kostegids 2019 - raisinsa.co.za

KOSTEGIDS 2019

A division of FirstRand Bank Limited. An Authorised Financial Services and Credit Provider (NCRCP20).

Grow your farmbusiness with SA’s Best ForeignExchange Provider.*

*Global Finance World’s Best FX Provider 2017 - 2019

Contact a Relationship Manager at your nearest FNB Branch or email [email protected] for forex solutions that have been globally recognised.

How can we help you?

Farming has become challenging, both in the domestic and markets. We recognise this, as well as the significant contribution made by our country’s farmers. Which is why our forex and trade services provide safe, fast and effective solutions for sending and receiving funds internationally. We offer sophisticated trade and innovative risk and hedging solutions that help traders, importers, buyers and sellers, intermediaries and agents mitigate their cross-border risks. Because the farming business is inherently demanding. It takes a bank that does more to help you start, run & grow your business.

p a g e 2

R A I S I N S S O U T H A F R I C A / K O S T E G I D S / 2 0 1 9

BEAUTIFUL COUNTRYBEAUTIFULRAISINS

Grown and ripened under the South African sun for the most delicious tasting fruit. Helping to develop the Rainbow Nation

A Taste of South Africa

@southafricanraisins



South African raisins are produced in the Orange and Olifants river regions, which is in the Northern and Western Cape respectively. These regions experience exceptional levels of sunshine, on average 10.5 hours every day between January and March, which is when the fruit is harvested and naturally sundried. The dry, sunny climate, along with the ample supply of water from the rivers, makes ideal growing conditions to produce the highest quality raisins.

Raisins are a ‘natural powerhouse’ packed full ofnutrients, such as fibre, iron, calcium andantioxidants. Because most of the wateris extracted from dried fruits, theirnutrients are concentrated.

South Africa is dedicated toadopting sustainable farmingprocesses that benefit itsproduce, workers andthe environment.

p a g e 3


Inhoud


Voorwoord

Om deel te wees van landbou in Suid-Afrika, van ’n bedryfstak wat die afgelope vyf jaar met 50% gegroei het, is ŉ groot voorreg.

Die wêreldwye verbruik van rosyne het die afgelope vyf tot tien jaar redelik konstant gebly. Amerika (die VSA) se oordragvoorraad het baie afgeneem die afgelope dekade en daarom is daar ’n kleiner aanbod van veral Thompson pitlose rosyne in die wêreldmark.

Die bogenoemde is die rede dat die vraag na Suid-Afrika se Thompson-rosyne veroorsaak het dat ons vanjaar ’n prysstyging van ongeveer 25% kon beleef.

Ons opregte dank en waardering aan al ons borge wat help om hierdie kostegids vir ons produsente asook al die rolspelers moontlik te maak. Al ons dank aan ons Hemelse Vader vir die gunstige droog-omstandighede wat ons produsente die afgelope twee jaar beleef het langs die Benede-Oranjerivier. Daar is ook weer genoeg water in die Olifantsrivier, maar met die vorige jaar se tekort, was die streek se oes nog steeds vanjaar nie so goed nie en glo ons hulle sal weer volgende jaar ŉ goeie oes geniet. Baie goeie gehalte, volume en goeie pryse vir ons produk maak dat ons die 2019-oesjaar moet neerpen as ’n groot hoogtepunt op ons kalender. Baie dankie ook vir elkeen se insette om al die inligting in hierdie gids so verteerbaar as moontlik te maak.

Johannes FourieRaisins South Africa: Voorsitter

V o o r w o o r d d e u r J o h a n n e s F o u r i e

Vanjaar is ons rosynebedryf langs die Benede-Oranje 100 jaar oud en spog ons met ’n nuwe logo. Met die nuwe logo en vooruitsig van ’n bemarkingsprogram vir rosyne, glo ons dit sal alles daartoe bydra om ons hoë-gehalteproduk sy regmatige prys en plek in die wêreldmark met reg te verstewig.

Ons wil graag saam met ons produsente, verpakkers, insetverskaffers, finansierders, verbruikers, arbeiders en alle ander rolspelers in harmonie en eenheid groei om ’n positiewe impak op almal se lewens en ons omgewing te bewerk.

Dis voorwaar ’n voorreg om ’n rolspeler in hierdie bedryf te wees!

p a g e 5


’n Neseier kan handig te pas kom met die bestuur van besigheidsrisiko’s

Landboufinansiering was in die verlede merendeels gefokus op lenings, hetsy vir uitbreiding, produksielenings of langtermynlenings. Maar daar steek meer agter landboufinansiering as net die toestaan van lenings aan boere.

Om ’n gedeelte van jou inkomste weg te sit in ’n spaarrekening en sodoende ’n neseier op te bou, word al eeue lank beskou as ’n belangrike deel van ’n heilsame persoonlike begroting; die deel van die begroting wat as’t ware die hoeksteen van welvaartskepping vorm.

Maar hoe dikwels word hierdie beginsel benadruk wanneer dit kom by boerderye en plaasondernemings? Die redes waarom jy juis ’n deel van jou boerderywinste moet spaar is van kardinale belang, aangesien hierdie spaarfondse die voortbestaan van die boerdery kan maak of breek in tye van teenspoed soos droogtes, ander natuurrampe of voortgesette tydperke van lae markpryse.

Die belangrikste rede hoekom dit noodsaaklik is om ’n deel van die boerdery se winste te spaar en/of te belê, is omdat dít sal bepaal of die boerdery finansiële krisisse en terugslae gaan oorleef of nie. In hierdie konteks word risiko gesien as enige faktor wat tot finansiële verliese sou lei en kan letterlik enigiets behels – van onverwagte, onvoorsiene skade soos soos diefstal tot volgehoue, langtermynverskynsels soos droogte (watertekorte).

Ons almal weet dat die boerderybedryf waarskynlik die bedryf is met dié mees ingeskape risiko’s, insluitend natuurrampe, politiese risikofaktore, ekonomiese en markrisiko’s en selfs ’n die bedreiging van die boer, sy familie en sy werkers se persoonlike veiligheid. Gegewe al dié risiko’s asook al die ander risiko’s verbonde aan ’n boerdery, kan ’n finansiële krisis soos ’n kontantvloeitekort of finansiële verantwoordelikhede wat nie nagekom kan word nie, lei tot ’n groot terugslag vir die boerdery en dít is juis wanneer finansiële reserwes soos spaarfondse of beleggings jou dan help om enige teenspoed die hoof te bied.

Daar is ’n paar opsies om te oorweeg as dit kom by risikobestuur. Jy kan óf stappe neem om die nagevolge van die risiko te beperk óf jy kan kies om die risiko te verskuif na ’n derde party. Om die negatiewe gevolge van ’n risiko te beperk, moet die risiko eerstens identifiseer word en daarna bestuur word om die moontlike negatiewe gevolge en uitkomste te beperk, sou die risiko realiseer.

Die oordrag van risiko (risiko-oordrag) is ’n oorkoepelende term vir die verskeie opsies wat beskikbaar is aan boere om risiko te versprei, insluitend versekering, termynkontrakte, termynmarkopsies en instansies wat onderneem om die risiko te dra in ruil vir betaling.

A r t i k e l d e u r D a w i e M a r e e - F N B L a n d b o u p a g e 6



FNB Business

For more information, contact Stephen Swart on 087 328 0275 or the24/7 Business Desk on 0877 FNB 247, or email [email protected]

When the Makgoba community in Limpopo teamed up with ZZ2, one of the country’s most iconic commercial farming operations, to form Makgoba Dieplaagte, they needed a funding partnerthat could help their budding avocado venture reach new heights. FNB Business was there to help with a unique fi nancing solution that allowed the project to conserve their cashfl ow in the crucial development phase, without placing the community land at risk through a conventional bond. Today, Makgoba Dieplaagte is proud to have its fi rst orchards establishment with sights set on becoming a major exporter of avocados to Europe, the Far East and the United Kingdom.

See, it takes a bank that does more to help start, run and grow your business.So, who’s helping yours?

A partnership that helpedreap a successful harvest.

Terms and conditions apply.

p a g e 7


Maar hoekom, dan, behoort boere die kontant-oorskot van die boerdery te spaar? Jou boerdery se spaarfondse gaan deel maak van die balansstaat in die vorm van reserwes en dit is juis hierdie reserwes wat die beslissende faktor gaan wees in die boerdery se finansiële welstand. Reserwes is ook van die uiterste belang wanneer jy meer geld in die boerdery wil belê, hetsy vir uitbreiding of alledaagse instandhouding op die plaas.

Die hedendaagse moderne produsent is bewus van die belangrikheid van die nuutste tegnologie en hoekom dit noodsaaklik is om op die hoogte te bly wanneer dit kom by nuwe uitvindings en tegnieke. Sonder die regte tegnologie kan ’n boer deesdae nie die boerdery mededingend bedryf nie.

Jy kan óf kontantreserwes gebruik om die boerdery uit te brei, óf jy kan om krediet aansoek doen. In ieder geval is dit belangrik om ’n neseier te hê. As jy om krediet aansoek doen, sal ’n stewige kontantreserwe op die boerdery se balansstaat ’n gunstige invloed hê op enige kredietverskaffer se besluit om krediet toe te staan al dan nie, asook wanneer die kredietbedrag en -terme bepaal word. Die waarde van kontantreserwes lê daarin dat dit beskou word as ’n mate van versekering dat jy in staat sal wees om jou korttermyn finansiële verantwoordelikhede na te kom indien die boerderybedrywighede en gevolglik jou boerdery se inkomste ’n ontydige terugslag beleef.

FNB bied ’n wye verskeidenheid spaar- en beleggingsopsies wat spesifiek daarop gemik is om te voldoen aan die behoeftes van die kommersiële boer, ongeag die grootte van die boerdery. Daar is twee belangrike aspekte wat oorweeg moet word, naamlik die termyn waaroor die geld belê kan word en die mate van risiko wat aanvaarbaar is. Wanneer dit kom by die keuse van finansieringsopsie en -produk, is dit belangrik om ’n ingeligte besluit te neem nadat jy jou behoeftes met ’n kenner, soos een van FNB se spaar- en beleggingspesialiste, bespreek het.

Vriendelike groete

Dawie MareeHoof: Kommunikasie & Bemarking, FNB Landbou

A r t i k e l d e u r D a w i e M a r e e - F N B L a n d b o u p a g e 8


Terms, conditions and product rules apply.

FNB 48 Hour Cash Accelerator

How can we help you?

Get a great rate and quick access to your business investment with the 48 Hour Cash Accelerator.


p a g e 9


Bedryfstruktuur

Raisins South Africa (Raisins SA) is ’n statutêre nie-winsgewende instansie wat in die belang van die Suid-Afrikaanse droogdruiwebedryf optree.

Raisins SA hanteer die administrasie van die statutêre heffing in terme van die Wet op Bemarking van Landbouprodukte (Wet 47 van 1996) en wend dit dienooreenkomstig aan in die belang van die droogdruiwe-produsent. Raisins SA streef daarna om die volhoubaarheid van die bedryf te bevorder vir nou en ook vir die toekoms.

Eersgenoemde word gedoen deur ’n platform te skep waar deelnemers in die waardeketting bedryfsrisiko’s kan kommunikeer, om sodoende gefokusde bedryfsnavorsing te onderneem. Raisins SA is ook verantwoordelik vir die oordrag van relevante bedryfsinligting en kennis na sy lede. Daar is ook noue skakeling met bedryfsrelevante en regeringsrolspelers om by te dra tot die bevordering van transformasie in dié bedryf.

Doel van hierdie gids

Die doel van hierdie dokument is om bedryfsnorme vir die bedryf te publiseer, met die volgende spesifieke doelstellings:

1. Verskaf inligting wat daartoe bydra dat meer ingeligte produksiebesluite in die toekoms geneem kan word.

2. Bepaal die potensiële opbrengs op kapitaal vir die bedryf.

3. Tref vergelykings tussen bedryfsgemiddeldes, verskeie produksiestreke en toppresteerders.

4. Identifiseer dienooreenkomstige bedryfsrisiko’s en geleenthede.

5. Dien as ’n riglyn vir finansiële beplanning en/of die opstel van toekomstige begrotings.

6. Dien as verwysingsdokument vir finansierders en ander rolspelers tot die bedryf.

B e d r y f s t r u k t u u r & D o e l v a n h i e r d i e g i d s p a g e 1 0


Bydraes tot die publikasie

As vertrekpunt wil ons graag die deelnemers aan ons studiegroep bedank vir hul tyd en deelname.

Sonder hierdie toegewyde betrokkenheid is die publikasie van hierdie kostegids bloot nie moontlik nie. ’n Groot dankie aan Pierre-Andre, in diens van Vinpro, vir hul besoeke en vele gesprekke, vir die inlees en die verwerking van data asook die aanbied van onderskeie terugvoersessies gedurende einde-2018.

Die samestelling van hierdie kostegids is te danke aan bydraes gelewer deur verskeie partye; onder andere produsente, verpakkers, finansierders en insetverskaffers.

Raisins SA wil graag ons borge bedank vir hul betrokkenheid in die publikasie van hierdie kostegids. By uitsondering wil ons die FNB-span bedank vir hul direkte betrokkendheid en samewerking om hierdie gids te verwesenlik.

VrywaringDie voorbereiding van hierdie dokument is noukeurig gedoen om die akkuraatheid van inligting sover moontlik te verseker. Die verbruiker van hierdie dokument wend dit aan op eie risiko. Nie die dataverwerkers, samestellers of die bedryfsligaam kan aanspreeklik gehou word vir enige skade en/of verliese gevolglik van sodanige besluite of aksies geneem, terwyl enige voordeel wat hieruit voortspruit uitsluitlik tot voordeel van die verbruiker sal wees.

B y d r a e s t o t d i e p u b l i k a s i e & V r y w a r i n g p a g e 1 1


p a g e 1 2


Stand van die Suid-Afrikaanse bedryf

Die Suid-Afrikaanse rosyntjiebedryf is meer as 100 jaar oud en het ’n trotse geskiedenis.

Suid-Afrikaanse rosyntjies word sedert die laat-1800’s verskeep na internasionale markte en die land is bekend vir ons uitstekende gehalteproduk.

Die bedryf bevind homself in ’n “nuwe” fase. Hierdie nuwe “fase” sluit onder meer die onlangs herstruktureer van die bedryf, met die hoofkantoor nou gesetel in Upington in die Benede-Oranjerivier. Die entiteit se naam het ook verander – “Droevrugte Tegniese Dienste (DTD)” is herbenoem na Raisins South Africa oftewel Raisins SA om sodoende meer klem te plaas op rosyntjes, wat nagenoeg 80% van gedroogde vrugte verteenwoordig.

Tesame met die bedryfstruktuurveranderinge, bevind die bedryf homself ook in ’n sterk opwaartse groeifase. Die jaarlikse saamgestelde groei oor die afgelope amper 20 jaar, 2000-2010 en 2010-2019, is 2.87% en 3.98%, onderskeidelik, met produksie in 2000 van net meer as 38,000 ton tot 75,000 ton in 2019. Die geleentheid wat hierdeur geskep word is om Suid-Afrika verder te posisioneer as ’n groter rolspeler in die wêreldmark.

Oor die laaste dekade is daar ’n sterk opwaartse prystendens, met toename van 193% in die gemiddeld prysrealisasie (2008-2018). Die jaarlikse saamgestelde groeikoers is dus 11.93% oor dieselfde tydperk. Oor die afgelope vyf-jaar tydperk was die jaarlikse saamgestelde groeikoers in die geweegde gemiddelde prys van rosyntjies 9.96% (2014-2018).

Die stygende produksie en hoër prysvlakke het daartoe bygedra dat die winsgewendheid van die bedryf toegeneem het. Sodoende het die gemiddelde netto boerdery-inkomste gegroei van minder as R15,000 per hektaar (2014) tot ongeveer R46,000 per hektaar (2018).

Ondanks die positiewe groei, in veral pryse, is daar egter kritiese aspekte wat verdere groei-geleenthede mag bied aan die bedryf. Die gemiddelde produksie is steeds onder 6 ton per hektaar (t/ha), terwyl die voorste produsente in die bedryf meer as 10 ton droog per hektaar. Die inwerkingstelling van droogbaan-oudits sal ook ’n positiewe bydrae lewer tot die behoud of selfs verbetering van die voedselveiligheid, naspeurbaarheid en die gehalte van die Suid-Afrikaanse rosyntjieproduk. Die bemarking vir die groeiende volumes oor die volgende kort- tot mediumtermyn sal deurslaggewend wees vir die Suid-Afrikaanse rosyntjiebedryf.

S t a n d v a n d i e S u i d - A f r i k a a n s e b e d r y f p a g e 1 3


+27 (0)54 332 2901

[email protected]

www.cdgroup.co.za

Carpe Diem Group

PO Box 1928

UPINGTON 8800

South Africa

G R A P E S | R A I S I N S | P E C A N S

p a g e 1 4


Suid-Afrika droogdruiwestatistiek 2018

Die Suid-Afrikaanse rosyntjiebedryf binne wêreldkonteks (tabel 1).

In die internasionale mark word 89% van totale rosyneproduksie verbruik (produksie plus oordragvoorraad). Dit is ’n aanduiding van die goeie vraag wat internasionaal bestaan na ’n produk met historiese verbruikspatrone en wat selfs strek oor millennia; dit is ’n produk met goeie voedings- en gesondheidswaarde. Oordragsvoorraad is ook relatief klein internasionaal, met slegs 108 000 ton, of 8% van wêreldproduksie, aangeteken vir die 2018-seisoen. Suid-Afrika het meer as as 80% van die land se 2018-produksie na internasionale markte uitgevoer. Dit bevestig ook dat Suid-Afrika ’n gevestigde, stabiele mark/afset-geleentheid vir sy produksie het waarin hy reeds oor verskeie dekades goed gevestig geraak het en oor nog groot potensiaal beskik om sy markaandeel verder uit te brei.

Suid-Afrika se totale produksie vir die 2017/18-seisoen beloop 71,071 ton wat 5.5% van die totale wêreldproduksie van 1.28 miljoen ton is, en 8.9% van totale wêrelduitvoere. Die land is ’n belangrike rolspeler in die konteks van die Suidelike Halfrondlande, met sy bydrae van 41.67% van totale produksie. Die land vaar baie goed met sy kwaliteitsvoordeel in ag genome dat hierdie lande kompetisie in dieselfde Europese markte is, spesifiek Kalifornië (in die VSA) se Thompson-produk. Suid-Afrika se rosyneverpakker-uitvoerders het reeds beleggings in infrastruktuur gemaak om 100 000 ton te kan verwerk en uit te voer. Kapasiteitsbenutting is tans 72%. Die verwagting is dat, gegewe die jong wingerde en verbeterde kultivars wat in die afsienbare toekoms in produksie sal kom, 85 000 ton reeds oor die kort- tot mediumtermyn bereik kan word. ’n Volle 85% van die huidige produksie word as Thompsons (songedroog) en Goue (geswaelde) rosyne geprosesseer.

Die rosynebedryf maak ’n beduidende bydrae tot die skep van welvaart in die Noord- en Wes-Kaap. Die bedryf dra by tot die verligting van armoede deur werk te skep in veral landelike produksie-areas, waar werkloosheidsyfers van bo 40% mag voorkom. Die raming is tans dat 150,555 afhanklikes deur hierdie werksgeleenthede baatvind.

Die bedryf is redelik gekonsentreerd in die Oranjerivier-area van die Noord-Kaap. Dit is ’n intensiewe bedryf wat groot waarde tot die primêre produk (varsdruiwe) toevoeg. Die plaashekwaarde van R1,424 miljoen, waarvan nagenoeg 85% uitgevoer word, verteenwoordig ongeveer 60% van die totale produkwaarde. Tabel 1 gee ’n kort opsomming van die bedryf:

S u i d - A f r i k a d r o o g d r u i w e s t a t i s t i e k 2 0 1 8 p a g e 1 5


1 Tabel 1 is saamgestel uit Raisins SA-inligtingsbronne en eie berekeninge.

Item Besonderhede Eenheid Statistiek

Wêreldproduksie (2017/18) Totale produksie

Ton

1,218,200

Voorraad op hande Begin 143,512

Eindvoorraad Eind 108,500

Wêreldverbuik Jaarlikse verbruik 1,253,212

Per capita verbruik Internasionaal Kg/persoon 0.18

Totale Suid-Afrika produksie

Totale produksie Ton

71,107

SA produk uitgevoer 61,232

SA plaaslike verbruik 6,500

SA relatief tot wêreldproduksie Totale bedryf

%

5.84%

SA relatief tot Suidelike Halfrondproduksie

Suidelike Halfrond 36.38%

SA relatief tot wêrelduitvoere Totale bedryf 8.90%

SA produksiegebied

Totale bedryf

Ha

13,085

Oranjerivier 11,651

Olifantsrivier 1,434

Totale bedryf Ton (nat) 284,428

Ton (droog) 71,107

SA Produksiegebied

Oranjerivier

Ton (droog) 65,418

Ton/ha (droog) - gemiddeld

5.71

Olifantsrivier

Ton (droog) 5,689

Ton/ha (droog) - gemiddeld

4.26

Tabel 1: Droogdruiwe statistiek (2017/18)1




Produksamestelling (2017)

Thompson

%

50.0%

Goues 35.2%

Flame 5.0%

OR’s 2.0%

WP’s 1.1%

Korente 3.0%

Ander 3.7%

Waarde van produksie

Totaal – Plaashek

R (miljoen)

1,424,291

Oranjerivier 1,310,348

Olifantsrivier 113,943

Aantal produsente

Totaal

Syfer

1,066

Oranjerivier 925

Olifantsrivier 141

Aantal verpakkers Totaal Syfer 7

Kapasiteit Verpakking Ton 100,000

KapasiteitbenuttingTotale produksie/

beskikbare kapasiteit

% 71.11%

Waarde van produk bemarkPlaaslik

R (miljoen)117,831

Internasionaal 2,373,818

Arbeid

Direk

Syfer

22,645

Indirek 2,071

Geïnduseer 5,395

Totale arbeid 30,111




Gem arbeid

Direkte arbeid

p/ha

1.77

Indirek arbeid 0.16

Geïnduseerde arbeid

0.42

Totale arbeid Totale arbeid 2.36

Afhanklikes geaffekteerTotale bedryf

(plaas en verpak) 150,555

Fiskale bydrae

Nasionale, provinsiale en

plaaslike owerheidsvlak

R (miljoen) 1,122

S u i d - A f r i k a d r o o g d r u i w e s t a t i s t i e k 2 0 1 8

Verspreiders van Landbouchemikalieë en Plaagbeheer Produkte

Kobus BurgerBertus Kilian Christo LiebenbergAndré Van der WaltWikus Van der Walt

072 820 1874082 881 4257084 581 5105084 295 6306084 583 8103

Verteenwoordigers in u area:

021 907 300 www.viking.co.za

p a g e 1 8


Geografiese produksie-streek

TOTAAL: Droogdruiwe hektare TOTAAL: Produksie tonne

13,085 (ha)71,071 ton in 2018

Noord-Kaap - Hektare- Produksie ton

Wes-Kaap - Hektare- Produksie ton

11,651 (89.04%)65,418 (91.9%)1,434 (10.9%)5,689 (8.1%)


p a g e 1 9

Deelname en aannames

Bedryfsinligting word reeds oor die afgelope twee jaar deur Raisins SA saamgestel in samewerking met Vinpro, wat optree as onafhanklike diensverskaffer.

Die jaarlikse deelname van produsente word deur figuur 1 geïllustreer. In totaal het 36 produsente aan die jaarlikse studiegroep vir die 2018-oesjaar deelgeneem. Dit verteenwoordig ongeveer 31,640 nat ton; dus ’n steekproefgrootte van 11.1% van die totale bedryfsvolume van 284,428 nat ton. Die totale waarde van deelnemende produsente is R173,456,120 (gemiddelde produkwaarde van R21.92/kg). Die resultate in hierdie gids is gepubliseer uit die verwerkte data van die studiegroepdeelnemers en slegs groepsgemiddeldes word gedeel.

2009

28

0

36

2010

28

2011

28

2012

22

2013

19

2014

24

2015

24

2016

44

2017

36

2018

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Figuur 1: Aantal deelnemers aan studiegroep Bron: Vinpro (2018)

31,640 ton nat

D e e l n a m e e n a a n n a m e s p a g e 2 0


Die volgende aannames en werkswyses is relevant tot hierdie publikasie:

• Die vertroulikheid van elke produsent is nie-onderhandelbaar en geen individuele data word openbaar nie. Resultate verteenwoordig slegs groepsgeweegde gemiddeldes en geen individuele syfers word hierin vervat nie.

• Die ontleding hanteer die vertakking in geheel (draende en nie-draende hektare) en daar word nie onderskeid tussen kultivars en sekere blokke tydens die koste-ontleding getref nie. Die groter meerderheid van die deelnemers is gediversifiseerd en verskil ten opsigte van plaasgrootte.

• Die verslag verteenwoordig bedryfsgemiddelde syfers, wat bereken word deur die geweegde gemiddelde van al die deelnemers te bepaal.

• Met die berekening van voorsiening vir vervanging word items oor verskillende tydperke afgeskryf teen vervangingswaarde:

» Geboue 60 jaar

» Wingerde 20 jaar

» Los bates/produksiemiddele 7-15 jaar

• Die winsgewendheid, oftewel netto boerdery-inkomste (NBI), word as totale inkomste (Rand/ton x ton/hektaar x hektare) minus totale produksiekoste bereken. Laasgenoemde bestaan uit kontantuitgawes en voorsiening vir vervanging, maar sluit ondernemerslone, renteverpligtinge en belasting uit.

• Neem kennis dat daar na beide “droë ton” (rosyne) en “nat ton” (druiwe) verwys word in hierdie publikasie.

• Produksiekoste is al die uitgawes om die spesifieke oes voor te berei.

• Inligting ingesamel en verwerk is afkomstig van vyf studiegroepe in die Oranjerivierstreek en drie in die Olifantsrivierstreek.

Die uiteensetting van die kostegids is as volg:

• Daar word eerstens kostestruktuurbesprekings hanteer; met onderskeid tussen kontant- en nie-kontantuitgawes.

• Daarna verskuif die fokus na inkomstegenerering vir die bedryf; waar opbrengs, gradering en pryse kortliks bespreek word.

• In die lig van die eersgenoemde word daar gekyk na die marges in die bedryf. Die gelykbreek en sensitiwiteit van prys en opbrengs word kortiks bestudeer.

• ’n Fokus op die bedryf se produksiestreke en dit sodanig te bespreek. Dit word afgesluit met ’n opsomming van sleutelfaktore tot die top-derde se sukses.

• Kapitaal uitleg vir die vestiging van biologiese-bate, vir beide binne en buite gronde.

D e e l n a m e e n a a n n a m e s p a g e 2 1


Kostestruktuur: Droogdruiwe

Die afgelope sewe jaar se totale produksiekoste (kontantuitgawes plus voorsiening vir vervanging) word voorgestel in figuur 2.

Totale produksiekoste het vanaf R63,773 in 2017 tot R67,390 toegeneem in 2018. Dit is ’n styging van ongeveer 5.67% oor die laaste seisoen (2017 en 2018). Dit is in lyn met die gemiddelde produksiekoste-inflasie-indeks (PPI van 5.1%). Die invloed van inflasie op produksie-insette word deur verskeie faktore veroorsaak, waaronder die mees vernaamste redes ’n verswakte wisselkoers, stygende energiekoste en die steeds stygende minimum loon tel.

2012

37 897

2013

42 305

2014

49 646

2015

54 779

2016

59 103

2017

63 773

2018

67 390

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

Figuur 2: Totale produksiekoste per hektaarBron: Vinpro (2018)

K o s t e s t r u k t u u r : D r o o g d r u i w e p a g e 2 2


Figuur 3 toon die samestelling van totale produksiekoste. Die kontantuitgawekomponent van R54,483 verteenwoordig 81% van totale produksiekoste (2018). Die verskil tussen die totale koste en kontantproduksiekoste is gelykstaande aan die voorsiening gemaak vir vervangingskoste.

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

2012

28 042

9 855

2013

31 635

10 669

2014

39 417

10 229

2015

44 092

10 687

2016

48 862

10 241

2017

51 731

12 042

2018

54 483

12 907

Figuur 3: Samestelling van totale produksiekoste per hektaarBron: Vinpro (2018)

K o s t e s t r u k t u u r : D r o o g d r u i w e

054 463 [email protected]

Orange River Cellars bought the Farmers Pride Raisins plant during February of 2018, and re-named it Prosperitas Foods Pty Ltd. At Prosperitas Foods we mainly focus on consistent grading, producer relations and quality distribution of our raisins.

p a g e 2 3


Kontantproduksiekoste (figuur 4) word saamgestel deur direkte kostes (kunsmis, plaag- en siektebeheer, onkruidtoediening), arbeid (permanent, seisoenaal), meganisasiekoste (herstel, onderdele en herstel, brandstof), vaste verbeteringe (herstel, instandhouding) en algemene uitgawes (elektrisiteit, waterbelasting, administrasie) en het in 2018 beloop op R54,483, wat 5.3% hoër is as in die 2017-oesjaar. Arbeid bly steeds die grootste enkele produksiekoste, wat 53% van die kostestruktuur verteenwoordig.

Die meeste direkte produksie-insette (kunsmis, spuitmiddels, brandstof, ens.) asook meganiese toerusting en onderdele word ingevoer en is dus direk onderhewig aan die heersende wisselkoers van die dag. Oor die laaste twee jaar het die Rand verswak en dus opwaartse druk op insetpryse geplaas. Ru-oliepryse wat tot onlangs onder druk was, is ten gunste van die bedryf en het ‘n blaaskans vir produsente gegee ten opsigte van energiekoste.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 20180%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Direkte koste Arbeid Meganisasie Vaste verbeteringe Algemene uitgawes

14% 14% 14% 12% 14% 15% 14%

47% 46%55% 57% 58% 51% 53%

22% 24%18% 18% 16%

17% 15%

4% 3% 2% 2% 2%4% 2%

13% 13% 12% 11% 10% 14% 15%

Figuur 4: Samestelling van kontantuitgawes per hektaarBron: Vinpro (2018)



2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

6 077

5 000

0

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

7 489 6 915 8 077 7 737 8 609 8 210

13 27014 708

21 496

24 946

28 47026 283

29 088

1 021 915 831 946 1 0071 945 1 194

3 627 4 226 4 825 4 715 4 8957 062

8 341

4 0474 299 5 350 5 408

6 754 7 832 7 651

Direkte koste Arbeid Meganisasie Vaste verbeteringe Algemene Uitgawes

Figuur 5: Styging in kontantuitgawes per hektaar oor tyd (2012 – 2018)Bron: Vinpro (2018)

Die styging in arbeidskoste (sien figure 4 en 5) dra wesenlik by tot die koste-knyptangeffek en produsente is voortdurend besig om na meganismes te kyk vir die verhoging van produktiwiteit. Dit is duidelik dat arbeidskoste per hektaar wesenlik bygedra het tot die verhoogde produksiekoste van droogdruiwe, veral sedert die 2014-oesjaar. Arbeidskoste verteenwoordig die grootste deel van kontantuitgawes en wissel tussen 50% en 60% van ’n onderneming se totale kontantuitgawe-kostestruktuur. Die impak van produksie-eenheidgrootte speel ook ’n rol; waar groter eenhede skaalvoordele geniet bo kleiner eenhede ten opsigte van per-hektaar koste vir permanente arbeid.



0

1 000

2 000

3 000

500

1 500

2 500

3 500

4 000

2008

1 090

2009

1 232

2010

1 317

2011

1 376

2012

1 504

2013

2 275

2014

2 420

2015

2 607

2016

2 779

2017

3 001

2018

3 120

2019

3 565

Loon

Ran

d pe

r M

aand

Figuur 6: Landbou sektorale bepalings (Rand per maand) (2019)Bron: Department Arbeid [Staatskoerant publikasie] (2019)

Dit is krities dat voorsiening gemaak word vir kapitaalvervangings oor tyd. Hierdie beginsel is veral krities tot die produksiebasis – om volhoubaar te produseer, moet daar vernuwing van wingerde (biologiese bate) geskied. Nie net word ou nie-winsgewende blokke vervang nie, dit bied ook aan die produsent die geleentheid om te deel in die voordele van nuwer of verbeterde kultivars. Hierdie voordele sluit in faktore soos verhoogde opbrengs, beter droogverhouding, beter reënbestandheid, ’n vroeër/later produksietydsgleuf, ens. Kapitaalverbeteringe strek egter wyer as slegs die biologiese bates van die besigheid en sluit dus ook in drooginfrastruktuur, meganiese toerusting, implemente, gereedskap en ander grootmaatinfrastruktuur (waterverspreiding, behuising, ens.). Ongeveer 55% van totale vervangingskoste word spandeer aan die vervanging van wingerde; sien tabel 2 vir meer besonderhede.

Item 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Wingerde 5,282 5,607 5,639 5,672 5,835 6,584 7,103

Geboue 743 917 829 936 742 1,087 1,308

Losgoed 3,829 4,146 3,761 4,079 3,664 4,371 4,496

Totaal 9,855 10,669 10,229 10,687 10,241 12,042 12,907

Tabel 2: Samestelling van vervangingskoste (koste per hektaar)

Figuur 6 hieronder toon die historiese data vir die minimum loon sedert 2008. Dit ondersteun die ingevorderde bedryfsinligting en toon dus die volle impak daarvan sedert die 2014-seisoen.



p a g e 2 7


Inkomstepotensiaal

Produksievlakke en produkkwaliteit is bepalend tot die prestasie van die onderneming en dit is dus hier waar wesenlike verskille waargeneem kan word.

Dit sal egter in meer diepte hanteer word in die gedeelte waar die top-derde produsente bespreek word (verwys na bl. 45).

Produksiebasis

Figuur 7 toon die studiegroepresultate vir die ouderdomsamestelling van droogdruifwingerde. Daar moet in ag geneem word dat dit nie noodwendig dieselfde produsente is wat elke jaar deelneem nie en dus mag daar variasie in die tydreeksdata voorkom. Nieteenstaande is dit duidelik dat daar onder droogdruifprodusente (studiegroepdeelnemers) ’n toenemende tendens is om te vernuwe. Hierdie is ook ’n bevestiging van die huidige positiewe sentiment in die bedryf en dat nuwe ontwikkelings en/of hervestigings plaasvind. Dit het uiteraard verhoogde produksie tot gevolg, wat ook weerspieël word in die rekordoes oor die afgelope twee jaar. Die vernuwing met hoër-draende kultivars sal bydrae tot ’n groeiende oes oor die medium- tot langtermyn.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

3 Jaar en jonger Tussen 4 & 7 Jaar Tussen 8 & 15 Jaar Tussen 16 & 20 Jaar Ouer as 20 jaar

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

18% 21% 27% 22% 17%31%

23%

11%13%

17%16% 30%

20%21%

25%24%

25%20%

23%23%

15%

17%18%

11%21%

20% 19%

15%

29% 24% 21% 20%10% 7%

26%

Figuur 7: Persentasie (%) ouderdomsamestellingBron: Vinpro (2018)

I n k o m s t e p o t e n s i a a l p a g e 2 8


Produksamestelling

Die totale inlewerings van droogdruiwe vir 2018 was 71,107 ton (droë produk). Die oessamestelling vir dieselfde jaar word in figuur 8 voorgestel. Thompsons bly die grootste droogdruifproduk, wat net meer as die helfte (51%) van die totale oes histories verteenwoordig, gevolg deur Goues wat net meer as ’n derde (34%) uitmaak. Korente is beperk tot produksie in die Olifantsrivierstreek en dra by tot 7%; met Flame, OR’s en WP’s wat onderskeidelik 4%, 2% en 2% bydra tot die totale oes.

7%2%

51%

2%

Produk-samestelling

34%

4%

Figuur 8: Suid-Afrika se produksamestelling – gebaseer op totale inlewerings (2018)Bron: Raisins South Africa (2018)

1%2%

35%

2%

56%

4%

Produk-samestelling

Figuur 9: Studiegroepproduksamestelling (2018)Bron: Vinpro (2018)

’n Vergelyking van die studiegroepdeelnemers se data (figuur 9) met dié van die SA-produksamestelling (figuur 8), beide vir die 2018-oesjaar, trek skeef na Goues, met die verhouding tussen Thompson en Goue omgekeerd. Dit wil egter voorkom of daar wel ’n sterker dryf is in die produksie van Goues. Die volumes van die laasgenoemde het oor die afgelope 20 jaar gegroei van 12% van die totale oes na 34%.

Korrente Flame WP Thompson OR Goues



Gemiddelde gradering2

Die gemiddelde gradering vir die verskeie produkte en produkgroottes vir die 2018-oesjaar word in tabel 3 opgesom. Die 2017/18-produksiejaar was uitstekend ten opsigte van weersomstandighede vir die droog van rosyntjies en ondersteun dus die data opgesom hieronder in tabel 3.

Produk (tipe) KEUR STD IND VGW

Goue Jumbo 56% 34% 6% 4%

Goue Medium 83% 9% 4% 5%

THS Jumbo 59% 24% 7% 10%

THS Medium 87% 3% 4% 7%

Flame Medium 87% 4% 4% 5%

OR medium 70% 18% 7% 5%

Korente Medium 90% 2% 3% 5%

Ander Jumbo 70% 11% 3% 16%

Ander Medium 63% 12% 12% 12%

WP Medium 87% 5% 3% 6%

Tabel 3: Gradering per produktipe - 2018

Tabel 3 se inligting per produktipe en produkgrootte word in figuur 10 getoon.

4%6%

34%

56%

GoueJumbo

GoueMedium

5%4%9%

83%

2 Graderingsgrade is soos volg: keur-, standaard- (STD), industrieël (IND) en van geen waarde (VGW).

VGW IND STD KEUR



10%

7%

24%

59%

THSJumbo

5%7%

18%

70%

ORMedium

5%7%

18%

70%

ORMedium

16%

3%

11%

70%

AnderJumbo

7%4%

3%

87%

THSMedium

7%4%

3%

87%

THSMedium

WPMedium

6%3%

5%

87%

AnderMedium

12%

12%

12%

63%

Figuur 10: Gradering resultate vir verskeie droogdruiweprodukteBron: Vinpro (2018)



Tabel 4: Vergelykende gradering per streek

Tabel 4 toon die gradering van Goue-rosyntjies, Thompsons, Flame, OR’e, Korente en WP’s. In die geval van Goue-rosyntjieproduksie is produksie beperk tot die Oranjerivierstreek en Korente op sy beurt beperk tot die Olifantsrivierstreek. Geen wesenlike gehalteverskille kan uitgewys word uit die onderstaande inligting nie.

Produk (tipe) %

ORR KEUR

% OLI

KEUR

% ORR STD

% OLI STD

% ORR IND

% OLI IND

% ORR VGW

% OLI

VGW

Goues 81.1% - 10.5% - 3.7% - 4.7% -

Thomson Seedless

86.2% 84.3% 3.5% 6.1% 3.7% 3.3% 6.6% 6.4%

Flame 86.9% 80.3% 4.7% 12.0% 3.5% 3.7% 4.9% 4.0%

OR 70.4% - 18.0% - 6.8% - 4.8% -

Korente - 90.2% - 2.3% - 2.9% - 4.7%

WP 86.8% - 4.6% - 2.9% - 5.7% -

Bron: Vinpro (2018)



Produksie, droogverhoudings en pryse

Die Suid-Afrikaanse rosyntjiebedryf het oor die laaste drie agtereenvolgende jare rekordoeste opgelewer.

Figuur 11 hieronder toon die laaste twee dekades se rosyntjieproduksie van Suid-Afrika. Die afgelope twee jaar is die 70,000 ton merk oorskrei. Die rosyntjiebedryf het oor die afgelope twee tydperke, 2000-2010 en 2010-2019, gegroei teen 32,7% en 47,8%, onderskeidelik. Die jaarlikse saamgestelde groei, oor dieselfde tydperke, is 2.87% en 3.98%, onderskeidelik. Die groei in produksie kan hoofsaaklik toegeskryf word aan:

• nuwe aanplantings;

• hervestiging van wingerde, met meer vrugbare en hoërdraende kultivars; en

• beleggings in transformasieprojekte deur die regering.

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

38 142

50 628

74 830

Figuur 11: Produksievolumes oor tyd (1996 – 2019)Bron: Raisins SA (2019)



Figuur 12 dui die gemiddelde produksie en geweegde gemiddelde prys oor die afgelope tydperke van 2008 tot 2018. Sedert 2010 is daar ’n neiging tot hoër prysrealisasie, wat hoofsaaklik deur twee faktore gedryf word, naamlik die verswakte Rand en ’n hoër internasionale prys (verwys na Tabel 6).

Skade weens die vloed van 2010/11 het nagevolge gehad op die volgende seisoen se produksie. In die daaropvolgende jare het verskeie negatiewe weerstoestande plaasgevind wat onder meer ryp-, koue-, reën- en haelskade ingesluit het, wat verliese in produksie tot gevolg gehad het.

Volgens die studiegroepdata oor die laaste drie jaar is die gemiddelde volume varsdruiwe per hektaar geproduseer tussen 20t/ha en 22t/ha. Die ooreenstemmende droë ton per hektaar is 5t/ha, wat dus ’n droogverhouding van 4:1 (vars:droog) impliseer.

Figuur 12 druk die pryse gerealiseer van die studiegroep uit in Rand per ton varsproduksie. Oor die laaste dekade is daar ’n sterk opwaartse prystendens, met ’n toename van 193% (2008-2018). Die jaarlikse saamgestelde groeikoers in prys is 11.93% oor dieselfde tydperk. Pryse het oor die afgelope twee jaar stabiliseer op vlakke bo R5,000 per ton (varsvrugte). Oor die afgelope vyf-jaar tydperke was die jaarlikse saamgestelde groeikoers 9.96% (2014-2018).

3 184 3 218 3 479

3 832

5 541,81

5 561,23

Ran

d pe

r na

t ton

Nat

tonn

e

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

0

5

10

15

20

25

30

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

4 270

24 14,97 22,71 14,99 16,66 17,27 18,26 22,67 20,77 18,72 20,45

1 894

2 341

3 459 3 631

Produksie (Nat tonne)*

Prys (R/ nat ton)

Figuur 12: Produkpryse en produksievolumes Bron: Vinpro (2018)



+27 (0) 54 491 1041 [email protected] www.fruitsdusud.com

p a g e 3 5


Die gemiddelde pryse vir die verskeie rosyntjieprodukte per gradasie word in tabel 5 getoon. Gebaseer op die gemiddelde gradasie en prys per produk, word die prysrealisasie van die studiegroep bereken as die GEM R/kg. In ag genome dat Thompsons en Goues meer as 80% van die totale bedryf verteenwoordig, is dit ook die twee produkte met die hoogste waarde in die bedryf. Aansienlike waarde word toegevoeg tydens die drogingsproses, wat op plaasvlak geskied.

Tabel 5: Gemiddelde prys per gradasie

Produk (tipe) KEUR STD IND GEM R/KG

Goues 27.20 17.66 3.57 24.05

Thomson Seedless 22.42 11.21 3.78 19.84

Flame 19.50 9.78 3.86 17.47

OR 22.58 15.04 4.00 18.88

Korente 20.00 8.05 3.04 18.30

Aander 16.45 7.87 3.18 12.11

WP 16.78 7.76 3.11 15.02

Bron: Vinpro (2018)



Pioneer Foods is one of the largest South African producers and distributors of a range of branded food and beverage products. The Group operates mainly across South Africa, providing wholesale, retail and informal trade customers with products of a consistently high standard. Pioneer Foods exports to more than 60 countries across the globe.

The Group operates a number of world-class production facilities producing a range of products that includes some of the most recognisable and best loved brand names in South Africa, including the following power brands: Weet-Bix, Liqui-Fruit, Ceres, Sasko, Safari, Spekko and White Star.

Louisvale Rd Upington 8801054 337 0185054 334 [email protected]

p a g e 3 7


Die wisselkoers het ongetwyfeld ’n positiewe bydrae gelewer tot die inkomsterealisering oor die afgelope vier tot vyf jaar. Ongeveer 85% van die Suid-Afrikaanse produk is bestem vir die buitelandse mark, waar die produk in Amerikaanse dollars verhandel word. Tydens die skryf van hierdie publikasie (Augustus 2019) het die Rand wesenlik verswak na vlakke van tot R15,30, wat die langtermyn-depresiasietendens verder ondersteun.

Wisselkoers 2008 2009 2010 2011 2012 2013

R/USD 8.25 8.44 7.32 7.25 8.21 9.65

% Verandering (jaar op jaar) 17.0 2.2 – -0.9 13.2 17.5

Tabel 6: Wisselkoers (2006 – 2018)

Wisselkoers 2014 2015 2016 2017 2018

R/USD 10.84 12.75 14.78 13.31 13.24

% Verandering (jaar op jaar) 12.4 17.6 15.9 -3.4 -0.5%

Bron: IDC (2018)

Die voordeel van die swakker Rand word weerspieël in die Rand-waarde (produkprys) wat droogdruiweprodusente gerealiseer het, soos getoon in Tabel 7. Die tabel dui die pryse vir Goue-, OR- en Thompson-droogdruiwe; die geweegde gemiddeld word aangedui met die jaar-op-jaar groei.

Produk tipe2009 2010 2011 2012 2013

R/ton R/ton R/ton R/ton R/ton

Golden 17,000 12,700 19,300 19,800 17,600

OR 11,500 10,400 16,000 16,900 16,000

Thompson Seedless

11,500 8,800 13,000 14,200 13,800

Geweegde Gem. Prys

13,853 10,474 15,108 17,068 15,260

% Verandering (Jaar op Jaar)

- -24% 44% 13% -11%

Tabel 7: Produkpryse (2010 – 2018)



Tabel 7: Produkpryse (2010 – 2018) (Continued)

Produk tipe2014 2015 2016 2017 2018

R/ton R/ton R/ton R/ton R/ton

Golden 18,000 17,200 24,430 25,800 26,500

OR 16,200 15,300 22,200 19,700 22,500

Thompson Seedless

14,150 13,120 21,730 16,400 22,000

Geweegde Gem. Prys

15,406 14,762 22,440 19,827 23,565

% Verandering (Jaar op Jaar)

1% -4% 52% -12% 19%

Bron: Raisins SA (2018)

Die positiewe verwantskap tussen die depresiasie van die Rand teenoor die Amerikaanse dollar en die per-kilogram plaashekprys word in figuur 13 gedemonstreer.

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20180

10 000

20 000

5 000

15 000

25 000

R/kg Rosyntjie Prys

R/USD

Geweegde gem.

R/USD

13 853

10 474

15 108

17 068 15 260

15 406 14 762

22 440 19 827

23 565

8,447,32

7,25

8,21

9,65

10,84

12,75

14,7813,31

13,24

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Figuur 13: Korrelasie tussen prys en wisselkoersBron: Raisins SA (2018)



RedSunR A I S I N S

Taste the African Sun. It's natural energy.

RS - Round logo (25cmx25cm).indd 1 2015/08/20 9:51 AM

054-337 8660 [email protected] www.redsun.co.za

N14 2km Buite Keimoes, Keimoes, Northern Cape

Taste the African Sun. It’s natural energy.

RedSun Raisins is a privately owned, South African company, established in 2009. We are processors of high quality raisins which are produced along the banks of the Orange River, in the Northern Cape Province, of South Africa. The Orange River, is well known for fresh table grapes and raisins, both of the very highest quality.

RedSun Raisins is in the forefront of the ambitious, new generation of raisin processors in South Africa.

We believe that our solid, international marketing network will ensure the development of our business, and with us, the continued prosperity of the 250 growers along the Orange River, who deliver their raisins to us.

Delivering quality sun-dried, South African Raisins, supported by efficient and personal service.

p a g e 4 0


Marges-, Gelykbreek en Sensitiwiteitsanalise

Die gedeelte sal fokus op die marges, gelykbreek en sensitiwiteitsanalise vir droogdruiwe- produksie.

Droogdruiwe-inkomste en marges

Die onderstaande figuur 14 toon die afgelope sewe jaar se gemiddelde omset asook bruto en netto marge per hektaar vir die bedryf. Soos reeds aangedui, het die devaluasie van die Rand teenoor die Amerikaanse dollar en ’n hoër internasionale prys bygedra tot verhoogde omset van produsente in die droogdruiwebedryf.

Die groei in omset was 30.3%, 7.8%, 16.9% en 9.6% (jaar-op-jaar) vir die onderskeidelik 2015, 2016, 2017 en 2018, onderskeidelik. Die bruto marge per hektaar het toegeneem oor dieselfde tydperke met R14,478, R1,618, R10,364 en R7,214 onderskeidelik, wat ’n 149% verhoging in totaal is vanaf 2014 tot 2018. Die gemiddelde netto boerdery-inkomste het toegeneem van onder R15,000 per hektaar (2014) tot ongeveer R46,000 per hektaar (2018).

0

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

Inkomste Bruto Marge NBI

2012

57 957

29 915

20 060

2013

66 160

34 253

23 583

2014

63 168

23 751

13 522

2015

82 321

38 229

27 542

2016

88 709

39 847

29 606

2017

103 743

52 012

39 970

2018

113 709

59 226

46 319

Figuur 14: Bedryfsinkomste en margesBron: Vinpro (2018)

M a r g e s - , G e l y k b r e e k e n S e n s i t i w i t e i t s a n a l i s e p a g e 4 1


Gelykbreek

Tabel 8 toon die vereiste inkomste per hektaar vir gelykbreek. Gelykbreek, in hierdie geval, sluit in vervanging vir kapitaalitems asook ’n rentekomponent.

As voorbeeld dui die gekleurde lyn van 5 ton per hektaar die nodige Rand per ton-verdienste (Rand per kilogram realisasie) benodig vir gelykbreek [2018]. Teen ’n gemiddelde opbrengs van 5 ton per hektaar, word ’n gelykbreekprys van R18.48 per ton [2018] benodig. Met ’n verhoogde gemiddelde opbrengs na sewe ton per hektaar, verlaag die gelykbreekprys na R13.20 per ton [2018]. Dus het (verhoogde) produksie ’n wesenlike impak op die vlak van die pryse benodig tot gelykbreek en dus ’n groter netto boerdery inkomste (NBI).

Produsente kan wesenlike waarde toevoeg op plaasvlak deur produksie van droë ton per hektaar te bevorder (in ag genome dat daar nie op kwaliteit ingeboet word nie).

Tabel 8: Gelykbreek-analise

Produk tipe

Gelykbreek vlak (R/ha)

46,897 55,305 65,646 73,779 81,103 86,773 92,390

Droë ton (p/ha) Gelykbreek prys (R/kg)

3 15.63 18.43 21.88 24.59 27.03 28.92 30.80

4 11.72 13.83 16.41 18.44 20.28 21.69 23.10

5 9.38 11.06 13.13 14.76 16.22 17.35 18.48

6 7.82 9.22 10.94 12.30 13.52 14.46 15.40

7 6.70 7.90 9.38 10.54 11.59 12.40 13.20

8 5.86 6.91 8.21 9.22 10.14 10.85 11.55

9 5.21 6.14 7.29 8.20 9.01 9.64 10.27

10 4.69 5.53 6.56 7.38 8.11 8.68 9.24

11 4.26 5.03 5.97 6.71 7.37 7.89 8.40

12 3.91 4.61 5.47 6.15 6.76 7.23 7.70

Bron: Raisins SA (2018)3

3 RAISINS SA eie berekeninge.



Sensitiwiteitsanalise

’n Sensitiewiteitsanalise word voorgestel in tabel 9. Die tabel toon die bruto inkomste per hektaar wat moontlik gerealiseer kan word teen verskeie opbrengste per hektaar en met verskeie gemiddelde prysrealisasie per hektaar. As voorbeeld is dit moontlik om R240,000 per hektaar te genereer (omset) indien 8 ton gedroog kan word teen ’n gemiddelde prysrealisasie van R30 per kilogram (as voorbeeld). Teen 8 ton per hektaar gedroog kan R180,000 per hektaar moontlik gerealiseer (R22.50) word.

Tabel 9: Sensitiwiteitsanalise

Gem. Opbrengs p/ha

Gem. Prys/ton

12,500 15,000 17,500 20,000 22,500 25,000 30,000

3 37,500 45,000 52,500 60,000 67,500 75,000 90,000

5 62,500 75,000 87,500 100,00 112,500 125,000 150,000

6 75,000 90,000 105,000 120,000 135,000 150,000 180,000

7 87,500 105,000 122,500 140,000 157,500 175,000 210,000

8 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000 240,000

10 125,000 150,000 175,000 200,000 225,000 250,000 300,000

12 150,000 180,000 210,000 240,000 270,000 300,000 360,000

Bron: RAISINS SA (2018)4

4 RAISINS SA eie berekeninge.



Agro-processing and Agriculture Funding for agro-processing (food and non-food) sectors such as:

• Horticulture and field crops value chains, including citrus, grapes, nuts, berries, avocados, sugar, wheat and others;

• Livestock value chain such as cattle, poultry and pigs; • Dairy value chain; • Fish processing and aquaculture; • Beverages; • Forestry

De Drift Plaza, Block 6, Louisevale Road, Upington +27 54 337 8600 +27 54 334 0835 [email protected] PO Box 808, Kimberley, 8300

Block F, Sanlam Business Complex, 13 Bishops Avenue, Kimberley +27 53 807 1051/3 +27 53 832 7395 [email protected] PO Box 808, Kimberley, 8300

Mehmood Ahmed REGIONAL MANAGER – NORTHERN

www.idc.co.za

Kimberley Upington

p a g e 4 4


Top-derde teenoor die bedryfgemiddeld

Alhoewel daar twee hoofproduksiestreke bestaan, naamlik die Oran-jerivierstreek (Noord-Kaap) en Olifantsrivierstreek (Wes-Kaap), word die Oranjerivierstreke in twee afsonderlike gedeeltes voorgestel.

Vir besprekingsdoeleindes word onderskeid getref tussen die oostelike en westelike deel van die rivier. Daar moet egter gemaan word dat hierdie geensins langtermyntendense voorstel nie, maar beperk is tot ’n enkele seisoen.

Die inligting toon ook ’n gemiddelde syfer vir die bedryf, sowel as syfers vir die top-derde produsente, vir beide die Oranjerivier- en Olifantsrivierproduksiestreke.

Gemiddelde plaasgrootte en ouderdom van biologiese bates

Die Oranjerivierproduksiestreek produseer ongeveer 90% van alle droogdruiwe in Suid-Afrika en die balans word geproduseer in die Olifantsrivierstreek. Die inligting uit tabel 10 toon dat droogdruifproduksie-eenhede (nie uitsluitlik droogdruiwe) wesenlik groter (twee keer) is teen die Oranjerivier as teen die Olifantsrivier.

Die doel van die verdeling is om meer spesifieke produksiekoste-inligting beskikbaar te stel vir die onderskeie streke soos hierbo genoem. Produksie-eenhede se grootte neem af stroom-op teen die Oranjerivier (in ’n oostelike rigting), waar daar ook meer ouer wingerdblokke tans voorkom.

T o p - d e r d e t e e n o o r d i e b e d r y f g e m i d d e l d p a g e 4 5


Tabel 10: Gemiddelde plaasgrootte (sluit ander gewasse in) en ouderdomsamestelling van die studiegroep

DroogdruiweOR

WesOR Oos

OR Gem.

OR Top 3de

OL Gem.

OL Top 3de

Gem opp geplant (ha)

58.12 36.08 50.77 55.19 24.21 29.47

Area onder besproeiing (%)

100.000 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

Gem ouderdomsamestelling (%)

3 jaar & jonger 24.22 13.37 22.50 14.41 24.52 22.55

Tussen 4 & 7 jaar 17.25 5.92 17.75 19.32 20.18 21.18

Tussen 8 & 15 jaar 23.49 39.40 21.36 46.35 13.58 15.12

Tussen 16 & 20 jaar 15.81 17.52 15.47 16.07 9.98 14.97

Ouer as 20 jaar 19.23 23.79 22.92 3.85 31.74 26.18

Gem. opbrengs (t/ha)

20.50 20.27 20.45 22.91 15.27 18.94

Kontant uitgawes (R/t)

2,739 2,425 2,664 2,648 2,249 1,835

Totale uitgawes (R/t)

3,403 2,948 3,295 3,194 3,104 2,566

Bron: Vinpro (2018)



Tabel 11 toon die gedetaileerde produksiekostes vir die onderskeie streke. Daar word spesifiek verwys na die laaste produksiekostelyn in die onderstaande tabel, naamlik “TOTALE UITGAWES”.

Daar word waargeneem dat die top-derde ongeveer R6 000 per hektaar meer spandeer aan produksie-insette. Teen die Olifantsrivier is die gemiddelde en die top-derde se gemiddelde feitlik dieselfde op R34 000 per hektaar. Die gemiddelde en top-derde produsente teen die Oranjerivier spandeer onderskeidelik 37% en 42% meer aan produksiekoste as diegene teen die Olifantsrivierstreek. Die verskil hiervan kan hoofsaaklik toegeskryf word aan laer arbeidskoste teen die Olifantsrivier. Die verduideliking hiervoor is dat die Oranjerivierstreek hoër arbeidsuitgawes aangaan vir die maak van veral Goue-rosyntjies, wat arbeidsintensief is; terselfdertyd was die produksie teen die Olifantsriver drasties laer as die norm weens die droogtetoestande. Produsente teen die Olifantsrivier het dus van minder arbeid gebruik gemaak oor die algemeen.

Tabel 11: Kostestruktuur vir Oranjerivier (OR) en Olifantsrivier (OL)

(Gemiddeld en top-derde – 2018)

Produksiekoste vir droogdruiwe / koste as rand per hektaar / 2018

DroogdruiweOR

WesOR Oos

OR Gem.

OR top 3de

OL Gem.

OL top 3de

Koste Struktuur R/ha R/ha R/ha R/ha R/ha R/ha

Direkte koste 7 992 6 551 7 651 9 298 5 035 6 140

Saad 228 177 216 281 185 380

Kunsmis 3 789 1 779 3 313 3 597 2 193 2 481

Organiese Bemesting

410 361 398 598 458 513

Plaag- en siektebeheer

1 842 1 531 1 768 2 112 1 744 2 317

Onkruidbeheer 724 554 684 927 440 450

Herstel- en bindmateriaal

200 551 283 469 14 -

Pakmateriaal - plaaslik & uitvoer

83 389 155 237 - -

Droogmiddels 716 1 210 833 1 078 - -




DroogdruiweOR

WesOR Oos

OR Gem.

OR top 3de

OL Gem.

OL top 3de


Arbeid 29 510 27 728 29 088 33 143 13 302 13 107

Toesig en bestuurshulp

4 409 6 127 4 816 6 101 2 782 1 012

Permanente arbeid

13 023 5 541 11 250 13 957 8 914 10 586

Seisoensarbeid & kontrakteurs

12 079 16 060 13 022 13 085 1 606 1 509

Meganisasie 8 670 6 728 8 210 7 638 6 961 6 303

Brandstof 3 697 2 895 3 507 3 252 2 868 2 944

Herstel, Onderdele & reparasies

3 260 2 652 3 116 2 745 2 933 2 451

Lisensies en versekering

1 511 895 1 365 1 228 1 023 880

Vervoer Gehuur 202 286 222 412 138 28

Vaste Verbeteringe

1 203 1 165 1 194 1 455 1 078 1 115

Herstel en onderhoud

593 828 649 953 685 652

Versekering 610 337 545 501 393 463




DroogdruiweOR

WesOR Oos

OR Gem.

OR top 3de

OL Gem.

OL top 3de


Algemene Uitgawes 8 764 6 975 8 341 9 138 7 968 8 083

Elektrisiteit 3 762 3 470 3 693 5 445 3 426 3 428

Waterkoste 1 370 1 801 1 472 1 618 2 369 2 067

Grond, Eiendoms- & mun belastings

278 336 292 369 498 428

Administrasie 3 355 1 368 2 884 1 706 1 676 2 161

TotaleKontantuigawes

56 140 49 147 54 483 60 672 34 343 34 749

Voorsiening vir vervanging

13 620 10 610 12 907 12 505 13 053 13 857

Wingerde 7 071 7 207 7 103 7 054 7 978 7 868

Vaste Verbeterings 1 424 936 1 308 983 1 989 2 830

Losgoed of Produksie Middele

5 125 2 468 4 496 4 469 3 086 3 159

Totale uitgawes 69 759 59 757 67 390 73 178 47 396 48 606

Bron: Vinpro (2018)



Alhoewel klimaat in ’n spesifieke seisoen ’n dramatiese impak mag hê op ’n produsent se prestasie, veral ten opsigte van bemarkbare volumes en produkkwaliteit, is daar wel diegene wat ondanks die voorgenoemde konstant goed presteer. In hierdie gedeelte word die marges van die onderskeie produksiestreke (soos reeds uiteengesit) aangedui (sien tabel 13).

Tabel 13: Netto boerdery-inkomste per streek

2018 2018 2018 2018 2018

Rand per ha OR Gem. OR Wes OR Oos OL Gem.Top 3de

(OR & OL)

Produksie (nat tonne)*

20.45 20.50 20.27 15.27 22.91

Prys # (Rand per ton vars)

5,561.23 5,829 4,689 5,076 6,593

Inkomste 113,709 119,494 95,074 77,506 151,049

Kontantuitgawes 54,483 56,140 49,147 34,343 60,672

Bruto marge 59,226 63,354 45,927 43,163 90,376

Voorsiening vir vervanging

12,907 13,620 10,610 13,053 12,505

NBI 46,319 49,735 35,317 30,110 77,871

Bron: Vinpro (2018)



Die volgende opsomming in tabel 14 poog om die vyf mees kritiese suksesfaktore te identifiseer, ’n kort beskrywing te gee en die impak daarvan onder die bedryf se top-derde presteerders te bespreek.

Tabel 14: Faktore tot die top-derde se sukses

Faktor Kort beskrywing Impak

Deeglike beplanning en rekordhouding

Volg ’n holistiese plan, wat oor tyd kwantifiseerbaar is. Daar moet goeie stelsels in plek wees met die nodige meetpunte sodat effektiwiteit bepaal kan word.

Koste-effektief en verbeter produksie

Vernuwing van wingerde

Die vernuwing van wingerdblokke is kardinaal tot die sukses van die top-derde produsente. Verhoogde opbrengste, beter droogverhouding, beter reën-bestandheid, ’n vroeër/later produksietydsgleuf is van die voordele vereenselwig met vernuwing van wingerde. Op gevestigde blokke word moeite gedoen deur blokke oordeelkundig te bestuur met goeie spuit- en kunsmisprogramme.

Verhoog produksie

Belê in infrastruktuur (droogfasiliteite)

Baie droogdruiweprodusente het wel vernuwe ten opsigte van hoër draende kultivars. Daar word selfs uitstekende “nat” druiwe geproduseer, maar hierdie aksies gaan soms verlore weens ’n gebrek aan infrastruktuur wat byhou met volumes geproduseer. Droogbaan-oudits en ander voedselveiligheids-maatreëls is krities om marktoegang vir die toekoms te verseker en geniet aandag onder veral die top-derde produsente.

Verbeter produkkwaliteit en bevorder voedselveiligheid

Konstante vernuwing van prosesse

Deur middel van innovasie van bestuurspraktyke onder top-derde produsente word die volhoubaarheid vir die toekoms verseker sodat ons steeds as ’n top-produserende internasionale droogdruiweproduksiegebied beskou kan word.

Koste-effektief en verbeter produksie

Besluitneming

Ingesteldheid moet reg wees – dit is die eenvoudige beginsels wat ’n wesenlike verskil maak. Besluitneming en die akkurate uitvoer daarvan is krities tot die bestuur van risiko’s, veral al in oestyd wanneer omstandighede vinnig kan verander.

Verhoog prestasie van besigheid

Bron: DWPO - Tegniese Komitee (2018)5

5 DWPO Tegniese komiteelede: Andre Oberholzer, Callie de Jager, David van der Merwe, Ferdie Botha, Johannes Fourie, Leon Laubscher, Strys Straus.



Kapitaaluitleg vir vestiging van rosyntjie-druiwe

Tabel 15: Oranjerivier pryse (Buitegrond)

Vestigingskoste

Aantal Hektaar 1,00

Grondvoorbereiding Rand /

Hektaar Totaal

Aksie gebruik:

Diep rip met trekker – eenrigting

N/A

-

- -

D9 kruisrip 1.2 meter - 50 000 50 000


N/A - -

Diesel verbruik 45% 22 500 22 500

Totaal - 72 500 72 500

Chemiese regstelling Hoeveelheid

gebruik Prys per eenheid

Rand / Hektaar

Totaal

Tipes gebruik: Ton / Ha

1Maxiphos / Dubbel Super Fosfaat

0,25 7 200 1 800 1 800

2 Gypsum

-

580

-

3 Urea 5 300

4 3:1:5 (45) 6 700

5 K2SO4 8 000

Nematode behandeling (Nemacur)

Nee -

Neem van grondmonsters (@2 monsters/ha)

Yes 650 650 650

Totaal - - 2 450 2 450

K a p i t a a l u i t l e g v i r v e s t i g i n g v a n r o s y n t j i e - d r u i w e p a g e 5 2


Besproeiing Hoeveelheid


Rand / Hektaar

Totaal

Tipe stelsel:

Mikro op staander, sagte pyp

- - 44 055 44 055

Ry-spasiering (m) -

3,00

Trekker slootgrawer (Grawe van slote @ 10 ure/ha)

Ja - 2 500 2 500

Laser van grond (@10 ure/ha)

Nee *Gelykmaak - -

Diesel verbruik 35% - 875 875

Arbeid - indien mikro- of drupstelsel (Man ure)

- 18,11 - -

Totaal - - 47 430 47 430

Prieelstelsel Pale

gebruik Prys

per eenheid Rand / Hektaar

Totaal

Tipe stelsel:

Gewelprieel sisteem, 3 kordon drade, 2 “Canopy” drade aan weerskante

2.1m (75 - 100)

- 87 961 87 961

Arbeid- Prieelstelsel oprigting (Man ure)

1 300 18,11 23 543 23 543

Totaal - - 111 504 111 504

Dreinering uitgesluit



Plantmateriaal Hoeveelheid


Rand / Hektaar

Totaal

Kultivar

Merbein of Sultana op 143B-

Plantafstand in die ry

1.5m 2 222 28,50 63 327 63 327

Dekplastiek -

Nee

Arbeid - plant van stokke (Man ure)

200 18,11 3 622 3 622

Totaal - - 66 949 66 949

TOTALE VESTIGINGSKOSTE - - 300 833 300 833

Produksiekoste in jaar van vestiging (@70% van totale produksiekoste per hektaar)

- - R53 000 x

75% 39 750

TOTALE KOSTE (vestiging- en produksiekoste)

- - - R 340 583



Tabel 16: Oranjerivier pryse (Binnegrond)

Vestigingskoste

Aantal Hektaar 1,00

Grondvoorbereiding Rand /

Hektaar Totaal

Aksie gebruik:


Voor dol

-

2 000 2 000

D9 Kruisrip 1.2 meter - 14 000 14 000


Na dol 2 000 2 000

Diesel verbruik 45% 10 300 10 300

Totaal - 28 300 28 300

Chemiese regstelling Hoeveelheid


Rand / Hektaar

Totaal

Tipes gebruik: Ton / Ha

1Maxiphos / Dubbel Super Fosfaat

0,25 7 200 1 800 1 800

2 Gypsum

-

580

-

3 Urea 5 300

4 3:1:5 (45) 6 700

5 K2SO4 8 000

Nematode behandeling (Nemacur)

Nee -

Neem van grondmonsters (@2 monsters/ha)

Ja 650 650 650

Totaal - - 2 450 2 450



Besproeiing Hoeveelheid


Rand / Hektaar

Totaal

Tipe stelsel:

Vloed*Lê van nuwe pype vir

vloedbesproeiing plus eie arbeid

20 000 20 000

Ry-spasiering (m) -

3,00

Trekker slootgrawer (Grawe van slote @ 10 ure/ha)

Nee -

Laser van grond (@10 ure/ha)

Ja - 6 500 6 500

Diesel verbruik 35% *Gelykmaak 2 275 2 275

Arbeid - indien mikro- of drupstelsel (Man ure)

- 18,11 - -

Totaal - - 28 775 28 775

Prieelstelsel Pale

gebruik Prys

per eenheid Rand / Hektaar

Totaal

Tipe stelsel:

Gewelprieel sisteem, 3 kordon drade, 2 “Canopy” drade aan weerskante.

2.1m (75 - 100)

- 87 961 87 961

Arbeid- Prieelstelsel oprigting (Man ure)

1 300 18,11 23 543 23 543

Totaal - - 111 504 111 504

Dreinering uitgesluit



Plantmateriaal Hoeveelheid


Rand / Hektaar

Totaal

Kultivar

Merbein of Sultana op 143B-

Plantafstand in die ry

1.5m 2 222 28,50 63 327 63 327

Dekplastiek -

Nee

Arbeid - plant van stokke(Man ure)

200 18,11 3 622 3 622

Totaal - - 66 949 66 949

TOTALE VESTIGINGSKOSTE - - 237 978 237 978

Produksiekoste in jaar van vestiging (@70% van totale produksiekoste per hektaar)

- -R53 000 x

75% 39 750

TOTALE KOSTE (vestiging- en produksiekoste)

- - - R 277 728



Ferdie BothaGeneral Manager

[email protected]

0848006610

Stefan JordaanSenior Agri Specialist

[email protected]

0823051555

Simone SellTransformation Manager

[email protected]

0718142055

Kristy-Lee IsaacsAdmin/ Reception

[email protected]

0544950283

Bekkie van AardeInformation and Communication Manager

[email protected]

0825587213

p a g e 5 8


kostegids 2019 - raisinsa.co.za

Documents