phạt về hành chính hoặc nhân sự.

2


Đóng thuế là hành động thực hiện nghĩa vụ của người công dân, không phải là

hành động xuất hiện khi có biểu hiện phạm pháp, cho nên tính bắt buộc không có nội

dung hình sự.

`- Thuế không mang tính hoàn trả trực tiếp: Nộp thuế cho Nhà nước không có

nghĩa là cho Nhà nước mượn tiền hay gửi tiền vào ngân sách Nhà nước hoặc là mua

một dịch vụ công. Nộp thuế là một nghĩa vụ cơ bản nhất của công dân.

Trước khi nộp thuế, Nhà nước không hứa hẹn cung ứng trực tiếp một dịch vụ

công cộng nào cho người nộp thuế. Sau khi nộp thuế, Nhà nước cũng không có sự bồi

hoàn trực tiếp nào cho người nộp thuế.

Người nộp thuế không thể phản đối việc thực hiện nghĩa vụ thuế với lý do họ

không được hoặc ít được hưởng những lợi ích trực tiếp từ Nhà nước. Lợi ích từ việc

nộp thuế sẽ được hoàn trả gián tiếp thông qua các dịch vụ công cộng của Nhà nước

cho cộng đồng và xã hội.

Đặc điểm này giúp ta phân biệt rõ giữa thuế và các khoản phí, lệ phí bởi những

khoản này có tính chất đối ứng rõ rệt và phần nào đó mang tính chất tự nguyện, trao

đổi ngang bằng giữa khoản phải trả và lợi ích dịch vụ mà họ nhận được.

- Các pháp nhân và thể nhân chỉ phải nộp cho Nhà nước các khoản thuế đã

được pháp luật quy định.

1.3. Vai trò của thuế

- Thuế là công cụ chủ yếu huy động nguồn lực vật chất cho Nhà nước, đáp ứng

nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, thể hiện ở những đặc điểm: Phạm vi thu thuế rất rộng,

đối tượng nộp thuế bao gồm toàn bộ thể nhân và pháp nhân hoạt động kinh tế và phát

sinh nguồn thu nhập phải nộp thuế. Nguồn thu nhập tập trung thông qua thuế là tổng

sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân.

Nhà nước ban hành pháp luật thuế và ấn định các loại thuế áp dụng đối với các

pháp nhân và thể nhân trong xã hội.Việc các chủ thể nộp thuế - thực hiện nghĩa vụ

nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng, chiếm

tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Cũng như pháp luật nói chung, Pháp luật thuế có chức năng điều chỉnh các

quan hệ xã hội. Mục đích chủ yếu và quan trọng nhất cuả sự điều chỉnh quan hệ pháp

3


luật thu - nộp thuế là nhằm tạo lập qũy ngân sách Nhà nước. Hầu hết ở các quốc gia,

thuế là hình thức chủ yếu mà pháp luật quy định để thu ngân sách Nhà nước.

Một nền tài chính quốc gia lành mạnh phải dựa chủ yếu vào nguồn thu nội bộ

của nền kinh tế quốc dân. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, xuất phát từ phạm vi

hoạt động mà đòi hỏi Nhà nước phải ban hành và tổ chức thực hiện pháp luật thuế để

tập trung nguồn tài chính vào ngân sách Nhà nước từ đó mới đáp ứng được nhu cầu

chi ngày càng tăng.

- Thuế là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô phù hợp với sự phát triển kinh tế của

từng thời kỳ. Nhà nước có khả năng sử dụng chính sách thuế để điều tiết vĩ mô nền

kinh tế. Vì lợi ích xã hội, Nhà nước có thể tăng thuế hoặc giảm thuế đối với thu nhập

của các tầng lớp dân cư và với doanh nghiệp. Để kích thích hoặc hạn chế sự phát triển

các lĩnh vực, các ngành nghề khác nhau của nền kinh tế.

Ðiều tiết đối với nền kinh tế là yêu cầu khách quan, thường xuyên của Nhà nước

trong điều kiện nền kinh tế thị trường. Thông qua các quy định của pháp luật thuế về cơ

cấu các loại thuế, phạm vi đối tượng nộp thuế, thuế suất, miễn giảm thuế... Nhà nước

chủ động phát huy vai trò điều tiết đối với nền kinh tế. Vai trò này của pháp luật thuế

được thể hiện ở chổ pháp luật thuế là công cụ tác động đến tư duy đầu tư, hành vi đầu

tư của các chủ thể kinh doanh, hành vi tiêu dùng của các thành viên trong xã hội. Dựa

vào công cụ thuế, Nhà nước có thể thúc đẩy hoặc hạn chế việc đầu tư, tiêu dùng.

Thông qua các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước chủ động can thiệp đến

cung - cầu của nền kinh tế. Sự tác động của Nhà nước để điều chỉnh cung - cầu của

nền kinh tế một cách hợp lý sẽ có tác động lớn đến sự ổn định và tăng trưởng kinh tế.

Bằng các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước tác động tích cực đến cung - cầu của

nền kinh tế trong tất cả các giai đoạn từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.

Ðể thực hiện chính sách bảo hộ, khuyến khích sản xuất trong nước và khuyến

khích xuất khẩu, pháp luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có các quy định khuyến

khích hoặc hạn chế việc xuất, nhập khẩu đối với một số hàng hóa. Sự khuyến khích

hoặc hạn chế này thể hiện tập trung ở biểu thuế áp dụng có tính chất phân biệt đối với

các loại hàng hóa xuất nhập khẩu.

4


Trong điều kiện cạnh tranh của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường tất

yếu dẫn đến tình trạng suy thoái về tài chính ở một số doanh nghiệp. Ðối với những

ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh cần khuyến khích, ngoài các quy định

chung, pháp luật thuế còn có các quy định ưu đãi, miễn, giảm thuế nhằm khắc phục sự

suy thoái về tài chính, tạo sự ổn định và phát triển của các doanh nghiệp.

Thuế góp phần khuyến khích khai thác nguyên liệu, vật tư trong nước để đáp

ứng nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu. Thông qua pháp luật thuế, Nhà nước có tác động

tích cực trong việc thúc đẩy sản xuất phát triển trên cơ sở tận dụng và sử dụng hợp lý

và có hiệu qủa các nguồn lực cuả đất nước trong việc điều chỉnh cung - cầu và cơ cấu

kinh tế.

- Thuế là công cụ điều hòa thu nhập, thực hiện công bằng xã hội trong phân

phối. Hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng thống nhất chung cho các ngành

nghề, các thành phần kinh tế, các tầng lớp dân cư nhằm đảm bảo sự bình đẳng và công

bằng xã hội về quyền lợi và nghĩa vụ đối với mọi thế nhân và pháp nhân.

Sự bình đẳng và công bằng được thể hiện thông qua chính sách động viên giống

nhau giữa các đơn vị, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế có những điều kiện hoạt

động giống nhau, đảm bảo sự bình đẳng và công bằng.

Vai trò điều tiết thu nhập của pháp luật thuế thể hiện ở sự tác động của pháp

luật thuế đối với các quan hệ phân phối và sử dụng thu nhập trong xã hội.

Sự vận động của nền kinh tế theo cơ chế thị trường đòi hỏi Nhà nước phải sử

dụng đồng bộ nhiều công cụ khác nhau để khắc phục những sự mất cân đối về mặt xã

hội trong đó có mất cân đối về thu nhập. Nhà nước sử dụng pháp luật thuế làm công cụ

để điều hòa vĩ mô thu nhập trong xã hội. Sự điều tiết này thể hiện ở chổ thông qua các

quy định của pháp luật thuế, Nhà nước thực hiện việc điều tiết thu nhập của các đối

tượng nộp thuế và các thành viên trong xã hội. Sự thay đổi của pháp luật thuế về cơ

cấu các loại thuế trong hệ thống thuế, vế thuế suất... đều có tác động đến thu nhập và

sử dụng thu nhập trong xã hội.

Hiện nay, xu hướng chung của các quốc gia là xây dựng các quy phạm pháp luật

thuế theo hướng hội nhập quốc tế, đơn giản hóa cơ cấu hệ thống thuế và thuế suất...Tuy

5


vậy, việc thực hiện xu hướng chung đó không làm triệt tiêu vai trò của pháp luật thuế là

công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước trong điều kiện nền kinh tế thị trường.

- Thuế là công cụ thực hiện kiểm tra, kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh

doanh. Thông qua báo cáo thuế của các doanh nghiệp và thông qua công tác kiểm tra,

kiểm soát của cơ quan thuế, có thể kiểm tra, kiểm soát của cơ quan thuế có thể nắm

được tình trạng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó phát hiện ra những vấn

đề gian lận thương mại, lậu thuế, khai báo sai với tình hình thực tế.

2. Các yếu tố cấu thành của một sắc thuế

Một sắc thuế được cấu thành bởi các yếu tố cơ bản sau:

2.1. Tên gọi của một sắc thuế

Tên gọi của một sắc thuế thường phản ánh nội dung chính của nó và để phân

biệt với những loại thuế khác. Vì vậy, các nhà làm luật thường chọn tên ngắn, gọn, dễ

hiểu, để đặt cho một sắc thuế và sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, sắc

thuế đó sẽ được ban hành và công bố ra toàn xã hội. Đặt tên cho thuế ngoài mục đích

quản lý còn nhằm bảo vệ dân chúng không nộp thuế trùng lặp.

Cách đặt tên thuế được sử dụng phổ biến là:

+ Tên theo đối tượng đánh thuế. Ví dụ: Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá

trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân...

+ Đặt tên theo nội dung. Ví dụ: Thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt...

2.2. Đối tượng nộp thuế

Trong một luật thuế thường quy định rõ ai phải nộp thuế và người đó được gọi

là đối tượng nộp thuế.

Đối tượng nộp thuế có thể là những thể nhân hoặc pháp nhân mà được pháp luật

xác định có trách nhiệm phải nộp thuế cho nhà nước gọi là người nộp thuế.

Ví dụ 1: Một cá nhân không kinh doanh những hàng hóa nhận được nhận quà

tặng từ nước ngoài để tiêu dùng vào mục đích cá nhân, nhưng vì hàng hóa nhận được

có giá trị cao hơn mức miễn thuế của Chính phủ thì cũng phải nộp thuế nhập khẩu và

thuế thu nhập cá nhân.

Phân biệt người nộp thuế và người chịu thuế. Người nộp thuế là người đem tiền

thuế nộp cho Nhà nước, người chịu thuế là người có thu nhập bị thuế điều tiết.

6


2.3. Đối tượng chịu thuế

Chỉ rõ thuế đánh vào cái gì: hàng hóa, thu nhập hay tài sản… Mỗi một luật thuế

có một đối tượng chịu thuế riêng, chẳng hạn đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hóa và

dịch vụ sản xuất và tiêu dùng trong nước, còn đối tượng chịu thuế TTĐB là hàng hóa

và dịch vụ tiêu dùng có tính chất đặc biệt; đối tượng chịu thuế thu nhập doanh nghiệp

là thu nhập từ hoạt động kinh doanh; còn đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân là thu

nhập của các cá nhân.

2.4. Thuế suất

Thuế suất được coi là “linh hồn” của các sắc thuế, thể hiện nhu cầu cần tập

trung nguồn tài chính và biểu hiện chính sách kinh tế xã hội của Nhà nước trong thời

kỳ phát triển kinh tế.

Thuế suất xác định mức động viên của sắc thuế đó trên một đơn vi cơ sở tính

thuế. Các mức thuế suất của một sắc thuế hợp thành một biểu thuế. Có hai loại cơ bản:

thuế suất tuyệt đối và thuế suất tỷ lệ (tương đối).

+ Thuế suất tuyệt đối: là mức thuế suất tính bằng số tuyệt đối cho đối tượng

tính thuế. Loại thuế này có ưu điểm là minh bạch và cố định, nên Nhà nước dự toán

trước số thu, còn đối tượng nộp thuế biết số thuế phải nộp hàng năm, từ đó họ có thể

phấn đấu gia tăng doanh thu và hưởng trọn vẹn phần trăm tăng thêm mà không bị điều

chế bởi thuế. Nhược điểm, không phản ánh được chính xác diễn biến hoạt động kinh tế

của đất nước và của từng doanh nghiệp, nên có thể gây thiệt hại cho Nhà nước khi hoạt

động kinh tế gia tăng hoặc làm doanh nghiệp khó khăn hơn khi hoạt động sản xuất

kinh doanh thu hẹp.

Ví dụ 2: Thuế Môn bài thuế suất bằng số tuyệt đối: 1.000.000 đồng; 2.000.000

đồng; 3.000.000 đồng,…

+ Thuế suất tỷ lệ (tương đối): là mức thuế suất tính bằng tỷ lệ phần trăm quy

định cho mỗi đối tượng tính thuế. Loại thuế suất này rất linh hoạt và phù hợp với nền

kinh tế nhiều biến động. thuế suất tỷ lệ được sử dụng phổ biến trong nhiều sắc thuế ở

các nước trên thế giới như: thuế xuất khẩu, nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế thu

nhập cá nhân, thuế tiêu thụ đặc biệt,…

7


Ví dụ 3: Đối với thuế GTGT có 3 mức thuế suất 0%, 5%, 10%.

Có 2 loại thuế suất tương đối:

Thuế suất tỷ lệ cố định là thuế được quy định theo một tỷ lệ nhất định như nhau

trên cơ sở tính thuế. Dù cho cơ sở tính thuế cao hay thấp khác nhau thì người nộp thuế

cũng chỉ phải nộp mức thuế theo tỷ lệ ổn định.

Ví dụ 4: Thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam được quy định bằng tỷ lệ ổn

định 25% trên thu nhập chịu thuế.

3. Phân loại thuế

Tùy theo điều kiện hoàn cảnh của mỗi quốc gia mà hệ thống thuế bao gồm

nhiều hay ít các loại thuế khác nhau. Phân loại thuế là việc sắp xếp các sắc thuế trong

hệ thống thuế thành những nhóm khác nhau theo những tiêu thức nhất định.

3.1. Phân loại theo phương thức đánh thuế

Các hình thức thuế, suy cho cùng đều đánh vào thu nhập của người nộp thuế.

Căn cứ vào phương thức đánh thuế (trực tiếp hay gián tiếp vào thu nhập) phân ra:

- Thuế trực thu: là loại thuế đánh trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người

nộp thuế. Vì người nộp thuế trực thu là người trả thuế cuối cùng trong một chu kỳ sản

xuất kinh doanh.

Thuế trực thu thường bao gồm các sắc thuế có cơ sở là thu nhập nhận được.

Chúng có thể gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân,...

- Thuế gián thu: là loại thuế không trực tiếp đánh vào thu nhập và tài sản của

người nộp thuế mà đánh gián tiếp vào thu nhập của người tiêu dùng thông qua giá cả

hàng hóa và dịch vụ, là một yếu tố cấu thành trong giá bán hàng hóa, dịch vụ.

Thuế gián thu bao gồm: thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất

nhập khẩu…

3.2. Phân loại theo đối tượng chịu thuế

Căn cứ vào đối tượng chịu thuế, chia thành 3 loại:

- Thuế thu nhập bao gồm các sắc thuế có đối tượng chịu thuế là thu nhập nhận

được. Thuế thu nhập được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau: thu nhập từ lao động

tiền lương, tiền công; thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh dưới dạng lợi nhuận,

8


cổ phần,... Do vậy thuế thu nhập cũng có nhiều hình thức khác nhau: Thuế thu nhập cá

nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp,...

- Thuế tiêu dùng là các loại thuế có đối tượng chịu thuế là phần thu nhập được

mang tiêu dùng trong hiện tại. Trong thực tế loại thuế tiêu dùng được thể hiện dưới

nhiều dạng như tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng...

- Thuế tài sản là các loại thuế đánh vào đối tượng chịu thuế là giá trị tài sản. Tài

sản có nhiều hình thức biểu hiện: tài sản tài chính gồm tiền mặt, tiền gửi, chứng

khoán,... Tài sản cố định gồm nhà cửa, đất đai, máy móc,... Tài sản vô hình như nhãn

hiệu, kỹ thuật và lợi thế thương mại.

3.3. Phân loại theo phạm vi thẩm quyền thuế

Tùy theo phạm vi và thẩm quyền trong việc ban hành chính sách, chế độ thuế,

hệ thống thuế có thể được chia thành thuế Trung ương và thuế địa phương.

- Thuế Trung ương là các hình thức thuế do các cơ quan đại diện chính quyền

Nhà nước ở Trung ương ban hành.

- Thuế Địa phương là do chính quyền địa phương ban hành. Là loại thuế được

Nhà nước quy định thu trên phạm vi lãnh thổ được phân công quản lý, được điều tiết

vào ngân sách Nhà nước ở địa phương.

Thuế Trung ương bao gồm các khoản thu lớn từ hoạt động sản xuất kinh doanh

có phạm vi rộng lớn trên lãnh thổ quốc gia, hoặc thu từ các tài nguyên lớn thuộc sở

hữu Nhà nước. Thuế Địa phương bao gồm các nguồn thu phát sinh trên địa bàn, phần

lớn có quy mô vừa và nhỏ, đối tượng nộp thuế nhiều và quản lý phức tạp.

4. Kế toán thuế

4.1. Khái niệm kế toán thuế

Kế toán thuế là quá trình thu nhập, xử lý các thông tin về tình hình hoạt động

sản xuất kinh doanh của đơn vị để lập báo cáo thuế theo đúng quy định của pháp luật.

Kế toán thuế mục đích giúp cho người làm công tác hiểu rằng kế toán thuế là

thực hiện theo đúng các quy định về thuế, còn kế toán tài chính là hướng người làm kế

toán đến sự trung thực và hợp lý. Trong bất kỳ quốc gia nào thì cũng có quy định các

sắc thuế trong một hệ thống thuế của quốc gia đó, các doanh nghiệp tùy theo lĩnh vực

9


hoạt động của mình mà có thể chịu sắc thuế này hay sắc thuế khác. Nhưng dù sắc thuế

nào thì kế toán vẫn phải hạch toán dựa trên cơ sở tính thuế và sổ sách kế toán

Sự khác biệt giữa kế toán thuế và kế toán tài chính:

Chỉ tiêu Kế toán thuế Kế toán tài chính

Đối tượng cung cấp thông tin Cơ quan thuế và cơ quan hải quan Các chủ thể bên ngoài doanh nghiệp

Mẫu biểu báo cáo Theo mẫu biểu do cơ quan quản

lý thu ban hành

Theo chế độ và chuẩn mực kế toán

Căn cứ lập báo cáo Các thông tin được kế toán thu

thập, xử lý theo các quy định hiện

hành của các luật thuế.

Các thông tin kế toán được thu thập,

xử lý theo các chuẩn mực và nguyên

tắc kế toán được chấp nhận chung.

Thời điểm lập báo cáo Theo quy định của cơ quan thuế Theo kỳ kế toán

4.2. Nhiệm vụ của kế toán thuế

Kế toán thuế là một bộ phận trong phòng kế toán với nhiệm vụ lập hồ sơ, báo

cáo theo quy định của các luật thuế mà các đơn vị có trách nhiệm phải nộp loại thuế

đó. Nhiệm vụ cụ thể:

- Lập hồ sơ đăng ký thuế: theo đúng các quy định và nộp cho cơ quan thuế đúng

thời hạn, tất cả các loại thuế đều được đăng ký cùng một bộ hồ sơ.

- Hạch toán doanh thu, chi phí theo đúng quy định của luật thuế thu nhập doanh

nghiệp, lập tờ khai các loại thuế có phát sinh tại đơn vị.

- Lập dự toán thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cả năm và từng quý.

- Lập giấy nộp tiền và ngân sách Nhà nước chuyển cho bộ phận kế toán tiền

mặt, tiền gửi ngân hàng nộp thuế vào Kho bạc Nhà nước theo đúng thời hạn quy định.

- Lập báo cáo quyết toán thuế cuối năm.

- Giải trình các căn cứ lập tờ khai, báo cáo quyết toán thuế theo yêu cầu của cơ

quan thuế.

5. Sự tác động của thuế đối với kế toán tài chính

Kế toán là công cụ phản ánh và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính gắn liền

với một tổ chức nhất định nên chịu sự chi phối trực tiếp của cơ chế quản lý điều hành

hoạt động của các tổ chức nói chung và của doanh nghiệp nói riêng.

10


Thuế là công cụ quan trọng của Nhà nước trong việc tạo ra nguồn thu cho ngân

sách cũng như việc thực hiện điều tiết hoạt động sản xuất kinh doanh theo định hướng

phát triển của Nhà nước. Do vậy, các Luật thuế tác động trực tiếp đến các nội dung cấu

thành hệ thống kế toán tài chính. Nói cách khác chính Luật thuế là một trong những

yếu tố quan trọng tạo nên tính chất pháp lý của các hoạt động kinh tế tài chính của các

doanh nghiệp mà các nội dung kinh tế pháp lý này sẽ được kế toán thực hiện, thu thập,

xử lý, tổng hợp để cung cấp thông tin cho những đối tượng khác nhau.

5.1. Về chứng từ kế toán tài chính

Chứng từ kế toán là cơ sở pháp lý quan trọng hàng đầu trong việc xác định tính

hợp pháp, hợp lệ của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh mà dựa vào đó cơ quan thuế thực

hiện việc thu thuế, kiểm tra thuế, cũng như giúp cho doanh nghiệp làm căn cứ để

chứng minh tính trung thực hợp pháp trong việc thực hiện Luật thuế của Nhà nước. Do

vậy, việc sử dụng chứng từ kế toán luôn trở thành công cụ có vai trò quan trọng hàng

đầu để thực hiện các Luật thuế.

Do vậy, một khi có sự thay đổi về Luật thuế thì chứng từ kế toán là bộ phận có

tính nhạy cảm nhất trong hệ thống kế toán. Chứng từ kế toán luôn được sự quan tâm

nghiên cứu và thay đổi một cách thích ứng để phục vụ tốt cho yêu cầu thu thuế và

kiểm tra kiểm soát của Nhà nước đối với các doanh nghiệp. Có thể nói Luật thuế đã

góp phần quy định chứng từ kế toán mà doanh nghiệp phải sử dụng, cũng như quy

định về loại chứng từ, mẫu biểu chứng từ, nội dung và phương pháp lập chứng từ.

5.2. Về tài khoản và sổ kế toán

Để phản ánh từng loại thuế theo quy định của Luật thuế cũng như phục vụ cho

yêu cầu kiểm soát thuế theo quá trình phát sinh trong hoạt động của doanh nghiệp thì

các tài khoản cũng phải được quy định. Các tài khoản dùng để phân loại các nghiệp vụ

kinh tế phát sinh theo từng loại thuế cụ thể bao gồm: số phải nộp, số đã nộp và số còn

phải nộp cho Nhà nước.

Các khoản thuế mà doanh nghiệp phải nộp có nghĩa vụ nộp cho Nhà nước dù là

thuế gián thu hay thuế trực thu thì về bản chất chúng đều là những khoản nợ phải trả

ngắn hạn nên được thiết kế theo loại tài khoản theo nguồn vốn. Riêng khoản thuế giá

trị gia tăng được khấu trừ được xem là khoản doanh nghiệp nộp trước cho Nhà nước

11


nên thuộc về khoản nợ phải thu của doanh nghiệp và được thiết kế thuộc loại tài khoản

tài sản.

Thích ứng với các tài khoản được quy định sử dụng kế toán sẽ mở các sổ tài

khoản tổng hợp và chi tiết để ghi chép theo thứ tự thời gian và theo hệ thống quá trình

phát sinh của các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến các thuế khác nhau nhằm phục vụ

cho việc lập báo cáo cũng như yêu cầu kiểm soát của cơ quan thuế và các đối tượng

khác có liên quan.

Các sổ kế toán không chỉ phản ánh số thuế mà doanh nghiệp phải nộp, đã nộp

mà còn phản ánh số thuế được miễn hoặc giảm.

5.3. Phương pháp ghi sổ kép

Các Luật thuế cũng quy định các mối quan hệ khách hàng giữa các đối tượng kế

toán có liên quan khi phát sinh các nghiệp vụ về thuế và do vậy chi phối đến phương

pháp ghi chép của kế toán. Các quan hệ đối ứng liên quan đến thuế hầu như được quy

định chặt chẽ trong các Thông tư giải thích, hướng dẫn về mặt kế toán thuế được Nhà

nước ban hành, điều này có thể nhận thấy ở hầu hết các nghiệp vụ liên quan đến thuế

như thuế giá trị gia tăng đầu vào, thuế GTGT đầu ra, thuế TNDN,…

5.4. Phương pháp tính giá

Các Luật thuế cũng chi phối đến phương pháp tính giá và việc sử dụng phương

pháp tính giá. Khi doanh nghiệp mua sắm tài sản, vật tư, hàng hóa đều có liên quan

đến các loại thuế nằm trong giá thanh toán cho bên bán. Tùy theo đối tượng nộp thuế

mà thuế phát sinh khi mua tài sản có thể nằm trong giá trị hoặc không nằm trong giá trị

của tài sản, khi bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thì thuế cũng là một bộ phận nằm

trong giá thanh toán mà khách hàng phải chịu và cũng tùy theo đối tượng nộp thuế mà

thuế có thể nằm trong doanh thu bán hàng hoặc ngoài doanh thu bán hàng.

Các Luật thuế cũng ảnh hưởng đến đầu vào cũng như đầu ra của quá trình sản

xuất kinh doanh nên nó cũng chi phối đến việc tính giá để phản ánh tình hình tài sản

cũng như tình hình kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

Vấn đề khác cần được lưu ý nữa là thu nhập trong kỳ của doanh nghiệp còn phụ

thuộc vào việc sử dụng phương pháp tính giá nên yêu cầu đặt ra là các doanh nghiệp

phải tuân thủ nguyên tắc nhất quán trong tính giá các đối tượng kế toán.

12


Ngoài ra, Luật thuế còn chi phối đến việc định giá chuyển giao và chuyển giá

của các công ty đa quốc gia có đầu tư tại quốc gia mình thông qua các công ty con.

5.5. Báo cáo tài chính

Các báo cáo tài chính cũng chịu sự chi phối chặt chẽ của các Luật thuế. Biểu

hiện cụ thuể là Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

- Trong Bảng cân đối kế toán có hai chỉ tiêu liên quan đến thuế cần phải cung

cấp cho người nhận thông tin đó là thuế GTGT được khấu trừ (TK 133) và chỉ tiêu

thuế và các khoản còn phải nộp Nhà nước (TK 333).

- Đặc biệt trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh còn phản ánh cụ thể tình

hình thực hiện nghĩa vụ các loại thuế khác nhau trong kỳ bao gồm: số phải nộp, số đã

nộp, số còn nợ kỳ trước chuyển sang, số còn nợ cuối kỳ này. Ngoài ra, còn bao gồm

các chỉ tiêu phản ánh các khoản thuế được miễn, giảm. Các thông tin về thuế trong báo

cáo rất cần cho nhiều đối tượng sử dụng thông tin bởi qua đó giúp đánh giá khả năng

thanh toán, thực trạng tài chính cũng như tình hình chấp hành luật pháp của DN.

- Ngoài Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh chúng

ta còn tìm thấy các chỉ tiêu liên quan đến thuế hoặc những thông tin phục vụ yêu cầu

kiểm tra, kiểm soát thuế, còn được thể hiện ở Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bảng

thuyết minh bổ sung.

Kế toán tài chính là nguồn thông tin quan trọng để thực hiện quá trình thu và

kiểm soát thuế. Sự quan trọng và cần thiết của kế toán tài chính biểu hiện ở tất cả các

khâu trong quá trình thực hiện công tác kế toán ở doanh nghiệp: từ khâu lập chứng từ,

tính giá, ghi sổ và lập báo cáo kế toán. Do vậy, việc nâng cao chất lượng của kế toán

tài chính không chỉ là mục tiêu của doanh nghiệp để phục vụ cho công tác quản lý,

điều hành doanh nghiệp mà còn là yêu cầu và là mối quan tâm thường xuyên của các

cơ quan chức năng thực hiện quản lý các doanh nghiệp trong đó có cơ quan thuế.

Để đảm bảo vai trò của thuế là công cụ quan trọng điều tiết hoạt động sản xuất

kinh doanh của DN, đồng thời thực hiện tốt các mục tiêu của thuế thì các Luật thuế

được ban hành áp dụng cho các doanh nghiệp phải được thực thi dựa trên những căn

cứ pháp lý và thực tế. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng nội dung mà kế toán phản ánh

gắn liền với nội dung được quy định trong Luật thuế có liên quan đến hoạt động của

13


doanh nghiệp. Có thể nói, Luật thuế tạo ra các nội dung kinh tế - pháp lý được kế toán

thu thập, xử lý, tổng hợp để cung cấp thông tin cho các đối tượng khác nhau.

Việc nghiên cứu kế toán tài chính trong mối quan hệ với thuế để tăng cường

được khả năng thu và kiểm soát thuế là vấn đề lý luận quan trọng cần được làm sáng tỏ

từ các nhà nghiên cứu, từ các cơ quan chức năng soạn thảo chính sách, chế độ về thuế

và kế toán.

TÓM TẮT CHƯƠNG MỞ ĐẦU

Thuế gắn liền với sự tồn tại, phát triển của Nhà nước và là một công cụ quan

trọng mà bất kỳ quốc gia nào cũng sử dụng để thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình.

Thông qua chính sách thuế, Nhà nước khuyến khích đầu tư, sản xuất và tiêu dùng đối

với những mặt hàng, ngành nghề, lĩnh vực trọng điểm được ưu đãi; đồng thời hạn chế

đầu tư, sản xuất đối với những ngành nghề Nhà nước chủ trương thu hẹp trong từng

giai đoạn nhất định.

Kế toán thuế mục đích giúp cho người làm công tác hiểu rằng kế toán thuế là

thực hiện theo đúng các quy định về thuế, còn kế toán tài chính là hướng người làm kế

toán đến sự trung thực và hợp lý. Trong bất kỳ quốc gia nào thì cũng có quy định các

sắc thuế trong một hệ thống thuế của quốc gia đó, các doanh nghiệp tùy theo lĩnh vực

hoạt động của mình mà có thể chịu sắc thuế này hay sắc thuế khác. Nhưng dù sắc thuế

nào thì kế toán vẫn phải hạch toán dựa trên cơ sở tính thuế và sổ sách kế toán.

14


CHƯƠNG I

KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

Mục tiêu của Chương I:

- Sơ lược về lịch sử ra đời và phát triển của thuế giá trị gia tăng

- Khái niệm, đặc điểm và ưu điểm của thuế GTGT

- Nội dung cơ bản của luật thuế GTGT hiện hành:

+ Đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế.

+ Căn cứ và phương pháp tính thuế GTGT.

+ Hoàn thuế giá trị gia tăng.

- Nội dung của kế toán thuế giá trị gia tăng: Chứng từ sử dụng, tài khoản sử

dung và phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế giá trị gia tăng

1.1.1.1. Khái niệm

- Khái niệm thuế GTGT: Thuế GTGT là loại thuế tính trên phần giá trị tăng

thêm của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông

đến tiêu dùng.

Thuế giá trị gia tăng (gọi tắt là VAT – Value Added Tax) có nguồn gốc từ thuế

doanh thu. Năm 1918, người đầu tiên nghĩ ra thuế này là một người Đức tên là Carl

Friendrich Von Siemens. Mặc dù vậy, ông không thuyết phục được Chính phủ Đức áp

dụng vào thời bấy giờ. Nước đầu tiên trên thế giới áp dụng thuế GTGT là Pháp, ban

đầu áp dụng thí điểm từ 01/07/1954 trong một số ngành cá biệt và đến 01/01/1968 đưa

vào áp dụng chính thức. Ngay từ buổi đầu thuế GTGT được áp dụng ở Pháp đã đáp

15


ứng được hai mục tiêu cơ bản là đảm bảo số thu kịp thời vào NSNN và khắc phục tình

trạng trùng lắp của thuế doanh thu trước đây.

Sự ra đời của thuế GTGT là một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử thuế và

thuế GTGT được áp dụng trên tất cả châu lục, mỗi năm lại có thêm những nước ban

hành loại thuế này. Từ năm 1947 – 1988, hơn 120 nước hiện nay đã đưa thuế GTGT

vào hệ thống của mình với tên gọi khác nhau, như: TVA (Pháp), VAT (Anh),.., thuế

hàng hóa, dịch vụ (Úc, New Zealan, singapoor,...), thuế tiêu dùng (Nhật Bản)... Thuế

GTGT cũng được áp dụng tại nhiều nước như Trung Quốc, Việt Nam, Nga,...

Ở Việt Nam, thuế giá trị gia tăng được nghiên cứu từ khi tiến hành cải cách

thuế bước 1 (1990). Luật thuế GTGT được Quốc hội khóa IX, kỳ họp thứ 11 thông qua

ngày 10/05/1997 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999. Luật thuế GTGT là một

luật thuế mới nên việc áp dụng sắc thuế này ở nước ta đã gặp không ít khó khăn,

vướng mắc.

Sau 4 năm thực hiện, nhằm khắc phục những tồn tại, của Luật thuế GTGT năm

1997, đảm bảo Luật thuế GTGT thực sự là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước, tại

kỳ hợp thứ 3, khóa IX ngày 17/06/2003 Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa

Việt Nam đã thông qua Luật số 07/2003/QH11 – Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều

của Luật thuế GTGT và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2004.

Gần 2 năm sau Luật thuế GTGT được tiếp tục sửa đổi, bổ sung theo Luật sửa

đổi, bổ sung một số Điều của Luật thuế TTĐB và Luật thuế GTGT, được Quốc hội

nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ VIII thông qua số

57/2005/QH11 ngày 29/11/2005, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2006.

Luật thuế GTGT ở nước ta đã thực sự đi vào cuộc sống, tác động tích cực đến

nhiều mặt kinh tế, xã hội của đất nước và đạt được mục tiêu đề ra, đồng thời cũng phát

sinh một số nội dung chưa phù hợp với tình hình thực tế ở nước ta. Do vậy, tại kỳ họp

thứ 3 đại hội khóa XII đã thông qua bản sửa đổi, bổ sung gần đây nhất là Luật số

13/2008/QH12, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2009. Đi kèm với luật này thì

Chính phủ, Bộ Tài chính cũng ban hành các Nghị định, Thông tư hướng dẫn cụ thể thi

hành. Việc sửa đổi làm cho sắc thuế này hoàn thiện hơn, nâng cao tính khả thi của nó,

góp phần tháo gỡ khó khăn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh.

16


1.1.1.2. Đặc điểm

- Thuế GTGT là một loại thuế gián thu: Đối tượng nộp thuế GTGT là người

cung ứng HHDV, người chịu thuế là người tiêu dùng cuối cùng. Với tư cách là người

bán hàng, các nhà sản xuất kinh doanh sẽ cộng số thuế GTGT vào giá bán HHDV mà

người mua phải trả khi mua HHDV. Tiền thuế GTGT ẩn trong giá thanh toán của hàng

hóa dịch vụ được các cơ sở sản xuất kinh doanh nộp vào ngân sách Nhà nước.

- Thuế GTGT là sắc thuế tiêu dùng thu qua nhiều giai đoạn nhưng không trùng

lặp: Thuế GTGT thu vào tất cả các giai đoạn của quá trình sản xuất kinh doanh nhưng

chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm. Vì vậy, chỉ người bán hàng hoặc cung ứng dịch vụ

lần đầu nộp thuế trên toàn bộ doanh thu, còn các khâu sau chỉ phải nộp thuế trên phần

giá trị tăng thêm.

- Thuế GTGT có tính chất lũy thoái so với thu nhập. Thuế GTGT đánh vào

hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ là người phải trả khoản thuế đó,

không phân biệt thu nhập cao hay thấp đều phải trả số thuế như nhau. Như vậy, nếu so

sánh giữa số thuế phải trả và thu nhập thì người nào có thu nhập cao hơn thì tỷ lệ này

thấp hơn và ngược lại.

- Thuế GTGT có tính trung lập cao: thuế GTGT không phải là yếu tố chi phí mà

đơn thuần là yếu tố cộng thêm ngoài giá bán của người cung cấp hàng hóa, dịch vụ.

Thuế GTGT không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi kết quả sản xuất kinh doanh của

người nộp thuế.

Thuế GTGT không chịu ảnh hưởng bởi sự tổ chức phân chia các chu trình kinh

tế. Sản phẩm được luân chuyển qua nhiều hay ít giai đoạn thì tổng số thuế GTGT phải

nộp của tất cả các giai đoạn không thay đổi.

Tổng số thuế

phải nộp=

Giá mua của người

tiêu dùng cuối cùngx Thuế suất

Mục tiêu của thuế GTGT không phải để trực tiếp điều chỉnh sự chênh lệch về

thu nhập hay tài sản, vì vậy thuế GTGT thường có ít mức thuế suất.

- Thuế GTGT có khả năng đem lại số thu lớn, thường xuyên và ổn định cho

ngân sách Nhà nước.

Biểu đồ 1.1: Tổng thuế giá trị gia tăng và tổng thu thuế của Ngân sách nhà nước

17


(Nguồn thu và viện trợ của Chính phủ - Bộ Tài chính)

- Thuế GTGT có tính lãnh thổ, nó chỉ áp dụng cho người tiêu dùng trong phạm

vi lãnh thổ quốc gia. Nó có diện điều chỉnh rộng áp dụng với tất cả các loại sản phẩm,

hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong nước và nhập khẩu.

Ví dụ 2: Cơ sở sản xuất hàng may mặc B có nhà máy sợi, nhà máy dệt và nhà

máy may. Cơ sở B xuất sợi thành phẩm từ NM sợi cho NM dệt để sản xuất vải, sau đó

xuất vải từ NM dệt sang NM may để may áo. Ta có giá bán ra với mặt hàng Áo sơ mi

là 176.000 đồng, giá bán sợi là 33.000 đồng, giá bán vải là 88.000 đồng, nhà máy may

bán với giá 154.000 đồng. Yêu cầu: Tính thuế GTGT phải nộp ở từng khâu. Biết rằng

giá bán đã có thuế GTGT 10%.

Bài giải: ĐVT: đồng.

Giá bán sợi 33.000 đ: giá chưa thuế GTGT là 30.000, thuế GTGT: 3.000

Nhà máy dệt bán vải: 88.000đ: giá chưa thuế là 80.000, thuế GTGT: 8.000

=> NM dệt nộp thuế GTGT : 8.000 – 3.000 = 5.000

Nhà máy may bán 154.000: giá chưa thuế GTGT là 140.000, thuế GTGT 14.000

=> NM may nộp thuế GTGT là: 14.000 – 8.000 = 6.000

Khâu thương mại bán Áo sơ mi với giá: 176.000đ: giá chưa thuế GTGT là

160.000, thuế GTGT 16.000.

Năm 2008 2009 2010 Ước 2011

Thuế GTGT 91,506 106,524 148,736 181,793

Tổng thu thuế 363,020 370,033 459,568 526,329

Tỷ lệ 25,21% 28,79% 32,36% 34,54

18


=> Khâu thương mại nộp thuế GTGT : 16.000 – 14.000 = 2.000

Như vậy, người tiêu dùng trả 16.000 đồng tiền thuế GTGT: tại khâu sản xuất

sợi nộp 3.000, khâu dệt nộp 5.000, khâu may nộp 6.000 và khâu thương mại là 2.000.

1.1.1.3. Ưu điểm

- Do thuế GTGT có ưu điểm hơn thuế doanh thu là không bị trùng lặp cho nên

góp phần khuyến khích chuyên môn hóa sản xuất, hợp tác hóa để nâng cao chất lượng,

hạ giá thành sản phẩm.

- Góp phần khuyến khích mạnh mẽ xuất khẩu hàng hóa, thuế suất thuế giá trị

gia tăng hàng xuất khẩu thuộc đối tượng chịu thuế GTGT với thuế suất 0%.

- Việc quản lý, thu thuế tương đối đơn giản, chỉ tính trên giá bán hàng hóa dịch

vụ. Do đó không phải đi sâu xem xét tính hợp lý, hợp lệ của các khoản chi phí:

Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào.

- Thuế GTGT góp phần đảm bảo sự công bằng giữa hàng hóa sản xuất trong

nước với hàng hóa nhập khẩu. Đồng thời nó kết hợp với thuế nhập khẩu góp phần bảo

vệ nền sản xuất kinh doanh nội địa.

- Thuế GTGT góp phần chống thất thu thuế đạt hiệu quả cao và tạo ra sự ràng

buộc giữa các chủ thể kinh tế. Vì thuế GTGT được tập trung thu ngay ở khâu đầu tiên

là khâu sản xuất hoặc nhập khẩu, ở khâu sau còn kiểm tra được việc thu nộp thuế ở

khâu trước.

- Góp phần thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện tốt chế độ kế toán và chế độ

hóa đơn chứng từ.

Thuế GTGT được thực hiện thống nhất, chặt chẽ căn cứ vào hóa đơn, chứng từ

mua hàng hóa để khấu trừ phần đã nộp thuế ở khâu trước. Nếu không có hóa đơn mua

hàng ghi rõ thuế GTGT đã nộp ở khâu trước thì không được khấu trừ thuế. Vì vậy,

khuyến khích các cơ sở kinh doanh khi mua hàng phải nhận hóa đơn và khi bán hàng

cũng phải xuất hóa đơn theo quy định. Tạo cho doanh nghiệp cơ chế tự kiểm tra chi

phí sản xuất và kết quả kinh doanh của mình, hạn chế kinh doanh trốn thuế; nâng cao ý

thức tự giác chấp hành luật thuế của doanh nghiệp.

1.1.2. Nội dung cơ bản của luật thuế GTGT hiện hành

Các văn bản pháp luật hiện hành quy định về thuế giá trị gia tăng bao gồm:

19


Căn cứ vào Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về thuế giá

trị gia tăng.

Nghị định số 123/2008/NĐ-CP ngày 08/12/2008 của Chính phủ quy định chi

tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế giá trị gia tăng.

Thông tư số 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn

thi hành một số Điều của Luật Thuế giá trị gia tăng và hướng dẫn thi hành Nghị định

số 123/2008/NĐ-Chính phủ ngày 08/12/2008 của Chính phủ quy định chi tiết và

hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

1.1.2.1. Đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế

a. Đối tượng chịu thuế

Đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất,

kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam (bao gồm cả hàng hóa, dịch vụ mua của tổ chức,

cá nhân ở nước ngoài), trừ các đối tượng không chịu thuế GTGT.

b. Người nộp thuế

Căn cứ vào Điều 3, Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về

thuế giá trị gia tăng.

Người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh

hàng hoá, dịch vụ chịu thuế GTGT ở Việt Nam, không phân biệt ngành nghề, hình

thức, tổ chức kinh doanh và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hoá, mua dịch vụ từ

nước ngoài chịu thuế GTGT (người nhập khẩu) bao gồm:

- Các tổ chức kinh doanh được thành lập và đăng ký kinh doanh theo Luật Doanh

nghiệp, Luật Doanh nghiệp Nhà nước (nay là Luật Doanh nghiệp) và Luật Hợp tác xã.

- Các tổ chức kinh tế của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã

hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức sự nghiệp và các

tổ chức khác.

- Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và bên nước ngoài tham gia hợp

tác kinh doanh theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (nay là Luật đầu tư); các tổ

chức, cá nhân nước ngoài hoạt động kinh doanh ở Việt Nam nhưng không thành lập

pháp nhân tại Việt Nam.

20


- Cá nhân, hộ gia đình, nhóm người kinh doanh độc lập và các đối tượng khác

có hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu.

- Tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh tại Việt Nam mua dịch vụ (kể cả trường

hợp mua dịch vụ gắn với hàng hóa) của tổ chức nước ngoài không có cơ sở thường trú

tại Việt Nam, cá nhân ở nước ngoài là đối tượng không cư trú tại Việt Nam.

c. Đối tượng không thuộc diện chịu thuế GTGT

Căn cứ vào Điều 5, Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về

thuế giá trị gia tăng.

- Sản phẩm của một số ngành đang gặp khó khăn cần tạo điều kiện phát triển:

+ Sản phẩm nông nghiệp: Sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi bao gồm cả sản phẩm

rừng trồng, thủy sản nuôi trồng đánh bắt chưa qua chế biến thành sản phẩm khác hoặc

sơ chế thông thường do các tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt và bán ra hoặc ở

khâu nhập khẩu.

+ Sản phẩm là giống vật nuôi, giống cây trồng, bao gồm trứng giống, con

giống, cây giống, hạt giống, tinh dịch, phôi, vật liệu di truyền. Sản phẩm giống vật

nuôi, giống cây trồng thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT là sản phẩm do các cơ

sở nhập khẩu, kinh doanh thương mại có giấy đăng ký kinh doanh giống vật nuôi,

giống cây trồng do cơ quan quản lý nhà nước cấp.

+ Hoạt động tưới tiêu phục vụ nông nghiệp: tưới, tiêu nước, cày bừa đất, nạo

vét kênh, mương nội đồngt phục vụ sản xuất hàng hóa, dịch vụ thu hoạch sản phẩm

nông nghiệp.

+ Sản xuất muối: được sản xuất từ nước biển, muối mỏ tự nhiên, muối tinh,

muối i-ốt.

- Sản phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu của đời sống cộng đồng như: Dịch vụ y

tế, giáo dục đào tạo, thông tin đại chúng, vận chuyển hành khách công cộng bằng xe

bus,...

- Sản phẩm của một số ngành, lĩnh vực đang khuyến khích, cần khuyến khích,

hoặc liên quan đến vốn đầu tư: nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.

- Những hàng hóa, dịch vụ hoạt động không mang tính chất kinh doanh vì lợi

nhuận hoặc thuộc các hoạt động được ưu đãi vì mục tiêu xã hội: dịch vụ chiếu sáng

21


công cộng, dịch vụ vệ sinh thoát nước đường phố và khu dân cư, dịch vụ tang lễ, dịch

vụ công ích khác. Hoạt động sửa chữa, xây dựng các công trình văn hóa nghệ thuật

bằng nguồn vốn nhân dân đóng góp hoặc vốn viện trợ nhân đạo hoặc hàng hóa nhập

khẩu có tính chất viện trợ, quà tặng.

- Hàng hóa, dịch vụ của cá nhân kinh doanh có mức thu nhập bình quân tháng

thấp hơn mức lương tối thiểu chung áp dụng đối với tổ chức, doanh nghiệp trong nước

theo quy định của Chính phủ về mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm

việc ở công ty, doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại, hộ gia đình, cá nhân và

các tổ chức khác của Việt Nam có thuê mướn lao động.

1.1.2.2. Căn cứ và phương pháp tính thuế GTGT

a. Căn cứ tính thuế

* Giá tính thuế:

Căn cứ vào Điều 5, Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về thuế

giá trị gia tăng và Thông tư số 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính.

- Đối với hàng hóa, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra thì giá tính

thuế là giá bán chưa có thuế giá trị gia tăng được ghi trên hóa đơn bán hàng của người

bán hàng, người cung cấp dịch vụ hoặc giá chưa có thuế GTGT được ghi trên chứng từ

của hàng hóa nhập khẩu.

Nếu hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì giá tính

thuế bao gồm cả thuế tiêu thụ đặc biệt.

Ví dụ 1: Cơ sở X nhập khẩu xe ô tô 4 chỗ ngồi nguyên chiếc, giá tính thuế nhập

khẩu là 300.000.000 đồng/chiếc. Thuế suất thuế nhập khẩu là 82%, thuế suất thuế

TTĐB là 50%, thuế suất thuế GTGT là 10%.

Bài làm:

Thuế nhập khẩu phải nộp: 300.000.000 x 82% = 246.000.000 đồng

Thuế TTĐB phải nộp: (300.000.000 + 246.000.000) x 50% = 273.000.000 đồng

Giá tính thuế GTGT là: 300.000.000 + 246.000.000 + 273.000.000 = 819.000.000 đồng

- Thuế GTGT phải nộp là: 819.000.000 x 10% = 81.900.000 đồng

22


- Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, biếu tặng hoặc để trả

thay lương (trừ trường hợp hàng hóa, dịch vụ luân chuyển nội bộ để tiếp tục quá trình

sản xuất, kinh doanh). Thì giá tính thuế GTGT được xác định theo giá tính thuế của

sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại cùng thời điểm phát sinh.

Ví dụ 2: Doanh nghiệp may mặc X dùng 1.000 bộ quần áo để trao đổi với cơ sở

Y để lấy vải, giá bán chưa thuế GTGT của một bộ quần áo cùng loại là 200.000

đồng/bộ, thuế suất thuế GTGT là 10%. Xác định thuế GTGT đầu ra?

Thuế GTGT đầu ra: 1.000 x 200.000 x 10% = 20.000.000 đồng.

- Đối với hàng nhập khẩu, giá tính thuế GTGT:

Giá tính thuế =Giá nhập khẩu

tại cửa khẩu +Thuế NK

(nếu có) +Thuế TTĐB

(nếu có)

- Đối với hoạt động cho thuê tài sản giá tính thuế như cho thuê nhà, văn phòng,

xưởng, kho tàng, bến, bãi, phương tiện vận chuyển, máy móc, thiết bị là số tiền cho

thuê chưa có thuế GTGT, không phân biệt hình thức thuê, loại tài sản cho thuê.

- Đối với gia công hàng hóa là giá gia công theo hợp đồng gia công chưa có

thuế GTGT. Bao gồm cả tiền công, chi phí về nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi

phí khác phục vụ cho việc gia công hàng hoá.

- Đối với hoạt động xây dựng, lắp đặt là giá trị công trình, hạng mục công trình

hay phần công việc thực hiện bàn giao chưa có thuế GTGT.

+ Trường hợp xây dựng, lắp đặt có bao thầu nguyên vật liệu là giá xây dựng,

lắp đặt bao gồm cả giá trị nguyên vật liệu chưa có thuế GTGT.

+ Trường hợp xây dựng, lắp đặt không bao thầu nguyên vật liệu thì giá tính

thuế là giá trị xây dựng, lắp đặt không bao gồm giá trị nguyên vật liệu, chưa có thuế

GTGT.

+ Trường hợp xây dựng, lắp đặt thực hiện thanh toán theo hạng mục công trình

hoặc giá trị khối lượng xây dựng, lắp đặt hoàn thành bàn giao là giá tính theo giá trị

hạng mục công trình hoặc giá trị khối lượng công việc hoàn thành bàn giao chưa có

thuế GTGT.

- Đối với hoạt động đại lý, môi giới mua bán hàng hoá và dịch vụ, ủy thác xuất

nhập khẩu hưởng tiền công hoặc tiền hoa hồng, giá tính thuế là tiền công, tiền hoa

23


hồng thu được từ các hoạt động này chưa có thuế GTGT.

- Đối với một số hàng hóa, dịch vụ có tính đặc thù dùng các chứng từ như Vé

xe khách, xe bus, tem thư, ... ghi sẵn giá thanh toán là giá đã có thuế GTGT thì giá tính

thuế được xác định như sau:

Giá tính thuế =Giá thanh toán

1 + Thuế suất

Ví dụ 3: Bưu điện Tỉnh Thái Nguyên bán 1.000 con tem, giá mỗi con tem là

2.000 đồng. Giá tính thuế và thuế GTGT của số tem này?

Bài giải: ĐVT: đồng

Giá đã có thuế của 1.000 tem = 1.000 x 2.000 = 2.000.000

Giá tính thuế =2.000.000

= 1.818.1821 + 10%

Thuế GTGT phải nộp = 1.818.182 x 10% = 181.818 đồng

- Đối với điện của các nhà máy thuỷ điện hạch toán phụ thuộc Tập đoàn Điện

lực Việt Nam, giá tính thuế GTGT để xác định số thuế GTGT nộp tại địa phương nơi

có nhà máy được tính bằng 60% giá bán điện thương phẩm bình quân năm trước, chưa

bao gồm thuế giá trị gia tăng. Trường hợp chưa xác định được giá bán điện thương

phẩm bình quân năm trước thì theo giá tạm tính của Tập đoàn thông báo nhưng không

thấp hơn giá bán điện thương phẩm bình quân của năm trước liền kề. Khi xác định

được giá bán điện thương phẩm bình quân năm trước thì kê khai điều chỉnh chênh lệch

vào kỳ kê khai của tháng đã có giá chính thức. Việc xác định giá bán điện thương

phẩm bình quân năm trước chậm nhất không quá ngày 31/3 của năm sau.

- Đối với dịch vụ casino, trò chơi điện tử có thưởng, kinh doanh giải trí có đặt

cược, là số tiền thu từ hoạt động này đã bao gồm cả thuế tiêu thụ đặc biệt trừ số tiền đã

trả thưởng cho khách.

Giá tính thuế được tính theo công thức sau:

Giá tính thuế =Số tiền thu được

1+ thuế suất

24


- Đối với sách, báo, tạp chí bán theo giá bìa, theo quy định của Luật xuất bản thì

giá bán đó được xác định là giá đã có thuế GTGT. Các trường hợp bán không theo giá

bìa thì thuế GTGT tính trên giá bán ra.

Ví dụ 4: NXB Văn học bán sách văn học cho Công ty phát hành sách: giá in trên

bìa (giá đã có thuế GTGT) là 100.000 đồng/quyển, phí phát hành 25%. Có 2 trường hợp:

1. Nhà xuất bản phát hành xuất bản phẩm qua cơ sở phát hành.

2. Nhà xuất bản xuất bản phẩm trực tiếp cho người sử dụng.

Yêu cầu: Xác định giá tính thuế ở các khâu, biết rằng thuế GTGT là 5%.

Bài giải: Phí phát hành: 100.000 x 25% = 25.000 (đồng/quyển)

(1) NXB phát hành xuất bản phẩm qua cơ sở phát hành:

Giá tính thuế ở

khâu xuất bản=

Giá ghi trên bìa – Phí phát hành=

100.000 – 25.000

1 + Thuế suất 1 + 5%

= 71.429 (đồng/quyển)

Giá tính thuế ở khâu phát hành (ở Công ty phát hành sách):100.000

= 95.238 (đồng/quyển)1 + 5%

(2) NXB xuất bản phẩm trực tiếp cho người sử dụng:Giá tính thuế

ở khâu XB =Giá ghi trên bìa

=100.000

= 95.238 (đồng/quyển)1 + Thuế suất 1 + 5%

Giá tính thuế được xác định bằng đồng Việt Nam. Trường hợp người nộp thuế

có doanh thu bằng ngoại tệ thì phải quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch

bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng nhà nước công bố tại

thời điểm phát sinh doanh thu để xác định giá tính thuế.

* Thuế suất: Có 3 mức thuế suất: 0%, 5% và 10%.

Căn cứ vào Điều 8, Luật số 13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về thuế

giá trị gia tăng và Thông tư số 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính.

(1) Thuế suất 0%: áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ xuất khẩu; hoạt động xây

dựng, lắp đặt công trình của doanh nghiệp chế xuất; hàng bán cho cửa hàng bán hàng

miễn thuế; vận tải quốc tế; hàng hoá, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế GTGT khi

xuất khẩu, trừ các trường hợp không áp dụng mức thuế suất 0%.

25


- Hàng hóa xuất khẩu bao gồm:

+ Hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài, kể cả uỷ thác xuất khẩu;

+ Hàng hóa bán vào khu phi thuế quan theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

hàng bán cho cửa hàng miễn thuế;

+ Các trường hợp được coi là xuất khẩu theo quy định của pháp luật về thương

mại như: Hàng hoá gia công chuyển tiếp; Hàng hóa gia công xuất khẩu tại chỗ; Hàng

hóa xuất khẩu để bán tại hội chợ, triển lãm ở nước ngoài.

- Dịch vụ xuất khẩu bao gồm: dịch vụ được cung ứng trực tiếp cho tổ chức, cá

nhân ở nước ngoài hoặc ở trong khu phi thuế quan.

- Các hàng hóa, dịch vụ khác:

+ Hoạt động xây dựng, lắp đặt công trình của doanh nghiệp chế xuất.

+ Vận tải quốc tế bao gồm vận tải hành khách, hành lý, hàng hoá theo chặng

quốc tế từ Việt Nam ra nước ngoài hoặc từ nước ngoài đến Việt Nam. Trường hợp hợp

đồng vận tải quốc tế bao gồm cả chặng nội địa thì vận tải quốc tế gồm cả chặng nội địa;

+ Hàng hoá, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế GTGT khi xuất khẩu, trừ các

trường hợp không áp dụng mức thuế suất 0%.

+ Dịch vụ sửa chữa tàu bay, tàu biển cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài.

- Các trường hợp không áp dụng mức thuế suất 0% gồm:

+ Tái bảo hiểm ra nước ngoài; chuyển giao công nghệ, chuyển nhượng quyền sở

hữu trí tuệ ra nước ngoài; chuyển nhượng vốn, cấp tín dụng, đầu tư chứng khoán ra

nước ngoài; dịch vụ tài chính phái sinh; dịch vụ bưu chính, viễn thông chiều đi ra nước

ngoài; sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản

phẩm khác; hàng hoá, dịch vụ cung cấp cho cá nhân không đăng ký kinh doanh trong

khu phi thuế quan, trừ các trường hợp khác theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

+ Xăng, dầu bán cho xe ôtô của cơ sở kinh doanh trong khu phi thuế quan mua

tại nội địa;

+ Xe ôtô bán cho tổ chức, cá nhân trong khu phi thuế quan.

+ Các dịch vụ do cơ sở kinh doanh nội địa cung cấp cho tổ chức, cá nhân ở

trong khu phi thuế quan nhưng địa điểm cung cấp và tiêu dùng dịch vụ ở ngoài khu phi

26


thuế quan như: cho thuê nhà, hội trường, văn phòng, khách sạn, kho bãi; dịch vụ vận

chuyển, đưa đón người lao động.

(2) Thuế suất 5%: áp dụng cho các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phục vụ cho sản

xuất, tiêu dùng và các hàng hóa, dịch vụ cần ưu đãi như:

- Nước sạch phục vụ sản xuất và sinh hoạt, không bao gồm các loại nước uống đóng

chai, đóng bình và các loại nước giải khát khác thuộc diện áp dụng mức thuế suất 10%.

- Phân bón; quặng để sản xuất phân bón; thuốc phòng trừ sâu bệnh và chất kích

thích tăng trưởng vật nuôi, cây trồng.

- Thức ăn gia súc, gia cầm và thức ăn cho vật nuôi khác, bao gồm các loại đã

qua chế biến hoặc chưa chế biến như cám, bã, khô dầu các loại, bột cá, bột xương và

các loại thức ăn khác dùng cho gia súc, gia cầm và vật nuôi.

- Dịch vụ đào đắp, nạo vét kênh, mương, ao hồ phục vụ sản xuất nông nghiệp;

nuôi trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng; sơ chế, bảo quản sản phẩm

nông nghiệp (trừ nạo, vét kênh mương nội đồng).

Dịch vụ sơ chế, bảo quản sản phẩm nông nghiệp gồm phơi, sấy khô, bóc vỏ,

tách hạt, cát lát, xay xát, bảo quản lạnh, ướp muối và các hình thức bảo quản thông

thường khác.

- Sản phẩm trồng trọt (bao gồm cả thóc, gạo, ngô, khoai, sắn, lúa mỳ), chăn

nuôi, thủy sản, hải sản chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế làm sạch , phơi, sấy khô,

bóc vỏ, tách hạt, cắt lát, ướp muối, bảo quản lạnh và các hình thức bảo quản thông

thường khác ở khâu kinh doanh thương mại.

- Mủ cao su sơ chế như mủ cờ rếp, mủ tờ, mủ bún, mủ cốm; nhựa thông sơ chế;

lưới, dây giềng và sợi để đan lưới đánh cá bao gồm các loại lưới đánh cá, các loại sợi,

dây giềng loại chuyên dùng để đan lưới đánh cá không phân biệt nguyên liệu sản xuất.

- Thực phẩm tươi sống; lâm sản chưa qua chế biến ở khâu kinh doanh thương

mại, trừ gỗ, măng.

- Đường; phụ phẩm trong sản xuất đường, bao gồm gỉ đường, bã mía, bã bùn.

- Sản phẩm bằng đay, cói, tre, song, mây, nứa, lá, rơm, vỏ dừa, sọ dừa, bèo tây

và các sản phẩm thủ công khác sản xuất bằng nguyên liệu tận dụng từ nông nghiệp là

các loại sản phẩm như: thảm đay, sợi đay, bao đay, thảm sơ dừa, chiếu sản xuất bằng

27


đay, cói, dây thừng, mành bằng tre, trúc, chổi tre, nón lá; bông sơ chế; giấy in báo…

- Máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp: máy cày,

máy bừa, máy cấy, máy gieo hạt, máy tuốt lúa, máy gặt, máy gặt đập liên hợp, máy thu

hoạch sản phẩm nông nghiệp, máy hoặc bình bơm thuốc trừ sâu.

- Thiết bị, dụng cụ y tế gồm máy móc và dụng cụ chuyên dùng cho y tế như:

các loại máy soi, chiếu, chụp dùng để khám, chữa bệnh; các thiết bị, dụng cụ chuyên

dùng để mổ, điều trị vết thương, ô tô cứu thương;…

- Giáo cụ dùng để giảng dạy và học tập.

- Hoạt động văn hoá, triển lãm, thể dục, thể thao; biểu diễn nghệ thuật; sản xuất

phim; nhập khẩu, phát hành và chiếu phim.

- Đồ chơi cho trẻ em; Sách các loại, trừ sách không chịu thuế GTGT.

- Dịch vụ khoa học và công nghệ là các hoạt động phục vụ việc nghiên cứu

khoa học và phát triển công nghệ; các hoạt động liên quan đến sở hữu trí tuệ;…

(3) Thuế suất 10%: áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ không thuộc trường hợp

áp dụng thuế suất 0%, 5%.

Các mức thuế suất thuế GTGT nêu trên đây được áp dụng thống nhất cho từng

loại hàng hóa, dịch vụ ở các khâu nhập khẩu, sản xuất, gia công hay kinh doanh

thương mại.

Cơ sở kinh doanh nhiều loại hàng hoá, dịch vụ có mức thuế suất GTGT khác

nhau phải khai thuế GTGT theo từng mức thuế suất quy định đối với từng loại hàng

hoá, dịch vụ; nếu cơ sở kinh doanh không xác định theo từng mức thuế suất thì phải

tính và nộp thuế theo mức thuế suất cao nhất của hàng hoá, dịch vụ mà cơ sở sản xuất,

kinh doanh.

b. Phương pháp tính thuế GTGT

Thuế GTGT cơ sở kinh doanh phải nộp được tính theo một trong hai phương

pháp: phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp trên GTGT.

(1) Phương pháp khấu trừ thuế:

Phương pháp khấu trừ thuế thực hiện theo quy định tại Điều 10, Luật số

13/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về thuế giá trị gia tăng và Thông tư số

129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính.

28


* Đối tượng áp dụng:

Phương pháp khấu trừ thuế áp dụng đối với cơ sở kinh doanh thực hiện đầy đủ

chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật về kế toán, hóa đơn,

chứng từ và đăng ký nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế, trừ các đối tượng áp

dụng tính thuế theo phương pháp trực tiếp trên GTGT.

* Xác định số thuế phải nộp:Thuế GTGT

phải nộp =Số thuế GTGT

đầu ra -Số thuế GTGT

đầu vào

- Thuế GTGT đầu ra:Thuế GTGT

đầu ra =Giá bán chưa có thuế GTGT

của HH, DV chịu thuế bán ra xThuế suất

thuế GTGT

Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng tính thuế theo phương pháp khấu trừ thuế khi

bán hàng hóa, dịch vụ phải tính và thu thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra. Khi

lập hoá đơn bán hàng hóa, dịch vụ, cơ sở kinh doanh phải ghi rõ giá bán chưa có thuế,

thuế GTGT và tổng số tiền người mua phải thanh toán. Trường hợp hoá đơn chỉ ghi

giá thanh toán (trừ trường hợp được phép dùng chứng từ đặc thù), không ghi giá chưa

có thuế và thuế GTGT thì thuế GTGT của hàng hoá, dịch vụ bán ra phải tính trên giá

thanh toán ghi trên hoá đơn, chứng từ.

Đối với cơ sở kinh doanh bán hàng hoá, dịch vụ: Nếu thuế suất thuế GTGT ghi

trên hoá đơn cao hơn thuế suất đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật

về thuế GTGT thì phải kê khai, nộp thuế GTGT theo thuế suất đã ghi trên hoá; Nếu

thuế suất thuế GTGT ghi trên hoá đơn thấp hơn thuế suất đã được quy định tại các văn

bản quy phạm pháp luật về thuế GTGT thì phải kê khai, nộp thuế GTGT theo thuế suất

thuế GTGT quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật về thuế GTGT.

- Thuế GTGT đầu vào: bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT đầu

vào hoặc ghi trên chứng từ nộp GTGT của hàng hóa nhập khẩu.

- Xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:

+ Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho hoạt động sản xuất,

kinh doanh chịu thuế GTGT thì được khấu trừ toàn bộ.

29


+ Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng đồng thời cho hoạt động

sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế thì chỉ được khấu

trừ số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng

hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT. Số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ được tính

vào chi phí của hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế giá trị gia tăng.

+ Tài sản cố định là ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống (trừ ô tô sử dụng

vào kinh doanh vận chuyển hàng hoá, hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn) có

trị giá vượt trên 1,6 tỷ đồng (chưa có thuế GTGT) thì số thuế GTGT đầu vào tương

ứng với phần trị giá vượt trên 1,6 tỷ đồng không được khấu trừ.

Trong đó trị giá trên 1,6 tỷ đồng không được khấu trừ thuế là giá chưa có thuế

giá trị gia tăng.

+ Trường hợp cơ sở kinh doanh không hạch toán riêng được thì thuế GTGT đầu

vào được khấu trừ được xác định theo tỷ lệ % giữa doanh thu chịu thuế GTGT so với

tổng doanh thu thực hiện.

Ví dụ 1: Tại cơ sở sản xuất A, trong kỳ tính thuế có các số liệu như sau: Tổng

giá trị chưa có thuế GTGT của vật tư B mua vào là 500 triệu đồng (Thuế GTGT là

10%). Trong kỳ số vật tư này sử dụng cho cả hoạt động trồng mía và chế biến đóng gói

đường. Biết rằng: doanh thu của hoạt động bán mía là 400 triệu đồng và doanh thu từ

hoạt động bán đường là 600 triệu đồng.

Yêu cầu: Xác định thuế GTGT đầu vào được khấu trừ trong kỳ (kế toán không

hạch toán riêng được số thuế được khấu trừ và không được khấu trừ).

Bài làm: ĐVT: triệu đồng.

Mía (không chịu thuế): 400

Đường (chịu thuế): 600

=> Tỷ lệ khấu trừ = 600/1.000 = 0,6

=> Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ = 0,6 x 50 = 30

+ Thuế GTGT đầu vào hàng hóa, tài sản cố định mua vào bị tổn thất, bị hỏng do

thiên tai hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ, mất trộm nếu xác định được tổ chức, cá nhân có

trách nhiệm phải bồi thường thì thuế GTGT của số hàng hóa không được khấu trừ mà

tính vào giá trị bồi thường.

30


+ Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng để khiếu nại, quảng cáo

phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh cũng được khấu trừ.

+ Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ phát sinh trong tháng nào thì cơ sở kinh

doanh được kê khai khấu trừ toàn bộ khi xác định VAT phải nộp của tháng đó, không

phân biệt hàng đã xuất dùng hay chưa.

+ Trường hợp cơ sở kinh doanh phát hiện thuế GTGT đầu vào khi kê khai khấu

trừ còn sót thì đơn vị được kê khai khấu trừ bổ sung, thời gian để kê khai bổ sung tối

đa là 6 tháng kể từ tháng phát sinh hóa đơn, chứng từ bị bỏ sót.

+ Văn phòng các Tổng công ty không trực tiếp hoạt động sản xuất kinh doanh,

các đơn vị phụ thuộc (bệnh viện, trạm xá, nhà điều hành, viện, trường đào tạo,...) không

thuộc đối tượng nộp thuế GTGT thì không được khấu trừ hay hoàn thuế đầu vào.

Ví dụ 2: Tại Công ty thương mại B, trong kỳ tính thuế có các số liệu như sau:

Mua 20.000 sản phẩm X của một cơ sở sản xuất với giá chưa 10% thuế GTGT là

100.000 đ/sản phẩm. Công ty bán 18.000 sản phẩm cho cửa hàng bách hóa C với giá

chưa thuế GTGT là 120.000 đồng/sản phẩm. Bán cho khu chế xuất D 1.000 sản phẩm

với giá 140.000 đ/sản phẩm. Tính thuế GTGT phải nộp vào cuối kỳ của Công ty

thương mại B, biết rằng thuế suất thuế GTGT là 10%.

Bài giải:

Khi mua 20.000 sản phẩm X, thuế GTGT đầu vào được khấu trừ là:

20.000 x 100.000 x 10% = 200.000.000 đồng

Bán 15.000 sản phẩm cho cửa hàng bách hóa C, thuế GTGT đầu ra là:

18.000 x 120.000 x 10% = 216.000.000 đồng

Bán 1.000 sản phẩm cho khu chế xuất D, thuế GTGT đầu ra là:

1.000 x 140.000 x 0% = 0 đồng Thuế GTGT

phải nộp =Số thuế GTGT

đầu ra -Số thuế GTGT

đầu vào

= 216.000.000 – 200.000.000 = 16.000.000 đồng.

(2) Phương pháp trực tiếp

* Điều kiện áp dụng:

- Cá nhân sản xuất, kinh doanh là người Việt Nam.

31


- Tổ chức, cá nhân là người nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam không thành lập

pháp nhân tại Việt Nam chưa thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ theo quy

định để làm căn cứ tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

- Cơ sở kinh doanh mua, bán vàng, bạc, đá quý, ngoại tệ.* Xác định số thuế phải nộp:

Thuế GTGT

phải nộp =Giá trị gia tăng của HH,

DV chịu thuế xThuế suất thuế

GTGT

GTGT của

hàng hóa, DV =Doanh số của hàng hóa,

dịch vụ bán ra -Giá vốn của

hàng hóa bán ra

- Doanh số của hàng hóa, dịch vụ bán ra bao gồm các khoản phụ thu phí và phí

thu thêm ngoài giá bán mà cơ sở kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu tiền

hay chưa.

- Giá vốn của hàng hóa, dịch vụ bán ra bao gồm cả các khoản phí và thuế tính

trong giá thanh toán hàng hóa, dịch vụ mua vào.

- Trường hợp doanh nghiệp không hạch toán được số vật tư, hàng hóa, dịch vụ mua vào, tương ứng với doanh số bán ra thì xác định:

Giá vốn

hàng bán =Doanh số

tồn đầu kỳ +Doanh số

mua trong kỳ -Doanh số tồn

cuối kỳ

* Phương pháp xác định GTGT làm căn cứ tính thuế:

- Đối với doanh nghiệp thực hiện đầy đủ việc mua, bán hàng hóa, dịch vụ có

hóa đơn chứng từ ghi chép sổ sách thì GTGT được xác định căn cứ giá mua bán ghi

trên chứng từ.

Ví dụ: Một cơ sở sản xuất A, trong tháng sản xuất được 500 sản phẩm A, xuất

bán được 450 sản phẩm với giá bán 500 triệu đồng. Giá vật tư mua vào sản xuất 500

sản phẩm gồm:

Nguyên vật liệu chính: mua của doanh nghiệp B áp dụng theo phương pháp

khấu trừ với giá mua chưa thuế GTGT là 300 triệu đồng, thuế suất GTGT 10%.

Vật liệu và dịch vụ mua ngoài có hóa đơn bán hàng là 50 triệu đồng.

32


Yêu cầu: Tính thuế GTGT mà cơ sở A phải nộp, biết thuế suất thuế GTGT của

sản phẩm A là 10%.

Bài làm: Giá trị gia tăng của hàng hóa bán ra:

500 - 450 x300 x (1 + 10%) + 50

= 158 triệu đồng500

Thuế GTGT phải nộp: 158 x 10% = 15,8 triệu đồng.

- Đối với các cá nhân hay hộ kinh doanh chưa thực hiện hay thực hiện chưa đầy

đủ hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ thì cơ quan thuế sẽ căn cứ vào tình hình kinh

doanh của từng hộ để ấn định mức doanh thu tính thuế GTGT.

- Đối với cơ sở kinh doanh đã thực hiện đầy đủ hóa đơn, chứng từ bán hàng,

xác định được đúng doanh số của hàng hóa, dịch vụ bán ra nhưng không có đủ hóa

đơn mua hàng. Khi đó GTGT sẽ được tính:

GTGT = Doanh thu (theo hóa đơn) x Tỷ lệ % GTGT trên doanh thu.

GTGT được tính = Doanh thu ấn định x Tỷ lệ % GTGT trên doanh thu.

Tỷ lệ % GTGT trên doanh thu được quy định như sau:

+ Đối với kinh doanh thương mại: 10%

+ Ngành sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu

nguyên vật liệu: 30%

+ Dịch vụ, xây dựng (trừ xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu): 50%

1.1.2.3. Hoàn thuế giá trị gia tăng

Hoàn thuế GTGT là việc Nhà nước trả lại số thuế GTGT mà đối tượng nộp thuế

đã nộp cho ngân sách Nhà nước trong một số trường hợp nhất định. Cụ thể hơn, hoàn

thuế GTGT là việc ngân sách Nhà nước trả lại cho cơ sở kinh doanh hoặc tổ chức, cá

nhân mua hàng hóa, dịch vụ về số tiền thuế đầu vào đã trả khi mua hàng hóa, dịch vụ

mà cơ sở kinh doanh còn chưa được khấu trừ trong kỳ tính thuế. Hoặc hàng hóa, dịch

vụ trong trường hợp tiêu dùng của tổ chức, cá nhân đó không thuộc diện chịu thuế.

- Cơ sở sản xuất – kinh doanh tính thuế theo phương pháp khấu trừ được hoàn

thuế trong các trường hợp:

33


+ Cơ sở kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế được hoàn thuế

nếu trong 3 tháng liên tục trở lên có lũy kế số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ lớn

hơn số thuế GTGT đầu ra được xét hoàn thuế.

Ví dụ: Doanh nghiệp X kê khai thuế GTGT có số thuế GTGT đầu ra, đầu vào

như sau: ĐVT: triệu đồng

Nhìn vào bảng dưới, Doanh nghiệp X lũy kế 3 tháng liên tục có số thuế đầu vào

lớn hơn số thuế đầu ra Doanh nghiệp X thuộc đối tượng hoàn thuế GTGT với số thuế 150 triệu đồng.

Tháng kêkhai thuế

Thuế đầu vào được khấu trừ

trong tháng

Thuế đầu ra phát sinh trong

tháng

Thuế phải nộp

Lũy kế số thuế đầu vào chưa khấu trừ

(1) (2) (3) (4) (5)

Tháng 01/2010 300 200 -100 -100

Tháng 02/2010 400 450 +50 -50

Tháng 03/2010 400 300 -100 -150

+ Cơ sở có hoạt động xuất khẩu có số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ 200

triệu trở lên thì được xét hoàn thuế theo tháng hoặc theo chuyến hàng.

- Cơ sở kinh doanh mới thành lập đang trong giai đoạn đầu tư đã đăng ký nộp

thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ nhưng chưa phát sinh doanh thu để tính thuế

GTGT đầu ra từ 1 năm trở lên thì được xét hoàn thuế theo năm. Trường hợp tài sản

đầu tư có giá trị lớn, số thuế GTGT đầu vào lớn thì được xét hoàn thuế theo quý.

- Các tổ chức sử dụng tiền viện trợ nhân đạo hoặc viện trợ không hoàn lại để

mua hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam thì được hoàn lại số thuế GTGT đầu vào khi mua

hàng hóa, dịch vụ.

- Các cơ sở kinh doanh trong trường hợp chia, tách, hợp nhất, giải thể, phá sản,

chuyển đổi hình thức sở hữu có số thuế GTGT nộp thừa.

- Tổ chức ở Việt Nam sử dụng tiền viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại

của tổ chức, cá nhân nước ngoài.

34


1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

1.2.1. Chứng từ sử dụng

Tờ khai thuế GTGT (01/GTGT); Bảng kê hoá đơn hàng hoá, dịch vụ bán ra

(01-1/GTGT); Bảng kê hoá đơn chứng từ hàng hoá, dịch vụ mua vào (01-2/GTGT);

Các loại chứng từ đặc thù (in sẵn giá thanh toán đã có thuế)...

1.2.2. Kế toán thuế giá trị gia tăng

1.2.2.1. Kế toán thuế GTGT được khấu trừ

a. Tài khoản sử dụng

Tài khoản 133 – Thuế GTGT được khấu trừ: Dùng để phản ánh số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và còn lại được khấu trừ.

Nợ Tài khoản 133 Có

Số dư đầu kỳ

Tổng số phát sinh Nợ Tổng số phát sinh Có

Dư Nợ - Bên Nợ:

Số dư đầu kỳ: Số thuế GTGT chưa được khấu trừ, chưa được hoàn lại đầu kỳ.

Số phát sinh: Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.

- Bên Có:

Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ; Số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa mua

vào nhưng đã trả lại, được giảm giá; Số GTGT đầu vào đã được hoàn lại.

- Dư Nợ: Phản ánh số thuế GTGT đầu vào còn được khấu trừ, số thuế GTGT

đầu vào được hoàn lại nhưng ngân sách Nhà nước chưa hoàn trả.

TK 133 có 2 tài khoản cấp 2: TK 1331 - Thuế GTGT được khấu trừ của HHDV;

TK 1332 - Thuế GTGT được khấu trừ của TSCĐ.

b. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

(1) Khi mua hàng hóa, dịch vụ dùng để sản xuất HHDV chịu thuế GTGT theo phương

pháp khấu trừ.

Nợ TK 152,153, 156, 211...: Giá mua chưa có thuế GTGT

Nợ TK 133: Thuế GTGT phải nộp được khấu trừ

35

http://tanet.vn/thue-viet-nam.nsf/9adbd87630a34aaa4725779a003ec97f/B.%20Khai%20thue/2.%20GTGT/3.%2001%20-%202%20GTGT%20bang%20ke%20dau%20vao%20-%20OK.doc

http://tanet.vn/thue-viet-nam.nsf/9adbd87630a34aaa4725779a003ec97f/B.%20Khai%20thue/2.%20GTGT/2.%2001%20-%201%20GTGT%20Bang%20ke%20dau%20ra%20-%20OK.doc

http://tanet.vn/thue-viet-nam.nsf/9adbd87630a34aaa4725779a003ec97f/B.%20Khai%20thue/2.%20GTGT/1.%2001%20%20GTGT%20To%20khai%20khau%20tru%20thang%20-%20CC.xls


Có TK 111, 112, 331: Tổng số tiền thanh toán

+ Mua nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ sử dụng luôn cho hoạt động SXKD.

Nợ TK 621, 627, 641,...: Giá mua chưa có thuế GTGT

Nợ TK 133: Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ

Có TK 111, 112, 331: Tổng số tiền thanh toán

+ Khi hàng hoá mua được gửi bán hoặc chuyển thẳng cho khách hàng và chịu

thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế.

Nợ TK 157, 632: Giá mua chưa có thuế GTGT


Có TK 111, 112, 331,...: Tổng số tiền thanh toán

Ví dụ 1: Doanh nghiệp A có tình hình phát sinh trong kỳ như sau:

a. Mua hàng hóa nhập kho giá mua chưa thuế GTGT là 5.000.000 đồng, thuế

GTGT 10%. Doanh nghiệp đã dùng tiền mặt thanh toán.

b. Mua vật liệu đưa vào sản xuất sản phẩm: giá mua chưa thuế 10.000.000

đồng, thuế GTGT 5%. Doanh nghiệp chưa thanh toán tiền cho người bán.

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ trên.


a. Nợ TK 156: 5.000.000

Nợ TK 133: 500.000

Có TK 111: 5.500.000

b. Nợ TK 621: 10.000.000

Nợ TK 133: 500.000

Có TK 331: 10.500.000

(2) Khi nhập khẩu vật tư, hàng hóa, TSCĐ dùng cho hoạt động SXKD

Nợ TK 152, 153, 156, 211: Vật tư, hàng hóa, TSCĐ nhật kho

Có TK 333 (3332, 3333): Thuế và các khoản phải nộp NN.

Có TK 111, 112, 331: Thanh toán bằng TM, TGNH, phải trả

- Đồng thời phản ánh số thuế GTGT được khấu trừ:

36


+ Trường hợp: doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: hàng

hoá nhập khẩu dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá chịu thuế GTGT.


Có TK 33312: Thuế GTGT của hàng nhập khẩu

+ Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp

Nợ TK 152, 156, 211:

Có TK 3331:

Ví dụ 2: Doanh nghiệp A nhập khẩu một số hàng hóa có giá mua tính ra tiền

Việt Nam là 100.000.000 đồng chưa thanh toán cho người bán, thuế suất thuế nhập

khẩu là 60.000.000, chi phí vận chuyển bốc dỡ 2.000.000 trả bằng tiền mặt. Thuế

GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu là 10%. Doanh nghiệp đã dùng TGNH thanh toán

thuế nhập khẩu và thuế GTGT đầu vào. Yêu cầu: Hạch toán nghiệp vụ phát sinh.

Bài giải: ĐVT: đồng.

- BT1: Khi nhập khẩu hàng hóa

Nợ TK 156: 160.000.000

Có TK 331: 100.000.000

Có TK 3333: 60.000.000

- BT2: Chi phí vận chuyển bốc dỡ

Nợ TK 156: 2.000.000

Có TK 111: 2.000.000

- BT3: Đồng thời phản ánh số thuế GTGT được khấu trừ:

Nợ TK 133: 16.00.000

Có TK 33312: 16.000.000

- BT4:

Nợ TK 3333: 60.000.000

Nợ TK 33312: 16.000.000

Có TK 112: 76.000.000

(3) Hàng mua nhưng trả lại, hoặc hàng đã mua được giảm giá:

Nợ TK 111, 112, 331: Tổng số tiền

Có TK 152, 156,...: NVL, HH chưa thuế GTGT.

Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ.

37


- Cuối kỳ, kế toán xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ vào số thuế

GTGT đầu ra khi xác định số thuế GTGT phải nộp trong kỳ, kế toán ghi:

Nợ TK 3331: Thuế GTGT phải nộp.


Khi doanh nghiệp nhận được tiền hoàn thuế từ ngân sách Nhà nước, kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112: Số tiền nhận về.


(4) Trường hợp mua vật tư, hàng hóa, TSCĐ, bất động sản đầu tư dùng chung cho hoạt

động SXKD hàng hóa chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ; và hàng hóa

không chịu thuế nhưng không tách riêng ra được, kế toán ghi:

- Khi mua vật tư, hàng hóa, TSCĐ, BĐS đầu tư:

Nợ TK 152, 156, 211, 217: Vật tư, hàng hóa nhập kho

Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ

Có TK 111, 112, 331: Số tiền phải thanh toán.

- Cuối kỳ, kế toán xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, không được

khấu trừ trên cơ sở phân bổ tỷ lệ doanh thu

Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ trong kỳ:

Nợ TK 3331: Thuế GTGT phải nộp

Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ

- Số thuế đầu vào không được khấu trừ tính vào giá vốn hàng bán hoặc ghi vào

chi phí sản xuất kinh doanh.

Nợ TK 632:

Có TK 133: Số thuế GTGT không được khấu trừ

- Trường hợp số thuế đầu vào không được khấu trừ lớn, tính vào giá vốn hàng

bán của kỳ kế toán sau:

Nợ TK 142, 242: Chi phí trả trước


- Kỳ sau sẽ phân bổ theo bút toán trên, kết chuyển GVHB của kỳ kế toán sau:

Nợ TK 632:

Có TK 142, 242:

38


Ví dụ 3: Doanh nghiệp A mua một số vật liệu để sản xuất ra 2 mặt hàng A, B;

Mặt hàng A chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế, mặt hàng B chịu thuế

TTĐB. Tổng trị giá vật liệu mua về nhập kho dùng để sản xuất ra sản phẩm A và B là

10.000.000 đồng (giá chưa có thuế GTGT 10%), doanh nghiệp thanh toán bằng tiền

gửi ngân hàng. Cuối kỳ kế toán đã phân bổ thuế GTGT đầu vào cho mặt hàng A và B.

Biết rằng: Doanh số bán hàng A và B lần lượt là: 23.000.000 và 27.000.000 đồng.

Yêu cầu: Hạch toán nghiệp vụ phát sinh.


- BT1: Khi mua vật liệu:

Nợ TK 152: 10.000.000

Nợ TK 133: 1.000.000

Có TK 111: 11.000.000

- BT2: Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ trong kỳ:Mức phân bổ thuế GTGT đầu vào cho mặt hàng A =

23.000.000x 1.000.000 = 460.000

23.000.000 + 27.000.000

Nợ TK 3331: 460.000

Có TK 133: 460.000

- Phân bổ thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ (mặt hàng B):

Nợ TK 632: 540.000

Có TK 133: 540.000

(5) Vật tư, hàng hóa, TSCĐ mua vào bị tổn thất do thiên tai, bị mất xác định do trách

nhiệm của các tổ chức, cá nhân phải bồi thường.

- Khi chưa có quyết định xử lý:

Nợ TK 138 (1381): Phải thu khác

Có TK 133 (1331, 1332): Thuế GTGT được khấu trừ

- Khi có quyết định xử lý:

Nợ TK 111: Thu bằng tiền mặt

Nợ TK 334: Khấu trừ vào tiền lương


Có TK 138: Phải thu khác (1381)

39


(6) Đối với hàng hóa, dịch vụ mua ngoài để xuất khẩu được khấu trừ, hoàn thuế GTGT

đầu vào khi đảm bảo đủ điều kiện, thủ tục làm hồ sơ để khấu trừ hoàn thuế GTGT đầu

vào theo quy định

- Khi mua hàng hóa, vật tư:

Nợ TK 152, 156: Vật tư, hàng hóa


Có TK 111, 112, 331: Tổng số tiền

- TH 1: Khi được hoàn thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu:

Nợ TK 111, 112: Nhận bằng TM, TGNH

Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331)

- TH 2: Có quyết định nhưng chưa được hoàn tiền:

Nợ TK 138: Phải thu khác


(7) Cuối kỳ kế toán xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ vào số thuế GTGT

đầu ra. Xác định số thuế phải nộp

Nợ TK 3331: Thuế GTGT phải nộp


(8) Ngân sách Nhà nước hoàn thuế GTGT đầu vào: TH doanh nghiệp được hoàn thuế:

Nợ TK 111, 112: Nhận bằng TM, TGNH

Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331, 1332)

1.2.2.2. Kế toán thuế phải nộp Nhà nước

a. Tài khoản sử dụng

Tài khoản 3331 áp dụng cho các cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế và cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp tính trực tiếp trên GTGT.


Dư đầu kỳ Dư đầu kỳ


Dư Nợ Dư Có

40


- Bên Nợ: Số dư đầu kỳ: Thuế GTGT nộp thừa đầu kỳ

Số phát sinh: Thuế GTGT đã được khấu trừ; Số thuế GTGT đã nộp vào ngân

sách Nhà nước; Thuế GTGT của hàng bán bị trả lại, bị giảm giá.

- Bên Có: Số dư đầu kỳ: Thuế GTGT phải nộp đầu kỳ

Số phát sinh: Thuế GTGT đầu ra; Thuế GTGT hàng nhập khẩu

Dư Có: Số thuế GTGT còn phải nộp.

Dư Nợ: Tài khoản này có số dư Nợ trong trường hợp số thuế GTGT phải nộp

nhỏ hơn số thuế đã nộp hoặc số thuế được xét miễn giảm.

Tài khoản 3331 được chi tiết thành 2 tài khoản cấp 3:

TK 33311 – Thuế GTGT đầu ra

TK 33312 – Thuế GTGT hàng nhập khẩu

b. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu

(1) Khi bán hàng hóa hay cung cấp dịch vụ chịu thuế GTGT: Có 2 trường hợp:

- TH1: Nếu đơn vị tính GTGT theo phương pháp khấu trừ

Nợ TK 111, 112, 131: Tổng số tiền đã thu bằng TM, TGNH, Pthu KH

Có TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp

- TH2: Nếu đơn vị tính GTGT theo phương pháp trực tiếp:

Nợ TK 111, 112, 131: Tổng giá thanh toán bao gồm cả GTGT


Cuối kỳ, khi tính được thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp, kế toán ghi:

Nợ TK 511: Số thuế GTGT phải nộp trừ vào doanh thu


(2) Cho thuê TSCĐ hữu hình, vô hình, BĐS đầu tư và nhận tiền trước nhiều kỳ:

Nợ TK 111, 112: Tổng số tiền thanh toán


Có TK 3387: Doanh thu chưa thực hiện

- Định kỳ kế toán tính và kết chuyển doanh thu kinh doanh cho thuê hoạt động

tài sản trong kỳ:

Nợ TK 3387: Doanh thu chưa thực hiện

41


Có TK 5113: Doanh thu cung cấp dịch vụ

Có TK 5117: Doanh thu kinh doanh BĐSĐT

- Trường hợp hợp đồng cho thuê không thực hiện được nữa

Nợ TK 3387: Đối tượng tương ứng với kỳ chưa thực hiện được

Nợ TK 3331: Số thuế tương ứng.

Có TK 111, 112: Tổng số tiền trả lại bằng ...

Ví dụ 1: Doanh nghiệp A nộp thuế theo phương pháp khấu trừ có các nghiệp vụ

kinh tế phát sinh như sau:

a. Nhận tiền của khách hàng, trả trước về hoạt động cho thuê TSCĐ bằng tiền gửi

ngân hàng, tổng số tiền nhận được 165 triệu trong đó thuế 15 triệu thuê trong vòng 15 năm.

b. Giả sử hết năm thứ 10, hợp đồng cung cấp dịch vụ cho thuê không thực hiện

tiếp DN A đã trả lại bằng tiền mặt cho bên đi thuê là 55 triệu trong đó thuế 5 triệu.

Yêu cầu: Định khoản nghiệp vụ phát sinh.

Bài giải:

a. BT1: Nợ TK 112: 165

Có TK 3331: 15

Có TK 3387: 150

BT2: Định kỳ:

Nợ TK 3387: 10

Có TK 5113: 10

b. Nợ TK 3387: 50

Nợ TK 3331: 5

Có TK 111: 55

(3) Bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp, doanh nghiệp áp dụng theo phương

pháp khấu trừ thuế:




Có TK 3387: Doanh thu chưa thực hiện

Ví dụ 2: Doanh nghiệp X bán 1 lô sản phẩm theo phương thức trả góp giá xuất

kho là 40 triệu, giá bán trả 1 lần là 60 triệu chưa có thuế GTGT, lãi trả chậm trong

42


vòng 6 tháng là 1,8 triệu, thuế suất thuế GTGT 10%. Khách hàng thanh toán lần đầu

cho doanh nghiệp bằng tiền mặt tại thời điểm mua hàng.

Bài giải: Tổng số tiền khách hàng trả = 60 + 60 x 10% + 1,8 = 67,8 triệu đồng.

Số tiền khách hàng trả từng tháng = 67,8/6 = 11,3 triệu đồng

BT1: Nợ TK 632: 40

Có TK 156: 40

BT2: Nợ TK 111: 11,3

Nợ TK 131: 56,5

Có TK 511: 60

Có TK 3331: 6

Có TK 3387: 1,8

BT3: Hàng tháng:

Nợ TK 3387: 0,3

Có TK 515: 0,3

(4) Bán hàng theo phương thức hàng đổi hàng:

- Dùng vật tư, hàng hóa chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ để đổi lấy

hàng hóa sử dụng cho hoạt động SXKD HHDV chịu thuế theo phương pháp khấu trừ:

+ Căn cứ vào hóa đơn lập cho khách hàng:

Nợ TK 131: Tổng giá thanh toán

Có TK 511: Giá bán chưa có thuế GTGT

Có TK 3331: Thuế GTGT của HHDV đưa đi trao đổi.

+ Căn cứ hóa đơn giá trị gia tăng của số hàng nhận về:

Nợ TK 152, 153, 156...: Giá mua chưa thuế GTGT


Có TK 131: Phải thu của khách hàng

- Dùng vật tư, hàng hóa nhận về để sử dụng cho hoạt động không chịu thuế

GTGT

Nợ TK 152, 153, 156: Nhập kho NVL, CCDC, HH

Có TK 131: Phải thu khách hàng

(5) Kế toán thanh lý BĐSĐT:

- Trường hợp theo phương pháp khấu trừ:

43


+ BT1: Giảm nguyên giá BĐS đầu tư

Nợ TK 214: Hao mòn TSCĐ

Nợ TK 632: Giá trị còn lại

Có TK 217: Bất động sản đầu tư

+ BT2: Doanh thu bất động sản đầu tư:



Có TK 5117: Doanh thu kinh doanh BĐSĐT

- Phương pháp trực tiếp:

+ BT1: Giảm nguyên giá BĐS đầu tư

Nợ TK 214: Hao mòn TSCĐ

Nợ TK 632: Giá trị còn lại

Có TK 217: BĐS đầu tư

+ BT2: Phản ánh doanh thu


Có TK 5117: Doanh thu bao gồm cả thuế GTGT.

+ BT3: Cuối kỳ tính ra số thuế phải nộp theo phương pháp trực tiếp:

Nợ TK 5117: Doanh thu kinh doanh BĐSĐT


(6) Xuất hàng hóa, sản phẩm tiêu dùng nội bộ, khuyến mãi phục vụ cho hoạt động

SXKD HHDV chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ

- Phản ánh giá vốn của hàng hóa, sản phẩm:

Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán

Có TK 155, 156: Thành phẩm, hàng hóa.

- Phản ánh doanh thu:

Nợ TK 621, 627, 641, 642: Dùng cho sản xuất kinh doanh

Có TK 512: theo giá vốn hoặc giá xuất kho của hàng hóa, SP.

- Đồng thời kê khai thuế GTGT cho sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng nội bộ.



44


(7) Xuất sản phẩm, hàng hóa tiêu dùng nội bộ phục vụ cho sản xuất kinh doanh hàng

hóa không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp:

- Phản ánh giá vốn của hàng hóa, sản phẩm xuất dùng:

Nợ TK 632: giá vốn hàng bán

Có TK 155, 156: thành phẩm, hàng hóa

- Đồng thời ghi doanh thu bán hàng nội bộ:

Nợ TK 621, 627, 641, 642...: dùng cho sản xuất kinh doanh

Có TK 512: Theo giá vốn hoặc CPSX của sản phẩm, hàng hóa đó

Có TK 3331: Thuế GTGT

Ví dụ 3: Doanh nghiệp X tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Trong

kỳ, doanh nghiệp xuất 1 lô sản phẩm dùng để sản xuất sản phẩm A là sản phẩm không

chịu thuế GTGT, giá xuất kho là 50 triệu. Biết giá bán của sản phẩm tương đương trên

thị trường tại cùng thời điểm phát sinh là 70 triệu, giá chưa có thuế GTGT với thuế

suất thuế GTGT là 10%. Yêu cầu: Hạch toán nghiệp vụ phát sinh.

Bài giải:

- Phản ánh giá vốn

Nợ TK 632: 50

Có TK 155: 50

- Đồng thời ghi doanh thu bán hàng nội bộ

Nợ TK 621: 57

Có TK 512: 50

Có TK 3331: 7

(8) Xuất sản phẩm, hàng hóa để trả thay lương thưởng cho cán bộ công nhân viên và

người lao động, kế toán ghi:

- Phản ánh giá vốn:

Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán

Có TK 155, 156: Thành phẩm, hàng hóa

- Phản ánh giá bán:

Nợ TK 334: Tổng giá thanh toán

Có TK 512: Giá chưa thuế GTGT

Có TK 3331: Thuế GTGT

45


Ví dụ 4: (tiếp VD 3): Doanh nghiệp X dùng lô sản phẩm để trả thay lương cho

cán bộ công nhân viên. Yêu cầu: Hạch toán nghiệp vụ phát sinh.

Bài giải:

BT1: Nợ TK 632: 50

Có TK 155: 50

BT2: Nợ TK 334: 77

Có TK 512: 70

Có TK 3331: 7

(9) Trường hợp hàng bán bị trả lại, kế toán ghi:

- Ghi giảm nguyên giá:

Nợ TK 155, 156: Thành phẩm, hàng hóa

Có TK 632: Giá vốn hàng bán

- Đồng thời:

Nợ TK 531: Giá bán chưa thuế GTGT

Nợ TK 3331: Thuế GTGT

Có TK 111, 112, 131: Tổng giá thanh toán

(10) Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp đến cuối kỳ

tính ra số thuế GTGT phải nộp.

Nợ TK 511, 515, 711: Số thuế GTGT phải nộp


1.2.2.3. Kế toán thuế GTGT được giảm trừ

Căn cứ vào quyết định giảm trừ thuế GTGT phải nộp của cơ quan chức năng và

các chứng từ thu tiền, kế toán ghi:

Nợ TK 3331: Số thuế được trừ vào số phải nộp kỳ tiếp theo

Nợ TK 111, 112: Số tiền thuế được ngân sách Nhà nước trả lại

Có TK 711: Tổng số thuế được giảm trừ

1.2.2.4. Kế toán hoàn thuế giá trị gia tăng

Căn cứ vào quyết định hoàn thuế của cơ quan thuế, kế toán ghi:

Nợ TK 3331: Số thuế GTGT phải nộp trong kỳ

Nợ TK 111, 112: Số tiền hoàn thuế GTGT được nhận lại trong kỳ

Có TK 133: Giảm thuế GTGT được hoàn lại hoặc được khấu trừ

46


TÓM TẮT CHƯƠNG I

Thuế GTGT là loại thuế tính trên phần giá trị tăng thêm của sản phẩm, hàng

hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.

Đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh

ở Việt Nam, trừ các đơi tượng không chịu thuế GTGT theo quy định.

Căn cứ tính thuế GTGT là giá tính thuế và thuế suất. Giá tính thuế tùy từng trường

hợp cụ thể, thuế suất thuế GTGT được quy định có 3 mức thuế suất: 0%, 5% và 10%.

Về phương pháp tính thuế GTGT gồm 2 phương pháp: phương pháp khấu trừ

thuế và phương pháp trực tiếp.

- Phương pháp khấu trừ thuế:Thuế GTGT

phải nộp=

Số thuế GTGT

đầu ra -

Số thuế GTGT

đầu vào

Trong đó: Thuế GTGT đầu ra:Thuế GTGT

đầu ra=

Giá bán chưa có thuế GTGT

của HH, DV chịu thuế bán ra x

Thuế suất

thuế GTGT

Thuế GTGT đầu vào: bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT đầu vào

hoặc ghi trên chứng từ nộp GTGT của hàng hóa nhập khẩu.

- Phương pháp trực tiếp:

Thuế GTGT

phải nộp =Giá trị gia tăng của

HH, DV chịu thuế xThuế suất thuế

GTGT

GTGT của

hàng hóa, =Doanh số của hàng

hóa, dịch vụ bán ra -Giá vốn của

hàng hóa bán

47


DV ra

Hoàn thuế GTGT là việc Nhà nước trả lại số thuế GTGT mà đối tượng nộp thuế

đã nộp cho ngân sách Nhà nước trong một số trường hợp nhất định.

BÀI TẬP CUỐI CHƯƠNG I

I. Câu hỏi trắc nghiệm

1. Công ty X bán cho Công ty Y lô hàng A với giá bán chưa thuế GTGT là

50.000.000 đồng, thuế GTGT 10%. Vậy giá tính thuế GTGT của lô hàng là:

a, 50.000.000

b, 5.000.000

c, 55.000.000

d, Các câu trên đều sai

2. Công ty X bán cho Công ty Y lô hàng A với giá 50.000.000 đồng, thuế

GTGT 10%. Công ty X ghi nhận tài khoản bên:

a, Nợ TK 133 với số tiền 50.000.000 đồng

b, Có TK 3331 với số tiền 5.000.000 đồng

c, Có TK 3331 với số tiền 55.000.000 đồng

d, Các câu trên đều đúng.

3. Công ty X ở Việt Nam thuê một Công ty ở nước ngoài sửa chữa tàu biển, giá

thanh toán theo hợp đồng phải trả Công ty ở nước ngoài là 400.000.000 thì Công ty X

phải tính và nộp thuế GTGT 10% trên 400.000.000 đồng. Thuế GTGT phải nộp và

được khấu trừ là:

a, Nợ TK 133: 4.000.000

Có TK 3331: 4.000.000

b, Nợ TK 3331: 40.000.000

Có TK 133: 40.000.000

48


c, Nợ TK 133: 40.000.000

Có TK 3331: 40.000.000

d, Nợ TK 3331: 4.000.000

Có TK 133: 4.000.000

4. Công ty A thuê Công ty B thực hiện xây dựng lắp đặt mở rộng sản xuất. Tổng

giá trị công trình chưa có thuế GTGT là 120 tỷ, trong đó: Giá trị xây lắp: 48 tỷ, giá trị

thiết bị bên B cung cấp và lắp đặt 72 tỷ. Vậy, bên B sẽ tính thêm phần thuế GTGT:

a, 4.800.000.000 đồng

b, 7.200.000.000 đồng

c, 12.000.000.000 đồng

d, Tất cả các câu trên đều sai

5. Công ty A thuê Công ty B thực hiện xây dựng lắp đặt mở rộng sản xuất.

Tổng giá trị công trình chưa có thuế GTGT là 120 tỷ, trong đó: Giá trị xây lắp: 48 tỷ,

giá trị thiết bị bên B cung cấp và lắp đặt 72 tỷ. Khi nhận bàn giao nhà xưởng, tổng số

tiền bên A phải thanh toán cho bên B là:

a, 132.000.000.000 đồng

b, 124.800.000.000 đồng

c, 127.200.000.000 đồng

d, Các câu trên đều sai.

6. Nhà xuất bản Thống kê bán sách A cho Công ty phát hành sách B. Giá bán in

trên bìa (giá có thuế GTGT) với giá 126.000 đồng/quyển, phí phát hành 25% là 31.5000

đồng/quyển. Nhà xuất bản xuất bản phẩm trực tiếp cho người sử dụng (bán trực tiếp

không qua cơ sở phát hành), giá tính thuế GTGT của hoạt động xuất bản được xác định:

a, 126.000 đồng

b, 90.000 đồng

c, 120.000 đồng

d, 94.500 đồng

7. NXB Thống kê bán sách A cho Công ty phát hành sách B. Giá bán in trên bìa (đã

có thuế GTGT) với giá 126.000 đồng/quyển, phí phát hành 25% là 31.5000 đồng/quyển.

NXB phát hành sản phẩm qua cơ sở phát hành thì giá tính thuế của xuất bản phẩm:

49


a, 126.000 đồng

b, 90.000 đồng

c, 120.000 đồng

d, 94.500 đồng

8. Doanh nghiệp Z sản xuất sản phẩm A, gồm: mua từ Công ty X 15.000 kg

nguyên liệu với giá chưa thuế 10%, thuế GTGT 75.000 đồng/kg. Mua từ Công ty Y theo

hóa đơn GTGT, tiền thuế GTGT là 380.000.000 đồng. Tập hợp các hóa đơn bán hàng

trong kỳ, trị giá hàng hóa dịch vụ mua vào là 520.000.000 đồng, thuế GTGT là 10%.

Thuế GTGT đầu vào của sản phẩm A là:

a, 380.000.000 đồng

b. 492.500.000 đồng

c, 112.500.000 đồng

d, 520.000.000 đồng

9. Doanh nghiệp Z sản xuất sản phẩm A, gồm: mua từ Công ty X 15.000 kg

nguyên liệu với giá chưa thuế 10%, thuế GTGT 75.000 đồng/kg. Mua từ Công ty Y theo

hóa đơn GTGT, tiền thuế GTGT là 380.000.000 đồng. Tập hợp các hóa đơn bán hàng

trong kỳ, trị giá hàng hóa dịch vụ mua vào là 520.000.000 đồng, thuế GTGT là 10%.

Hạch toán thuế GTGT đầu vào của sản phẩm A bằng cách ghi bên:

a, Nợ TK 133: 380.000.000 đồng

b, Nợ TK 133: 492.000.000 đồng

c, Có TK 3331: 492.500.000 đồng

d, Tất cả các câu trên đều sai

10. Doanh nghiệp X để sử dụng cho sản xuất sản phẩm B: Mua từ Công ty M: trị

giá hàng hóa dịch vụ mua vào chưa thuế GTGT 10% là 120.000.000 đồng. Mua từ Công

ty N: trị giá hàng hoas dịch vụ mua vào bao gồm 10% thuế GTGT là 330.000.000 đồng.

Tập hợp các Hóa đơn bán hàng trong kỳ, trị giá hàng hóa dịch vụ mua vào 350.000.000

đồng, thuế GTGT 10%. Thuế GTGT đầu vào của sản phẩm B:

a, 12.000.000 đồng

b, 33.000.000 đồng

c, 42.000.000 đồng

50


d, 35.000.000 đồng

II. Bài tập

Bài 1: Doanh nghiệp X trong tháng 10/2010 có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh:

1. Ngày 1/10, nhập khẩu một lô hàng hóa, giá trị phải thanh toán cho người bán

là 100.000.000đ, thuế nhập khẩu 30%, thuế GTGT 10%, đã nhập kho hàng hóa.

2. Ngày 5/10, doanh nghiệp thanh toán toàn bộ số tiền ngày 1/10 cho người bán

và thuế bằng chuyển khoản.

3. Ngày 10/10, xuất kho bán lô hàng ở NV1, giá bán bao gồm cả thuế GTGT là

200.000.000 đồng.

4. Doanh nghiệp thanh toán tiền điện cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong

tháng theo giá cả VAT 10% là 20.000.000 đồng bằng tiền mặt. Trong đó, dùng cho bộ

phận sản xuất là 60%, cho bộ phận bán hàng 20%, QLDN là 20%.

5. Các chi phí bán hàng khác:

Khấu hao TSCĐ: 10.000

Lương: 25.000

Trích BHXH, BHYT và KPCĐ theo tỷ lệ quy định

Chi phí khác bằng tiền mặt 6.000 (chưa thuế GTGT)

6. Chi phí quản lý doanh nghiệp:


Lương: 30.000

Trích BHXH, BHYT và KPCĐ theo tỷ lệ quy định.

Chi phí khác bằng tiền mặt 16.500 (bao gồm thuế GTGT)

7. Doanh thu tiêu thụ các loại hàng hóa phát sinh trong tháng chưa bao gồm

thuế GTGT là 200.000.000 đồng, khách hàng đã thanh toán ½ bằng chuyển khoản, số

còn lại khách hàng chưa thanh toán. Giá vốn của hàng hóa là 110.000.000 đồng.

Yêu cầu:

1. Tính số thuế GTGT được khấu trừ, số thuế GTGT phải nộp.

2. Định khoản.

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.

51


Bài 2: Tại doanh nghiệp thương mại và dịch vụ Hoa Lan áp dụng phương pháp

kê khai thường xuyên, trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:

1. Nhập kho công cụ, dụng cụ A mua của đơn vị A với giá mua 330.000.000

đồng, gồm thuế GTGT 10%, đã chuyển khoản cho người bán 50% số tiền.

2. Nhập kho 5.000 sản phẩm đơn giá 4.290 đồng/sản phẩm, gồm 10% thuế

GTGT chưa thanh toán cho người bán X. Chi phí vận chuyển bốc dỡ 500.000 đồng,

thuế 5% đã thanh toán bằng tiền mặt.

3. Nhập kho công cụ, dụng cụ B mua của đơn vị Dũng Thành với giá mua

180.000.000 đồng, thuế GTGT 10%, chưa thanh toán tiền cho người bán.

4. Xuất kho công cụ, dụng cụ A có trị giá 100 triệu đồng cho phân xưởng sản

xuất. Biết rằng trị giá CCDC xuất dùng được phân bổ dần vào CPSX trong vòng 10 kỳ.

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ phát sinh.

Bài 3: Tại doanh nghiệp thương mại X hạch toán thuế GTGT theo phương pháp

khấu trừ trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau:

1. Nhập kho 10.000 USD lô hàng, thuế nhập khẩu, thuế GTGT phải nộp là 10%

tiền chưa thanh toán cho khách hàng. Tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh 19.000

đồng/USD. Chi phí vận chuyển lô hàng về kho của doanh nghiệp là 1.500.000 đồng,

thuế GTGT là 10%, doanh nghiệp thanh toán cho bên vận chuyển hàng bằng tiền mặt.

2. Doanh nghiệp mua một số sản phẩm nhập kho với giá mua 50.000.000 đồng,

thuế GTGT 10%, chưa thanh toán tiền cho người bán Y.

3. DN mua một lô hàng với tổng giá thanh toán gồm 10% thuế GTGT, phải trả

cho nhà cung cấp B là 110.000.000 đồng, đề xuất bán thẳng cho khách hàng C.

4. Hàng hóa của người bán Y (NV2) có một số không đạt yêu cầu chất lượng

(trị giá 3.000.000) nên DN đã trả lại và được người bán Y cho trừ vào số tiền còn nợ.

5. Doanh nghiệp ứng trước cho đơn vị Hoa Lan 100.000.000 đồng bằng chuyển

khoản để đặt mua dàn máy cho phân xưởng sản xuất.

Yêu cầu: Định khoản.

Bài 4: Công ty Du lịch A, trong tháng 10/20xx có các nghiệp vụ kinh tế phát

sinh sau:

52


1. Thực hiện hợp đồng với Công ty A đưa 100 nhân viên của Công ty A đi tham

quan từ Hà Nội đến Sapa về về lại Hà Nội trong vòng 3 ngày với giá trọn gói là

3.300.000 đồng/người.

2. Thực hiện hợp đồng với Công ty B đưa 50 nhân viên của Công ty B đi tham

quan từ Việt Nam sang Nam Ninh - Trung Quốc và về lại Việt Nam trong vòng 5 ngày

với giá trọn gói là 10.000.000 đồng/khách. Công ty du lịch A đã ký hợp đồng với

Công ty du lịch Nam Ninh với giá 7.800.000 đồng/khách và Công ty du lịch Nam

Ninh phải lo toàn bộ vé máy bay, ăn, ở và tham quan theo chương trình thỏa thuận tại

Nam Ninh.

3. Thực hiện hợp đồng với Công ty du lịch X ở Thái Lan theo hình thức trọn

gói đưa một đoàn du khách Thái Lan đến tham quan Việt Nam và về lại Thái Lan

trong vòng 9 ngày, với tổng giá thanh toán quy ra đồng Việt Nam là 960 triệu đồng.

Công ty du lịch A phải lo toàn bộ vé máy bay, ăn, ở, tham quan theo chương trình thỏa

thuận. Riêng vé máy bay từ Thái Lan sang Việt Nam và ngược lại hết 300 triệu đồng.

- Yêu cầu: Xác định thuế GTGT phát sinh ở từng nghiệp vụ và thuế GTGT phải

nộp trong tháng của Công ty du lịch A.

Biết rằng: Thuế GTGT của các dịch vụ là 10%; Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ

trong tháng 20 triệu đồng.

CHƯƠNG II

KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

Mục tiêu của Chương II:

Khái quát về thuế TTĐB;

Khái niệm, đặc điểm của thuế tiêu thụ đặc biệt.

Nôi dung cơ bản của luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành: Đối tượng nộp thuế,

đối tượng chịu thuế và đối tượng không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, căn cứ và phương

pháp tính thuế TTĐB, hoàn thuế TTĐB.

Nội dung công tác kế toán thuế GTGT: chứng từ sử dụng, tài khoản sử dụng và

phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.

2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

2.1.1. Khái niệm và đặc điểm thuế tiêu thụ đặc biệt


53


Thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng phổ biến ở các nước trên thế giới với

những tên gọi khác nhau: ở Pháp gọi là thuế tiêu dùng đặc biệt, ở Thụy Ðiển gọi là

thuế đặc biệt; ở nước ta, tiền thân của thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành là thuế hàng hóa

được ban hành năm 1951. Lúc này Nhà nước đánh thuế hàng hóa với nhiều mức khác

nhau, những hàng hóa là tư liệu sản xuất và hàng hóa phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng

thiết yếu của người dân, Nhà nước không đánh thuế hoặc đánh thuế rất thấp. Ngược

lại, Nhà nước lại đánh thuế rất cao đến các mặt hàng xa xỉ, cao cấp, chưa cần thiết:

vàng mã, rượu, bia,...

Ðến năm 1990, Bộ ài chính soạn thảo dự án luật thuế mới, đổi thuật ngữ “thuế

hàng hóa” thành “thuế tiêu thụ đặc biệt” và được Quốc hội thông qua ngày

30/06/1990. Sau đó được sửa đổi bổ sung tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 9 và thông

qua ngày 05/07/1993. Lần sửa đổi năm 1993, diện hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

thu hẹp lại còn 4 nhóm hàng: thuốc lá điếu, rượu, bia, pháo các loại. Thời kỳ này, thuế

TTĐB không đánh vào hàng hóa nhập khẩu vì chúng được tính trong Luật thuế xuất

khẩu, nhập khẩu. Nhưng đến năm 1995, sau lần sửa đổi này, nhằm thực hiện công

bằng giữa hàng hóa sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu, thuế TTĐB mới đánh vào

hàng nhập khẩu.

Thuế TTĐB tại nước ta đã được điều chỉnh sửa đổi, bổ sung nhiều lần. Hiện

nay, để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội nước ta trong giai đoạn mới, tại kỳ họp

thứ 4 Quốc hội khóa XII ngày 14/11/2008 QH đã thông qua Luật thuế TTĐB số

27/2008/QH12.

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu đánh vào hoạt động tiêu dùng hàng

hóa, dịch vụ đặc biệt trong danh mục Nhà nước quy định.

Một số loại hàng hóa, dịch vụ đặc biệt là hàng hóa, dịch vụ không thiết yếu,

thậm chí xa xỉ đối với đại bộ phận dân cư hiện nay. Thông thường hàng hóa, dịch vụ

chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không nhiều và thay đổi tùy theo điều kiện kinh tế xã hội và

mức sống dân cư.

Ví dụ: Hàng hóa: thuốc lá, rượu,…; Dịch vụ: chơi Gols, casino,…

2.1.1.2. Đặc điểm và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt

54


Bên cạnh những đặc điểm vốn có của thuế gián thu, thuế tiêu thụ đặc biệt còn

có các đặc trưng riêng biệt sau:

- Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế một giai đoạn, loại thuế này chỉ thu một lần

trong quá trình lưu thông của hàng hóa qua các giai đoạn sản xuất (nhập khẩu) hàng

hóa, cung ứng dịch vụ.

- Danh mục các hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không nhiều và có

thể thay đổi phụ thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội, chính sách định hướng

tiêu dùng và mức sống của dân cư.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt có mức động viên cao với mức thuế suất cao hơn so với

thuế tiêu dùng thông thường.

Thuế TTĐB có thể được xác định trên cơ sở giá trị hoặc trên cơ sở đơn vị đo

lường khác và thường được thu với mức thuế suất cao hơn so với thuế tiêu dùng thông

thường. Đặc điểm này thể hiện quan điểm điều tiết của Nhà nước thông qua thuế tiêu

thụ đặc biệt.

* Vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt:

- Thuế tiêu thụ đặc biệt góp phần định hướng sản xuất, nhập khẩu và tiêu dùng

xã hội. Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thường là những mặt hàng khó có

thể thay thế được đối với người tiêu dùng nên số thuế tiêu thụ đặc biệt dễ được nhà

cung cấp chuyển sang cho người tiêu dùng gánh chịu thông qua việc tăng giá bán. Tuy

nhiên, hoạt động kinh doanh của nhà cung cấp cũng chịu sự tác động của thuế do sự

tăng giá làm thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Biến động của giá cả hàng hóa, dịch

vụ khi áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt tác động đến cung và cầu hàng hóa dịch vụ chịu

thuế, từ đó góp phần hướng dẫn hoạt động sản xuất, nhập khẩu hay kinh doanh dịch vụ

thuộc diện chịu thuế cũng như tiêu dùng xã hội nói chung.

- Huy động nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Tuy phạm vi chi phối không lớn

và chỉ thu một lần đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế nhưng với thuế suất cao cùng

với đặc điểm khó thay thế của hàng hóa, dịch vụ về thuế nên số thu về thuế tiêu thụ

đặc biệt chiếm một tỉ lệ đáng kể trong số thu thuế của ngân sách nhà nước. Mặt khác,

do thu một lần và thu tập trung ở khâu sản xuất hay nhập khẩu nên số thu thuế được

huy động một cách thuận lợi.

55


Biểu đồ 2.1: Thuế tiêu thụ đặc biệt hàng sản xuất trong nước

(Nguồn thu và viện trợ của Chính phủ)

- Điều tiết thu nhập của các đối tượng tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ chịu thuế,

đặc biệt là người tiêu dùng có thu nhập cao. Đây có thể xem như một giải pháp kết

hợp, bên cạnh thuế thu nhập cá nhân, nhằm làm giảm nhẹ tính lũy thoái của thuế giá trị

gia tăng, có thể điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư.

2.1.2. Nội dung cơ bản của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành

Các văn bản pháp luật hiện hành quy định về thuế TTĐB bao gồm:

Luật số 27/2008/QH12 ngày 14/11/2008 của Quốc hội về thuế tiêu thụ đặc biệt.

Nghị định 26/2009/NĐ-CP ngày 16 tháng 3 năm 2009 của Chính phủ quy định

chi tiết một số điều của luật thuế TTĐB.

Thông tư số 64/2009/TT-BTC ngày 27/3/2009 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi

hành Nghị định số 26/2009/NĐ-CP ngày 16/3/2009 của Chính phủ quy định chi tiết thi

hành Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật thuế giá trị gia tăng.

2.1.2.1. Đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt

Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt là tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng

hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trường hợp tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh xuất khẩu mua hàng hoá

thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt của cơ sở sản xuất để xuất khẩu nhưng không

xuất khẩu mà tiêu thụ trong nước thì tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh xuất

khẩu là người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

2.1.2.2. Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

22,12029,058

35,70640,112

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

Tỷ đồng

2009 2010 Dự toán 2011

Thuế TTĐB

2008

56


Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được thực hiện theo quy định tại Điều 2

Luật thuế tiêu thụ đặc biệt số 27/2008/QH12, Điều 2 Nghị định số 26/2009/NĐ-CP

ngày 16/3/2009 của Chính phủ.

Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bao gồm 10 loại hàng hóa và 6 loại dịch vụ:

- Hàng hóa:

+ Thuốc lá điếu, xì gà và chế phẩm khác từ cây thuốc lá dùng để hút, hít, nhai,

ngửi, ngậm.

+ Rượu

+ Bia

+ Xe ô tô dưới 24 chỗ, kể cả xe ô tô vừa chở người, vừa chở hàng loại có từ hai hàng

ghế trở lên, có thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng.

+ Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3.

+ Tàu bay, du thuyền.

+ Xăng các loại, chế phẩm tái hợp và các chế phẩm khác để pha chế xăng.

+ Điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống.

+ Bài lá

+ Vàng mã, hàng mã.

- Dịch vụ:

+ Kinh doanh vũ trường, mát xa, karaoke.

+ Kinh doanh casino; trò chơi điện tử.

+ Kinh doanh đặt cược.

+ Kinh doanh golf bao gồm bán thẻ hội viên, vé chơi gôn.

+ Kinh doanh xổ số.

2.1.2.3. Đối tượng không chịu thuế

Thuế TTĐB cũng có tính lãnh thổ giống như thuế GTGT, những hàng hóa

không tiêu dùng trên lãnh thổ Việt Nam sẽ không phải chịu thuế TTĐB. Các trường

hợp hàng hóa không thuộc diện chịu thuế TTĐB:

Các hàng hóa, dịch vụ trong danh mục chịu thuế TTĐB sẽ không phải chịu thuế

trong các trường hợp sau:

57


(1) Hàng hoá do các cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài

bao gồm cả hàng hoá bán, gia công cho doanh nghiệp chế xuất, trừ ô tô dưới 24 chỗ

ngồi bán cho doanh nghiệp chế xuất.

- Cơ sở sản xuất hàng hoá thuộc diện chịu thuế TTĐB nếu tạm xuất khẩu, tái

nhập khẩu theo giấy phép tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu, trong thời hạn chưa phải nộp

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu theo chế độ quy định thì khi tái nhập khẩu không phải

nộp thuế TTĐB, nhưng khi cơ sở sản xuất bán hàng hoá này phải nộp thuế TTĐB.

- Hàng hóa do cơ sở sản xuất bán hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu

để xuất khẩu theo hợp đồng kinh tế.

Đối với hàng hoá cơ sở xuất khẩu mua, nhận uỷ thác xuất khẩu để xuất khẩu

nhưng không xuất khẩu mà tiêu thụ trong nước, cơ sở kinh doanh xuất khẩu phải kê

khai, nộp thuế TTĐB đối với các hàng hoá này khi tiêu thụ (bán) trong nước.

- Hàng hoá mang ra nước ngoài để bán tại hội chợ triển lãm ở nước ngoài.

(2) Hàng hóa nhập khẩu trong các trường hợp sau:

- Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại; quà tặng, quà biếu.

- Hàng hóa quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, hàng

hóa chuyển khẩu.

- Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu, nếu thực tái xuất khẩu trong thời hạn

không phải nộp thuế nhập khẩu theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế

nhập khẩu thì không phải nộp thuế TTĐB tương ứng với số hàng thực tái xuất khẩu.

- Hàng tạm nhập khẩu để dự hội chợ, triển lãm, nếu thực tái xuất khẩu trong

thời hạn chưa phải nộp thuế nhập khẩu theo chế độ quy định.

- Đồ dùng của tổ chức, cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao

theo quy định của pháp luật về miễn trừ ngoại giao.

- Hàng mang theo người trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế nhập khẩu của cá

nhân người Việt Nam và người nước ngoài khi xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu VN.

- Hàng nhập khẩu để bán miễn thuế tại các cửa hàng bán hàng miễn thuế theo

quy định của pháp luật.

(3) Hàng hoá nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan, hàng hoá từ nội địa

bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hoá được mua

58


bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ xe ô tô chở người dưới 24 chỗ.

(4) Tàu bay, du thuyền sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hoá,

hành khách và kinh doanh du lịch.

Trường hợp tàu bay, du thuyền thuộc diện không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

nhưng sau đó không sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hoá, hành

khách và kinh doanh du lịch thì phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt theo giá trị còn lại sau

khi trừ giá trị đã khấu hao theo quy định.

(5) Xe ô tô không thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB là các loại xe theo thiết kế của

nhà sản xuất được sử dụng làm xe cứu thương, xe chở phạm nhân, xe tang lễ; xe thiết kế

vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở được từ 24 người trở lên; xe ô tô chạy trong khu

vui chơi, giải trí, thể thao không đăng ký lưu hành và không tham gia giao thông.

(6) Điều hoà nhiệt độ có công suất từ 90.000 BTU trở xuống, theo thiết kế của

nhà sản xuất chỉ để lắp trên phương tiện vận tải, bao gồm: ô tô, toa xe lửa, tàu, thuyền,

tàu bay.

2.1.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt

Căn cứ tính thuế TTĐB là giá tính thuế của hàng hóa dịch vụ chịu thuế GTGT và thuế suất thuế TTĐB:

Thuế TTĐB

phải nộp =Giá tính thuế

TTĐB xThuế suất thuế

TTĐB

a. Giá tính thuế TTĐB

Giá tính thuế TTĐB của hàng hóa, dịch vụ là giá bán hàng hóa, giá cung ứng

dịch vụ của cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa có thuế TTĐB và chưa có thuế GTGT,

bao gồm cả khoản thu thêm tính ngoài giá bán hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ nếu có

mà cơ sở sản xuất kinh doanh được hưởng.

Giá tính thuế TTĐB của hàng hóa, dịch vụ được xác định cụ thể như sau:

- Đối với hàng hóa sản xuất trong nước

Giá tính thuế

TTĐB =Giá bán chưa có thuế GTGT

1 + Thuế suất thuế TTĐB

59


Ví dụ 1: Cơ sở sản xuất A bán bài lá (là hàng hóa chịu thuế TTĐB), giá bán

một bộ bài chưa thuế GTGT là 14.000 đồng/sản phẩm, thuế suất thuế TTĐB là 40%.

Xác định giá tính thuế TTĐB và thuế TTĐB phải nộp?

Bài làm:

Giá tính

thuế TTĐB =14.000

= 10.000 (đồng/sản phẩm) 1 + 40%

Thuế TTĐB phải nộp = 10.000 x 40% = 4.000 (đồng/sản phẩm)

Trường hợp cơ sở sản xuất hàng hóa chịu thuế TTĐB bán hàng qua các chi

nhánh, cửa hàng, cơ sở phụ thuộc thì giá làm căn cứ tính thuế TTĐB là giá do các chi

nhánh, cửa hàng, cơ sở phụ thuộc bán ra chưa có thuế GTGT.

Chú ý: Đối với rượu chai, bia chai, bia lon khi tính thuế TTĐB không được trừ

giá trị vỏ bao bì.

Mặt hàng bia chai nếu có đặt tiền cược vỏ chai, định kỳ hàng quý cơ sở sản xuất

và khách hàng thực hiện quyết toán số tiền đặt cược vỏ chai thì số tiền đặt cược tương

ứng giá trị số vỏ chai không thu hồi được phải đưa vào doanh thu tính thuế TTĐB.

Ví dụ 2: Quý I năm 2011, Công ty A bán 2.000 chai bia cho khách hàng B và

có thu tiền cược vỏ chai với mức 1.000đ/vỏ chai, tổng số tiền đặt cược là 2.000.000đ.

Hết quý Công ty A và khách hàng B thực hiện quyết toán: số vỏ chai thu hồi là 1.800

vỏ chai, số vỏ chai không thu hồi được là 200 vỏ chai. Yêu cầu:

+ Số tiền phải trả lại cho khách hàng là bao nhiêu?

+ Tính thuế TTĐB số vỏ chai không thu hồi được?

Bài làm:

Công ty A trả lại cho khách hàng B số tiền là: 1.800 x 1.000 = 1.800.000 đồng

Thuế TTĐB số vỏ chai không thu hồi được: (200 x 1.000) x 45% = 90.000 đồng

Số tiền đặt cược tương ứng số vỏ chai không thu hồi được là 200.000 đ, Công

ty A phải đưa vào doanh thu tính thuế TTĐB.

- Đối với hàng nhập khẩu:

Giá tính thuế TTĐB đối với hàng nhập khẩu thuộc diện chịu thuế TTĐB được xác định:

Giá tính = Giá tính thuế + Thuế nhập

60


thuế TTĐB nhập khẩu khẩu

Ví dụ 3: Doanh nghiệp A nhập khẩu xe ô tô từ 16 đến 24 chỗ ngồi là mặt hàng

chịu thuế TTĐB và thuế nhập khẩu, giá tính thuế nhập khẩu là 30.000 USD/chiếc và

thuế suất thuế nhập khẩu là 70%, thuế suất thuế TTĐB là 15%.

Doanh nghiệp có phải nộp thuế GTGT ở khâu nhập khẩu hay không? Tính số

thuế GTGT phải nộp?

Bài làm: Doanh nghiệp phải nộp thuế ở khâu nhập khẩu, ĐVT: USD

Giá tính thuế = Giá nhập khẩu + Thuế nhập khẩu + Thuế TTĐB

= 30.000 + 30.000 x 70% + (30.000 + 30.000 x 70%) x 15% = 58.650

Thuế GTGT phải nộp = 58.650 x 10% = 5.865

Giá tính thuế nhập khẩu được xác định theo các quy định của Luật thuế xuất

khẩu, thuế nhập khẩu. Trường hợp thuế nhập khẩu được miễn hoặc giảm thì giá tính

thuế TTĐB tính theo số thuế sau khi được miễn hoặc giảm.

- Đối với hàng hóa gia công:

Là giá tính thuế của hàng hóa bán ra của cơ sở giao gia công hoặc giá bán của

sản phẩm cùng loại hoặc tương đương tại cùng thời điểm bán hàng chưa có thuế

GTGT và chưa có thuế TTĐB.

Ví dụ 4: Cơ sơ A nhận gia công 1.000 cây thuốc lá cho nhà máy thuốc lá Sài

Gòn, giá nhận gia công là 8.000 đồng/cây. Thuế suất thuế TTĐB của thuốc lá là 65%,

giá bán chưa có thuế GTGT của thuốc lá thành phẩm tại nhà máy thuốc lá Sài Gòn là

150.000 đồng/cây. Xác định giá tính thuế TTĐB khi cơ sở A xuất trả hàng gia công?

Bài làm:

Giá tính thuế TTĐB:

[1.000 x 150.000 / (1 +65% )] = 90.909.091 đồng.

- Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp, trả chậm: giá tính thuế

TTĐB là giá bán chưa có thuế TTĐB và thuế GTGT của hàng hóa bán ra theo phương

thức trả tiền một lần, không bao gồm khoản trả lãi góp.

Ví dụ 5: Công ty TNHH A sản xuất xe ô tô 4 chỗ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ

đặc biệt với thuế suất 50%, Công ty A có 2 phương thức bán xe:

61


+ Nếu trả chậm trong vòng 12 tháng với giá bán chưa có thuế giá trị gia tăng là

350.000.000 đồng/chiếc, lãi suất 1 triệu đồng/tháng.

+ Nếu trả ngay 1 lần thì bán với giá 330.000.000 đồng/chiếc.

Trong tháng Công ty bán được 10 chiếc xe, trong đó có 3 chiếc xe theo phương

thức trả chậm.

Yêu cầu: Xác định giá tính thuế TTĐB?

Bài làm:

Giá tính thuế TTĐB: 10 x 330.000.000/(1 + 50%) = 2.200.000.000 đồng

- Đối với dịch vụ chịu thuế TTĐB:

Giá tính thuế TTĐB là giá cung ứng dịch vụ của cơ sở kinh doanh chưa có thuế

TTĐB và thuế GTGT.

Giá tính thuế



Giá dịch vụ chưa có thuế GTGT làm căn cứ xác định giá tính thuế TTĐB đối

với một số dịch vụ quy định:

+ Đối với kinh doanh gôn là doanh thu chưa có thuế GTGT về bán thẻ hội viên,

giá bán vé chơi gôn bao gồm cả tiền phí chơi gôn và tiền ký quỹ (nếu có).

+ Kinh doanh casinô, trò chơi điện tử có thưởng là doanh thu từ hoạt động này

trừ số tiền đã trả thưởng cho khách.

+ Kinh doanh vũ trường, mát xa, karaoke, giá tính thuế là doanh thu của các

hoạt động kinh doanh trong vũ trường, cơ sở kinh doanh mát xa, karaoke, bao gồm cả

doanh thu của dịch vụ ăn uống và các dịch vụ khác đi kèm (ví dụ: tắm, xông hơi trong

cơ sở mát-xa).

Ví dụ 6: Doanh thu chưa có thuế GTGT kinh doanh ở Cơ sở mát xa A trong kỳ tính thuế là

280.000.000 đồng (bao gồm cả ăn uống). Tính giá tính thuế TTĐB và thuế TTĐB?

Giá tính thuế

TTĐB =260.000.000

= 200.000.000 (đồng)1 + 30%

Thuế TTĐB = 200.000.000 x 30% = 60.000.000 (đồng)

- Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng

62


Là giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương

đương tại thời điểm phát sinh các hoạt động này.

b. Thuế suất

Thực hiện theo quy định tại điều 7 Luật thuế TTĐB số 27/2008/QH12

BIỂU THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆTTT Hàng hoá, dịch vụ Thuế suất (%)I Hàng hoá 1 Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá 652

Rượu a) Rượu từ 20 độ trở lên Từ ngày 01/01/2010 đến hết ngày 31/12/2012 45 Từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 50b) Rượu dưới 20 độ 25

3

Bia Từ ngày 01/01/2010 đến hết ngày 31/12/2012 45 Từ ngày 01/01/2013 50

4

Xe ô tô dưới 24 chỗ a) Xe ô tô chở người từ 9 chỗ trở xuống, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g

Loại có dung tích xi lanh từ 2.000 cm3 trở xuống 45 Loại có dung tích xi lanh trên 2.000 cm3 đến 3.000

cm3 50

Loại có dung tích xi lanh trên 3.000 cm3 60b) Xe ô tô chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g

30

c) Xe ô tô chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g

15

d) Xe ô tô vừa chở người, vừa chở hàng, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g

15

đ) Xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng.

Bằng 70% mức thuế suất AD cho xe cùng loại QĐ tại điểm 4a, 4b, 4c và 4d

e) Xe ô tô chạy bằng năng lượng sinh học Bằng 50% mức thuế suất AD cho xe cùng loại QĐ tại điểm 4a, 4b,

63


TT Hàng hoá, dịch vụ Thuế suất (%)4c và 4d

g) Xe ô tô chạy bằng điện Loại chở người từ 9 chỗ trở xuống 25Loại chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ 15Loại chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ 10Loại thiết kế vừa chở người, vừa chở hàng 10

5Xe mô tô 2 bánh, xe mô tô 3 bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3 20

6 Tàu bay 307 Du thuyền 30

8Xăng các loại, nap-ta, chế phẩm tái hợp và các chế phẩm khác để pha chế xăng

10

9 Điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống 1010 Bài lá 4011 Vàng mã, hàng mã 70II Dịch vụ 1 Kinh doanh vũ trường 402 Kinh doanh mát xa, karaoke 30 3 Kinh doanh ca-si-nô, trò chơi điện tử có thưởng 304 Kinh doanh đặt cược 305 Kinh doanh gôn 206 Kinh doanh xổ số 15

2.1.2.5. Hoàn thuế, khấu trừ thuế, giảm thuế

a. Hoàn thuế

Người nộp thuế TTĐB được hoàn thuế đã nộp trong các trường hợp sau đây:

Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu bao gồm:

- Hàng hóa nhập khẩu đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng còn lưu kho, lưu bãi

tại cửa khẩu và đang chịu sự giám sát của cơ quan hải quan, được tái xuất ra nước ngoài.

- Hàng hóa nhập khẩu đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt để giao, bán hàng cho nước

ngoài thông qua các đại lý tại Việt Nam; hàng hóa nhập khẩu để bán cho các phương

tiện của các hãng nước ngoài trên các tuyến đường quốc tế qua cảng Việt Nam và các

phương tiện của Việt Nam trên các tuyến đường quốc tế theo quy định của Chính phủ.

64


- Hàng tạm nhập khẩu để tái xuất khẩu theo phương thức kinh doanh hàng tạm

nhập tái xuất khi tái xuất khẩu được hoàn lại số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp tương

ứng với số hàng tái xuất khẩu.

- Hàng nhập khẩu đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng tái xuất khẩu ra nước ngoài

được hoàn lại số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp đối với số hàng xuất trả lại nước ngoài.

- Hàng tạm nhập khẩu để dự hội chợ, triển lãm, giới thiệu sản phẩm hoặc để

phục vụ công việc khác trong thời hạn nhất định đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, khi tái

xuất khẩu được hoàn thuế.

Trường hợp hàng tạm nhập khẩu để tái xuất khẩu, nếu đã thực tái xuất khẩu

trong thời hạn nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

thì không phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt tương ứng với số hàng thực tế đã tái xuất.

- Hàng nhập khẩu đã nộp thuế TTĐB theo khai báo, nhưng thực tế nhập khẩu ít

hơn so với khai báo; hàng nhập khẩu trong quá trình nhập khẩu bị hư hỏng, mất có lý

do xác đáng, đã nộp thuế TTĐB.

- Đối với hàng nhập khẩu chưa phù hợp về chất lượng, chủng loại theo hợp

đồng, giấy phép nhập khẩu (do phía chủ hàng nước ngoài gửi sai), có giám định của cơ

quan có thẩm quyền kiểm nghiệm và xác nhận của chủ hàng nước ngoài mà được phép

nhập khẩu thì cơ quan Hải quan kiểm tra và xác nhận lại số thuế TTĐB phải nộp, nếu

có số thuế đã nộp thừa thì được hoàn lại, nếu nộp thiếu thì phải nộp đủ số phải nộp.

Hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu

được hoàn lại số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp tương ứng với số nguyên liệu dùng để

sản xuất hàng hóa thực tế xuất khẩu.

Cơ sở sản xuất, kinh doanh quyết toán thuế khi sáp nhập, chia, tách, giải thể,

phá sản, chuyển đổi hình thức sở hữu, giao, bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp nhà

nước có số thuế tiêu thụ đặc biệt nộp thừa, cơ sở có quyền đề nghị cơ quan thuế hoàn

lại số thuế tiêu thụ đặc biệt nộp thừa.

b. Khấu trừ thuế

Người nộp thuế sản xuất hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

bằng nguyên liệu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nếu có chứng từ hợp pháp thì được khấu

trừ số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp đối với nguyên liệu khi xác định số thuế tiêu thụ

65


đặc biệt phải nộp ở khâu sản xuất. Số thuế tiêu thụ đặc biệt được khấu trừ tương ứng

với số thuế tiêu thụ đặc biệt của nguyên liệu sử dụng để sản xuất ra hàng hóa chịu thuế

TTĐB xuất bán.

Việc khấu trừ tiền thuế tiêu thụ đặc biệt được thực hiện khi kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt theo công thức sau:

Số thuế TTĐB

phải nộp=

Số thuế TTĐB phải nộp

của hàng chịu thuế TTĐB

xuất kho tiêu thụ trong kỳ

-

Số thuế TTĐB đã nộp ở khâu NL

mua vào tương ứng với số hàng

xuất kho tiêu thụ trong kỳ

Ví dụ 1: Cơ sở A nhập khẩu rượu 390 về sản xuất rượu thuốc và bán rượu thuốc

ra ngoài thị trường. Doanh nghiệp có phải nộp thuế TTĐB ở khâu thương mại không?

Ví dụ 2: Trong kỳ kê khai thuế, cơ sở A phát sinh các nghiệp vụ sau:

+ Nhập khẩu 20.000 lít rượu 420, đã nộp thuế TTĐB khi nhập khẩu 500 triệu đồng.

+ Xuất kho 15.000 lít để sản xuất 18.000 chai rượu.

+ Xuất bán 10.000 chai rượu, số thuế TTĐB phải nộp của 10.000 chai rượu

xuất bán là 600 triệu đồng.

Yêu cầu: Xác định số thuế TTĐB cơ sở A phải nộp trong kỳ?

Bài làm:

Số thuế TTĐB đã nộp ở khâu nhập khẩu rượu phân bổ cho 10.000 chai rượu đã

bán ra là: 500.000.000 x 15.000/20.000 x 10.000/18.000= 208.333.333 đồng.

Thuế TTĐB cơ sở A phải nộp trong kỳ là: 600.000.000 - 208.333.333 = 391.666.667 đ

c. Giảm thuế

Người nộp thuế sản xuất hàng hoá thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt gặp

khó khăn do thiên tai, tai nạn bất ngờ được giảm thuế.

Mức giảm thuế được xác định trên cơ sở tổn thất thực tế do thiên tai, tai nạn bất

ngờ gây ra nhưng không quá 30% số thuế phải nộp của năm xảy ra thiệt hại và không

vượt quá giá trị tài sản bị thiệt hại sau khi được bồi thường (nếu có).

2.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT


Hóa đơn bán hàng; Tờ khai thuế TTĐB (mẫu số 01/TTĐB); Bảng kê bán hàng

hóa, dịch vụ chịu thuế (01-1/TTĐB); Thông báo nộp thuế TTĐB; Phiếu thu, phiếu

chi,...

66


2.2.2. Tài khoản sử dụng

Tài khoản 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt


Dư đầu kỳ


Dư Có

Số dư đầu kỳ (Bên Có): Thuế TTĐB phải nộp

Bên Nợ: Thuế TTĐB đã nộp vào ngân sách Nhà nước

Bên Có: Thuế TTĐB phát sinh trong kỳ

Dư Có: Thuế TTĐB phải nộp

2.2.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

2.2.3.1. Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng nhập khẩu

(1) Khi nhập khẩu vật tư, hàng hóa, TSCĐ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB, kế

toán căn cứ vào hóa đơn mua hàng nhập khẩu và thông báo của cơ quan Hải quan để

phản ánh giá trị hàng nhập khẩu và thuế nhập khẩu, thuế TTĐB phải nộp. Kế toán ghi:

Nợ TK 152, 156, 211,...: Giá nhập khẩu, thuế nhập khẩu và thuế TTĐB phải nộp.

Có TK 111, 112, 331: Giá nhập khẩu

Có TK 3332: Thuế TTĐB phải nộp

Có TK 3333: Thuế nhập khẩu phải nộp

Ví dụ 1: Công ty A nhập khẩu 1 lô hàng X với giá 20.000.000 đồng, lô hàng

chịu thuế TTĐB 45%, thuế nhập khẩu 20%, thanh toán bằng TGNH.

Nợ TK 156: 34.000.000

Có TK 112: 20.000.000

Có TK 3333: 4.000.000

Có TK 3332: 10.800.000

(2) Khi nộp thuế, căn cứ vào chứng từ nộp thuế nhập khẩu và thuế TTĐB của

hàng nhập khẩu, kế toán ghi:

Nợ TK 3333: Thuế nhập khẩu phải nộp

67


Nợ TK 3332: Thuế TTĐB phải nộp

Có TK 111, 112: Số tiền nộp thuế.

Ví dụ 2: DN A nhập khẩu lô hàng rượu trên 400 của DN B, giá nhập khẩu 2.000

USD, thuế suất thuế nhập khẩu 51%, thuế suất thuế TTĐB 45%, thuế GTGT 10%, DN

chưa thanh toán tiền mua hàng, thuế nộp bằng tiền gửi ngân hàng. Tỷ giá giao dịch

liên ngân hàng 21.000 VND/USD.

Bài làm:

BT1: Nợ TK 156: 91.959.000

Có TK 331: 42.000.000

Có TK 3333: 21.420.000

Có TK 3332: 28.539.000

BT2: Thuế GTGT hàng nhập khẩu:

Nợ TK 133: 9.195.900

Có TK 33312: 9.195.900

BT3: Nợ TK 3333: 21.420.000

Nợ TK 3332: 28.539.000

Nợ TK 33312: 9.195.900

Có TK 112: 59.154.900

(3) Nếu doanh nghiệp nộp thuế nhập khẩu và thuế TTĐB cho hàng nhập khẩu,

khi tái xuất khẩu sẽ được hoàn lại số thuế nhập khẩu và thuế TTĐB đã nộp tương ứng

với số hàng xuất khẩu. Số thuế TTĐB được NSNN hoàn lại, kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112: Số tiền được hoàn lại

Nợ TK 3332: Số tiền được trừ vào số thuế TTĐB phải nộp

Có TK 632, 711: Số tiền thuế được hoàn lại.

(4) Trường hợp doanh nghiệp đã nộp thuế TTĐB cho hàng nhập khẩu theo khai

báo, nhưng thực tế nhập khẩu ít hơn so với khai báo (do hàng hóa bị hư hỏng, mất có

lý do xác đáng,...) thì số thuế TTĐB nộp thừa sẽ được hoàn lại. Phản ánh số thuế

TTĐB nộp thừa được hoàn lại:

Nợ TK 111, 112: Số tiền thuế được hoàn lại

Nợ TK 3332: Số tiền thuế được trừ vào số thuế TTĐB phải nộp

68


Có TK 152, 156, 211,...: Ghi giảm giá của hàng hóa chưa xuất khẩu

Có TK 632: Ghi giảm giá của hàng hóa đã xuất bán

(5) Đối với thuế TTĐB của hàng nhập khẩu bị buộc phải xuất trả lại nước ngoài

thì số thuế TTĐB đã nộp của lô hàng này sẽ được hoàn lại hoặc được trừ vào số thuế

phải nộp trong kỳ:

- Phản ánh giá trị hàng nhập khẩu trả lại người bán:

Nợ TK 331: Giảm số tiền phải trả người bán

Có TK 152, 156, 211,...: Giá nhập khẩu của hàng trả lại

- Phản ánh số thuế TTĐB đã nộp được hoàn lại bằng tiền hoặc trừ vào số thuế

TTĐB phải nộp trong kỳ, kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112: Số tiền thuế được hoàn lại

Nợ TK 3332: Số tiền thuế được trừ vào số thuế TTĐB phải nộp

Có TK 152, 156, 211,...: Ghi giảm giá của hàng hóa chưa xuất kho.

Ví dụ 3: DN A buộc phải xuất trả lại toàn bộ số hàng cho bên DN B ở nước ngoài

vì một số lý do, số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu đã nộp được hoàn lại bằng tiền

gửi ngân hàng.

BT1: Giá trị hàng xuất khẩu phải nhập khẩu trở lại:

Nợ TK 331: 42.000.000

Có TK 156: 42.000.000

BT2: Thuế TTĐB đã nộp được hoàn lại:

Nợ TK 112: 49.959.000

Có TK 156: 49.959.000

2.2.3.2. Kế toán thuế TTĐB của hàng hóa dịch vụ sản xuất trong nước

(1) Khi bán HHDV thuộc diện chịu thuế TTĐB, kế toán phản ánh doanh thu

bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ bao gồm cả thuế TTĐB nhưng chưa có thuế GTGT

Nợ TK 111, 112, 131,...: Tổng giá thanh toán

Có TK 511: Doanh thu


Ví dụ 4: Xuất bán 1 lô hàng hóa trị giá xuất kho là 100.000.000 đồng, giá bán

chưa có 10% thuế GTGT là 200.000.000 đồng, đã thu 1/2 bằng TGNH.

69


BT1: Giá vốn:

Nợ TK 632: 100.000.000

Có TK 156: 100.000.000

BT2: Xuất bán:

Nợ TK 131: 110.000.000

Nợ TK 112: 110.000.000

Có TK 511: 200.000.000

Có TK 3331: 20.000.000

(2) Căn cứ vào Tờ khai thuế TTĐB hàng tháng hoặc định kỳ, kế toán phản ánh

số thuế TTĐB phải nộp:

Nợ TK 511:

Có TK 3332: Số thuế TTĐB phải nộp

(3) Căn cứ vào chứng từ nộp thuế TTĐB vào NSNN, kế toán ghi:

Nợ TK 3332:

Có TK 111, 112: Số thuế TTĐB đã nộp

Nếu doanh nghiệp SXKD hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB gặp khó khăn

thuộc diện được miễn giảm thuế TTĐB, căn cứ vào quyết định của cấp có thẩm quyền

về số thuế TTĐB được miễn giảm, kế toán ghi:

Nợ TK 3332: Số thuế TTĐB chưa nộp được miễn giảm

Có TK 511: Ghi tăng doanh thu

Có TK 711: Ghi tăng thu nhập khác

(4) Căn cứ vào quyết toán hoàn thuế TTĐB của cơ quan Nhà nước có thẩm

quyền, kế toán ghi:

Nợ TK 138:

Có TK 711: Số thuế TTĐB được hoàn lại

(5) Căn cứ vào chứng từ ngân hàng phản ánh số tiền thuế TTĐB được hoàn lại:

Nợ TK 112: Số tiền đã nhận

Có TK 138:

- Trường hợp doanh nghiệp bị truy thu thuế TTĐB khi quyết toán, căn cứ vào

quyết định truy thu, kế toán phản ánh số tiền thuế bị truy thu:

Nợ TK 421:

70


Có TK 3332: Số thuế TTĐB phải nộp

- Khi nộp thuế bị truy thu vào NSNN, căn cứ vào giấy nộp tiền kế toán ghi:

Nợ TK 3332:

Có TK 111, 112: Số thuế TTĐB đã nộp.

TÓM TẮT CHƯƠNG II

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu đánh vào hoạt động tiêu dùng hàng

hóa, dịch vụ đặc biệt trong danh mục Nhà nước quy định.

Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt: Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt là tổ

chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ

Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) được thực hiện theo quy định tại

Điều 2 Luật thuế tiêu thụ đặc biệt số 27/2008/QH12, Điều 2 Nghị định số

26/2009/NĐ-CP ngày 16/3/2009 của Chính phủ. Gồm 10 loại hàng hóa và 6 loại dịch

vụ: Hàng hóa (thuốc lá, rượu, bia, vàng mã, hàng mã...) và dịch vụ (Kinh doanh vũ

trường, mát xa, karaoke; kinh doanh casino; trò chơi điện tử; kinh doanh đặt cược...)

Căn cứ tính thuế TTĐB là giá tính thuế của hàng hóa dịch vụ chịu thuế GTGT

và thuế suất thuế TTĐB:

Giá tính thuế TTĐB của hàng hóa, dịch vụ được xác định cụ thể như sau:Đối

với hàng hóa sản xuất trong nước

Giá tính thuế



Đối với hàng nhập khẩu:

Giá tính thuế TTĐB đối với hàng nhập khẩu thuộc diện chịu thuế TTĐB được

xác định:

Giá tính

thuế TTĐB=

Giá tính thuế

nhập khẩu+

Thuế nhập

khẩu

Tính thuế TTĐB:

Số thuế

TTĐB=

Giá tính thuế

TTĐB x

Thuế suất

thuế TTĐB

71


BÀI TẬP CUỐI CHƯƠNG II

I. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Thuế TTĐB là:

a. Thuế trực thu đánh trên những hàng hóa không thiết yếu, xa xỉ đối với đại

bộ phận dân cư

b. Thuế trực thu đánh trên những hàng hóa thiết yếu

c. Thuế gián thu đánh trên những hàng hóa thiết yếu

d. Thuế gián thu đánh trên những hàng hóa không thiết yếu, xa xỉ đối với đại

bộ phận dân cư.

Câu 2: Các hàng hóa và dịch vụ thuộc diện chịu thuế TTĐB tại các khâu:

a. Sản xuất hàng hóa

b. Kinh doanh dịch vụ

c. Nhập khẩu hàng hóa

d. Cả a, b, c đều đúng

Câu 3: Hàng hóa nào sau đây không thuộc diện chịu thuế TTĐB:

a. Bia hơi

b. Rượu

c. Nguyên liệu dùng để sản xuất rượu

d. Xe ô tô 4 chỗ

Câu 4: Hàng hóa nào sau đây thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB:

a. Rượu thuốc

b. Vàng mã

c. Bài là


72


Câu 5: Dịch vụ nào sau đây không thuộc diện chịu thuế TTĐB

a. Kinh doanh casino

b. Kinh doanh nhà hàng

c. Kinh doanh vũ trường

d. Kinh doanh xổ số

Câu 6: Dịch vụ nào sau đây thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

a. Kinh doanh Golf

b. Kinh doanh mát xa

c. Kinh doanh Karaoke


Câu 7: Đối tượng nào sau đây không thuộc diện chịu thuế TTĐB:

a. Các tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

bán cho doanh nghiệp khu chế xuất.

b. Các tổ chức, cá nhân gia công hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

bán cho doanh nghiệp khu chế xuất.

c. Các tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

mang hàng hóa ra nước ngoài để bán tại hội chợ triển lãm ở nước ngoài.

d. Cả a, b, c đều đúng.

Câu 8: Đối tượng nào sau đây thuộc diện nộp thuế TTĐB:

a. Các tổ chức, cá nhân có nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

b. Các tổ chức, cá nhân có sản xuất, gia công hàng hóa thuộc đối tượng chịu

thuế TTĐB trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài.

c. Các tổ chức, cá nhân có sản xuất hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối

tượng chịu thuế TTĐB

d. Cả a, b đều đúng

Câu 9: Doanh nghiệp khi nhập khẩu hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB phải

nộp các thuế sau:

a. Thuế nhập khẩu.

b. Thuế TTĐB.

c. Thuế nhập khẩu, thuế TTĐB

73


d. Thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT

Câu 10: Doanh nghiệp khi xuất khẩu hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB phải

nộp các thuế sau:

a. Thuế xuất khẩu

b. Thuế TTĐB

c. Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB

d. Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT

Câu 11: Doanh nghiệp sản xuất bán 50 lít rượu 400 với giá chưa thuế GTGT là

100.000 đồng/lít, thuế suất thuế TTĐB là 45%. Thuế TTĐB phải nộp đối với cơ sở

kinh doanh:

a. 1.000.000 đồng

b. 1.551.724 đồng

c. 3.250.000 đồng

d. 3.448.276 đồng

Câu 12: Hàng hóa nhập khẩu thuộc diện chịu thuế TTĐB, thời hạn nộp thuế

TTĐB là:

a. Nộp ngay khi làm thủ tục nhập khẩu

b. Cùng thời hạn nộp thuế nhập khẩu

c. 15 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan

d. 30 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan

Câu 13: Một Công ty xuất nhập khẩu mua 20.000 hộp bia hộp của nhà máy bia

để xuất khẩu nhưng không xuất khẩu mà bán số bia đó ở trong nước. Theo quy định

của luật thuế hiện hành, Công ty XNK và nhà máy bia phải chịu thuế như sau:

a. Được miễn thuế TTĐB và thuế GTGT vì hàng có giấy phép xuất khẩu

b. Nhà máy bia chỉ khai nộp lại số thuế TTĐB trên số hàng đó

c. Công ty xuất nhập khẩu phải khai nộp thuế GTGT trên doanh thu bán số

lượng bia đó.

d. Công ty xuất nhập khẩu phải khai nộp thuế TTĐB thay cho nhà máy bia và

phải khai nộp thuế GTGT trên doanh thu bán bia.

Câu 14: Đại lý bán bia phải nộp loại thuế gián thu nào sau đây:

a. Thuế TTĐB và thuế GTGT

74


b. Chỉ nộp thuế GTGT

c. Chỉ nộp thuế TTĐB

d. Không có thuế gián thu

Câu 15: Vũ trường A trong tháng 10/2010 thu được tổng doanh thu bao gồm

thuế GTGT: 770 triệu đồng, thuế suất thuế GTGT 10%, thuế suất thuế TTĐB là 40%.

Giá tính thuế TTĐB là:

a. 500 triệu đồng

b. 700 triệu đồng

c. 770 triệu đồng

d. 550 triệu đồng

II. Bài tập

Bài 1: Quý I/2011, tính thuế TTĐB phải nộp trong kỳ của công ty sản xuất rượu

A, trong quý có các tài liệu sau:

1. Nhập khẩu 1.800 lít rượu 420 để sản xuất 540.000 chai rượu A, giá tính thuế

nhập khẩu là: 50.000 đồng/lít, thuế suất thuế nhập khẩu rượu là 51%.

2. Xuất khẩu 300.000 chai rượu A theo giá FOB là 200.000 đồng/sản phẩm.

3. Bán trong nước 240.000 chai rượu A, với đơn giá chưa có thuế GTGT là

300.000 đồng/lít.

Biết rằng: Thuế suất thuế TTĐB của rượu 420 là 45%, thuế suất thuế TTĐB của

rượu A là 25%.

Yêu cầu: Tính thuế TTĐB

Bài 2: Cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại A, nộp thuế GTGT theo phương

pháp khấu trừ, kinh doanh các mặt hàng chịu thuế TTĐB, trong kỳ có các tài liệu sau:

Số dư đầu tháng 2/2011:

TK 133: 30.000.000

TK 155 (10.000 lít bia): 100.000.000

TK 3332: 150.000.000

Trong tháng có các nghiệp vụ phát sinh:

1. Doanh nghiệp nộp thuế TTĐB bằng tiền mặt

2. Nhập kho 20.000 lít bia, giá thành đơn vị 10.000 đồng/lít.

75


3. Nhập kho 15.000.000 đồng vật liệu phụ, thuế GTGT 10%, thuế TTĐB 30%,

thanh toán cho khách hàng bằng tiền mặt.

4. Doanh thu chưa có thuế GTGT về kinh doanh vũ trường của doanh nghiệp

trong kỳ là 420.000.000 đồng, thuế suất thuế TTĐB 40%, đã thu bằng tiền mặt.

5. Chi phí phát sinh thanh toán bằng tiền mặt phân bổ cho hoạt động vũ trường

là 120.000.000 đồng, phân bổ cho hoạt động kinh doanh bia 60.000.000 đồng và phân

bổ cho chi phí quản lý doanh nghiệp 20.000.000 đồng.


CHƯƠNG III

KẾ TOÁN THUẾ XUẤT – NHẬP KHẨU

Mục tiêu của Chương III hiểu rõ:

Khái quát chung về thuế xuất – nhập khẩu

Khái niệm, đặc điểm thuế xuất – nhập khẩu

Nội dung cơ bản của luật thuế xuất – nhập khẩu: đối tượng nộp thuế, đối tượng

chịu thuế, đối tượng không thuộc diện chịu thuế, căn cứ và phương pháp tính thuế

xuất, nhập khẩu.

Nội dung công tác kế toán thuế thuế xuất – nhập khẩu: chứng từ sử dụng, tài

khoản sử dụng, phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.

3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ XUẤT - NHẬP KHẨU

3.1.1. Khái niệm thuế xuất khẩu, nhập khẩu

Trong lịch sử phát triển, tồn tại hai trường phái về việc sử dụng thuế xuất - nhập

khẩu. Các nước có nền kinh tế phát triển, có nhu cầu xuất khẩu tư bản và hàng hóa lớn

thì muốn xóa bỏ hàng rào thuế xuất - nhập khẩu để củng cố và tăng cường kinh tế.

Ngược lại, ở các nước kém phát triển, không muốn bị lệ thuộc hoặc bị thống trị bởi các

thế lực kinh tế bên ngoài thì muốn duy trì và củng cố hàng rào thuế xuất khẩu, nhập

khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước. Hai quan điểm sử dụng thuế xuất - nhập khẩu đã

thể hiện rõ nét thông qua tiến trình phát triển kinh tế thế giới.

76


Ở Việt Nam, thuế xuất - nhập khẩu phát triển qua nhiều giai đoạn: năm 1946, sau

khi giành được độc lập và tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp, Nhà nước đã ban

hành thuế quan đánh vào hoạt động kinh doanh xuất khẩu qua cửa khẩu, biên giới và

trao đổi hàng hóa giữa vùng tự do và vùng tạm chiến.

Giai đoạn 1965 – 1988, đây là thời kỳ kế hoạch hóa tập trung, Nhà nước thực

hiện độc quyền thương mại nên chỉ có các tổ chức kinh tế Nhà nước mới được phép

trao đổi hàng hóa với nước ngoài thông qua các tổ chức xuất khẩu, nhập khẩu.

Ngày 26/12/1991, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa 8, Luật thuế xuất khẩu, nhập

khẩu đã được thông qua, thống nhất chính sách thuế đối với mọi hình thức xuất khẩu,

nhập khẩu.

Luật thuế xuất nhập khẩu đã được điều chỉnh sửa đổi, bổ sung nhiều lần cho

phù hợp với tình hình kinh tế. Hiện nay, nước ta đang áp dụng Luật số 45/2005/QH11

ngày 14/06/2005 của Quốc hội về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Có hiệu lực thi

hành từ ngày 01/01/2006.

Sản xuất hàng hoá ngày càng phát triển dẫn đến các quan hệ mua bán trao đổi

hàng hoá giữa các quốc gia diễn ra ngày càng tăng. Mỗi một quốc gia độc lập có chủ

quyền đều sử dụng một loại thuế thu vào hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu,

biên giới nước mình, thuế này được gọi chung là thuế quan. Ở Việt Nam, thuế quan có

tên gọi là thuế xuất – nhập khẩu.

Thuế xuất khẩu, nhập khẩu là loại thuế gián thu đánh vào các mặt hàng được

phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu.

3.1.2. Đặc điểm và vai trò thuế xuất – nhập khẩu

* Đặc điểm của thuế xuất khẩu, nhập khẩu:

- Thuế xuất, nhập khẩu là loại thuế gián thu. Nhà nước sử dụng thuế xuất - nhập

khẩu để điều chỉnh hoạt động ngoại thương thông qua việc tác động vào cơ cấu giá cả

của hàng hóa xuất, nhập khẩu. Vì vậy, thuế xuất, nhập khẩu là một yếu tố cấu thành

trong giá của hàng hóa xuất - nhập khẩu.

- Thuế xuất, nhập khẩu là một công cụ quan trọng của Nhà nước nhằm kiểm

soát hoạt động ngoại thương thông qua việc kê khai, kiểm tra, tính thuế đối với hàng

hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

77


- Thuế xuất - nhập khẩu chịu ảnh hưởng trực tiếp của các yếu tố quốc tế, sự

biến động kinh tế thế giới, xu hướng thương mại quốc tế ảnh hưởng trực tiếp tới hàng

hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các quốc gia.

Sự biến động kinh tế thế giới, xu hướng thương mại quốc tế trong từng thời kỳ

sẽ tác động trực tiếp tới hàng hóa xuất, nhập khẩu của các quốc gia, nhất là trong xu

thế tự do hóa thương mại, mở cửa và hội nhập kinh tế như hiện nay. Từ đó, các yếu tố

quốc tế sẽ ảnh hưởng tới chính sách thuế xuất khẩu, nhập khẩu từng quốc gia.

* Vai trò của thuế xuất khẩu, nhập khẩu:

- Thiết lập hàng rào thuế quan nhằm bảo hộ hàng hóa nội địa:

Thuế XNK là hàng rào thuế quan nhằm bảo hộ hàng hóa trong nước trước sự

cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu. Bảo hộ lợi thế cạnh trang của hàng hóa nội địa

chính là đặc điểm nổi bật của thuế XNK đặc biệt trong đó thuế nhập khẩu đóng vai trò

quyết định.

Thuế nhập khẩu đánh vào giá trị của hàng hóa nhập khẩu từ thị trường nước

ngoài vào thị trường trong nước, thông qua việc tác động vào giá cả của hàng hóa nhập

khẩu trên thị trường, thuế nhập khẩu bảo hộ sự xâm nhập của hàng hóa ngoại vào thị

trường trong nước, thúc đẩy sự phát triển của sản xuất nội địa.

- Góp phần kiểm soát và điều tiết hàng nhập khẩu nhằm cân bằng cán cân

thương mại, điều tiết cung cầu hàng hóa và tiết kiệm ngoại tệ.

Thuế XNK với mức thuế suất được điều chỉnh linh hoạt góp phần điều tiết hàng

nhập khẩu theo hướng ngăn cản hoàn toàn, ngăn cản vừa phải hoặc không ngăn cản

tùy theo từng mặt hàng, xuất xứ hàng hóa và mối quan hệ thương mại song phương

hay đa phương.

Điều tiết được lượng hàng xuất nhập khẩu hay nói cách khác là kiểm soát được

cán cân XNK của quốc gia đã góp phần hạn chế nhập khẩu, gia tăng xuất khẩu. Giúp

cho quốc gia cân bằng cán cân thương mại và tiết kiệm lượng ngoại tệ chi ra trong

nhập khẩu, tăng lượng ngoại tệ thu được từ xuất khẩu từ đó gia tăng ngoại tệ dự trữ

của quốc gia nhất là các quốc gia kém phát triển.

78


Ngoài ra việc điều tiết lượng hàng hóa XNK còn góp phần điều tiết quan hệ

cung - cầu hành hóa trên thị trường trong nước. Từ đó thiết lập quan hệ cân đối giữa

cung - cầu hàng hóa, góp phần bình ổn giá cả thị thị trường.

- Tạo khoản thu cho ngân sách nhà nước:

Thuế XNK góp phần tạo khoản thu đáng kể cho ngân sách nhà nước thông qua

việc thu thuế vào hàng hóa XNK của quốc gia. Đặc biệt trong trường hợp hạn chế xuất

khẩu hay nhập khẩu với thuế suất cao và điều chỉnh linh hoạt.

3.2. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT THUẾ XUẤT – NHẬP KHẨU HIỆN HÀNH

Các văn bản pháp luật chính về thuế xuất - nhập khẩu hiện hành bao gồm:

Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 45/2005/QH11 ngày 14/06/2005.

Nghị định số 87/2010/NĐ-CP ngày 13/8/2010 của Chính phủ quy định chi tiết

thi hành một số điều của Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu thay thế Nghị định số

149/2005/NĐ-CP ngày 08 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ.

Thông tư 184/2010/TT-BTC của Bộ Tài chính ngày 15 tháng 11 năm 2010, quy

định mức thuế suất của Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo danh

mục mặt hàng chịu thuế Bãi bỏ Thông tư 216/2009/TT-BTC.

Thông tư 194/2010/TT-BTC ngày 06/12/2010 hướng dẫn về thủ tục hải quan;

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

3.2.1. Đối tượng nộp thuế; đối tượng được ủy quyền, bảo lãnh và nộp thay thuế

Căn cứ vào Điều 4 Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu số 45/2005/QH11 và Điều 3

Nghị định số 87/2010/NĐ - Chính phủ ngày 13/8/2010 của Chính phủ.

- Người nộp thuế theo quy định của Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu:

+ Tất cả tổ chức, cá nhân có hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thuộc đối tượng

chịu thuế đều là đối tượng nộp thuế xuất nhập khẩu.

+ Trường hợp xuất khẩu, nhập khẩu ủy thác thì tổ chức nhận ủy thác chịu trách

nhiệm nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hộ cho tổ chức ủy thác xuất, nhập khẩu.

- Đối tượng được ủy quyền, bảo lãnh và nộp thay thuế:

+ Các đại lý làm thủ tục hải quan được đối tượng nộp thuế ủy quyền nộp thuế.

+ Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bưu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh quốc

tế trong trường hợp nộp thay thế cho đối tượng nộp thuế.

79


+ Tổ chức tín dụng hoặc tổ chức khác hoạt động theo quy định của Luật Các tổ

chức tín dụng trong trường hợp bảo lãnh, nộp thay thuế cho đối tượng nộp thuế theo

quy định của pháp luật quản lý thuế.

3.2.2. Đối tượng chịu thuế


Nghị định số 87/2010/NĐ - CP ngày 13/8/2010 của Chính phủ.

- Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam bao gồm:

hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu đường bộ, đường sông, cảng biển, cảng

hàng không, đường sắt liên vận quốc tế, bưu điện quốc tế và địa điểm làm thủ tục hải

quan khác được thành lập theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Hàng hóa được đưa từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và từ khu

phi thuế quan vào thị trường trong nước.

- Hàng hóa mua bán, trao đổi khác được coi là hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

3.2.3. Đối tượng không thuộc diện chịu thuế


Nghị định số 87/2010/NĐ - Chính phủ ngày 13/8/2010 của Chính phủ.

Theo nguyên tắc thuế xuất khẩu, nhập khẩu chỉ đánh vào hàng hóa thực sự xuất

khẩu, nhập khẩu. Vì vậy, các trường hợp hàng hóa nước ngoài chỉ đi qua cửa khẩu

biên giới, lãnh thổ Việt Nam nhưng không tiêu dùng tại Việt Nam sẽ không phải chịu

thuế xuất nhập khẩu. Theo quy định, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu không thuộc diện

chịu thuế xuất khẩu, nhập khẩu sau khi làm thủ tục hải quan gồm:

- Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc chuyển khẩu qua cửa khẩu Việt Nam

theo quy định của pháp luật.

- Hàng hóa viện trợ nhân đạo, hàng hóa viện trợ không hoàn lại của Chính phủ,

các tổ chức thuộc Liên hợp quốc, các tổ chức liên Chính phủ, các tổ chức quốc tế, các

tổ chức phi Chính phủ nước ngoài (NGO), các tổ chức kinh tế hoặc cá nhân người

nước ngoài cho Việt Nam và ngược lại nhằm phát triển kinh tế – xã hội, hoặc các mục

đích nhân đạo khác được thực hiện thông qua các văn kiện chính thức giữa hai Bên,

được cấp có thẩm quyền phê duyệt; các khoản trợ giúp nhân đạo, cứu trợ khẩn cấp

nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh.

80


- Hàng hóa từ khu phi thuế quan xuất khẩu ra nước ngoài; hàng hóa nhập khẩu

từ nước ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan; hàng hóa

đưa từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác.

- Hàng hóa là phần dầu khí thuộc thuế tài nguyên của Nhà nước khi xuất khẩu.

3.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế xuất - nhập khẩu

3.2.4.1. Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm

Căn cứ để tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là số lượng hàng hóa, giá tính

thuế và thuế suất của mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu.

Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm được tính:Số thuế XK

hay NK phải

nộp

=Số lượng từng mặt

hàng XK hay NKx

Trị giá tính thuế

trên một đơn vị

HH

xThuế suất của

từng mặt hàng

Trong đó:

+ Số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai

hải quan: Số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu làm căn cứ tính thuế là số lượng

từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu.

Trường hợp số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thực tế có chênh lệch so

với hóa đơn thương mại do tính chất của hàng hóa, phù hợp với điều kiện giao hàng và

điều kiện thanh toán trong hợp đồng mua bán hàng hóa. Thì số thuế xuất khẩu, thuế

nhập khẩu phải nộp được xác định trên cơ sở trị giá thực thanh toán cho hàng hóa xuất

khẩu, nhập khẩu và thuế suất từng mặt hàng.

+ Trị giá tính thuế trên một đơn vị hàng hóa: Căn cứ vào Thông tư

205/2010/TT-BTC ngày 15/12/2010 hướng dẫn Nghị định số 40/2007/NĐ-CP ngày

16/03/2007 của Chính phủ quy định về việc xác định trị giá hải quan đối với hàng hóa

xuất khẩu, nhập khẩu.

Tỷ giá xác định trị giá tính thuế: Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước

ngoài dùng để xác định trị giá tính thuế là tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại

tệ liên Ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế.

Ví dụ 1: Doanh nghiệp A nhập khẩu mặt hàng xăng, trong hóa đơn thương mại

có ghi trị giá thực thanh toán cho lô hàng hóa NK là:

81


100 lít xăng x 15.000đ/lít = 1.500.000 đồng.

Khi làm thủ tục hải quan thì số lượng hàng hóa thực tế nhập khẩu là 95 lít xăng

phù hợp với điều kiện giao hàng và điều kiện thanh toán trong hợp đồng mua bán hàng

hoá. Trị giá tính thuế được xác định như thế nào?

a. Giá tính thuế

Trường hợp có hợp đồng mua bán ngoại thương và các chứng từ hợp lệ theo

quy định của Bộ Thương mại thì giá tính thuế được xác định theo hợp đồng cụ thể:

- Đối với hàng hoá xuất khẩu theo hợp đồng: Giá tính thuế là giá FOB - Là giá

bán tại cửa khẩu xuất không bao gồm phí vận tải (F) và phí bảo hiểm (I), được xác

định theo quy định của pháp luật về trị giá hải quan đối với hàng xuất khẩu.

FOB = CIF – I – F

Ví dụ 2: DN A trực tiếp xuất khẩu lô hàng gồm 5.000 sẩn phẩm A, theo hợp

đồng giá FOB là 5 USD/sp, tỷ giá thuế 20.000 VND/USD. Thuế suất thuế xuất khẩu A

20%. XĐ số thuế xuất khẩu phải nộp?

Bài làm:

Trị giá tính thuế theo nguyên tệ USD: 25.000$

Trị giá tính thuế theo VND: 25.000$ x 20.000 VND/USD = 500 triệu đồng

Số thuế xuất khẩu phải nộp:

500 x 20% = 100 triệu đồng.

- Đối với hàng hoá nhập khẩu: giá tính thuế là giá thực tế phải trả tính đến cửa

khẩu nhập khẩu đầu tiên và được xác định bằng cách áp dụng tuần tự sáu phương pháp

xác định trị giá tính thuế dưới đây và dừng ngay ở phương pháp xác định được trị giá

tính thuế.

Ví dụ 3: Công ty B NK một lô hàng 5.000kg NLA, giá mua theo điều kiện giá

CIF (giao hàng tại cảng TP.HCM) 20USD/kg, thuế suất thuế nhập khẩu 20%, tỷ giá

tính thuế 20.000đ/USD.

Yêu cầu: Xác định số thuế nhập khẩu phải nộp?

Bài làm:

Trị giá tính thuế theo nguyên tệ:

5.000 kg x 20 USD/kg = 100.000 USD

82


Trị giá tính thuế: 100.000 USD x 20.000 đ/USD = 2.000 triệu đồng

Thuế nhập khẩu phải nộp: 2.000 trđ x 20% = 400 trđ

6 phương pháp xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu:

+ Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu.

+ Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu giống hệt.

+ Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu tương tự.

+ Phương pháp trị giá khấu trừ.

+ Phương pháp trị giá tính toán.

+ Phương pháp suy luận.

Căn cứ vào Điều 13, 15, 16, 17, 18, 19 của Thông tư số 205/2010/TT-BTC của

Bộ Tài chính.

(1) Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu:

Trị giá giao dịch được xác định bằng tổng số tiền người mua thực tế đã thanh

toán hay sẽ phải thanh toán trực tiếp hoặc gián tiếp cho người bán để mua hàng hóa

nhập khẩu.

- Tổng số tiền người mua đã thanh toán hay sẽ phải thanh toán trực tiếp hoặc

gián tiếp cho người bán để mua hàng hóa nhập khẩu, bao gồm các khoản sau:

Trị giá

tính

thuế

=

Giá mua

trên hóa

đơn

+

Các khoản tiền ngsười

mua phải trả chưa tính

vào giá mua trên hóa

đơn

+

Các

khoản

điều

chỉnh

+ Giá mua ghi trên hóa đơn thương mại. Trường hợp giá mua ghi trên hóa đơn

thương mại có bao gồm các khoản giảm giá cho lô hàng nhập khẩu phù hợp với thông

lệ thương mại quốc tế, thì các khoản này được trừ ra để xác định trị giá tính thuế. Với

điều kiện việc giảm giá được lập thành văn bản trước khi xếp hàng lên phương tiện

vận chuyển và có số liệu, chứng từ hợp pháp, hợp lệ để tách khoản giảm giá này ra

khỏi giá hóa đơn và các chứng từ đó phải nộp cùng với tờ khai hải quan.

+ Các khoản tiền người mua phải thanh toán nhưng chưa tính vào giá mua ghi

trên hóa đơn thương mại, bao gồm: tiền trả trước, tiền ứng trước, tiền đặt cọc cho việc

sản xuất, mua bán, vận tải, bảo hiểm hàng hóa; các khoản thanh toán gián tiếp cho

83


người bán như khoản tiền mà người mua trả cho người thứ ba theo yêu cầu của người

bán; khoản tiền được thanh toán bằng cách bù trừ nợ.

+ Các khoản điều chỉnh: các khoản phải cộng và các khoản được trừ khi xác

định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu.

o Các khoản phải cộng khi xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: chỉ điều

chỉnh các khoản phải cộng khi các khoản này liên quan trực tiếp đến hàng hóa nhập

khẩu, do người mua thanh toán và chưa được tính vào tổng số tiền người mua đã trả

hay sẽ phải trả. Các khoản phải cộng khi xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu:

Tiền hoa hồng bán hàng, phí môi giới, nếu các chi phí này bao gồm cả các

khoản thuế phải nộp ở Việt Nam thì không phải cộng các khoản thuế đó vào vị trí tính

thuế của hàng nhập khẩu.

Chi phí bao bì được coi là đồng nhất với hàng hóa nhập khẩu.

Chi phí đóng gói hàng hóa, bao gồm cả chi phí vật liệu và công nhân đóng gói.

Trị giá hàng hóa, dịch vụ do người mua cung cấp cho người bán miễn phí hoặc

giảm giá để sản xuất hoặc bán hàng hóa xuất khẩu đến Việt Nam.

Tiền bản quyền, phí cấp giấy phép sử dụng các quyền sở hữu trí tuệ liên quan

đến hàng hóa nhập khẩu mà người mua phải trả như một điều kiện của việc mua bán

hàng hóa nhập khẩu.

Các khoản tiền mà người mua thu được sau khi định đoạt, sử dụng hàng hóa

nhập khẩu được chuyển cho người bán nhập khẩu dưới mọi hình thức.

Chi phí vận tải, bốc xếp, vận chuyển hàng có liên quan đến việc vận chuyển

hàng nhập khẩu đến cửa khẩu nhập.

Chi phí bảo hiểm để vận chuyển hàng hóa nhập khẩu đến cửa khẩu.

o Các khoản được trừ khi xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: nếu các

khoản được trừ đã nằm trong giá mua hàng nhập khẩu và có các số liệu khách quan

dựa trên tài liệu, chứng từ hợp pháp hợp lệ có sẵn tại thời điểm xác định trị giá tính

thuế thì được trừ để xác định trị giá tính thuế. Các khoản được trừ bao gồm:

Chi phí cho những hoạt động phát sinh sau khi nhập khẩu hàng hóa, bao gồm

chi phí về xây dựng, kiến trúc, lắp đặt, bảo dưỡng hoặc trợ giúp kỹ thuật, tư vấn kỹ

thuật, chi phí giám sát và các chi phí tương tự.

84


Chi phí vận tải, bảo hiểm trong nội địa Việt Nam.

Các khoản thuế, phí, lệ phí phải nộp ở Việt Nam đã nằm trong giá mua hàng

hóa nhập khẩu.

Các khoản giảm giá thực hiện trước khi xếp hàng lên phương tiện vận chuyển ở

nước xuất khẩu hàng hóa, được lập thành văn bản và nộp cùng cơ quan hải quan hàng

hóa nhập khẩu.

Các chi phí do người mua chịu, liên quan đến tiếp thị hàng hóa nhập khẩu, bao

gồm: chi phí nghiên cứu, điều tra thị trường về sản phẩm sắp nhập khẩu; chi phí quảng

cáo nhãn hiệu, thương hiệu hàng nhập khẩu, trưng bày, giới thiệu sản phẩm,…

Khoản lãi suất theo thỏa thuận tài chính của người mua và có liên quan đến việc

mua hàng hóa nhập khẩu.

- Điều kiện áp dụng phương pháp xác định trị giá tính thuế theo trị giá giao dịch:

+ Người mua không bị hạn chế quyền định đoạt hoặc sử dụng hàng hóa sau khi

nhập khẩu, ngoại trừ các hạn chế sau: Hạn chế về việc mua bán, sử dụng các hàng hóa

theo quy định của pháp luật Việt Nam; hạn chế về nơi tiêu thụ hàng hóa sau khi nhập

khẩu; những hạn chế khác nhưng không làm ảnh hưởng đến trị giá của hàng hóa.

Ví dụ 4: Người bán yêu cầu người mua không được bán hoặc trưng bày hàng

hóa nhập khẩu trước khi giới thiệu hàng hóa này ra thị trường.

+ Giá cả hoặc việc bán hàng không phụ thuộc vào những điều kiện hay những

khoản thanh toán mà vì chúng không thể xác định được trị giá của hàng hóa cần xác

định trị giá tính thuế.

Ví dụ 5: Vở và bút được đóng gói chung để bán lẻ, người mua và bán thỏa

thuận đơn giá cho từng gói hàng để bán lẻ. Vì vậy không thể xác định được đơn giá

của từng mặt hàng bút, vở.

+ Sau khi bán lại, chuyển nhượng hoặc sử dụng hàng hóa nhập khẩu, người

mua không phải trả thêm bất kỳ khoản tiền nào từ số tiền thu được do việc định đoạt

hoặc sử dụng hàng hóa mang lại.

+ Người mua và người bán không có mối quan hệ đặc biệt nào, nếu có thì mối

quan hệ đó không ảnh hưởng đến trị giá giao dịch.

(2) Phương pháp trị giá giao dịch của hàng nhập khẩu giống hệt:

85


Hàng hóa nhập khẩu giống hệt là những hàng hóa giống nhau về mọi phương

diện: Đặc điểm vật chất: bề mặt sản phẩm, vật liệu cấu thành; phương pháp chế tạo;

tính chất, mục đích sử dụng; chất lượng sản phẩm, danh tiếng sản phẩm,…

Khi xác định giá tính thuế theo phương pháp này, nếu không có lô hàng nhập

khẩu được sản xuất bởi cùng một nhà sản xuất thì mới xét đến hàng hóa được sản xuất

bởi các nhà sản xuất khác, nhưng phải đảm bảo các quy định về hàng hóa nhập khẩu

giống hệt.

- Điều kiện áp dụng phương pháp xác định trị giá tính thuế theo trị giá giao dịch

của hàng hóa nhập khẩu giống hệt là trường hợp không xác định được trị giá tính thuế

theo trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu.

(3) Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa nhập khẩu tương tự:

- Hàng hóa nhập khẩu tương tự là hàng hóa dù không giống hệt nhau về mọi

phương diện nhưng có các đặc trưng cơ bản giống nhau, bao gồm: được làm từ nguyên

liệu, vật liệu giống nhau; có cùng chức năng và có thể hoán đổi cho nhau trong giao

dịch thương mại; được sản xuất ở một nước, bởi cùng một nhà sản xuất hoặc nhà sản

xuất được ủy quyền.

Khi áp dụng phương pháp này nếu không có lô hàng nhập khẩu được sản xuất

bởi cùng một nhà sản xuất thì mới xét đến hàng hóa được sản xuất bởi các nhà sản

xuất khác, nhưng phải đảm bảo các quy định về hàng hóa nhập khẩu tương tự.

- Điều kiện áp dụng: Hàng hóa nhập khẩu nếu không xác định được trị giá theo

hai phương pháp trên thì áp dụng theo phương pháp này. Với điều kiện hàng hóa nhập

khẩu tương tự đã được cơ quan hải quan chấp nhận xác định trị giá tính thuế theo trị

giá giao dịch, và có cùng các điều kiện mua bán, điều kiện về thời gian xuất khẩu với

hàng hóa nhập khẩu đang xác định trị giá tính thuế.

(4) Phương pháp trị giá khấu trừ

Trị giá khấu trừ được xác định căn cứ vào giá bán của hàng hóa nhập khẩu,

hàng hóa nhập khẩu giống hệt, hàng hóa nhập khẩu tương tự trên thị trường Việt Nam

trừ các chi phí hợp lý phát sinh sau khi nhập khẩu.

- Điều kiện áp dụng: nếu không xác định được trị giá tính thuế theo 3 phương pháp

trên thì trị giá tính thuế của hàng hóa nhập khẩu được xác định theo trị giá khấu trừ.

86


Phương pháp này không áp dụng đối với người mua hàng trong nước là người

cung cấp các khoản trợ giúp (đó là trị giá của hàng hóa, dịch vụ do người mua cung

cấp miễn phí hoặc giảm giá, được chuyển trực tiếp hoặc gián tiếp cho người sản xuất

hoặc người bán hàng, để sản xuất và bán hàng hóa nhập khẩu đến Việt Nam) có liên

quan đến hàng hóa được lựa chọn để xác định đơn giá bán.

- Điều kiện lựa chọn đơn giá bán trên thị trường Việt Nam:

+ Đơn giá bán trên thị trường Việt Nam phải là đơn giá bán của chính hàng hóa

nhập khẩu đang được xác định trị giá tính thuế, hàng hóa nhập khẩu giống hệt hoặc

hàng hóa nhập khẩu tương tự, được bán nguyên trạng như khi nhập khẩu.

+ Đơn giá bán được lựa chọn là đơn giá tương ứng với lượng hàng hóa được

bán ra với số lượng lũy kế lớn nhất ở mức đủ để hình thành đơn giá; hàng hóa được

bán ra ngay sau khi nhập khẩu, nhưng không quá 90 ngày theo lịch sau ngày nhập

khẩu của hàng hóa đang được xác định trị giá tính thuế; người mua hàng trong nước và

người bán không có mối quan hệ đặc biệt.

Ví dụ 6: Lô hàng A gồm nhiều mặt hàng trong đó mặt hàng B phải xác định trị

giá tính thuế theo phương pháp khấu trừ. Lô hàng A được nhập khẩu vào ngày

1/10/2010. Một lô hàng khác trong đó có mặt hàng giống hệt với mặt hàng B nhập

khẩu trước đó và được bán cho nhiêu người mua trong nước theo các mức giá và thời

điểm khác nhau:

Đơn giá Số lượng/lần bán Thời gian bán Số luỹ kế

1.000 đồng/chiếc

50 chiếc 28/12/2010

100 chiếc30 chiếc 15/10/2010

20 chiếc 03/12/2010

900 đồng/chiếc

200 chiếc 20/10/2010450 chiếc

250 chiếc 12/11/2010

Tổng cộng: 550 chiếc

Đơn giá bán được lựa chọn để khấu trừ là 900 đồng/chiếc, tương ứng với số

lượng bán ra lớn nhất, ở mức đủ để hình thành đơn giá. Đơn giá này thỏa mãn các điều

87


kiện về lựa chọn đơn giá bán: Có số lượng lũy kế lớn nhất và thời gian bán là trong

vòng 90 ngày kể từ ngày nhập khẩu.

- Các khoản được khấu trừ khỏi đơn giá bán hàng: là những chi phí hợp lý và

lợi nhuận thu được sau khi bán hàng trên thị trường Việt Nam. Việc xác định các

khoản khấu trừ phải dựa trên cơ sở các số liệu kế toán, chứng từ hợp pháp, có sẵn và

được ghi chép, phản ánh theo các quy định, chuẩn mực của kế toán Việt Nam. Các

khoản được khấu trừ phải là những khoản được phép hạch toán vào chi phí hợp lý của

doanh nghiệp theo pháp luật về kế toán Việt Nam. Gồm các khoản sau:

+ Chi phí vận tải, phí bảo hiểm và chi phí cho các hoạt động khác liên quan đến

việc vận tải hàng hoá sau khi nhập khẩu.

+ Các khoản thuế, phí và lệ phí phải nộp tại Việt Nam khi nhập khẩu và bán

hàng hoá nhập khẩu trên thị trường nội địa Việt Nam.

+ Hoa hồng (trường hợp người nhập khẩu là đại lý bán hàng cho thương nhân

nước ngoài) hoặc chi phí chung và lợi nhuận (trường hợp nhập khẩu theo phương thức

mua đứt bán đoạn) liên quan đến các hoạt động bán hàng hoá nhập khẩu tại Việt Nam.

Chi phí chung bao gồm các chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp phục vụ cho việc

nhập khẩu và bán hàng hoá trên thị trường nội địa, như: Chi phí về tiếp thị hàng hoá,

chi phí về lưu giữ và bảo quản hàng hoá trước khi bán hàng, chi phí về các hoạt động

quản lý phục vụ cho việc nhập khẩu và bán hàng,...

Lợi nhuận thu được sau khi bán hàng nhập khẩu được xác định căn cứ vào

doanh thu bán hàng trừ chi phí chung và chi phí vận chuyển, phí bảo hiểm và chi phí

cho các hoạt động liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa sau khi nhập khẩu; các

khoản thuế, phí và lệ phí phải nộp tại Việt Nam khi nhập khẩu và bán hàng hóa nhập

khẩu trên thị trường nội địa Việt Nam.

- Đối với hàng hoá được bán không còn nguyên trạng như khi nhập khẩu:

+ Trường hợp không tìm được đơn giá bán của hàng hoá được bán nguyên

trạng như khi nhập khẩu thì lấy đơn giá bán hàng hoá nhập khẩu đã qua quá trình gia

công, chế biến thêm ở trong nước và trừ đi các chi phí gia công, chế biến làm tăng

thêm giá trị của hàng hoá. Với điều kiện có thể định lượng được các chi phí gia tăng

88


do quá trình gia công, chế biến thêm ở trong nước và các khoản khấu trừ khỏi đơn giá

bán như đã nêu ở trên.

+ Trường hợp sau khi gia công, chế biến mà hàng hoá nhập khẩu vẫn giữ

nguyên được đặc điểm, tính chất, công dụng như khi nhập khẩu, nhưng chỉ còn là một

bộ phận của hàng hoá được bán ra trên thị trường trong nước thì không được áp dụng

phương pháp trị giá khấu trừ và phải chuyển sang phương pháp tiếp theo.

+ Nếu sau khi gia công, chế biến mà hàng hoá nhập khẩu bị thay đổi đặc điểm,

tính chất, công dụng và không còn nhận biết được hàng hoá nhập khẩu ban đầu thì

không được áp dụng phương pháp trị giá khấu trừ và phải chuyển sang phương pháp

tiếp theo.

(5) Phương pháp giá thanh toán

Điều kiện áp dụng: Nếu không xác định được trị giá tính thuế theo các phương

pháp trên thì trị giá tính thuế của hàng hoá nhập khẩu được xác định theo phương pháp

trị giá tính toán.

Trị giá tính toán của hàng hoá nhập khẩu bao gồm các khoản sau:

+ Chi phí trực tiếp để sản xuất ra hàng hoá nhập khẩu: Giá thành hoặc trị giá

của nguyên vật liệu, chi phí của quá trình sản xuất hoặc quá trình gia công khác được

sử dụng vào sản xuất hàng nhập khẩu.

+ Chi phí chung và lợi nhuận phát sinh trong hoạt động bán hàng hoá cùng

phẩm cấp hoặc cùng chủng loại với hàng hoá nhập khẩu đang xác định trị giá, được

sản xuất ở nước xuất khẩu để bán hàng đến Việt Nam.

+ Các chi phí vận tải, bảo hiểm và các chi phí có liên quan đến việc vận tải

hàng hoá nhập khẩu.

- Căn cứ để xác định trị giá tính toán: Là số liệu được ghi chép và phản ánh trên

chứng từ, sổ sách kế toán của người sản xuất trừ khi các số liệu này không phù hợp các

số liệu thu thập được tại Việt Nam. Số liệu này phải tương ứng với những số liệu thu

được từ những hoạt động sản xuất, mua bán hàng hoá nhập khẩu cùng phẩm cấp hoặc

cùng chủng loại do người sản xuất tại nước xuất khẩu sản xuất ra để xuất khẩu đến

Việt Nam.

89


Trường hợp người khai hải quan có đề nghị bằng văn bản thì trình tự áp dụng

các phương pháp xác định trị giá tính thuế theo phương pháp thứ 4 và thứ 5 có thể thay

đổi cho nhau.

(6) Phương pháp suy luận

- Điều kiện áp dụng: Nếu không xác định được trị giá tính thuế theo các phương

pháp trên thì trị giá tính thuế của hàng hoá nhập khẩu được xác định theo phương pháp

suy luận, căn cứ vào các tài liệu, số liệu khách quan, có sẵn tại thời điểm xác định trị

giá tính thuế.

- Xác định trị giá tính thuế: Trị giá tính thuế theo phương pháp suy luận được xác

định bằng cách áp dụng tuần tự và linh hoạt các phương pháp xác định trị giá tính thuế

từ (1) đến (5) ở trên và dừng ngay tại phương pháp xác định được trị giá tính thuế, với

điều kiện người khai hải quan và cơ quan hải quan không được sử dụng các trị giá

dưới đây để xác định trị giá tính thuế: Giá bán trên thị trường nội địa của mặt hàng cùng

loại được sản xuất tại Việt Nam; Giá bán hàng hoá ở thị trường nội địa nước xuất khẩu;

Giá bán hàng hoá để xuất khẩu đến nước khác; Chi phí sản xuất hàng hoá, trừ các chi

phí sản xuất hàng hoá được sử dụng trong phương pháp tính toán; Trị giá tính thuế tối

thiểu; Các loại giá áp đặt hoặc giả định; Sử dụng trị giá cao hơn trong hai trị giá thay

thế để làm trị giá tính thuế.

Ví dụ 7: DN A nhập khẩu hàng hóa X được xác định trị giá tính thuế theo trị giá

giao dịch có số liệu liên quan đến lô hàng nhập khẩu như sau:

Giá mua trên hóa đơn 5.000 triệu đồng;

Giảm giá hàng NK 50 triệu đồng;

Chi phí không có trong HĐ mua hàng khi NK: CPVC, bảo hiểm đến cửa khẩu

nhập 120 triệu đồng; CPVC từ của khẩu về kho của DN là 20 triệu đồng.

Hoa hồng bán hàng: 50 triệu đồng

Biết rằng: Doanh nghiệp có đầy đủ các hóa đơn, chứng từ hợp pháp, hơp lý

Bài làm:

Trị giá giao dịch của hàng hóa NK: 5.000 – 50 + 120 = 5.070 triệu đồng.

b. Thuế suất

Thuế suất thuế xuất khẩu, nhập khẩu được quy đinh đối với từng loại hàng hóa

90


được xác định dựa trên biểu thuế suất của luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu (ban

hành kèm thông tư số 184/2010/TT-BTC quy định mức thuế suất của Biểu thuế xuất

khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo danh mục mặt hàng chịu thuế). Biểu thuế xuất

khẩu, nhập khẩu được xác định dựa trên nguyên tắc:

+ Phân biệt đối với từng loại hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tùy theo yêu cầu

điều tiết của Nhà nước trong từng thời kỳ. Cụ thể: hàng hóa nào cần khuyến khích xuất

khẩu, nhập khẩu thì thuế suất thấp. Hàng hóa nào không khuyến kích xuất khẩu, nhập

khẩu thì thuế suất cao.

+ Biểu thuế nhập khẩu phân biệt theo khu vực thị trường hoặc các hiệp định

thương mại về đối xử tối huệ quốc. Thuế suất thuế nhập khẩu gồm: thuế suất thông

thường, thuế suất ưu đãi, thuế suất ưu đãi đặc biệt.

- Thuế suất ưu đãi: Là thuế suất chỉ áp dụng đối với những hàng hoá nhập khẩu

có xuất xứ từ nước hoặc khối nước có thoả thuận về đối xử tối huệ quốc trong quan hệ

thương mại với Việt Nam. Thuế suất ưu đãi được quy định cụ thể cho từng mặt hàng

tại biểu thuế nhập khẩu ưu đãi do Bộ Tài chính ban hành.

- Thuế suất ưu đãi đặc biệt: Là thuế suất được áp dụng cho những hàng hoá

nhập khẩu có xuất xứ từ nước hoặc khối nước mà Việt Nam có thoả thuận ưu đãi đặc

biệt về thuế nhập khẩu theo thể chế khu vực thương mại tự do, liên minh quan thuế

hoặc tạo cho giao lưu thương mại biên giới và trong các trường hợp đặc biệt khác.

Bộ Thương mại Việt Nam khi cấp giấy phép xuất nhập khẩu, có ghi rõ số lượng

mặt hàng nào được áp dụng thuế suất ưu đãi và giấy phép chuyển hàng. Hải quan căn

cứ vào giấy phép đã có xác nhận của Bộ Thương mại để thu thuế xuất nhập khẩu theo

thuế suất ưu đãi.

- Thuế suất thông thường: Là thuế suất được áp dụng đối với hàng hoá nhập khẩu

có xuất xứ từ các nước hoặc khối nước không có thoả thuận về đối xử tối huệ quốc trong

quan hệ thương mại với Việt Nam. Thuế suất thông thường bằng 150% so với thuế suất

ưu đãi của từng mặt hàng tương ứng trong Biểu thuế xuất khẩu và nhập khẩu.Thuế suất

thông thường=

Thuế suất

ưu đãix 150%

91


Ví dụ 1: Công ty A nhập khẩu 10.000 kg nguyên liệu B, giá mua theo điều kiện

CIF quy ra đồng Việt Nam là 100.000 đồng/kg, thuế suất thuế nhập khẩu là 10%. Xác

định thuế nhập khẩu phải nộp của lô hàng (giả sử giá tính thuế được xác định theo

phương pháp thứ nhất – Phương pháp trị giá giao dịch).

Bài làm:

Số thuế nhập khẩu phải nộp = 10.000 x 100.000 x 10% = 100.000.000 đồng

3.2.4.2. Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất tuyệt đối

Số thuế XK,

NK phải nộp=

Số lượng từng đơn vị mặt

hàng thực tế XK, NK ghi

trong tờ khai hải quan

x

Mức thuế tuyệt đối

quy định trên một

đơn vị hàng hóa

Số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu làm căn cứ tính thuế là số lượng từng

mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai hải quan thuộc Danh mục

hàng hóa áp dụng thuế suất tuyệt đối.

Ví dụ 2: Doanh nghiệp A nhập khẩu 20 chiếc ô tô 4 chỗ ngồi, dung tích xilanh

1.600cc cũ với giá 200 triệu đồng/chiếc, thuế suất 12.000 USD/ chiếc, tỷ giá giao dịch

là 20.000 đồng/USD. Tính số thuế nhập khẩu phải nộp của lô hàng trên?

Bài làm:

Số thuế NK phải nộp là: 20 x 12.000 x 20.000 = 4.800.000.000 đồng.

Ví dụ 3: Doanh nghiệp A nhập khẩu một xe ô tô 4 chỗ ngồi, giá quy ra Việt

Nam đồng là 300.000.000 đồng, thuế suất thuế nhập khẩu là 82%.

Yêu cầu: Xác định giá tính thuế, thuế nhập khẩu? Biết rằng thuế nhập khẩu

được giảm 30%.

Bài làm:

- Thuế nhập khẩu được giảm 30%:

300.000.000 x 82% x 30% = 73.800.000 đồng

- Giá tính thuế nhập khẩu:

300.000.000 + 300.000.000 x 82% - 73.800.000 = 472.200.000 đồng

3.2.5. Hoàn thuế, miễn thuế và giảm thuế

3.2.5.1. Các trường hợp được hoàn thuế

92


- Hàng hoá nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu nhưng còn lưu kho, lưu bãi tại

cửa khẩu và đang chịu sự giám sát của cơ quan Hải quan, được tái xuất ra nước ngoài.

- Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhưng

không xuất khẩu, nhập khẩu.

- Hàng hoá đã nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhưng thực tế xuất khẩu

hoặc nhập khẩu ít hơn.

- Hàng hoá nhập khẩu để giao, bán hàng cho nước ngoài thông qua các đại lý tại

Việt Nam; hàng hóa nhập khẩu để bán cho các phương tiện của các hãng nước ngoài

trên các tuyến đường quốc tế qua cảng Việt Nam và các phương tiện của Việt Nam

trên các tuyến đường quốc tế theo quy định của Chính phủ;

- Hàng hoá nhập khẩu để sản xuất hàng hoá xuất khẩu nếu đã nộp thuế nhập

khẩu thì được hoàn thuế tương ứng với tỷ lệ sản phẩm thực tế xuất khẩu.

Ví dụ 4: Doanh nghiệp A nhập khẩu 20.000 kg NVL để sản xuất hàng xuất

khẩu, thuế nhập khẩu đã nộp của 20.000 kg NVL là 200 triệu đồng. Doanh nghiệp xuất

kho 16.000 kg NVL để sản xuất 100.000 SP B; trong 100.000 SPB sản xuất đã xuất

khẩu được 80.000 SP. Xác định thuế nhập khẩu được hoàn lại là bao nhiêu?

Bài làm:

Thuế nhập khẩu đã nộp của 1 kg NVL: 200 trđ/20.000 kg = 0,01 triệu đồng.

Số kg NVL nhập khẩu cấu thành trong 1 sản phẩm:

16.000 kg/100.000 SP = 0,16 kg.

=> Số thuế nhập khẩu được hoàn: 0,16 kg x 80.000 sp x 0,01 trđ = 128 triệu

- Hàng hoá tạm nhập khẩu để tái xuất khẩu hoặc hàng hoá tạm xuất khẩu để tái

nhập khẩu theo phương thức kinh doanh hàng hoá tạm nhập, tái xuất; hàng hoá tạm

xuất, tái nhập và hàng hoá nhập khẩu uỷ thác cho phía nước ngoài sau đó tái xuất đã

nộp thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu.

- Hàng hoá đã xuất khẩu nhưng phải nhập khẩu trở lại Việt Nam thì được xét

hoàn thuế xuất khẩu đã nộp và không phải nộp thuế nhập khẩu.

- Hàng hoá nhập khẩu nhưng phải tái xuất trả lại chủ hàng nước ngoài hoặc tái xuất

sang nước thứ ba thì được xét hoàn lại thuế nhập khẩu đã nộp tương ứng với số lượng

hàng thực tế tái xuất và không phải nộp thuế xuất khẩu.

93


- Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển của các tổ chức, cá nhân

được phép tạm nhập, tái xuất (trừ trường hợp đi thuê) để thực hiện các dự án đầu tư,

thi công xây dựng, lắp đặt công trình, phục vụ sản xuất đã nộp thuế nhập khẩu, khi tái

xuất ra khỏi Việt Nam hoặc tái xuất vào khu phi thuế quan (để sử dụng trong khu phi

thuế quan hoặc tiếp tục xuất khẩu ra nước ngoài) sẽ được hoàn lại thuế nhập khẩu.

a) Trường hợp khi nhập khẩu là hàng hoá mới (chưa qua sử dụng):

Thời gian sử dụng và lưu lại tại VN Số thuế nhập khẩu được hoàn lại

Từ 6 tháng trở xuống 90% số thuế nhập khẩu đã nộp

Từ trên 6 tháng đến 1 năm 80% số thuế nhập khẩu đã nộp

Từ trên 1 năm đến 2 năm 70% số thuế nhập khẩu đã nộp






Từ trên 10 năm Không được hoàn

b) Trường hợp khi nhập khẩu là loại hàng hoá đã qua sử dụng:

Thời gian sử dụng và lưu lại tại VN Số thuế nhập khẩu được hoàn lại

Từ 6 tháng trở xuống 60% số thuế nhập khẩu đã nộp

Từ trên 6 tháng đến 1 năm 50% số thuế nhập khẩu đã nộp




Từ trên 5 năm Không được hoàn

- Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu qua đường dịch vụ bưu chính, chuyển phát

nhanh quốc tế mà doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này đã nộp thuế thay cho chủ hàng

94


nhưng không giao được hàng hoá cho người nhận phải tái xuất, tái nhập hoặc trường

hợp hàng hoá bị tịch thu, tiêu hủy theo quy định của pháp luật thì được hoàn lại số tiền

thuế đã nộp.

- Các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định trong lĩnh vực hải quan, hàng hoá

đang trong sự giám sát, quản lý của cơ quan hải quan là tang vật vi phạm, bị cơ quan

nhà nước có thẩm quyền ra quyết định tịch thu hàng hoá thì được hoàn lại số tiền thuế

xuất khẩu hoặc thuế nhập khẩu đã nộp.

- Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp thuế nhưng sau đó được miễn thuế,

hoàn thuế theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì được hoàn thuế.

3.2.5.2. Miễn thuế

Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trong các trường hợp sau đây được miễn thuế

xuất khẩu, thuế nhập khẩu:

- Hàng hoá tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập để tham dự hội chợ, triển

lãm, giới thiệu sản phẩm; máy móc, thiết bị, dụng cụ nghề nghiệp tạm nhập, tái xuất

hoặc tạm xuất, tái nhập để phục vụ công việc trong thời hạn nhất định;

- Hàng hoá là tài sản di chuyển theo quy định của Chính phủ;

- Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của tổ chức, cá nhân nước ngoài được hưởng

quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao tại Việt Nam theo định mức do Chính phủ quy định

phù hợp với điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;

- Hàng hóa nhập khẩu để gia công cho nước ngoài rồi xuất khẩu hoặc hàng hóa

xuất khẩu cho nước ngoài để gia công cho Việt Nam rồi tái nhập khẩu theo hợp đồng

gia công;

- Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế của người

xuất cảnh, nhập cảnh do Chính phủ quy định;

- Hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án khuyến khích đầu tư, dự

án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); để phục vụ hoạt động

dầu khí; sử dụng trực tiếp vào hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.

- Nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất của dự án thuộc Danh

mục lĩnh vực đặc biệt khuyến khích đầu tư hoặc Danh mục địa bàn có điều kiện kinh

95


tế - xã hội đặc biệt khó khăn được miễn thuế nhập khẩu trong thời hạn năm năm, kể từ

khi bắt đầu sản xuất;

- Hàng hoá sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp tại khu phi thuế quan không sử

dụng nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài khi nhập khẩu vào thị trường

trong nước; trường hợp có sử dụng nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài thì

khi nhập khẩu vào thị trường trong nước chỉ phải nộp thuế nhập khẩu trên phần

nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu cấu thành trong hàng hóa đó;

3.2.5.3. Giảm thuế

Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đang trong quá trình giám sát của cơ quan hải

quan, nếu bị hư hỏng, mất mát được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám định chứng

nhận thì được xét giảm thuế tương ứng với tỷ lệ tổn thất thực tế của hàng hoá.

3.3. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ XUẤT - NHẬP KHẨU TRONG

DOANH NGHIỆP


Bộ chứng từ tùy theo từng trường hợp có thể bao gồm các loại sau:

Tờ khai hàng hóa xuất khẩu – nhập khẩu tại chỗ (HQ/2010-TC); Phiếu theo dõi

xuất – nhập khẩu từng lần (Mẫu 04A-PTD/2010);… Giấy chứng nhận xuất xứ; Giấy

chứng nhận kiểm dịch đối với hàng nông sản, thực phẩm; Phiếu đóng gói; Một số

chứng từ cần thiết khác như: tờ khai hải quan, biên lai thuế và phí các loại… Phiếu

thu, phiếu chi, giấy báo Nợ, giấy báo Có; Phiếu nhập, phiếu xuất,…

3.3.2. Tài khoản sử dụng

Tài khoản 3333 – Thuế xuất khẩu, nhập khẩu.

Số dư đầu kỳ (bên Có): Thuế xuất nhập khẩu phải nộp

Bên Nợ: Thuế xuất nhập khẩu đã nộp Nhà nước

Bên Có: Thuế xuất nhập khẩu phát sinh trong kỳ.

Dư Có: Thuế xuất nhập khẩu phải nộp.Nợ Tài khoản 3333 Có

Dư đầu kỳ

96



Dư Có

3.3.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

3.3.3.1. Kế toán thuế xuất khẩu

(1) Khi xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ chịu thuế nhập khẩu:

Nợ TK 111, 112, 131: Phải thu của khách hàng


Ví dụ 1: DN A xuất khẩu một lô hàng hóa X với giá gốc 80.000.000 đ, giá bán

chưa thuế 100.000.000 đ, thuế xuất khẩu 0% chưa thu tiền.

BT1: Nợ TK 632: 80.000.000

Có TK 156: 80.000.000

BT2: Nợ TK 131: 100.000.000

Có TK 511: 100.000.000

- Khi tính ra số thuế xuất khẩu phải nộp:

Nợ TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 3333: Thuế xuất, nhập khẩu

Ví dụ 2: DN A xuất kho chuyển HH ra cảng xuất khẩu bán cho DN B ở nước X,

giá kho 200.000.000, giá bán là 15.000 USD, giá FOB, thuế XK 5%, tỷ giá thực tế

20.000 đồng/USD, chưa nộp thuế, doanh nghiệp B chưa thanh toán tiền hàng. Cuối kỳ

khách hàng đã nhận được hàng.

BT1: Xuất kho chuyển hàng:

Nợ TK 157: 200.000.000

Có TK 156: 200.000.000

BT2: Hàng đã XK:

Nợ TK 632: 200.000.000

Có TK 157: 200.000.000

BT3: Doanh thu:

Nợ TK 131: 300.000.000

Có TK 511: 300.000.000

BT4: Thuế xuất khẩu phải nộp:

97


Nợ TK 511: 15.000.000

Có TK 3333: 15.000.000

- Khi nộp thuế:

Nợ TK 3333: Thuế xuất, nhập khẩu

Có TK 111, 112: Tổng số tiền

Ví dụ 3: Chi tiền gửi ngân hàng nộp thuế xuất khẩu ở VD2:

Nợ TK 3333: 15.000.000

Có TK 112: 15.000.000

(2) Hàng hóa đã xuất khẩu nhưng vì lý do nào đấy buộc nhập khẩu trở lại được

xét hoàn thuế xuất khẩu đã nộp:

BT1: Phản ánh giá trị hàng xuất khẩu phải nhập khẩu trở lại:

Nợ TK 151, 155, 156: Hàng mua đang đi đường, thành phẩm, hàng hóa.

Có TK 632: Giá vốn hàng bán

BT2: Phản ánh tiền phải trả người mua về hàng xuất khẩu bị trả lại:

Nợ TK 531: Hàng bán bị trả lại

Có TK 111, 112, 131: Phải thu của khách hàng

BT3: Thuế xuất khẩu được hoàn lại bằng tiền hoặc trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau:

Nợ TK 3333: Thuế xuất, nhập khẩu (nếu trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau)

Nợ TK 111, 112: Tổng số tiền (nếu được hoàn lại bằng tiền)


Ví dụ 4: Do hàng bị lỗi nên DN B trả lại toàn bộ số hàng bị lỗi, doanh nghiệp A

nhận lại hàng, số thuế xuất khẩu đã nộp được hoàn lại bằng tiền gửi ngân hàng.

BT1: Giá trị hàng xuất khẩu phải nhập khẩu trở lại:

Nợ TK 156: 200.000.000

Có TK 632: 200.000.000

BT2: Hàng xuất khẩu bị trả lại:

Nợ TK 531: 300.000.000

Có TK 131: 300.000.000

BT3: Thuế xuất khẩu được hoàn lại:

Nợ TK 112: 15.000.000

98


Có TK 511: 15.000.000

3.3.3.2. Kế toán thuế nhập khẩu

(1) Khi nhập khẩu vật liệu, hàng hóa:

Nợ TK 152, 153, 156, 211...:

Có TK 3333: Thuế xuất nhập khẩu

Có TK 111, 112, 331: Tổng số tiền

(2) Khi nộp thuế:



Ví dụ 5: Nhập khẩu một số công cụ trị giá 400 USD, thuế suất thuế nhập khẩu

20%, thuế suất GTGT 10%, tỷ giá thanh toán 21.000 VND/USD. Tiền chưa thanh

toán, chi TGNH nộp thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu.

a. Nợ TK 153: 10.080.000

Có TK 331: 8.400.000

Có TK 3333: 1.680.000

b. Nợ TK 133: 1.008.000

Có TK 33312: 1.008.000

c. Nợ TK 3333: 1.680.000

Nợ TK 33312: 1.008.000

Có TK 112: 2.688.000

(3) Trường hợp hoàn thuế nhập khẩu:


Có TK 152, 156: Nguyên vật liệu, hàng hóa

(4) Đã nhập khẩu nhưng vì lý do nào đó phải xuất trả lại chủ hàng nước ngoài,

được xét hoàn lại thuế nhập khẩu đã nộp và không phải nộp thuế xuất khẩu:

- Giá trị hàng nhập khẩu xuất trả lại chủ hàng nước ngoài:

Nợ TK 331: Phải trả cho người bán (giá nhập khẩu không có thuế nhập khẩu)

Có TK 152, 156, 211…: NVL, hàng hóa, TSCĐ,…

- Được hoàn thuế nhập khẩu nhưng trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau:

Nợ TK 3333: hoàn thuế nhập khẩu nhưng trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau.

99


Nợ TK 111, 112: Hoàn thuế nhập khẩu bằng tiền

Có TK 152, 156, 211…: Số thuế nhập khẩu đã nộp

(5) Khi được giảm thuế:


Có TK 711: Thu nhập khác

TÓM TẮT CHƯƠNG III

Thuế xuất khẩu, nhập khẩu là loại thuế gián thu đánh vào các mặt hàng được

phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu.

Đối tượng nộp thuế xuất, nhập khẩu là tổ chức cá nhân xuất khẩu, nhập khẩu

hàng hóa hoặc nhận ủy thác xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa.

Đối tượng chịu thuế xuất, nhập khẩu là hàng hóa được phép xuất, nhập khẩu

qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, kể cả hàng hóa được đưa từ thị trường trong nước

vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước.

Căn cứ để tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là số lượng hàng hóa, giá tính

thuế và thuế suất của mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu.

Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm được tính:

Số thuế XK hay

NK phải nộp=

Số lượng từng mặt

hàng XK hay NKx

Trị giá tính thuế

trên một đơn vị HHx

Thuế suất của

từng mặt hàng

Số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai

hải quan

Giá tính thuế: Đối với hàng hoá xuất khẩu theo hợp đồng: Giá tính thuế là giá

FOB - Là giá bán tại cửa khẩu xuất không bao gồm phí vận tải (F) và phí bảo hiểm (I);

Đối với hàng hoá nhập khẩu: giá tính thuế là giá thực tế phải trả tính đến cửa khẩu

nhập khẩu đầu tiên và được xác định bằng cách áp dụng tuần tự sáu phương pháp xác

định trị giá tính thuế và dừng ngay ở phương pháp xác định được trị giá tính thuế.

Thuế suất thuế xuất khẩu, nhập khẩu được quy đinh đối với từng loại hàng hóa,

được xác định dựa trên biểu thuế suất của luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Đối với hàng hóa áp dụng thuế suất tuyệt đối

100


Số thuế XK,

NK phải nộp=

Số lượng từng đơn vị mặt

hàng thực tế XK, NK ghi

trong tờ khai hải quan

x

Mức thuế tuyệt đối

quy định trên một

đơn vị hàng hóa

BÀI TẬP CHƯƠNG III

I. TRẮC NGHIỆM

1. Thuế xuất khẩu, nhập khẩu là loại thuế đánh vào:

a. Các mặt hàng xuất, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam

b. Các mặt hàng được phép xuất, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam

c. Các mặt hàng đưa từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và ngược lại.

d. Cả b, c đều đúng

2. Hàng hóa đưa từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan thuộc diện:

a. Không thuộc diện chịu thuế xuất khẩu

b. Chịu thuế xuất khẩu

c. Chịu thuế nhập khẩu


3. Hàng hóa đưa từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước thuộc diện:

a. Không thuộc diện chịu thuế nhập khẩu

b. Chịu thuế xuất khẩu

c. Chịu thuế nhập khẩu


4. Hàng hóa đưa từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và ngược lại

thuộc diện:

a. Không thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, nhập khẩu

b. Chịu thuế xuất khẩu, không thuộc diện chịu thuế nhập khẩu

c. Chịu thuế nhập khẩu; không thuộc diện chịu thuế xuất khẩu

d. Thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, nhập khẩu

5. Hàng hóa nào sau đây là đối tượng chịu thuế xuất, nhập khẩu:

101


a. Hàng hóa từ khu phi thuế quan xuất khẩu ra nước ngoài, hàng hóa nhập khẩu

từ nước ngoài vào khu phi thuế quan.

b. Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới

Việt Nam.

c. Hàng là quà biếu, quà tặng của tổ chức nước ngoài gửi cho tổ chức, cá nhân ở

Việt Nam.

d. Cả a, b, c đều sai.

6. Các đối tượng nào sau đây không thuộc đối tượng chịu thuế xuất nhập khẩu:

a. Hàng hóa viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại.

b. Hàng hóa chuyển khẩu theo quy định của Chính phủ Việt Nam.

c. Hàng hóa từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác.


7. Đối tượng nộp thuế xuất, nhập khẩu là:

a. Tất cả các tổ chức, cá nhân xuất, nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng chịu

thuế theo quy định qua biên giới Việt Nam.

b. Tất cả các tổ chức, cá nhân kinh doanh xuất, nhập khẩu hàng hóa thuộc đối

tượng chịu thuế theo quy định qua biên giới Việt Nam.

c. Tất cả các tổ chức xuất, nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế theo

quy định qua biên giới Việt Nam.

d. Tất cả các tổ chức xuất, nhập khẩu hàng hóa qua biên giới Việt Nam.

8. Số lượng hàng hóa làm căn cứ tính thuế xuất nhập khẩu là:

a. Số lượng của từng mặt hàng thực tế xuất, nhập khẩu ghi trong tờ khai Hải quan.

b. Số lượng của từng mặt hàng trên hợp đồng của doanh nghiệp.

c. Số lượng của từng mặt hàng ghi trong tờ khai Hải quan

d. Số lượng của từng mặt hàng ghi trong tờ khai Hải quan nếu số lượng của

từng mặt hàng ghi trong tờ khai Hải quan lớn hơn số lượng của từng mặt hàng thực tế

xuất, nhập khẩu.

9. Giá tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu theo hợp đồng mua bán hàng hóa là:

a. Giá FOB (không bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

b. Giá CIF (bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

102


c. Giá FOB (bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

d. Giá CIF (không bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

10. Giá tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu theo hợp đồng mua bán hàng hóa là:

a. Giá FOB (không bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

b. Giá CIF (bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

c. Giá FOB (bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

d. Giá CIF (không bao gồm phí vận chuyển (F) và bảo hiểm (I))

11. Giá tính thuế đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu không có hợp đồng mua bán

hàng hóa hoặc hợp đồng không hội đủ các điều kiện theo quy định là:

a. Giá do cơ quan Hải quan quy định

b. Giá ghi trong tờ khai Hải quan

c. Giá của hàng hóa tương đương xuất, nhập khẩu theo hợp đồng mua bán hàng hóa

d. Không tính thuế xuất nhập khẩu

12. Giá tính thuế xuất, nhập khẩu được tính bằng:

a. Tiền đồng Việt Nam

b. Tiền đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ dùng để thanh toán trên hợp đồng của

doanh nghiệp

c. Tiền USD

d. Đồng tiền khác do doanh nghiệp ghi trong tờ khai Hải quan

13. Thuế xuất nhập khẩu nộp cho Nhà nước bằng phương thức

a. Thanh toán tiền mặt bằng tiền đồng Việt Nam

b. Thanh toán chuyển khoản bằng tiền đồng Việt Nam

c. Thanh toán chuyển khoản bằng USD và quy ra đồng Việt Nam


14. Khi xuất khẩu rượu nhà sản xuất rượu phải nộp

a. Miễn thuế

b. Thuế xuất khẩu

c. Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB

d. Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT

15. Thời điểm tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu là:

103


a. Ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu với

cơ quan Hải quan theo quy định của Luật Hải quan.

b. Ngày ký hợp đồng mua bán của doanh nghiệp với nước ngoài.

c. Ngày đối tượng nộp thuế nhận được hàng đối với trường hợp nhập khẩu,

hoặc đưa hàng ra khỏi cảng, cửa khẩu đối với trường hợp xuất khẩu.

d. Ngày hàng hóa nhập khẩu cập cảng hoặc hàng hóa xuất khẩu đưa ra khỏi cảng.

16. Thời hạn nộp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu là:

a. Nộp xong thuế trước khi nhận hàng

b. 15 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai Hải quan

c. 30 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai Hải quan

d. 275 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai Hải quan

17. Đối với đối tượng nộp thuế chấp hành tốt luật pháp về thuế, có hàng hóa nhập

khẩu là vật tư, vật liệu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu thì thời hạn nộp thuế nhập khẩu là:

a. Nộp ngay khi làm thủ tục nhập khẩu.


c. 275 ngày kể từ ngày hàng nhập khẩu cập cảng đến đầu tiên

d. 275 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai Hải quan

18. Đối với đối tượng nộp thuế chấp hành tốt pháp luật về thuế, có hàng hóa

kinh doanh theo phương thức tạm nhập – tái xuất hoặc tạm xuất – tái nhập thì thời hạn

nộp thuế xuất, nhập khẩu là:

a. Nộp ngay khi làm thủ tục nhập khẩu


c. 15 ngày kể từ ngày hết hạn của cơ quan có thẩm quyền cho phép tạm nhập –

tái xuất hoặc tạm xuất – tái nhập

d. 30 ngày kể từ ngày hết hạn của cơ quan có thẩm quyền cho phép tạm nhập –

tái xuất hoặc tạm xuất – tái nhập.

19. Những hàng hóa nào sau đây thuộc diện miễn thuế xuất khẩu, nhập khẩu

a. Hàng hóa viện trợ không hoàn lại

b. Hàng hóa tạm nhập – tái xuất hoặc tạm xuất – tái nhập để tham dự hội chợ,

triển lãm.

104


c. Hàng hóa tư các tổ chức, cá nhân nước ngoài gởi tặng cho tổ chức, cá nhân

trong nước hoặc ngược lại.


20. Các trường hợp nào sau đây được hoàn thuế xuất, nhập khẩu

a. Hàng hóa đã nộp thuế xuất khẩu nhưng không xuất khẩu nữa

b. Hàng hóa đã nộp thuế xuất khẩu nhưng thực tế xuất khẩu ít hơn

c. Hàng hóa là nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu


II. BÀI TẬP

Bài 1: Nhà máy thuốc lá A, trong tháng có các số liệu sau:

1. Nhập khẩu thuốc lá đã cắt thành sợi để làm nguyên liệu sản xuất thuốc lá

điếu có đầu lọc. Tổng giá trị hàng nhập khẩu theo điều kiện CIF quy ra đồng Việt Nam

là 20 tỷ đồng, nhà máy sử dụng 60% nguyên liệu đưa vào chế biến tạo ra 500.000 cây

thuốc lá thành phẩm.

2. Nhà máy xuất khẩu 300.000 cây thuốc lá thành phẩm với giá CIF tính ra

đồng Việt Nam là 120.000 đồng/cây thuốc thành phẩm, bán trong nước 100.000 cây

thuốc lá thành phẩm với giá chưa thuế GTGT là 150.000 đồng/cây thuốc thành phẩm.

Yêu cầu: Xác định các loại thuế: nhập khẩu, xuất khẩu, thuế TTĐB, các thuế

được hoàn (nếu có) liên quan cho nhà máy thuốc lá A.

Biết rằng:

Thuế suất thuế xuất khẩu là 5%.

Thuế suất thuế nhập khẩu là 30%.

Thuế suất thuế TTĐB của thuốc lá là 65%.

Phí bảo hiểm và vận chuyển quốc tế chiếm 2% CIF.

Trị giá tính thuế nhập khẩu được xác định theo phương pháp thứ nhất.

Bài 2: Tại Công ty thương mại X nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ,

trong kỳ tính thuế có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau:

I/ Mua hàng:

1. Mua 20.000 sản phẩm A với giá chưa thuế GTGT là 50.000 đồng/sản phẩm.

105


2. Mua 5.000 sản phẩm B với giá đã có thuế GTGT là 60.000 đồng. Sản phẩm,

2.000 sản phẩm B với giá chưa có thuế là 55.000 đồng/sản phẩm.

3. Mua của một doanh nghiệp chế xuất 10.000 sản phẩm với giá 80.000

đồng/sản phẩm, của Công ty K 3.000 sản phẩm B với giá chưa thuế là 90.000 đồng/sp.

II/ Tiêu thụ:

1. Bán lẻ 10.000 sản phẩm A với giá đã gồm thuế GTGT là 55.000 đồng/sản

phẩm, 5.000 sản phẩm A với giá chưa thuế GTGT là 52.000 đồng/sản phẩm.

2. Xuất khẩu ra nước ngoài theo giá FOB 6.000 sản phẩm B với giá 80.000

đồng/sản phẩm, và bán trong nước 1.000 sản phẩm B với giá chưa thuế GTGT là

75.000 đồng/sản phẩm.

3. Bán cho siêu thị trong nước 8.000 sản phẩm C với giá: 5.000 sản phẩm v ới

giá chưa thuế GTGT là 95.000 đồng/sản phẩm và 3.000 sản phẩm với giá chưa thuế là


- Yêu cầu: Xác định thuế nhập khẩu, xuất khẩu, phải nộp của Công ty thương mại X.

- Biết rằng:

Thuế GTGT của các mặt hàng là 10%.

Các sản phẩm A, B, C không thuộc diện chịu thuế TTĐB,

Thuế nhập khẩu của sản phẩm C là 10%.

Thuế xuất khẩu của sản phẩm B là 5%.

Bài 3: Tại Công ty xuất nhập khẩu A, trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát

sinh sau:

1. Nhập khẩu 3 lô hàng đều có xuất xứ từ nước X, cả 3 lô hàng đều mua theo

giá FOB, tổng chi phí vận chuyển cho cả 3 lô hàng từ cảng nước X đến cảng Việt Nam

là 9.000 USD..

Lô hàng A1 có tổng trị giá 20.000 USD, được mua bảo hiểm với giá 2% giá FOB.

Lô hàng A2 gồm 10.000 sản phẩm, đơn giá 5 USD/sản phẩm, được mua bảo

hiểm với giá là 1,5% giá FOB.

Lô hàng A3 gồm 2.000 sản phẩm, đơn giá 100 USD/sản phẩm, được mua bảo

hiểm với giá 1% giá FOB.

106


Tỷ giá tính thuế nhập khẩu là 20.000 đồng/USD, trị giá tính thuế nhập khẩu

được xác định là giá CIF. Thuế suất thuế nhập khẩu hàng A1 là 10%, hàng A2 là 15%

và hàng A3 là 20%.

2. Công ty ký hợp đồng nhận gia công cho nước ngoài, theo hợp đồng Công ty

nhập khẩu 100.000 kg nguyên liệu theo giá CIF là quy đổi ra đồng Việt Nam 30.000

đồng/kg. Theo định mức được giao thì phí Việt Nam phải hoàn thành 10.000 thành

phẩm từ số nguyên liệu trên. Tuy nhiên, khi giao hàng thì có 1.000 thành phẩm không

đạt tiêu chuẩn chất lượng nên bên nước ngoài trả lại. Biết rằng, thuế suất thuế nhập

khẩu đối với nguyên liệu là 10%, thuế suất thuế xuất khẩu đối với thành phẩm là 2%,

trị giá tính thuế nhập khẩu được xác định là giá CIF.

Yêu cầu: Xác định các thuế xuất khẩu, nhập khẩu mà Công ty xuất nhập khẩu A

phải nộp trong kỳ.

Bài 4: Công ty kinh doanh xuất nhập khẩu ABC, trong kỳ có các nghiệp vụ

phát sinh sau:

1. Nhập khẩu 15.000 sản phẩm A theo giá CIF quy ra đồng Việt Nam là 60.000

đồng/sản phẩm. Theo biên bản giám định của cơ quan chức năng có 1.000 sản phẩm bị

hỏng hoàn toàn do thiên tai trong quá trình vận chuyển.

2. Nhập khẩu 5.000 sản phẩm B theo giá CIF là 5 USD/sản phẩm. Qua kiểm tra

hải quan xác định thiếu 500 sản phẩm. Tỷ giá tính thuế là 20.800 đồng/USD.

3. Xuất khẩu 300 tấn sản phẩm C, giá bán tại kho là 5.000.000 đồng/tân, chi phí

vận chuyển từ kho đến cảng là 200.000 đồng/tấn.

Biết rằng: thuế suất thuế nhập khẩu sản phẩm A là 10%, B là 15%; thuế xuất

khẩu sản phẩm C là 2%; trị giá tính thuế nhập khẩu được xác định là giá CIF.

Yêu cầu: Xác định thuế xuất khẩu, nhập khẩu phải nộp trong kỳ của Công ty ABC.

Bài 5: Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh xuất nhập khẩu A hạch toán thuế

GTGT theo phương pháp khấu trừ. Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh:

Dư đầu kỳ: (ĐVT: đồng)

TK 133: 50.000.000

TK 3332: 120.000.000

TK 3333: 60.000.000

107


Trong kỳ:

1. DN xuất bán một lô sản phẩm trị giá xuất kho 300.000.000, thuộc đối tượng

chịu thuế TTĐB với thuế suất 30%, giá bán 450.000.000, thuế GTGT 10%, thuế xuất

khẩu 0%, đã thu một nửa số tiền. Doanh nghiệp nộp thuế TTĐB bằng tiền mặt.

2. DN chuyển khoản nộp NSNN các khoản thuế TTĐB và thuế xuất nhập khẩu.

3. Nhập khẩu một lô nguyên liệu trị giá 500.000.000 thuộc đối tượng chịu thuế

TTĐB với thuế suất 60%, thuế suất thuế nhập khẩu 3%, thuế suất thuế GTGT 10%, đã

thanh toán cho người bán và nộp thuế bằng TGNH.

4. Xuất khẩu một lô sản phẩm giá xuất kho 350.000.000, giá bán 450.000.000,

thuế suất thuế xuất khẩu là 3%, đã thu 50% quan ngân hàng. Doanh nghiệp nộp thuế

xuất khẩu bằng chuyển khoản.

5. Nhập khẩu một dây chuyền sản xuất trị giá 50.000 USD chưa thanh toán cho

nhà cung cấp, thuế nhập khẩu phải nộp là 20%, thuế GTGT phải nộp được khấu trừ là

10%, tỷ giá thực tế phát sinh là 20.000 đồng/USD. Các chi phí phát sinh liên quan đến

TSCĐ này được kế toán tập hợp:

Xuất kho nguyên vật liệu để sản xuất thử là 10.000.000

Dịch vụ mua ngoài chưa thanh toán là 20.000.000

Chi phí khác phát sinh thanh toán bằng tiền mặt là 15.000.000

Chi phí thuê chuyên gia thanh toán bằng chuyển khoản 12.000.000

Các khoản giải chi tạm ứng liên quan đến dây chuyền sản xuất 2.000.000

6. Nhập khẩu một lô hàng trị giá 25.000 USD thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB

với thuế suất 60%. Thuế suất thuế nhập khẩu 20%, thuế suất thuế GTGT 10%, đã

thanh toán cho người bán bằng TGNH. Tỷ giá thực tế phát sinh lúc đó là 20.200.000

đồng/USD.

7. Xuất khẩu chuyển hàng ra cảng xuất khẩu, giá xuất khẩu 150.000.000, giá

bán là 12.000 USD, giá FOB, thuế xuất khẩu 3%, tỷ giá thực tế 20.000 đồng/USD,

chưa nộp thuế. Cuối kỳ khách hàng đã nhận được hàng.


108


KkkkkK

KKKKKKk

k

kkkk

CHƯƠNG IV

KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

Mục tiêu của chương IV:

Những vấn đề chung về kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp: khái niệm, đặc điểm.

Nội dung cơ bản của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp: Người nộp thuế TNDN,

thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế, căn cứ và phương pháp tính thuế thu

nhập doanh nghiệp.

Nội dung công tác kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp: Kế toán thuế thu nhập

doanh nghiệp hiện hành; kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại và thuế thu nhập hoãn

lại phải trả.

4.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

Thuế thu nhập doanh nghiệp xuất hiện rất sớm trong lịch sử phát triển của thuế.

Hiện nay ở các nước phát triển, thuế thu nhập doanh nghiệp giữ vai trò đặc biệt quan

trọng trong việc đảm bảo ổn định nguồn thu ngân sách Nhà nước và thực hiện phân

109


phối thu nhập. Mức thuế cao hay thấp áp dụng cho các chủ thể thuộc đối tượng nộp

thuế thu nhập doanh nghiệp là khác nhau, điều đó phụ thuộc vào quan điểm điều tiết

thu nhập và mục tiêu đặt ra trong phân phối thu nhập của từng quốc gia trong từng giai

đoạn lịch sử nhất định. Thuế thu nhập doanh nghiệp ra đời bắt nguồn từ các lý do chủ

yếu sau:

+ Thuế thu nhập doanh nghiệp ra đời bắt nguồn từ yêu cầu thực hiện chức năng

tái phân phối thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội.

+ Sự ra đời của thuế thu nhập doanh nghiệp xuất phát từ nhu cầu tài chính của

Nhà nước.

Ở Việt Nam, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp được Quốc hội nước Cộng hòa

xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 10/5/1997 và có hiệu lực thi hành từ ngày

01/01/1999 thay cho Luật thuế lợi tức.

Qua 4 năm thực hiện, Luật thuế TNDN ngày 10/05/1997 được thay thế bởi Luật

09/2003/QH11 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ

họp thứ 3 thông qua ngày 17/06/2003, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2004. Nhìn

chung, Luật thuế TNDN năm 2003 đã đạt mục tiêu đề ra, đánh dấu bước phát triển

quan trọng góp phần cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh, góp phần đảm bảo

nguồn thu quan trọng của NSNN, thúc đẩy cải cách hành chính trong quản lý thuế và

ưu đãi đầu tư.

Tuy nhiên, Luật thuế TNDN đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế. Bộ Tài chính đã

xây dựng Luật thuế TNDN số 14/2008/QH12, Luật này được Quốc hội nước Cộng hòa

xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 03/06/2008, hiệu

lực từ ngày 01/01/2009

4.1.1. Khái niệm, đặc điểm của thuế thu nhập doanh nghiệp


Thuế TNDN là loại thuế trực thu đánh trên phần thu nhập sau khi trừ đi các

khoản chi phí được trừ liên quan đến thu nhập của cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ.

Thuế thu nhập doanh nghiệp ra đời bắt nguồn từ các lý do chủ yếu sau đây:

- Thuế TNDN được sử dụng để điều tiết thu nhập của các nhà đầu tư nhằm góp

phần đảm bảo công bằng xã hội.

110


- Thuế TNDN là một trong các nguồn thu quan trọng của ngân sách Nhà nước và

có xu hướng tăng lên cùng với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Khi nền kinh tế phát

triển, đầu tư gia tăng, thu nhập của các doanh nghiệp và của các nhà đầu tư tăng lên

làm cho khả năng huy động nguồn tài chính cho Nhà nước thông qua thuế TNDN ngày

càng ổn định và vững chắc.

- Xuất phát từ yêu cầu phải quản lý các hoạt động đầu tư và kinh doanh trong

từng thời kỳ nhất định thông qua việc quy định đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu

thuế, sử dụng thuế suất và các ưu đãi thuế TNDN, Nhà nước thực hiện các mục tiêu

quản lý kinh tế vĩ mô.

4.1.1.2. Đặc điểm

- Thuế TNDN là thuế trực thu, đối tượng nộp thuế TNDN là các doanh nghiệp,

đồng thời cùng là “người” chịu thuế.

- Thuế TNDN phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của các doanh

nghiệp. Thuế GTGT, thuế TTĐB là một số tiền tăng thêm vào giá bán của hàng hóa,

dịch vụ, người bán hàng hoặc người cung cấp dịch vụ là người tập hợp thuế và nộp

vào NSNN, do đó nó chủ yếu phụ thuộc vào mức độ tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ.

Thuế TNDN được xác định trên cơ sở thu nhập chịu thuế, nên chỉ khi các doanh

nghiệp kinh doanh có lợi nhuận mới nộp thuế TNDN.

- Thuế TNDN là thuế khấu trừ trước Thuế thu nhập cá nhân. Thu nhập mà các

cá nhân nhận được từ hoạt động đầu tư như: lợi tức cổ phần, lãi tiền gửi ngân hàng, lợi

nhuận do góp vốn liên doanh,... là phần được chia sau khi nộp thuế TNDN. Do vậy,

thuế TNDN cũng có thể được coi là một biện pháp quản lý thuế thu nhập cá nhân.

4.1.2 Nội dung cơ bản của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành

Thuế TNDN hiện hành ở Việt Nam được quy định trong các văn bản quy phạm

pháp luật như sau:

Luật số 14/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về thuế TNDN.

Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11-12-2008 của Chính phủ quy định chi

tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN.

Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26-12-2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn

thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN số 14/2008/QH12 và hướng dẫn thi hành

111


Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11-12-2008 của Chính phủ quy định chi tiết và

hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN.

Quyết định số 3027/QĐ-BTC ngày 03/12/2009 của Bộ Tài chính về việc đính

chính Thông tư 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi

hành một số Điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 và hướng

dẫn thi hành Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11-12-2008 của Chính phủ quy định

chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN.

Thông tư số 18/2011/TT-BTC ngày 10/02/2011 sửa đổi, bổ sung Thông tư số

130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều

của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 và hướng dẫn thi hành Nghị

định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11 tháng 12 năm 2008 của Chính phủ quy định chi tiết

thi hành một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp.

4.1.2.1. Người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp

Đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là tổ chức hoạt động sản xuất, kinh

doanh hàng hóa, dịch vụ có thu nhập chịu thuế, bao gồm:

+ Doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam.

+ Các đơn vị sự nghiệp công lập, ngoài công lập có sản xuất kinh doanh hàng

hóa, dịch vụ có thu nhập trong tất cả các lĩnh vực.

+ Các tổ chức công lập, ngoài công lập có sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch

vụ có thu nhập trong tất cả các lĩnh vực.

+ Các tổ chức được thành lập và hoạt động theo Luật Hợp tác xã.

+ Doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật nước ngoài (doanh

nghiệp nước ngoài) có cơ sở thường trú tại Việt Nam.

Doanh nghiệp nước ngoài, tổ chức nước ngoài sản xuất kinh doanh tại Việt

Nam không theo Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp hoặc có thu nhập phát sinh tại Việt

Nam nộp thuế TNDN theo hướng dẫn riêng của Bộ Tài chính, trừ trường hợp doanh

nghiệp này có hoạt động chuyển nhượng vốn thì thực hiện nộp thuế theo Luật thuế thu

nhập doanh nghiệp.

4.1.2.2. Thu nhập chịu thuế

112


Căn cứ vào Điều 3 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 và Nghị

định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11-12-2008 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng

dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN.

- Thu nhập chịu thuế bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng

hoá, dịch vụ và thu nhập khác.

- Thu nhập khác bao gồm:

+ Thu nhập từ chuyển nhượng vốn bao gồm thu nhập từ việc chuyển nhượng

một phần hoặc toàn bộ số vốn đã đầu tư vào doanh nghiệp, kể cả trường hợp bán

doanh nghiệp, chuyển nhượng chứng khoán và các hình thức chuyển nhượng vốn khác

theo quy định của pháp luật;

+ Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản

+ Thu nhập từ quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản bao gồm cả tiền thu về bản

quyền dưới mọi hình thức, thu về quyền sở hữu trí tuệ; thu nhập từ chuyển giao công

nghệ theo quy định của pháp luật. Cho thuê tài sản dưới mọi hình thức.

+ Thu nhập từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản (trừ bất động sản), các loại giấy

tờ có giá khác;

+ Thu nhập từ lãi tiền gửi, lãi cho vay vốn, bán ngoại tệ bao gồm: lãi tiền gửi tại

các tổ chức tín dụng, lãi cho vay vốn dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật,

phí bảo lãnh tín dụng và các khoản phí khác trong hợp đồng cho vay vốn. Thu nhập từ

bán ngoại tệ;

+ Hoàn nhập các khoản dự phòng, các khoản trích trước vào chi phí nhưng

không sử dụng hoặc sử dụng không hết theo kỳ hạn trích lập.

+ Khoản nợ khó đòi đã xoá nay đòi được.

+ Khoản nợ phải trả không xác định được chủ nợ.

+ Khoản thu nhập từ kinh doanh của những năm trước bị bỏ sót phát hiện ra.

+ Chênh lệch giữa thu về tiền phạt, tiền bồi thường do vi phạm hợp đồng kinh tế

trừ trừ đi khoản bị phạt, trả bồi thường do vi phạm hợp đồng theo quy định của pháp luật.

+ Các khoản tài trợ bằng tiền hoặc hiện vật nhận được, trừ khoản tài trợ.

+ Chênh lệch do đánh giá lại tài sản theo quy định của pháp luật để góp vốn,

điều chuyển khi chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, trừ

113


trường hợp đánh giá tài sản cố định khi chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành công ty

cổ phần.

+ Thu nhập nhận được từ hoạt động sản xuất, kinh doanh ở ngoài Việt Nam;

+ Các khoản thu nhập khác theo quy định của pháp luật.

4.1.2.3. Thu nhập được miễn thuế

Căn cứ vào Điều 4 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 và Nghị

định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11-12-2008 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng

dẫn thi hành một số Điều của Luật thuế TNDN.

- Đối với thu nhập từ việc thực hiện dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông

nghiệp được miễn thuế gồm: thu nhập từ dịch vụ tưới, tiêu nước; cày, bừa đất, nạo vét

kênh, mương nội đồng; dịch vụ phòng trừ sâu, bệnh cho cây trồng, vật nuôi; dịch vụ

thu hoạch sản phẩm nông nghiệp.

- Đối với thu nhập từ việc thực hiện hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát

triển công nghệ, thu nhập từ kinh doanh sản phẩm sản xuất thử nghiệm và thu nhập từ

sản xuất sản phẩm làm ra từ công nghệ mới lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam. Thời

gian miễn thuế tối đa không quá 01 năm, kể từ ngày bắt đầu sản xuất sản phẩm theo

hợp đồng nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, sản xuất thử nghiệm hoặc sản

xuất theo công nghệ mới.

- Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ của doanh

nghiệp có từ 51% số lao động bình quân trong năm trở lên là người khuyết tật, người

sau cai nghiện, người nhiễm HIV.

Thu nhập được miễn thuế quy định tại phần này không bao gồm thu nhập khác

quy định tại phần thu nhập chịu thuế.

- Thu nhập từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người dân tộc thiểu số, người

khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội. Trường

hợp cơ sở dạy nghề có cả các đối tượng khác thì phần thu nhập được miễn thuế được

xác định theo tỷ lệ giữa số người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, trẻ em có hoàn

cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội so với tổng số người học của cơ sở.

- Thu nhập được chia từ hoạt động góp vốn, mua cổ phần, liên doanh, liên kết

kinh tế với doanh nghiệp trong nước, sau khi bên nhận góp vốn, phát hành cổ phiếu,

114


liên doanh, liên kết đã nộp thuế theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp,

kể cả trường hợp bên nhận góp vốn, phát hành cổ phiếu, bên liên doanh, liên kết đang

được hưởng ưu đãi thuế.

- Khoản tài trợ nhận được để sử dụng cho hoạt động giáo dục, nghiên cứu khoa

học, văn hoá, nghệ thuật, từ thiện, nhân đạo và hoạt động xã hội khác tại Việt Nam.

Trường hợp tổ chức nhận tài trợ sử dụng không đúng mục đích các khoản tài trợ

trên thì phải nộp lại thuế thu nhập doanh nghiệp theo mức thuế suất 25% tính trên số

tiền nhận tài trợ sử dụng không đúng mục đích.

Tổ chức nhận tài trợ quy định tại khoản này là tổ chức được thành lập và hoạt

động theo quy định của pháp luật, thực hiện đúng quy định của pháp luật về kế toán

thống kê.

4.1.2.4. Căn cứ và phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp

(1) Phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp được xác định dựa trên hai căn cứ: thu nhập tính thuế và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp.

Thuế TNDN

phải nộp=

Thu nhập

tính thuếx

Thuế suất thuế

TNDN

Trường hợp doanh nghiệp có trích quỹ phát triển khoa học và công nghệ thì

thuế TNDN phải nộp được xác định:

Thuế TNDN

phải nộp= (

Thu nhập

tính thuế-

Phần trích lập quỹ

KH&CN) x

Thuế suất

thuế TNDN

Trường hợp doanh nghiệp đã nộp thuế TNDN hoặc loại thuế tương tự thuế

TNDN ở ngoài Việt Nam thì doanh nghiệp được trừ số thuế TNDN đã nộp nhưng tối

đa không quá số thuế TNDN phải nộp theo quy định của Luật thuế TNDN.

Kỳ tính thuế đối với doanh nghiệp được xác định theo năm dương lịch. Trường

hợp doanh nghiệp đang áp dụng năm tài chính khác với năm dương lịch thì kỳ tính

thuế xác định theo năm tài chính áp dụng. Kỳ tính thuế đầu tiên đối với doanh nghiệp

mới thành lập và kỳ tính thuế cuối cùng đối với doanh nghiệp chuyển đổi loại hình

doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức sở hữu, sáp nhập, chia tách, giải thể, phá sản được

xác định phù hợp với kỳ kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán.

115


Trường hợp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi kỳ tính thuế TNDN từ năm

dương lịch sang năm tài chính hoặc ngược lại thì kỳ tính thuế TNDN của năm chuyển

đổi không vượt quá 12 tháng.

Ví dụ: Doanh nghiệp A kỳ tính thuế TNDN năm 2010 áp dụng theo năm dương

lịch, nhưng đầu năm 2011 lựa chọn chuyển đổi sang năm tài chính từ ngày 01/4 năm

này sang ngày 31/03 năm sau, thì kỳ tính thuế TNDN năm chuyển đổi được tính từ

ngày 01/01/2011 đến hết ngày 31/03/2011, kỳ tính thuế TNDN năm tài chính tiếp theo

được tính từ ngày 01/04/2011 đến hết ngày 31/03/2012.

(2) Căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế được xác định bằng thu nhập chịu thuế trừ đi thu nhập được miễn thuế và các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước theo quy định:

Thu nhập

tính thuế=

Thu nhập

chịu thuế-

Thu nhập được

miễn thuế-

Các khoản lỗ được kết

chuyển theo quy định

a. Thu nhập chịu thuế

Trong đó thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế được xác định:

Thu nhập

chịu thuế=

Doanh

thu-

Chi phí

được trừ+

Các khoản

thu nhập khác

Thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản phải hạch toán riêng để kê

khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, không được bù trừ với thu nhập hoặc lỗ từ các

hoạt động sản xuất kinh doanh khác.

* Doanh thu:

Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là toàn bộ tiền bán hàng hoá, tiền gia

công, tiền cung cấp dịch vụ bao gồm cả khoản trợ giá, phụ thu, phụ trội mà doanh

nghiệp được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế :

+ Doanh thu bán hàng: là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa cho

khách hàng hoặc xuất hóa đơn bán hàng.

+ Doanh thu cung cấp dịch vụ: là thời điểm dịch vụ hoàn thành hoặc xuất hóa

đơn cho khách hàng.

Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong một số trường hợp xác định:

116


- Đối với hàng hoá, dịch vụ bán theo phương thức trả góp, trả chậm là tiền bán

hàng hoá, dịch vụ trả tiền một lần, không bao gồm tiền lãi trả góp, tiền lãi trả chậm.

- Hàng hoá, dịch vụ dùng để trao đổi; biếu, tặng, cho; tiêu dùng nội bộ được xác

định theo giá bán của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương.

- Đối với hoạt động gia công thì doanh thu là tiền gia công.

- Đối với hàng hoá của các đơn vị giao đại lý, ký gửi và nhận đại lý, ký gửi theo

hợp đồng đại lý, ký gửi bán đúng giá hưởng hoa hồng.

- Đối với hoạt động cho thuê tài sản là số tiền bên thuê trả từng kỳ theo hợp

đồng thuê.

Đối với hóa đơn cho thuê tài sản thu tiền trước nhiều kỳ có 2 cách xác định :

Doanh thu 1 kỳ =Tổng số tiền nhận trước

Số kỳ nhận trước

Doanh thu = Tổng số tiền thu được

- Đối với hoạt động tín dụng, hoạt động cho thuê tài chính là tiền lãi cho vay,

doanh thu về cho thuê tài chính phải thu phát sinh trong kỳ tính thuế.

- Đối với hoạt động vận tải là toàn bộ doanh thu vận chuyển hành khách, hàng

hoá, hành lý phát sinh trong kỳ tính thuế.

- Đối với hoạt động cung cấp điện, nước sạch là số tiền cung cấp điện, nước

sạch ghi trên hoá đơn giá trị gia tăng. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập

chịu thuế là ngày xác nhận chỉ số công tơ điện và được ghi trên hoá đơn tính tiền điện,

tiền nước sạch.

* Chi phí được trừ: Chi phí được trừ là các chi phí thực tế phát sinh liên quan

đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; có đủ hóa đơn chứng từ hợp

pháp theo quy định của pháp luật.

Trừ các khoản chi phí không được trừ, doanh nghiệp được trừ mọi khoản chi

nếu đáp ứng đủ các điều kiện:

+ Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của

doanh nghiệp.

+ Khoản chi có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định của pháp luật.

117


Các khoản chi phí không được trừ: Căn cứ vào Khoản 2 Điều 9 của Luật thuế

TNDN số 14/2008/QH12, Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26-12-2008 của Bộ

Tài chính và Thông tư số 18/2011/TT-BTC ngày 10/02/2011 sửa đổi, bổ sung Thông

tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính

(1) Khoản chi không đáp ứng đủ các điều kiện quy định trên, trừ phần giá trị tổn

thất do thiên tai, dịch bệnh và trường hợp bất khả kháng khác không được bồi thường.

(2) Chi khấu hao TSCĐ thuộc một trong các trường hợp sau:

(2.1) Chi khấu hao đối với tài sản cố định không sử dụng cho hoạt động sản

xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ.

Riêng TSCĐ phục vụ cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp như: nhà

nghỉ giữa ca, nhà ăn giữa ca, nhà thay quần áo, nhà vệ sinh, bể chứa nước sạch, nhà để

xe, phòng hoặc trạm y tế để khám chữa bệnh, xe đưa đón người lao động, cơ sở đào

tạo, dạy nghề, nhà ở cho người lao động do doanh nghiệp đầu tư xây dựng được trích

khấu hao tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

(2.2) Chi khấu hao đối với tài sản cố định không có giấy tờ chứng minh được

thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp (trừ tài sản cố định thuê mua tài chính).

(2.3) Chi khấu hao đối với tài sản cố định không được quản lý, theo dõi, hạch

toán trong sổ sách kế toán của doanh nghiệp theo chế độ quản lý tài sản cố định và

hạch toán kế toán hiện hành.

(2.4) Phần trích khấu hao vượt mức quy định hiện hành của Bộ Tài chính về

chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định. Trường hợp doanh nghiệp

có lãi, có nhu cầu về khấu hao nhanh để đổi mới công nghệ đang áp dụng phương

pháp khấu hao theo đường thẳng là phần trích khấu hao vượt quá mức khấu hao nhanh

theo quy định.

(2.5) Phần trích khấu hao tương ứng với phần nguyên giá vượt trên 1,6 tỷ

đồng/xe đối với ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống mới đăng ký sử dụng và hạch

toán trích khấu hao tài sản cố định từ ngày 1/1/2009 (trừ ô tô chuyên kinh doanh vận

tải hành khách, du lịch và khách sạn); phần trích khấu hao đối với tài sản cố định là tàu

bay dân dụng và du thuyền không sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng

hoá, hành khách, khách du lịch.

118


(2.6) Khấu hao đối với tài sản cố định đã khấu hao hết giá trị.

(2.7) Khấu hao đối với công trình trên đất vừa sử dụng cho sản xuất kinh doanh

vừa sử dụng cho mục đích khác thì không được tính khấu hao vào chi phí hợp lý đối

với giá trị công trình trên đất tương ứng phần diện tích không sử dụng vào hoạt động

sản xuất kinh doanh.

(2.8) Trường hợp TSCĐ thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp đang dùng cho

SXKD nhưng phải tạm thời dừng do sản xuất theo mùa vụ với thời gian dưới 9 tháng;

tạm thời dừng để sửa chữa, để di dời di chuyển địa điểm, để bảo trì, bảo dưỡng theo

định kỳ, với thời gian dưới 12 tháng, sau đó TSCĐ tiếp tục đưa vào phục vụ cho hoạt

động sản xuất kinh doanh thì trong khoảng thời gian tạm dừng đó doanh nghiệp được

trích khấu hao và khoản chi phí khấu hao TSCĐ trong thời gian tạm dừng được tính

vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

- Quyền sử dụng đất lâu dài không được trích khấu hao vào chi phí được trừ khi

xác định thu nhập chịu thuế; quyền sử dụng đất có thời hạn nếu có đầy đủ hoá đơn

chứng từ và thực hiện đúng các thủ tục theo quy định của pháp luật, có tham gia vào

hoạt động sản xuất kinh doanh thì được phân bổ dần vào chi phí được trừ theo thời hạn

được phép sử dụng đất theo quy định.

- Trường hợp doanh nghiệp mua TSCĐ hữu hình là nhà cửa, vật kiến trúc gắn

liền với quyền sử dụng đất lâu dài thì giá trị quyền sử dụng đất phải xác định riêng và

ghi nhận là TSCĐ vô hình, còn TSCĐ hữu hình là nhà cửa, vật kiến trúc thì nguyên

giá là giá mua thực tế phải trả cộng các khoản chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa

TSCĐ hữu hình vào sử dụng.

(3) Chi nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hoá phần vượt mức

tiêu hao hợp lý.

Doanh nghiệp tự xây dựng, quản lý định mức tiêu hao nguyên liệu, vật liệu,

nhiên liệu, năng lượng, hàng hoá sử dụng vào sản xuất, kinh doanh. Định mức này

được xây dựng từ đầu năm hoặc đầu kỳ sản xuất sản phẩm và lưu tại doanh nghiệp

đồng thời xuất trình đầy đủ với cơ quan thuế khi cơ quan thuế yêu cầu.

Riêng định mức chính của những sản phẩm chủ yếu của doanh nghiệp thì doanh

nghiệp có trách nhiệm thông báo cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp trong thời hạn 3

119


tháng kể từ khi bắt đầu đi vào sản xuất, kinh doanh. Danh mục định mức chính của

những sản phẩm chủ yếu của doanh nghiệp do doanh nghiệp quyết định.

Trường hợp doanh nghiệp trong thời gian sản xuất kinh doanh có điều chỉnh, bổ

sung định mức tiêu hao nguyên vật liệu đã thông báo với cơ quan thuế thì phải thông

báo lại cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp biết. Thời hạn cuối cùng của việc thông báo

cho cơ quan thuế việc điều chỉnh, bổ sung định mức tiêu hao là thời hạn nộp tờ khai

quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của năm quyết toán. Trường hợp

một số nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, hàng hoá Nhà nước đã ban hành định mức tiêu

hao thì thực hiện theo định mức của Nhà nước đã ban hành.

(4) Chi phí của doanh nghiệp mua hàng hoá, dịch vụ không có hoá đơn, được

phép lập Bảng kê thu mua hàng hoá, dịch vụ mua vào (theo mẫu số 01/TNDN) nhưng

không lập Bảng kê kèm theo chứng từ thanh toán cho cơ sở, người bán hàng, cung cấp

dịch vụ trong các trường hợp: mua hàng hoá là nông sản, lâm sản, thủy sản của người

sản xuất, đánh bắt trực tiếp bán ra; mua sản phẩm thủ công làm bằng đay, cói,…

(5) Chi tiền lương, tiền công thuộc một trong các trường hợp sau:

- Chi tiền lương, tiền công, các khoản hạch toán khác để trả cho người lao động

nhưng thực tế không chi trả hoặc không có hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp

luật.

- Các khoản tiền thưởng cho người lao động không được ghi cụ thể điều kiện

được hưởng và mức được hưởng tại một trong các hồ sơ sau: Hợp đồng lao động;

Thoả ước lao động tập thể; Quy chế tài chính của Công ty, Tổng công ty, Tập đoàn;

Quy chế thưởng do Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc quy định

theo quy chế tài chính của Công ty, Tổng công ty.

- Chi tiền lương, tiền công và các khoản phụ cấp phải trả cho người lao động

nhưng hết thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế năm thực tế chưa chi trừ trường hợp

doanh nghiệp có trích lập quỹ dự phòng để bổ sung vào quỹ tiền lương của năm sau

liền kề nhằm bảo đảm việc trả lương không bị gián đoạn và không được sử dụng vào

mục đích khác. Mức dự phòng hàng năm do doanh nghiệp quyết định nhưng không

quá 17% quỹ tiền lương thực hiện.

120


Quỹ tiền lương thực hiện là tổng số tiền lương thực tế đã chi trả của năm quyết

toán đó đến thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ quyết toán theo quy định (không bao gồm số

tiền trích lập quỹ dự phòng tiền lương của năm trước chi trong năm quyết toán thuế).

- Trường hợp quỹ tiền lương của doanh nghiệp đã được duyệt theo quy định thì

việc trích lập dự phòng quỹ tiền lương phải đảm bảo nguyên tắc số tiền trích lập dự

phòng cộng tổng số tiền lương, tiền công thực tế đã chi trả đến thời hạn nộp hồ sơ

quyết toán không vượt quá tổng tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động theo

quỹ tiền lương đã được duyệt (nếu có).

- Việc trích lập dự phòng tiền lương phải đảm bảo sau khi trích lập doanh

nghiệp không bị lỗ, nếu doanh nghiệp bị lỗ thì không được trích đủ 17%.

Ví dụ 1: Quỹ tiền lương năm 2011 của Doanh nghiệp A phải trả cho người lao

động đã được duyệt là 10 tỷ đồng:

+ Trường hợp 1: Trong năm 2011, DNA đã trả tiền lương, tiền công và các

khoản phụ cấp cho người lao động số tiền 8 tỷ đồng, như vậy đến cuối ngày 31/12/2011

còn dư lại 2 tỷ đồng so với quỹ tiền lương đã được duyệt. Trong quý I/2012 đơn vị tiếp

tục sử dụng quỹ tiền lương năm 2011 để chi trả tiền lương tiền công của năm 2011 là

300 triệu đồng. Như vậy, quỹ tiền lương thực hiện năm 2011 đến thời hạn cuối cùng nộp

hồ sơ quyết toán là 8,3 tỷ đồng. Để đảm bảo việc trả lương năm sau không bị gián đoạn,

DNA được trích lập quỹ dự phòng mức tối đa là: 8,3 tỷ đồng x 17% = 1,411 tỷ đồng.

Tổng số tiền lương được tính vào chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế của

năm 2011 = 8,3 tỷ đồng + 1,411 tỷ đồng = 9,711 tỷ đồng.

+ Trường hợp 2: Tính đến cuối ngày 31/3/2012 DNA đã chi trả tiền lương, tiền

công trong năm 2011 và chi bổ sung trong 3 tháng đầu năm 2012 tổng cộng là 9,5 tỷ

đồng. Vậy để đảm bảo việc trả lương không bị gián đoạn, DNA được trích lập quỹ dự

phòng mức tối đa là: 9,5 tỷ đồng x 17% = 1,615 tỷ đồng.

Tổng số tiền lương năm 2011 nếu tính đúng 17% trên quỹ lương thực hiện bằng

(=) 9,5 tỷ đồng + 1,615 tỷ đồng = 11,115 tỷ đồng.

Tuy nhiên, do quỹ lương phải trả cho người lao động đã được duyệt theo quy

định là 10 tỷ đồng, do vậy tổng số tiền lương được tính vào chi phí khi xác định thu

nhập chịu thuế của năm 2011 là 10 tỷ đồng.

121


- Trường hợp năm trước doanh nghiệp có trích lập quỹ dự phòng tiền lương

nhưng đến ngày 31/12 của năm sau doanh nghiệp chưa sử dụng hoặc sử dụng không

hết quỹ dự phòng tiền lương thì doanh nghiệp phải ghi giảm chi phí của năm sau.

Ví dụ 2: Khi nộp hồ sơ quyết toán thuế năm 2011 Doanh nghiệp B có trích quỹ

dự phòng tiền lương là 20 tỷ đồng, đến ngày 31/12/2012, DN B mới chi số tiền từ quỹ

dự phòng tiền lương năm 2011 là 15 tỷ đồng thì DN B phải ghi giảm chi phí tiền lương

năm sau (năm 2012) là 5 tỷ đồng. Khi lập hồ sơ quyết toán năm 2012 nếu DN B có

nhu cầu trích lập thì tiếp tục trích lập quỹ dự phòng tiền lương theo quy định.

- Tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ công ty trách nhiệm

hữu hạn 1 thành viên (do một cá nhân làm chủ); thù lao trả cho các sáng lập viên,

thành viên của hội đồng thành viên, hội đồng quản trị không trực tiếp tham gia điều

hành sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ.

(6) Phần chi trang phục bằng hiện vật cho người lao động không có hoá đơn,

chứng từ; phần chi trang phục bằng hiện tiền, vật cho người lao động vượt quá 5 triệu

đồng/năm.

Trường hợp doanh nghiệp có chi trang phục cả bằng tiền và hiện vật cho người

lao động thì mức chi tối đa để tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu

thuế không vượt quá 05 triệu đồng/người/năm.

Đối với những ngành kinh doanh có tính chất đặc thù thì chi phí này được thực

hiện theo quy định cụ thể của Bộ Tài chính.

(7) Chi thưởng sáng kiến, cải tiến mà doanh nghiệp không có quy chế quy định

cụ thể về việc chi thưởng sáng kiến, cải tiến, không có hội đồng nghiệm thu sáng kiến,

cải tiến.

(8) Chi mua bảo hiểm nhân thọ cho người lao động.

(9) Chi phụ cấp tàu xe đi nghỉ phép không đúng theo quy định của Bộ Luật Lao

động; Phần chi phụ cấp cho người lao động đi công tác trong nước và nước ngoài vượt

quá 2 lần mức quy định theo hướng dẫn của Bộ Tài chính đối với cán bộ công chức,

viên chức Nhà nước.

Chi phí đi lại và tiền thuê chỗ ở cho người lao động đi công tác nếu có đầy đủ

hóa đơn chứng từ hợp pháp theo quy định được tính vào chi phí được trừ khi xác định

122


thu nhập chịu thuế. Trường hợp doanh nghiệp có khoán tiền đi lại và tiền ở cho người

lao động thì được tính vào chi phí được trừ khoản chi khoán tiền đi lại và tiền ở theo

quy định của Bộ Tài chính đối với cán bộ công chức, viên chức Nhà nước.

(10) Các khoản chi sau không đúng đối tượng, không đúng mục đích hoặc mức

chi vượt quá quy định.

- Các khoản chi thêm cho lao động nữ được tính vào chi phí được trừ bao gồm:

+ Chi cho công tác đào tạo lại nghề cho lao động nữ trong trường hợp nghề cũ

không còn phù hợp phải chuyển đổi sang nghề khác theo quy hoạch phát triển của

doanh nghiệp. Khoản chi này bao gồm: học phí (nếu có) + chênh lệch tiền lương ngạch

bậc (đảm bảo 100% lương cho người đi học).

+ Chi phí tiền lương và phụ cấp (nếu có) cho giáo viên dạy ở nhà trẻ, mẫu giáo

do doanh nghiệp tổ chức và quản lý.

+ Chi phí tổ chức khám sức khoẻ thêm trong năm như khám bệnh nghề nghiệp,

mãn tính hoặc phụ khoa cho nữ công nhân viên.

+ Chi bồi dưỡng cho lao động nữ sau khi sinh con lần thứ nhất hoặc lần thứ hai.

+ Phụ cấp làm thêm giờ cho lao động nữ trong trường hợp vì lý do khách quan

người lao động nữ không nghỉ sau khi sinh con, nghỉ cho con bú mà ở lại làm việc cho

doanh nghiệp được trả theo chế độ hiện hành; kể cả trường hợp trả lương bằng sản

phẩm mà lao động nữ vẫn làm việc trong thời gian không nghỉ theo chế độ.

- Các khoản chi thêm cho người dân tộc thiểu số được tính vào chi phí được trừ

bao gồm: học phí đi học (nếu có) cộng chênh lệch tiền lương ngạch bậc (đảm bảo

100% lương cho người đi học); tiền hỗ trợ về nhà ở, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

cho người dân tộc thiểu số trong trường hợp chưa được Nhà nước hỗ trợ theo chế độ

quy định.

(11) Phần trích nộp các quĩ bảo hiểm bắt buộc cho người lao động vượt mức quy

định, phần trích nộp kinh phí công đoàn cho người lao động vượt mức quy định. Phần

chi đóng góp hình thành nguồn chi phí quản lý cho cấp trên vượt quá mức quy định của

cơ quan quản lý cấp trên; chi đóng góp vào các quỹ của Hiệp hội (các Hiệp hội này

được thành lập theo quy định của pháp luật) vượt quá mức quy định của hiệp hội.

123


Phần đóng góp hình thành nguồn chi phí quản lý cho cấp trên là phần đóng góp

của doanh nghiệp thuộc các Tập đoàn kinh tế Nhà nước, Công ty TNHH một thành

viên do Nhà nước làm chủ sở hữu được thành lập theo quy định của cơ quan Nhà nước

có thẩm quyền; phần đóng góp của các doanh nghiệp thuộc các Tổng công ty thành lập

theo Quyết định số 90, Quyết định số 91 của Thủ tướng Chính phủ; phần đóng góp của

doanh nghiệp trực thuộc các Bộ chủ quản.

(12) Chi trả tiền điện, tiền nước đối với những hợp đồng điện nước do chủ sở

hữu cho thuê địa điểm sản xuất, kinh doanh ký trực tiếp với đơn vị cung cấp điện,

nước không có đủ chứng từ thuộc một trong các trường hợp sau:

- Trường hợp doanh nghiệp thuê địa điểm sản xuất kinh doanh trực tiếp thanh

toán tiền điện, nước cho nhà cung cấp điện, nước không có bảng kê (theo mẫu số

02/TNDN) kèm theo các hoá đơn thanh toán tiền điện, nước và hợp đồng thuê địa

điểm sản xuất kinh doanh.

- Trường hợp doanh nghiệp thuê địa điểm sản xuất kinh doanh thanh toán tiền

điện, nước với chủ sở hữu cho thuê địa điểm kinh doanh không có bảng kê (theo mẫu

số 02/TNDN) kèm theo chứng từ thanh toán tiền điện, nước đối với người cho thuê địa

điểm sản xuất kinh doanh phù hợp với số lượng điện, nước thực tế tiêu thụ và hợp

đồng thuê địa điểm sản xuất kinh doanh.

(13) Phần chi phí thuê tài sản cố định vượt quá mức phân bổ theo số năm mà

bên đi thuê trả tiền trước.

Ví dụ 3: Doanh nghiệp A thuê tài sản cố định trong 4 năm với số tiền thuê là:

400 triệu đồng và thanh toán một lần. Chi phí thuê tài sản cố định được hạch toán vào

chi phí hàng năm là 100 triệu đồng. Chi phí thuê tài sản cố định hàng năm vượt trên

100 triệu đồng thì phần vượt trên 100 triệu đồng không được tính vào chi phí hợp lý

khi xác định thu nhập chịu thuế.

Đối với chi phí sửa chữa tài sản cố định đi thuê mà trong hợp đồng thuê tài sản

quy định bên đi thuê có trách nhiệm sửa chữa tài sản trong thời gian thuê thì chi phí

sửa chữa tài sản cố định đi thuê được phép hạch toán vào chi phí hoặc phân bổ dần vào

chi phí nhưng thời gian tối đa không quá 3 năm.

124


Trường hợp chi phí để có các tài sản không thuộc tài sản cố định: chi về mua và

sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng sáng chế, giấy phép chuyển giao công nghệ, nhãn

hiệu thương mại, lợi thế kinh doanh... được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh nhưng

tối đa không quá 3 năm.

(14) Phần chi phí trả lãi tiền vay vốn sản xuất kinh doanh của đối tượng không

phải là tổ chức tín dụng hoặc tổ chức kinh tế vượt quá 150% mức lãi suất cơ bản do

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm vay.

(15) Chi trả lãi tiền vay để góp vốn điều lệ hoặc chi trả lãi tiền vay tương ứng

với phần vốn điều lệ đã đăng ký còn thiếu theo tiến độ góp vốn ghi trong điều lệ của

doanh nghiệp kể cả trường hợp doanh nghiệp đã đi vào sản xuất kinh doanh.

(16) Trích, lập và sử dụng các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự

phòng tổn thất các khoản đầu tư tài chính, dự phòng nợ phải thu khó đòi và dự phòng

bảo hành sản phẩm, hàng hoá, công trình xây lắp không theo đúng hướng dẫn của Bộ

Tài chính về trích lập dự phòng.

(17) Trích, lập và sử dụng quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm và chi trợ cấp

thôi việc cho người lao động không theo đúng chế độ hiện hành.

(18) Các khoản chi phí trích trước theo kỳ hạn mà đến kỳ hạn chưa chi hoặc chi

không hết.

Các khoản trích trước bao gồm: trích trước về sửa chữa lớn tài sản cố định theo

chu kỳ, các khoản trích trước đối với hoạt động đã hạch toán doanh thu nhưng còn tiếp

tục phải thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng và các khoản trích trước khác.

Trường hợp doanh nghiệp có phát sinh hoạt động sản xuất kinh doanh đã ghi

nhận doanh thu tính thuế TNDN nhưng chưa phát sinh đầy đủ chi phí thì được trích

trước các khoản chi phí theo quy định vào chi phí được trừ tương ứng với doanh thu đã

ghi nhận khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN. Khi kết thúc hợp đồng, doanh nghiệp

phải tính toán điều chỉnh, xác định chính xác số thuế TNDN phải nộp dựa trên các hoá

đơn, chứng từ hợp pháp thực tế đã phát sinh theo đúng quy định.

Đối với những tài sản cố định việc sửa chữa có tính chu kỳ thì doanh nghiệp

được trích trước chi phí sửa chữa theo dự toán vào chi phí hàng năm. Nếu số thực chi

125


sửa chữa lớn hơn số trích theo dự toán thì doanh nghiệp được tính thêm vào chi phí

được trừ số chênh lệch này.

(19) Phần chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới; chi tiếp tân,

khánh tiết, hội nghị; chi hỗ trợ tiếp thị, chi hỗ trợ chi phí, chiết khấu thanh toán; chi

báo biếu, báo tặng của cơ quan báo chí liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh

doanh vượt quá 10% tổng số chi được trừ; đối với doanh nghiệp thành lập mới là phần

chi vượt quá 15% trong ba năm đầu, kể từ khi được thành lập. Tổng số chi được trừ

không bao gồm các khoản chi khống chế quy định tại điểm này; đối với hoạt động

thương mại, tổng số chi được trừ không bao gồm giá mua của hàng hoá bán ra;

(20) Lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư cuối năm là: tiền mặt,

tiền gửi, tiền đang chuyển, các khoản nợ phải thu có gốc ngoại tệ; lỗ chênh lệch tỷ giá

phát sinh trong quá trình đầu tư xây dựng cơ bản để hình thành TSCĐ mà TSCĐ này

chưa đưa vào sản xuất kinh doanh (không phân biệt doanh nghiệp chưa đi vào hoạt

động sản xuất kinh doanh hay đã đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh).

(21) Chi tài trợ cho giáo dục không đúng đối tượng hoặc không có hồ sơ xác

định khoản tài trợ nêu dưới đây:

- Tài trợ cho giáo dục gồm: tài trợ cho các trường học công lập, dân lập và tư

thục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân theo quy định của pháp luật về giáo dục mà

khoản tài trợ này không phải là để góp vốn, mua cổ phần trong các trường học; Tài trợ

cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy, học tập và hoạt động của trường học; Tài trợ cho các

hoạt động thường xuyên của trường; Tài trợ học bổng cho học sinh, sinh viên thuộc

các cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và cơ sở sở giáo dục đại học

được quy định tại Luật Giáo dục trực tiếp cho học sinh, sinh viên hoặc thông qua cơ

quan, tổ chức có chức năng huy động tài trợ theo quy định của pháp luật; Tài trợ cho

các cuộc thi về các môn học được giảng dạy trong trường học mà đối tượng tham gia

dự thi là người học; tài trợ để thành lập các Quỹ khuyến học giáo dục theo quy định

của pháp luật về giáo dục đào tạo.

- Hồ sơ xác định khoản tài trợ cho giáo dục gồm: Biên bản xác nhận khoản tài

trợ có chữ ký của người đại diện cơ sở kinh doanh là nhà tài trợ, đại diện của cơ sở

giáo dục hợp pháp là đơn vị nhận tài trợ, học sinh, sinh viên (hoặc cơ quan, tổ chức có

126


chức năng huy động tài trợ) nhận tài trợ (theo mẫu số 03/TNDN); kèm theo hoá đơn,

chứng từ mua hàng hoá (nếu tài trợ bằng hiện vật) hoặc chứng từ chi tiền (nếu tài trợ

bằng tiền).

(22) Chi tài trợ cho y tế không đúng đối tượng quy định tại khoản a mục này

hoặc không có hồ sơ xác định khoản tài trợ nêu tại điểm b dưới đây:

- Tài trợ cho y tế gồm: tài trợ cho các cơ sở y tế được thành lập theo quy định

pháp luật về y tế mà khoản tài trợ này không phải là để góp vốn, mua cổ phần trong

các bệnh viện, trung tâm y tế đó; tài trợ thiết bị y tế, dụng cụ y tế, thuốc chữa bệnh; tài

trợ cho các hoạt động thường xuyên của bệnh viện, trung tâm y tế; chi tài trợ bằng tiền

cho người bị bệnh thông qua một cơ quan, tổ chức có chức năng huy động tài trợ theo

quy định của pháp luật.

- Hồ sơ xác định khoản tài trợ cho y tế gồm: Biên bản xác nhận khoản tài trợ có

chữ ký của người đại diện doanh nghiệp là nhà tài trợ, đại diện của đơn vị nhận tài trợ

(hoặc cơ quan, tổ chức có chức năng huy động tài trợ) theo mẫu số 04/TNDN ban

hành kèm theo Thông tư 130/2008 kèm theo hoá đơn, chứng từ mua hàng hoá (nếu tài

trợ bằng hiện vật) hoặc chứng từ chi tiền (nếu tài trợ bằng tiền).

(23) Chi tài trợ cho việc khắc phục hậu quả thiên tai không đúng đối tượng hoặc

không có hồ sơ xác định khoản tài trợ dưới đây:

- Tài trợ cho khắc phục hậu quả thiên tai gồm: tài trợ bằng tiền hoặc hiện vật để

khắc phục hậu quả thiên tai trực tiếp cho tổ chức được thành lập và hoạt động theo quy

định của pháp luật; cá nhân bị thiệt hại do thiên tai thông qua một cơ quan, tổ chức có

chức năng huy động tài trợ theo quy định của pháp luật.

- Hồ sơ xác định khoản tài trợ cho việc khắc phục hậu quả thiên tai gồm: Biên

bản xác nhận khoản tài trợ có chữ ký của người đại diện doanh nghiệp là nhà tài trợ,

đại diện của tổ chức bị thiệt hại do thiên tai (hoặc cơ quan, tổ chức có chức năng huy

động tài trợ) là đơn vị nhận tài trợ (theo mẫu số 05/TNDN ban hành kèm theo Thông

tư 130/2008) kèm theo hoá đơn, chứng từ mua hàng hoá (nếu tài trợ bằng hiện vật)

hoặc chứng từ chi tiền (nếu tài trợ bằng tiền).

(24) Chi tài trợ làm nhà tình nghĩa cho người nghèo không đúng đối tượng hoặc

không có hồ sơ xác định khoản tài trợ nêu dưới đây:

127


- Đối tượng nhận tài trợ là hộ nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Hình thức tài trợ: tài trợ bằng tiền hoặc hiện vật để xây nhà tình nghĩa cho hộ nghèo

bằng cách trực tiếp hoặc thông qua một cơ quan, tổ chức có chức năng huy động tài trợ

theo quy định của pháp luật.

- Hồ sơ xác định khoản tài trợ làm nhà tình nghĩa cho người nghèo gồm: Biên

bản xác nhận khoản tài trợ có chữ ký của người đại diện doanh nghiệp là nhà tài trợ,

người được hưởng tài trợ (hoặc cơ quan, tổ chức có chức năng huy động tài trợ) là bên

nhận tài trợ (theo mẫu số 06/TNDN); văn bản xác nhận hộ nghèo của chính quyền địa

phương; kèm theo hoá đơn, chứng từ mua hàng hoá (nếu tài trợ bằng hiện vật) hoặc

chứng từ chi tiền (nếu tài trợ bằng tiền).

(25) Phần chi phí quản lý kinh doanh do công ty ở nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú tại Việt Nam vượt mức chi phí tính theo công thức sau:

CP quản lý kinh

doanh do công ty ở

nước ngoài phân bổ

cho cơ sở thường

trú tại VN trong kỳ

tính thuế

=

DT tính thuế của cơ sở thường

trú tại Việt Nam trong kỳ tính thuếx

Tổng số chi phí

quản lý kinh doanh

của công ty ở nước

ngoài trong kỳ tính

thuế.

Tổng DT của công ty ở nước ngoài, bao

gồm cả DT của các cơ sở thường trú ở

các nước khác trong kỳ tính thuế

Các khoản chi phí quản lý kinh doanh của công ty nước ngoài phân bổ cho cơ

sở thường trú tại Việt Nam chỉ được tính từ khi cơ sở thường trú tại Việt Nam được

thành lập.

Căn cứ để xác định chi phí và doanh thu của công ty ở nước ngoài là báo cáo tài

chính của công ty ở nước ngoài đã được kiểm toán bởi một công ty kiểm toán độc lập

trong đó thể hiện rõ doanh thu của công ty ở nước ngoài, chi phí quản lý của công ty ở

nước ngoài, phần chi phí quản lý công ty ở nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú

tại Việt Nam.

Cơ sở thường trú của công ty ở nước ngoài tại Việt Nam chưa thực hiện chế độ

kế toán, hoá đơn, chứng từ; chưa thực hiện nộp thuế theo phương pháp kê khai thì

không được tính vào chi phí hợp lý khoản chi phí quản lý kinh doanh do công ty ở

nước ngoài phân bổ.

128


(26) Các khoản chi được bù đắp bằng nguồn kinh phí khác; Các khoản đã được

chi từ quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp.

(27) Các khoản chi không tương ứng với doanh thu tính thuế.

(28) Các khoản chi của hoạt động kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh xổ số, kinh

doanh chứng khoán và một số hoạt động kinh doanh đặc thù khác không thực hiện

đúng theo văn bản hướng dẫn riêng của Bộ Tài chính.

(29) Các khoản tiền phạt về vi phạm hành chính bao gồm: vi phạm luật giao

thông, vi phạm chế độ đăng ký kinh doanh, vi phạm chế độ kế toán thống kê, vi phạm

pháp luật về thuế và các khoản phạt về vi phạm hành chính khác theo quy định của

pháp luật.

(30) Chi về đầu tư xây dựng cơ bản trong giai đoạn đầu tư để hình thành TSCĐ;

chi ủng hộ địa phương; chi ủng hộ các đoàn thể, tổ chức xã hội ngoài doanh nghiệp; chi

từ thiện trừ khoản chi tài trợ cho giáo dục, y tế, khắc phục hậu quả thiên tai và làm nhà

tình nghĩa cho người nghèo; chi phí mua thẻ hội viên sân golf, chi phí chơi golf.

Khi bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp chưa phát sinh doanh

thu nhưng có phát sinh các khoản chi thường xuyên để duy trì hoạt động sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp (không phải là các khoản chi đầu tư xây dựng để hình thành

TSCĐ) mà các khoản chi này đáp ứng các điều kiện theo quy định thì khoản chi này

được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

(31) Thuế giá trị gia tăng đầu vào đã được khấu trừ hoặc hoàn; thuế thu nhập

doanh nghiệp; thuế thu nhập cá nhân.

- Thuế thu nhập cá nhân không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu

nhập chịu thuế là số tiền thuế do doanh nghiệp khấu trừ trên thu nhập của người nộp

thuế để nộp vào ngân sách nhà nước. Trường hợp doanh nghiệp ký hợp đồng lao động

quy định tiền lương, tiền công trả cho người lao động không bao gồm thuế thu nhập cá

nhân thì thuế thu nhập cá nhân doanh nghiệp nộp thay là khoản chi phí tiền lương

được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

- Thuế TNDN nộp thay nhà thầu nước ngoài (thuế nhà thầu) được tính vào chi

phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế trong trường hợp thoả thuận tại hợp đồng

129


nhà thầu, nhà thầu phụ nước ngoài, doanh thu nhà thầu, nhà thầu phụ nước ngoài nhận

được không bao gồm thuế TNDN (thuế nhà thầu).

* Thu nhập khác: Thu nhập khác là các khoản thu nhập chịu thuế trong kỳ tính

thuế mà khoản thu nhập này không thuộc các ngành, nghề lĩnh vực kinh doanh có

trong đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm các khoản:

(1) Thu nhập từ hoạt động mua bán chứng khoán.

(2) Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản

(3) Thu nhập từ quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản bao gồm cả tiền thu về

bản quyền dưới mọi hình thức trả cho quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản; thu về

quyền sở hữu trí tuệ; thu nhập từ chuyển giao công nghệ theo quy định của pháp luật.

Cho thuê tài sản dưới mọi hình thức.

(4) Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, thanh lý tài sản (trừ bất động sản), các

loại giấy tờ có giá khác.

(5) Thu nhập từ lãi tiền gửi, lãi cho vay vốn bao gồm: lãi tiền gửi tại các tổ chức

tín dụng, lãi cho vay vốn dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật.

+ Trường hợp khoản thu từ lãi tiền gửi, lãi cho vay vốn phát sinh cao hơn khoản

chi trả lãi tiền vay theo quy định, sau khi bù trừ phần chênh lệch còn lại tính vào thu

nhập khác khi xác định thu nhập chịu thuế.

+ Trường hợp khoản thu từ lãi tiền gửi, lãi cho vay vốn phát sinh thấp hơn

khoản chi trả lãi tiền vay theo quy định, sau khi bù trừ phần chênh lệch còn lại tính vào

chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

(6) Thu nhập từ kinh doanh ngoại tệ:

Trong năm tính thuế DN có chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ và chênh lệch

tỷ giá do đánh giá lại các khoản nợ phải trả có gốc ngoại tệ cuối năm tài chính.

Thu nhập từ hoạt động kinh doanh ngoại tệ: bằng tổng số tiền thu từ bán ngoại

tệ trừ tổng giá mua của số lượng ngoại tệ bán ra.

(7) Hoàn nhập các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng tổn thất

các khoản đầu tư tài chính, dự phòng nợ khó đòi và hoàn nhập khoản dự phòng bảo

hành sản phẩm, hàng hoá, công trình xây lắp đã trích nhưng hết thời gian trích lập

không sử dụng hoặc sử dụng không hết.

130


(8) Khoản nợ khó đòi đã xoá nay đòi được.

(9) Khoản nợ phải trả không xác định được chủ nợ.

(10) Thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của những năm trước bị bỏ sót

do doanh nghiệp phát hiện ra.

(11) Thu về tiền phạt hợp đồng: Doanh nghiệp có khoản thu về tiền phạt, tiền

bồi thường do bên đối tác vi phạm hợp đồng phát sinh cao hơn khoản chi tiền phạt,

tiền bồi thường do vi phạm hợp đồng, sau khi bù trừ phần chênh lệch còn lại tính vào

thu nhập khác.

Trường hợp DN có khoản thu về tiền phạt, tiền bồi thường do bên đối tác vi

phạm hợp đồng phát sinh thấp hơn khoản chi tiền phạt, tiền bồi thường do vi phạm

hợp đồng, sau khi bù trừ phần chênh lệch còn lại tính giảm trừ vào thu nhập khác.

Trường hợp đơn vị trong năm không phát sinh thu nhập khác thì được giảm trừ vào thu

nhập hoạt động sản xuất kinh doanh.

(12) Chênh lệch do đánh giá lại tài sản theo quy định của pháp luật để góp vốn,

để điều chuyển tài sản khi chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi loại hình doanh

nghiệp, trừ trường hợp đánh giá tài sản cố định khi chuyển doanh nghiệp Nhà nước

thành công ty cổ phần.

(13) Quà biếu, quà tặng bằng tiền, bằng hiện vật; thu nhập nhận được bằng tiền,

bằng hiện vật từ khoản hỗ trợ tiếp thị, hỗ trợ chi phí, chiết khấu thanh toán, thưởng

khuyến mại và các khoản hỗ trợ khác.

(14) Tiền đền bù về tài sản cố định trên đất và tiền hỗ trợ di dời sau khi trừ các

khoản chi phí liên quan như chi phí di dời (chi phí vận chuyển, lắp đặt), giá trị còn lại

của tài sản cố định và các chi phí khác (nếu có).

(15) Thu nhập liên quan đến việc tiêu thụ hàng hoá, cung cấp dịch vụ không tính

trong doanh thu như: thưởng giải phóng tàu nhanh, tiền thưởng phục vụ trong ngành ăn

uống, khách sạn sau khi đã trừ các khoản chi phí để tạo ra khoản thu nhập đó.

(16) Thu nhập về tiêu thụ phế liệu, phế phẩm được xác định bằng thu nhập từ

việc bán phế liệu, phế phẩm trừ chi phí thu hồi và chi phí tiêu thụ phế liệu, phế phẩm.

131


- Trường hợp doanh nghiệp phát sinh khoản thu nhập từ bán phế liệu, phế phẩm

được tạo ra trong quá trình sản xuất của các sản phẩm đang được hưởng ưu đãi thuế

TNDN thì khoản thu nhập này được hưởng ưu đãi thuế TNDN.

- Trường hợp doanh nghiệp phát sinh khoản thu nhập từ bán phế liệu, phế phẩm

được tạo ra trong quá trình sản xuất của các sản phẩm không được hưởng ưu đãi thuế

TNDN thì khoản thu nhập nhập này được tính vào thu nhập khác, không được áp dụng

ưu đãi thuế TNDN.

(17) Các khoản thu nhập từ các hoạt động góp vốn cổ phần, liên doanh, liên kết

kinh tế trong nước được chia từ thu nhập trước khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

(18) Thu nhập nhận được từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ

ở nước ngoài.

(19) Các khoản thu nhập nhận được bằng tiền hoặc hiện vật từ các nguồn tài trợ

trừ khoản tài trợ.

(20) Các khoản thu nhập khác theo quy định của pháp luật.

(21) Khoản tiền hoàn thuế xuất, nhập khẩu của hàng hoá đã thực xuất khẩu,

thực nhập khẩu phát sinh trong năm quyết toán thuế TNDN được tính giảm trừ chi phí.

Trường hợp khoản tiền hoàn thuế xuất, nhập khẩu của hàng hoá đã thực xuất

khẩu, thực nhập khẩu phát sinh của các năm quyết toán thuế TNDN trước thì tính vào

thu nhập khác.

Trường hợp khoản thu nhập này liên quan trực tiếp đến lĩnh vực sản xuất kinh

doanh đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN thì khoản thu nhập này được hưởng ưu

đãi thuế TNDN. Trường hợp khoản thu nhập này không liên quan trực tiếp lĩnh vực

sản xuất kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế TNDN thì khoản thu nhập này được tính

vào thu nhập khác, không được áp dụng ưu đãi thuế TNDN.

b. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp

- Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 25%, trừ các trường hợp quy định

dưới đây.

- Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò,

khai thác dầu khí và tài nguyên quý hiếm khác tại Việt Nam từ 32% - 50%. Căn cứ

vào vị trí khai thác, điều kiện khai thác và trữ lượng mỏ doanh nghiệp có dự án đầu tư

132


tìm kiếm, thăm dò khai thác dầu khí và tài nguyên quý hiếm khác gửi hồ sơ dự án đầu

tư đến Bộ Tài chính để trình Thủ tướng Chính phủ để quyết định mức thuế suất cụ thể

cho từng dự án, từng cơ sở kinh doanh. (Tài nguyên quý hiếm khác này bao gồm: bạch

kim, vàng, bạc, thiếc, wonfram, đá quý, đất hiếm).

4.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập chịu thuế

của doanh nghiệp theo tài sản được quy định và doanh nghiệp phải có trách nhiệm khai

báo, nộp thuế đầy đủ, kịp thời cho Nhà nước.

- Lợi nhuận kế toán: Là lợi nhuận hoặc lỗ của một kỳ, trước khi trừ thuế thu nhập

doanh nghiệp, được xác định theo quy định của chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.

- Thu nhập chịu thuế: Là thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp của một kỳ,

được xác định theo qui định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành và là cơ

sở để tính thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp (hoặc thu hồi được).

- Thuế thu nhập hiện hành: Là số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp (hoặc

thu hồi được) tính trên thu nhập chịu thuế và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của

năm hiện hành.

Giữa thu nhập chịu thuế và lợi nhuận kế toán có sự khác biệt do thu nhập chịu

thuế được xác định dựa trên cơ sở doanh thu và chi phí hợp lý được quy định trong

Luật thuế, còn lợi nhuận kế toán được xác định trên cơ sở doanh thu và chi phí thực tế

phù hợp với quy định của chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán doanh nghiệp đã bỏ ra

và cần phải bù đắp trong kỳ. Sự khác biệt này làm dẫn đến các khoản chênh lệch tạm

thời và chênh lệch vĩnh viễn cần xác định một cách rõ ràng và đúng đắn để tính đúng

thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành cũng như thuế thu nhập hoãn lại về tài sản thuế

thu nhập hoãn lại.


Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tờ khai điều chỉnh thuế thu nhập doanh nghiệp.

Hoá đơn bán hàng, hóa đơn GTGT, hợp đồng mua bán, biên bản thanh lý hợp

đồng, phiếu thu, phiếu chi,…

133


4.2.2. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành

4.2.2.1. Tài khoản sử dụng

Kế toán thuế TNDN hiện hành sử dụng các tài khoản sau:

Tài khoản 3334 – Thuế thu nhập doanh nghiệp

Tài khoản 8211 – chi phí thuế TNDN hiện hành

(1) Tài khoản 3334 – Thuế thu nhập doanh nghiệp Nợ Tài khoản 3334 Có

Dư đầu kỳ Dư đầu kỳ


Dư Nợ Dư Có

- Bên Nợ: Số dư đầu kỳ: Số thuế thu nhập doanh nghiệp nộp thừa đầu kỳ

+ Số phát sinh: Số thuế thu nhập doanh nghiệp đã nộp; Số thuế thu nhập doanh

nghiệp phải nộp của các năm trước đã ghi nhận lớn hơn số thực tế phải nộp của những

năm đó, do phát hiện sai sót không trọng yếu của những năm trước được ghi nhận chi

phí thuế TNDN hiện hành trong năm hiện tại; Số thuế doanh nghiệp tạm nộp trong

năm lớn hơn số thuế thực tế phải nộp khi kết thúc năm tài chính.

- Bên Có: Số dư đầu kỳ: Số thuế thu nhập doanh nghiệp còn phải nộp đầu kỳ.

Số phát sinh: Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp; Thuế TNDN của các năm

trước phải nộp bổ sung do phát hiện sai sót không trọng yếu của các năm trước được ghi

tăng chi phí thuế TNDN hiện hành của năm hiện tại.

- Dư cuối kỳ:

Dư bên Nợ: Số thuế TNDN nộp thừa.

Dư bên Có: Số thuế TNDN còn phải nộp

(2) Tài khoản 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hànhNợ Tài khoản 8211 Có

134



- Bên Nợ: Số thuế TNDN phải nộp được ghi tăng chi phí thuế TNDN hiện

hành; Phản ánh thuế TNDN của những năm trước phải nộp bổ sung (phát hiện sai sót

không trọng yếu của những năm trước) được ghi tăng chi phí thuế TNDN hiện hành

của năm hiện tại.

- Bên Có: Số tạm nộp lớn hơn số thực tế phải nộp ghi giảm chi phí thuế TNDN

hiện hành; Phản ánh số thuế TNDN phải nộp được ghi giảm do phát hiện ra sai sót

trọng yếu của những năm trước; Kết chuyển chi phí thuế TNDN hiện hành sang Nợ

TK 911.

- Tài khoản 8211 không có số dư.

4.2.2.2. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu

(1) Hàng quý, khi xác định thuế TNDN tạm phải nộp theo quy định của Luật

thuế TNDN, kế toán phản ánh số thuế TNDN tạm phải nộp vào TK 8211, kế toán ghi:

Nợ TK 8211: Chi phí thuế TNDN hiện hành

Có TK 3334: Thuế thu nhập doanh nghiệp

- Khi nộp thuế:

Nợ TK 3334: Thuế thu nhập doanh nghiệp

Có TK 111, 112:

(2) Cuối năm tài chính tính số thuế TNDN thực tế phải nộp:

- Nếu số thuế TNDN thực tế phải nộp trong năm nhỏ hơn số thuế TNDN tạm

phải nộp thì số chênh lệch kế toán ghi giảm chi phí số thuế TNDN hiện hành, ghi:


Có TK 8211: Chi phí thuế TNDN hiện hành

- Nếu số thuế TNDN thực tế phải nộp trong năm lớn hơn số thuế TNDN phải

nộp, kế toán phản ánh bổ sung số thuế TNDN còn phải nộp, ghi:



Khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vào NSNN, ghi:


135


Có TK 111, 112: Số tiền thuế nộp thêm

(3) Trường hợp phát hiện sai sót không trọng yếu của những năm trước liên

quan đến khoản thuế TNDN.

- Số thuế TNDN hiện hành của các năm trước đã ghi nhận lớn hơn số thuế thực

tế phải nộp, ghi giảm chi phí thuế TNDN hiện hành của năm hiện tại:



- Số thuế TNDN hiện hành đã ghi nhận của các năm trước nhỏ hơn số thuế thực

tế phải nộp, ghi tăng chi phí thuế TNDN hiện hành của năm hiện tại:



Khi nộp tiền ghi:


Có TK 111, 112:

(4) Kết chuyển chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành:

- Số phát sinh bên Nợ lớn hơn phát sinh bên Có

Nợ TK 911: Xác định kết quả kinh doanh


- Phát sinh bên Nợ nhỏ hơn phát sinh bên Có


Có TK 911: Xác định kết quả kinh doanh

4.2.3. Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại và thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại là số thuế TNDN sẽ phải nộp trong tương

lai tính trên các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế TNDN trong năm hiện hành.

* Chênh lệch tạm thời:

Là khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hay nợ phải

trả trong Bảng Cân đối kế toán và cơ sở tính thuế thu nhập của các khoản mục này.

Chênh lệch tạm thời có thể là:

- Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp: Là các khoản chênh

lệch tạm thời làm phát sinh thu nhập chịu thuế khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập

136


doanh nghiệp trong tương lai khi mà giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ phải

trả liên quan được thu hồi hay được thanh toán. Chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh

khi: giá trị ghi sổ của tài sản lớn hơn cơ sở tính thuế của tài sản đó; giá trị ghi sổ của nợ

phải trả nhỏ hơn cơ sở tính thuế của nó.

Một số trường hợp làm phát sinh chênh lệch tạm thời chịu thuế:

+ Chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh từ một khoản chi phí chỉ được ghi nhận

trong các năm sau nhưng đã được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong năm hiện tại.

Ví dụ 1: Thời gian sử dụng hữu ích của TSCĐ theo kế toán dài hơn thời gian sử

dụng hữu ích do cơ quan thuế xác định dẫn đến chi phí khấu hao TSCĐ theo kế toán trong

những năm đầu nhỏ hơn chi phí khấu hao được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế do cơ

quan thuế xác định.

+ Một khoản doanh thu được ghi nhận trong năm hiện tại nhưng tính vào thu nhập

chịu thuế năm sau.

- Chênh lệch tạm thời được khấu trừ: Là các khoản chênh lệch tạm thời làm

phát sinh các khoản được khấu trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh

nghiệp trong tương lai khi mà giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ phải trả

liên quan được thu hồi hay được thanh toán.

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ phát sinh khi: Giá trị ghi sổ của tài sản nhỏ hơn

cơ sở tính thuế của tài sản đó; giá trị ghi sổ của nợ phải trả lớn hơn cơ sở tính thuế của nó.

Một số trường hợp làm phát sinh chênh lệch tạm thời được khấu trừ:

+ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ phát sinh từ việc ghi nhận doanh thu trong

các năm sau nhưng thuế thu nhập được tính trong năm hiện tại.

Ví dụ 2: Trường hợp doanh nghiệp có khoản doanh thu nhận trước về tiền cho

thuê nhà hoặc cơ sở hạ tầng trong nhiều năm. Khoản doanh thu ghi nhận này được ghi

nhận vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh một năm bằng số tiền nhận trước chia

cho tổng số thời gian thuê, nhưng doanh nghiệp thực hiện nộp thuế TNDN cho toàn bộ

số tiền nhận trước ngay trong năm thu được tiền.

+ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ phát sinh từ việc ghi nhận một khoản chi

phí trong năm hiện tại nhưng chỉ được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong năm sau.

- Phân biệt chênh lệch tạm thời và chênh lệch vĩnh viễn

137


Các khoản chênh lệch tạm thời: là chênh lệch phát sinh do sự khác biệt về thời

điểm doanh nghiệp ghi nhận thu nhập hoặc chi phí và thời điểm pháp luật về thuế TNDN

quy định tính thu nhập chịu thuế hoặc chi phí được khấu trừ khỏi thu nhập chịu thuế.

Ví dụ 3: Ghi nhận thu nhập vào một năm nhưng thuế thu nhập được tính ở một

năm khác, hoặc ghi nhận chi phí vào một năm nhưng chi phí đó chỉ được khấu trừ vào

thu nhập chịu thuế ở một năm khác.

Các khoản chênh lệch vĩnh viễn: Là chênh lệch giữa lợi nhuận kế toán và thu

nhập chịu thuế phát sinh từ các khoản doanh thu, thu nhập khác, chi phí được ghi nhận

vào lợi nhuận kế toán nhưng lại không được tính vào thu nhập, chi phí khi xác định thu

nhập chịu thuế TNDN.

Ví dụ 4:

Thu nhập từ cổ tức được chia là khoản thu nhập không chịu thuế và được loại

trừ toàn bộ ra khỏi thu nhập chịu thuế khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp phải

nộp. Tiền phạt không được pháp luật về thuế cho phép khấu trừ khi xác định thu nhập

chịu thuế.

* Ghi nhận “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả”

- Cuối năm tài chính, doanh nghiệp phải xác định và ghi nhận “Thuế thu nhập

hoãn lại phải trả” (nếu có) theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 – “Thuế thu

nhập doanh nghiệp”.

- Thuế thu nhập hoãn lại phải trả được xác định trên cơ sở:

Thuế thu nhập

hoãn lại phải trả=

Tổng chênh lệch tạm thời chịu

thuế phát sinh trong nămx

Thuế suất thuế TNDN

hiện hành

- Việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm thực hiện theo nguyên

tắc bù trừ giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm với thuế thu nhập hoãn lạo

phải trả phát sinh từ năm trước nhưng năm nay được hoàn. Cụ thể:

+ Nếu thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn hơn số được hoàn

nhập thì chênh lệch đó bổ sung thuế thu nhập hoãn lại phải trả và ghi tăng chi phí thuế

TNDN hoãn lại.

+ Nếu thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm nhỏ hơn số được

hoàn nhập thì ghi giảm thuế thu nhập hoàn lại phải trả và ghi giảm chi phí thuế TNDN

hoãn lại.

138


* Ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại

- Cuối năm tài chính, doanh nghiệp phải xác định và ghi nhận tài sản thuế thu

nhập hoãn lại (nếu có) theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 – “Thuế thu nhập

doanh nghiệp”.

- Tài sản thuế thu nhập hoãn lại được xác định:

Tài sản thuế

thu nhập

hoãn lại

={

Chênh lệch tạm

thời được khấu

trừ

+

Giá trị được khấu trừ

chuyển sang năm sau

của các khoản lỗ tính

thuế và ưu đãi thuế chưa

sử dụng

}x


thu nhập doanh

nghiệp hiện hành

- Việc ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại được thực hiện theo nguyên tắc

bù trừ giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm với tài sản thuế thu nhập

hoãn lại được hoàn nhập trong năm.

Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm lớn hơn số được hoàn

nhập thì số chênh lệch được ghi bổ sung vào giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại và

ghi giảm chi phí thuế TNDN hiện hành.

Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm nhỏ hơn số được hoàn

nhập thì số chênh lệch được ghi giảm giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại và ghi tăng

chi phí thuế TNDN hiện hành.


Kế toán sử dụng các tài khoản sau:

Tài khoản 243 Tài sản thuế thu nhập hoãn lại

Tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Tài khoản 8212 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

(1) Tài khoản 243– Tài sản thuế thu nhập hoãn lạiNợ Tài khoản 243 Có

139


Dư đầu kỳ


Dư Nợ

- Bên Nợ:

Dư đầu kỳ: Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại còn lại đầu kỳ.

Số phát sinh: Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại tăng.

- Bên Có: Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại giảm.

- Dư Nợ: Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại còn lại cuối kỳ.

(2) Tài khoản 347 – Thuế thu nhập hoãn lại phải trả Nợ Tài khoản 347 Có

Dư đầu kỳ


Dư Có

- Bên Có:

Số dư đầu kỳ: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả còn lại đầu kỳ.

Số phát sinh: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả được ghi nhận trong kỳ.

- Bên Nợ: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả giảm (được hoàn nhập) trong kỳ.

- Dư Có: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả còn lại cuối kỳ.

(3) Tài khoản 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

Nợ Tài khoản 8212

Có

Tổng SPS Nợ Tổng SPS Có

- Bên Nợ:

140


Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh trong năm từ việc ghi

nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả (chênh lệch giữa thuế thu nhập hoãn lại phải trả

phát sinh trong năm lớn hơn số được hoàn nhập trong năm).

Số hoàn nhập tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại đã ghi nhận từ các

năm trước (chênh lệch giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại được hoàn nhập trong năm

lớn hơn số phát sinh trong năm).

Kết chuyển chênh lệch giữa số phát sinh bên Có lớn hơn số phát sinh bên Nợ

TK 8212 phát sinh trong kỳ vào bên Có tài khoản 911.

- Bên Có: Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (chênh lệch

giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm lớn hơn số được hoàn nhập

trong năm);

Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (chênh lệch giữa thuế thu

nhập hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm lớn hơn số phát sinh trong năm);

Kết chuyển chênh lệch giữa số phát sinh bên Có nhỏ hơn bên Nợ TK 8212 phát

sinh trong kỳ vào bên Nợ tài khoản 911.

- Tài khoản 8212 không có số dư cuối kỳ.

4.2.3.2. Một số nghiệp vụ về chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

(1) Nếu thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn

hơn số được hoàn nhập:

Nợ TK 8212:

Có TK 347:

(2) Nếu thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả phát sinh trong năm nhỏ

hơn số được hoàn nhập:

Nợ TK 347:

Có TK 8212:

(3) Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh lớn hơn số hoàn nhập trong năm,

kế toán ghi nhận bổ sung giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số chênh lệch giữa số

tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh lớn hơn số được hoàn nhập trong năm, ghi:

Nợ TK 243:

Có TK 8212:

141


(4) Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm nhỏ hơn tài sản thuế

thu nhập hoãn lại được hoàn nhập trong năm, kế toán ghi giảm tài sản thuế thu nhập

hoãn lại là số chênh lệch giữa số tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh nhỏ hơn số

được hoàn nhập trong năm, ghi :

Nợ TK 8212:

Có TK 243:

(5) Kết chuyển

- Nếu số phát sinh bên Nợ lớn hơn số phát sinh bên Có của TK 8212

Nợ TK 911:

Có TK 8212:

- Nếu số phát sinh bên Nợ nhỏ hơn bên Có:

Nợ TK 8212:

Có TK 911:

TÓM TẮT CHƯƠNG IV

Thuế TNDN là loại thuế trực thu đánh trên phần thu nhập sau khi trừ đi các

khoản chi phí được trừ liên quan đến thu nhập của cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ.

Đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là tổ chức hoạt động sản xuất, kinh

doanh hàng hóa, dịch vụ có thu nhập chịu thuế.

Thu nhập chịu thuế bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng

hoá, dịch vụ và thu nhập khác.

Căn cứ và phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp:

Phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp được xác định dựa trên hai căn cứ: thu nhập tính thuế và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp.

Thuế TNDN

phải nộp=

Thu nhập

tính thuếx


TNDN

Căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế được xác định bằng thu nhập chịu thuế

trừ đi thu nhập được miễn thuế và các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước theo

quy định:

142


Thu nhập

tính thuế=

Thu nhập

chịu thuế-

Thu nhập được

miễn thuế-

Các khoản lỗ được kết

chuyển theo quy định

Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế được xác định:Thu

nhập

chịu

thuế

=Doanh

thu-

Chi phí

được

trừ

+

Các khoản

thu nhập

khác

Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp: 25%; riêng đối với hoạt động tìm kiếm,

thăm dò, khai thác dầu khí và tài nguyên quý hiếm khác tại Việt Nam từ 32% - 50%.

BÀI TẬP CHƯƠNG IV

I. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM

1. Thuế thu nhập doanh nghiệp là:

a. Thuế gián thu, được thu trực tiếp trên thu nhập của các tổ chức kinh doanh

b. Thuế trực thu, được thu trực tiếp trên thu nhập của các tổ chức kinh doanh

c. Thuế gián thu, được thu trực tiếp trên thu nhập của các tổ chức kinh doanh có

phát sinh thu nhập

d. Thuế trực thu, được thu trực tiếp trên thu nhập của các tổ chức kinh doanh có

phát sinh thu nhập.

2. Công ty TNHH A bán xe gắn máy, hóa đơn GTGT ghi giá bán chưa có thuế

GTGT là 30 triệu, thuế GTGT là 3 triệu, giá thanh toán là 33 triệu. Doanh thu để tính

thu nhập chịu thuế TNDN là:

a. 27 triệu

b. 30 triệu

c. 33 triệu

d. 36,3 triệu

143


3. Doanh nghiệp X nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT. Hóa

đơn bán hàng chỉ ghi giá bán là 550.000 đồng. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là:

a. 450.000 đồng

b. 500.000 đồng

c. 550.000 đồng

d. 605.000 đồng

4. Những khoản nào sau đây được xem là chi phí được trừ khi xác định thu

nhập chịu thuế TNDN

a. Tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân

b. Tiền lương, tiền công trả cho người lao động có ký hợp đồng lao động có thời

hạn và đăng ký lao động theo đúng quy định

c. Tiền lương, tiền coogn doanh nghiệp không thực hiện đúng chế độ hợp đồng

lao động theo quy định


5. Những khoản nào sau đây được xem là chi phí được trừ khi xác định thu

nhập chịu thuế TNDN

a. Chi trợ cấp cho người lao động ốm đau, thai sản

b. Chi trợ cấp thôi việc cho người lao động

c. Chi trả tiền phạt do vay nợ quá hạn

d. Chi phạt do vi pham Luật lệ giao thông

6. Các trường hợp nào sau đây không được tính vào chi phí được trừ khi xác

định thu nhập chịu thuế TNDN

a. Chi ủng hộ đồng bào bị lũ lụt

b. Thuế TTĐB đối với hàng hóa, dịch vụ trong nước thuộc diện chịu thuế TTĐB

c. Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa và dịch vụ không đủ điều kiện được khấu

trừ, hoàn thuế theo quy định


7. Các trường hợp nào sau đây không được tính vào chi phí được trừ khi xác

định thu nhập chịu thuế TNDN

a. Thuế xuất khẩu

144


b. Trợ cấp thôi việc cho người lao động theo chế độ hiện hành

c. Tiền phạt vi phạm hành chính về thuế

d. Phạm vi phạt hợp đồng kinh tế

7. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN:

a. Là toàn bộ tiền bán hàng hóa, tiền cung ứng dịch vụ bao gồm cả khoản trợ

giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng không phân biệt đã thu được tiền

hay chưa thu được tiền.

b. Là toàn bộ tiền bán hàng hóa, tiền cung ứng dịch vụ bao gồm cả khoản trợ

giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng đã thu được tiền.

c. Là toàn bộ tiền bán hàng hóa, tiền cung cấp dịch vụ không bao gồm khoản trợ

giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng.

d. Là toàn bộ tiền bán hàng hóa, tiền cung ứng dịch vụ bao gồm khoản trợ giá

nhưng không bao gồm phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng.

8. Công ty A bán điện thoại trong năm tính thuế có: thu nhập chịu thuế từ việc

bán điện thoại là 5.000 triệu đồng, thu tiền vi phạm hợp đồng kinh tế 600 triệu đồng,

chênh lệch mua bán ngoại tệ 100 triệu đồng, chi phí về tiền vi phạm hợp đồng kinh tế

do giao hàng không đúng thời hạn 400 triệu đồng. Thu nhập chịu thuế TNDN của

Công ty A trong năm là:

a. 5.000 triệu đồng

b. 5.200 triệu đồng

c. 5.300 triệu đồng

d. Cả a, b, c đều sai

9. Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, doanh thu để tính thu nhập chịu

thuế TNDN là:

a. Là giá trị hàng hóa nhận được

b. Là toàn bộ trị giá hàng hóa trao đổi theo tính toán

c. Là toàn bộ chi phí để sản xuất sản phẩm đem trao đổi

d. Là doanh thu được xác định theo giá bán của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ

cùng loại hoặc tương đương trên thị trường tại thời điểm trao đổi.

10. Đối tượng nào sau đây không thuộc diện nộp thuế TNDN

145


a. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

b. Cơ quan hành chính sự nghiệp có tổ chức sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ

c. Hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất hàng hóa lớn có thu nhập cao từ sản

phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

d. Cả a, b, c đều dúng

11. Đối tượng nào sau đây không thuộc diện nộ thuế thu nhập doanh nghiệp:

a. Hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm trồng

trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

b. Đơn vị vũ trang nhân dân có tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ

c. Hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm

trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

d. Cả a, c đều dúng

12. Đối với doanh nghiệp đã thành lập trên 3 năm, chi phí quảng cáo, tiếp thị,

khuyến mại tiếp tân, khánh tiết, chi phí giao dịch, đối ngoại, chi hoa hồng môi giới, chi

phí hội nghị và các loại chi phí khác theo số thực chi nhưng bị khống chế:

a. Tối đa không quá 10% tổng số các khoản chi phí được trừ

b. Tối đa không quá 15% tổng số các khoản chi phí được trừ

c. Tối đa không quá 20% tổng số các khoản chi phí được trừ

d. Không khống chế mức tối đa

13. Quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp của đơn vị theo:

a. Tháng

b. Năm dương lịch

c. Năm tài chính nếu được phép của cơ quan chức năng có thẩm quyền


14. Thuế TNDN là thuế:

a. Tính trên lợi nhuận của doanh nghiệp

b. Tính trên doanh thu của toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp

c. Tính trên thu nhập tính thuế của doanh nghiệp

d. Tính trên doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp

15. Thuế TNDN thuộc loại thuế:

146


a. Tiêu dùng

b. Tài sản

c. Trực thu

d. Gián thu

16. Đối tượng thuộc diện nộp thuế TNDN là:

a. Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm trồng trọt

b. Cá nhân nông dân sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ nuôi trồng thủy sản

c. Hợp tác xã cho thuê nhà, đất, phương tiện vận tải có thu nhập chịu thuế

d. Hộ gia đình sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm trồng trọt.

17. Đối tượng không thuộc diện chịu thuế TNDN

a. Cá nhân hành nghề độc lập: bác sĩ, luật sư, kế toán, kểm toán và những người

hành nghề độc lập khác

b. Cá nhân và nhóm kinh doanh

c. Hộ kinh doanh cá thể

d. Tất cả đều đúng

18. Thuế TNDN được xác định căn cứ vào:

a. Doanh thu trong kỳ tính thuế của doanh nghiệp và thuế suất

b. Lợi nhuận của doanh nghiệp và thuế suất

c. Thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế và thuế suất

d. Thu nhập ròng của doanh nghiệp và thuế suất

19. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN đối với doanh nghiệp nộp thuế

theo phương pháp khấu trừ thuế là:

a. Là doanh thu bao gồm cả thuế GTGT

b. Là doanh thu không bao gồm cả thuế GTGT

c. Là doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính của doanh nghiệp

d. Cả a, b, c đều sai

20. Thời điểm xác định doanh thu đối với hoạt động bán hàng là:

a. Là thời điểm xuất kho hàng hóa

b. Là thời điểm Doanh nghiệp thu đủ tiền từ các hoạt động kinh doanh

c. Là thời điểm giao đủ hàng hóa theo hợp đồng thương mại

147


d. Là thời điểm xuất hóa đơn bán hàng hoặc chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa

21. Thời điểm xác định doanh thu đối với hoạt động cung cấp dịch vụ là:

a. Là thời điểm thu đủ tiền cung ứng dịch vụ

b. Là thời điểm hoàn thành dịch vụ hoặc xuất hóa đơn bán hàng

c. Là thời điểm ký hợp đồng cung cấp dịch vụ

d. Là thời điểm kết thúc năm tài chính

22. Cá nhân trong nước sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ bao gồm:

a. Cá nhân và nhóm cá nhân kinh doanh

b. Hộ kinh doanh cá thể

c. Hộ gia đình cho thuê tài sản


II. BÀI TẬP

Bài 1: Công ty X kinh doanh hàng hóa B có số liệu trong năm 2010 như sau:

A. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong năm:

1. Công ty X bán cho Công ty thương nghiệp nội địa A 500.000 sản phẩm giá

300.000 đồng/sản phẩm (giá chưa bao gồm thuế GTGT).

2. Nhận xuất khẩu ủy thác một lô hàng theo giá FOB là 10 tỷ đồng. Tỷ lệ hoa

hồng tính trên giá trị lô hàng là 5%.

3. Công ty X là đại lý tiêu thụ hàng cho Công ty nước ngoài có trụ sở tại TP

HCM. Tổng hàng nhập theo giá CIF là 100 tỷ đồng. Tổng giá hàng bán theo đúng quy

định là 120 tỷ đồng. Tỷ lệ hoa hồng 4,5% giá bán.

4. Nhậ 50 tỷ đồng vật tư để gia công cho nước ngoài. Công việc đã hoàn thành

100% và toàn bộ sản phẩm đã xuất trả, doanh nghiệp được hưởng tiền gia công 5 tỷ đồng.

5. Xuất bán ra nước ngoài 200.000 sản phẩm theo giá CIF là 250.000 đồng/sản

phẩm, phí bảo hiểm và vận chuyển quốc tế được tính bằng 2% giá FOB

6. Bán 20.000 sản phẩm cho doanh nghiệp chế xuất, giá bán 180.000 đồng/sản phẩm.

B. Tổng chi phí:

Tổng chi phí cả năm (chưa kể thuế xuất khẩu) liên quan đến các hoạt động phát

sinh là 150 tỷ đồng, thuế GTGT đầu vào được khấu trừ trong năm là 10 tỷ đồng.

C. Thu nhập khác:

148


Lãi tiền gửi: 500 triệu đồng

Chuyển nhượng tài sản: 200 triệu đồng.

Biết rằng: thuế suất thuế GTGT các mặt hàng là 10%; thuế suất thuế TNDN là

25%; thuế suất thuế xuất khẩu các mặt hàng là 3%.

Yêu cầu: Tính các khoản thuế mà Công ty X phải nộp trong năm.

Bài 2: Nhà máy A, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, hạch toán hàng

tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, trong kỳ có các số liệu:

1. Bán ra nước ngoài 200.000 sản phẩm theo giá FOB quy đổi ra đồng Việt

Nam 250.000/sản phẩm. Bán 250.000 sản phẩm cho doanh nghiệp chế xuất với giá

250.000 đồng/sản phẩm..

2. Bán cho Công ty X trong nước 500.000 sản phẩm, với giá chưa thuế GTGT

là 200.000 đồng/sản phẩm.

3. Hợp đồng gia công trực tiếp 500.000 sản phẩm với Công ty nước ngoài, công việc

hoàn thành 80% và thành phẩm đã được xuất trả, giá gia công 15.000 đồng/sản phẩm.

4. Tổng chi phí hợp lý cả năm (chưa kể thuế xuất khẩu, chi phí vận chuyển và

bảo hiểm quốc tế) của hàng tiêu thụ là 200.500 triệu đồng.

5. Thu nhập chịu thuế khác ngoài doanh thu:

Thu nhập từ lãi tiền vay: 900 triệu đồng

Chuyển nhượng tài sản: 500 triệu đồng.

Biết rằng: Thuế suất xuất khẩu là 3%, thuế suất thuế GTGT 10%, thuế TNDN

25%. Tổng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ 20.000 triệu đồng.

Yêu cầu: Tính thuế xuất khẩu, thuế GTGT và thuế TNDN?

Bài 3: Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thương mại A tính thuế GTGT

theo phương pháp khấu trừ, hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường

xuyên, trong kỳ có các số liệu:

1. Xuất bán một lô thành phẩm giá 35.200.000 đồng (giá bao gồm cả VAT

10%), khách hàng chưa thanh toán. Giá vốn của lô hàng là 20.000.000 đồng

2. Xuất kho tiêu thụ trực tiếp 1 lô sản phẩm giá bán 198.000.000 đồng (giá bao

gồm cả VAT 10%), khách hàng thanh toán 50% bằng TGNH. Giá vốn của lô hàng

117.000.000 đồng.

149


3. Khách hàng chuyển khoản thanh toán lô hàng gửi bán kỳ trước giá bán

44.000.000 đồng (giá bao gồm cả VAT 10%), giá vốn 20.500.000 đồng.

4. Chi phí bán hàng phát sinh

Chi phí tiền lương 20.000.000 đồng

Trích BHXH, y tế và kinh phí công đoàn theo tỷ lệ quy định.

Khấu hao TSCĐ 6.000.000 đồng

Các chi phí khác đã chi bằng tiền mặt chưa thuế GTGT là 8.000.000 đồng.

Xuất công cụ dụng cụ loại phân bổ 2 lần 5.740.000 đồng.

5. Chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh:

Tiền lương 7.000.000 đồng.

Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định.

Khấu hao TSCĐ 4.000.000 đồng

Chi phí khác bằng tiền mặt chưa thuế GTGT 10.000.000 đồng.

6. Thuế TNDN tạm nộp 5.000.000 đồng

7. Nộp thuế TNDN bằng tiền mặt 5.000.000 đồng

8. Cuối kỳ, xác định số thuế TNDN phải nộp

Yêu cầu: Định khoản và xác định kết quả kinh doanh.

CHƯƠNG V

KẾ TOÁN CÁC LOẠI THUẾ KHÁC

Mục tiêu của Chương V hiểu rõ:

- Thuế nhà đất:

Khái niệm; đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu thuế; căn cứ và mức thuế.

Chứng từ sử dụng; tài khoản sử dụng; phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ

kinh tế chủ yếu.

- Thuế tài nguyên:

150


Khái niệm; đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế; căn cứ và phương pháp thuế.



- Thuế thu nhập cá nhân:

Khái niệm và đối tượng nộp thuế; các khoản thu nhập chịu thuế và không thuộc diện

chịu thuế; căn cứ và phương pháp thuế.



- Thuế môn bài:

Khái niệm; đối tượng nộp thuế; mức nộp thuế môn bài.



5.1. KẾ TOÁN THUẾ NHÀ ĐẤT

5.1.1. Khái niệm

Trong lịch sử nước ta thuế đất đã được áp dụng từ thời Pháp thuộc với tên gọi là

thuế "điền thổ" thu vào đất ở, đất vườn của các chủ đất. Sau cách mạng tháng tám năm

1945, thuế đất ở vùng tự do đã bị bãi bỏ. Năm 1956 Nhà nước ban hành thuế thổ trạch

đánh vào đất ở và nhà ở trong các thành phố, thị xã. Khi thực hiện xong công cuộc cải

tạo, ở thành phố, thị xã không còn đất thuộc sở hữu riêng nên từ năm 1961 nguồn thu

của thuế thổ trạch còn lại không đáng kể.

Sau năm 1961, khi miền Bắc cơ bản hoàn thành công cuộc cải tạo công thương

nghiệp tư bản tư doanh (1958-1960), Nhà nước đã quản lý hầu hết các nhà thuộc diện

cải tạo và vắng chủ, nhà của tư nhân không còn nhiều nên nguồn thu bị giảm, do đó

các địa phương ít quan tâm đến khoản thuế này.

Từ sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, các Tỉnh, Thành phố phía Nam

được Nhà nước cho phép tạm thời áp dụng thuế phổ trạch của chế độ Sài Gòn, nhưng

do việc không thống nhất giữa các địa phương nên sự đóng góp thiếu sự công bằng và

hợp lý giữa các chủ gây thất thu cho ngân sách.

151


Trước tình hình đó, ngày 29/06/1991 Pháp lệnh về thuế nhà đất ở nước ta ban

hành và sau đó được thay thế bởi Pháp lệnh năm 1992 (ban hành ngày 31/07/1992, có

hiệu lực từ ngày 1/10/1992). Pháp lệnh thuế nhà đất đã được sửa đổi, bổ sung lần thứ

nhất ngày 19/05/1994.

Chính phủ đã có Nghị định số 94/CP ngày 25 tháng 8 năm 1994 quy định chi

tiết thi hành Pháp lệnh về thuế nhà, đất và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của

Pháp lệnh thuế nhà, đất.

Bộ Tài chính có Thông tư số 83-TC/TCT ngày 07 tháng 10 năm 1994 hướng

dẫn thi hành Nghị định số 94/CP ngày 25/8/1994 của Chính phủ quy định chi tiết thi

hành Pháp lệnh về thuế nhà, đất.

Thông tư số 71/2002/TT-BTC ngày 19 tháng 8 năm 2002 của Bộ Tài chính về

sửa đổi Thông tư số 83-TC/TCT ngày 07/10/1994 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi

hành Nghị định số 94/CP ngày 25/8/1994 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành

Pháp lệnh về thuế nhà, đất.

Thuế nhà, đất là loại thuế thu hàng năm đối với các đối tượng có quyền sử

dụng đất để ở hoặc để xây dựng công trình, mang ý nghĩa là thuế đánh vào việc sử

dụng đất cho mục đích phi sản xuất nông nghiệp.

Như vậy: Thuế đất hiện nay ở nước ta là thuế thu vào việc sử dụng đất vào việc

xây dựng công trình để ở và các công trình không sản xuất kinh doanh.

Thuế nhà đất là thuế đánh vào khả năng sinh lời của đất dùng vào việc xây

dựng nhà ở, xây dựng công trình, khả năng sinh lời của đất lại phụ thuộc vào vị trí của

đất. Căn cứ để đánh giá khả năng sinh lời của đất là giá cả quyền sử dụng đất hình

thành trên thị trường.

Thuế nhà đất gắn với việc quản lý đất đai và xây dựng của chính quyền cơ sở.

Do đó, chính quyền cơ sở có trách nhiệm tổ chức thu loại thuế nhà đất.

Mục đích sử dụng thuế đất là:

+ Tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

+ Thực hiện công bằng xã hội: trước đây chỉ thu thuế sử dụng đất nông nghiệp,

chưa thu thuế đất để ở, đất xây dựng công trình. Ðối tượng nào sử dụng nhiều đất ở vị

trí tốt phải nộp thuế cao.

152


+ Khuyến khích sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả qũy đất ở, đất xây dựng công

trình, hạn chế việc chuyển qũy đất sản xuất nông nghiệp sang xây dựng nhà ở.

5.1.2. Đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu thuế

5.1.2.1. Đối tượng nộp thuế

Được quy định tại Điều 2 Pháp lệnh về thuế nhà đất.

- Các tổ chức, cá nhân có quyền sử dụng hoặc trực tiếp sử dụng đất ở, đất xây

dựng công trình, bao gồm:

+ Đất được uỷ quyền quản lý thì tổ chức, cá nhân uỷ quyền phải nộp thuế.

+ Đất bị tích thu để xử lý theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền khi giao đất

cho các tổ chức, cá nhân sử dụng thì tổ chức, cá nhân quản lý đất này phải nộp thuế.

+ Cán bộ công nhân viên chức, quân nhân (gọi chung là CBCNVC) mua nhà

đất từ các nguồn hoặc được cơ quan, xí nghiệp, đơn vị cấp đất (phân phối, trả tiền đến

bù thiệt hại đất...) để tự làm nhà ở, nay nhà này thuộc sở hữu riêng của CBCNVC thì

CBCNVC này phải nộp thuế đất.

- Các tổ chức, cá nhân có nhà đất cho thuê (kể cả nhà đất của các cơ quan, xí

nghiệp và cơ quan quản lý nhà đất phân phối hoặc cho CBCNVC thuê) thì tổ chức, cá

nhân cho thuê nhà đất phải nộp thuế đất, còn người đi thuê hoặc người được phân phối

nhà đất không phải nộp thuế đất, mà chỉ trả tiền thuê cho chủ cho thuê. Cụ thể:

+ Tổ chức, cá nhân cho tổ chức, cá nhân trong nước hay nước ngoài thuê nhà,

đất (kể cả nhà trọ, nhà khách, nhà nghỉ, khách sạn) thì tổ chức, cá nhân cho thuê phải

nộp thuế đất.

+ Công ty, xí nghiệp quản lý nhà, đất cho thuê nhà đất, thì công ty, xí nghiệp

này là đơn vị phải nộp thuế đất.

+ Cơ quan, xí nghiệp, đơn vị lực lượng quốc phòng an ninh quản lý quỹ nhà đất

cho CBCNVC thuê, thì các tổ chức này là đơn vị phải nộp thuế đất.

- Trong trường hợp còn có sự tranh chấp hoặc chưa xác định được quyền sử dụng

đất, kể cả trường hợp lấn chiếm trái phép (bao gồm cả phần diện tích đất lấn chiếm thêm

ngoài khuôn viên của tổ chức, cá nhân quản lý cho thuê đã nộp thuế đất), thì tổ chức, cá

nhân đang trực tiếp sử dụng đất phải nộp thuế đất. Việc nộp thuế đất trong trường hợp

này không có nghĩa là thừa nhận tính hợp pháp về quyền sử dụng đất.

153


- Trường hợp bên Việt Nam tham gia xí nghiệp liên doanh được Nhà nước cho

góp vốn pháp định bằng quyền sử dụng đất theo quy định, thì tổ chức hoặc người đại

diện cho bên VN dùng đất để góp vốn hợp đồng đã ký kết là đối tượng nộp thuế đất.

Đối với các hình thức đầu tư nước ngoài hoạt động theo Luật đầu tư nước ngoài

tại Việt Nam, thuê đất đã nộp tiền thuế vào NSNN do cơ quan thuế thu theo chế độ

Nhà nước quy định, thì không phải nộp tiền đất nữa.

- Cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, người nước ngoài sử dụng đất ở, đất xây

dựng công trình phải nộp thuế đất theo quy định của Pháp lệnh về thuế nhà đất, trừ

trường hợp Điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia có quy định khác.

5.1.2.2. Đối tượng chịu thuế

Đối tượng chịu thuế là đất ở, đất xây dựng công trình không phân biệt đất có

giấy phép hay chưa có giấy phép sử dụng.

- Đất ở là đất thuộc khu dân cư ở các thành thị và nông thôn bao gồm: đất đã

xây cất nhà (kể cả mặt sông, hồ, ao, kênh rạch làm nhà nổi cố định), đất làm vườn, làm

ao, làm đường đi, làm sân, hay bỏ trống quanh nhà, trừ diện đất đã nộp thuế sử dụng

đất nông nghiệp; kể cả đất đã được cấp giấy phép, nhưng chưa xây dựng nhà ở.

- Đất xây dựng công trình là đất xây dựng các công trình công nghiệp, khoa

học, kỹ thuật, giao thông, thủy lợi, nuôi trồng thủy sản, văn hóa, xã hội, dịch vụ, quốc

phòng, an ninh và các khoản đất phụ thuộc (diện tích ao hồ, trồng cây bao quanh các

công trình kiến trúc), không phân biệt công trình đã xây dựng xong, đang sử dụng,

đang xây dựng, hoặc đất đã được cấp giấy phép nhưng chưa xây dựng, hoặc dùng làm

bãi chứa vật tư, hàng hóa.

Không thu thuế đối với các trường hợp sau:

- Đất dùng vào mục đích công cộng, phúc lợi xã hội, hoặc từ thiện không vì

mục đích kinh doanh hoặc không dùng để ở như: đất làm đường xá, cầu cống, công

viên, sân vận động, trường học, nghĩa trang,…

154


- Đất dùng vào thờ cúng chung của các tôn giáo, các tổ chức không vì mục đích

kinh doanh hoặc không dùng để ở như: di tích lịch sử, đình, chùa, đền, miếu, nhà thờ

(kể cả nhà thờ họ). Riêng đền, miếu, nhà thờ tư vẫn phải nộp thuế.

5.1.3. Căn cứ tính thuế và mức thuế thuế

5.1.3.1. Đối với đất đô thị (thuộc Thành phố, thị xã, thị trấn)

Căn cứ để tính thuế nhà đất là:Thuế

nhà đất =Diện

tích đất xBậc thuế theo

vị trí đất xMức thuế sử dụng

đất nông nghiệp

- Diện tích (m2): là toàn bộ diện tích của các tổ chức, cá nhân quản lý sử dụng.

Bao gồm: Diện tích mặt đất xây nhà ở, xây công trình, diện tích đường đi lại, diện tích

sân, diện tích bao quanh nhà, bao quanh công trình, diện tích ao hồ và các diện tích để

trồng trong phạm vi đất được phép sử dụng theo giấy phép cấp đất của cơ quan có

thẩm quyền.

Trường hợp chưa có giấy cấp đất thì theo diện tích thực tế sử dụng.

- Hạng đất: Hạng đất để xác định số lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp tính

thuế đất thuộc khu vực đô thị căn cứ vào loại đô thị, loại đường phố và vị trí đất (bậc

thuế theo vị trí đất).

+ Loại đô thị: việc phân loại đô thị được vận dụng bảng phân loại đô thị theo

quy định của Chính phủ. Đối với các đô thị mới hình thành, chưa có tên trong bảng

danh mục xếp hạng đô thị, thì tạm thời sắp xếp theo quy định sau: các đô thị nơi có trụ

sở UBND Tỉnh được xếp vào đô thị loại IV; các đô thị khác (trừ thị trấn) xếp vào đô

thị loại V; thị trấn.

+ Loại đường phố hoặc khu phố:

Đô thị loại I, II, III, IV được phân tối đa 4 loại đường phố, hoặc khu phố;

Thị trấn được phân tối đa 2 loại đường phố, hoặc khu phố.

Tuỳ tình hình cụ thể, ở mỗi đô thị có thể phân số loại đường phố ít hơn mức

trên, nhưng phải xếp từ loại đường phố bậc cao trở xuống theo thứ tự 1, 2... Riêng đối

với thị xã, thị trấn thuộc các tỉnh miền núi, hải đảo phía bắc và Tây Nguyên quá nhỏ,

những thị trấn mới hình thành điều kiện sinh hoạt kém so với các thị trấn khác trong

địa phương có thể xếp loại đường phố từ bậc 2.

155


Căn cứ để phân loại đường phố dựa vào vị trí của đất ở, đất xây dựng công trình

từng khu vực (là trung tâm, cận trung tâm hay ven đô) các điều kiện thuận lợi trong

SXKD, trong sinh hoạt... Cục thuế phối hợp với Sở xây dựng, cơ quan quản lý ruộng

đất cùng cấp để phân các đường phố trong đô thị ra các loại khác nhau, trình UBND

tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định.

+ Vị trí đất: Căn cứ vào loại đường phố đã được UBND tỉnh, thành phố quyết

định, Chi cục thuế thực hiện phân loại vị trí đất cụ thể trong từng loại đường phố để

xếp mức thuế đất trình UBND quận, huyện hoặc cấp tương đương quyết định.

Mỗi loại đường phố được xếp tối đa theo 4 vị trí đất, cụ thể như sau:

Vị trí 1: Áp dụng đối với đất ở mặt tiền.

Vị trí 2: Áp dụng đối với đất trong ngõ, hẻm của đường phố có điều kiện sinh

hoạt thuận lợi (xe ôtô hoặc xe ba bánh vào tận nơi...).

Vị trí 3: Áp dụng đối với đất của những hộ độc lập nhưng phải đi qua nhà mặt

tiền, đất ở trong hẻm của đường phố có điều kiện sinh hoạt kém hơn vị trí 2 (ôtô hoặc

xe 3 bánh không vào được...).

Vị trí 4: Áp dụng đối với đất trong ngõ, trong hẻm của các ngõ, các hẻm thuộc

vị trí 2, vị trí 3 nêu trên và các vị trí còn lại khác mà điều kiện sinh hoạt rất kém.

Trong mỗi loại đường phố, không nhất thiết phải xếp đủ 4 vị trí đất, mà phải văn

cứ cụ thể vào từng đường phố để xếp, có thể xếp ít vị trí hơn, nhưng phải xếp từ vị trí 1

tương ứng với bậc thuế cao nhất trở xuống. Trong cùng vị trí đất nhưng do điều kiện

thuận lợi có khác nhau, thì có thể được hạ thấp mức thuế đất tối đa bằng 2 lần mức thuế

sử dụng đất nông nghiệp quy định trong biểu dưới đây đối với lô đất có điều kiện thấp

hơn.

- Mức thuế sử dụng đất nông nghiệp: mức thuế sử dụng đất nông nghiệp làm

căn cứ tính thuế đất thuộc vùng đô thị là mức thuế sử dụng đất nông nghiệp cao nhất

trong vùng.

Bảng phân bổ các bậc thuế đất đô thị theo Thông tư của Bộ Tài chính số 83 –

TC/TCT, ngày 07/10/1994 hướng dẫn thi hành nghị định số 94-CP ngày 25/08/1994

của Chính phủ quy định chi tiết thi hành pháp lệnh về thuế nhà, đất).

BẢNG PHÂN BỔ CÁC BẬC THUẾ ĐẤT ĐÔ THỊ THEO

156


VỊ TRÍ CỦA TỪNG LOẠI ĐƯỜNG PHỐ

Ví dụ 1: Tính thuế nhà đất cho một căn nhà 100 m2 nằm ở đô thị loại 1, đường

phố loại 2, vị trí số 3. Hạng đất tính thuế sử dụng đất nông nghiệp cao nhất trong vùng

là 550 kg thóc/ha. Giá thóc tính thuế sử dụng đất nông nghiệp là 2.500 đồng/kg.

Bài làm: Bậc thuế theo vị trí đất: 21Thuế

nhà đất =Diện tích

đất xBậc thuế theo



Loại đô thịLoại đường

phố

Bậc thuế theo vị trí đất (số lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp)

Vị trí 1 Vị trí 2 Vị trí 3 Vị trí 4(1) (2) (3) (4) (5) (6)

Loại I

1234

32302725

28262321

23211816

171412 9

Loại II

1234

30272522

26232118

21181613

1412 9 8

Loại III

1234

26252321

22211917

17161412

1110 8 7

Loại IV

1234

19181714

17161411

13119 7

8 7 6 5

Loại V123

131211

1110 8

9 8 7

7 6 5

Thị trấn 1 2

1311

11 8

8 5

5 3

= 100 x 21 x550

x 2.500 = 288.750 (đồng) 10.000

157


5.1.3.2. Đối với đất ở, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị, ven đầu mối giao

thông, ven trục giao thông chính

- Đối với đất khu dân cư, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị loại I, là toàn

bộ xã ngoại thành có mặt tiếp giáp trực tiếp với đất nội thành. Mức thuế bằng 2,5 lần

mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong xã.

- Đối với đất khu dân cư, đất xây dựng công trình thuộc vùng ven của đô thị

loại II, loại III, loại IV và loại V là toàn bộ diện tích của thôn, ấp có mặt tiếp giáp trực

tiếp với đất nội thị, mức thuế đất bằng 2 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của

hạng đất cao nhất trong thôn, ấp.

- Đối với ven đầu mối giao thông, trục đường giao thông chính, đất khu thương

mại, khu du lịch không nằm trong đô thị mức thuế đất bằng 1,5 lần mức thuế sử dụng

đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong vùng.

5.1.3.3. Đối với đất ở, đất xây dựng công trình thuộc vùng nông thôn

- Diện tích đất tính thuế là toàn bộ diện tích đất thực tế quản lý sử dụng của tổ

chức, cá nhân không thuộc diện nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp bao gồm: Diện tích

mặt đất xây nhà ở, xây công trình (chuồng trại, chăn nuôi, bếp, sân, bể nước...), đất

làm đường đi, diện tích đất để trống...

Xác định diện tích đất tính thuế ở nông thôn phải căn cứ vào sổ địa chính Nhà

nước. ở những nơi chưa có sổ địa chính thì trên cơ sở tờ khai nộp thuế đất, thuế sử

dụng đất nông nghiệp và ý kiến của cán bộ địa chính, được UBNN xã xác nhận.

Trường hợp hộ nộp thuế không kê khai hoặc kê khai không đúng thực tế thì cơ

quan thuế phối hợp với cơ quan địa chính có sự tham gia của Uỷ ban nhân dân xã kiểm

tra, xác định đúng diện tích đất chịu thuế.

- Mức thuế đất ở vùng nông thôn: Đối với đất ở, đất xây dựng công trình thuộc

vùng nông thôn, đồng bằng, trung du, miền núi, mức thuế bằng 1 lần mức thuế sử

dụng đất nông nghiệp ghi bình quân trong xã.

5.1.3.4. Phân bổ thuế đất đối với nhà nhiều tầng và khu tập thể nhiều tổ chức, cá

nhân quản lý sử dụng

158


Đối với đất xây dựng nhiều tầng, do nhiều tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng ở

các tầng khác nhau, thì từ tầng 5 (lầu 4) trở lên không phải nộp thuế đất. Từ tầng 4 (lầu

3) trở xuống, việc phân bổ phần diện tích đất sử dụng chung được xác định:

HỆ SỐ PHÂN BỔ CHO CÁC TẦNG

NhàHệ số các tầng (lầu)

Tầng 1 (lầu trệt)

Tầng 2 (lầu 1)

Tầng 3 (lầu 2)

Tầng 4 (lầu 3)

1 tầng 1

2 tầng 0,7 0,3

3 tầng 0,7 0,2 0,1

4 tầng 0,7 0,2 0,07 0,03

Ví dụ 2: Tính thuế nhà đất cho 1 căn nhà 60 m2 tại tầng 3 thuộc chung cư 3 tầng

nằm ở đô thị loại 1, đường phố loại 2, vị trí 3. Hạng đất tính thuế sử dụng đất nông

nghiệp cao nhất trong vùng là 550 kg thóc/ha. Giá thóc tính thuế sử dụng đất nông

nghiệp là 2.500 đồng/kg

Bài làm:

Bậc thuế theo vị trí đất là: 21

Hệ số phân bổ theo tầng: 0,1Thuế

nhà đất =Diện



đất nông nghiệp xHệ số phân

bổ theo tầng

5.1.4. Kế toán thuế

nhà đất

5.1.4.1. Chứng từ sử dụng

Giấy thông báo nộp thuế nhà, đất (nếu có);

Tờ khai nộp thuế đất;

Phiếu thu, phiếu chi; ...


= 60 x 21 x550

x 2.500 x 0,1 = 17.325 (đồng)10.000

159



Dư đầu kỳ

Tổng số phát sinh Nợ

Tổng số phát sinh

Có

Dư Có

- Bên Có: Dư đầu kỳ: Thuế nhà đất, tiền thuê đất phải nộp NSNN đầu kỳ.

Số phát sinh: Thuế nhà đất, tiền thuê đất phải nộp phát sinh trong kỳ.

- Bên Nợ: Thuế nhà đất, tiền thuê đất đã nộp trong kỳ.

- Dư Có: Thuế nhà đất, tiền thuê đất phải nộp vào NSNN đầu kỳ.

5.1.4.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu

- Xác định số thuế nhà đất, tiền thuê đất phải nộp tính vào chi phí quản lý DN:

Nợ TK 642 (6425): Chi phí quản lý doanh nghiệp

Có TK 3337: Thuế nhà đất, tiền thuê đất

- Khi thực nộp thuế nhà đất, tiền thuê đất vào NSNN:

Nợ TK 3337: Thuế nhà đất, tiền thuê đất

Có TK 111, 112: Nộp thuế nhà đất bằng tiền mặt, TGNH.

Ví dụ 3 (tiếp ví dụ 1): yêu cầu định khoản

BT1: Thuế nhà đất phải nộp:

Nợ TK 642: 288.750

Có TK 3337: 288.750

BT2: Khi nộp thuế:

Nợ TK 3337: 288.750

Có TK 111: 288.750

5.2. KẾ TOÁN THUẾ TÀI NGUYÊN

5.2.1. Khái niệm

Ở mỗi nước, thuế tài nguyên có tên gọi và được đánh giá khác nhau. Các nước

khác, phần lớn tài nguyên thiên nhiên thuộc sở hữu tư nhân, nên thuế tài nguyên được

xác định dưới hình thức tiền thuê tài nguyên mà người khai thác, sử dụng phải trả cho

160


chủ tài nguyên. Ngoài ra, người thuê tài nguyên còn phải nộp cho chính quyền địa

phương một khoản tiền bắt buộc như một khoản lệ phí khi được cấp quyền khai thác

tài nguyên. Khoản tiền này được xác định căn cứ vào số lượng, chất lượng tài nguyên.

Thuế suất thuế tài nguyên có thể được xác lập theo một mức độ cố định hoặc

theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu khai thác.

Ở Việt Nam, trước năm 1990 chưa có chế độ thu thuế tài nguyên, nhưng cũng

đã có một số khoản thu mang bản chất thuế tài nguyên, như chế độ thu tiền nuôi rừng,

chế độ thu đối với vàng... Năm 1990, để bao quát các nguồn thu, Pháp lệnh thuế tài

nguyên đã được Quốc hội khóa VIII thông qua ngày 30/03/1990 và có hiệu lực ngày

01/01/1991. Qua quá trình thực hiện, Pháp lệnh thuế tài nguyên đã bộc lộ một số

nhược điểm, vì vậy ngày 16/4/1998 Pháp lệnh thuế tài nguyên đã được sửa đổi và

được Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa X ban hành.

Ngày 25 tháng 11 năm 2009 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt

Nam ban hành Luật thuế tài nguyên số 45/2009/QH12, Luật này có hiệu lực thi hành

từ ngày 01/07/2010.

Nghị định số 50/2010/NĐ-CP ngày 14/05/2010 của Chính phủ quy định chi tiết

và hướng dẫn thi hành một số điều Luật thuế tài nguyên.


thi hành một số điều của Luật Thuế tài nguyên và hướng dẫn thi hành Nghị định số

50/2010/NĐ-CP ngày 14/05/2010 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn một

số điều luật của Luật Thuế tài nguyên.

Thuế tài nguyên là loại thuế thu bắt buộc đối với các tổ chức và cá nhân có

hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên, không phụ thuộc vào cách thức tổ chức và

hiệu quả sản xuất kinh doanh.

5.2.2. Đối tượng nộp thuế và đối tượng chịu thuế

5.2.2.1. Người nộp thuế

Căn cứ vào Điều 3 của Luật thuế tài nguyên số 45/2009/QH12 của Quốc hội.

- Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên thuộc đối tượng chịu thuế tài nguyên

bao gồm: Công ty Nhà nước, Công ty cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty

hợp danh, Hợp tác xã, Doanh nghiệp tư nhân, Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

161


hay Bên nước ngoài tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh, các tổ chức, hộ gia đình

và cá nhân khác, không phân biệt ngành nghề, quy mô, hình thức hoạt động, có khai

thác tài nguyên thiên nhiên theo quy định của pháp luật Việt Nam là đối tượng nộp

thuế tài nguyên.

- Người nộp thuế tài nguyên trong một số trường hợp được quy định cụ thể:

+ Doanh nghiệp khai thác tài nguyên được thành lập trên cơ sở liên doanh thì

doanh nghiệp liên doanh là người nộp thuế;

+ Bên Việt Nam và bên nước ngoài cùng tham gia thực hiện hợp đồng hợp tác

kinh doanh khai thác tài nguyên thì trách nhiệm nộp thuế của các bên phải được xác

định cụ thể trong hợp đồng hợp tác kinh doanh; Trường hợp trong hợp đồng hợp tác

kinh doanh không xác định cụ thể bên có trách nhiệm nộp thuế tài nguyên thì các bên

tham gia hợp đồng đều phải kê khai nộp thuế tài nguyên hoặc phải cử ra người đại

diện nộp thuế tài nguyên của hợp đồng hợp tác kinh doanh.

+ Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nhỏ, lẻ bán cho tổ chức, cá nhân làm

đầu mối thu mua và tổ chức, cá nhân làm đầu mối thu mua cam kết chấp thuận bằng

văn bản về việc kê khai nộp thay thuế tài nguyên cho tổ chức, cá nhân khai thác thì tổ

chức, cá nhân làm đầu mối thu mua là người nộp thuế.

+ Tổ chức, cá nhân nhận thầu thi công, không có giấy phép tài nguyên, nhưng

trong quá trình thi công có phát sinh sản lượng tài nguyên khai thác tiêu thụ (như nhận

thầu nạo vét kênh, mương, hồ, đầm có phát sinh sản lượng cát, đất, bùn bán ra; khai

thác đá dùng chế biến làm vật liệu xây dựng thi công công trình) thì đều phải khai, nộp

thuế tài nguyên với cơ quan thuế địa phương khai thác tài nguyên.

+ Tổ chức, cá nhân (gọi là nhà thầu) tiến hành hoạt động tìm kiếm thăm dò,

khai thác dầu thô và khí thiên nhiên tại Việt Nam.

+ Tổ chức, cá nhân sử dụng nước từ công trình thuỷ lợi được đầu tư bằng

nguồn vốn không thuộc NSNN hoặc có một phần vốn ngân sách nhà nước để phát điện

là đơn vị phải nộp thuế tài nguyên và tiền sử dụng nước theo quy định.

+ Đối với tài nguyên thiên nhiên cấm khai thác hoặc khai thác trái phép bị bắt

giữ, tịch thu thuộc đối tượng chịu thuế tài nguyên và được phép bán ra thì tổ chức

162


được giao bán phải nộp thuế tài nguyên trước khi trích các khoản chi phí liên quan đến

hoạt động bắt giữ, bán đấu giá, trích thưởng theo chế độ quy định.

5.2.2.2. Đối tượng chịu thuế


Tài nguyên thiên nhiên thuộc diện chịu thuế là các tài nguyên thiên nhiên trong

phạm vi đất liền, hải đảo, nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa thuộc

chủ quyền của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, gồm:

- Khoáng sản kim loại.

- Khoáng sản không kim loại.

- Dầu thô.

- Khí thiên nhiên, khí than.

- Sản phẩm của rừng tự nhiên, trừ động vật.

- Hải sản tự nhiên, bao gồm động vật và thực vật biển.

- Nước thiên nhiên, bao gồm nước mặt và nước dưới đất.

- Yến sào thiên nhiên.

- Tài nguyên khác do Uỷ ban thường vụ Quốc hội quy định.

5.2.3. Căn cứ và phương pháp tính thuế

Căn cứ tính thuế tài nguyên là sản lượng tài nguyên tính thuế, giá tính thuế đơn

vị tài nguyên, thuế suất thuế tài nguyên.

Số thuế tài nguyên phải nộp được tính như sau:

Thuế tài nguyên

phải nộp trong

kỳ

=Sản lượng tài

nguyên tính thuếx

Giá tính thuế

đơn vị tài

nguyên

x

Thuế suất

thuế tài

nguyên

Trường hợp cơ quan nhà nước ấn định mức thuế tài nguyên phải nộp trên một

đơn vị tài nguyên khai thác thì số thuế tài nguyên phải nộp được xác định:

Thuế tài nguyên

phải nộp trong

kỳ

=

Sản lượng tài

nguyên tính

thuế

x

Mức thuế tài nguyên ấn định

trên một đơn vị tài nguyên

khai thác

5.2.3.1. Sản lượng tài nguyên tính thuế

163



Sản lượng tài nguyên tính thuế là sản lượng tài nguyên thực tế khai thác, được

xác định:

- Đối với tài nguyên khai thác xác định được số lượng, trọng lượng hoặc khối

lượng thì sản lượng tài nguyên tính thuế là số lượng, trọng lượng hoặc khối lượng của

tài nguyên thực tế khai thác trong kỳ tính thuế.

Đối với loại tài nguyên khai thác thu được sản phẩm tài nguyên có nhiều cấp

độ, chất lượng, giá trị thương mại khác nhau thì sản lượng tính thuế được phân loại

theo sản lượng tài nguyên có cùng cấp độ, chất lượng, giá trị thương mại như nhau

hoặc quy đổi ra đơn vị sản lượng tài nguyên để làm căn cứ xác định sản lượng tính

thuế cho toàn bộ sản lượng tài nguyên khai thác.

- Đối với tài nguyên khai thác chưa xác định được số lượng, trọng lượng hoặc

khối lượng thực tế khai thác do chứa nhiều chất, tạp chất khác nhau thì sản lượng tài

nguyên được xác định trong một số trường hợp như sau:

+ Đối với tài nguyên khai thác phải chuyển qua khâu sàng tuyển, phân loại mới

bán thì sản lượng tài nguyên tính thuế được xác định theo số lượng, trọng lượng hoặc

khối lượng của từng chất thu được sau khi sàng tuyển, phân loại. Tài nguyên qua sàng

tuyển, phân loại vẫn ở trạng thái quặng, chưa thành sản phẩm khác. Đối với đất, đá,

phế thải,... thu được qua sàng tuyển nếu bán ra thì xác định sản lượng tính thuế tài

nguyên theo từng loại chất tương ứng.

+ Đối với tài nguyên khai thác có chứa nhiều chất khác nhau nhưng không qua

sàng, tuyển, phân loại và không xác định được sản lượng từng chất khi bán ra thì sản

lượng tài nguyên tính thuế của từng chất được xác định theo sản lượng tài nguyên thực

tế khai thác và tỷ lệ của từng chất có trong tài nguyên đã được kiểm định theo mẫu

quặng tài nguyên khai thác.

- Đối với tài nguyên khai thác không bán ra mà đưa vào sản xuất sản phẩm khác

nếu không trực tiếp xác định được số lượng, trọng lượng hoặc khối lượng thực tế khai

thác thì sản lượng tài nguyên tính thuế được xác định căn cứ vào sản lượng sản phẩm sản

xuất trong kỳ tính thuế và định mức sử dụng tài nguyên tính trên một đơn vị sản phẩm.

164


- Đối với nước thiên nhiên dùng cho sản xuất thuỷ điện thì sản lượng tài nguyên

tính thuế là sản lượng điện của cơ sở sản xuất điện bán cho bên mua điện theo hợp

đồng mua bán điện hoặc sản lượng điện giao nhận trong trường hợp không có hợp

đồng mua bán điện được xác định theo hệ thống đo đếm đạt tiêu chuẩn đo lường chất

lượng Việt Nam, có xác nhận của bên mua, bên bán hoặc bên giao, bên nhận.

- Đối với nước khoáng thiên nhiên, nước nóng thiên nhiên, nước thiên nhiên

dùng cho mục đích công nghiệp thì sản lượng tài nguyên tính thuế được xác định bằng

m3 hoặc lít theo hệ thống đo đếm đạt tiêu chuẩn đo lường chất lượng Việt Nam.

- Đối với tài nguyên được khai thác thủ công, phân tán hoặc khai thác lưu động,

không thường xuyên, sản lượng tài nguyên khai thác dự kiến trong một năm có giá trị

dưới 200.000.000 đồng thì thực hiện khoán sản lượng tài nguyên khai thác theo mùa

vụ hoặc định kỳ để tính thuế.

- Trường hợp tổ chức, cá nhân ký hợp đồng thu mua tài nguyên từ các tổ chức,

cá nhân khai thác tài nguyên nhỏ lẻ và tổ chức, cá nhân đầu mối thu mua cam kết bằng

văn bản chấp thuận kê khai nộp thuế thay thì sản lượng tài nguyên tính thuế là sản

lượng tài nguyên thực tế thu mua.

5.2.3.2. Giá tính thuế tài nguyên


Giá tính thuế tài nguyên là giá bán đơn vị sản phẩm tài nguyên của tổ chức, cá

nhân khai thác chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng và phải được thể hiện trên chứng từ

bán hàng, nhưng không được thấp hơn giá tính thuế tài nguyên do UBND cấp tỉnh quy

định; trường hợp giá bán tài nguyên khai thác thấp hơn giá tính thuế tài nguyên do

UBND cấp Tỉnh quy định thì tính thuế tài nguyên theo giá do UBND cấp Tỉnh quy

định. Giá tính thuế tài nguyên được xác định đối với từng trường hợp như sau:

- Trường hợp xác định được giá bán đơn vị sản phẩm tài nguyên:

Giá tính thuế tài nguyên là giá bán đơn vị sản phẩm tài nguyên khai thác chưa

bao gồm thuế giá trị gia tăng (không phân biệt địa bàn tiêu thụ) và được áp dụng làm

giá tính thuế cho toàn bộ sản lượng tài nguyên khai thác trong tháng có cùng phẩm

cấp, chất lượng, không phân biệt một phần vận chuyển đi nơi khác tiêu thụ hoặc đưa

vào sản xuất, chế biến, sàng tuyển, phân loại; Giá bán của một đơn vị tài nguyên được

165


tính bằng tổng doanh thu (chưa có thuế GTGT) của loại tài nguyên bán ra chia cho

tổng sản lượng loại tài nguyên tương ứng bán ra trong tháng.

- Trường hợp tài nguyên chưa xác định được giá bán tài nguyên khai thác thì

giá tính thuế tài nguyên được xác định theo một trong những căn cứ sau:

Giá bán thực tế trên thị trường khu vực của đơn vị sản phẩm tài nguyên cùng

loại, có giá trị tương đương, nhưng không thấp hơn giá tính thuế do UBND cấp tỉnh

quy định.

Trường hợp tài nguyên khai thác có chứa nhiều chất khác nhau thì giá tính thuế

xác định theo giá bán đơn vị của từng chất và hàm lượng của từng chất trong tài nguyên

khai thác, nhưng không thấp hơn giá tính thuế do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định.

- Giá tính thuế tài nguyên trong một số trường hợp được quy định cụ thể:

Giá tính thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên dùng sản xuất thủy điện là giá

bán điện thương phẩm bình quân.

Đối với gỗ là giá bán tại bãi giao (kho, bãi nơi khai thác); trường hợp chưa xác

định được giá bán tại bãi giao thì giá tính thuế được xác định căn cứ vào giá tính thuế

do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định.

Đối với tài nguyên khai thác không tiêu thụ trong nước mà xuất khẩu là giá xuất

khẩu đơn vị sản phẩm tài nguyên (theo giá FOB); trường hợp tài nguyên khai thác vừa

tiêu thụ nội địa và xuất khẩu thì đối với phần tiêu thụ nội địa là giá bán đơn vị sản

phẩm tài nguyên chưa bao gồm thuế GTGT, đối với phần xuất khẩu là giá xuất khẩu.

Đối với dầu thô, khí thiên nhiên là giá bán được xác định là giá bán tại điểm giao

nhận. Điểm giao nhận là điểm được thoả thuận trong hợp đồng dầu khí mà ở đó dầu thô,

khí thiên nhiên được chuyển giao quyền sở hữu cho các bên tham gia hợp đồng dầu khí.

Đối với nước khoáng, nước nóng thiên nhiên, nước thiên nhiên dùng vào sản

xuất sản phẩm, kinh doanh dịch vụ, mà không có giá bán ra thì giá tính thuế tài nguyên

do UBND cấp tỉnh quy định.

- Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nhưng không bán ra; hoặc không thực

hiện đầy đủ chế độ sổ sách kế toán, chứng từ kế toán theo chế độ quy định; tổ chức, cá

nhân nộp thuế tài nguyên theo phương pháp ấn định hoặc trường hợp loại tài nguyên

xác định được sản lượng ở khâu khai thác nhưng do mô hình tổ chức, khai thác, sàng

166


tuyển, tiêu thụ qua nhiều khâu độc lập nên không có đủ căn cứ để xác định giá bán tài

nguyên khai thác thì áp dụng giá bán đơn vị tài nguyên do UBND cấp tỉnh tại địa

phương có khai thác tài nguyên quy định cho từng thời kỳ để tính thuế tài nguyên.

5.2.3.3. Thuế suất


- Biểu mức thuế suất đối với các loại tài nguyên, trừ dầu thô và khí thiên nhiên,

khí than (Ban hành kèm theo Nghị quyết số 928/2010/UBTVQH12 ngày 19/04/2010

của Uỷ ban thường vụ Quốc hội):

BIỂU MỨC THUẾ SUẤT THUẾ TÀI NGUYÊN

TT Nhóm, loại tài nguyên Thuế suất (%)I Khoáng sản kim loại 1 Sắt 10

2 Măng-gan 11

3 Titan 11

4 Vàng 15

5 Đất hiếm 15

6 Bạch kim 10

7 Bạc, thiếc 10

8 Wolfram, antimoan 10

9 Chì, kẽm 10

10 Nhôm, bouxite 12

11 Đồng, niken 10

12 Coban, molipden, thuỷ ngân, magie, vanadi 10

13 Khoáng sản kim loại khác 10

II Khoáng sản không kim loại 1 Đất khai thác để san lấp, xây dựng công trình 4

2 Đá, sỏi 6

3 Đá nung vôi và sản xuất xi măng 7

4 Cát 10

5 Cát làm thuỷ tinh 11

6 Đất làm gạch 7

7 Granite 10

8 Sét chịu lửa 10

9 Dolomite, quartzite 12

10 Cao lanh 10

167


11 Mica, thạch anh kỹ thuật 10

12 Pirite, phosphorite 7

13 Apatit, secpentin 3

14 Than antraxit hầm lò 5

15 Than antraxit lộ thiên 7

16 Than nâu, than mỡ 7

17 Than khác 5

18 Kim cương, rubi, sapphire 22

19 Emerald, alexandrite, opan quý màu đen 20

20 A-dít, rodolite, pyrope, berin, spinen, topaz 15

21 Thạch anh tinh thể màu tím xanh, vàng lục, da cam; cryolite; opan quý màu trắng, đỏ lửa; fenspat; birusa; nefrite

15

22 Khoáng sản không kim loại khác 5

III Sản phẩm của rừng tự nhiên 1 Gỗ nhóm I 35

2 Gỗ nhóm II 30

3 Gỗ nhóm III, IV 20

4 Gỗ nhóm V, VI, VII, VIII và các loại gỗ khác 15

5 Cành, ngọn, gốc, rễ 10

6 Củi 5

7 Tre, trúc, nứa, mai, giang, tranh, vầu, lồ ô 10

8 Trầm hương, kỳ nam 25

9 Hồi, quế, sa nhân, thảo quả 10

10 Sản phẩm khác của rừng tự nhiên 5

IV Hải sản tự nhiên 1 Ngọc trai, bào ngư, hải sâm 10

2 Hải sản tự nhiên khác 2

V Nước thiên nhiên 1 Nước khoáng thiên nhiên, nước nóng thiên nhiên, nước thiên

nhiên tinh lọc đóng chai, đóng hộp8

2 Nước thiên nhiên dùng cho sản xuất thủy điện 2

3 Nước thiên nhiên dùng cho sản xuất, kinh doanh, trừ nước quy định tại điểm 1 và điểm 2 Nhóm này

3.1 Sử dụng làm nguyên liệu chính hoặc phụ tạo thành yếu tố vật chất trong sản xuất sản phẩm, trừ nước dùng cho sản xuất nước sạch

a Sử dụng nước mặt 3

b Sử dụng nước dưới đất 5

168


3.2 Sử dụng chung phục vụ sản xuất (vệ sinh công nghiệp, làm mát, tạo hơi, sản xuất nước sạch)



3.3 Dùng cho hoạt động dịch vụ, sản xuất công nghiệp, xây dựng, khai khoáng



3.4 Dùng cho mục đích khác



VI Yến sào thiên nhiên 20VII Tài nguyên khác 10

- Biểu mức thuế suất đối với dầu thô và khí thiên nhiên, khí than:

STT Sản lượng khai thácThuế suất (%)

Dự án khuyến khích đầu tư

Dự án khác

I Đối với dầu thô

1 Đến 20.000 thùng/ngày 7 10

2 Trên 20.000 thùng đến 50.000 thùng/ngày 9 12




6 Trên 150.000 thùng/ngày 23 29

II Đối với khí thiên nhiên, khí than

1 Đến 5 triệu m3/ngày 1 2

2 Trên 5 triệu m3 đến 10 triệu m3/ngày 3 5

3 Trên 10 triệu m3/ngày 6 10

5.2.4. Kế toán thuế tài nguyên


Phiếu thu, phiếu chi;

Giấy báo nợ, giấy báo có;

Các chứng từ liên quan đến hoạt động khai thác tài nguyên.

169



Tài khoản 3336 - “Thuế tài nguyên”Nợ Tài khoản 3336 Có

Dư đầu kỳ


Dư Có

Số dư đầu kỳ (Bên Có): Thuế tài nguyên phải nộp đầu kỳ

Bên Có: Thuế tài nguyên phát sinh trong kỳ

Bên Nợ: Thuế tài nguyên đã nộp vào ngân sách Nhà nước

Dư cuối kỳ bên Có: Thuế tài nguyên phải nộp cuối kỳ


- Xác định số thuế tài nguyên phải nộp tính vào chi phí sản xuất chung:

Nợ TK 627 (6278): Chi phí sản xuất chung

Có TK 3336: Thuế tài nguyên

- Khi thực nộp thuế tài nguyên vào ngân sách Nhà nước

Nợ TK 3336: Thuế tài nguyên


5.3. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

5.3.1. Khái niệm và đối tượng nộp thuế


Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu, thu trực tiếp trên thu nhập nhận

được của cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định hoặc từng lần phát sinh.

Thuế thu nhập cá nhân đã được áp dụng từ lâu ở các nước phát triển, đối tượng

nộp thuế này là mọi dân cư trong nước và người nước ngoài có thu nhập phát sinh ở

nước sở tại không phân biệt nghề nghiệp và địa vị xã hội. Ðồng thời, tùy theo tính

chất của các khoản thu nhập cá nhân, người ta chia thu nhập làm hai loại: thu nhập

thường xuyên và thu nhập không thường xuyên để tính thuế cho phù hợp.

Lần đầu tiên ở Anh vào năm 1799 thuế thu nhập cá nhân được đưa vào thực

hiện như một hình thức thu tạm thời nhằm mục đích trang trải cho cuộc chiến tranh

170


chống Pháp và được chính thức áp dụng vào năm 1942. Sau đó nhiều nước tư bản

phát triển khác cũng áp dụng thuế này như: ở Nhật năm 1887, Ðức 1899, Mỹ 1903,

pháp 1916 và Liên Xô năm 1922.

Ở Việt Nam, ngày 27/12/1990, Chủ tịch nước đã ký lệnh công bố Pháp lệnh

Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao và đã được ủy ban Thường vụ Quốc hội

thông qua. Ðể cho phù hợp với tình hình thực tế của từng giai đoạn phát triển kinh tế -

xã hội của đất nước, đã có 06 lần sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh thuế thu nhập đối với

người có thu nhập cao: lần thứ nhất vào ngày 10/03/1992, lần thứ hai vào ngày

01/06/1994, lần thứ ba vào ngày 06/02/1997, lần thứ 4 vào ngày 30/06/1999 và lần thứ

năm vào ngày 13/06/2001 và lần thứ 6 là pháp lệnh sửa đổi, bổ sung số 14/2004/PL-

UBTVQH11 ban hàng năm 2004.

Để nâng cao hơn nữa tính chất quan trọng và phải có các biện pháp chế tài đủ

mạnh để việc thực hiện thu thuế TNCN được đi vào ổn định, có hiệu quả, công bằng,

tại kỳ họp Quốc hội khoá XII đã thông qua Luật số 04/2007/QH12 - Luật thuế thu

nhập cá nhân. Luật này có hiệu lực thi hành chính thức từ ngày 01/01/2009.

Cùng với một số văn bản:

Nghị định số 100/2008/NĐ-CP ngày 08/09/2008 của Chính phủ quy định chi

tiết một số Điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Thông tư số 84/2008/TT-BTC ngày 30/09/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi

hành một số Điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân và hướng dẫn thi hành Nghị định số

100/2008/NĐ-CP ngày 08/09/2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số Điều của

Luật thuế thu nhập cá nhân.

Thông tư số 62/2009/TT-BTC ngày 27/03/2009 của Bộ Tài chính Hướng dẫn

sửa đổi, bổ sung Thông tư số 84/2008/TT-BTC ngày 30/09/2008 của Bộ Tài chính

Hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Thuế TNCN và hướng dẫn thi hành Nghị

định số 100/2008/NĐ-CP ngày 08/09/2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số

Điều của Luật thuế thu nhập cá nhân.

Thông tư 12/2011/TT-BTC ngày 20/01/2011, hướng dẫn sửa đổi Thông tư số

84/2008/TT-BTC hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế TNCN và sửa đổi

Thông tư số 02/2010/TT-BTC ngày 11/01/2010 của Bộ Tài chính Hướng dẫn sửa đổi

171


bổ sung Thông tư số 84/2008/TT-BTC ngày 30/09/2008 của Bộ Tài chính Hướng dẫn

thi hành một số Điều của Luật Thuế TNCN và hướng dẫn thi hành Nghị định số

100/2008/NĐ-CP ngày 08/09/2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số Điều của

Luật thuế thu nhập cá nhân.

Và một số văn bản có liên quan khác có liên quan.

5.3.1.2. Đối tượng nộp thuế

Đối tượng nộp thuế Thu nhập đối với người có thu nhập cao theo quy định của

pháp luật Việt Nam:

- Công dân VN ở trong nước hoặc đi công tác, lao động ở nước ngoài có thu nhập.

- Cá nhân là người không mang quốc tịch Việt Nam nhưng định cư không thời

hạn tại Việt Nam có thu nhập.

- Người nước ngoài làm việc tại Việt Nam trong các doanh nghiệp, các tổ chức

kinh tế, văn hóa, xã hội, các văn phòng đại diện, các chi nhánh công ty nước ngoài tại

Việt Nam; các cá nhân hành nghề độc lập tại Việt Nam.

5.3.2. Các khoản thu nhập chịu thuế và không thuộc diện chịu thuế


- Thu nhập thường xuyên:

Thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

Thu nhập từ tiền lương, tiền công các khoản thu nhập khác do tham gia các dự

án hiệp hội kinh doanh, hội đồng quản trị, các khoản phụ cấp, tiền thưởng có tính chất

thường xuyên.

Các khoản thu nhập từ hoạt động biểu diễn, tổ chức biểu diễn, trình diễn thời

trang, quảng cáo; các khoản thu nhập ngoài lương, công do tham gia hoạt đọng sản

xuất kinh doanh không thuộc đối tượng chịu thuế TNDN.

- Thu nhập không thường xuyên:

Thu nhập từ chuyển giao công nghệ trừ trường hợp biếu tặng.

Thu nhập từ tiền trúng thưởng xổ số dưới các hình thức trúng thưởng trong các

hình thức cá cược, casino; kể cả trúng thưởng khuyến mại;

5.3.2.2. Các khoản thu nhập được miễn thuế

Căn cứ vào điều 4 của Luật thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12.

172


- Thu nhập từ chuyển nhượng hoặc nhận bất động sản giữa vợ với chồng; cha

đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con

dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với

cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau.

- Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với

đất ở của cá nhân trong trường hợp cá nhân chỉ có một nhà ở, đất ở duy nhất.

- Thu nhập từ giá trị quyền sử dụng đất của cá nhân được Nhà nước giao đất.

- Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp,

làm muối, nuôi trồng, đánh bắt thuỷ sản chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác

hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.

- Từ chuyển đổi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao

để sản xuất.

- Thu nhập từ lãi tiền gửi tại tổ chức tín dụng, từ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.

- Thu nhập từ kiều hối.

- Phần tiền lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ được trả cao hơn so với tiền

lương làm việc ban ngày, làm trong giờ theo quy định của pháp luật.

- Tiền lương hưu do Bảo hiểm xã hội chi trả.

- Thu nhập từ học bổng.

- Thu nhập từ bồi thường hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, tiền bồi

thường tai nạn lao động, và các khoản bồi thường khác theo quy định của pháp luật.

- Thu nhập nhận được từ quỹ từ thiện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền

cho phép thành lập hoặc công nhận, hoạt động vì mục đích từ thiện, nhân đạo, không

nhằm mục đích lợi nhuận.

- Thu nhập nhận được từ nguồn viện trợ nước ngoài vì mục đích từ thiện, nhân đạo

dưới hình thức chính phủ và phi chính phủ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

5.3.3. Căn cứ và phương pháp tính thuế

Căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân là thu nhập chịu thuế và thuế suất được quy

định tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước và khả năng thu nhập, yêu

cầu điều tiết trong từng điều kiện cụ thể.


173


* Thu nhập thường xuyên

Thu nhập thường xuyên chịu thuế là tổng thu nhập của từng cá nhân bình quân

tháng trong năm nằm trong giới hạn phải nộp thuế do biểu thuế thu nhập đối với người

có thu nhập cao quy định.

Riêng đối với ca sỹ, diễn viên, cải lương, tuồng, chèo, dân ca; nghệ sỹ xiếc,

múa; cầu thủ bóng đá; vận động viên chuyên nghiệp có xác nhận của cơ quan quản lý

Nhà nước chuyên ngành, được trừ 25% thu nhập khi xác định thu nhập chịu thuế.

Thu nhập thường xuyên chịu thuế được tính như sau:

Công dân Việt Nam ở trong nước hoặc đi công tác, lao động ở nước ngoài, cá

nhân khác định cư tại Việt Nam: lấy tổng thu nhập nhận được trong năm kể cả thu

nhập phát sinh ở nước ngoài chia 12 tháng (theo năm dương lịch).

Người nước ngoài được coi là cư trú tại Việt Nam nếu ở tại Việt Nam từ 183

ngày trở lên: lấy tổng thu nhập nhận được trong năm bao gồm thu nhập phát sinh tại

Việt Nam và thu nhập phát sinh ngoài Việt Nam chia cho 12 tháng.

Người nước ngoài ở tại Việt Nam dưới 183 ngày thì được coi là không cứ trú ở

Việt Nam, trong trường hợp này thu nhập thường xuyên chịu thuế là tổng thu nhập

phát sinh tại Việt Nam trong thời gian đó.

* Thu nhập không thường xuyên:

Thu nhập không thường xuyên chịu thuế là số thu nhập của từng cá nhân trong

từng lần phát sinh thu nhập nằm trong mức giới hạn phải nộp thuế thu nhập do biểu

thuế quy định.

5.3.3.2. Thuế suất

- Thuế suất TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh, từ tiền lương, tiền công

được áp dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần theo quy định tại Điều 22 Luật Thuế

thu nhập cá nhân:

Bậc thuế

Phần thu nhập tính thuế/năm(triệu đồng)

Phần thu nhập tính thuế/tháng(triệu đồng)

Thuế suất (%)

1 Đến 60 Đến 5 5

2 Trên 60 đến 120 Trên 5 đến 10 10

3 Trên 120 đến 216 Trên 10 đến 18 15

174


4 Trên 216 đến 384 Trên 18 đến 32 20

5 Trên 384 đến 624 Trên 32 đến 52 25

6 Trên 624 đến 960 Trên 52 đến 80 30

7 Trên 960 Trên 80 35

- Biểu thuế suất toàn phần áp dụng đối với thu nhập tính thuế quy định tại

khoản 2 Điều 21 của Luật thuế thu nhập cá nhân:

TT Thu nhập tính thuế Thuế suất (%)

1 Thu nhập từ đầu tư vốn 5

2 Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại 5

3 Thu nhập từ trúng thưởng 10

4 Thu nhập từ thừa kế, quà tặng 10

5

Thu nhập từ chuyển nhượng vốn 20

TH cá nhân chuyển nhượng chứng khoán không đăng ký nộp thuế theo biểu thuế toàn phần là 20% thì áp dụng 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần

0,1

6Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản 25

TH không xác định được giá vốn và các chi phí liên quan làm cơ sở xác định thu nhập tính thuế thì áp dụng thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng

2

- Đối với cá nhân không cư trú, chỉ đóng thuế thu nhập đối với phần tiền lương

phát sinh tại Việt Nam, còn tiền lương phát sinh ở nước ngoài thì không phải đóng

thuế thu nhập theo Luật Thuế TNCN. Thuế TNCN đối với thu nhập từ tiền lương, tiền

công của cá nhân không cư trú được xác định bằng: thu nhập chịu thuế từ tiền lương

tiền công nhân với thuế suất 20%.

5.3.4. Kế toán thuế thu nhập cá nhân


Bảng kê thanh toán tiền lương; Tờ khai đăng ký nộp thuế; Hợp đồng lao động;

Phiếu thu, phiếu chi; Giấy báo nợ, giấy báo có…


Tài khoản 3335 – Thuế thu nhập cá nhân

175



Dư đầu kỳ


Dư Có

Số dư đầu kỳ (Bên Có): Thuế thu nhập cá nhân phải nộp

Bên Nợ: Thuế thu nhập cá nhân đã nộp vào ngân sách Nhà nước; Thù lao thuế

thu nhập được hưởng.

Bên Có: Thuế thu nhập cá nhân phát sinh trong kỳ.

Dư bên Có: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp.


- Hàng tháng, khi xác định số thuế thu nhập cá nhân phải nộp:

Nợ TK 334: Phải trả người lao động

Có TK 3335: Thuế thu nhập cá nhân

- Khi doanh nghiệp chi trả thu nhập được thù lao trích trên số tiền thuế đối với

người có thu nhập cao.

Nợ TK 3335: Thuế thu nhập cá nhân

Có TK 711: Thu nhập khác

5.4. THUẾ MÔN BÀI

5.4.1. Khái niệm

Thuế môn bài là khoản thuế cố định mà các đơn vị kinh doanh phải nộp theo

năm tài chính nhằm trang trải chi phí về quản lý hành chính của Nhà nước đối với các

đơn vị kinh doanh.

Thuế môn bài là một loại thuế thu vào khai trương nghề nghiệp trong một năm,

được tính vào đầu năm đối với các thể nhân, pháp nhân có hoạt động sản xuất kinh

doanh. Thực ra đây là một khoản thu lệ phí có tính chất thuế, một loại lệ phí nghề

nghiệp mà các thể nhân và pháp nhân phải nộp trước khi bắt đầu hành nghề. Sở dĩ gọi

tên là thuế môn bài vì khi đóng thuế, các cơ sở được cấp một thẻ để treo ở cửa tiệm,

176


nên người dân quen gọi theo chử Hán "môn là cửa", "bài" là thẻ, lâu ngày quen gọi là

thuế môn bài vì loại thuế này có từ lâu. Thuế môn bài là một loại thuế trực thu.

Thuế Môn bài được áp dụng theo:

Công văn số 3701/TCT-CS ngày 23/09/2010 của Tổng cục Thuế v/v hướng dẫn

thực hiện thu thuế Môn bài năm 2011.

Nghị định số 75/2002/NĐ-CP ngày 30/08/2002 của Chính phủ về điều chỉnh

mức thuế môn bài;


thực hiện Nghị định số 75/2002/NĐ-CP ngày 30/8/2002 của Chính phủ về việc điều

chỉnh mức thuế môn bài.

Thông tư số 113/2002/TT-BTC ngày 16/12/2002 hướng dẫn bổ sung thông tư số

96/2002/TT-BTC ngày 24/10/2002 của Bộ Tài chính về việc điều chỉnh mức thuế môn bài.

Thông tư số 42/2003/TT-BTC ngày 7/5/2003 hướng dẫn sửa đổi, bổ sung

Thông tư số 96/2002/TT-BTC ngày 24/10/2002 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện

Nghị định số 75/2002/NĐ-CP ngày 30/8/2002 của Chính phủ về việc điều chỉnh mức

thuế môn bài.

5.4.2. Đối tượng nộp thuế

- Các Doanh nghiệp Nhà nước, Công ty cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn,

Doanh nghiệp tư nhân, Doanh nghiệp hoạt động theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt

Nam, tổ chức và cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt nam không theo Luật đầu tư

nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức kinh tế của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị –

xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân, các tổ

chức, đơn vị sự nghiệp khác và tổ chức kinh doanh hạch toán kinh tế độc lập khác.

- Các Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã và các Quỹ tín dụng nhân dân (gọi

chung là các HTX).

- Các cơ sở kinh doanh là chi nhánh, cửa hàng, cửa hiệu (thuộc công ty hoặc

thuộc chi nhánh).. . hạch toán phụ thuộc hoặc báo sổ được cấp giấy chứng nhận (đăng

ký kinh doanh), có đăng ký nộp thuế, và được cấp mã số thuế (loại 13 số).

- Các đối tượng khác, hộ kinh doanh cá thể.

177

http://www.gdt.gov.vn/gdtLive/Trang-chu/Van-ban-phap-quy-ve-thue/News?contentId=109274&location=tct

http://www.gdt.gov.vn/gdtLive/Trang-chu/Van-ban-phap-quy-ve-thue/News?contentId=109274&location=tct


5.4.3. Mức nộp thuế môn bài

5.4.3.1. Đối với các tổ chức kinh doanh

Các tổ chức kinh doanh nộp thuế Môn bài theo 4 bậc căn cứ vào vốn đăng ký

ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép đầu tư theo biểu sau:

BẬC THUẾ MÔN BÀI

VỐN ĐĂNG KÝ MỨC THUẾ MÔN BÀI CẢ NĂM

- Bậc 1 Trên 10 tỷ 3.000.000

- Bậc 2 Từ 5 tỷ đến 10 tỷ 2.000.000

- Bậc 3 Từ 2 tỷ đến dưới 5 tỷ 1.500.000

- Bậc 4 Dưới 2 tỷ 1.000.000

- Vốn đăng ký đối với từng trường hợp cụ thể được xác định như sau:

+ Đối với Doanh nghiệp Nhà nước; Công ty trách nhiệm hữu hạn; Công ty cổ

phần; Hợp tác xã là vốn điều lệ.

+ Đối với Doanh nghiệp có vốn đầu tư Nước ngoài và Doanh nghiệp tư nhân là

vốn đầu tư.

Trường hợp vốn đăng ký được ghi trong Giấy Chứng nhận đăng ký kinh doanh

hoặc Giấy phép đầu tư bằng ngoại tệ thì quy đổi vốn đăng ký ra tiền đồng Việt Nam

theo tỷ giá ngoại tệ mua, bán thực tế bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng

do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế.

- Căn cứ xác định mức thuế môn bài là vốn đăng ký của năm trước năm tính thuế.

Ví dụ: Công ty TNHH X vốn đăng ký của năm 2009 là 11 tỷ đồng thì mức Môn

bài năm 2010 sẽ được xác định căn cứ vào vốn đăng ký là 11 tỷ đồng và mức thuế

Môn bài phải nộp năm 2010 là 3.000.000 đồng/năm.

Trong năm 2010 nếu có điều chỉnh tăng hay giảm vốn đăng ký thì mức thuế

Môn bài năm 2010 vẫn được xác định theo vốn đăng ký năm 2009. Vốn đăng ký mới

tính đến cuối năm 2010 là căn cứ để phân bậc Môn bài của năm 2011.

Mỗi khi có thay đổi tăng hoặc giảm vốn đăng ký, cơ sở kinh doanh phải kê khai

với cơ quan thuế trực tiếp quản lý để làm căn cứ xác định mức thuế Môn bài của năm

sau. Nếu không kê khai sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế và bị ấn định mức

thuế Môn bài phải nộp.

5.4.3.2. Các đối tượng khác, hộ kinh doanh cá thể

178


Hộ sản xuất kinh doanh cá thể; Các cửa hàng, quầy hàng, cửa hiệu kinh doanh,

… trực thuộc cơ sở kinh doanh hạch toán kinh tế độc lập hoặc trực thuộc chi nhánh

hạch toán phụ thuộc; Nhóm người lao động thuộc các cơ sở kinh doanh nhận khoán

kinh doanh.

Biểu thuế môn bài áp dụng đối với các đối tượng trên theo 6 bậc:

Bậc thuế Thu nhập 1 tháng Mức thuế cả năm

1 Trên 1.500.000 1.000.000

2 Trên 1.000.000 đến 1.500.000 750.000

3 Trên 750.000 đến 1.000.000 500.000

4 Trên 500.000 đến 750.000 300.000

5 Trên 300.000 đến 500.000 100.000

6 Bằng hoặc thấp hơn 300.000 50.000

5.4.3.3. Thời gian kê khai - nộp thuế Môn bài

Cơ sở kinh doanh đang kinh doanh hoặc mới thành lập, được cấp đăng ký thuế

và mã số thuế trong thời gian của 6 tháng đầu năm thì kê khai - nộp mức Môn bài cả

năm, nếu thành lập, được cấp đăng ký thuế và mã số thuế trong thời gian 6 tháng cuối

năm thì nộp 50% mức thuế Môn bài cả năm. Cơ sở đang sản xuất kinh doanh kê khai -

nộp thuế Môn bài ngay tháng đầu của năm dương lịch; cơ sở mới ra kinh doanh kê

khai - nộp thuế Môn bài ngay trong tháng được cấp đăng ký thuế và cấp mã số thuế.

Cơ sở kinh doanh có thực tế kinh doanh nhưng không kê khai đăng ký thuế,

phải kê khai - nộp mức thuế Môn bài cả năm không phân biệt thời điểm phát hiện là

của 6 tháng đầu năm hay 6 tháng cuối năm

5.4.3.4. Miễn giảm thuế Môn bài

- Tạm thời miễn thuế Môn bài đối với:

+ Hộ sản xuất muối; điểm bưu điện văn hoá xã; các loại báo (báo in, báo nói,

báo hình).

+Tổ dịch vụ và cửa hàng, cửa hiệu, kinh doanh trực thuộc Hợp tác xã hoạt

động dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ sản xuất nông nghiệp.

- Tạm thời giảm 50% mức thuế Môn bài đối với hộ đánh bắt hải sản; các quỹ

tín dụng nhân dân xã; các HTX chuyên kinh doanh dịch vụ phục vụ sản xuất nông

179


nghiệp; các cửa hàng, quầy hàng, cửa hiệu ...của HTX và của Doanh nghiệp tư nhân

kinh doanh tại địa bàn miền núi.

5.4.4. Kế toán thuế Môn bài


Giấy thông báo nộp thuế (nếu có); Giấy báo Nợ, giấy báo Có; Phiếu thu, phiếu

chi; ...


Tài khoản 3338 – Các loại thuế khác

- Bên Có: Dư đầu kỳ: Các loại thuế khác phải nộp đầu kỳ.

Số phát sinh: Các loại thuế khác phát sinh trong kỳ.

- Bên Nợ: Nộp thuế vào NSNN.

- Dư Có: Các loại thuế khác phải nộp cuối kỳ.


Dư đầu kỳ


Dư Có

5.1.4.3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu

- Xác định số môn bài phải nộp tính vào chi phí quản lý doanh nghiệp:

Nợ TK 642 (6425): Chi phí quản lý doanh nghiệp

Có TK 3338: Các khoản thuế khác

- Khi thực nộp thuế môn bài:

Nợ TK 3338: Các khoản thuế khác

Có TK 111, 112: Nộp thuế bằng tiền mặt, TGNH.

180


TÓM TẮT CHƯƠNG V

* Thuế nhà đất: là loại thuế thu hàng năm đối với các đối tượng có quyền sử

dụng đất để ở hoặc để xây dựng công trình, mang ý nghĩa là thuế đánh vào việc sử

dụng đất cho mục đích phi sản xuất nông nghiệp.

- Đối tượng nộp thuế: Các tổ chức, cá nhân có quyền sử dụng hoặc trực tiếp sử

dụng đất ở, đất xây dựng công trình; Các tổ chức, cá nhân có nhà đất cho thuê (kể cả

nhà đất của các cơ quan, xí nghiệp và cơ quan quản lý nhà đất phân phối hoặc cho

CBCNVC thuê) thì tổ chức, cá nhân cho thuê nhà đất phải nộp thuế đất, còn người đi

thuê hoặc người được phân phối nhà đất không phải nộp thuế đất, mà chỉ trả tiền thuê

cho chủ cho thuê.

181


- Đối tượng chịu thuế và đất ở, đất xây dựng công trình không phân biệt đất có

giấy phép hay chưa có giấy phép sử dụng.

- Căn cứ tính thuế và mức thuế

+ Đối với đất đô thị (thuộc Thành phố, thị xã, thị trấn), căn cứ để tính thuế nhà đất:

Thuế

nhà đất =Diện




+ Đối với đất ở, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị, ven đầu mối giao

thông, ven trục giao thông chính

Đất khu dân cư, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị loại I, mức thuế bằng

2,5 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong xã.

Đối với đất khu dân cư, đất xây dựng công trình thuộc vùng ven của đô thị loại

II, loại III, loại IV và loại V mức thuế đất bằng 2 lần mức thuế sử dụng đất nông

nghiệp của hạng đất cao nhất trong thôn, ấp.

Đối với ven đầu mối giao thông, trục đường giao thông chính, đất khu thương

mại, khu du lịch không nằm trong đô thị mức thuế đất bằng 1,5 lần mức thuế sử dụng

đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong vùng.

+ Đối với đất ở, đất xây dựng công trình thuộc vùng nông thôn

Diện tích đất tính thuế là toàn bộ diện tích đất thực tế quản lý sử dụng của tổ

chức, cá nhân không thuộc diện nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp. Mức thuế đất ở

vùng nông thôn bằng 1 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp ghi bình quân trong xã.

+ Phân bổ thuế đất đối với nhà nhiều tầng và khu tập thể nhiều tổ chức, cá nhân

quản lý sử dụng: Từ tầng 5 (lầu 4) trở lên không phải nộp thuế đất.

HỆ SỐ PHÂN BỔ CHO CÁC TẦNG

NhàHệ số các tầng (lầu)

Tầng 1 (lầu trệt)

Tầng 2 (lầu 1)

Tầng 3 (lầu 2)

Tầng 4 (lầu 3)

1 tầng 1

2 tầng 0,7 0,3

3 tầng 0,7 0,2 0,1

4 tầng 0,7 0,2 0,07 0,03

182


* Thuế tài nguyên: là loại thuế thu bắt buộc đối với các tổ chức và cá nhân có

hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên, không phụ thuộc vào cách thức tổ chức và

hiệu quả sản xuất kinh doanh.

- Người nộp thuế tài nguyên là tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên thuộc đối

tượng chịu thuế tài nguyên.

- Đối tượng chịu thuế: Tài nguyên thiên nhiên thuộc diện chịu thuế là các tài

nguyên thiên nhiên trong phạm vi đất liền, hải đảo, nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền

kinh tế và thềm lục địa thuộc chủ quyền của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Căn cứ và phương pháp tính thuế: Căn cứ tính thuế tài nguyên là sản lượng tài

nguyên tính thuế, giá tính thuế đơn vị tài nguyên, thuế suất thuế tài nguyên.

Thuế tài nguyên

phải nộp trong kỳ=

Sản lượng tài

nguyên tính thuếx

Giá tính thuế

đơn vị tài

nguyên

x

Thuế suất

thuế tài

nguyên

Trường hợp cơ quan nhà nước ấn định mức thuế tài nguyên phải nộp trên một

đơn vị tài nguyên khai thác thì số thuế tài nguyên phải nộp được xác định:

Thuế tài nguyên

phải nộp trong kỳ=

Sản lượng tài

nguyên tính

thuế

x

Mức thuế tài nguyên ấn định

trên một đơn vị tài nguyên

khai thác

Giá tính thuế tài nguyên là giá bán đơn vị sản phẩm tài nguyên của tổ chức, cá

nhân khai thác chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng và phải được thể hiện trên chứng từ

bán hàng, nhưng không được thấp hơn giá tính thuế tài nguyên do UBND cấp tỉnh quy

định; trường hợp giá bán tài nguyên khai thác thấp hơn giá tính thuế tài nguyên do

UBND cấp tỉnh thì tính thuế tài nguyên theo giá do UBND cấp tỉnh quy định.

Thuế suất: Căn cứ vào Điều 3 của Luật thuế tài nguyên số 45/2009/QH12 của

Quốc hội.

* Thuế thu nhập cá nhân: là loại thuế trực thu, thu trực tiếp trên thu nhập nhận

được của cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm) hoặc từng

lần phát sinh.

- Đối tượng nộp thuế Thu nhập đối với người có thu nhập cao theo quy định của

Việt Nam: Công dân Việt Nam ở trong nước hoặc đi công tác, lao động ở nước ngoài

183


có thu nhập; Cá nhân là người không mang quốc tịch Việt Nam nhưng định cư không

thời hạn tại Việt Nam có thu nhập; Người nước ngoài làm việc tại Việt Nam trong các

doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, văn hóa, xã hội, các văn phòng đại diện, các chi

nhánh công ty nước ngoài tại Việt Nam; các cá nhân hành nghề độc lập tại Việt Nam.

- Các khoản thu nhập chịu thuế và không thuộc diện chịu thuế.

- Căn cứ và phương pháp tính thuế

Căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân là thu nhập chịu thuế và thuế suất được quy

định tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước và khả năng thu nhập, yêu

cầu điều tiết trong từng điều kiện cụ thể.

Thu nhập chịu thuế: Thu nhập thường xuyên chịu thuế là tổng thu nhập của

từng cá nhân bình quân tháng trong năm nằm trong giới hạn phải nộp thuế do biểu

thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao quy định; Thu nhập không thường chịu

thuế là số thu nhập của từng cá nhân trong từng lần phát sinh thu nhập nằm trong mức

giới hạn phải nộp thuế thu nhập do biểu thuế quy định.

Thuế suất: TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh, từ tiền lương, tiền công được áp

dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần theo quy định tại Điều 22 Luật Thuế TNCN:

Bậc thuế

Phần thu nhập tính thuế/năm

(triệu đồng)

Phần thu nhập tính thuế/tháng

(triệu đồng)

Thuế suất (%)

1 Đến 60 Đến 5 5

2 Trên 60 đến 120 Trên 5 đến 10 10

3 Trên 120 đến 216 Trên 10 đến 18 15

4 Trên 216 đến 384 Trên 18 đến 32 20

5 Trên 384 đến 624 Trên 32 đến 52 25

6 Trên 624 đến 960 Trên 52 đến 80 30

7 Trên 960 Trên 80 35Biểu thuế suất toàn phần áp dụng đối với thu nhập tính thuế quy định tại khoản 2 Điều

21 của Luật thuế thu nhập cá nhân:

TT Thu nhập tính thuếThuế suất

(%)

1 Thu nhập từ đầu tư vốn 5

2 Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại 5

184


3 Thu nhập từ trúng thưởng 10

4 Thu nhập từ thừa kế, quà tặng 10

5

Thu nhập từ chuyển nhượng vốn 20

TH cá nhân chuyển nhượng chứng khoán không đăng ký nộp thuế theo biểu thuế toàn phần là 20% thì áp dụng 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần

0,1

6

Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản 25

TH không xác định được giá vốn và các chi phí liên quan làm cơ sở xác định thu nhập tính thuế thì áp dụng thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng

2

Đối với cá nhân không cư trú, chỉ đóng thuế thu nhập đối với phần tiền lương

phát sinh tại Việt Nam, còn tiền lương phát sinh ở nước ngoài thì không phải đóng

thuế thu nhập theo Luật Thuế TNCN. Thuế TNCN đối với thu nhập từ tiền lương, tiền

công của cá nhân không cư trú được xác định bằng thu nhập chịu thuế từ tiền lương

tiền công nhân (x) với thuế suất 20%.

* Thuế môn bài: là khoản thuế cố định mà các đơn vị kinh doanh phải nộp theo

năm tài chính nhằm trang trải chi phí về quản lý hành chính của Nhà nước đối với các

đơn vị kinh doanh.

185


- Đối tượng nộp thuế: Các Doanh nghiệp Nhà nước, Công ty cổ phần, Công ty

trách nhiệm hữu hạn, Doanh nghiệp tư nhân, Doanh nghiệp hoạt động theo Luật đầu tư

nước ngoài tại Việt Nam, tổ chức và cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt nam

không theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức kinh tế của tổ chức chính

trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, đơn vị vũ

trang nhân dân, các tổ chức, đơn vị sự nghiệp khác và tổ chức kinh doanh hạch toán

kinh tế độc lập khác; Các Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã và các Quỹ tín dụng nhân

dân (gọi chung là các HTX); Các cơ sở kinh doanh là chi nhánh, cửa hàng, cửa hiệu

(thuộc công ty hoặc thuộc chi nhánh).. . hạch toán phụ thuộc hoặc báo sổ được cấp

giấy chứng nhận (đăng ký kinh doanh), có đăng ký nộp thuế, và được cấp mã số thuế

(loại 13 số); Các đối tượng khác, hộ kinh doanh cá thể.

- Mức nộp thuế môn bài: Đối với các tổ chức kinh doanh: Các tổ chức kinh

doanh nộp thuế Môn bài theo 4 bậc căn cứ vào vốn đăng ký ghi trong giấy chứng

nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép đầu tư theo biểu sau:

BẬC THUẾ

MÔN BÀI

VỐN ĐĂNG KÝ MỨC THUẾ MÔN BÀI CẢ NĂM

Bậc 1 Trên 10 tỷ 3.000.000

Bậc 2 Từ 5 tỷ đến 10 tỷ 2.000.000

Bậc 3 Từ 2 tỷ đến dưới 5 tỷ 1.500.000

Bậc 4 Dưới 2 tỷ 1.000.000

Các đối tượng khác, hộ kinh doanh cá thể: Hộ sản xuất kinh doanh cá thể; Các

cửa hàng, quầy hàng, cửa hiệu kinh doanh,… trực thuộc cơ sở kinh doanh hạch toán

kinh tế độc lập hoặc trực thuộc chi nhánh hạch toán phụ thuộc; Nhóm người lao động

thuộc các cơ sở kinh doanh nhận khoán kinh doanh. Biểu thuế môn bài áp dụng đối

với các đối tượng trên theo 6 bậc:

Bậc thuế Thu nhập 1 tháng Mức thuế cả năm

1 Trên 1.500.000 1.000.000

2 Trên 1.000.000 đến 1.500.000 750.000

3 Trên 750.000 đến 1.000.000 500.000

4 Trên 500.000 đến 750.000 300.000

186


5 Trên 300.000 đến 500.000 100.000

6 Bằng hoặc thấp hơn 300.000 50.000

BÀI TẬP CHƯƠNG V

I. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

1. Người nước ngoài được xem là cư trú ở Việt Nam nếu:

a. Ở tại Việt Nam từ 182 ngày trở lên tính cho 12 tháng liên tục kể từ khi đến VN.

b. Ở tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính cho 12 tháng liên tục kể từ khi đến VN.

c. Ở tại Việt Nam từ 182 ngày trở lên cho 1 năm

d. Ở tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên cho 1 năm

2. Các khoản nào sau đây là tn chịu thuế TNCN:

a. Tiền lương tháng 13

b. Phụ cấp nguy hiểm

c. Tiền thưởng tháng

d. Câu a, c đều đúng

3. Khoản thu nhập nào sau đây là thu nhập không chịu thuế TNCN:

a. Phụ cấp độc hại

b. Tiền lương ca 3

c. Tiền thưởng nhân dịp tết Nguyên đan


4. Khoản thu nhập nào sau đây được tính là thu nhập chịu thuế TNCN:

a. Tiền lương nhưng nhận dưới dạng hiện vật (sản phẩm của Công ty)

b Tiền thưởng theo năng suất

c. Tiền nhà, điện, nước được cơ quan chi trả hộ không tính trong tiền lương,

tiền công.


187


5. Thuế thu nhập cá nhân thuộc loại thuế:

a. Gián thu

b. Tiêu dùng

c. Tài sản

d. Trực thu

6. Đối tượng nộp thuế TNCN ở nước ta là:

a. Cá nhân người Việt Nam và cá nhân người nước ngoài

b. Cá nhân người Việt Nam và cá nhân người nước ngoài cư trú tại Việt Nam

c. Cá nhân người Việt Nam và cá nhân người nước ngoài cư trú tại Việt Nam có

thu nhập chịu thuế.

d. Cá nhân người Việt Nam, cá nhân người nước ngoài cư trú tại Việt Nam có

thu nhập chịu thuế và cá nhân nước ngoài không cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh

tại Việt Nam.

7. Khoản thu nhập nào sau đây không phải là thu nhập chịu thuế TNCN:

a. Tiền thưởng ngày lễ, tết

b. Tiền lương ca 3

c. Thu nhập về chuyển giao công nghệ

d. Tiền công tác phí theo chế độ

8. Thuế thu nhập cá nhân đánh vào thu nhập chịu thuế:

a. Của 1 năm, tính bình quân tháng

b. Của nửa năm

c. Của một quý

d. Của một tháng

9. Theo pháp luật hiện hành không thu thuế TNCN đối với các khoản sau:

a. Lãi tiền cho vay vốn

b. Lãi tiền gởi tiết kiệm

c. Lãi mua trái phiếu, kỳ phiếu, cổ phiếu

d. Câu a, b, c đều đúng

188


10. Thu nhập từ lương phát sinh tại Việt Nam của cá nhân người nước ngoài

không được coi là cư trú tại Việt Nam được áp dụng với mức thuế suất:

a. Là 10%

b. Là 15%

c. Là 20%

d. Là 25%

11. Mức thuế suất thấp nhất và cao nhất trong biểu thuế lũy tiến từng phần của

thuế TNCN hiện hành ở nước ta :

a. Là 0%, 35%

b. Là 5%, 35%

c. Là 5%, 40%

d. Là 10%, 40%

12. Đối với ca sỹ, diễn viên, cầu thủ bóng đá, vận động viên chuyên nghiệp có

xác nhận của cơ quan quản lý chuyên ngành được trừ bao nhiêu % thu nhập khi xác

định thu nhập chịu thuế TNCN

a. Không được trừ

b. 15%

c. 20%

d. 25%

13. Thu nhập nào sau đây là thu nhập được miễn thuế TNCN:

a. Thu nhập từ nhượng quyền thương mại

b. Thu nhập từ nhận thừa kế

c. Từ chuyển nhượng BĐS giữa : vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha

nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; mẹ chồng, cha chồng với con dâu; bố vợ, mẹ vợ với con

rể; ông bà nội với cháu nội; ông bà ngoại với cháu ngoại; anh chị em ruột với nhau.


14. Thu nhập nào sau đây được miễn thuế TNCN

a. Thu nhập từ lãi tiền gửi của ngân hàng, tổ chức tín dụng, lãi từ hợp đồng bảo

hiểm nhân thọ

b. Thu nhập từ lãi tiền cho vay từ các tổ chức và cá nhân.

189


c. Thu nhập từ bản quyền

d. Thu nhập từ nhượng quyền thương mại

15. Thu nhập nào sau đây là thu nhập không chịu thuế TNCN

a. Thu nhập từ nhận quà tặng

b. Thu nhập từ cổ tức do mua cổ phiếu tại các công ty cổ phần

c. Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng bằng tiền giữa: vợ với chồng; cha mẹ đẻ

với con đẻ; cha mẹ nuôi với con nuôi; cha mẹ chồng với con dâu; cha mẹ vợ với con

rể; ông bà nội với cháu nội; ông bà ngoại với cháu ngoại; anh chị em ruột với nhau.

d. Tất cả đều sai

16. Thu nhập nào sau đây là thu nhập chịu thuế TNCN

a. Thu nhập từ tiền lương hưu do bảo hiểm xã hội chi trả

b. Thu nhập từ kiều hối

c. Thu nhập từ phần tiền lương, tiền công làm việc ban đêm, làm thêm giờ được trả

cao hơn so với tiền lương, tiền công làm việc ban ngày, làm việc trong giờ theo quy định.

d. Thu nhập từ nhận thừa kế tài sản của bố mẹ

17. Thu nhập nào sau đây không phải là thu nhập chịu thuế TNCN:

a. Thu nhập từ cổ tức do mua cổ phiếu tại các công ty cổ phần nhưng nhận bằng

cổ phiếu

b. Nhận thừa kế từ bố ruột một chiếc xe oto trị giá 200 triệu đồng

c. Nhận quà tặng là bất động sản từ người anh rể

d. Tất cả đều sai

18. Chuyển nhượng BĐS trong trường hợp nào sau đây là chịu thuế TNCN :

a. Chuyển nhượng bất động sản từ con dâu với cha mẹ chồng

b. Chuyển nhượng bất động sản từ cô ruột với cháu ruột

c. Chuyển nhượng bất động sản từ Cha mẹ nuôi với con nuôi (được pháp luật

thừa nhận)

d. Chuyển nhượng bất động sản từ vợ sang chồng và ngược lại

19. Thu nhập nào sau đây là thu nhập miễn thuế TNCN :

a. Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất

nông nghiệp, lâm nghiệp chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác.

190


b. Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp kinh doanh

c. Thu nhập của cá nhân làm việc cho các hộ gia đình thuê mướn


20. Thu nhập nào sau đây không phải là thu nhập chịu thuế TNCN :

a. Thu nhập của các ca sĩ làm việc ban đêm

b. Thu nhập của các bác sĩ mở phòng mạch làm thêm giờ

c. Thu nhập từ trúng thưởng bằng hiện vật

d. Thu nhập từ quà tặng là quyền sử dụng đất từ con nuôi.

21. Trường hợp nào sau đây thuộc đối tượng phải nộp thuế nhà đất đối với mua

nhà thuộc sở hữu Nhà nước là :

a. Người mua nhà đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng

nhận quyền sở hữu về nhà ở và quyền sử dụng đất ở.

b. Mua nhà ở theo phương thức trả góp mà chưa được cấp giấy chứng nhận

quyền sử dụng về nhà ở, đất ở thì đối tượng nộp thuế do thỏa thuận tại Hợp đồng mua

bán nhà ở theo quyết định.

c. Cả a, b đều đúng

d. Cả a, b đều sai

22. Thuế nhà đất là loại thuế gián thu:

a. Hàng năm đối với các đối tượng có quyền sử dụng đất để ở hoặc để xây dựng

công trình, mang ý nghĩa là thuế đánh vào việc sử dụng đất cho mục đích phi sản xuất

nông nghiệp.

b. Hàng quý đối với các đối tượng có quyền sử dụng đất để ở hoặc để xây dựng

công trình, mang ý nghĩa là thuế đánh vào việc sử dụng đất cho mục đích phi sản xuất

nông nghiệp.

c. Đáp án a, b đều đúng

d. Đáp án a, b đều sai

23. Trường hợp bên Việt Nam tham gia liên doanh được Nhà nước cho góp vốn

pháp định bằng quyến sử dụng đất thì :

a. Bên Việt Nam không phải là người nộp thuế đất

b. Bên Việt Nam là người nộp thuế đất

191



d. Cả a, b đều sai

24. Đối tượng chịu thuế là:

a. Đất ở, đất xây dựng công trình không phân biệt đất có giấy phép hay chưa có

giấy phép sử dụng

b. Đất ở, đất xây dựng công trình thuộc loại đất có giấy phép sử dụng

c. Cả a và b đều đúng

d. Cả a và b đều sai

25. Thuế nhà đất không thu trong các trường hợp

a. Đất dùng vào mục đích công cộng, phúc lợi xã hội

b. Đất dùng vào thờ cúng chung của các tôn giáo



26. Đối tượng nộp thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất là:

a. Các tổ chức kinh doanh có thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất

b. Các tổ chức kinh doanh có thu nhập từ chuyển quyền thuê đất



27. Thuế nhà đất được xác định căn cứ vào:

a. Diện tích đất

b. Bậc thuế theo vị trí đất

c. Mức thuế sử dụng đất nông nghiệp

d. Tất cả các câu trên đều đúng

28. Diện tích đất được xác định là:

a. Toàn bộ diện tích của các tổ chức, cá nhân quản lý sử dụng

b. Toàn bộ diện tích của các tổ chức, cá nhân quản lý


d. Cả a,b đều sai

29. Tạm miễn thuế nhà đất đối với các trường hợp sau:

192


a. Đất xây dựng trụ sở cơ quan hành chính sự nghiệp Nhà nước, tổ chức xã hội,

công trình văn hóa, đất chuyên dùng vào mục đích quốc phòng, an ninh.

b. Đất ở của các hộ dân cư tại các xã đặc biệt khó khăn; đất ở vùng định canh,

định cư của đồng bào dân tộc thiểu số.

c. Cả a, b đều sai


30. Tạm miễn thuế nhà đất đối với các trường hợp sau:

a. Đất khu dân cư, đất xây dựng công trình thuộc vung ven của đô thị loại I là

diện tích đất của toàn bộ xã ngoại thành có mặt tiếp giáp với đất nội thành.

b. Đất ở các hộ dân cư tại các xã đặc biệt khó khăn; đất ở của các hộ thuộc diện

hộ nghèo trong cả nước; đất vùng định canh, định cư của đồng bào dân tộc thiểu số.

c. Cả a, b đều sai


31. Thuế tài nguyên là:

a. Là loại thuế thu bắt buộc đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác

tài nguyên thiên nhiên.

b. Loại thuế thu không bắt buộc đối với các tổ chức cá nhân có hoạt động khai

thác tài nguyên thiên nhiên.

c. Loại thuế thu bắt buộc đối với các tổ chức có hoạt động khai thác tài nguyên

thiên nhiên.

d. Các câu trên đều đúng

32. Thuế tài nguyên là loại thuế thu bắt buộc với:

a. Các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác tài nguyên thu nhập không phụ

thuộc vào cách thức tổ chức và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

b. Các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác tài nguyên thu nhập phụ thuộc

vào cách thức tổ chức và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

c. Các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên không

phụ thuộc vào cách thức tổ chức nhưng tùy thuộc vào hiệu quả sản xuất kinh doanh.

d. Các câu trên đều đúng

33. Đối tượng chịu thuế tài nguyên là:

193


a. Các tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi đất liền, hải đảo, nội thuỷ, lãnh hải,

vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa thuộc chủ quyền và quyền tài phán của nước

Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam

b. Các tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi đất liền, hải đảo, nội thuỷ, lãnh hải,

vùng đặc quyền kinh tế của nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam

c. Các tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi đất liền, hải đảo, nội thuỷ, lãnh hải

và thềm lục địa thuộc chủ quyền và quyền tài phán của nước Việt Nam.

d. Các câu trên đều sai

34. Số thuế tài nguyên trong kỳ nộp thuế là:

a. Số lượng, trọng lượng hay khối lượng của tài nguyên khai thác thực tế trong

kỳ nộp thuế.

b. Số lượng, hay khối lượng của tài nguyên khai thác thực tế trong kỳ nộp thuế trước.

c. Số lượng, trọng lượng của tài nguyên khai thác trong kỳ nộp thuế.

d. Các câu trên đều sai.

35. Đăng ký hoạt động khai thác tài nguyên với cơ quan thuế:

a. Chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày được phép khai thác tài nguyên trước khi có

sự sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản hay có sự thay đổi trong hoạt động

khai thác tài nguyên.

b. Chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày được phép khai thác tài nguyên hoặc chậm

nhất 5 ngày trước khi có sự sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản hay có sự

thay đổi trong hoạt động khai thác tài nguyên.

c. Chậm nhất 5 ngày trước khi có sự sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá

sản hay có sự thay đổi trong hoạt động khai thác tài nguyên.

d. Tất cả các câu trên đều sai.

II. BÀI TẬP

Bài 1: Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh xuất nhập khẩu K hạch toán thuế

GTGT theo phương pháp khấu trừ, trong kỳ có các số liệu:

1. Xuất bán một lô sản phẩm thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB với thuế suất

25% có trị giá xuất khẩu 500.000.000 đồng, giá bán chưa có thuế GTGT 10% là

650.000.000 đồng, đã thu ½ qua bằng ngân hàng.

194


2. Tính thuế nhà đất cho một căn nhà 200 m2 nằm ở đô thị loại 2, đường số 3, vị

trí số 4. Hạng đất tính thuế sử dụng đất nông nghiệp cao nhất trong vùng là 550 kg

thóc/ha. Giá thóc tính thuế sử dụng đất nông nghiệp 2.500 đồng/kg.

3. Doanh nghiệp nộp thuế nhà đất bằng tiền mặt.

4. Nhập khẩu một lô nguyên liệu thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB với thuế suất

45%, có trị giá 600.000.000 đồng. Thuế suất thuế nhập khẩu 3%, thuế suất thuế GTGT

10%, đã thanh toán cho người bán bằng TGNH.

5. Nhận được thông báo nộp thuế tài nguyên trong kỳ là 3.000.000 đồng.

6. Xuất khẩu một số sản phẩm có trị giá xuất khẩu 200.000.000 đồng, giá bán

360.000.000 đồng, thuế suất thuế xuất khẩu 2%, đã thu bằng TGNH.

7. Nhận được thông báo tạm nộp thuế TNDN quý này là 700.000.000 đồng.

8. Nộp thuế TNDN, thuế xuất khẩu và các thuế có liên quan bằng TGNH vào

kho bạc Nhà nước.

9. Công ty đã nộp thuế tài nguyên bằng tiền mặt.

10. Xác định thuế TNCN phải nộp trong kỳ là 50.000.000 đồng.


Bài 2: Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh A tính thuế GTGT theo phương

pháp khấu trừ, hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, trong

kỳ có các số liệu:

Dư đầu kỳ:

TK 155 (18.000 sản phẩm): 1.800.000.000 đồng

TK 133: 200.000.000 đồng

Các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ:

1. Xuất bán cho khách hàng A 5.000 sản phẩm với giá 154.000 đồng/sản phẩm

(đã có thuế GTGT), chưa thu tiền khách hàng

2. Xuất bán trả chậm cho khách hàng B 3.000 sản phẩm với giá bán 130.000

đồng/sản phẩm (chưa gồm thuế GTGT), giá bán trả chậm đã có thuế GTGT là 148.000

đồng/sản phẩm. Khách hàng sẽ thanh toán cho doanh nghiệp trong vòng 10 kỳ.

3. Tiền lương ở bộ phận bán hàng là 30.000.000 đồng, bộ phận quản lý doanh

nghiệp là 20.000.000 đồng.

195


4. Trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn theo tỷ lệ quy định

vào chi phí có liên quan kể cả phần trừ lương.




6. Xuất trao đổi 6.000 sản phẩm với khách hàng C với giá trao đổi là 150.000

đồng/sản phẩm, thuế GTGT 10%, để nhận về 3.000 kg vật liệu với giá mua là 300.000

đồng/kg, thuế GTGT 10%.

7. Xuất 3.000 sản phẩm để giao cho các đối tượng thuộc diện ưu tiên theo đơn

đặt hàng của Nhà nước với giá bán chưa thuế GTGT là 120.000 đồng/sản phẩm.

NSNN đã trả ¾ số tiền vào tài khoản của doanh nghiệp.

8. Khấu hao TSCĐ sử dụng ở bộ phận bán hàng là 10.000.000 đồng, bộ phận

quản lý doanh nghiệp là 20.000.000 đồng.

9. Bộ phận sản xuất nhập khẩu 10.000 sản phẩm, đơn giá thực tế nhập khẩu là


10. Xuất 1.500 sản phẩm dùng làm vật liệu để sản xuất ra các sản phẩm chịu

thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, giá bán 120.000 đồng/sản phẩm.

11. Xuất biếu tặng các tổ chức từ thiện từ quỹ phúc lợi 1.000 sản phẩm, giá bán

là 120.000 đồng/sản phẩm.

12. Xuất 1.000 sản phẩm để khuyến mại cho việc tiêu thụ các loại sản phẩm

không thuộc diện chịu thuế GTGT, giá bán 120.000 đồng/sản phẩm.

13. Xuất 2.000 sản phẩm để trả thay tiền thưởng cho công nhân viên, giá bán


14. Xuất 1.000 sản phẩm dùng làm vật liệu để sản xuất ra các sản phẩm chịu

thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp, giá bán 110.000 đồng/sản phẩm.

15. Nộp thuế TNDN trong kỳ là 20.000.000 đồng bằng chuyển khoản.

16. Bộ phận quản lý doanh nghiệp báo hỏng một công cụ dụng cụ có giá trị xuất

khẩu ban đầu là 6.000.000 đồng, thuộc loại phân bổ 3 lần.

17. Thuế thu nhập cá nhân phải nộp trong kỳ 3.000.000 đồng. Doanh nghiệp đã

nộp thuế thu nhập cá nhân bằng tiền mặt.

196


Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Thực hiện bút toán khấu

trừ thuế GTGT, nếu phát sinh thuế phải nộp, doanh nghiệp nộp bằng tiền mặt. Xác

định kết quả kinh doanh trong kỳ. Biết rằng, doanh nghiệp xuất kho theo phương pháp

nhập trước xuất trước.

BÀI TẬP TỔNG HỢPBài 1: Doanh nghiệp kinh doanh thương mại A trong tháng 2/2011 có các

nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:

Dư đầu tháng: đơn vị 1.000 đồng

TK 133: 47.500

TK 157: 250.000

TK 3333: 95.000

Trong tháng có các nghiệp vụ phát sinh sau:

1. Doanh nghiệp mua một lô nguyên vật liệu về nhập kho theo giá trên hóa đơn

có cả thuế GTGT 10% là 187.000, chi phí vận chuyển thanh toán bằng tiền mặt 5.250

(đã bao gồm VAT 5%). Tiền mua nguyên vật liệu đã thanh toán bằng chuyển khoản

sau khi trừ đi 0,9% chiết khấu thanh toán được hưởng.




197


3. Doanh nghiệp thanh toán toàn bộ số tiền thuế nhập khẩu còn nợ ngân sách

Nhà nước bằng chuyển khoản.

4. Doanh nghiệp xuất kho 1 lô sản phẩm có giá vốn là 245.000, bán trực tiếp

cho khách hàng theo giá bán chưa thuế GTGT 10% là 280.000. Khách hàng đã thanh

toán 50% bằng chuyển khoản sau khi trừ đi 1% chiết khấu thanh toán được hưởng.

5. Doanh nghiệp nhượng bán một thiết bị sản xuất nguyên giá 370.000, giá trị

hao mòn lũy kế 240.000, chi phí nhượng bán 4.500, tiền nhượng bán thu bằng chuyển

khoản theo giá cả thuế VAT 10% là 165.000.

6. Doanh nghiệp đề nghị người bán trả lại một số nguyên vật liệu đã mua do

kém phẩm chất và được người bán chấp nhận, hóa đơn do doanh nghiệp phát hành có

cả VAT 10% là 13.200. Người bán đã thanh toán cho DN bằng chuyển khoản.

7. Doanh nghiệp xuất kho sản phẩm bán cho khách hàng với giá vốn là

164.000, giá bán theo hóa đơn cả thuế GTGT 10% là 209.000. Tiền hàng được trừ vào

số tiền mà khách hàng đã trả kỳ trước.

8. Khách hàng chiết khấu và thanh toán lô hàng gửi bán kỳ trước giá vốn

440.000 giá bao gồm cả thuế GTGT 10%.

9. Khách hàng khiếu nại về số sản phẩm đã mua bị kém chất lượng, doanh

nghiệp chấp nhận giảm trừ vào số nợ của khách hàng. HĐ điều chỉnh giá do doanh

nghiệp phát hành cả thuế GTGT 10% là 8.250.

10. Doanh nghiệp nhập khẩu 1 ô tô 4 chỗ giá CIF là 25.000 USD, thuế suất thuế

nhập khẩu là 77%, thuế TTĐB là 50%, thuế GTGT là 10%, tỷ giá giao dịch là 20.000

đồng/USD.

11. Doanh nghiệp nộp thuế nhập khẩu, TTĐB, GTGT ô tô bằng chuyển khoản.

12. Doanh nghiệp mua 1 lô NVL nhập kho theo giá HĐ là 145.000, thuế suất

thuế GTGT 10%, người bán tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. Doanh

nghiệp đã thanh toán bằng tiền mặt.


tháng theo giá cả VAT 10% là 34.100 bằng tiền mặt. Trong đó, dùng cho bộ phận sản

xuất là 60%, cho bộ phận bán hàng 20%, QLDN là 20%.

198


14. Doanh nghiệp thanh toán tiền tổ chức hội nghị khách hàng bằng tiền mặt

theo giá HĐ là 12.800, biết thuế suất thuế GTGT dịch vụ ăn uống là 10%, người cung

cấp dịch vụ tính thuế VAT theo phương pháp trực tiếp.



Lương: 25.000





Lương: 20.000



17. Thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp trong tháng 20.000; Nộp thuế TNDN

bằng tiền mặt là 20.000

Yêu cầu:

1. Xác định số thuế GTGT được khấu trừ với số thuế GTGT đầu ra.

2. Định khoản và lập tờ khai thuế GTGT trong tháng 2/2011.

Bài 2: Công ty sản xuất A trong năm có các số liệu như sau:

I/ Trong năm sản xuất được 280.000 sản phẩm và tiêu thụ:

1. Trực tiếp bán lẻ 40.000 sản phẩm, giá bán gồm cả thuế GTGT: 71.500

đồng/sản phẩm.

2. Bán cho Công ty TM trong nước 90.000 sản phẩm, với giá bán gồm cả

thuế GTGT là 68.200 đ/sản phẩm.

3. Bán cho siêu thị 20.000 sản phẩm, giá bán chưa có thuế GTGT 63.000 đồng/sp .

4. Bán cho DN chế xuất 30.000 sản phẩm, giá bán : 68.000 đồng/sản phẩm.

5. Xuất cho đại lý bán lẻ 40.000 sản phẩm, giá bán theo hợp đồng đại lý gồm cả

thuế GTGT: 72.600 đ/sản phẩm, cuối năm đại lý còn tồn kho 10.000 sản phẩm.

199


6. Bán cho cty xuất nhập khẩu 30.000 sản phẩm, giá bán chưa có thuế GTGT là

64.000 đồng/sản phẩm. Trong đó có 1.000 sản phẩm không phù hợp quy cách so với

hợp đồng, doanh nghiệp phải giảm giá bán 10%.

7. Trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài 20.000 sản phẩm, giá bán theo điều kiện

CIF là 75.000 đồng/sản phẩm, phí vận chuyển và bảo hiểm 2.000 đồng/sản phẩm.

II/ Chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong năm (chưa tính các khoản thuế)

1. Nguyên vật liệu chính: xuất kho để sản xuất sản phẩm 20.400 kg, giá xuất

kho: 200.000 đồng/kg.

2. Nguyên vật liệu phụ và nhiên liệu khác: 1.520 triệu đồng.

3. Tiền lương:

- Bộ phận trực tiếp sản xuất: định mức tiền lương: 1,5 triệu đồng/lđ/tháng, định

mức sản xuất: 150 sp/ld/tháng.

- Bộ phận quản lý: 352 triệu đồng.

- Bộ phận bán hàng. 106 triệu đồng

- Bộ phận phục vụ sản xuất: 200 triệu đồng

4. KHTSCD: TSCD thuộc bộ phận sản xuất: 2.130 triệu đồng, bộ phận quản lý:

1012 triệu đồng, bộ phận bán hàng: 604 triệu đồng.

5. Các chi phí khác:

- Chi nộp thuế xuất khẩu.

- Phí bảo hiểm và vận chuyển quốc tế.

- Chi phí đồng phục cho công nhân sản xuất: 200 triệu đồng

- Trả tiền quầy hàng thuộc bộ phận bán hàng: 105 triệu đồng.

- Trả tiền vay ngân hàng: 1.015 triệu đồng.

- Các chi phí khác còn lại:

Thuộc bộ phận sản xuất: 920 triệu đồng, trong đó chi phí về nghiên cứu chống ô

nhiễm môi trường bằng nguồn vốn của cơ quan chủ quản của cấp trên: 90 triệu đồng.

Thuộc bộ phận quản lý: 210 triệu đồng, trong đó nộp phạt do vi phạm hành

chính về thuế: 3 triệu đồng.

- Dịch vụ mua vào sử dụng cho bộ phận quản lý: 126,5 triệu đồng.

- Thuộc bộ phận bán hàng: 132 triệu đồng.

200


Biết rằng:

1/ Thuế suất thuế xuất khẩu 2%, TNDN: 25%, GTGT đối với sản phẩm 10%,

thuế môn bài phải nộp cả năm: 3 triệu đồng.

2/ Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ cho cả năm là: 524 triệu đồng.

3/ Thu nhập chịu thuế khác: 12,6 triệu đồng

Yêu cầu: Tính các loại thuế mà công ty A phải nộp trong năm?

Bài 3: Công ty X trong năm có các số liệu:

I/ Mua hàng:

1. Nhập khẩu 80.000 kg nguyên liệu A để sản xuất bia lon (24 lon/thùng) theo

điều kiện CIF là 49.500 đồng /kg, thuế suất thuế nhập khẩu: 10% (nguyên liệu A

không thuộc diện chịu thuế TTDB.

2. Các nguyên liệu mua trong nước để phục vụ sản xuất với giá chưa thuế

GTGT 2.550 triệu đồng.

II/ Sản xuất: trong năm công ty sản xuất được 100.000 thùng bia.

III/ Tình hình tiêu thụ sản phẩm do công ty sản xuất:

3. Xuất khẩu ra nước ngoài 50.000 thùng bia theo điều kiện CIF với giá quy ra

đồng việt nam là 290.000 đ/thùng, phí vận chuyển và bảo hiểm quốc tế là 10.000

đ/thùng.

4. Bán cho các công ty thương mại B trong nước 30.000 thùng bia với giá

345.096 đ/thùng. Trong đó giá vỏ là 30.096 đ/thùng.

IV/ Chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong năm:

- Xuất kho đưa vào sản xuất toàn bộ nguyên liệu A và các nguyên liệu mua

trong nước nói trên.

- Khấu hao tài sản cố định ở phân xưởng sản xuất 800 triệu đồng.

- Tổng tiền lương công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm: định mức sản phẩm

là 50 thùng bia/lđ/tháng; định mức tiền lương là 850.000 đồng/ld/tháng.

- Tổng tiền lương phải trả cho bộ phận quản lý là 500 triệu đồng.

- Các chi phí hợp lý khác ở bộ phận sản xuất (bao gồm cả BHXH, BHYT,

KPCĐ) là 745 triệu đồng.

- Thuế XK, thuế TTDB, phí vận chuyển và bảo hiểm quốc tế ở khâu xuất khẩu.

201


- Các chi phí khác phục vụ quản lý và bán hàng là 520 triệu đồng.

Biết rằng:

Công ty không có hàng tồn kho đầu kỳ

Thuế suất thuế xuất khẩu: 2%

Thuế suất thuế TNDN: 25%

Thuế suất thuế GTGT của các hàng hóa, dịch vụ mua là 10%.

Thuế TTĐB của bia là 45%.

Giá tính thuế nhập khẩu được xác định là giá CIF.

Yêu cầu: Tính các loại thuế mà cty phải nộp, được hoàn (nếu có) trong năm.

Bài 4: Doanh nghiệp X tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, hạch toán

hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, trong tháng 10/2010 có các

nghiệp vụ kinh tế phát sinh:

2. Ngày 1/10, nhập khẩu một lô hàng hóa, giá trị phải thanh toán cho người bán

là 100.000.000đ, thuế nhập khẩu 30%, thuế GTGT 10%, đã nhập kho hàng hóa.

2. Ngày 5/10, doanh nghiệp thanh toán toàn bộ số tiền ngày 1/10 cho người bán

và thuế bằng chuyển khoản.




4. Ngày 10/10, xuất kho bán lô hàng ở NV1, giá bán bao gồm cả thuế GTGT là

200.000.000 đồng.

5. Ngày 15/10, doanh nghiệp nhập khẩu 1 ô tô 4 chỗ giá CIF là 40.000 USD,

thuế suất thuế nhập khẩu là 77%, thuế TTĐB là 50%, thuế GTGT là 10%, tỷ giá giao

dịch là 20.000 đồng/USD.

6. Ngày 16/10, doanh nghiệp nộp thuế nhập khẩu, TTĐB, GTGT ô tô bằng

chuyển khoản.


tháng theo giá cả VAT 10% là 20.000.000 đồng bằng tiền mặt. Trong đó, dùng cho bộ

phận sản xuất là 60%, cho bộ phận bán hàng 20%, QLDN là 20%.


202



Lương: 25.000





Lương: 30.000



10. Thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp trong tháng 20.000; Nộp thuế TNDN

bằng tiền mặt là 20.000

Yêu cầu:

1. Xác định số thuế GTGT được khấu trừ với số thuế GTGT đầu ra.

2. Định khoản và lập tờ khai thuế GTGT trong tháng 10/2010.

Bài 5 : Công ty sản xuất và kinh doanh xuất, nhập khẩu A thuộc đối tượng nộp

thuế theo phương pháp khấu trừ, trong kỳ có các tài liệu liên quan đến thuế:

1. Đầu kỳ, Công ty đã chi tiền mặt nộp thuế môn bài vào ngân sách Nhà nước là

3.000.000 đồng.

2. Nhập kho một lô hàng hóa với giá 300.000.000 đồng, giá bán chưa thuế

GTGT 10%, đã thanh toán cho khách hàng bằng tiền gửi ngân hàng.

3. Bán một lô hàng X với giá bán chưa thuế GTGT 10% là 350.000.000 đồng,

khách hàng đã thanh toán ½ số tiền bằng tiền mặt.

4. Nhập khẩu một lô hàng hóa, giá trị phải thanh toán cho người bán là

200.000.000đ, thuế nhập khẩu 30%, thuế GTGT 10%, đã nhập kho.

5. Thanh toán cho người bán và nộp thuế cho lô hàng ở NV4 bằng chuyển khoản.

6. Doanh nghiệp bán một lô hàng chịu thuế TTĐB giá bán 300.000.000 đồng,

thuế TTĐB là 30%, thuế GTGT là 10%, khách hàng chưa thanh toán.

7. Đơn vị tiến hàng khấu trừ lương của công nhân viên phần thuế thu nhập cá

nhân làm 100.000.000 đồng.

203


8. Doanh nghiệp tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trong kỳ là 50.000.000

đồng bằng tiền mặt.

9. Nhập khẩu xe ô tô, giá nhập khẩu là 400.000.000 đồng, chưa thanh toán tiền,

thuế suất thuế nhập khẩu là 77%, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 50%, thuế GTGT là

10%. Đơn vị đã nộp bằng chuyển khoản toàn bộ số thuế.

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế .

Bài 6: Doanh nghiệp thương mại và dịch vụ A áp dụng phương pháp kê khai

thường xuyên, trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:

1. Nhập kho công cụ, dụng cụ A mua của đơn vị A với giá mua 330.000.000

đồng, gồm thuế GTGT 10%, đã chuyển khoản cho người bán 50% số tiền.

2. Doanh nghiệp đóng thuế xuất, nhập khẩu bằng chuyển khoản 100.000.000 đồng.

2. Nhập kho 5.000 sản phẩm đơn giá 55.000 đồng/sản phẩm, gồm 10% thuế

GTGT chưa thanh toán cho người bán X. Chi phí vận chuyển bốc dỡ 500.000 đồng,

thuế 5% đã thanh toán bằng tiền mặt.

3. Nhập kho công cụ, dụng cụ B mua của đơn vị Dũng Thành với giá mua

180.000.000 đồng, thuế GTGT 10%, chưa thanh toán tiền cho người bán.

4. Đầu kỳ, Doanh nghiệp đã chi tiền mặt nộp thuế môn bài vào ngân sách Nhà

nước là 2.000.000 đồng.




6. Nhận tiền bán cổ phiếu cho các tổ chức và cá nhân bằng tiền mặt

500.000.000 đồng, bằng tiền gửi ngân hàng là 1.000.000.000 đồng.

7. Chi tiền gửi ngân hàng góp vốn liên doanh 200.000.000 đồng, công ty liên

kết 300.000.000 đồng và vào công ty con là 100.000.000 đồng.

8. Thanh lý một chiếc xe tải có giá mua là 580.000.000 đồng, các chi phí liên

quan đến chiếc xe tải này là 20.000.000 đồng, thời gian khấu hao hữu ích là 5 năm, đã

qua sử dụng là 4 năm 6 tháng. Bán với giá 66.000.000 đồng đã gồm thuế GTGT 10%

thu bằng tiền mặt.

9. Doanh nghiệp xác định thuế thu nhập tạm phải nộp trong kỳ là 80.000.000 đồng.

204


10. Doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bằng chuyển khoản theo

thông báo nộp của cơ quan thuế là 80.000.000 đồng.

11. Cuối năm tài chính, căn cứ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải

nộp, doanh nghiệp phải nộp thêm 20.000.000 đồng. Doanh nghiệp đã nộp bằng tiền mặt.


Bài 7: Doanh nghiệp thương mại và dịch vụ A áp dụng phương pháp kê khai

thường xuyên, trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:

1. Nhập kho một lô hàng hóa với giá 200.000.000 đồng, giá bán chưa thuế

GTGT 10%, đã thanh toán cho khách hàng bằng tiền gửi ngân hàng.

2. Đầu kỳ, doanh nghiệp nộp thuế môn bài bằng tiền mặt là 2.000.000 đồng.

3. Bán một lô hàng X với giá bán chưa thuế GTGT 10% là 350.000.000 đồng,

khách hàng đã thanh toán ½ số tiền bằng tiền mặt.

4. Tiền lương phải trả cho nhân viên ở bộ phận bán hàng là 50.000.000 đồng,

bộ phận quản lý là 100.000.000 đồng.

5. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định vào chi phí có liên quan.

6. Nhập kho 20.000 sản phẩm A với giá 100.000 đồng/sản phẩm, thuế GTGT là

10% chưa thanh toán cho khách hàng.

7. Thanh lý một TSCĐ đã khấu hao hết có nguyên giá ghi trong sổ sách là

400.000.000 đồng, thời gian sử dụng hữu ích là 5 năm sử dụng ở bộ phận bán hàng.

8. Nhận thông báo nộp thuế nhà đất nộp trong kỳ là 2.500.000 đồng, doanh

nghiệp đã nộp bằng tiền mặt.

9. Nhập khẩu xe ô tô với giá nhập khẩu là 350.000.000 đồng chưa thanh toán

tiền, thuế nhập khẩu là 77%, thuế TTĐB là 50%, thuế GTGT 10%, doanh nghiệp đã

nộp thuế bằng chuyển khoản.

10. Mức khấu hao đầu kỳ ở bộ phận bán hàng là 20.000.000 đồng, ở bộ phận

quản lý là 10.000.000 đồng.

11. Kết chuyển giá vốn hàng bán 255.000.000 đồng, chi phí bán hàng là

50.000.000 đồng, chi phí quản lý doanh nghiệp là 45.000.000 đồng. Kết chuyển doanh

thu là 500.000.000 đồng.

12. Thuế thu nhập doanh nghiệp là 25%.

205



DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. PGS. TS Nguyễn Thị Liên; TS Nguyễn Văn Hiệu, Giáo trình thuế, Nhà xuất bản

Tài chính, 2009.

206


2. PGS. TS Nghiêm Văn Lợi; Th.S Nguyễn Minh Đức, Thuế và kế toán thuế trong

doanh nghiệp, Nhà xuất bản Tài chính, 2009.

3. PGS. TS Võ Văn Nhị, Thuế và kế toán thuế 2009, Nhà xuất bản Giao thông vận

tải, 2009.

4. Bộ tài chính, Chế độ kế toán doanh nghiệp, Nhà xuất bản Tài chính, 2006.

5. TS. Lê Anh Khoa; Ths. Trần Phương Liên, Những kiến thức cơ bản về thuế và

quản lý thuế, Nhà xuất bản Thống kê, 2007.

6. Chuẩn mực Kế toán số 17

7. Luật, văn bản, Nghị định, Thông tư có liên quan đến thuế.

8. Thuế nhà nước, Chính sách thuế 2011 và các văn bản mới nhất hướng dẫn thi

hành, Nhà xuất bản lao động, 2011.

9. Một số Websites:

www.webketoan.com

www.danketoan.com

www.tapchiketoan.com

www.gdt.gov.vn

www.mof.gov.vn

207

http://www.mof.gov.vn/

http://www.gdt.gov.vn/

http://www.tapchiketoan/

http://www.danketoan.com/

http://www.webketoan.com/

lêi më ®Çusimba.vn/uploads/news/2018_08/tailieuthue_sv_6832_4426.doc · web view- thuế là...

Documents