küresel eğilimler: 11. kalkınma planı perspektifinde...

1

Küresel Eğilimler: 11. Kalkınma Planı Perspektifinde Lojistik ve Ulaştırma

IV. Ulusal Liman Kongresi

07.11.2019İzmir

CumhurbaşkanlığıStrateji ve Bütçe Başkanlığı

Dr. Volkan Recai ÇETİNUlaştırma ve Lojistik Dairesi Başkanı

SUNUM PLANI

2

Küresel Ekonomi Görünümü

Küresel Ekonominin Yansımaları

Ulaştırma ve Lojistik Alanında Küresel Eğilimler

Türkiye’de Ulaştırma ve Lojistik Sektörü Genel Görünümü

11. Kalkınma Planı Çalışmaları

Ulaştırma Göstergelerindeki Gelişim ve 2023 Hedefleri

11. Kalkınma Planında Ulaştırma ve Lojistik Politikaları

KÜRESEL EKONOMİ GÖRÜNÜMÜ

4


5

Küresel Büyüme Oranları (yıllık % değişim)Bölgelere Göre Yükselen Ekonomilerin

Büyüme Oranları(yıllık % değişim)


6

Ticaretin Gelir Esnekliği

2.5

-0.2

1.52

2.4

1.82.1

1.6 1.5

-4

3.4

1.9

1 1.1 1.1 1

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Küresel GSYH artış hızı Küresel ticaret artış hızı Küresel ticaret artışının GSYH artışına oranı

Kaynak: 11. Kalkınma Planı Lojistik Hizmetleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu

KÜRESEL EKONOMİNİN YANSIMALARI

7

Küresel Deniz Ticaretindeki Gelişim (milyon ton yükleme)

Kaynak: UNCTAD


8

Bölge Bazında Uluslararası Denizyolu Yük Trafiği (2017) (milyar ton)

Kaynak: UNCTAD


9

Küresel Deniz Ticaretinde ve Filoda Büyüme

(Yüzde)

Kaynak: UNCTAD


10

Kaynak: OECD

İttifak Taşıyıcılar Küresel Pazar PayıKüresel Taşıyıcı Sıralaması

2MMaersk 19 1

MSC 15 2

Ocean Alliance

Cosco-OOCL 12 3

CMA CGM 12 4

Evergreen 5 7

THE Alliance

Hapag-Lloyd 7 5

ONE 7 6

Yang Ming 3 8

Konteyner Taşımacılığında 3 Büyük İttifak (2018)


11

Kaynak: OECD

Konteyner Taşımacılığında Yoğunlaşma Oranı (yüzde)


12

Kaynak: OECD

Konteyner Taşımacılığında Yoğunlaşma Oranı

(Herfindahl-Hirschman)


13

Kaynak: ITF, 2017

Konteyner Gemi Büyüklüklerindeki Değişim


14

Asya-Avrupa Arası Sefer Sıklığı (2012-2017)


15

Kaynak: OECD

Liman Konteyner Yüklerindeki Oynaklık

ULAŞTIRMA VE LOJİSTİK ALANINDA KÜRESEL EĞİLİMLER

17

Ticaret hacminin, gelişmekte olan ülkeler ile en az gelişmiş ülkeleredoğru kayma eğiliminin devam etmesi beklenmekte

Çin, Hindistan, Pakistan, Özbekistan, Mısır, Malezya, Endonezya,Güney Afrika Cumhuriyeti ve Nijerya gibi ülkelerde güçlü büyümeeğilimleri beklenmekte

Afrika ve Asya ülkeleri arasındaki ticaret koridorlarının gelişmiş ülkelerarasındaki koridorlara kıyasla daha hızlı büyümesi, yeni lojistik ağlarınve transit geçişleri barındıran bölgelerin önem kazanması öngörülmekte

Asya, Afrika ve Avrupa’da önümüzdeki dönemde hinterlandbağlantılarındaki kapasite yetersizliğinin konteyner taşımacılığında enönemli darboğazlardan biri olacağı öngörülmekte


18

Yüksek gelirli ülkelerin yenilikçi üretim teknolojisi ve nitelikli insankaynaklarındaki üstünlüklerini teknoloji savaşları, ticaret savaşları vekorumacılık yaklaşımlarıyla tahkim etme çabasının yoğunlaşmasıbeklenmekte

Üç boyutlu yazıcıların gelişmesiyle imalat sanayiinde maliyetin ölçekekonomisine bağımlılığının azalması, üretimin kişiselleşmesi ve tedarikzincirleri ile lojistik ağların yapısının yeni oluşan üretim yapısınıdestekleyecek şekilde dönüşümü önümüzdeki dönemin olasıeğilimlerinden

ABD, Avrupa Birliği ve Japonya’nın ikili anlaşmalara ağırlık vermesi, Çin’inise Kuşak ve Yol Girişimi ile küresel ticaret ağını genişletmesi beklenmekte

Küresel üretim ve ticaret kanallarındaki değişimin ortaya çıkardığı lojistikfırsatlarla birlikte üretim ekseninin doğuya yönelmesine karşı batılıülkelerin Sanayi 4.0 gibi hamlelerle cevap vermesi, Türkiye’ye teknoloji veişgücüne dair önemli risk ve fırsatları beraberinde getirmektedir.


19

Dünyada kentsel nüfus artmakta, metropollerin ve mega kentlerin sayısı venüfus içindeki payı özellikle gelişmekte olan ülkelerde hızla yükselmektedir.

2050 yılında kentsel nüfusun dünya nüfusu içindeki payının yüzde 70’lereulaşması, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkelerinde ise yüzde90 düzeyine yaklaşması beklenmektedir.

Toplam küresel CO2 emisyonunun yaklaşık %22-23’ü ulaştırma faaliyetlerindenkaynaklanmaktadır.

Yalnızca karayolu ulaştırmasından kaynaklı hava kirliliğinin OECD ülkeleri içinoluşturduğu yıllık ekonomik maliyetin yaklaşık 1 trilyon ABD doları olduğutahmin edilmektedir.

Enerji ve emisyon maliyetlerinin geçmişe kıyasla daha fazla dikkate alınacağıöngörülmektedir.

Fosil yakıtla çalışan araçların yerini elektrikli ya da yakıt verimliliği yüksek vekarbon salımı düşük otomobillerin alması beklenmektedir.


20

Kentiçi ulaşımda karayolu araç trafiğini artırmadan yolcularınerişebilirliğini ve hareketliliğini geliştirme yaklaşımıyaygınlaşmaktadır.

Karma kullanımlı kentsel alanların geliştirilmesini amaçlayan«Transit Odaklı Gelişim-TOD» kentsel planlama yaklaşımıdünyada giderek daha fazla şehirde görülmektedir.

Araç kontrolünün tamamen bilgisayar destekli sağlandığısürücüsüz araç teknolojisi de gelişim göstermektedir.

TÜRKİYE’DE ULAŞTIRMA VE LOJİSTİK SEKTÖRÜ GENEL GÖRÜNÜMÜ

22

37.6 38.535.3 35.9 34.8

33.0

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2014 2015 2016 2017 2018 2019

%

Kamu Sabit Sermaye Yatırımları İçerisinde Ulaştırma Sektörünün Payı


23

%80,1

%74,2%69,1 %64,9

17,0

%23,2%25,6

%29,9

%2,4

%2,2 %3,8%4,5

%0,5

%0,4%1,5

%0,7

43,623,720

40,743,585

41,275,411

41,958,633

39,000,000

39,500,000

40,000,000

40,500,000

41,000,000

41,500,000

42,000,000

42,500,000

43,000,000

43,500,000

44,000,000

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

30,000,000

35,000,000

40,000,000

45,000,000

50,000,000

2015 2016 2017 2018

(Bin

TL)(Bin

TL)

Kamu Ulaştırma Sektörü Yatırım Harcamaları (2019 Yılı Fiyatlarıyla Kamulaştırma Dahil)

Karayolu Demiryolu Havayolu Denizyolu Toplam Gerçekleşme


24

AB-28 ve Türkiye Türel Dağılım Karşılaştırması (2016)

Yük (ton-Km) Karayolu Demiryolu Deniz ve İç Sular

AB-28 76,4 17,4 6,2 (1)

Türkiye 89,2 3,9 6,9 (2)

Yolcu (Yolcu-Km) Karayolu Demiryolu (3) Deniz ve İç Sular Havayolu

AB-28 82,2 6,7 0,4 10,7

Türkiye 89,3 1,0 0,3 9,4Kaynak: AB Ulaştırma İstatistikleri 2018, OECD Ulaştırma Veri Tabanı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

(1) AB-28 ülkeleri için deniz ve kıyı taşımacılığı dahil olmayıp yalnızca iç suyolu taşıma verisidir.

(2) Türkiye için kabotaj taşıma verisidir.

(3) Kentiçi ulaşım taşımaları hariçtir.

1,584

1,764

2,0302,104

2,169

2,324 2,319 2,260 2,275

536473 434 397 357

711645 617

538

5551 50 48 45

9691 92

81

0

20

40

60

80

100

120

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Temel Trafik Güvenliği Göstergelerindeki Gelişmeler

Ölümlü, Yaralanmalı Kaza Sayısı / Nüfus (milyon) Can Kaybı / Otomobil Sayısı (milyon) Can Kaybı / Nüfus (milyon)*


25

(1)Can kaybı sayıları 2015 yılına kadar sadece kaza yerinde tespit edilen ölümleri kapsarken, 2015 yılından itibaren trafik kazasında yaralanıpsağlık kuruluşuna sevk edilenlerden kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde ölenleri de kapsamaktadır.

ÜlkelerCan Kaybı/Milyon Otomobil (2016)

İsveç 57

İngiltere 59

Almanya 71

İspanya 80

Türkiye 645


26

0

10

20

30

40

50

60

Genel Sıralama

Gümrükler

Altyapı

Uluslararası TaşımalarLojistik Kalitesi ve Yeterliliği

Takip ve İzleme

Zamanlama

Lojistik Performans Endeksinde Türkiye'nin Durumu

2018

2016

2014

2012

2010


27

Temel Problemler

Tarihsel olarak karayolu odaklı büyüyen ulaştırma sistemi

Altyapı arzında rekabet

Demiryolu ve denizyolu altyapısının yetersizliği

Modal dağılımdaki dengesizlik

Maliyet baskıları ve verimsizlik

Eğitim ve insan kaynağı problemi (dual eğitim, staj süreleri vb.)

Yetersiz trafik güvenliği

Ulaştırma arzı ve talebinin etkin bir şekilde dengelenememesi

Koordinasyon eksikliği ve zayıf kurumsallaşma

Ölçek ekonomisine ulaşmadaki etkinsizlik, dağınık yapı

Değişime karşı oluşan direnç (inter-modalite, senkro-modalite, dinamik fiyatlandırma, itme-çekme sistemleri vb.)


28

Fırsatlar

Mobilite ve erişilebilirliğin artması

Değişen yaşam standartları ve tüketici davranışları

E-ticaretin gelişimi

Kuşak ve Yol gibi inisiyatifler ile yeni ticaret rotalarının ortaya çıkışı

Avrupa ile Asya arasındaki ticaretin gelişimi

Yeşil büyüme ve yeşil ekonomiye geçiş yönündeki küresel baskılar

Teknolojik dönüşüm ve dijitalleşme

ON BİRİNCİ KALKINMA PLANI ÇALIŞMALARI

30

11. Kalkınma Planı, küresel ölçekteki yeniden dengelenme

sürecinde ülkemizin bu süreçten kazançlı çıkması amacıyla

Odaklanacağımız kritik önemdeki yapısal dönüşüm

alanlarını belirleyecek ve

Bunlara ilişkin politika, hedef ve stratejileri ortaya koyacak

temel politika belgesi olması amacıyla hazırlanmıştır.


31

İyi bir plan için ülke ve sektör gerçeklerinin bilinmesi kadar toplumsal istek ve eğilimlerin doğru bir şekilde saptanması da önemlidir.

Bu da Plan hazırlama sürecinde bir düşünce birlikteliği ve dayanışma oluşturmakla mümkün olabilecektir.

Toplumsal istek ve eğilimleri doğru bir şekilde yansıtan planlar halk desteğini ve dolayısıyla siyasi desteği de beraberinde getirecektir.

Bu çerçevede 76 adet ÖİK ve ÇG oluşturulmuştur.


32

ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONLARI / ÇALIŞMA GRUPLARI

Kurulan 76 adet ÖİK ve ÇG ile,

Demokratik planlama anlayışının bir gereği olarak

toplumun farklı kesimleri bir araya getirilmiş

Uzmanlık bilgileri alınmış

İlgili alanlarda envanter oluşturulmuş

Türkiye Bilgisi derlenmiş

Önemli sorun alanları için çözüm önerileri geliştirilmiştir


33

11. Kalkınma Planının Kurgusu

İstikrarlı ve Güçlü Ekonomi

Nitelikli İnsan

Güçlü Toplum

Yaşanabilir Şehirler

Sürdürülebilir Çevre

Rekabetçi Üretimve

Verimlilik

Hukuk Devleti, Demokratikleşme ve İyi Yönetişim


34

Kalkınma Planında öngörülen vizyona ulaşmada;

15 yıllık bir perspektifle (2019-2033) beş yıllık (2019-2023) adımlar

1. Büyüme Modeli: Verimlilik temelli, sanayi ağırlıklı, ihracata dayalınitelikli büyüme

2. İmalat sanayiinde yapısal dönüşüm: Kimya, İlaç ve Tıbbi Cihaz,Makine ve Elektrikli Teçhizat, Otomotiv, Elektronik, RaylıSistemler.

3. Öncelikli gelişme alanları: Tarım, turizm ve savunma sanayii


35

Sağlam Finansal Yapı

Yüksek Kurumsal Kapasite

Gelişmiş İş ve Yatırım Ortamı

Üstün Kapasiteli

İşgücü

Güçlü Lojistik ve Enerji Altyapısı

İleri Dijital Dönüşüm

Kritik Teknolojiler,

Ar-Ge ve Yenilik Kimya

İlaç ve Tıbbi Cihaz Elektronik

Makine-Elektrikli Teçhizat

Otomotiv Raylı Sistem Araçları


36

11. KALKINMA PLANI KAPSAMINDA LOJİSTİK VE ULAŞTIRMA

Ulaştırma göstergelerindeki gelişim ve 2023 hedefleri

Ulaştırma ve lojistik sektörü politikaları

İmalat sanayii odaklı güçlü lojistik altyapısı

ULAŞTIRMA GÖSTERGELERİNDEKİ GELİŞİM VE 2023 HEDEFLERİ

37

Lojistik 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Lojistik Performans Endeksi Sıralaması 33 (2007) 39 30 (2014)

34 (2016)

47 25 (2022)

Karayolu 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Bölünmüş Yol (Otoyol Dâhil) (km) 6.101 19.702 23.051 26.017 26.642 29.514

Otoyol (km) 1.714 2.225 2.244 2.657 2.842 3.779

BSK Kaplamalı Yol Ağı (km) 8.591 12.422 17.114 23.559 25.215 31.478

BY ile Bağlı İl Sayısı 6 74 75 76 77 81

Trafik Kazaları Sonucu Hayatını Kaybeden Kişi Sayısı

4.093 4.045 3.685 7.427 6.675 4.900


38

Demiryolu 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Konvansiyonel Ana Hat Uzunluğu (km) 8.671 8.722 8.846 9.023 9.131 9.647

Hızlı Tren Hat Uzunluğu (km) 0 888 888 1.213 1.213 5.595

İltisak Hattı Uzunluğu 415 452 480 433 433 727

Demiryolu Bağlantılı Limanlardan Taşınan Yükün Toplam İçindeki Oranı

6,2 7,6 6,3 6,8 7,3 30

Elektrikli Hat Yüzdesi 19 26 27 37 43 77

Sinyalli Hat Yüzdesi 23 33 33 44 45 77

Karasal Yük Taşımacılığında Demiryolunun Payı (%)

4,59 5,63 4,75 4,64 5,15 10

Demiryolu hat verimliliği (yolcu-km+ton-km)/(anahat uzunluğu)

1,66 1,75 1,75 1,6 1,48 2,77


39

Denizyolu 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Konteyner (Milyon TEU) 1,9 5,7 7,9 10 10,8 13,5

Yükleme-Boşaltma (Milyon Ton) 190 348 383 471 460 540

1000 GRT ve Üzeri Türk Sahipli Deniz Ticaret Filosu (Milyon DWT)

8,9 19,6 29,3 27,7 28,6 36

Havayolu 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Toplam Havayolu Yolcu Sayısı (Milyon Yolcu) 34 103 149 193 211 266

Havayolu Dış hat Toplam Kargo Trafiği (Bin Ton)

198 470 632 1.181 1.355 1.529

Havalimanı Sayısı 26 46 53 55 56 63

Kentiçi Ulaşım 2002 2010 2013 2017 2018 2023

Raylı Sistem Hat Uzunluğu 280 410 498 714 747 1.154

ULAŞTIRMA VE LOJİSTİK SEKTÖRÜ POLİTİKALARI

40

1. Lojistik Master Planı ve Ulusal Ulaştırma Ana Planının tamamlanması veuygulamaya konulması

2. İmar planları ile ulaşım ana planlarının uyumlu olmasını sağlayacak birkoordinasyon mekanizmasının kurulması

3. Ulaştırma sektöründe devam eden yatırımlar gözden geçirilerek aciliyeti veverimliliği olmayan yatırım projelerinin sonlandırılması; bakım-onarım, kaza karanoktalarının iyileştirilmesi, karayolu trafik güvenliği yatırımları, kentiçi ulaşımyatırımları için mali alan oluşturulması

4. Demiryolu sektöründeki kuruluşların altyapı yapımı, işletmeciliği ve bakım onarımıile tren işletmeciliği ve bakım-onarımı ayrımında görev dağılımlarının yenidenorganize edilmesi

5. Demiryolu yolcu taşımacılığında kamu hizmeti yükümlülüklerinin ihale yoluylabelirlenerek demiryollarının özel tren işletmecilerine açılması


41

6. Lojistik mevzuatının sadeleştirilmesi, kombine taşımacılık mevzuatınınyayımlanması

7. Lojistik merkezlerin standartları, işletme ve yönetim modellerinin belirlenmesi8. Kombine Yük Taşımacılığı hizmetleri ile kombine yük terminalleri/aktarma

merkezlerinin teşvikine yönelik programın uygulamaya konulması9. Demiryolu ulaştırmasında emniyet standartlarının artırılması, hemzemin

geçitlerin kontrollü hale getirilmesi


42

10. Önleyici bakımın esas alınması, karayollarında varlık yönetim sistemininkurulması, bakım-onarımın performans esaslı sözleşmelerle yerine getirilmesi

11. Akıllı Ulaşım Sistemleri ile ilgili mimarinin yerel yönetimleri de kapsayacak şekildetamamlanarak uygulamaya konulması

12. Karayolu trafik güvenliğini tüm aktörlerin sorumluluğu olarak gören güvenlisistem yaklaşımının benimsenmesi ve gerekli yapılanmanın tesis edilmesi

13. Elektronik Denetim Sistemleri’nde anlık hız denetimi yerine ortalama hızdenetimlerine geçilmesi

14. Karayolu ağındaki kaza kara noktalarının iyileştirilmesi

15. Liman altyapısında dağınıklık ve verimsizliğin önüne geçilebilmesini teminenUlaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından gerekli tedbirlerin alınması

İMALAT SANAYİİ ODAKLI GÜÇLÜ LOJİSTİK ALTYAPISI

43

1. 38 adet OSB, özel endüstri bölgesi, liman ve serbest bölge ile 36 adet üretimtesisine 294 km uzunluğunda demiryolu iltisak hattının yapılması

2. Halkalı-Kapıkule, Bandırma-Bursa-Bilecik, Konya-Mersin-Adana-Gaziantep, Aliağa-Çandarlı-Bergama-Soma, Çandarlı Limanı demiryolu projelerinin tamamlanması

3. Ankara-Sivas ve Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren Hatlarının açılması, 4.382 km YHTve HT tamamlanması

4. Kırıkkale-Çorum-Samsun, İzmir-Aydın-Denizli, Eskişehir-Afyon-Antalyademiryolunun yapımına başlanması

5. Kars-Erzurum-Erzincan-Sivas-Malatya-Gaziantep demiryolu modernizasyonu

6. Gaziantep-Şanlıurfa-Mardin-Habur demiryolu projesine başlanması

7. Demiryollarında modernizasyon ve altyapı iyileştirme çalışmalarınınhızlandırılması, mevcut hatlarda 2.657 km’lik elektrik ve 2.654 km’lik sinyalyatırımının gerçekleştirilmesi


44

MEVCUT DEMİRYOLU KONVANSİYONEL HATLARI VE PLAN DÖNEMİ PROJELERİ


45

8. Darboğazların giderilmesi ve trafik güvenliğinin artırılması amacıyla otoyol dâhil2.872 km Bölünmüş Yol yapılması

9. Taşıt işletme giderlerinin azaltılması ve konforun artırılması için 6.263 km BSKkaplama yapılması

10. Çandarlı ve Filyos Limanlarının tamamlanması, Doğu Akdeniz bölgesinde transityük odaklı büyük ölçekli bir ana limanın hayata geçirilmesi

11. İstanbul’un uluslararası bir hava kargo, bakım-onarım ve aktarma merkezi olmasıyönünde İstanbul ve Sabiha Gökçen havalimanları arasında demiryolubağlantısının yapılması


46

12. Hazar geçişi başta olmak üzere Orta Koridor’daki darboğazları gidermek amacıylaTürkiye önderliğinde inisiyatif alınması ve ticari girişimlerin hayata geçirilmesi

13. Orta Doğu ve Afrika coğrafyasına yönelik hava kargo merkezi olması hedeflenenÇukurova Havalimanının tamamlanması

14. Gümrük idareleri ve kapasitelerinin optimize edilmesi, hız ve kalite odağında işakış süreçlerinin iyileştirilmesi, yeni hizmet tesislerinin faaliyete geçirilmesi

15. Kara Sınır Kapıları Master Plan çalışmalarının tamamlanması

47

Dinlediğiniz için teşekkür ederim.

E-mail: [email protected]

küresel eğilimler: 11. kalkınma planı perspektifinde...

Documents