krishnamurti ĐỘc thoẠi

8/14/2019 Krishnamurti c Thoi

1/57

KRISHNAMURTI C THOI

J.KRISHNAMURTI

KRISHNAMURTI C THOIGHI CHP CUI CNG CA NG

Li dch: ng Khng [Bn dch 2006 Hiu nh 2008]

J. KrishnamurtiMt chn dung

J. Krishnamurti, cuc sng v nhng li gio hun ca ng tri di trong phn ln th k hai mi, cnhiu ngi tn vinh l mt con ngi c nh hng su sc nht vo thc ca nhn loi trong thii hin nay. L mt hin nhn, trit gia v t tng gia, ng soi sng cuc sng ca hng triu ngikhp th gii: nhng ngi tr thc v nhng ngi bnh thng, c ngi gi ln ngi tr. ng to ra ngha cn bn v mi m cho tn gio bng cch ch r mt cch sng vt khi tt c nhng tn gioc t chc. ng can m i din nhng vn ca x hi hin nay v phn tch bng s r rng ckhoa hc nhng hot ng ca ci tr con ngi. Tuyn b rng s quan tm duy nht ca ng l lmcho con ngi c t do mt cch tuyt i v khng iu kin, ng tm kim s gii thot con ngikhi tnh trng b iu kin su thm ca tnh ch k v au kh.

Jiddu Krishnamurti (11-05-1895 17-02-1986) c sinh ra trong mt

gia nh giai cp trung lu ngoan o th trn vng qu Mandanapallethuc min nam n . ng c pht hin trong thi nin thiu binhng ngi lnh o ca t chc thn hc Theosophical Society, bAnne Besant v Gim mc Leadbeater, nhng ngi cng b rng ngl Thy Th gii m nhng nh thn hc ang mong i. Khi cn tr,Krishnamurti tri qua nhng tri nghim k b cho ng mt thay ic bn v mt tm nhn mi m v cuc sng. Sau ng tch ri ttc nhng tn gio c t chc v nhng hc thuyt bt u nhim vc n ca ng, gp g v ni chuyn vi mi ngi, khng phi nhmt v o s nhng nh mt ngi bn.T u nhng nm 1920 n nm 1986, Krishnamurti i khp th giicho n cui i lc 91 tui, t chc nhng bui ni chuyn, nhng

cuc tho lun, vit sch hay ngi yn lng cng nhng ngi n ngv ph n ang tm kim s hin din y nhn i v an i ca ng.Nhng li gio hun ca ng khng da vo nhng hiu bit thucsch v v kinh in nhng da vo s thu trit v tnh trng b iukin ca con ngi v quan im ca ng v s thing ling. ng khng gii thiu bt k trit thuytno, tri li ni v nhng s vic lin h vi tt c chng ta trong cuc sng hng ngy: nhng vn khi ang sng trong x hi hin i cng s phn ha v bo lc ca n, s tm kim ca c th can ton v hnh phc, v s i hi ca con ngi c t do khi nhng gnh nng tm l catham lam, bo lc, s hi v au kh.Mc d ng c cng nhn c phng ng ln phng Ty nh mt trong nhng bc thy tn giov i nht ca mi thi i, nhng chnh Krishnamurti li khng l thuc vo bt k tn gio, gio phi,hay quc gia no. ng cng khng tn thnh bt k trng phi t tng thuc hc thuyt hay chnh trno. Tri li ng qu quyt rng nhng trng phi ny chnh l nhng yu t phn chia con ngi vicon ngi v to ra xung t ln chin tranh. ng nhn mnh vo thi gian v lp li lin tc rng chngta l nhng con ngi cao qu v quan trng nht, rng mi ngi chng ta l phn cn li ca nhn loiv khng khc bit g c. ng vch ra s quan trng phi to ra cuc sng hng ngy ca chng ta mtcht lng thin nh v tn gio su sc. ng ni ch c mt thay i c bn mi c th to ra mt citr mi m, mt nn vn minh mi m. Vn vy li gio hun ca ng vt khi tt c nhng bin gii docon ngi to ra ca nhng nim tin tn gio, nhng tnh cm quc gia v nhng quan im thuc giophi. Cng lc, chng cho mt ngha v mt phng hng mi vo s tm hiu ca con ngi hini v chn l, v thing ling. Nhng li dy ca ng, khng ch lin quan n thi i hin nay, m cnc tnh tng th v khng thi gian.


2/57

KRISHNAMURTI C THOI

Krishnamurti Foundation India

Li ta

Quyn sch ny c bit v n l quyn duy nht trong nhng sch xut bn ca ng c vit ra t

nhng li ni thu trong my thu bng khi ch c mnh ng.Sau s thnh cng ca quyn Ghi chp ca Krishnamurti, xut bn nm 1982, mi ngi thc gic ngtip tc vit nhng v lc tay ca ng b run [ng tm mi by tui], mi ngi gi rng thayv vit n, vic s lm ng mt, ng nn t ni n. Gi ny lm ng quan tm. Tuy nhin ng khngth bt u ngay c v ng sp sa i my bay n n ni ng khng cn thi gian cho ringmnh. Sau khi quay tr v California, thng hai nm 1983, ng ni bi u tin ca quyn ny vo mtmy thu bng mi hiu Sony.Ngoi tr mt bi, tt c nhng bi cn li u c thu bng ti nh ca ng, Pine Cottage, trongthung lng Ojai Valley, khong tm mi dm pha Bc Los Angeles. ng thng ni vo bui sng,trong khi trn ging sau ba im tm, khng b ai quy ry.Krishnamurti ln u tin ti Pine Cottage cng ngi em trai vo nm 1922, khi n c mt ngibn cho mn, v chnh vo thng tm nm 1922, ng tri qua mt th nghim tm linh v thayi ht cuc i ng. Chng bao lu sau, t chc Trust c thnh lp v quyn gp tin mua cn nhvi su mu t chung quanh. Nm 1978 mt ngi nh mi p c xy dng ln k cn cn nhnh v Krishnamurti gi li y nguyn cn phng ng v mt phng khch nh.Nhng bi ni ca ng khng chm dt nh nhng bi vit, v thnh thong ging ni ca ng thnglan man khi my thu v tr nn kh xa xi, v th, khng ging nh quyn S tay v Ghi chp, mtt sa i nho nh c thm vo lm r rng ngha.

c gi tr nn rt gn gi Krishnamurti trong nhng bi ni ny gn nh, c v tng khonh khc,vo su trong ngay tm thc ca ng. mt vi bi ni ng a vo mt ngi khch tng tng hindin t nhng cu hi v khuyn khch ng din t thng sut thm.

im chnh nhng li gio hun ca Krishnamurti u y, v nhng miu t v thin nhin m utrong hu ht nhng bi ni c l i vi nhiu ngi, m ngh rng ng va l mt thi s ln mt trit gia, lm tnh lng ton thn tm ca h n t nhin h sn sng nghe tip bi ni. C nhng on lpli, nhng trong chng mc no c v cn thit nhn mnh tng ca ng, v chng th hin rrng mi mt ngy hon ton l mt ngy mi m vi ng, t do khng cn mi gnh nng ca qu kh.

L thay, bi ni cui cng, v c l l bi hay nht, ni v s cht. y l ln cui chng ta ngheKrishnamurti lun bn vi chnh ng. Hai nm sau ng qua i trong cng cn phng ng ti PineCottage.M.L


3/57

KRISHNAMURTI C THOI

Ojai, California.Th su, ngy 25 thng 2 nm 1983C mt ci cy bn cnh con sng v chng ti nhn ngm n ngy ny qua ngy khc sut nhiutun l khi mt tri sp sa mc. Khi mt tri chm chm trn ng chn tri, trn cy ci, ci cy c

bit ny bng nhin bin thnh mu vng rng. Tt c nhng chic l rc ln sc sng v v bn quanst n sut nhiu ting ng h, ci cy m ci tn ca n khng quan trng lm iu g quan trngl ci cy p mt cht lng l thng dng nh lan ta khp t ai, khp con sng. V khimt tri ln cao mt t nhng chic l bt u ong a, nhy ma. V mi ting ng h dng nhdng tng cho ci cy mt cht lng khc hn. Trc khi mt tri mc n c mt cm gic u su,yn lng, xa cch, cao qu. V khi ngy bt u, nhng chic l cng nh sng trn chng nhy ma vdng tng ngi ta cm gic k l ca v p tuyt vi. Vo gia tra bng ca n m hn v bnc th ngi c che ch khi nh nng mt tri, khng bao gi cm thy c c, cng ci cylm bu bn. Khi bn ngi c mt s lin h ca an ton su m vnh cu v mt t do m ch cyci c th hiu c.Hng v chiu ti khi bu tri pha ty sng ln bi mt tri hong hn, ci cy dn dn tr nn suthm, r v thu rt li. Bu tri chuyn sang mu , vng, xanh l cy, nhng ci cy vn yn lng, nmnh, v ang ngh ngi qua m.Nu bn thit lp c mt lin h vi ci cy vy th bn c c s lin h vi con ngi. V ribn c trch nhim vi ci cy cng mi cy ci ca th gii. Nhng nu bn khng c lin h vinhng s vt ang sng trn qu t ny bn c l mt i mi lin h m bn c vi nhn loi, vinhng con ngi. Chng ta khng bao gi quan st k cng cht lng ca mt ci cy; chng ta thcs khng bao gi tip xc n, cm gic ci khi ca n, ci v x x ca n, v nghe m thanh m cngl thnh phn ca ci cy. Khng phi m thanh ca gi qua nhng chic l, khng phi cn gi hiu hiuca mt bui sng lay ng nhng chic l, nhng m thanh ring ca n, m thanh ca thn cy v mthanh yn lng ca nhng ci r. Bn phi rt nhy cm nghe m thanh. m thanh ny khng l sn o ca th gii, khng l s n o ca ci tr ang huyn thuyn, khng l s n o th tc ca conngi ang ci c hoc ang chin tranh nhng m thanh nh l thnh phn ca v tr.Tht l lng khi chng ta chng c lin h cht no vi thin nhin, vi nhng con cn trng v con chang vt nhy v con c ang gi bn tnh gia nhng qu i. Dng nh khng bao gi chng ta cmt cm thy cho tt c nhng s vt ang sng trn qu t. Nu chng ta c th thit lp mt lin hmt thit v bn vng vi thin nhin chng ta s khng bao gi git cht mt con th tha mn sthm kht n ung, chng ta s khng bao gi gy tn hi, nhng th nghim trn ng vt sng, mtcon kh, mt con ch, mt con chut bch v li lc ca chng ta. Chng ta s tm ra nhng phng cchkhc cha tr nhng vt thng ca chng ta, hi phc thn th ca chng ta. Nhng cha tr ci tr lmt s vic g hon ton khc hn. Cha tr dn dn xy ra nu bn ha cng thin nhin, hacng qu cam trn cy, ha cng cng c nh ln khi nn xi mng, v ha cng nhng qu i bbao ph, b che giu, bi nhng m my.y khng l s tng tng lng mn hay cm tnh nhng l mt s tht ca mt lin h vi mi sinhvt ang sng v chuyn ng trn qu t. Con ngi git hng triu con c voi v vn cn anggit chng. Tt c nhng th chng ta nhn c qua vic git chc tn nhn c th tm c t nhngngun khc. Nhng hin nhin con ngi yu thch s git chc, con nai phng nhanh qua, con linhdng nh xinh xinh v con voi to ln. Chng ta yu thch git chc ln nhau. Hnh ng git cht nhngngi khc khng bao gi chm dt qua sut lch s sng ca con ngi trn qu t ny. Nu chng tac th v chng ta phi, thit lp mt lin h bn vng lu di v su m vi thin nhin, vi cy ci

thc s, cc lm bi, nhng bng hoa, bi c v nhng m my ang tri nhanh, vy th chng ta skhng bao gi git cht mt con ngi d bi bt k l do no. Git ngi c t chc l chin tranh, vd chng ta biu tnh chng li mt chin tranh c bit, chin tranh ht nhn, hay bt k loi chin tranhno, chng ta khng bao gi phn i chng li chin tranh. Chng ta khng bao gi ni rng git chtmt ngi khc l ti li ln nht trn qu t.


4/57

KRISHNAMURTI C THOI

Th hai, ngy 28 thng 2 nm 1983ang i bng my bay ti cao 41000 feet t mt lc a ny sang mt lc a khc, bn khng thy gc ngoi tr tuyt, hng dm tuyt; tt c ni non v nhng qu i ph y tuyt v nhng con sngcng b ng bng li. Bn thy chng tri git lang thang, ngon ngoo khng mc ch, khp mt t.

V xa pha di, nhng nng tri xa xm ph y bng v tuyt. Mt chuyn bay mt nhc ko dimi mt ting ng h. Hnh khch ang chuyn vn vi nhau qun lng thi gian. C mt cp vchng ngi pha sau ngi ta v h khng bao gi ngng ni chuyn, khng bao gi nhn thy v ptuyt vi ca nhng qu i v ni non, khng bao gi nhn thy nhng hnh khch khc. R rng hm mi trong t tng ring ca h, trong nhng vn ring ca h, trong nhng huyn thuyn ca h.V cui cng, sau chuyn bay m m lu v mt, trong khng sinh kh ca ma ng, bn t chnxung mt th trn trn bin Thi bnh dng.Sau nhng n o v no nhit, bn b li thnh ph th tc, la ht, lan rng, xu x v y nhng cahng gn nh bn cng nhng loi hng ha. Bn b li tt c nhng th ng sau khi bn i quanhng xa l ven bin Thi bnh dng xanh, theo b bin, trn mt con ng p, lang thang quanhng qu i, thng xuyn gp g bin; v khi bn b li bin Thi bnh dng ng sau ri vo vngqu, khc khuu un quanh v s nhng qu i nh, thanh bnh, yn lng, y trang nghim l lng cavng qu, bn vo thung lng. Bn sng sut su mi nm qua v mi ln bn li kinh ngc khi

vo thung lng ny. N rt an bnh, hu nh khng b con ngi tc ng. Bn vo ci thung lng chnh th gn ging mt ci tch bao la, mt ci t chim. Sau bn ri ngi lng nh v leo ln khong1400 feet, qua hng dy v hng dy vn cam cng nhng cnh rng nh. Khng kh trn ngp hngthm do hoa cam n r. Ton thung lng y hng thm . V hng thm ca n trong ci tr cabn, trong tm hn ca bn, trong ton thn th bn. C mt cm gic k l nht khi sng trong mthng thm ko di khong ba tun l hay nhiu hn. V c mt yn lng trong ni non, mt cao qu.V mi ln bn nhn nhng qu i v hn ni cao, trn 6000 feet, bn rt ngc nhin khi thy rngmt vng t nh th vn cn tn ti. Mi ln bn n ci thung lng thanh bnh v yn tnh ny u cmt cm gic ca s xa cch l lng, ca s tnh lng thm thm v s lan rng mnh mang ca thigian chm li.Con ngi ang c gng lm h hng thung lng ny nhng n c bo tn. V nhng hn nisng hm qu k diu. Gn nh bn c th chm vo chng. V uy nghi, thc v hn ca vnh cu trong chng. V bn yn lng bc chn vo ngi nh ni bn sng trn su mi nm v bukhng kh, bu kh quyn, nu ngi ta c th dng t ng ny, thing ling; bn c th cm thy n.Hu nh bn c th tip xc c. V c ma kh nhiu, by gi ang l ma ma, tt c nhng qui v nhng khe nh ca hn ni u xanh ti, um tm, trn tr nha sng qu t ang mm ciy mn nguyn, cng hiu r tch mch v su thm v s hin hu ring ca n.

ng lp i lp li rng ci tr, hoc nu ng thch hn, b no, phi yn lng, phi t lm trngkhng chnh n khi mi hiu bit m n thu lm, khng ch c t do m cn hiu r trnvn mt iu g khng thuc thi gian hoc khng thuc t tng hoc khng thuc bt k hnh ngno. ng ni v iu ny bng nhiu phng cch khc nhau trong hu ht nhng bui ni chuyn vti thy rng iu ny kh khn gh lm, khng nhng nm bt tng, chiu su ca n m cn cmthy ca trng khng tnh lng, nu ti c th s dng t ng . Ti khng bao gi c th cm thyc s thm nhp ca ti trong n. Ti c gng dng nhiu phng php khc nhau chm dts huyn thuyn ca ci tr, s bn rn v tn vi mt s vic ny hay mt s vic khc, chnh s bnrn ny to ra nhng vn ca n. V khi ngi ta sng ngi ta b tri buc trong tt c s vic ny.

y l cuc sng hng ngy ca chng ti, s bun chn, nhng cu chuyn xy ra trong mt gia nh,v nu khng ni chuyn li lun lun c truyn hnh hay mt quyn sch. Dng nh ci tr lun luni hi c bn rn, c di chuyn t mt s vic ny qua mt s vic khc, t hiu bit ny n hiubit kia, t hnh ng ny sang hnh ng khc cng chuyn ng khng ngng ngh ca t tng.Nh chng ta vch r, t tng khng th chm dt c bi s cng quyt, bi mt quyt nhca ch, hay bi s khao kht mnh lit thm nhp vo ci cht lng ca trng khng tnh lng, btng .


5/57

KRISHNAMURTI C THOI

Ti pht hin chnh bn thn ti khao kht mt s vic g m ti ngh, m ti cm thy, l s tht, mti mun c, nhng n lun lun ln trnh ti, n lun lun vt khi tm tay ti. Ti n, nh ti vnthng n, ni chuyn vi ng: ti sao trong cuc sng hng ngy ca ti, trong cuc sng bn phnnhim v ca ti, li khng c s n nh, s bao dung ca tnh lng ? Ti sao khng c ci ny trongcuc sng ca ti? Ti t hi chnh mnh l ti s phi lm g y. Ti cng nhn ra rng ti khng thlm g nhiu lm, hoc l ti khng th lm bt k iu g v n. Nhng n c eo ng ko ni. Tikhng th gt n i c. c g ti c th tri nghim n mt ln, ri th chnh tri nghim s p ti, v chnh hi tng s cho mt ngha n mt cuc sng kh ngu xun. V th ti n tmhiu, xem xt k lng vn ny: ti sao ci tr c l t ng b no nghe hp l hn li c quytkhng nh rng n phi c bn rn?

Th nm, ngy 10 thng 3 nm 1983Vo mt ngy khi ngi ta ang do b trn con ng rng ho lnh xa khi mi n o v hung bo lnv v ca nn vn minh, khng cn mi s vic m con ngi gom gp vo, c mt cm thy ca tnhlng bao la, ang m trn mi s vt thanh thn, xa xi, v trn y m thanh ca qu t. Khi bn ynlng bc i, khng lm kinh ng nhng s vt ca qu t quanh bn, nhng lm bi, cy ci, nhngcon ve su v chim chc, bng nhin ti khc quanh c hai sinh vt b t ang ci c nhau, ang nhnhau bng phng tin nh nhoi ca chng. Mt con ang c gng y li con kia. Con kia ang tmcch xm nhp, ang c gng chun vo ci l nh xu ca con cn li, v con ch nh ang chin u tng n i. n lc ny con ch nh thng th v con kia chy i. Li na c tnh lng, cm thy ca cn thm thm. V khi bn ngc ln, con ng ln cao vo nhng hn ni, thc nc ang th thmnh nh bn cnh con ng; c v p bao la v uy nghi v hn, khng phi uy nghi c thc hinbi con ngi m c v qu ho huyn v hnh tin. Sinh vt nh b kia gn kt n vi ci l nh,cng ging nh con ngi. Chng ta ang lun lun c gng gn kt cht ch chnh chng ta vi chngtc ca chng ta, vi vn ha ca chng ta, vi nhng s vic kia m chng ta tin tng, vi mt bnghnh huyn b no , hoc mt ng cu ri no , mt loi quyn lc siu nhin no . Gn kt mtci g dng nh l bn cht ca con ngi. C th chng ta tha hng c tnh t sinh vt nhb kia.Ngi ta ly lm l ti sao thm kht, ao c ny, c c s gn kt li tn ti. Ngi ta ch c thhiu c s gn kt vi nhng nhu cu vt cht ca ngi ta nhng vt cn thit, qun o, thcphm, ch v vn vn. Nhng bn trong, pha trong lp da bc, chng ta c gng gn kt chng tavi qu kh, vi truyn thng, vi mt hnh nh lng mn a thch no , mt biu tng c p nhiu. V chc chn rng trong gn kt ny c mt cm gic an ton, yn tm, mt cm gic s hu vc s hu. Vic ny to ra s thanh thn ln lao. Ngi ta nhn c an i, an ton, trong mi dngo tng. V d nhin con ngi cn nhiu o tng. xa xa c ting ku ca mt con c v c ting p li bng ging trm trong cung hng t bn kiathung lng. Vn cn bnh minh. S n o ca ban ngy vn cha bt u v mi s vt u yn lng. Cmt s vic g l lng v thing ling ni mt tri mc. C mt l cu kinh, mt nguyn cu cho buisng, cho ci nh sng tnh k l kia. Sng sm , nh sng chinh phc, khng c gi v tt c isng thc vt, cy ci, lm bi u yn lng, bt ng, ang ch i. ang ngng trng mt tri mc. Vc l mt tri s khng l dng trong na ting ng h hay hn th, v bnh minh trong s yn lng l

lng ang t t trn y qu t.Dn dn, chm chm, hn ni cao nht ang rc sng hn v mt tri ang chm vo n, vng ng, rrng v tuyt tht tinh khit, dng dng vi nh sng ban ngy.Khi bn leo ln, b li pha di nhng con ng lng nh b, s n o ca qu t, nhng con vesu, nhng con chim ct v nhng loi chim khc bt u bi ca bui sng, nhp iu u u cachng, li ca tn knh ban ngy phong ph ca chng. V khi mt tri mc bn l mt phn ca nhsng v b li ng sau mi th m t tng tp hp vo. Bn hon ton qun bng chnhmnh. Tm hn trng rng khng cn nhng vt ln ca n v nhng au n ca n. V khi bn


6/57

KRISHNAMURTI C THOI

bc i, leo ln, khng cn thc ca tch ri, thm ch khng cn c thc ca mt con ngi.Ln sng mai ang t t t hp trong thung lng, v ln sng l bn, mi lc mt dy dc hn,mi lc mt vo trong s tng tng, s lng mn, s ngu xun ca cuc sng ring ca ngi ta. Vsau mt khong thi gian tht lu bn i xung. C ting th thm ca gi, ca nhng con cn trng,nhng ting ht ca nhiu chim chc. V khi bn i xung ln sng ang tan dn. C nhng ngph, nhng ca hng, v v huy hong ca bnh minh ang phai tn nhanh. V bn bt u bn phnhng ngy ca bn, b tri cht trong thi quen ca cng vic, nhng tranh ginh gia con ngi v conngi, nhng phn chia ca nhn dng, nhng phn chia ca nhng hc thuyt, nhng chun b chonhng cuc chin tranh, s au kh bn trong ring ca bn v s au kh vnh vin ca con ngi.

Th su, ngy 11 thng 3 nm 1983Sng nay thi tit mt m, trong lnh v c nh sng m ch California c c, c bit vng t phanam ca n. Mt nh sng qu khc thng.C th chng ti i khp th gii, t ra cng l hu ht mi vng trn th gii, trng thy v snhng nh sng v nhng m my khc nhau trong nhiu vng t ca qu t. Nhng m my H

Lan rt thp; y California nhng m my tng phn bu tri xanh dng nh m trn vnh cunh sng ci nh sng m ch nhng m my khng l mi c c, vi hnh th v cht lng vttri ca chng.Mt bui sng rt p v mt m. V khi bn leo ln con ng ni n mt cao ng k ri nhnxung v pha thung lng bn trng thy tng dy ny sang dy khc nhng cy cam, cy m v nhngqu i vy bc thung lng, n nh th l bn ngoi th gii ny, bn hon ton khng cn l thucvo tt c mi s vt, vo s r ri, vo nhng hnh ng v nhng phn ng xu xa ca con ngi.Bn b li tt c nhng th ny ng sau khi bn leo ln v leo ln con ng y . Bn b ling sau xa tht xa pha di bn s ngo mn, s hnh tin, s th tc ca nhng b ng phc,nhng trang tr lng lng khp lng ngc bn, v s ho huyn ln nhng trang phc k d ca cc vgio s. Bn b li tt c nhng th ny ng sau.V khi bn ln cao na bn sut gim ln con ct m v mt t hoc nhiu hn nhng con con b xu vchng va ku chp chp va chy tn lon vo mi lm cy. Khi bn c tip tc ln cao v ngoi nhn

tr li, con m quy nhng con con li v chng cm thy c bo bc hon ton di i cnh cacon m.Bn phi leo nhiu ting ng h n c mt cao ng k. Trong mt s ngy bn trng thymt con gu chy qua v n khng thm ch . V nhng con nai bn kia ng rnh, nhng chngcng khng thm quan tm. Cui cng bn n c cao ca mt on bng phng c v quanhng qu i hng ty nam bn trng thy bin xa, qu xanh, qu lng l, qu lng ng. Bn ngitrn mt tng , bng phng, b nt rn, ni mt tri trong th k ny tip ni th k khc, khng mtcht thng xt, chc l lm rn nt n. V trong nhng khe nt nh xu bn trng thy nhng sinhvt b t chy lon ton chung quanh, v c s tnh lng hon ton, tuyt i v v hn. Mt con chim ln h gi n l con kn kn ang ln quanh trn bu tri. Ngoi tr chuyn ng khng cn th gkhuy ng ngoi nhng con cn trng b t ny, nhng tnh lng ch hin hu ni trc conngi cha hin din; tht thanh bnh.Bn b li mi th ng sau trong ngi lng nh rt xa di bn. Tuyt i mi th: nhn dng ca bn,

nu bn c, nhng ca ci ca bn, s hu v nhng tri nghim ca bn, nhng k nim ca bn vnhng s vt m c mt ngha no vi bn bn b li tt c mi th ng sau, tht xa di gia nhng cnh rng v nhng vn cam rc r. y c tnh lng tuyt i v bn hon ton cn.Sng nay qu tuyt vi v khng kh mt m mi lc li lnh lo hn bao bc quanh bn, v bn khngcn b tc ng bi mi th. Khng g c v vt khi khng g c.Bn nn qun ngay t ng thin nh. T ng b lm sai lc ngha. Ngha chung ca t ng suy xt k cng, cn nhc, ngh v kh tm thng v chung chung. Nu bn mun hiu c bncht ca thin nh bn nn tht lng qun ngay t ng v bn khng th o lng bng nhng tng ci khng th o lng, ci vt khi mi nh gi. Khng mt t ng no c th chuyn ti c


7/57

KRISHNAMURTI C THOI

ci , cng khng c bt k mi h thng, mi khun mu ca t tng, rn luyn hay k lut. Thinnh hay mt t ng no nu chng ta c th tm c mt t ng khc m khng b bin dng qu, b bp mo thnh tm thng, h hng, v tr thnh phng tin kim tht nhiu tin nubn c th gt i t ng , vy th bn bt u yn lng v nh nhng cm thy mt chuyn ng khngthuc thi gian. Li na t ng chuyn ng m ch thi gian iu g c hm l mt chuyn ngkhng khi u hay kt thc. Mt chuyn ng trong ngha ca mt con sng: sng ny tip ni sngkhc, khng khi u t u v khng c bi bin no vo. N l mt con sng v tn.Thi gian, d chm th no chng na, gy phin toi. Thi gian c ngha tng trng, tin ha, trnn, thnh tu, hc hi, thay i. V thi gian khng l phng thc ca ci vt khi tng thin nh. Thi gian khng c lin h g vi ci . Thi gian l hnh ng ca ch, ca hammun, v ham mun bng mi cch khng th [mt t hay nhng t khng th nghe c y] ci vt khi t ng thin nh. y, ngi trn tng , cng bu tri xanh xanh kinh ngc khng kh tht tinh khit, khng b nhim. Ra xa dy ni ny l sa mc. Bn c th thy n, hng dm di. thc s l mt trc nhnkhng thi gian ca ci l. Ch c trc nhn mi c th ni c n l.Bn ang ngi ngng ch ci g dng nh nhiu ngy, nhiu nm, nhiu th k. Khi mt tri ang ixung bin bn leo xung thung lng v mi s vt quanh bn sng ngi, cng c , cy sn [mtloi cy di], cy khuynh dip vt cao v qu t ang n hoa. Phi mt thi gian i xung cngnh l phi mt thi gian leo ln. Nhng ci khng thi gian khng th o lng c binhng t ng. V thin nh ch l mt t ng. Ci gc ca thin ng trong tnh lng vnh cu v thm

thm .Ngy 11 thng 3 nm 1983 [tip tc]

Sng nay tht p, rt thong ng v th v. C sng trn mi chic l. V khi mt tri mc chmchm, lng l lan trn khp mnh t p , c thanh bnh v hn trong thung lng ny. Nhng cy camy qu, nhng qu nh nhng nhiu lm. Dn dn mt tri chiu sng mi ci cy v mi qu cam. Khibn ngi trn mi hin nhn ra thung lng, c nhng ci bng di ca bui sng. Ci bng cng p nhci cy. Chng ti mun i ra ngoi, khng phi trong mt chic xe hi, nhng do chi gia cy ci,cm nhn khng kh trong lnh v hng thm ca nhiu qu cam v nhng bng hoa, v nghe m

thanh ca qu t.Sau ngi ta leo thng ln nh i, nhn xung thung lng rng. Qu t khng thuc bt k ngino. N l qu t m tt c chng ta phi sng trong nhiu nm, cy ba, gt hi v tn ph.Bn lun lun l mt v khch trn qu t ny v c s mc mc ca v khch. Mc mc cn su xahn ch s hu mt t dng. T ng mc mc b lm sai lc ngha bi nhng thy tu, bi nhngkht s, bi nhng n s. Ngi trn qu i cao mt mnh trong s c n ca nhiu s vt, nhiu tng v nhng ng vt nh ln nhng con kin, t ng khng cn ngha g c.Qua nhng qu i khong cch rt xa l bin c rng ln v sng lp lnh. Chng ta p v qut ny thnh qu t ca bn v qu t ca ti quc gia ca bn, quc gia ca ti, l c ca bn vl c ca anh y, tn gio c bit ny v tn gio ca con ngi ni no khc. Th gii, qu t, bphn chia, b p v. V ng h cho n chng ta chin u v ci c, v cc chnh tr gia th hng trongquyn lc ca h duy tr s phn chia ny, khng bao gi nhn th gii nh mt tng th. H khngc ci tr ton cu. H khng bao gi cm thy c cng nh khng bao gi nm bt c ci kh

nng v hn ca khng dn tc tnh, khng phn chia, h khng bao gi c th hiu r s xu xa caquyn lc ca h, ca a v ca h v ca cm thy quan trng ca h. H u ging nh bn hay mtngi khc, ch v h chim gi ch ngi ca quyn lc cng nhng tham vng v ham mun nh nhentm thng, v v th duy tr, hin nhin l mt thi b tc vi cuc sng, t khi con ngi hin dintrn qu t ny. H khng c ci tr khng gn kt vi bt k vn no, vi bt k nhng l tng,nhng hc thuyt no mt ci tr hnh ng vt khi s phn chia ca chng tc, vn ha, v nhngtn gio m con ngi sng ch ra.Nhng chnh ph phi tn ti chng no con ngi khng l mt ngn n cho anh y, chng no anhy khng sng cuc sng hng ngy ca anh y bng trt t, trn trng, lm vic cn c, quan st, hchi. Anh y thch c sai bo phi lm ci g hn. Anh y c sai bo phi lm ci g bi nhng


8/57

KRISHNAMURTI C THOI

ngi thi c xa, bi nhng gio s, bi nhng v thy, v anh y tun phc nhng mnh lnh ca h,nhng k lut t hy hoi khc thng ca h nh th h l nhng thn thnh trn qu t ny, nh thh bit tt c nhng hm ca cuc sng qu phc tp ny.ang ngi , cao hn tt c cy ci, trn mt tng c m thanh ring ca n ging nh mi s vtang sng trn qu t ny, v nhn ngm bu tri xanh, khong ng, khng hoen , ngi ta t hikhng hiu con ngi s phi mt bao lu na hc hi cch sng trn qu t ny m khng cnnhng ci c, nhng mng nhic, nhng chin tranh v xung t. Con ngi to ra xung t bi v sphn chia qu t ca anh y, theo ngn ng, theo vn ha, theo b mt thin cn. Ngi ta t hikhng hiu con ngi, m tin ha qua qu nhiu th k ca thng au v su kh, khc khoi vvui th, s hi v xung t, s phi mt bao lu na hng c mt cuc sng hon ton khc hn.

Khi bn ngi yn lng khng nhc nhch, mt con mo rng, mt con linh miu, leo xung. V gi angthi ln t thung lng n khng nhn thy mi ca con ngi . N va ku g g va c xt thn thvo mt tng , ci ui nh cong ln, v tn hng iu k diu ca qu t. Sau n bin mtxung qu i vo trong nhng bi thp. N ang bo v ch n nu ca n, hang ng ca n hay lni ng ca n. N ang bo v ci g n cn, ang bo v nhng con mo con ca n, v ang canhchng nguy him. N s hi con ngi nhiu hn mi th khc, con ngi m tin tng vo thn thnh,con ngi m cu nguyn, con ngi ca s giu c cng khu sng ca anh y, cng git chc ba bica anh y. Bn hu nh c th ngi thy mi ca con linh miu khi n i ngang qua. Bn khng caquy, hon ton bt ng n ni thm ch n khng bao gi thm nhn bn; bn l thnh phn ca tng , thnh phn ca chung quanh.Ti sao, ngi ta t hi, con ngi khng nhn ra rng ngi ta c th sng ha bnh, khng c nhngchin tranh, khng c bo lc; con ngi s phi mt bao nhiu thi gian, bao nhiu th k ny sang thk khc nhn ra vic ny? T nhng th k qu kh ca mt ngn ngy hm qua, anh y khnghc c g c. By gi anh y l g s l tng lai ca anh y.ang qu nng trn tng . Bn c th cm gic sc nng ang gom t li qua qun ca bn v vybn ng dy v i xung v theo ng i ca con linh miu bin mt t lu ri. Cng c nhng sinhvt khc: con chut chi, con rn cha v mt con rn rung chung. Chng lng l i loanh quanh lmcng vic ca chng. Khng kh bui sng khng cn; t t mt tri pha ty. S phi mt mt hochai ting ng h trc khi mt tri ln ng sau nhng qu i kia vi hnh th tuyt vi ca vnhng mu sc xanh, , vng ca hong hn. Sau m ti s bt u, nhng m thanh ca banm s trn y khng gian, ch khi m khuya s c s tnh mch hon ton. Ci gc ca thin ngthuc v trng khng mnh mang, v trong trng khng c nng lng, v hn, bao la v thm thm.Th ba, ngy 15 thng 3 ngy 1983 pha ny ca thung lng, c bit vo bui sng thanh bnh, d thng ny, tht yn lng, khng cm thanh ca xe c. Nhng qu i sau bn v nhng hn ni cao nht trong vng ny trn 6000 feet.Ngi nh ny c vy quanh bi nhng vn cam, nhng qu cam vng bng rc, v bu tri trongxanh khng mt m my. Bn c th nghe c ting vo ve ca nhng con ong gia nhng bng hoavo mt bui sng yn tnh. Cy si * gi ci sau ngi nh c tui tc rt ln; nhng cn gi mnh b gy nhiu cnh kh. N sng st sau nhiu trn bo, nhiu ma h cc nng v nhng mang gi but. C th n mun k cho bn nhiu iu nhng sng nay n rt yn lng, khng mt cn

gi nh. Mi th quanh bn ph xanh v nhng qu cam bng long v y sc sng, c mu vng vchi sng, v hng thm ta y khng kh hng thm ca hoa nhi.Thung lng ny tch khi mi n o v no nhit ca xe c, ca con ngi, ca mi s vic xu xa angxy ra trn th gii. Nhng cy cam va bt u n nhng bng hoa non nt v tinh khit. Hng thmca n s lan y thung lng trong mt hoc hai tun na v s c ting vo ve ca hng ngn con ong.Mt bui sng an bnh v khi ra khi tt c s vt ny c sn ci th gii gh tm, mt th gii mi lcmt tr nn nguy him hn, mi lc mt h hng hn, qu ti tm khi tm kim ngun gii tr, thuc tngio v hnh thc khc. S gi to ca hin hu ang hng thnh. Tin bc dng nh l gi tr ln nhttrong cuc sng, v theo cng n d nhin l quyn lc, a v v au kh ca tt c s vic .


9/57

KRISHNAMURTI C THOI

*Loi cy si xanh quanh nm CaliforniaVo mt bui sng p nh th ny ti mun bn lun vi ng v mt ti kh bun thm, kinh hi,mt thc s hi thm nhp nhn loi v chnh bn thn ti. Ti thc s mun hiu khng ch bng trnng hay bng m t, ti sao, ging nh rt nhiu ngi khc, ti s hi s kt thc ca cuc sng.Chng ta git chc qu d dng n c gi l th thao mu, bn cht chim chc v gii tr khoe

khoang ti ngh ca con ngi, rt ui nhng con co, git cht hng triu sinh vt ca i dng;cht chc dng nh khp mi ni. Ngi trn mi hin yn tnh ny, nhn vo nhng qu cam vngng kia, rt l kh khn hay thc t hn c v khng ph hp khi bn lun v s vic no gy qunhiu kinh hi. Con ngi xuyn sut mi thi i khng bao gi thc s gii quyt hay hiu r svic c gi l cht.Theo t nhin ti tm hiu v s nhng l gii thuc khoa hc v tn gio, nhng nim tin, v chnggi thit nhng s tht; mt s trong chng hp l, an i, nhng vn cn mt thc t l lun lun c shi ci khng bit c.Ti bn lun vn ny vi mt ngi bn c v va mi qua i. ng y l mt ngi kh c cv ng y c nh khng ch sng trong nhng k nim ca ng y m cn tm ra cho ng y qua scu hn, nhng ng ng b ct v tt c cng vic , liu rng ngi v ng y, ngi m ng y thcs yu qu, va tan bin vo ln khng kh mng manh, hay vn cn c mt tip tc ca b y trong

mt kch thc khc, trong mt th gii khc th gii ny?

ng y ni, L lng lm sao khi ti pht hin rng ti mt trong nhng bui cu hn ny b ng cp n tn ca ti v ni rng b c mt li truyn li t ngi v ca ti. V li truyn l mt cuchuyn b mt no ch c bit gia v ti v ti. D nhin b ng ct c l c c t tngca ti hoc v ti c l cn tn ti. Ci t tng vn cn trong khng gian, ci t tng ca iu bmt gia hai chng ti. Ti tng hi nhiu ngi v nhng kinh nghim ca h. Tt c nhng svic c v rt m h v kh ngu xun, gm c li truyn t v ti nghe ra rt tm thng, khng c ngha su sc lm. Ti khng mun tho lun vi ng liu rng c mt thc th ca mt con ngi tiptc sau khi cht khng. khng l iu quan tm ca ti. Mt s ngi ni rng c mt tip tc, nhngngi khc li ni rng c s hy dit hon ton. Mu thun ny hy dit hon ton, kt thc ton bca mt con ngi hay tip tc ca c th tt c u trong vn chng, t thi xa xa n ngynay. Nhng i vi ti, tt c s vic ny khng c gi tr g c. Gi tr ca n vn cn trong lnh vc casuy on, m tn, nim tin v khao kht c an i, hy vng. Ti thc s khng quan tm n tt c vic. Ti thc s c nh th. t nht ti cng hon ton chc chn v vic . Nhng ti mun c mtcuc i thoi vi ng, nu ti c php, v vn ci g l ngha ca tt c vic ton b s vicca sng v cht ny. Liu tt c vic l hon ton v ngha, m h, khng c bt k chiu su no,khng c bt k tm quan trng no c? Hng triu ngi cht v hng triu ngi s c sinh rav tip tc v cht. Ti l mt ngi trong s h. Ti lun lun t hi chnh mnh: ngha ca sng vcht l g? Qu t ny p qu, ti i rt nhiu, ni chuyn vi nhiu ngi c gi l thng thi vc hc, nhng h cng phi cht.

Ti i t rt xa n y v th c l ng s sn lng dnh thi gian v c kin nhn bnh tm ni chuyn vi ti v ti ny.Nghi ng l mt iu qu bu. N ty sch, tinh lc ci tr. Chnh l nghi ng, chnh l s kin ci htging ng vc trong ngi ta, gip lm r rng s tm hiu ca chng ta. Khng nhng phi nghing iu g tt c nhng ngi khc ni, gm c ton b tng v s ti sinh, v nim tin ln gioiu ca Thin cha gio v s sng li, nhng cng phi nghi ng iu chp nhn ca th gii churng c s tip tc. Trong nghi ng, tra xt tt c s vic , c mt t do no rt cn thit cho s tmhiu ca chng ta. Nu ngi ta c th gt b tt c vic , thc s, khng ch bng li ni nhng phnhn tt c vic su tht su bn trong chnh ngi ta, vy th ngi ta khng cn o tng. V rtcn thit phi c t do hon ton khi mi loi o tng nhng o tng c p t vo chng tav nhng o tng chng ta to ra cho chnh mnh. Tt c nhng o tng l nhng s vic m chngta chi a, v nu ngi ta nghim tc th chng cn o tng no c, v cng chng cn trung thnhvi tt c s vic ny.V th sau khi gt b tt c s vic , khng phi trong chc lt nhng thy s gi di ca tt c svic , ci tr khng cn b vng trong nhng la gt m con ngi sng ch v cht, v cha, v


10/57

KRISHNAMURTI C THOI

tt c nhng nghi l m t tng to ra. Phi c t do khi mi quan im v nh gi, v ch sau con ngi mi c th thn trng, trung thc, t tn tm hiu cn k ngha ca sng v cht hngngy hin hu v kt thc ca hin hu. Nu ngi ta sn sng cho vic ny, hay nu ngi ta snlng, hoc thm ch tt p hn nu ngi ta thc s, quan tm su sc mun tm ra s tht ca vn [sng v cht l mt vn rt phc tp, mt vn i hi phi xem xt rt cn thn] chng ta nn btu t u? Vi sng hay cht? Vi ang sng hay vi s kt thc ca ci m chng ta gi l angsng?

Ti trn nm mi, v sng kh thi qu, lin tc m m nhiu, nhiu th. Ti ngh ti mun btu ti kh do d, ti kh ng vc v vn no v t u ti nn bt u.Ti ngh chng ta nn bt u bng s khi u ca hin hu, s hin hu ca con ngi, bng s hinhu ca ngi ta nh mt con ngi.Ti c sinh ra trong mt gia nh kh sung tc, c gio dc v nui nng cn thn. Ti quanhiu cng vic kinh doanh v ti c tha tin bc; hin gi ti l mt ngi c thn. Ti lp gianh, c hai ngi con, tt c u b cht trong mt tai nn xe hi. V ti khng bao gi lp gia nh na.Ti ngh ti nn bt u t thi nin thiu ca ti. T khi u, ging nh mi a tr khc trn th giiny, ngho kh hay giu c, c mt tinh thn pht trin tt, hot ng t cho mnh l trung tm. Tht l

lng, khi bn nhn li n, rng l iu bt u t ngay thi nin thiu, ci tip tc s hu ca ti nh lJ.Smith. Anh y tri qua nhng bc hc trng, pht trin, hung hng, ngo mn, chn nn, sau vo cao ng v i hc. V v cha ti ang kinh doanh thnh t nn ti lm vic trong cng ty ca ngy. Ti t n nh cao, v v c ci cht ca v v con ci ti, ti bt u s tm hiu ny. Nh n xyra vi tt c mi ngi, n l mt c chong vng, mt au n s mt mt ca ba ngi, nhng knim gn lin vi h. V khi c chong vng ca n chm dt ti bt u tm hiu, c sch, hi han,n nhiu vng t ca th gii, bn lun v vn ny vi mt s nhng bc tm gi l lnh o tinhthn, cc v o s. Ti c sch bo nhiu nhng ti khng bao gi tha mn. V th ti ngh chngta nn bt u, nu ti c php ngh, bng tnh trng ang sng thc s, ang xy dng hng ngyca ci tr b tri cht, b nui dng ca ti. V ti l ci . ng thy khng, cuc i ca ti l svic . Cuc i ca ti khng c g ngoi l. C th ti c nh gi thuc giai cp trn trung lu, vtrong khong thi gian no cuc i ca ti rt vui sng, hng khi nhng nhng lc khc li chnnn, su thm v n iu. Nhng ci cht ca ngi v v con ci ti trong mt chng mc ko tira khi vic . Ti b trm ut nhng ti mun bit s tht v tt c s vic , liu rng c mt svic nh l s tht v sng v cht khng.Ci tinh thn, ci bn ng, ci bn thn, ci ti, ci con ngi, lm th no c th tp hp cng nhau?Lm th no ci vt ny li ang hin hu, m t ny sinh khi nim v ci c th, ci thuc v ti,tch bit khi tt c nhng s vt cn li? Lm th no ci xung ng ny li c thc y lm vic ci xung ng ny, thc ca bn ng ny, ci ti? Chng ta s s dng t ng ci ti bao gm conngi, tn tui, hnh dng, nhng c im, c tnh. Ci ti ny c sinh ra bng cch no? C phi citi hin hu do bi nhng c im no c chuyn giao bi cha m? C phi ci ti ch l mtchui ca nhng phn ng? C phi ci ti ch l s lin tc ca hng th k truyn thng? C phi citi c tp hp bi nhng hon cnh, qua nhng bin c, nhng s vic xy ra? C phi ci ti lkt qu ca s tin ha tin ha l qui trnh t t ca thi gian, ang cng c, ang trao s quan trngcho ci ti? Hoc l, nh mt s ngi khng nh, c bit l th gii tn gio, c phi ci v ngoi caci ti thc s cha ng trong chnh n ci linh hn theo quan nim c xa ca ngi n gio, cangi Pht gio? C phi ci ti hin hu qua x hi do con ngi to ra, x hi cng c scmnh cho ci cng thc ca bn tch ri khi phn cn li ca nhn loi? Tt c nhng s vic ny uc nhng s tht no trong chng, nhng nhn t no , v tt c nhng s vic ny cu thnh citi. V ci ti c trao tng s quan trng khng khip trong th gii ny. S din t ca ci ti trongth gii dn ch c gi l t do, v trong th gii chuyn ch, ci t do b n p, b khc t v btrng pht. V th c phi bn ni rng bn nng khi u trong a tr do bi s thi thc s hu?S vic ny cng tn ti trong ng vt, v th c l chng ta tha hng t ng vt bn nng shu ny. Ni no c bt k loi s hu no phi c s khi u ca ci ti. V t bn nng ny, phnng ny, ci ti dn dn cng c sc mnh, sinh lc, v tr nn c cng nhn hon ton. S hu mt


11/57

KRISHNAMURTI C THOI

ngi nh, s hu t ai, s hu hiu bit, s hu kh nng no tt c s vic ny l chuyn ngca ci ti. V chuyn ng ny cho cm thy ca s tch ri nh mt c th.By gi bn c th lun su hn na vo chi tit: c phi ci bn, ci ti tch ri khi phn cn li canhn loi? C phi bn, v bn c mt ci tn ring bit, mt c th vt cht ring bit, nhng khuynhhng no khc bit hn nhng khuynh hng ca mt ngi khc, c l mt ti nng c phi iu lm bn tr thnh mt c th? Khp th gii tng mi ngi chng ta tch ri khi mt ngikhc, c l mt s tht? Hay ton tng ny c l l o tng ging nh chng ta phn chia thgii ny thnh nhng cng ng, nhng quc gia ring bit, m tht ra ch l mt hnh thc c tnvinh ca ch ngha b lc? S quan tm ny n ci ti v n ci cng ng khc hn nhng cngng cn li, nhng ci ti cn li c phi trong thc t iu l tht s? D nhin bn c l ni n ltht s v bn l mt ngi M, v nhng ngi khc l ngi Php, ngi Nga, ngi n , ngiTrung Quc v vn vn. S khc bit v tn gio, vn ha v ngn ng ny gy nn s hy hoithm khc trong th gii nhng cuc chin tranh khng khip, s thit hi khng k xit. V d nhincng vy, trong nhng kha cnh no c v p tuyt vi trong n, trong din t ca nhng ti nngno , nh mt ha s, nh mt nhc s, nh mt khoa hc gia v vn vn. C phi bn s coi bn thnbn nh mt c th tch bit c mt b no tch bit m l b no ca bn v khng phi b no ca btk ngi no khc? N l suy ngh ca bn, v suy ngh ca bn c tin l khc bit vi suy ngh cangi khc. Nhng c phi suy ngh l c th? Hay l ch c suy ngh, c chia s bi tt c nhn loi,d rng bn l ngi c ti nng khoa hc nhiu nht hay l ngi dt nt, s khai nht?Tt c nhng cu hi ny v nhiu hn na ny sinh khi chng ta ang suy xt v cht ca mt con

ngi. V vy liu rng bn, ang nhn tt c s vic ny nhng phn ng, tn tui, hnh dng, hammun s hu, thi thc c tch ri khi mt ngi khc, c duy tr v tr sc bi x hi v bi tngio liu rng bn trong khi tm hiu tt c s vic ny mt cch hp l, sng sut, c l lun, c cncng nhn chnh bn thn bn nh mt c th na khng? y l mt cu hi cc k quan trng trongphm vi tm hiu ngha ca cht.Ti hiu c iu g ng ang c gng din t. Ti c c mt trc nhn, mt hiu r, rng chngno ti cn ngh ti l mt c th, suy ngh ca ti tch bit khi suy ngh ca nhng ngi khc lo uca ti, au kh ca ti tch bit khi phn cn li ca nhn loi. Ti c mt cm thy xin vui lng sali cho ti rng ti gim thiu mt s sng mnh mng phc tp thuc phn cn li ca nhn loithnh mt s vic rt nh nhoi tm thng. C phi ng ang ni rng trong thc t ti khng l mt cth? Suy ngh ca ti khng thuc v ca ti? V b no ca ti khng l ca ti, tch bit khi nhngngi khc? C phi y l iu g ng ang ng ? C phi y l iu g ng ang khng nh? C

phi y l kt lun ca ng?Nu ngi ta c php vch r, t ng kt lun khng chnh xc lm. Kt lun c ngha l khp li,ngng hot ng kt thc mt cuc bn ci, k kt mt hip c ha bnh sau mt cuc chin tranh.Chng ta khng ang kt thc bt k iu g; chng ta ch ang vch r, v chng ta phi ra khi nhngkt lun, ra khi s kt thc v vn vn. Mt khng nh nh th b gii hn, mang li nng cn cho stm hiu ca chng ta. Nhng s tht, s tht t nn tng cho l lun v nhn xt, l rng suy ngh cabn v suy ngh ca mt ngi khc u ging nhau. Din t v suy ngh ca cc bn c th khc nhau;bn c l din t mt s vic no theo mt cch nu bn l mt ha s, v mt ngi khc, khng lmt ha s, c l din t n theo mt cch khc. Bn nhn xt, nh gi, ty theo s din t, v lc sdin t phn chia bn thnh mt ha s v mt cu th bng . Nhng bn, nh mt ha s, v anh y,nh mt cu th bng , suy ngh. Cu th bng v ngi ha s chu ng au kh, bn khon, cnhiu au thng, tht vng, s hi; mt ngi tin cha v ngi khc khng tin cha, mt ngi c s

trung thnh v ngi khc khng c s trung thnh, nhng iu ny thng thng i vi tt c mi conngi, d rng mi ngi c l ngh rng anh y khc bit. Bn c l ngh rng au kh ca ti honton khc hn au kh ca ngi khc, rng c c ca ti, tuyt vng ca ti, hon ton tri ngcngi khc. Truyn thng ca chng ta l nh th, ang b iu kin ca chng ta l nh th, chng tac gio dc nh th ti l mt ngi rp, bn l mt ngi Do thi, v vn vn. V t s phn chiany ny sinh khng ch c th tch bit m cn c s khc nhau v chng tc cng chung cng ng. Cth ang ng ha anh y vi mt cng ng, vi mt quc gia, vi mt chng tc, vi mt tn gio lunlun mang li xung t gia nhng con ngi. l mt qui lut t nhin. Nhng chng ta ch quan tmn nhng kt qu, khng quan tm n nhng nguyn nhn ca chin tranh, nhng nguyn nhn ca


12/57

KRISHNAMURTI C THOI

s phn chia ny.V th chng ta ch ang vch r, khng khng nh, khng kt lun rng bn, tha bn, l phn cn lica nhn loi, theo tm l, su thm. Nhng phn ng ca bn c chia s bi tt c con ngi. Bno ca bn khng l ca bn, n tin ha qua nhiu th k ca thi gian. Bn c l b iu kin nhmt ngi Thin cha gio, tin tng vo nhng gio iu, nhng nghi l khc nhau; ngi khc ccha ring ca anh y, nhng nghi l ring ca anh y, nhng tt c s vic ny u c xp t vobi t tng. V th chng ta ang t nghi vn tht su tm hiu liu rng thc s c mt c thkhng. Chng ta l ton th nhn loi; chng ta l phn cn li ca con ngi. y khng l mt cupht biu hoang tng, lng mn, v n rt quan trng, cn thit, khi chng ta sp sa bn lun cngnhau v ngha ca cht.Bn ni g v tt c s vic ny, tha bn ?Ti phi ni rng ti qu ri ren bi tt c nhng cu hi ny. Ti khng chc chn rng ti sao ti lunlun xem bn thn ti nh l mt c th tch bit khi ng hay mt ngi no . iu g ng ni c vl s tht nhng ti phi suy ngh k cng n, ti phi c mt cht t thi gian tip thu tt c nhng svic m ng ni t trc n nay.Thi gian l k th ca trc nhn. Nu bn d tnh suy ngh k cng iu g chng ta bn lun ttrc n nay, tranh lun vi chnh bn, ci c iu g c ni, phn tch iu g chng ta ni

chuyn cng nhau, n s phi mt thi gian. V thi gian l mt nhn t qu l k trong trc nhn caci m l s tht. Du vy, chng ta s ri b vic trong chc lt nh?ng y quay tr li sau vi ngy v ng y c v yn tnh hn v kh quan tm. Sng hm c nhiumy v c th sp sa c ma. Trong vng t ny ca th gii chng cn ma nhiu thm na v rakhi nhng qu i l mt sa mc bao la. V l sa mc nn y thi tit rt lnh vo ban m.Ti quay tr li sau hai ngy yn lng suy ngh. Ti c mt ngi nh gn bin, ti sng mt mnh. N lmt trong nhng ngi nh nh vng bin v bn c ngay trc mt l bi bin v bin Thi bnh dngxanh l, v bn c th do b hng dm trn bi bin. Ti thng i do rt lu vo sng sm hocchiu ti. Sau khi gp ng ngy hm ti do b dc theo bi bin, c th khong nm dm haynhiu hn, v ti quyt nh quay tr li gp ng. Thot u tinh thn ti b bn lon nhiu lm. Ti honton khng hiu c iu g ng ang ni, iu g ng ang vch r cho ti. Mc d ti l ngi khhoi nghi v nhng vn ny, ti cho php iu g ng ang ni chon y tm tr ti. iu khng

c ngha rng tn su bn trong ti ang chp nhn hay ph nhn n, nhng n kch thch c t mca ti, v ti c mc ch khi dng t ng cho php cho php n i vo ci tr ca ti. V sau mtcht cn nhc ti leo ln xe hi li dc theo b bin v sau vng vo t lin ri n y. y l mtthung lng qu p. Ti rt sung sng khi tm c ng y. V th liu rng chng ta c th tip tciu g chng ta ang bn lun ngy hm khng?Nu ti hiu n r rng, ng ang ch ra rng ci truyn thng , ci suy ngh b iu kin lu di , cth to ra mt nhn thc c nh nh v, mt nhn thc m ngi ta sn sng chp nhn, c l khngcn nhiu t duy chp nhn tng rng chng ta l nhng c th ring bit; v khi ti suy nghnhiu hn v n ti ang s dng t ng suy ngh trong ngha thng thng ca n, ang ngh,ang bin minh, ang nghi vn, ang bn ci n nh th ti ang c mt cuc tho lun vi chnhmnh, mt cuc i thoi rt lu, v ti ngh rng ti thc s nm bt c iu g bao hm trong . Tihiu c iu g chng ta gy ra cho th gii diu k m chng ta ang sng trong . Ti hiu cton b chui din tin ca lch s. V sau nhng cn nhc n o ti lui ca t tng ti thc s hiuc chiu su v s tht ca iu g ng ni. V th nu ng c thi gian ti mun tho lun suthm na vo tt c s vic ny. Ti tht lng n y tm ra, nh ng bit, v cht, nhng ti thy squan trng ca vic bt u hiu r v chnh bn thn ca mt con ngi, v qua cnh ca ca ci ti nu ngi ta c th dng t ng tm n c nghi vn ca cht l g.Nh chng ta ni vo mt ngy no , chng ta chia s, tt c nhn loi chia s, nh sng mt tri[ng khng ni iu ny]; nh mt tri khng l ca bn hay ca ti. N l mt nng lng cho ssng m tt c chng ta cng chia s. V p ca mt mt tri hong hn, nu bn ang nhn ngm ntht nhy cm, c chia s bi tt c con ngi. N khng l mt tri ca bn pha ty, pha ng,pha bc hay pha nam; chnh mt tri hong hn l quan trng. V thc ca chng ta, trong gm c


13/57

KRISHNAMURTI C THOI

nhng hnh ng v nhng phn ng ca chng ta, nhng khun mu v nhng nim ln nhng tng ca chng ta, nhng c cu ca nim tin, nhng hc thuyt, nhng s hi, nhng vui th, strung thnh, th phng mt iu g m chng ta chiu ri, nhng su thm, nhng au bun vkh s ca chng ta mi s vic ny u c chia s bi tt c con ngi. Khi chng ta au khchng ta bin n thnh mt s vic c th. Chng ta loi ra tt c au kh ca nhn loi. Ging nhvui th; chng ta x l vui th nh mt vt ring t, vui th ca chng ta, s hng khi ca n v vnvn. Chng ta qun rng con ngi d nhin gm c ph n, m chng ta khng cn lp li rng conngi b thi gian gy au kh khng k xit. V au kh l nn tng m tt c chng ta u biu kin. N c chia s bi tt c nhn loi.V th thc ca chng ta thc s khng l thc ca bn hay thc ca ti; n l thc ca conngi, c tin ha, c pht trin, c tch ly qua nhiu, nhiu th k. Trong thc l lngtrung thnh, thn thnh, tt c nhng nghi l m con ngi sng ch. N thc s l mt hot ngca t tng; chnh t tng to ra ci cha ng cch c x, hnh ng, vn ha, kht vng;ton th hot ng ca con ngi l hot ng ca t tng. V thc ny l bn ng, l ci ti lthuc, ci ti lm ch, ci bn thn, ci c tnh nhn cch v vn vn. Ti ngh rng rt cn thit phihiu r s vic ny thu o, khng ch qua bn ci, l lun nhng su thm, ging nh mu trong ttc chng ta, l thnh phn ca chng ta, l bn th, qui trnh t nhin ca tt c con ngi. Khi ngi tanhn ra s vic ny trch nhim ca chng ta tr nn cc k quan trng. Chng ta phi chu trch nhimcho mi s vic ang xy ra trong th gii chng no ci cha ng trong thc ca chng ta cn tiptc. Chng no s s hi, nhng dn tc, s thi thc thnh cng, bn bit ton b s vic

chng no ci cha ng cn tn ti chng ta cn l thnh phn ca nhn loi, thnh phn cachuyn ng nhn loi .

y l iu quan trng cn phi hiu r tng tn. iu nh th ny: ci ti c tp hp bi ttng. T tng khng l, nh chng ta ni, t tng ca bn hay t tng ca ti; suy ngh khngl suy ngh c th. Suy ngh c chia s bi tt c nhn loi. V khi ngi ta thc s hiu thu o ngha v s quan trng ca vic ny, sau ti ngh chng ta c th thy c bn cht ca cht l g.L mt a tr ng l bn tri theo mt dng sui nh chy ng c dc mt thung lng b t v chthp, nhng dng nc chy mi lc mt nhanh hn, v qung mt ci g , nh l mt que ci, vodng sui v tri theo n, xung mt con dc, leo ln mt g t nh, xuyn qua mt khe nt tritheo n cho n khi n i qua mt thc nc v bin mt. Bin mt ny l cuc sng ca chng ta.Cht c ngha l g? Chnh ci t ng, ci cm thy kinh hi v cht l g? Chng ta c v khng bao gichp nhn n.

Th t, ngy 16 thng 3 nm 1983.(Tip tc cuc i thoi ngy 15)Con ngi git con ngi trong nhng trng thi khc nhau ca ci tr. Anh y git cht anh y vnhng l do tn gio, anh y git cht anh y v nhng l do yu nc, v ha bnh, git cht anhy qua chin tranh c t chc. y l s mng ca chng ta, git chc ln nhau khng ngng ngh.Tha bn, bn c khi no suy ngh v loi git chc ny, ni thng kh no xy ra cho con ngi s au kh v tn ca nhn loi xy ra qua nhng thi i, nhng git nc mt, s dn vt, s nhn

tm, s s hi v tt c git chc? V n vn cn ang tip tc. Th gii y bnh hon. Cc chnh trgia, d l phe t, phe hu, phe trung lp hay c ti, s khng mang li ha bnh. Mi ngi chng tau c trch nhim, v v c trch nhim chng ta phi thy rng s tn st ny bt buc phi kt thc cho chng ta sng trn qu t ny, qu t ca chng ta, trong v p v ha bnh. l mt thm kchkhng khip m chng ta khng ng u hay khng mun gii quyt. Chng ta giao li tt c vic cho cc chuyn gia; v s nguy him ca cc chuyn gia cng nguy him nh mt ci vc su hay mtcon rn c.V vy gt b tt c s vic qua mt bn, ngha ca cht l g? i vi bn, tha bn, cht c nghal g?


14/57

KRISHNAMURTI C THOI

i vi ti n c ngha rng tt c s vic m ti l, tt c s vic m ti l, bng nhin kt thc bimt bnh tt, tai nn no hay tui gi. D nhin ti c v ni chuyn vi nhng ngi chu , vinhng ngi n , vi h u c mt nim tin trong lun hi. Ti khng hiu iu ny c tht haykhng, nhng theo ng mc m ti c th hiu c, cht c ngha l kt thc ca mt s vt angsng; cht ca mt ci cy, cht ca mt con c, cht ca mt con nhn, cht ca ngi v v con citi, mt kt thc bt ng, mt chm dt t ngt ca ci g sng lin tc cng tt c nhng k nimca n, nhng tng, au kh, lo u, nhng vui v, nhng thch th, ang cng nhau nhn ngm honghn tt c vic kt thc. V hi tng ca tt c vic khng nhng mang li nc mt m cnph by s tht ca s yu ui ring ca ngi ta, s c c ring ca ngi ta. V tng ca chia lykhi khng cn v v con ci ca ngi ta, khng cn nhng s vic m ngi ta lm vic cho, p, ghi nh, bm vu, nhng quyn luyn v au thng ca quyn luyn tt c nhng vic vnhiu thm na t ngt kt thc. Ti ngh chng ta thng thng c nh th, cht c ngha nh th.

i vi ti n l kt thc.C mt bc nh ca ngi v v cc con ti trn cy n dng cm trong ngi nh nh ca ti bn bbin. Chng ti thng cng nhau chi n. C hi tng v h trong bc nh trn cy n, nhng thcti qua ri. Hi tng l au kh, hay hi tng c l cho bn mt thch th, nhng thch th hinht nha v au kh ang ln t hn. i vi ti tt c vic c ngha l cht.Chng ti c mt con mo ca nc Iran rt p, mt con vt rt d thng. V vo mt bui sng n cht. N nm trn li vo trc ngi nh. Chc l n n mt th g n ka, khng cn sinhkh, khng cn ngha; n s khng bao gi ku na. l cht. Kt thc ca mt cuc sng th, hay l

kt thc ca mt em b s sinh. Hi trc ti c trng mt cy con nh xu v ha hn s tng trngthnh mt ci cy khe mnh. Nhng mt ngi no v v khng quan st khi i ngang qua, gim ln n, v n s khng bao gi l mt ci cy to. cng l mt hnh thc ca cht. Kt thc camt ngy, mt ngy c cc hay phong ph v p, cng c th gi l cht. Khi u v kt thc.Tha bn, sng l g? T khonh khc ngi ta c sinh ra n khi ngi ta cht, sng l g? Hiuc phng cch chng ta sng rt quan trng ti sao chng ta sng theo phng cch ny sau qunhiu th k. N ty thuc vo bn, c phi vy khng, tha bn, c phi n l mt tranh u lin tc haykhng? Xung t, au thng, vui v, thch th, lo u, c c, trm ut, v lm vic, lm vic, lm vic,lao dch v nhng ngi khc hay v bn thn; ch k v c l thnh thong rng lng, k, ni gin, cgng trn p s gin d, bung th s gin d thnh cung bo, v vn vn. y l iu g chng tagi l sng nhng git nc mt, ci ct, au kh, v th phng mt th g m chng ta sngch; sng cng nhng di tr, nhng o tng v cm hn, mt mi v tt c mi s vic, chn nn,

khng c ngha: y l cuc sng ca chng ta. Khng ch l cuc sng ca bn m cn l cuc sngca tt c nhng con ngi trn qu t ny, hy vng tu thot khi tt c n. Qui trnh ca th phng,thng kh, s hi ny xy ra t nhng ngy c xa n by gi lao ng, xung t, au thng,hoang mang, hoi nghi, v vui v ln ci a. Tt c vic ny l thnh phn trong s tn ti ca chngta.Kt thc tt c vic ny c gi l cht. Cht kt thc tt c nhng quyn luyn ca chng ta, d hiht hay su m nh th no chng na. Quyn luyn ca v thy tu, v kht s, quyn luyn ca ngini tr, quyn luyn gia nh ca mt ngi, mi hnh thc ca quyn luyn phi kt thc cng cht.C v s vn bao hm trong vic ny: th nht, nghi vn v s bt t. C mt s vic nh l bt tkhng? l, ci m khng cht, v cht m ch ci m bit cht. Bt t l ci ngoi thi gian v honton khng thc v s kt thc ny. Ci bn ng, ci ti, c bt t khng? Hay n c bit cht khng?Ci bn ng khng bao gi c th tr thnh bt t. Ci ti l thuc, ci ti lm ch, cng tt c phmcht ca n c gom gp vo nhau qua thi gian, m l t tng; ci bn ng khng bao gi c th

tr thnh bt t. Ngi ta c th sng ch mt tng ca bt t, mt hnh tng, mt v cha, mt bcnh v bm vo ci ri rt ra c s an i t n, nhng ci khng l bt t.Th hai [vn ny hi phc tp mt cht]: liu rng c th sng cng cht? Khng phi tng bnhhon, khng phi trong bt k hnh thc t hy hoi no. Ti sao chng ta li phn chia cht khi sng?Cht l thnh phn ca cuc sng chng ta, n l thnh phn ca s tn ti ca chng ta cht v sng,v sng v cht. Chng khng tch la. Ganh t, tc gin, au kh, c c, v vui th m ngi ta c, mchng ta gi l sng, v s vic c gi l cht ti sao li tch ri chng? Ti sao li t chng cchxa hng dm? Vng, cch xa hng dm ca thi gian. Chng ta chp nhn cht ca mt ng c gi. iu t nhin. Nhng khi mt ngi tr cht v mt bnh tt hay tai nn no , chng ta phn khng n.Chng ta ni rng vic khng cng bng, n khng nn nh th. V th chng ta lun lun ang tch


15/57

KRISHNAMURTI C THOI

ri sng v cht. y l vn chng ta nn tra xt, hiu r hay khng x l nh mt vn , nhnghy nhn, thy nhng m ch bn trong ca n, khng di gt.Mt cu hi khc l vn thi gian thi gian bao hm ang sng, ang hc, ang tch ly, ang hnhng, ang lm, v kt thc ca thi gian nh chng ta bit n; thi gian tch ri sng khi kt thc.Ni no c tch ri, phn chia, t y n , t ci g l n ci g nn l, thi gian u lin quan.Duy tr s phn chia ny gia ci c gi l cht v ci c gi l sng, i vi ti l mt nhn tchnh.Khi c s phn chia ny, s tch ri ny c s hi. Lc c n lc ch ng s hi v tm kim c c an i, tha mn, c c cm gic lin tc. [Chng ta ang ni v th gii tm l chkhng phi th gii vt l hay th gii k thut]. Chnh thi gian gom gp ci bn ng vo chung vchnh t tng duy tr ci ti, ci bn ng. c g ngi ta c th thc s hiu r ngha ca thigian v s phn chia, s tch ri, thuc v tm l, ca con ngi chng li con ngi, chng tc chngli chng tc, mt loi vn ha chng li mt loi khc. S tch ri ny, s phn chia ny, c to rabi t tng v thi gian, ging nh sng v cht. V sng mt cuc sng cng cht c ngha l mtthay i su sc trong ton b quan im v s hin hu. Kt thc s quyn luyn m khng cn thigian v ng c, l cht trong khi sng.Tnh yu khng c thi gian. N khng l tnh yu ca ti khc bit vi tnh yu ca bn. Tnh yu khngbao gi ring t; mt ngi c l yu mt ngi khc nhng khi tnh yu b gii hn, b thu hp vomt ngi, lc n ngng l tnh yu. Ni no thc s c tnh yu ni khng c s phn chia cathi gian, bao gm t tng v tt c nhng phc tp ca cuc sng, mi au kh v hoang mang,

nhng ng vc, nhng ghen tung, nhng lo u. Ngi ta phi ch nhiu n thi gian v t tng.Khng c ngha rng ngi ta phi sng ch trong hin ti, iu s hon ton v ngha. Thi gian lqu kh, c b sung v tip tc nh tng lai. N l mt bin thin v t tng kin tr, bm cht von. N bm vo mt ci g m chnh n to ra, sp xp vo chung.Mt cu hi khc l: v con ngi i din ton th nhn loi bn l ton th nhn loi, khng phi idin n, chnh xc bn l th gii v th gii l bn chuyn g xy ra khi bn cht? Khi bn hay mtngi khc cht, bn v ngi khc l biu th ca dng sng rng ln kia gm hnh ng v phn ngca nhn loi, dng sng ca thc, ca cch c x v vn vn: bn thuc v dng sng . Dng sng iu kin ci tr con ngi, b no con ngi, v chng no chng ta cn b iu kin bi thamlam, thm kht, s hi, thch th, sung sng, chng ta vn l thnh phn ca dng sng . Cc bphn c th ca bn c l kt thc nhng bn thuc v dng sng , v bn l, trong khi ang sng,chnh l dng sng . Dng sng , ang thay i, lc ny chm, lc khc nhanh, su v nng, b thuhp bi c hai b v ph v s thu hp vo khi nc mnh mng chng no bn cn thuc v

dng sng , bn khng c t do. Khng c t do khi thi gian, khi hoang mang v au kh ca ttc nhng k nim v nhng quyn luyn c tch ly. Ch khi no c kt thc ca dng sng , ktthc, khng phi bn ra khi n v tr thnh mt ci g khc na, nhng kt thc ca n, ch n lc mi c mt kch thc hon ton khc bit. Kch thc khng th o lng c bng t ng. Ktthc khng c mt ng c l ton b ngha ca cht v sng. Ci gc ca thin ng trong sng vcht.

Th nm, ngy 17 thng 3 nm 1983.Sng nay nhng m my rt thp. m qua c ma, khng nhiu lm nhng trao tng cho qu ty nc, mu m, v cht dinh dng. Ci nng lng to ln m con ngi tiu dng trn qu tny, s tin b cng ngh s trong nm mi nm qua, tt c sng ngi u b nhim v s lngph nng lng trong cc tr gii tr v tn ny, suy xt k cng ta thy rng, tt c s vic dng nhqu l lng v qu bnh hon i vi mt bui sng nh th ny cng nhng qu i ang tri ni bnhbng gia nhng m my v cng nhng bu tri kia.Trn hng hin sng nay thi gian khng gn gi con ngi na, thi gian nh chuyn ng, thi gian


16/57

KRISHNAMURTI C THOI

nh i t y n , thi gian hc hi, thi gian hnh ng, thi gian nh mt phng tin thay i t vic ny sang vic khc trong nhng s vic thng thng ca cuc sng. Ngi ta c thhiu r rng thi gian rt cn thit hc mt ngn ng, hc mt k nng, to ra mt chic mybay, lp rp mt my vi tnh, i li khp th gii; thi gian ca tui tr, thi gian ca tui gi, thigian mt tri ln v thi gian mt tri mc chm chm trn nhng qu i, nhng ci bng di rav s tng trng ca mt ci cy ang t t ln ln, thi gian tr thnh mt ngi lm vn gii,mt ngi th mc gii v vn vn. Trong th gii vt cht, trong hnh ng vt l, thi gian hc hitr nn cn thit v hu ch.C phi cng cch s dng thi gian nh th m chng ta chuyn qua, m rng vo trong th gii tinhthn hay khng? M rng cch suy ngh, hnh ng, hc hi ny vo th gii bn trong ca ln da, volnh vc ca tinh thn, nh l hy vng, nh l tr thnh mt th g ; nh l t tu dng? iu nghera kh v l thay i t vic ny n vic khc, t ci g l n ci g nn l. Thi gian l cn thit,con ngi ngh, thay i ton b cht lng phc tp ca bo lc thnh khng bo lc.Ngi yn lng mt mnh, nhn xung thung lng, rng v di, gn nh bn c th m c nhng dycam, nhng vn cy c chm sc cn thn. Nhn v p ca qu t, ca thung lng, khng linquan n thi gian, nhng th hin iu trc nhn trn mt khung vi v hay vo mt bi th cn thigian. C l chng ta s dng thi gian nh mt phng tin tu thot khi ci g l, khi chng ta l g,khi tng lai s l g cho chnh chng ta v cho phn cn li ca nhn loi.Thi gian trong lnh vc tm l l k th ca con ngi. Chng ta mun tinh thn c tin ha, tngtrng, khuch trng, pht trin ht kh nng tnh cch, thng hoa chnh n thnh mt s vic g tt

lnh hn iu g n l by gi. Chng ta khng bao gi nghi vn gi tr ca mt khao kht nh th, camt quan nim nh th; chng ta d dng, c l vui v, chp nhn rng tinh thn c th tin ha, thnghoa, v rng vo mt ngy no s c ha bnh v hnh phc. Nhng tht ra khng c s tin ha vtm l.C mt con chim p rui ang bay t bng hoa ny sang bng hoa khc, rc r trong nh sng tnhny, vi sinh lc trn y trong con vt nh b . S mau l ca i cnh, theo ng nhp iu, u nl lng; c v rng n c th chuyn ng tin v trc v li li sau. N l con vt tuyt vi nhnngm, cm thy s thanh t, mu sc rc r, v kinh ngc v v p ca n, rt nh nhn rt lanh lv bay vt i tht mau. V c mt con chim nhi ging trn ng dy in thoi. Mt con chim khcang u trn ngn cy nhn xung ton th gii. N trn na ting ng h, khng bao ginhc nhch nhng ang nhn, chuyn ng ci u nh xu thy rng khng c g nguy him. V ncng vy by gi bay i ri. Nhng m my ang bt u tri khi nhng qu i, v nhng qu i

c mu xanh l lng lm sao.Nh chng ta ang ni, khng c s tin ha thuc tm l. Tinh thn khng bao gi c th tr nn haytng trng hay thng hoa thnh mt s vic no m n khng l. T kiu v ngo mn khng thbin thnh tt lnh hn nhng lun t kiu hn, ch k cng khng th, l s mng chung ca tt ccon ngi, tr nn mi lc mt ch k hn, mi lc mt cng c bn cht ring ca n. Kh kinh hi khinhn ra rng ci t ng hy vng cha ng ton th th gii ca tng lai. Chuyn ng ny t ci gl n ci g nn l l mt o tng, chnh l mt li ni lo, nu ngi ta c th dng t ng .Chng ta cng nhn iu g con ngi lp li xuyn sut mi thi i nh mt s tht, nhng khichng ta bt u t cu hi, nghi ng, chng ta c th thy rt r rng, nu chng ta mun thy n mkhng che giu ng sau hnh nh no hay cu trc t ng p no , bn cht v cu trc caci tinh thn, ci bn ng, ci ti. Ci ti khng bao gi c th tr thnh mt ci ti tt lnh hn. N sc gng c nh vy, n ngh n c th, nhng ci ti vn cn trong nhng hnh thc vi t. Ci ti nnp trong nhiu lp bc ngoi, trong nhiu cu trc; n thay i t thi gian ny qua thi gian khc,

nhng lun c ci ti ny, ci hot ng t cho mnh l trung tm v phn cch ny m tng tngrng vo mt ngy no n s bin chnh n thnh mt th g m hin nay n khng l.V th ngi ta hiu rng khng c s tr thnh ca ci ti, ch c s kt thc ca ch k, ca lo u, caau thng v su kh m l nhng cha ng ca ci tinh thn, ca ci ti. Ch c kt thc tt c svic , v kt thc khng i hi thi gian. Khng phi rng tt c s vic s kt thc vo ngymt. N s ch kt thc khi c trc nhn c chuyn ng ca n. Trc nhn khng ch khch quan,khng c bt k thnh kin, khuynh hng, m cn trc nhn khng cn tt c nhng tch ly ca qukh; chng kin tt c s vic ny m khng cn ngi quan st ngi quan st thuc v thi gian vd anh y c l mun to ra mt thay i trong bn thn nhiu bao nhiu chng na, anh s lun lunl ngi quan st; nhng hi tng, d thch th nhiu, khng c thc t, chng l nhng s vic ca


17/57

KRISHNAMURTI C THOI

qu kh, qua ri, kt thc, khng cn sinh kh: ch trong ang quan st khng ngi quan st,ngi quan st l qu kh, ngi ta mi c th thy c bn cht ca thi gian v kt thc ca thigian.Con chim p rui quay tr li. Mt tia sng mt tri xuyn qua nhng m my v chp cn, le sng mu sc ca n cng ci m mng di v s lanh l ca cp cnh kia. Nhn ngm thun tu

con chim nh xu , khng c bt k phn ng no, ch nhn ngm n, chnh l nhn ngm trn vn thgii ca v p.Vo mt ngy no ti nghe ng ni rng thi gian l k th ca con ngi. ng vn tt giithch v n. N c v l mt cu pht biu tht xc phm. V ng cng pht biu nhng cu tng tkhc. Mt s cu ti khm ph l ng, t nhin, nhng ci tr ca con ngi khng bao gi d dnghiu r c ci m l thc ti, s tht, chn l. Ti ang hi bn thn, v ti hi nhng ngikhc na, ti sao nhng ci tr ca chng ti tr nn ti tm nh th, chm chp nh th, ti saochng ti khng th ngay lp tc hiu r c mt s vic no l gi di hay l thc s? Ti saochng ti li cn nhng ging gii m c v qu hin nhin khi ng gii thch chng? Ti sao ti, vbt k ai trong chng ti, li khng thy c s tht ca s kin ny? Chuyn g xy ra cho nhngci tr ca chng ti? Ti mun, nu ti c php, c mt cuc i thoi vi ng v vn , tm rati sao ci tr ca ti li khng tinh t, li khng nhy bn. V liu rng ci tr ny, ci tr c o to

v gio dc, c th thc s, su thm tr nn tinh t v nhy bn, hiu r mt s vic no ngay tckhc, ci cht lng v s tht hay s gi di ca n?Tha bn, chng ta hy bt u tm hiu ti sao chng ta tr nn nh th ny. Chc chn n khnglin quan n tui gi. c phi l cch sng ca chng ta ru ch, ht xch, thuc men, s hi h,s r ri, s bn rn lin tc? C bn ngoi ln bn trong chng ta b bn rn vo mt s vic no .

c phi l bn cht ca hiu bit? Chng ta c o to thu lm hiu bit qua trng caong, i hc, hay qua lm mt cng vic i hi kho lo. Hiu bit c l mt trong nhng yu t dnn km st v tinh t khng? Nhng b no ca chng ta ngp y qu nhiu d kin, chng gomgp qu nhiu thng tin, t truyn hnh v t mi ngun nht bo ln tp ch, v chng ang ghi nh libng mi kh nng m chng c c; chng ang thu nhn, ang bm cht. V th c phi hiu bit lmt trong nhng yu t hy hoi s tinh t khng? Nhng bn khng th gt b hiu bit ca bn hayct n i; bn phi c hiu bit. Tha bn, bn phi c hiu bit li mt chic xe hi, vit mt lth, thc hin nhng cng vic lm n khc nhau; thm ch bn phi c mt loi hiu bit no cm mt ci xung. D nhin bn phi c hiu bit. Chng ta phi c hiu bit trong cng vic hng ngyca th gii vt cht.Nhng chng ta ang ni v s hiu bit c tch ly trong th gii tm l, s hiu bit bn c vngi v, nu bn c mt ngi v; hiu bit khi sng vi ngi v mi ngy hay nm mi nm lm chai l b no ca bn, phi vy khng? Tt c nhng k nim, nhng hnh nh u c lu tr . Chng ta ang ni v loi hiu bit bn trong ny. Hiu bit c nhng tinh t v hi ht ring can: khi no nhng b, khi no khng c, khi no thu nhn v khi no khng thu nhn, nhng chngta ang hi: hiu bit khng lm cho ci tr ca bn, b no ca bn, b my mc, b lp li bi thiquen hay sao? Quyn t in bch khoa c tt c hiu bit ca tt c mi ngi vit trong n. Ti sao likhng hiu bit trn k v s dng n khi cn thit? ng mang n trong b no ca bn.Chng ta ang hi: hiu bit c ngn cn hiu r ngay lp tc, trc nhn tc khc, m mang li thayi, tinh t khng trong nhng t ng? C phi chng ta b iu kin bi nhng t bo, bi x hichng ta sng m, mt cch tnh c, chng ta to ra, v mi con ngi t nhng th h qu kh n

hin ti to ra x hi ny d trong vng t ny trn th gii hay bt k vng t no khc? N cang b iu kin bi nhng tn gio to khun mu cho suy ngh ca chng ta khng? Khi bn cnhng nim tin mnh lit vo nhn vt no , vo hnh nh no , chnh ci sc mnh ngn cn stinh t, s nhy bn.C phi chng ta lin tc b bn rn n khng cn khng gian trong qu tim, trong ci tr ca chngta khng gian c bn ngoi ln bn trong? Chng ta cn mt t khng gian, nhng bn khng th ckhng gian thuc vt l nu bn trong mt thnh ph ng c, hay b chen chc trong gia nh bn, bnhi nht bi tt c nhng n tng bn thu nhn, nhng p lc. V theo tm l phi c khng gian khng phi khng gian m t tng c l tng tng ra, khng phi khng gian ca c lp, khng phi


18/57

KRISHNAMURTI C THOI

khng gian phn chia con ngi, theo chnh tr, theo tn gio, theo chng tc, khng phi khng giangia nhng chu lc, nhng mt khng gian bn trong m khng c trung tm. Ni no c mt trung tmni c mt chu vi, c mt ng trn. Chng ta khng ang ni v khng gian nh th.V c phi cn mt l do khc m ti sao chng ta khng tinh t, nhy bn, l v chng ta tr thnhnhng chuyn gia? Chng ta c l nhy bn trong chuyn mn ring ca chng ta, nhng ngi ta thi, nu ngi ta c o to, c chuyn mn ha, liu rng c bt k hiu r no v bn cht casu kh, au thng, c c v vn vn. D nhin bn khng th c o to c mt ci tr r rngv tt lnh; ci t ng c o to c l b iu kin. V lm th no ci tr b iu kin li c th rrng c?V th tt c nhng s vic ny c l l nhng yu t, tha bn, ngn cn chng ta khng c mt ci tr

r rng, tinh t v tt lnh.Cm n ng, tha ng, v cuc ni chuyn vi ti. C l, v ti hy vng rng, mt s vn ng vani khng phi v ti hiu r n hon ton nhng v rng mt s trong nhng vn ng va nis gieo mm trong ti v v rng ti s cho php ci ht ging ln ln, mc xum xu khng b cn tr.C l sau ti c th hiu rt nhanh mt iu g , nhn thc mt iu g m khng cn qu nhius phn tch bng t ng, v s nhng li ging gii v vn vn. Xin cho ng, tha ng.

Th su, ngy 18 thng 3 nm 1983.Ti khu cho chim n c hn mt t chim ang ku ru rt, m nhng ht ng cc, tranh ginh, nh nhau,v khi mt con chim ln bay n tt c nhng con chim nh vy cnh bay t tung. Khi con chim ln bayi ri tt c bn chng quay tr li, lu lo, ci c, ru rt, to ra kh nhiu n o. Lc ny mt con mo ingang qua v c s no ng, nhng ting rt v tht nhiu ln xn. Con mo b ui i l mt trongnhng con mo hoang, khng phi mt con mo nui; c nhiu mo hoang quanh y thuc mi kch c,hnh th v mu sc khc nhau. Ti khu cho n sut ngy u c chim chc, nhng con nh v nhngcon ln, v ri th mt con chim gi ci la mng mi sinh vt, ton b v tr, v ui nhng con chim

khc i hay ng hn chng bay i khi n n. Chng rt cnh gic nhng con mo. V khi chiu tin gn mi chim chc u i ht li tnh lng, yn n, thanh bnh. Nhng con mo n v i, nhngkhng cn nhng con chim.Sng hm nhng m my y nh sng v trong khng kh c s ha hn ca nhiu cn ma hnna. Trong vi tun qua c ma lin tc. C mt ci h nhn to v mc nc dng ln ngay mpb. Tt c nhng chic l xanh, nhng lm bi v nhng cy cao ang ch i mt tri, khng rc rlm nh mt tri California; n khng l dng trong nhiu ngy ri.Ngi ta thc mc khng hiu tng lai ca nhn loi s ra sao, tng lai ca cc em b kia m bntrng thy ang la ht, ang n a nhng khun mt rt d thng, thanh thot v hnh phc nh th

tng lai ca cc em ra sao? Tng lai l s vic g chng ta l lc ny. iu ny c lch schng minh trong nhiu ngn nm sng v cht, v mi cng vic nhc nhn ca cuc sng chng ta.Chng ta c v chng lu tm g n tng lai c. Chng ta xem thy trn truyn hnh nhng gii tr v

tn t sng n khuya, ngoi tr mt hay hai knh, nhng chng qu vn tt v khng nghim tc lm.Tr em c gii tr. Tt c nhng knh thng mi u duy tr cm gic rng bn ang c gii tr. Vvic ny hu nh ang xy ra khp mi ni trn th gii. Tng lai ca cc em b ny s ra sao? C giitr v th thao ba mi, bn mi ngn ngi ang xem, ang la ht khan c c hng, c v mt tngi trong mt sn vn ng. V bn cng i xem mt bui l no c trnh din trong mt thnhng ln, mt nghi thc tn gio no , v vic cng l mt hnh thc gii tr, ch c bn gi n lthing ling, tn gio, nhng n vn l mt gii tr mt tri nghim lng mn y cm tnh mt cmxc ca s cung tn. Quan st tt c s vic ny trong mi vng t khc nhau ca th gii, quan stci tr b bn rn bi vui chi, gii tr, th thao, ngi ta chc chn phi hi, nu ngi ta trong chngmc no c quan tm n: tng lai l g? Chc chn ging ht trong nhng hnh thc khc? Mun


19/57

KRISHNAMURTI C THOI

v vui chi gii tr?V th bn phi suy xt k, nu bn hon ton thc c chuyn g ang xy ra cho bn, nhng thgii ca gii tr v th thao ang thu ht ci tr ca bn, ang nh hnh cuc sng ca bn nh th no?Tt c vic ny ang dn ti u? Hay c l bn chng quan tm g c? Bn c th khng quan tm nngy mai. C th bn khng thm suy ngh v n, hoc l, nu c, bn c l ni rng n qu phc tp,qu kinh hi, qu nguy him khi ngh v nhng nm sp n khng phi v tui gi ring ca bnnhng v s mng, nu chng ta c th dng t ng , kt qu ca cch sng hin nay ca chng ta, bngp y mi loi theo ui v cm gic tr tnh, xc cm ln lng mn v ton th gii ca vui chi giitr ang tc ng vo ci tr ca bn. Nu bn hon ton thc c tt c s vic ny, tng lai canhn loi l g?Nh chng ta ni lc trc, tng lai l ci g bn l lc ny. Nu khng c thay i khng phinhng sa i trn b mt, nhng iu chnh hi ht ph hp n bt k khun mu no, thuc chnhtr, thuc tn gio hay x hi, nhng s thay i su sc hn, i hi ch ca bn, trn trng ca bn,thng yu ca bn nu khng c mt thay i c bn, tng lai l iu g m bn ang lm mi ngyca cuc sng chng ta trong hin ti. Thay i l mt t ng kh kh khn. Thay i n ci g? Thayi n mt khun mu khc? n mt khi nim khc? n mt c cu tn gio hoc chnh tr nokhc? Thay i t s vic ny qua s vic khc? iu vn cn trong lnh vc ca t tng, hay trong lnh vc ca ci g l. Thay i n ci b chiu ri bi t tng, b lp thnh cng thc bi ttng, b khng nh theo vt cht.V th ngi ta phi tm hiu cn thn t ng thay i ny. Liu rng c mt thay i nu c mt ng

c hay khng? Liu rng c mt thay i nu c mt phng hng ring, mt ch n ring, mt ktlun c v khn ngoan, hp l? Hay c l mt cm t p hn kt thc ca ci g l. Kt thc, khngphi chuyn ng ca ci g l n ci g nn l. iu khng l thay i. Nhng t ng kt thc, tng ngng li, ci t ci t ng ng l g y? Ti ngh t ng kt thc l mt t ng chp nhnc v vy chng ta hy dng t ng . Kt thc. Nhng nu kt thc c mt ng c, mt mc ch,l mt vn ca s quyt nh, lc n ch l mt thay i t s vic ny qua mt s vic khc. Tng quyt nh ng hnh ng ca ch. Ti s lm vic ny; ti s khng lm vic kia. Khi hammun chen vo ng thi kt thc, ham mun tr thnh nguyn nhn ca kt thc. Ni no c mtnguyn nhn ni c mt ng c v v th khng c kt thc thc s .Th k hai mi c qu nhiu thay i c to ra bi hai cuc chin tranh khm khc, v ch nghaduy vt bin chng, v ch ngha hoi nghi nhng tn iu, nhng hot ng, nhng nghi l tn gio vvn vn, ngoi tr th gii cng ngh to nn rt nhiu thay i, v s c nhiu thay i thm na khimy vi tnh c pht trin hon ton bn ch mi im xut pht ca n. Lc m my vi tnh thu

tm quyn hnh lnh o, iu g s xy ra cho nhng ci tr ca con ngi chng ta? l mt vn khc hn m chng ta s bn n khi c dp.Khi cng ngh gii tr cai qun, nh n ang t t tc ng lc ny, khi nhng ngi tr tui, nhng sinhvin hc sinh, tr em, lin tc b xi gic v kch ng n vui th, n th hiu s thch, n khoi lcgic quan, nhng t ng km hm v mc mc khng cn c nhc n, thm ch chng khi no thmngh n. S kh hnh ca nhng thy tu, nhng kht s, nhng ngi khc t th gii, khoc vothn th h mt b ng phc no hay ch mt mnh vi khc t th gii vt cht ny chc chnkhng l mc mc. C th bn s khng thm lng nghe iu ny, lng nghe nhng hm ca mc mcl g. Khi bn c nui nng t nin thiu gii khuy hoc ln trnh khi chnh bn nh vo gii tr,tn gio hay hnh thc khc, v khi hu ht nhng nh tm l hc u ni rng bn phi bc l mi thbn cm thy v rng mi hnh thc km hm hay ch ng u l nguyn nhn gy tn hi, dn n vs dng lon thn kinh, t nhin bn ln su mi lc li nhiu thm vo th gii ca th thao, vui chi,gii tr, tt c gip bn tu thot khi chnh bn, khi bn l g.Hiu r bn cht ca bn l g, khng c mi xuyn tc, khng c mi thnh kin, khng c mi phnng n nhng iu bn khm ph v bn l g, l khi u ca mc mc. Quan st, thc, v mi mtt tng, mi mt cm gic, khng km hm n, khng kim sot n, nhng quan st n, ging nhquan st mt con chim ang bay, khng c nhng thnh kin v xuyn tc ring ca bn quan st to ra mt tnh thc l thng ca mc mc vt khi mi km hm, mi i x ngu xun vi bn thnv mi tng t tu dng, t thnh tu ny. Tt c s vic kh tr con. Trong quan st ny c ct do v hn v trong t do c cm thy cao qu ca mc mc. Nhng nu bn ni tt c s vic nycho mt nhm sinh vin hc sinh hay tr em ngy nay, chng c th chn nn nhn ra ca s v th giiny xi gic vic theo ui vui th ring ca n.Mt con sc ln mu nu vng tut xung t mt ci cy v chy thng n khu cho n, nhm nhp mt


20/57

KRISHNAMURTI C THOI

t ht, ngi ngay trn ng ht , nhn quanh bng i mt to trn, ui vnh ln, un cong, mt con vttuyt vi. N ngi trong chc lt hay nh th, leo xung, men theo mt t tng v sau phng vtn ci cy ri leo ln, v bin mt.C v rng con ngi lun lun tu thot khi chnh anh y, khi anh y l g, khi anh y ang i u,khi tt c vic ny hm g v tr, cuc sng hng ngy ca chng ta, ang cht v ang khi u.

L lng khi chng ta khng bao gi nhn ra rng d chng ta c th tu thot khi chnh mnh nhiu baonhiu chng na, d chng ta lang thang i khi c thc, c hay v tnh, nh nhim nhiu bao nhiuchng na, s xung t, s vui th, s au kh, s s hi v vn vn lun lun . Chng thng tr mc c bn nht. Bn c l c gng nn chng, bn c l c gng gt chng i mt cch c dng bng mt ng thi ca ch nhng chng l mt li. V vui th l mt trong nhng nhn t thng trnht; n cng km theo cng nhng xung t, cng au thng, cng nhm chn. Chn ngy vui th vphin mun l thnh phn ca hn lon ny trong cuc sng chng ta. Bn khng th tu thot n, ngibn ca ti. Bn khng th tu thot khi s hn lon khng y thm thm ny nu bn khng tht lngsuy ngh v n, khng nhng suy ngh m cn phi thy bng ch cn thn, quan st sing nng, tonb chuyn ng t tng v ci ti. Bn c l ni rng tt c vic ny qu mt mi, c l khng cn thit.Nhng nu bn khng ch vic ny, khng ch tht cn thn, tng lai khng nhng s hy hoinhiu hn, khng th chu ng ni nhiu hn m cn khng cht ngha g c. Tt c vic ny khng lmt quan im gy phin mun v lm nn lng, n thc s l nh vy. Bn l g lc ny l bn s l gtrong nhng ngy sp n. Bn khng th ln trnh n. N r rng nh mt tri mc v ln. y l schia s ca tt c mi ngi, ca tt c nhn loi, nu tt c chng ta khng thay i, mi ngi chngta, khng thay i n mt s vic g m khng cn b chiu ri bi t tng.

Th su, ngy 25 thng 3 nm 1983Hm nay l ngy th hai ca mt bui sng ma xun. Tht d thng. y p qu sc tngtng. m qua ma rt ln v mi s vt li c tm ra sch s v mi chic l ang ng nh rcr trong nh mt tri. C hng thm trong khng kh ca nhiu bng hoa v bu tri xanh, im thmnhng m my lng ng. V p ca mt bui sng nh th khng cn thi gian. N khng l buisng ny: n l bui sng ca ton th gii. N l bui sng ca mt ngn ngy hm qua. N l buisng m ngi ta hy vng s tip tc, s ko di v tn. N l mt bui sng y nh mt tri du dng,lp lnh, r rng v khng kh y rt tinh khit, kh cao trn thung lng. Nhng cy cam v nhng qucam vng bng c ra sch s v chng ang chiu sng nh th l bui sng u tin trongngy cho i ca chng. Qu t m m do cn ma v c tuyt trn nhng hn ni cao. Thc s lmt bui sng khng thi gian.Ra ngoi thung lng nhng hn ni xa xa bao bc thung lng ny ho hc nghnh n mt tri, v cmt m lnh lo v tt c nhng tng ln ln cui v con sui nh dng nh u tnh thc vy sc sng.Bn ngi yn lng xa khi mi th v nhn bu tri xanh, cm thy ton qu t, s thun khit v dyu ca mi s vt sng v chuyn ng trn qu t ny tt nhin ngoi tr con ngi. Con ngi lanh y l g lc ny sau hng ngn th k ca thi gian. V c l anh y s tip tc trong kiu sngtng t. Thi gian, s tin ha, mang anh y n anh y l g lc ny. Tng lai l anh y l g, nu,

d nhin, khng c mt thay i thm su v vnh vin ca ton b tinh thn anh y.Thi gian tr nn qu quan trng cho con ngi, cho tt c chng ta thi gian hc hi, thi gian c mt k nng, thi gian tr thnh v thi gian cht, thi gian c pha bn ngoi trong th giivt cht ln thi gian bn trong th gii tm l. Rt cn c thi gian hc mt ngn ng, hc cchli xe, hc cch ni nng, c c kin thc. Nu bn khng c thi gian bn khng th sp xpmi th vo nhau xy dng mt ngi nh; bn phi c thi gian chng vin gch ny ln mt vingch khc. Bn phi c thi gian i t y n ni bn mun i. Thi gian l mt yu t l k trongcuc sng ca chng ta c c, loi b, hi phc, vit mt l th n gin. V chng tadng nh ngh rng chng ta cn thi gian tm l, thi gian ca ci g l, c b sung lc ny v


21/57

KRISHNAMURTI C THOI

tip tc trong tng lai. Thi gian l qu kh, hin ti v tng lai. Con ngi pha bn trong t hy vngca anh y vo thi gian, hy vng l thi gian, tng lai, nhng ngy mai v tn, thi gian tr thnhpha bn trong ngi ta l ci ny, ngi ta s tr thnh ci kia. Tr thnh, ging nh trong th giivt cht, t mt cng nhn km n mt cng nhn gii, t v tr v dng n v tr cao nht trong mtngh nghip no tr thnh.Chng ta ngh rng chng ta cn thi gian thay i t ci ny n ci kia. Chnh nhng t ngthay i v hy vng theo bn cht m ch thi gian. Ngi ta c th hiu rng thi gian cn thit ili, n mt phi trng, h cnh sau mt chuyn bay di n mt ni mong mun. Ni mong munl tng lai. iu kh r rng v thi gian cn thit trong lnh vc ca thnh tu, t c, tr nn tigii trong mt ngh nghip no , trong mt ngh nghip yu cu s o to. , thi gian dngnh khng ch cn thit m cn phi tn ti. V trong th gii ca tinh thn ci chuyn ng tng tny, ci tr thnh ny, c chp nhn. Nhng c tr thnh thuc tm l khng? Chng ta khng baogi nghi vn iu . Chng ta chp nhn n nh t nhin. Nhng tn gio, nhng quyn sch theothuyt tin ha thng bo cho chng ta rng chng ta cn thi gian thay i t ci g l n cig nn l. Khong cch c bao ph l thi gian. V chng ta chp nhn rng c vui th v au khno trong tr thnh khng bo lc khi mt ngi c tnh bo lc, rng mun thnh tu l tng cn mt s lng thi gian to ln. V chng ta tun theo khun mu ny sut nhng ngy ca cuci chng ta, m qung, khng bao gi nghi vn. Chng ta khng ng vc. Chng ta tun theo khunmu truyn thng c xa. V c l l mt trong nhng khn kh ca con ngi hy vng ca thnhtu, v au kh khi thnh tu , hy vng , khng thc hin c, khng t c d dng .Liu rng thc s c thi gian trong th gii tm l l thay i ci l n mt s vic g honton khc bit? Ti sao nhng l tng, nhng hc thuyt, d l chnh tr hay tn gio li tn ti? khng l mt trong nhng khi nim phn chia ca con ngi m to ra xung t hay sao? Rt cuc,nhng hc thuyt, tri, phi hay trung lp, c sp xp vo chung bi nghin cu, bi hot ng ca ttng, cn nhc, c lng, nh gi v t n mt kt lun, v th l ng cht cnh ca vo tt cs tm hiu y hn. Nhng hc thuyt c mt c l lu bng thi gian con ngi c th nhc. Chng cng ging nh nim tin hay s trung thnh m tch ri con ngi ra khi con ngi. Vs tch ri ny xy ra qua thi gian. Ci ti l thuc, ci ti lm ch, ci bn ng, ci con ngi, t gianh n nhm ngi, n b lc, n quc gia. Ngi ta thc mc liu rng c khi no nhng phn chiakiu b lc ny c xa sch i. Con ngi c gng thng nht nhng quc gia, m thc s ch lch ngha b lc c tn vinh. Bn khng th thng nht nhng quc gia. Chng s lun lun tch ri.S tin ha c nhng nhm tch ri. Chng ta duy tr nhng chin tranh, thuc tn gio v nhng vn khc. V thi gian s khng thay i vic ny. Hiu bit, tri nghim, nhng kt lun chnh xc, s khng

bao gi to nn s hiu r ton cu , s lin h ton cu , mt ci tr ton cu.V th cu hi l: liu c th to ra mt thay i trong ci g l, thc ti, hon ton bt chp chuynng ca thi gian? Liu c th thay i bo lc khng phi bng cch tr thnh khng bo lc, vic r rng ch l s i nghch ca ci g l? i nghch ca ci g l hin nhin l mt chuyn ngkhc ca t tng. Cu hi ca chng ta l: liu rng k, cng tt c nhng biu hin ca n, c thc thay i m khng c thi gian lin quan n, bit rng chnh t ng thay i m ch thi gian thm ch khng c bin i, v chnh t ng bin i c ngha l chuyn t mt dng ny qua mtdng khc nhng kt thc hon ton k m khng cn thi gian?Thi gian l t tng. Thi gian l qu kh. Thi gian l ng c. Nu khng c bt k ng c no liurng c th c v chng ta s dng t ng thay i? Chnh t ng ng c khng phi ng mtphng hng, mt kt lun hay sao? V khi c mt ng c th thc s khng c thay i no c. Lina ham mun l mt s vic kh phc tp, phc tp trong cu trc ca n. Ham mun to ra mtthay i, hay quyt tm thay i, tr thnh ng c v v vy ng c xuyn tc ci m phi

c thay i, ci m phi kt thc. Kt thc khng c thi gian.

Nhng m my ang vn v quanh hn ni, nhng m my ang di chuyn che kn mt tri v c ths li c ma, ging nh ngy hm qua. V y trong vng t ny ca th gii ang l ma ma.Khng bao gi c ma vo thi gian ma h; khi thi tit nng v kh, thung lng ny l sa mc. Ra xakhi nhng qu i l sa mc nm ngoi , tri rng, v tn, m m v lng gi. V vo nhng thiim khc n li rt p , rt mnh mng trong khng gian ca n. Chnh mnh mng ca n bin nthnh mt sa mc. Khi ma xun khng cn n cng ngy cng nng ln v cy ci dng nh a tn vcc bng hoa khng cn hin din v kh nng kh khan lm cho mi s vt sch s li.


22/57

KRISHNAMURTI C THOI

Ti sao ng li ni, tha ng, rng thi gian khng cn thit cho s thay i?Chng ta hy cng nhau tm ra iu g l s tht ca vn ny, khng phi chp nhn iu g ngi ta ni, hay l khng ng , nhng cng nhau c mt cuc i thoi tm hiu k cng vn ny.Ngi ta c gio dc tin tng v theo truyn thng thi gian l yu t cn thit cho s thay i.

iu ng, phi khng? Thi gian c s dng tr thnh t ngi ta l g n ci g ln lao

hn, n ci g quan trng hn. Chng ta khng ang ni v thi gian vt cht, thi gian cn thit t c mt k nng vt cht, nhng ng hn chng ta ang suy xt liu rng ci tinh thn c th trthnh ln lao hn n l g, tt lnh hn n l g, n c mt trng thi thc cao hn. l ton bchuyn ng ca o lng, so snh. Cng nhau chng ta ang hi, phi vy khng, thay i m ch iug? Chng ta sng trong v trt t, hoang mang, bt n, phn ng chng li vic ny v ng h vic kia.Chng ta ang tm kim phn thng v ang ln trnh hnh pht. Chng ta mun an ton, tuy nhin mith chng ta lm dng nh to ra mt an ton. Vic ny, v nhiu hn na, gy ra v trt t trong cucsng hng ngy ca chng ta. Bn khng th v trt t trong kinh doanh, v d nh vy, hay cu th. Bnphi chnh xc, suy ngh r rng, hp l. Nhng chng ta li khng mang cng thi vo th giitm l. Chng ta c s thi thc lin tc ny chuyn ng ra khi ci g l, tr thnh mt vic g khc hn hiu r v ci g l, trn trnh nhng nguyn nhn ca v trt t.iu ti hiu c, ngi tm hiu ni. Chng ta lun tu thot khi ci g l. Chng ta khng bao

gi suy xt cn thn, t m, vic g ang din tin, vic g ang xy ra lc ny trong mi con ngi chngta. Chng ta lun c gng nn hoc lt qua ci g l. Nu chng ta c nhiu au kh, thuc tm l,bn trong, chng ta khng bao gi nghin ngm n cn thn. Chng ta mun ngay lp tc xa sch n,tm ra mt an i no . V lun lun c s chin u ny t n c mt trng thi khng c aukh, khng cn v trt t. Nhng chnh n lc to ra trt t dng nh li gia tng v trt t, hay lisinh si nhng vn khc.Ti khng hiu bn c nhn thy rng khi cc nh chnh tr c gng gii quyt mt vn , chnh ci giiphp nhn ln v s nhng vn khc. S vic ny ang lun lun xy ra lp i v lp li.C phi ng ang ni, tha ng, rng thi gian khng l mt nhn t ca s thay i? Ti c th nmbt vic ny mang mng nhng ti hon ton khng chc chn rng ti thu hiu n thc s. C ng l

ng ang ni rng nu ti c mt ng c cho s thay i, chnh ng c tr thnh mt cn tr chos thay i, v ng c l ham mun ca ti, thi thc ca ti thot khi vn gy kh chu haygy bc dc v n c mt s vic no cho hi lng nhiu hn, s cho ti hnh phc ln lao hn.V th mt ng c hay mt nguyn nhn ra lnh sn, hay to hnh dng cho on kt, on kttm l. iu ny ti hiu c. Ti ang c c mt tia sng l m v iu g ng ang ni. Ti angbt u cm thy n ca s thay i khng c thi gian.V th hy cho php chng ta t mt cu hi: liu rng c mt trc nhn khng thi gian ca ci l?

l, nhn ngm, quan st ci g l m khng c qu kh, khng c tt c nhng k c tch ly, tntui, nhng t ng, nhng phn ng nhn ngm cm thy , phn ng , m chng ta gi l, chophp chng ta ni, k. Quan st cm thy ny m khng c ngi tc ng, ngi tc ng chnh lmi hi tng ca nhng s vic xy ra trc kia.Thi gian khng ch l s l dng v bin mt ca mt tri, hay l ngy hm qua, ngy hm nay v ngy

mai. Thi gian cn phc tp hn nhiu, ri ren hn nhiu, tinh t hn nhiu. V thc s mun hiu rbn cht v chiu su ca thi gian ngi ta phi suy ngh k cng liu rng thi gian c mt kt thc khng phi thi gian gi to v cng khng phi s tng tng m hnh dung ra qu nhiu nhng svic c th xy ra y lng mn v k quc nhng liu thi gian, thc s, c tht, trong phm vi catinh thn, c th bng cch no kt thc c khng? chnh l cu hi. Ngi ta c th phn tch bncht ca thi gian, tm hiu n, v c gng hiu r liu rng s tip tc ca ci tinh thn l mt s ththay n l nim hy vng v vng ca con ngi bm cht vo mt s vic no m s cho anh tamt loi an ton, an i no . Thi gian c ci gc ca n trong thin ng khng? Khi bn quan st butri, nhng hnh tinh v v s cc v sao, liu rng v tr c th hiu c bi c tnh b gii hnvo thi gian ca ci tr khng? Thi gian c cn thit nm bt, hiu r, ton chuyn ng ca v


23/57

KRISHNAMURTI C THOI

tr v ca con ngi ngay tc khc thy c ci m lun lun l s tht?Ngi ta nn thc s, nu ngi ta c php vch r, thuc lng n trong ci tr ca bn, khng phisuy ngh v n, nhng ch quan st ton chuyn ng ca thi gian, m thc s l chuyn ng ca ttng. T tng v thi gian khng l hai s vic khc bit, hai chuyn ng, hnh ng khc bit. Thigian l t tng v t tng l thi gian. Liu rng c c, ni mt cch khc, s kt thc hon tonca t tng? l, s kt thc ca hiu bit? Hiu bit l thi gian, t tng l thi gian, v chng taang hi liu rng ci qui trnh ang tch ly ny ca hiu bit, ang thu lm mi lc mt nhiu thngtin hn, ang theo ui mi lc mt nhiu nhng phc tp ca s tn ti hn, c th kt thc? T tng,m rt cuc l bn th ca ci tinh thn, nhng s hi, nhng vui th, nhng lo u, s c c, s aukh v nim ca ci ti ci ti nh tch khi mt ci khc ci hot ng t cho mnh l trung tmca tnh v k ny, tt c s vic c th kt thc c khng? Khi cht n s c kt thc ca tt cs vic . Nhng chng ta khng ang ni v cht, kt thc cui cng, nhng liu rng chng ta c ththc s trc nhn rng t tng, thi gian c mt kt thc.Rt cuc hiu bit l s tch ly qua thi gian ca v s tri nghim, s ghi li ca v s bin c, v ss vic xy ra, v vn vn; s ghi li ny c lu tr t nhin trong b no, s ghi li ny l bn thca thi gian. Liu rng chng ta c th tm ra c khi no s ghi li l cn thit, v liu rng s ghi lithuc tm l c cn thit cht no khng? Vic khng ang phn chia hiu bit v k nng cn thit,nhng ang bt u hiu r bn cht ca s ghi li, ti sao con ngi ghi li v t ghi li phn ng vhnh ng. Khi ngi ta b s nhc hay b tn thng tm l bi mt t ng, bi mt c ch, bi mt hnhng, ti sao s tn thng cn c ghi li? Liu rng c th khng ghi li s nnh nt hay s nhc

cho ci tinh thn khng bao gi b lm b bn, cho n c khng gian bao la, v ci tinh thn mchng ta thc v n nh ci ti, li na c tp hp bi t tng v thi gian, n c mt ktthc? Chng ta lun lun s hi v mt s vic no m chng ta cha bao gi thy, cha bao gitrc nhn mt s vic no m khng c tri nghim. Bn khng th tri nghim s tht. Muntri nghim phi c ngi tri nghim. Ngi tri nghim l kt qu ca thi gian, k c, hiu bit ctch ly v vn vn.Nh chng ta ni t u, thi gian i hi hiu r y ch , cnh gic, nhy bn. Trong cuc snghng ngy ca chng ta liu rng chng ta c th tn ti m khng cn tng ca tng lai khng?Khng phi tng hy tha th cho ti, khng phi t ng tng nhng liu rng con ngi c thsng khng thi gian, bn trong? Ci gc ca thin ng khng trong thi gian v t tng.Tha ng, iu g ng ni ng l, trong cuc sng hng ngy, tr thnh mt s tht. Nhiu li byt ca ng v thi gian v t tng dng nh lc ny, trong khi ti ang lng nghe ng, tht n gin,

tht r rng, v c l trong mt hay hai giy c s kt thc hay ngng ngh ca thi gian. Nhng khi tiquay tr li cng vic hng ngy thng thng ca ti, s r ri v chn ngt ca tt c cng vic ,ngay c vui th cng tr nn kh t nht khi ti quay tr li ti s gim vo li mn c. C v qu khkhn khi bung b xu chui ri ren ca dng sng v nhn, khng cn phn ng, vo phng cch cathi gian. Nhng ti ang bt u hiu r [v ti hy vng vic khng ch bng li ni] rng c mt khnng c th c ca khng ghi li, nu ti c php s dng t ng . Ti nhn ra rng ti l s ghili. Ti lp trnh l s vic ny hay s vic kia. Ngi ta c th hiu vic kh d dng v c ldp b tt c vic vo mt x. Nhng kt thc t tng v nhng ri ren ca thi gian cn nhiu quanst, nhiu tra vn t m. Nhng ai s tra vn, v chnh ngi tra vn l kt qu ca thi gian? Ti nm btc mt ci g . ng thc s ang ni; ch cn quan st m khng c bt k phn ng no, ch hon ton n nhng s vic thng thng ca cuc sng v ngay khm ph ra kh nng c th thchin c s kt thc ca thi gian v t tng. Tht v cng cm n ng v cuc ni chuyn l thny.

Th nm, ngy 31 thng 3 nm 1983


24/57

KRISHNAMURTI C THOI

ang c ma sut ngy v nhng m my h thp trn thung lng v nhng qu i v ni non. Bnkhng th trng thy nhng qu i. Sng nay kh m m nhng c nhng chic l non, nhng ahoa va n, v nhng th nh b ang tng trng nhanh. y l ma xun v c tt c s kin ny,my v u m. Qu t ang sng li sau ma ng v trong sng li ny c v p tuyt vi. Hu nh c ma lin tc sut mt thng ri va qua; c nhng cn bo v gi ln, ph hy nhiu nh ca vt bn sn i st l. Tt c mi th ven theo b bin u b tn ph khng khip. Trong vng t nyca quc gia mi s vt dng nh qu phi l ngng cung. Khng bao gi ging nhau t ma ng nyn ma ng khc. Vo mt ma ng bn c l him gp mt cn ma, nhng trong nhng ma ngkhc c l li c nhng trn ma c lit nht, nhng con sng to ln y hung tn, ng s c ncbin ra sch s, v mc d l ma xun nhng thi tit xu khng bao gi ha nh vi t ai.C nhng cuc biu tnh khp quc gia chng li nhng loi chin tranh c bit, chng li s hy ditca v kh ht nhn. C nhng ng h v phn i. Nhng chnh tr gia ni v s phng v, nhng thtra khng c phng v g c; ch c chin tranh, ch c ang git cht hng triu con ngi. y l mttnh hung kh kh khn. N l mt vn hc ba m con ngi ang i din. Mt phe mun bnhtrng theo cch ring, phe cn li ang hung hng y mnh, bn v kh, to ra nhng hc thuyt r rtno v xm lng nhng quc gia khc.Lc ny con ngi ang a ra mt cu hi ng l anh y phi t cho chnh mnh cch y nhiu nm,khng phi ti giy pht cui cng ny. Anh ang chun b nhng cuc chin tranh sut nhng ngytrong cuc i anh y. Bt hnh thay chun b cho chin tranh li c v l khuynh hng t nhin cachng ta. ln qu su vo con ng v by gi chng ta li ang ni: chng ta s phi lm gy? Chng ta, nhng con ngi d nh lm g? Tht ra i din vn ny, trch nhim ca chng tal g? y l iu g m loi ngi hin nay ca chng ta thc s ang i din, ch khng phi chngta nn pht minh v ch to cc loi dng c chin tranh no. Chng ta lun lun to tc mt khnghong v sau li t hi phi gii quyt ra sao. B trao tng tnh hung nh hin nay, cc chnh tr giav ng o cng chng s quyt nh theo quc gia, chng tc, nim t ho ca h, theo qu cha vqu m ca h v tt c phn cn li ca n.Cu hi qu mun. Cu hi chng ta phi t ra cho bn thn, bt k hnh ng lp tc no s phic thc hin, l liu rng c th ngng tt c nhng cuc chin tranh, khng phi mt loi chin tranhc bit, chin tranh ht nhn hay chin tranh qui c, v cp bch tm ra u l nhng nguyn nhngy ra chin tranh. Nu nhng nguyn nhn kia khng c khm ph, khng c gii quyt, d chngta c chin tranh qui c hoc chin tranh ht nhn, chng ta s tip tc v con ngi s hy dit conngi.V th chng ta nn tht lng hi rng: nhng nguyn nhn c bn, ct li ca chin tranh l g? Cngnhau chng ta tm hiu nhng nguyn nhn thc s, khng phi nhng nguyn nhn yu nc, lngmn, v mi iu v l nhng thc s tm hiu ti sao con ngi sn sng git ngi mt cch hpphp chin tranh. Nu chng ta khng suy ngh v tm c cu tr li, nhng cuc chin tranh s tiptc xy ra. Nhng chng ta li khng ang suy ngh cn thn ng mc, hay cam kt thc hin vic tmkim nhng nguyn nhn ca chin tranh. Gt b iu g lc ny chng ta b ng u, s ngay lp tcca vn , cuc khng hong hin nay, liu chng ta c th cng nhau khm ph nhng nguyn nhnthc s v gii quyt chng, kt thc chng? Cng vic ny cn s thi thc mun tm ra s tht.Ti sao li c, ngi ta bt buc hi, s phn chia ny ngi Nga, ngi M, ngi Anh, ngi Php,ngi c v vn vn ti sao li c s phn chia ny gia con ngi v con ngi, gia chng tc vchng tc, vn ha chng li vn ha, mt chui nhng hc thuyt chng li mt chui khc? Ti sao?Ti sao li c s ngn cch ny? Con ngi phn chia qu t thnh vt ring ca bn v vt ringca ti ti sao? C phi v rng chng ta c gng tm c s an ton, t bo v, trong mt nhm c

bit, hoc trong mt tin tng, mt trung thnh c bit? V nhng tn gio cng phn chia con ngi,xy dng con ngi chng li con ngi nhng ngi theo n gio, nhng ngi theo Hi gio,nhng ngi theo Thin cha gio, nhng ngi theo Do thi gio v vn vn. Ch ngha quc gia, kmtheo lng yu nc bt hnh ca n, thc s ch l mt hnh thc c tn vinh, mt hnh thc clm cao qu, ca ch ngha b lc. Trong mt b lc nh hay trong mt b lc rt ln c mt thc v ssum hp, c cng ngn ng, cng nhng m tn, cng loi c cu tn gio, chnh tr. V ngi ta cmthy an ton, c bo v, c hnh phc, c thanh thn. V bo v s an ton, thanh thn ,chng ta sn lng git cht nhng ngi khc m c cng loi khao kht c an ton, cm thyc bo v, l thuc vo mt s vic no . Loi khao kht khng khip ny c gn kt chnhmnh vi mt nhm, vi mt l c, vi mt nghi l tn gio v vn vn, cho chng ta ci cm gic rng


25/57

KRISHNAMURTI C THOI

chng ta c gc r, rng chng ta khng l nhng k lang thang khng nh ca. C lng khao kht, sthi thc, tm c gc r ca con ngi.V cng vy chng ta phn chia th gii thnh nhng giai cp kinh t, cng tt c nhng vn can. C l mt trong nhng nguyn nhn chnh ca chin tranh l cng nghip nng. Khi nn cng nghipnng v kinh t gn lin vi chnh tr chng hin nhin phi duy tr mt hot ng tch ri gi gn tmc kinh t ca chng. Tt c nhng quc gia u ang lm vic ny, nhng quc gia ln v nhng qucgia nh. Nhng quc gia nh ang c trang b v kh bi nhng quc gia ln mt s yn lng, lnlt, s cn li cng khai. C phi nguyn nhn ca tt c ni khn kh, s chu ng au kh ny, v sph phm tin bc qu nhiu vo vic trang b v kh, l cht dinh dng r rng ca tnh t cao, camong mun tri hn nhng quc gia khc?N l qu t ca chng ta, khng phi ca bn hay ca ti hay ca anh y. Chng ta c mong mun sng trn qu t, gip ln nhau, khng phi hy dit ln nhau. y khng l mt iu v l lngmn no nhng l s kin thc s. Nhng con ngi phn chia qu t, hy vng bng cch no trong nhng vng t ring bit anh y s tm c hnh phc, an ton, mt cm gic ca s thanhthn bn vng. Nu khng c mt thay i c bn xy ra v chng ta khng xa sch tt c nhng phnbit v dn tc, v quc gia, tt c nhng hc thuyt, tt c nhng phn chia tn gio v thit lp mt miquan h ton cu u tin v tm l, pha bn trong trc khi t chc pha bn ngoi chng ta s tiptc bng nhng cuc chin tranh. Nu bn lm hi nhng ngi khc, nu bn git nhng ngi khc,du rng trong tc gin hay bi s git ngi c t

krishnamurti ĐỘc thoẠi

Documents