KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİMİ, BİYOENERJİ

VE

ENERJİ ORMANCILIĞI

Prof. Dr. Nedim SARAÇOĞLU

Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi

nedsar@hotmail.com

Kapağı AL UNUTMAAAAAA

İnsanların çeşitli aktiviteleri

sonucunda meydana gelen "sera

gazları" olarak nitelenen (karbon

dioksit, di azot monoksit, metan,

su buharı, kloroflorokarbon) gibi

gazların miktarlarının artması

sonucunda yeryüzüne yakın

atmosfer tabakaları ve katı,

yeryüzü sıcaklığının yapay olarak

artması "Küresel Isınma" olarak

adlandırılır. Daha ayrıntılı

açıklamak gerekirse dünyanın

yüzeyi güneş ışınları tarafından

ısıtılıyor (Şekil 1.5).

Avrupa Komisyonu Ocak 2007’de Avrupa’nın enerji güvenliğini sağlamakve iklim değişikliği ile mücadele etmek için bir bildiri yayınlamıştır. Bubildirinin amacı, daha düşük karbonlu sürdürülebilir bir ekonomioluşturmak, alternatif enerji kaynaklarına yapılan yatırımları desteklemekiçin bir yol haritası belirlemektir. Avrupa Komisyonu’nun bu bildirisisonucunda Avrupa Konseyi’de Mart 2007’de yaptığı toplantıda;

2020 yılına kadar sera gazı salınımlarının (1990 seviyesine göre) en az %20 azaltılması,

2020 yılına kadar enerji verimliliğinin % 20 artırılarak enerji kullanımının% 20 azaltılması,

2020 yılına kadar yenilenebilir enerjinin toplam enerjideki payının % 20’yeçıkarılması,

2020 yılına kadar ulaşımda kullanılan biyo-yakıt oranının % 10’ayükseltilmesi hedeflenmiştir.

2 milyon yıl önce yaşanan buzul çağından günümüze kadar yerküre sıcaklığının 3 derece arttığı

ve bu artışın orantılı olarak önemli bir bölümü olan 0.5 derecenin son 50 yılda gerçekleştiği

saptanmıştır. Son 130 yılın en sıcak 7 yılı, son 11 yıl içinde yaşanmıştır. Bu 2 milyon yıl

boyunca süregelen sıcaklık temposunun birdenbire 6666 kat artması demektir. Bu çılgınca artışın

son 130 yıllık kıyaslamalı temposu, son 11 yıla sıkışan en sıcak 7 yıla işaret ediyor. Bunun

sonucu olarak ortaya çıkan iklim değişikliğinde olacaklar işe şunlardır.

1. CO2 yoğunluğunun 1850 yılı değerlerine göre iki kat artması halinde dünyada ortalama sıcaklık

2.5 derece daha artacak,

2. Ada ve deltalar suya gömülecek

3. Yarı kurak iklim bölgeleri çölleşecek,

4. Yer altı su rezervleri aşırı tuzlanacak,

5. Toprak neminin çekilmesi ve erozyon sonucu tarım toprağı kaybolacak,

6. Ekstrem iklim olaylarında artış görülecek,

7. Her gün artan orman yangınları olacak,

8. Tropik hastalıkların gittikçe kuzeye doğru yayıldığı gözlenecek,

9. Sıcaklığın ve tuz yoğunluğunun artışı yüzünden denizlerde sirkülasyon azalması görülecek,

10. Biyolojik çeşitlilik de büyük azalma olacak. 22. yüzyılda % 10-50 arası azalma olasılığı var,

11. Ekolojik sistemlerde sürdürülebilirliğin göstergesi olan böcek türleri de azalacaktır (Erengezin,

2001).

Şu anda atmosferde 750 milyar ton dolayında karbon dioksit bulunuyor. Bitkilerin, hayvanların ve toprağınsoluması, fosil yakıtların kullanılması, ormansızlaştırma ve okyanus-atmosfer etkileşimi yüzünden her yılyaklaşık 207 milyar ton karbon dioksit atmosfere salınıyor. Bu miktar her yıl artıyor. Öte yandan, karabitkilerinin fotosentezi ve yine okyanus-atmosfer etkileşimi nedeniyle de yaklaşık 204 milyar ton karbondioksit her yıl atmosferden çekiliyor. Bu durumda yılda 3 milyar ton dolayında karbon dioksit atmosfereekleniyor. Bu da aslında insanların fosil yakıt kullanımı sonucunda atmosfere salınan karbon dioksitmiktarına eşittir. Ne var ki dünyadaki fosil yakıt rezervleri, atmosferdeki karbon dioksit düzeyini 5-10katına çıkaracak kadar fazladır. Bilim insanlarının tahminlerine göre insanlar, yer altındaki bu karbonstoklarını yavaş yavaş atmosfere aktaracaktır. 2050 yılında atmosferdeki karbon dioksit oranının1850'deki düzeyin iki katına, 2100'de de üç katına çıkması bekleniyor.

Atmosferde 75o milyar ton karbondioksit bulunuyor. Her

yıl yaklaşık 3 milyar ton karbondioksit atmosfere ekleniyor.

2050 yılında atmosferdeki karbondioksit oranının

1850’deki düzeyinin 2 katına, 2100 yılında 3 katına

çıkması bekleniyor. Atmosferdeki karbondioksit miktarını

azaltabilecek tek kaynak ise bitkilerin FOTOSENTEZ

mucizesi olarak bilinmektedir.

Kyoto'daki konferansa 160 ülkeden on bin dolayında

bilim adamı, uzman, çevreci ve hükümet yetkilisi

katıldı. Konferansta iklim değişiminin çevresel ve

ekonomik sonuçları ve bunlara yönelik politikalar

görüşüldü; enerjinin daha verimli kullanılması, yeni ve

temiz enerji kaynaklarının araştırılması, ormanların

korunması ve yeni orman alanlarının oluşturulması

kararlaştırıldı. Ancak konferansın en önemli olayı

Kyoto Protokolü diye anılan bir anlaşmanın

imzalanmasıydı. Buna göre gelişmiş ülkeler, başta

karbon dioksit ve metan olmak üzere altı sera gazı

üretimlerini 2012 yılına kadar 1990 düzeylerinin en az

% 5 altına çekecekler. Tek başına dünya sera gazı

üretiminin neredeyse dörtte birini yapan ABD için bu

oran % 8; Japonya için de % 6’dır. 1700 ile 2300 yılları

arasında atmosferdeki CO2 düzeyinin gelişimi Şekil

1.20’de gösterilmiştir.

Kyoto Protokolü'nün temel amacı, atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun, iklimi tehdit etmeyecek seviyelerde

dengede kalmasını sağlamaktır. Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli'nde, 1990 ile 2100 yılları arasında

dünya sıcaklığının 1,4 ile 5,8 ˚C arasında artacağı yönünde tahminler yapılmıştır. Kyoto Protokolü'nün başarıyla

uygulanabilmesi durumunda, 1990 ile 2100 yılları arasında, dünya sıcaklık artışının 0,02 ile 0,28 ˚C arasında

olacağı tahmin edilmektedir.

Kyoto Protokolü'nün imzasıyla birlikte, gelişmiş ülkeler karbon emisyonlarını azaltabilmek için

yatırımlara başlamışlardır. Protokol kapsamında öngörülen hedeflere ulaşılması durumunda,

dünyamız açısından uzun vadeli olarak büyük değişiklikler olması bekleniyor. Kyoto

Protokolü ile birlikte;

2008 ile 2012 yılları arasında sera gazı emisyonları 1990 yılına göre % 5,2 daha düşürülecek,

Yüksek oranlarda fosil yakıt kullanan ve atmosfere fazla karbon veren ülkelerden karbon

vergisi alınacak,

Karbon emisyonlarının düşürülebilmesi amacıyla, hidroelektrik, rüzgar, güneş, biyokütle,

jeotermal, dalga, gelgit, hidrojen enerjisi gibi yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının

kullanımı artacak,

Karbon emisyonu olmayan nükleer enerji santrallerinin kullanımı artacak,

Kömürle çalışan termik santral yatırımları azalacak,

Termik santrallerde karbon emisyonlarının düşürülmesi, enerji tüketimlerinin azaltılabilmesi

amacıyla, yeni yanma ve yakıt sistemleri devreye alınacak,

Daha az enerji ile ısınmayı sağlayacak sistemlerin kullanımı artacak,

Fosil yakıtların kullanımı azaltılarak, biyodizel ve biyoetanol gibi biyo yakıtların kullanımı

artacak,

Daha az yakıt tüketimiyle çalışan araçların kullanımı yaygınlaşacak,

Demir-çelik, çimento, kireç, kağıtçılık sektörlerinde enerji verimliliği esas alınarak, atık ısılar

değerlendirilecek.

Kyoto Protokolü Neleri Değiştirecek?

Ülkelerin, Kişi Başı Sera Gazı Emisyonu

1990-2009 Kişi başına CO2 emisyonu (ton/yıl)

Kaynak: World Bank, 2013

Ülke Toplam (milyon ton CO2) Değişim Kişi başına

1990 1995 2000 2005 2007 % t CO2 /2007

Almanya 950.4 869.3 827.1 811.3 798.4 - 16.0 9.7

Belçika 107.9 115.1 118.6 112.6 106.0 - 1.8 10.0

Bulgaristan 74.9 53.4 42.0 45.8 50.2 - 33.0 6.6

Danimarka 50.4 57.6 49.9 47.3 50.5 + 0.2 9.2

Finlandiya 54.4 56.0 53.9 55.0 64.4 + 18.5 12.2

Fransa 352.1 353.7 376.7 388.5 369.3 + 4.9 5.8

Yunanistan 70.1 72.7 87.2 95.0 97.8 + 39.5 8.7

İrlanda 30.6 33.0 41.2 43.7 44.1 + 44.1 10.1

İtalya 397.8 409.7 423.7 453.8 437.6 + 10.0 7.4

Hollanda 156.6 171.3 173.1 182.6 182.2 + 16.4 11.1

Norveç 28.3 32.8 33.7 35.5 36.9 + 30.6 7.9

Avusturya 56.2 58.8 61.4 74.0 69.7 + 24.0 8.4

Polonya 343.7 331.3 291.8 294.0 304.7 - 11.4 8.0

Portekiz 39.3 48.3 59.5 62.7 55.2 + 40.5 5.2

Romanya 167.1 117.1 86.3 91.7 91.9 - 45.0 4.3

Rus Federas. 2179.9 1582.9 1513.8 1531.2 1587.4 - 27.2 11.2

İsveç 52.8 57.5 52.8 50.3 46.2 - 12.4 5.1

İsviçre 40.7 41.0 41.7 44.5 42.2 + 3.6 5.6

İspanya 205.8 233.7 283.9 339.7 344.7 + 67.5 7.7

Türkiye 126.9 152.7 200.6 216.4 265.0 + 108.8 3.6

İngiltere 553.0 519.1 525.6 534.3 523.0- 5.4 - 5.4 8.6

ABD 4863.3 5133.3 5693.0 5784.5 5769.3 + 18.6 19.1

Çin 2211.0 2985.5 3037.8 5058.3 6027.9 + 172.6 4.6

Hindistan 589.3 782.5 976.4 1153.6 1324.0 + 124.7 1.2

Japonya 1065.3 1146.3 1184.4 1217.8 1236.3 + 16.1 9.7

Avustralya 259.8 285.2 338.7 385.8 396.3 + 52.5 18.8

Dünya 20980.5 21810.4 23497.3 27147.0 2896.4 + 38.0 4.4

Ülkelerin Fosil Yakıtlardan Saldıkları CO2 Emisyonları, 1990-2007

Kaynak: IEA, 2011; Statistisches Bundesamt, 2010

Türkiye’nin Sera Gazı Salımı (2011)

Kaynak: Alagedik, 2013

Türkiye’de Kişi Başı CO2 Salımı (ton/yıl)

Kaynak: Alagedik, 2013

Ülkeler Biyokütle ve atıktan net

elektrik üretimi (milyar

Kwh)

Biyokütlenin ülkenin net

elektrik üretimindeki

payı (%)

Toplam dünya biyokütle

elektrik üretimindeki

payı (%)

ABD 65,40 1,7 38,1

Almanya 38,30 6,9 22,3

Brezilya 21,35 4,6 12,4

Birleşik Krallık 12,02 3,5 7,0

İsveç 11,32 8,8 6,6

Finlandiya 8,59 12,6 5,0

İtalya 8,36 3,1 4,9

Çin 2,0 0,1 1,5

Hindistan 2,00 0,2 1,2

Avustralya 1,97 0,9 1,1

Dünyada Biyokütle ve Atıktan Net Elektrik Üretimi (milyar Kwh)

Kaynak: US IEA, 2011 (Business Insight, 2011)

Sıra No Bölge Müdürlüğü

Son üç yıllık

ortalama (2007-

2009) DKGH

miktarı (m3)

Son üç yıllık

ortalama (2007-

2009) yakacak

odun üretim

miktarı (ster)

Ölçüm sonucu bulunan

üretime konu edilmeyen,

değerlendirilebilecek üretim

artıkları miktarı (ster)

Ölçüm sonucu bulunan

şüceyrattan elde

edilebilecek yıllık

üretim miktarı (ster)

Son üç yıllık

ortalama (2007-

2009) lif yonga

üretim miktarı

(ster)

TOPLAM

(m3)

1 ADANA 543.900 336.200 730.000 58.000 69.500 1.193.700

2 ADAPAZARI 449.623 375.437 19.859 2.607 430.048 827.951

3 AMASYA 779.392 399.585 147.910 2.450 401.339 951.284

4 ANKARA 282.400 115.274 64.481 0 86.564 266.319

5 ANTALYA 803.918 455.039 209.785 10.706 169.488 845.018

6 ARTVİN 153.371 76.382 25.046 4.000 1.919 107.347

7 BALIKESİR 463.353 236.797 118.034 7.452 88.355 450.638

8 BOLU 936.395 273.072 170.000 27.000 151.577 621.649

9 BURSA 632.555 539.247 135.999 29.365 188.848 893.459

10 ÇANAKKALE 506.263 277.477 40.259 17.842 98.191 433.769

11 DENİZLİ 345.371 106.874 100.425 297 86.098 293.694

12 ELAZIĞ 0 175.000 1.750 0 0 1.750

13 ERZURUM 133.610 40.477 35.822 351 8.819 85.469

14 ESKİŞEHİR 134.270 93.936 37.150 0 27.910 158.996

15 GİRESUN 309.649 59.874 23.734 5.487 100.316 189.411

16 İSPARTA 370.406 58.035 5.800 1.000 122.886 187.721

17 İSTANBUL 482.123 833.039 152.141 23.239 317.217 1.325.636

18 İZMİR 703.870 299.411 56.396 27.260 241.318 624.385

19 K.MARAŞ 145.148 100.131 32.456 5.525 30.138 168.250

20 KASTAMONU 1.288.337 410.881 156.105 17.092 601.892 1.185.969

21 MERSİN 518.800 170.000 198.800 47.500 13.700 430.000

22 MUĞLA 955.343 212.593 863.667 0 432.111 1.508.371

23 TRABZON 123.000 45.000 28.325 3.600 7.150 84.075

24 ZONGULDAK 853.190 96.733 30.541 46.020 223.913 397.207

25 KÜTAHYA 503.514 70.745 28.547 11.857 141.051 252.200

26 KONYA 155.181 58.903 12.166 1.936 48.075 121.080

27 SİNOP 463.249 186.543 103.122 35.000 229.993 430.672

BÖLGE TOPLAMI 13.036.231 6.102.685 3.528.320 385.586 4.318.416 14.036.020

OGM’nin Biyoenerjiye Yönelik Yıllık Ortalama Odunsu Biyokütle Üretimi

Kaynak: OGM, 2009

Biyoenerjiye Yönelik Orman Artıkları Üretimi Yıllık 100.000 Sterden Fazla Olan İşletme Müdürlükleri

Kaynak: OGM, 2009

Orman Bölge Müdürlükleri Bazında Enerji Üretimine Konu Olan Yıllık Ortalama Odunsu

Biyokütle Üretim Potansiyeli

Kaynak: OGM, 2009

Olumlu Yönleri Olumsuz Yönleri

Hemen her yerde yetiştirilebilmesi Düşük çevrim verimine sahip olması

Üretim ve çevrim teknolojilerinin iyi bilinmesi Tarım alanları için rekabet oluşturma potansiyeli

Her ölçekte enerji üretimi için uygun olması Su içeriğinin fazla olması

Düşük ışık şiddetlerinin yeterli olması

Depolanabilir olması

5-35 0C arasında sıcaklık gerektirmesi

Sosyo-ekonomik gelişmelerde önemli olması

Çevre kirliliği oluşturmaması (NOx ve SO2

salınımlarının çok düşük olması)

Sera etkisi oluşturmaması ve böylece atmosferde CO2

dengesi sağlaması

Asit yağmurlarına yol açmaması

Biyokütlenin Enerji Olarak Kullanımındaki Olumlu ve Olumsuz Yönleri

Kaynak: Türe, 2001

2014 yılında eklenen 2014 yılı sonunda

ELEKTRİK ÜRETİMİ (GW)

Biyoelektrik 5 93

Jeotermal elektrik 0,6 12,8

Hidro elektrik 37 1,055

Okyanus elektriği -0 0,5

Güneş Foto Voltaik PV 40 177

Yoğunlaştırılmış güneş ısı eletriği (CSP) 0,9 4,4

Rüzgar elektriği 51 370

ISITMA / SICAK SU (GWth)

Modern biyo-ısı 9 305

Jeotermal direkt kullanım 1,1 20

Su ısıtma için güneş kollektörleri 33 406

ULAŞIM YAKITLARI (milyar litre / yıl)

Etanol üretimi 6,2 94

Biyodizel üretimi 3,3 30

Bitkisel yağ (HVO) 0,8 4

Küresel Yenilenebilir Enerji Kapasitesi ve Biyoyakıt Üretimi, 2014

Kaynak: REN21, 2016

Çin ABD Almanya İtalya İspanya Japonya Hindistan

TEKNOLOJİ GW

Biyoelektrik 10 16,1 8,8 4 1 4,7 5

Jeotermal elektrik -0 3,5 -0 0,9 0 0,5 0

Hidro elektrik 280 79 5,6 18 17,3 22 45

Okyanus elektriği -0 -0 0 0 -0 0 0

Güneş PV 28 18 38 18,5 5,4 23 3,2

Yoğunlaştırılmış güneş

ısı gücü

-0 1,6 0 -0 2,3 0 0,2

Rüzgar elektriği 115 66 39 8,7 2,8 2,8 22

Toplam yenilenebilir

güç kapasitesi

(hidroelektrik dahil)

433 185 92 50 49 54 76

Toplam yenilenebilir

güç kapasitesi

(hidroelektrik dahil

değil)

153 105 86 32 32 31 31

Kişi başına düşen

kapasite (Wat/kişi)

hidroelektrik dahil

değil)

110 330 1,070 530 680 250 20

Küresel Yenilenebilir Elektrik Güç Kapasitesinin

2014 Yılı Sonunda Öncü Ülkelerdeki Durumu

Kaynak: REN21, 2016

ÜLKE YAKIT

ETANOL

BİYODİZEL HVO TOPLAM 2013’e göre

Değişim

Milyar litre

ABD 54,3 4,7 1,2 60,1 + 3,9

Brezilya 26,5 3,4 29,9 + 1,6

Almanya 0,9 3,4 4,3 + 0,6

Çin 2,8 1,1 3,9 + 0,3

Arjantin 0,7 2,9 3,6 + 0,8

Endonezya 0,1 3,1 3,2 + 0,9

Fransa 1,0 2,1 3,1 + 0,1

Hollanda 0,4 0,7 1,7 2,5 + 0,2

Tayland 1,1 1,2 2,3 + 0,4

Kanada 1,8 0,3 2,1 + 0,1

Belçika 0,6 0,7 1,3 + 0,2

İspanya 0,4 0,8 1,2 + 0,1

Singapur 0 0 1,0 1,0 + 0,1

Polanya 0,2 0,8 1,0 + 0,1

Kolombiya 0,4 0,6 1,0 -

Avustralya 0,2 0,1 0,3 -0,1

EU-28 5,2 11,6 1,8 18,6 1,9

Dünya 94 29,7 4 127,7 10,4

Küresel Biyoyakıt Üretiminin 2014 Yılı Sonunda

İlk 16 Ülkede ve EU_28 Ülkelerindeki Durumu

Kaynak: REN21, 2016

İHRACATÇILAR İTHALATCILAR HACIM (kiloton)

2013 2014

ABD EU-28 2.776 3.924

Kanada EU-28 1.963 1.166

Rusya EU-28 702 821

Ukrayna EU-28 165 137

Belarus EU-28 116 126

Bosna ve Hersek EU-28 171 178

Sırbistan EU-28 70 71

Avustralya EU-28 31 0

Norveç EU-28 48 18

Mısır EU-28 17 20

Diğerleri EU-28 23 33

EU-28 İsviçre 87 59

EU-28 Norveç 30 27

EU-28 Japonya 6 6

Kanada Güney Kore, Japonya 250 503

Küresel Odun Peleti Ticaretinin 2014 Yılı Sonunda İlk 10 Ülkedeki Durumu

Kaynak: REN21, 2016

Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyeli

Biyokütle terimi ile belirli bir zaman, alan ya da hacim ölçüsünde toprak üstü ve altındaki

yaşayan bitkisel ve hayvansal maddelerin miktarı anlaşılmaktadır. Dünya üzerinde yer alan

biyokütlenin yaklaşık %90’ı ormanlarda gövdeler, dallar , yapraklar ve döküntü maddeleri

ile yaşayan hayvanlar ve mikroorganizmalardan oluştuğu ve dünya orman alanlarının yıllık

net biyolojik üretiminin yaklaşık 50 x 1019 ton olarak tahmin edilmektedir. Bu üretim

miktarı; ziraat alanları, çayırlıklar, otlaklar, stepler, tundralar ve geri kalan vejetasyon

formlarında fotosentez ile oluşan bütün birincil biyokütle miktarlarından daha fazladır

(Saraçoğlu, 2008).

Biyoenerji kullanımı bir iklim koruma kaynağı olarak fosil enerji kaynakları yerine dünya

enerji sistemindeki sera gazlarının azaltılmasına yardımcı olacaktır. Biyoenerji

kaynaklarının depolanabilirliği ve düzenleyici enerji olarak kullanılması endüstri, geri

kalmış ve gelişmekte olan ülkelerin enerji sistemlerinde rüzgar ve güneş enerjisi yanında

elektrik üretiminin dengelenmesindeki yüksek bir katılım oranı ile stratejik ve önemli bir

katkı sağlayabilmektedir. Biyoenerji atmosferden uzun süreli olarak CO2’nin bir kısmını

tutma ve depolama kombinasyonunu sürdürebilmektedir.

Dünya Biyoenerji Birliği (WBA)’nın amacı, biyoenerji kullanımın kürersel ölçekte etkin,

sürdürülebilir, ekonomik ve çevre dostu özellikleriyle arttırılmasını teşvik etmektir. WBA

“Biyoenerji, Sertifikalama Kriterleri, Potansiyel Belirleme ve Sürdürülebilirlik Kriterleri &

Gıda, Arazi Kullanımı ve Su Teminine Karşı Biyoenerji” başlıklı bir proje başlatmıştır.

Projenin sonuçları aşağıda özetlenmiştir;

1. Dünya biyoenerji potansiyeli 2050 yılındaki küresel enerji gereksinimini

karşılayabilecek potansiyeli içermektedir. Fosil yakacaklar ile biyokütlenin

karıştırılarak biyoenerji üretiminde kullanılmaları konusunda herhangi bir teknik

problem bulunmamaktadır.

2. Biyoenerji teknik açıdan enerji üreticileri için etkin bir seçenek sağlamaktadır. Buna ek

olarak, biyoenerjinin yararları onun enerji sağlamasından daha öte kazanımları

sağlaması ve özellikle yöresel gelişimler için biricik olanakları sunmasıdır.

Biyoenerji; ekonomik, ulusal, çevresel ve politik güvenlik için bir çözüm

olabilecektir.

3. Biyokütle; elektrik, yakıtlar, ısı ve soğutma gibi farklı enerji formlarının üretilmesinde

kullanılabilir. Sertifikalama sistemlerinin geliştirilmesi ve tamamlanması

sürdürülebilir biyoenerjiye ulaşabilmek için önemli bir araçtır.

Biyokütle küresel nüfusun yarısının birincil enerji kaynağıdır. Günümüzde, biyoenerji en

önemli yenilenebilir enerji seçeneğidir ve yakın ve orta-süreli gelecekte de öyle

kalacaktır. Biyokütle dünyanın en büyük ve en çok sürdürülebilir enerji kaynağı olma

potansiyeline sahiptir ve ona daha büyük oranda gerek duyulacaktır. Buna rağmen,

uzun zaman periyodu içersinde direkt güneş enerjisi en büyük sürdürülebilir enerji

kaynağı olabilecektir.

Ormanlar , Enerji Ormanları ve Enerji bitkilerinin artım potansiyelleri;

Ormanlar : 1.5 m3 / ha = 1 ton/ha (Türkiye’de)

Enerji Ormanları : 10 – 80 ton/ha

Enerji Bitkileri :

Miscanthus : 22–50 ton /ha

Tatlı Sorgum (tatlı darı ) : 50-70 ton/ha (150-300 mm yağış)

IEA’ ya üye ülkeler 2050’li yıllarda enerji gereksinimlerinin %25-50’sini

“Biyoenerji” ile karşılayacaklardır.

Bu amaçla;

ABD 100 milyon ha

Kanada 40 milyon ha

AB Ülkeleri 20 milyon ha

alanı enerji ormanları ve enerji bitkileri yetiştirmek için ayırmışlardır.

AB ülkelerinde biyokütle enerjisi ticareti çok büyük bir pazar olarak ortaya çıkmaktadır (Şekil 3.4)

(Acaroğlu, 2003). Günümüzde Avrupa Birliği kapsamında enerji tüketiminin % 2-3’ü biyokütleden

karşılanmakta olup, bazı AB ülkelerinde biyokütlenin payı % 10-22 düzeyinde bulunmaktadır.

Ancak, ilkel tezek kullanımı hiç yoktur. AB ülkelerinde biyokütle enerjisi ticareti çok büyük bir

pazar olarak ortaya çıkmaktadır 2020 yılında modern biyokütle enerji üretiminin ABD’de 235-410

MTEP, Almanya’da 11-21 MTEP , Japonya’da 9-12 MTEP olması planlanmıştır. Oysa, Enerji ve

Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Türkiye için 2020 yılına kadar uzanan planlama ve

projeksiyonlarında modern biyokütleye hiç yer verilmemektedir.

Türkiye’nin üyesi olmayı amaçladığı

AB, 2020 yılında yenilenebilir

enerjilerin toplam enerji içindeki payını

% 20’ye, ulaşımda tüketilen enerji

içindeki payını ise % 10’a çıkarmayı

hedeflemektedir. Aynı şekilde yine 2020

yılına kadar toplam elektrik tüketiminin

yaklaşık % 35’ini, ısı gereksiniminin

yaklaşık % 25’ini ve ulaşımdaki yakıt

gereksiniminin yaklaşık % 10’unu,

toplam enerjilerin ise yaklaşık % 20’den

fazlasını yenilenebilir enerji

kaynaklarından sağlamayı ve bu

doğrultuda 2020 yılında rüzgar için

180.000 MW, hidrolik için 120.000

MW, fotovoltaik (PV) için 52.000 MW,

biyokütle için 50.000 MW ve jeotermal

için 2.000 MW kurulu güçlere ulaşmayı

hedeflemektedir.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimine Uygulanacak Fiyatlar

Enerji ormancılığı, enerji üretimi amaçlı ormancılık faaliyetidir. Bu amaçla özellikle hızlı

büyüyen ve kalorisi yüksek ağaç türleri yetiştirilmektedir.

Normal koru ormanlarında 50-100 yıllık idare sürelerine kıyasla, modern enerji

ormancılığında genellikle 3-5 yıllık kısa idare süreleri ile yoğun bir baltalık (sürgün)

işletmeciliği uygulanarak hektarda 20-60 ton/yıl odun üretilebilmektedir.

Yongalanan sürgünler birleşik biyokütle ısı-güç santrallerinde yakılarak elektrik ve ısı

enerjilerine dönüştürülmektedir.

Modern Enerji Ormancılığı projesi 1975 yılında İsveç Üniversitesi Orman Fakültesi

öğretim üyesi Prof. Dr. Gustav SİREN’in önerisi ile dünya bilim gündemine girmiştir.

1976 yılında “ Enerji Ormancılığı Projesi (EFP) “ nin lideri olmuştur.

Kanada ise 1976 yılında başlattığı ENFOR (ENergy from the FORest) projesi ile orta ve

uzun dönem sonunda enerji ormancılığının ülkenin birincil enerji kaynağı olmasını

amaçlamıştır.

Modern enerji ormancılığı araştırmaları ve enerji ormanları kurulması çalışmaları, dünya

genelinde hızla artan bir uygulama alanı bulmaktadır.

Kısa idare süreli enerji ormanlarının kurulması için kullanılacak ağaç türlerinin;

Yetişme ortamı koşullarına uyum sağlaması,

Önemli mantar ve böcek zararlılarına karşı dayanıklı olması,

Gençlikte hızlı büyümesi,

Vejetatif olarak hızlı büyüme yeteneğinde olması,

Hasattan sonra sürgün vererek yeniden üretim sağlaması gibi özelliklerinin

bulunması gerekmektedir.

Bu nedenle yapraklı ağaç türleri ibreli türlere göre bu ormanların kurulmasına

daha uygun olmaktadır.

Bu bağlamda kavak, söğüt, kızılağaç, okaliptus, akçaağaç, huş, akasya ve

kestane ağacı Türkiye gibi ılıman iklim kuşağında bulunan ülkelerde kullanılan

ve araştırılan türler arasında yer almaktadır.

Kısa idare süreli ormancılık için uygun alanlar:

Orman alanları kenarlarında bulunan sahalar,

Üzerinde ekonomik olarak orman işletmeciliği yapılamayan alanlar,

Üzerinde ekonomik olarak tarım işletmeciliği yapılamayan alanlar,

Yeniden tesis edilen kültür alanlarıdır.

Genetik mühendisliği çalışmaları ile geliştirilmiş, ağaçlandırmalarda kullanılan

fidan ya da çeliklerin büyük alanlarda ileri teknolojik olanaklarla yetiştirilmesi

ile Kanada ve İsveç’teki deneme alanlarında 40 ton fırın kurusu ağırlık/ha.yıl

gibi büyük üretim potansiyeline ulaşılabilmiştir.

Kavak ve söğüt varyetelerinin kullanılması ile ortalama 15 ton kuru ağırlık/yıl.ha

bir üretim sağlanabilmektedir. Bu miktar; 2,9 x 102 gj ya da 47 varil ham

petrole ( 2,8 x 108 Btu = 1 Btu = 1.055 kj = 0,252 kcal) eşdeğerdir. Bu

miktardan (15 ton k.a./ha.yıl) 900 litre odun alkolü (etanol ve metanol) ya da

300 m3 metan (odun gazı) elde edilebilir.

MİMSAN Firması Tarafından Türkiye’de Kurulan Biyokütle Santralleri