KONTEYNER VE CHARTERING

SELEN GÜCÜN

İÇİNDEKİLER

Konteyner ve Konteyner Gemileinin TarihçesiKonteyner Taşıyıcı Gemi TipleriKonteyner ve Konteyner TürleriKonteyner Taşımacılığında Yükü Etkileyen FaktörlerCharteringGemi Kiralama Türlerinin Uluslararası Uygulamaya Göre SınıflandırmasıGemi Kiralama Türlerinin Türk Hukukuna Göre Sınıflandırılması

Dünya ticareti geliştikçe bu ticaret içerisinde konteyner taşımacılığın da payı artmaktadır.Yükler çok çeşitli özelliklere sahip

konteynerlerle deniz,kara,demiryolu aracılığı ile taşınmaktadır.Dolayısı ile göndericiler konteyner türleri ve işlevleri

arasındaki önemli yapısal farklılıkları anlamak durumdadır ki uygun konteynerler seçilebilsin.Ve bugün dünyada konteyner stoklarını büyük çoğunluğu deniz nakliyat şirketlerine aittir.

GİRİŞ

Başlangıçta gemilere kamyonları yükleyerek malların gidecekleri yerlere en yakın noktaya kadar gemiyle taşınması fikriyle çalışmaya başlamıştır.Dolayısıyla konteynerler sadece taşıyıcıların üzerinde gemilere yüklenmesine imkan tanımıştır.Böylece YERDEN ve MESAFEDEN tasarruf edilmiş oluyordu.Ve daha sonra taşıyıcılar da gemilere yüklenmeyerek bugün olduğu gibi sadece gemiler ile konteynerleri taşımaya başlamıştır

Konteyner fikir Malcam P.McLean’dan çıkmıştır. 1930’ların sonlarında

Hoboken Limanı’nında küçük bir şirket iken daha sonra bir gemi satın alarak

SeaLand Şirketi’ni kurmuştur.1990’ların sonunda McLean Şirketi Maersk Şirketi’ne satmıştır. Ve

onun kurduğu şirket günümüzde Maersk SeaLand isminde yaşamaktadır.

Konteyner Gemileri Tarihçesi

Konteyner Gemileri Tarihçesi

Konteyner Taşımacılığında;’’İdeal X’’ adlı gemiden ilk konteyner taşıyıcı gemi olarak bahsedilir.

Bu gemi 1956 ‘da Newark Limanı’ndan ayrılarak 58 konteyner Houston Limanı’na götürülmüştür.

Sadece konteyner taşımak için dizayn edilmiş ilk gemi ise ;1956 ‘da tankerden dönüştürülmüş 60 koneyner taşıyabilen ‘’MAXTON’’ isimli gemidir.

Konteyner Tarihçesi

Almanya’ilk üretilen konteyner 6 Mayıs 1966

tarihinde Bermen Übersechafen’daki

‘’Fairland’’ tarafından üretilmiştir.Kuzey

Avrupa’daki Sealand Sirketi tarafından ilk kullanılan

konteyner 35’ ASA konteyner olup Amerikan

Standartlarında üretilmiştir. ISO standartlarına göre

10’, 20’ (6.1 m), 30’ ve 40’ (12.2 m) boylarında uzunluklar belirlenmiş genişlik olarak 8’ (2.4 m) ve yükseklik olarak 8’ 6’’ belirlenmiştir. 45’-48’ boyunda,8’ 6’’(2,5 m.) genişliğinde ve 9’ 6’’( 2,9 m.) yüksekliğinde JUMBO konteynerler üretilmiş.

Konteyner GemileriKonteyner taşımacılığı, çeşitli konteyner türleri

sayesinde yapılan taşımacılığı

anlatır.Dünya üzerinde yapılan uluslararası

taşımanın %85’lik kadar büyük bir kısmının

Denizyoluyla yapıldığını önceden

söylemiştik.Gemilerin de kendilerine özgü

farklılık göstermesiyle farklı tipteki konteynerler

kullanılmaktadır. Şimdi ise ilginizi çekeceğini düşündüğüm farklı

tipteki en genel konteyner taşımacılığı

yapan gemiler şu şekildedir

Konteyner Gemileri

Gemilerin de kendilerine özgü farklılık göstermesiyle farklı tipteki konteynerler kullanılmaktadır.

1) Klasik Genel Maksatlı Yük Gemileri

Bu gemiler kuru yük taşımak üzere tasarlanmıştır ve genel olarak hafif kargoları kaldırma mekanizmasına sahiptirler. Özellikle değerli yükleri taşımak için kilitli ambarlar bulunmaktadır.Üretimden artık kaldırılan bu gemiler dünyanın her tarafında yaygın olarak kullanılmaktadır.

2) Çok Amaçlı Konteyner Gemisi

Ambalajsız kargo taşımaya uygun hale getirilmiş ekipmanlara ek olarak geliştirilmiş ekipmanlarla aynı zamanda konteyner taşımak için de uygun ekipmanlara sahiptir.Bu tip gemiler açık yapıdadırlar.Ambar kapağı alanları nispeten güverte alanlarından daha büyüktür.

3) Yarı Konteyner Gemileri(Semi Container Vessels)

Hem genel hem kargo hem konteyner taşımacılığı için uygundur.Boyutları güverte yükle ekipmanları,yük taşıma kapasitesi gibi özellikleri standart konteyner taşımacılığına uygun olarak tasarlanmıştır.

Konteyner gemileri kapasitelerine bağlı olarak nesillere bölünmüştür.

1. Nesil Konteyner Gemisi, 1000 TEU’ ya kadar2.Nesil Konteyner Gemisi, 2000 TEU’ ya kadar3.Nesil Konteyner Gemisi, 3000 TEU’ ya kadar4. Nesil Konteyner Gemisi 4000 TEU’ ya kadar5. Nesil Konteyner Gemisi 6000 TEU’ ya kadar6.Nesil Konteyner Gemisi 8000 TEU’ ya kadar

Konteyner Taşıyıcı Gemi TipleriYağmur Çatılı,Ambarsız Konteyner Gemisi Kargonun daha ekonomik olarak elleçlenmesi maksadıyla tasarlanmıştır.Genellikle Avrupa ile Uzakdoğu arasında çalıştıklarından,yoğun tropikal yağmurlara maruz kalmaktadırlar.Bu sebeple gemiler hafif çelik yapıdan oluşturulmuş yağmur koruma tentesi ile donatılmıştır.Soğutmalı Konteyner Gemisi;Hemen hemen tüm konteyner gemileri soğutmalı konteynerler için ayrı bağlantı noktalarına sahiptir.Eğer bu bağlantı noktaları nispeten çok miktarda veya geminin toplam TEU(20lik) kapasitesinin belli bir oranında olursa bu durum geminin dizayn maksadını ortaya çıkarmaktadır.

TEU açılımı Twenty Foot Equivalent UnitFEU açılımı Forty Foot Equivalent Unit

Besleyici Gemiler( Feeder Ship)Asıl taşıma şirketlerinin çalışmadığı ana konteyner terminalleri ile diğer limanlar arasında konteyner taşımacılı yaparlar.

Maden Cevheri,Dökme Yük,Konteyner Gemileri(Ore Bulk Container CarrieOBC) Bu gemiler yüksek kapasiteli elektrohidrolik vinçlerle donatıldıkları için kaldırma aparatları bakımından zayıf olarak teçhiz edilmiş limanlarda bile kolaylıkla hizmet verebilmektedir.Güverteye sahip olmamaları ve büyük güçlendirilmiş ambar kapaklarına sahip olmaları nedeniyle bu gemiler uzun boyutlu yükler için kullanılabilir.

Konteyner Yolcu Gemisi Genellikle son yıllarda ortaya çıkmış bir gemi tipidir. Çin,Endonezya,Rusya gibi kıyı ve adalar arasındaki taşımacılıkta giderek daha önemli hale gelmeye başlamıştır.

Açık Dökme Yük Konteyner Gemileri(Open bulk Container Carriers)Yükleme ve boşaltma işlemlerinin tekerlekli yükleyiciler ve vinçler ile seri şekilde gerçekleşebilmesi için gemiler alabandalar ve düz zeminlere sahip olacak şekilde tasarlanmıştırBaş ve Arka Tarafında Kapıları Bulunan FeribotFeribotlar hem yolcu hem tekerlekleri üzerinde taşınan otomobil, kamyon, teryler ve demiryolu araçları gibi kargoları taşımak için tasarlanmıştır.

Konteyner RORO gemisiHem konteyner hem de tekerlekler üzerine yüklenen kargo taşırlar.Ro/Ro kargoları genel olarak gemin alt güvertesine yüklenirken,konteynerler üstteki güverteye yüklenirler.

RoRo/ LoLo Gemileri Kargoları rampalar üzerinde veya kaldırma aparatları kullanılarak gemiye yüklendiği ve indirildiği gemi tipidir.

LASH Kreyner Lighters Aboard Ship kelimeleri simgeler.Bu sistemde mavnalar gemin üzerinde bir alabandadan diğer alabandaya kadar yerleştirilerek taşınırlar.

SEABEE GemisiSeabee taşıyıcılarda mavnaların arka uç taraflarında bulunan vinçlerle hareket ettirilen,2000 metrik ton kapasiteli kaldırma platformlarıyla gemiye yüklenebilirler.

BACO Liner (mavna/konteyner taşımacılığı)Havuz prensibine uygun olarak çalışır.Bu Alman sisteminde, mavnalar balast suları ile daldırılmış gemiye baş tarafındaki kapıdan yüzerek alınırlar.

Uluslararası taşımacılık malların hızlı ve güvenilir bir şekilde sevki için gün geçtikçe gelişmeye devam ederken kullanılan taşıma moduyla birlikte önce yükün niteliği, teslim yeri gibi bazı faktörleri göz önünde bulundurup taşıma işleminde kullanılan araç ve ekipmanlar da daha önemli hale gelmeye başlamıştır.Bununla beraber malların çıkış noktasından varış noktasına kadar tek bir araçla taşınması bu noktada zamandan ve nakitten tasarruf edebilmek için elleçleme aşamasında fazla vakit kaybetmemek ve dolayısıyla da maliyetleri minimum tutulması da önem kazanmaktadır. İşte Konteyner Taşımacılığı tam da bu nokta da bize fayda sağlayan bir taşıma şekli olarak karşımıza çıkıyor.

KONTEYNER VE KONTEYNER TÜRLERİ“Çeşitli eşyaları taşımak için uluslararası standartlara göre yapılmış büyük sandık” olarak tanımlamış. Yükleri içinde bulunduran,bir

nakil aracından diğerine aktarabilen ve araçlardan kolayca ayrılabilen yüklenmiş durumuyla ’birim yük’ vasfı taşıyan,büyüklük ve donanım bakımından mekanik yüklemeye elverişli,tekrar kullanılabilir olan taşıma kaplarıdır.

KONTEYNER VE KONTEYNER TÜRLERİStandart Konteyner Tüm kargoların taşınmasına uygun

yapıda olan genel amaçlı konteynerdir.

Konteynerin kapısından geçebilecek ve içine sığınabilecek

tüm yüklerin taşınabilmesi mümkündür.Bunlar kapalı tarzda konteynerlerdir ve tüm cepheleri

kapalıdır.Hard Top Konteyner(Üstü Açılabilir Konteyner)

Duvarları genel olarak oluklu çelik malzemeden,aban ise ahşap

malzemeden yapılmaktadır.Bu konteynerlerin çatıları çıkartılıp

takılabilmekte; kapıdan giriş çıkış mümkün olan yükler ayrıca

konteynerlerin çatısı da açılarak rahatlıkla fortlifler ile yüklenebilmektedir

Open Top Konteyner(Üstü Açık Konteyner)

Duvarları genellikle oluklu çelik malzemeden tabanı ahşap malzemeden;çatısı sökülüp

katlanıp, toplanabilecek şekilde özel malzemeden (tente,muşamba vb.)

üretilmektedir.Tentenin sağladığı esneklik sayesinde standart konteynerler için yüksek olan yükler bu tür konteynerler ile kolayca taşınabilmektedir.Üst kapı eşikleri dışarı

doğru açılabilmektedirFlatrack Konteyner (Açık Konteyner)

Flatrack tipi konteynerlerin taban yapısı , yüksek yükleme kapasitesi olan

çelik çerçeveden oluşmaktadır. Önünde ve arkasında portatif iki adet

duvar bulunmaktadır.Bu duvarlar ihtiyaç duyulduğu zaman çıkarılıp

takılabilir.Duvarlar sayesinde Flatraclar güvenli bir şekilde birbiri

üzerine istiflenebilmektedir

Platform KonteynerYüksek ağırlıktaki yükleri

taşıyabilmek için dayanıklı,güçlü tabana

sahiptir ve hiçbir şekilde duvar bulunmamaktadır. Platform çelik çerçeve ve

ahşap taban kaplamasından oluşmaktadır.

Havalandırmalı Konteyner Uzun deniz yolculuğu taşıma operasyonlarında havalandırılmasına

ihtiyaç duyulan kargolar için kullanılmaktadır. Tavan ve taban

kenarlarında havalandırma delikleri bulunmaktadır.Delikler,yağmur

sularının ve diğer sıvıların girmesine engel olacak şekilde özel olarak

tasarlanmaktadır.

Isı kontrollü konteyner,i çerisindeki sıcaklık derecesini kontrol etmek ve

sabit tutmak amacıyla kendi soğutma ünitesine sahiptirler. Sıcak

hava konteynerin içinden çekilerek,soğuma ünitesinde

soğutulduktan sonra konteyner içine soğuk hava verilmektedir.Bu

sirkülasyonu sağlamak için tabandan hava dolaşımını

kolaylaştıran ızgaralar bulunmaktadır.

Isı Kontrollü(Frigofirik)Konteyner

Tank Konteyner Tank konteynerler genelde silindir veya küresel bir görünümde olamaktadır

ve sıvı ,gaz haldeki kargoların tanışmasında kullanılmaktadır.Gıda

maddelerini taşımak için sadece olarak üretilenler kullanılmaktadır

üzerinde’’Sadece İçelebilir Sıvı’’ ibaresi yazılmaktadır.Tehlikeli madde taşınan konteynerlerin Uluslararası Denizyolu Taşımcılığında Tehlikeli

Madde Kodu (IMDG CODE) bulunmaktadır.

Dökme Yük Konteyneri

Özellikle tahıl gibi ambalajlanamayan ama toplu halde yüklenen dökme yük taşımalarında kullanılmaktadır.Her bir konteyner üzerinde yükleme ve boşalma işlemlerinin üç ana kapak

bulunmaktadır.Yükleme ve boşaltma işlemlerinin sağlıklı yapılması için

hortumlar kullanılmaktadır.

Konteyner taşımacılığının en yoğun olduğu ülke Çin Halk Cumhuriyeti olurken en yoğun liman ise Singapur olmuştur.[

Demiryolu hat açıklığı farklı olan ülkelerdeki taşımacılığın artması yönünde olumlu etkisi olan konteyner sayesinde demiryolu hat farklılığı sorunu aşılmıştır

Günümüzde Konteyner Taşımacılığı

Dünya filosunun 1489 parça gemi ile adet bazında %3,7’si, 30,4 milyon DWT (Deadweigh ) ile tonaj (DWT) bazında %1,9’unu Türk sahipli filonun oluşturduğu görülmektedir. Türkiye’nin denizyolu toplam ihracatı, 136 milyon ton ile dünya denizyolu ihracatının %1,4’ünü oluşturmakta. Türkiye’nin toplam konteyner ihracatı ise 3,66 milyon TEU ile dünya konteyner ihracatının TEU bazında %2,3’ünü, ton bazında %2,6’sını oluşturmaktadır. Bu değerlerle 83 milyar USD’lik bir deniz ticareti ihracat yükleme hacmi ile ülkemiz parasal değer olarak dünya deniz ticaretinden %0,8 pay almaktadır.

İnşası devam eden Çandarlı ve Petkim limanlarının tamamlanmasının ardından İzmir’in konteyner kapasitesi iki katına çıkacak. Halen 9,7 milyon TEU olan toplam kapasite, 18,6 milyon TEU’ya ulaşacak. Çandarlı Konteyner Limanı tamamlandığında, 4 milyon TEU konteyner kapasitesiyle Türkiye’nin en büyüğü olacaktır.

2013’de en fazla konteyner elleçleyen limanlar arasında Ambarlı Limanı, Mersin limanı ilk iki sıradadır. İzmir, İzmit, Aliağa, Antalya, Haydarpaşa, İskenderun ve Trabzon ise sırasıyla konteyner elleçleme miktarı bakımından ilk 10’da yer alan diğer limanlardır

Günümüzde Konteyner Taşımacılığı

Konteyner Taşımacılığında Yükü Etkileyen Faktörler

Faktörler Faktörlerin meydana gelme nedenleri

Fiziksel Faktörler Mekanik şok,ısı şoku,titreşim,basınç ve kırılma,aşınma,sürtünme

İklim Faktörleri Nem ve nem değişikliği,ısı,sıcaklık değişiklikleri,ışık,karbondioksit,oksijen

Biyolojik Faktörler Mikro organizmalar,böcekler-kemirgenler ve insanlar

Kimyasal Faktörler Kokular,difüzyon,uyumsuzluk ve ürün içeriğinin değişliğe uğraması

IMDG CODE

CHARTERING

Bir gemi sahibi veya gemi işletme müteahhidinin,bir gemiyi veya geminin belirli bir bölümünü farklı kira yöntemlerinden birisini kullanarak kiracının kullanımına vermeyi taahhüt etmesi,bunun

karşılığında da kiracının anlaşılan navlun ya da kira bedelini gemi sahibi ya da gemi işletme müteahhidine ödemesini içerir.

Gemi kiralama

taşıyıcı tarafında

n, gemisind

e taşınacak yük için istenen ücret

Gemi Kiralama Türlerinin Uluslararası Uygulamaya Göre Sınıflandırması

Sefer Esaslı Gemi Kiralama Tarifesiz taşımacılıkta (tramp) kullanılan bir kiralama şeklidir.

Donatan bir veya birden fazla limandan yüklediği sözleşmede belirtilen yükü, sözleşmede belirtilen boşaltma liman ya da limanlarına navlun karşılığında taşımayı taahhüt eder.

Zaman Esaslı Gemi Kiralama

Filosunu belirli bir süre için büyütmek isteyen gemi sahipleri veya sürekli olarak taşımaya ihtiyaç duyan,sürekli yük trafiğine sahip fakat gemi yatırımı yapmak istemeyen ve gemiler üzerinde de ticari kontrolü sürekli olarak elinde tutmak isteyen yük sahipleri tarafından talep edilmektedir.

Gemi maliki veya gemi işletme müteahhidi,kiracı için kendi

kaptanı,gemi zabitleri ve mürettebatıyla kendi

mülkiyetindeki gemisini çarter parti sözleşmesinde anlaşılan süre boyunca ve anlaşılan çarter

ücreti ödemeleri karşılığında kullanarak taşımacılık hizmetinde bulunur.

Çarter sözleşmelerin

de düzenlenen yazılı belge

Çıplak Kiralama Gemi maliki periyodik kira ücreti karşılığında ve belirli bir süre için

gemisinin zilyetliğini kiracıya devreder.Çıplak kiralamada gemi maliki

sıkça gemisini mürettebatsız ve kaptansız olarak kiracıya sunar.Shelldemis

e

Gemi Kiralama Türlerinin Türk Hukukuna Göre Sınıflandırılması

Gemi kirası sözleşmesi

Zaman Çartering SözleşmesiNavlun Sözleşmesi

Kırkambar Sözleşmesi Yolculuk Çarter sözleşmesi

Kısmı Çarter Sözleşmesi

Tam Çarter Sözleşmesi

Geminin zaman üzerine tahsis

edildiği sözleşmedir

.Doğrudan doğruya

taşınacak eşyaya

ilişkindir.

Dinlediğiniz İçin Teşekkürler