~ 1 ~

~ 2 ~

Egilea: ADRA Fundazioa, 2015

Pintore kalea, 76

01001 Vitoria-Gasteiz

Tel.: 945.25.75.75 / 692.611.113

http://www.adra-es.org

kolorezkolore@adra-es.org

www.facebook.com/Kolorez-Kolore-Fundación-ADRA

Edukia eta diseinua: Janire Zatón

Itzulpena: Yaiza Cuesta

Koordinatzailea: Sandra Llamas

Kolorez Kolore Arabako Foru Aldundiko Kultura arteko Sailak diruz lagundutako

aldizkaria da. Arabako herritarren kultura artekotasuna eta berdintasuna sustatzea du

helburu, herritarrak sentsibilizatuz eta kultura bakoitzaren inguruko estereotipoak eta

aurreiritziak murriztuz.

Honen diru-laguntzaz:

~ 3 ~

AURKIBIDEA

“Ezagutu zure gaur egungo hiria eta…”………………………………………………………….4-5

“…eta erakutsi iezaguzu zure jatorrizko herri edo hiria”……………….…….…….....6-7

3. sektorearekin erlazioa duten 2 erakunde edo programen zabalkuntza.….…8-9

Gizarte-gaiei buruzko berriak…………….……………………..………...…………………...10-11

Gezurta ditzagun zurrumurruak …………………………………………………….………….12-13

Agurrak, aurkezpenak eta elkarrizketa errazak……..………………..………………...…..14

Kultura arteko sukalde liburua………………………………………….……………….….………..15

Genero berdintasuna…………………………………………………………..………..…….…….16-17

Ikasi AnDaRinArekin ……………………………….……………………………………………….……..18

Kultura arteko istorioak……………………………………………………………………..………..…19

~ 4 ~

“EZAGUTU ZURE GAUR EGUNGO HIRIA ETA…

Elkarrizketa. Bihotz Marín García, gasteiztarra eta Gizarte Laneko ikaslea EHUn.

Nola definituko zenuke Gasteiz?

Nire ustez bizitzeko hiri apropos samarra da,

txikia eta lasai delako eta, garraio aldetik,

erosoa delako. Ez da zaila Gasteizko mutur

batetik bestera joatea, ez duzu denbora

luzerik behar; betiere tranbia ala autobusa har

dezakezu, edo oinez joan.

Iruditzen zait Gasteiz gizarte etxeek definitzen

dutela hobekien; gizarte etxe ugari dago eta,

batzuetan asko erabiltzen ez baditugu ere, nik

Gasteizen horiek nabarmenduko nituzke.

Zer alde on eta txar nabarmenduko

zenituzke?

Alde onen artean, aurreko galderan aipatu

dudanez, gizarte etxeak Gasteizko indargunea

direla uste dut, eta horiek baliatu beharko

genituzke. Bestalde, elkarte ugari dago

Gasteizen.

Alde txarrei dagokienez, elkarte horiek guztiak

alde zaharrean pilatuta daude, eta hori ona

eta txarra da aldi berean. Horrez gain, elkarte

horiek ez dute behar besteko ikusgarritasuna;

gauza asko egiten dira, bai, baina jendeak ez

du horien berri izaten.

Beste alderdi negatibo bat ere ikusten dut.

Aisia alde zaharrean eta erdialdean biltzen da,

eta gainerako auzoak ez daude hain bizirik.

Jendeak maiz ahalegin handia egiten du

auzoak aurrera ateratzeko baina, azkenean,

eskaintza eskasagoa izaten dute.

Nola definituko zenuke Arabako kultura?

Tamalez, ez dakit zehaztasunez definitzen.

Beste kultura batzuei buruz ikasten eta

ikertzen saiatzen gara eta, azken batean, ez

dugu geurea ongi ezagutzen.

Kultura aberatsa dela esango nuke, nahasketa

handia dagoelako. Gainera, entzute handiko

gastronomia ere badugu. Bestalde, jarduera

kultural ugari antolatzen dira; zoritxarrez,

jendeak ez du eskaintza kultural handi horren

berri izaten.

~ 5 ~

Zein da gaur egun Gasteizko gizarte- eta

ekonomia-egoera?

Nire ustez, lasai gaudela dirudien arren, kezka

ugari ditugu, eta horiek mahai gainean jarri

beharko genituzke. Besteak beste, azken

hilabeteotan, Maroto eta laguntzak

eztabaidagai bihurtu dira, eta egoerak

okerrera egin du nabarmen, estereotipo

negatiboak sustatu baitira. Hori dela eta, orain

lehen baino askoz tirabira gehiago daudela

pentsatzen dut. Halere, egunerokotasunean

lasai gauden plantak egiten ditugu.

Uste al duzu Araba kultura arteko probintzia

dela? Zergatik?

Baietz esateko joera izaten dugu beti. Ez gara

konturatzen, baina, Araba ez dela kultura

artekoa, kulturaniztuna baizik; kultura arteko

probintzia izateko prozesua aurrera eramatea

falta zaigu. Badirudi beste herrialde

batzuetatik datozenekin harremana dugula,

gure artean komunikatu egiten garela eta

beraien kultura ezagutzen dugula. Baina,

bestalde, gero eta estereotipo eta aurreiritzi

gehiago ere baditugu. Gainera, gaizki ikusita

dago atzerritik iritsitako pertsonak haien

herrialde beretik etorritakoekin elkartzea;

baina denok egingo genuke gauza bera gure

segurtasun girotik aterako bagina. Aitzakia

bihurtzen dugu pertsona horiek beste kultura

batzuk ezagutzen ez saiatzea; baina, azken

finean, harrera-hiriak ere esfortzu hori bera

egin behar du.

Horregatik, nire ustez Araba probintzia kultur

aniztunekoa da, baina oraindik ere ibilbide

luzea dugu kultura artekotasunera iristeko,

horrek dakarren guztiarekin.

Egia da elkarte-mugimendua urrats ugari

ematen ari dela norabide horretan, baina

badaude errotik aldatu beharreko aurreiritzi

eta pentsamendu asko eta horretarako,

zoritxarrez, denbora beharko dugu.

Gasteizen gizarte-baliabide nahikoa dagoela

iruditzen al zaizu?

Nire ustez, kontua ez da gizarte-baliabide

nahikoa egotea ala ez, baizik eta zer

ikusgarritasun ematen zaien baliabide horiei.

Erantzun edo aholku eske zoazenean,

baliabideak egon badaude, baina ez gaude

informazio eske joatera ohituta.

Zer iruditzen zaizu Arabako kultura-

eskaintza?

Araba osora zabaldu beharrean, kultura-

eskaintza Gasteizen biltzen dela iruditzen zait.

Herrietako eskaintza sustatu beharko

litzateke, herri txikietakoa bereziki, beti

bigarren mailan geratzen baitira.

Gasteizko eskaintza zehazki nahiko zabala da.

Halere, aipatu dudan bezala, jendeak

gehienetan ez du ekintza horren berri izaten.

Hiriko zer txoko gustatzen zaizu gehien?

Nire txokorik gogokoena Salburua da. Oso

leku lasaia da, eta hiritik nahiko gertu

dagoenez, ez da autobusik edo autorik hartu

behar erdialdera itzultzeko. Horrez gain, hiritik

kanpo zaudela, naturara hurbiltzen ari zarela

sentiarazten dizu, oinez nahiz bizikletaz joan.

Deskonektatzeko eta indarberritzeko balio du.

~ 6 ~

…ETA ERAKUTSI IEZAGUZU ZURE JATORRIZKO HERRI

EDO HIRIA”

Elkarrizketa. Jeanne Motoum, Gasteizen bizi den emakume kamerundarra.

Zer herrialdetan hazi zinen? Eta zer hiritan?

Kamerungo Bandjoun hirian hazi nintzen. Nire

hiria probintziako (Bafoussam) handiena da.

Zein da zure herrialdeko hizkuntza ofiziala?

Hizkuntza ofizialak frantsesa eta ingelesa dira.

Bi hizkuntza ofizial horiez gain, Kamerunen

250etik gora hizkuntza hitz egiten dira: herri

bakoitzak bere hizkuntza du.

Hiri horretako zer alderdi nabarmenduko

zenuke?

Monumentu eta eraikin interesgarri ugari

daude, hala nola erregearen jauregia edota

Bandjoungo sarreran kokatuta dagoen lehoi

baten monumentua, Afrikako erregeen

sendotasunaren sinboloa.

Horrez gain, eraikin erlijioso mordoa dago, oso

hiri fededuna delako.

Zeintzuk dira zure herrialdeko dantza eta jai

tipikoak?

Kamerunen festa asko ospatzen dira, besteak

beste erregeen eta printzesen arteko mozorro-

dantza.

Bertan pertsona garrantzitsuen edo senideen

heriotza dela eta, edota norbaiten heriotzaren

urteurrena dela eta antolatzen dira jaietako

asko.

Bestalde, Konstituzioa onartu zen egunean,

maiatzaren 20an (1972an onartu zen

Konstituzioa) nazio mailako festa egiten da.

Gainera, tokiko jai ugari ere ospatzen dira, eta

horietan prozesioak eta dantzak dira nagusi,

baita zaldi lasterketak ere. Ikuskizun horiek

nahiko ezagunak dira herrialde osoan.

~ 7 ~

Zer alde on eta txar aipatuko zenituzke?

Alde onen artean Bandjoungo herritarrak oso

atseginak direla nabarmenduko nuke. Beharrik

izatekotan, gose izatekotan, beti jo dezakezu

haiengana. Azpimarratzeko moduko beste

alderdi positibo bat da ikastetxe eta

unibertsitate asko daudela, publikoak zein

pribatuak, erlijiosoak zein laikoak.

Alde txarren artean, enpresa gabezia handia

dugu. Ikasketak bukatu bezain laster, jende

askok beste hiri batzuetara joan behar du lan

bila.

Beste alderdi negatibo bat pobrezia da.

Txirotasunaren eraginez, jende askok ez du

ikasteko aukerarik izaten. Batik bat

unibertsitate ikasketetan nabaritzen da hori.

Horri beste zailtasun bat gehitu behar diogu:

sarritan ikasleek distantzia handiak egin behar

dituzte eskolara joateko.

Nolakoa zen hango gizarte- eta ekonomia-

egoera bertan zeundenean?

Ekonomia- eta gizarte-egoera nahiko larria da,

pobrezia eta ustelkeria handia dago.

Berebiziko aldea dago pobreen eta

boteretsuen artean.

Eta hori berriro ere hezkuntzan antzeman

dezakegu. Pobreen seme-alabek ezin dute

ikasi, plazak boteretsuenen artean banatzen

dituzte eta.

Zer distantzia dago Araba eta zure jatorrizko

herrialdearen artean? Zer garraiotan bidaiatu

daiteke bertara?

Ez dago hegaldi zuzenik ez Gasteiztik ez Bilbotik

(ez Espainiako beste inongo udalerritik ere)

nire herrialdera bidaiatzeko. Bruselara edota

Europako beste hiri batzuetara joan behar

izaten dugu, bertan geldialdia egin eta

Kamerunera doan beste hegazkin bat hartu.

Hegaldiak osotara zortzi ordu irauten du.

Talka kulturalik pairatu al zenuen Gasteizera

iritsi zinenean? Zertan nabaritu zenuen?

Bai, talka handia pairatu nuen. Handiegia, nire

ustez. Hona iritsi nintzenean ez nekien

gaztelaniaz, eta jendeak mesfidantzaz hartu

ninduen, agur esaten nien eta ez zidaten

erantzuten. Ez zuten nirekin batera bankuan

eseri nahi izaten.

Ez neukan norekin hitz egin. Mezatara eta

gaztelaniako eskoletara nindoanean,

jendearekin hitz egiten saiatzen nintzen, eta

pixkanaka-pixkanaka lortu nuen.

Nolakoak dira gasteiztarrak? Nolako

harremanak eta manerak dituzte?

Nire ustez, hasieran oso itxiak dira nire

kulturarekin alderatuz. Hamar urte daramatzat

Gasteizen, gaztelaniaz egiten dut eta, hala eta

guztiz ere, zenbaitek ez du atzerritar baten

lagun edo bizilagun izan nahi.

Egia da, halere, urteak joan eta urteak etorri

aurreiritziak alde batera utzi dituen jende

zoragarria ezagutu izan dudala. Bai ADRA

Fundazioak, bai kolektiboa babesten duten

beste hainbat elkartek ere, asko lagundu

didate besteekin erlazionatzen, eta bizitza

erraztu didate Arabako gizartean.

~ 8 ~

Nor gara?

Arabako Baserritar Inguruko Emakumeen Sarea 1999an sortu zen, eta Arabako baserritar inguruko emakumeen hainbat elkarte biltzen ditu.

ARABAKO BASERRITAR INGURUKO EMAKUMEEN SAREAk honako alderdi hauetan interesa duten emakume arabarrentzat erreferentea izatea du helburu:

Benetako aukera-berdintasuna emakume eta gizonentzat. Gure herrien landa-garapena. Horretarako, herrion zailtasunak zeintzuk diren

jakin behar da eta irtenbideak aztertu behar dira. Emakume baserritarren arteko elkartegintza sustatzea.

Ekintzak

Arabako Baserritar Inguruko Emakumeen Sarearen ekintzak eta programak unean uneko gizarte-errealitatera eta baserritar inguruaren beharretara egokitzen dira. Gaur egun, ekintza hauek burutzen ari gara nagusiki:

ETXEZAIN programa Informazio-buletina Emakumeen urteko topaketa Emakumeen elkarteentzako aholkularitza eta prestakuntza Parte-hartzea

Kontzeju Aretoa, Maldai kalea, 45 01475 Menagarai (Araba).

945.339.354 red@mujeresruralesalavesas.org

Gorbea, 2-1.C 01008 Vitoria-Gasteiz 945.215.161

Informazio gehiago hemen: http://mujeresruralesalavesas.org

~ 9 ~

ASVE: EUSKADI ETA EKUADOR ARTEKO

ELKARTASUNERAKO ELKARTEA

Nor gara?

ASVE 2005ean eratutako irabazi asmorik gabeko elkartea da. Erakunde apolitikoa

da, eta ez du adin, sexu, nazionalitate edota erlijioaren araberako bereizketarik

egiten. Gure lana lau jarduera-eremutan banatuta dago: garapenerako

lankidetza, immigrazioa/kultura-artekotasuna, berdintasuna eta kultura. Gure

elkartearen eginkizunak hiru lan-arlo nagusi biltzen ditu:

1. Prebentzio-, laguntza-, orientazio-, sustapen- eta garapen-proiektuak

edota programak prestatu eta gauzatzea.

2. Kasuan kasu hautemandako beharren araberako harrera, jarraipena eta

deribazioa.

3. Elkarte-sareetan parte hartzea.

Gure jarduerak hiru lan-eremutan egiten ditugu: Euskadin, Ekuadorren eta Boli

Kostan. Horietan emakume-, gizon- eta gazte-taldeei, adineko pertsonei eta/edo

erkidegoei zuzendutako ekintzak burutzen ditugu.

Zer eskaintzen dugu?

Zineforuma, berdintasunean/kulturartekotasunean oinarritutako ipuin

kontaketak, kultura arteko/berdintasunean oinarritutako

antzerkiforuma, stand kulturalak, kafea eta/edo kakaoa txigortzeko

lantegi-erakusketa, kultura arteko margoketa lantegia eta kultura

arteko asteetan laguntza ematea.

Non gaude? Simone Beauvoir Elkartetxean. San Ignazio Loiolakoa kalea, 8, 4. Solairua, 10. Bulegoa. Astelehenetik ostiralera, 09:30etatik 13:30etara. Arratsaldez etortzekotan, hitzordua ezinbestekoa da.

Harremanetarako 945 28 13 66 655 89 18 42 info@asve.org www.facebook.com/Asve.org https://twitter.com/asve_org

~ 10 ~

Gizarte-gaiei buruzko berriak Europan babes hartu duten herritarren larrialdi egoera

ulertzeko gako-galderak

Zer da asilo-eskubidea?

Asilo-eskubidea 1948ko Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean ageri den giza eskubidea da. Espainiako estatuko Konstituzioan onartuta dago eta 12/2009 Asilo-legearen bitartez araututa dago.

Asilo-eskubideak jatorrizko herrialdetik edo ohiko bizilekutik kanpo babesa bilatzeko eta horretaz baliatzeko eskubidea ematen dio pertsona orori, baldin eta jazarria izateko beldur funtsatua badu arraza, erlijio, nazionalitate edo iritzi politikoa dela eta, edota gizarte talde jakin batekoa izateagatik.

Zer betebehar nagusi ezartzen dituzte nazioarteko eta Europako tratatuek?

Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsaleko 14.1 artikuluaren arabera, jazarpenik pairatzen duen pertsona orok asiloa bilatzeko eskubidea du eta berori gauzatu ahalko du edozein herrialdetan.

Genevako Konbentzioko 33.1 artikuluak, Giza Eskubideen Europako Hitzarmeneko 3. artikuluak eta Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 19. artikuluak ez itzultzeko printzipioa jasotzen dute, asilo-eskubidearen giltzarri eta bermea.

Zer dela eta ihes egin behar izaten dute errefuxiatuek?

Errefuxiatuek beren bizitza arriskuan dagoelako eta babesa behar dutelako ihes egin behar izaten

dute. Gaur egun 60 milioi pertsona baino gehiago beren herrialdetik kanpo bizi dira jazarpenaren, indarkeriaren eta giza eskubideen urraketaren ondorioz.

Azken urteotan, gatazkek eta jazarpenak gora egin dute mundu osoan. Eskualderik ez-egonkorrenak Ekialde Hurbila eta Afrikako iparraldea dira eta batik bat bertako biztanleak dira ihes egitera behartuta daudenak.

Mundu osoko errefuxiatuen % 86ri herrialde pobreenek ematen diete babesa.

Siria al da errefuxiatu gehienen jatorrizko herrialdea?

Siria da mundu osoko errefuxiatu gehienen jatorrizko herrialdea: lau milioi errefuxiatu eta sei milioi eta erdi barne-lekualdatu siriar daude. 2014an zehar, gerra zibila laztu egin zen eta orduz geroztik nazioarteko erakundeek lekutik bertatik salatu izan dute alderdi guztiak herritarrak modu arbitrarioan atxilotzen, torturatzen, exekutatzen, auzo osoak suntsitzen, arma kimikoak eta su-armak erabiltzen eta murrizketa arbitrarioak ezartzen ari direla, batik bat emakume eta neskei.

~ 11 ~

Zein izan da Europar Batasunaren erantzuna?

Europar Batasuna, jatorrizko herrialdeetan edota igarotze-herrialdeetan dauden errefuxiatuek nazioarteko babesa lor dezaten erraztu ordez, pertsona horiek Europako mugetara hel daitezen saihesten ahalegindu da; horretarako, mugak indartu, kontrolatu eta mugak kanporatu ere egin ditu, giza eskubideen eta asilo-eskubidearen gainetik.

Zein dira ibilbide nagusiak, mafien rola eta horiek indartzeko arrazoia?

Babesa lortzeko bide legalik ez dutenez, errefuxiatuek mafiengana jo behar izaten dute eta egindako ibilbideetan bizitza arriskatzen dute.

Europako mugak indartzeko sistemak berak behartzen ditu errefuxiatuak mafiengana jotzera.

Zer gertatu da elkartasunaren eta giza eskubideen Europarekin?

Europar Batasunaren erantzunean, momentuz, erabateko koordinazio falta eta elkartasunik eza izan dira nagusi. Gaur egun “errefuxiatuen krisia” deritzogun hori, egia esan, Europako balioen krisia da. Europar Batasunak ez die harrera eta babes duinik bermatu Europako herrialdeetan dauden pertsonei.

Zer behar dituzte errefuxiatuek beste herrialde batera iristen direnean?

Oinarrizko beharrak, hala nola elikadura, ostatua, osasun-zerbitzuak, arropa., Horiek guztiak gaur egun dugun harrera-sistemako zerbitzu-publikoek ordaintzen dituzte.

Horrez gain, arreta psikologikoa ere behar izaten dute, jatorrizko herrialdean edota ihesaldian izandako zailtasunen ondorioz. Laguntza juridikoa ere ezinbestekoa da, asiloa eskatzeko prozedura hasteko eta horren jarraipena egiteko

asilo-eskubidea onartzen dieten arte; azkenik, errefuxiatuei harrera-herrialdean legez egon ahal direla bermatu behar zaie eta gizarteratzeko ibilbide osoak egin behar zaizkie.

Hori guztia dela eta, errefuxiatuek gizarte-arretako sare espezializatua behar dute.

Nola hartzen ditugu errefuxiatuak Espainian? Zer egiten ari gara eta zer egin beharko genuke?

Espainian orain dela hainbat hamarkada sortutako Estatu Mailako Harrera Sarea dugu. Sare horrek honako hauek barne hartzen ditu:

-Errefuxiatuak Hartzeko Zentroak (EHZ). Lau daude, Barne Arazoetako Ministerioaren mende daude eta nazioarteko babesa eskatu edo jaso dutenenei zuzenduta daude.

-Etorkinak Aldi Baterako Hartzeko Zentroak (CETI). Bi daude, Barne Arazoetako Ministerioaren mende daude eta nazioarteko babesa eskatu edo jaso dutenenei eta modu irregularrean hiri horietara iritsi diren etorkinei zuzenduta daude.

-Lan eta Gizarte Segurantza Ministerioaren mendeko beste harrera-bide batzuk. Asilo-gaietan espezializatutako erakunde eta GKEek kudeatzen dituzte: CEARek, ACCEMek eta Gurutze Gorriak.

Horren barruan zerbitzu hauek sartzen dira: aldi baterako ostatua, egoera berriari buruzko informazioa eta lege-aholkularitza, hezkuntza-, osasun- eta gizarte-sisteman txertatzeko orientazioa, arreta psikologikoa, gizarte-arreta espezializatua, diru-laguntza osagarrien kudeaketa, hizkuntza eta oinarrizko trebetasun sozialak lantzeko ikastaroak, lan-prestakuntzari eta laneratzeari buruzko orientazioa eta bitartekotza, okupazio-jarduerak eta aisialdikoak.

CEAR, 2015eko irailaren 17an. Argazkia: Sandra Llamas.

~ 12 ~

GEZURTA DITZAGUN ZURRUMURRUAK

ZURRUMURRUA: “Gurean etorkin gehiegi daude”

Etorkin kopuruari buruz hitz egiten dugunean, “gurean etorkin gehiegi” daudela

entzuten dugu maiz. Iritzi hori ahoz aho zabaldu da eta ideia faltsua sortu du.

BENETAKO ZIFRA BATZUK:

2014ko urtarrilaren 1ean 46.725.164 pertsona bizi ziren Espainian. Horietatik

2.676.141 Europako Erkidegokoak ez diren atzerriko herritarrak ziren.

% 21,5

Espainiarren ustez gurean bizi diren etorkinak ehunekotan

Europako Erkidegokoak ez diren atzerriko herritarren benetako % 5,7

ehunekoa

Krisiak eragin handiagoa izan du etorkinengan. Krisia hasi zenetik, 751.229

etorkinek Espainiatik alde egin dute.

Bizikidetza eta eremu publikoa

~ 13 ~

Espainiatik kanporako migrazioen bilakaera

Atal hau egiteko STOP RUMORES webgunean oinarritu gara

http://stoprumores.com

-300.000

-200.000

-100.000

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

Imigrazioak

Emigrazioak

Aldea

2009 2010 2011 2012 2013

Gurean etorkinak egoteak berebiziko garrantzia du, hainbat arrazoi direla eta:

hala nola gazte ugari datozelako, ekoizpen-indar handia dutelako, eta egiten

duten lana egitea beharrezkoa delako.

Horrez gain, emakume etorkinen jaiotza-tasa bertakoena halako bi delako:

haiek 2´1 seme-alaba dituzte 100 biztanleko; emakume espainiarrek, berriz,

0´9.

Hori guztia oso garrantzitsua da herrialdearen etorkizunerako, besteak beste

pentsio-sistemarako. Hemendik 2050era etorkin berririk etorriko ez balitz,

pentsioetan egindako gastua asko haziko litzateke BPGarekin aldean, eta

denbora-tarte horretan ia bikoiztu ere egingo litzateke.

Bestalde, ezin ditugu alde batera utzi etorkinek beste zenbait alderditan

egiten dituzten ekarpenak, hala nola kulturari, herritartasunari, giza

kapitalari, tradizioei edota aniztasunari dagokienez.

~ 14 ~

Saludos, presentaciones y conversaciones sencillas

Agurrak, aurkezpenak eta elkarrizketa errazak / التحيات , العروض و المحادثات

Greetings, Introductions and Simple Conversations /البسيطة

Sí. .نعـــــــم

Bai. Yes.

No. ال

Ez. No.

Por favor. . لو سمحــت

Mesedez. Please.

Perdón. عــــفوا

Barkatu. Sorry.

Gracias. . شــــكرا

Eskerrik asko. Thank you.

Hola. . أهــــال

Kaixo. Hello.

¿Qué tal? كيف الحـــال ؟

Zer moduz? How are you?

Adiós. وداعـــا

Agur. Good-bye.

¿Cómo te llamas? ما هو اسمــــك ؟

Nola duzu izena? What’s your name?

Me llamo Fátima. إســـمي فاطمة

Fatima dut izena. My name’s Fatima.

¿De dónde eres? من أيـــن أنت ؟

Nongoa zara? Where are you from?

Soy de Senegal. أنا من السنيغال

Senegalgoa naiz. I’m from Senegal.

¿Cuántos años tienes? كـــم عمرك ؟

Zenbat urte dituzu? How old are you?

Tengo 46 (cuarenta y seis) años. ستة و أربعون[ سنة .46عمري [

46 (berrogeita sei) urte ditut. I’m 46 (forty-six).

¿A qué te dedicas? ماذا تعمل ؟

Zertan egiten duzu lan? What do you do for a living?

Soy electricista. . أنا كــــهربائي

Argiketaria naiz. I’m an electrician.

GOAZEN Eguneroko Hiztegia lanetik hartuta. Hiztegi hori Etorkinak

gizarteratzeko harrera programaren baitan egin zuen ADRA Fundazioak.

~ 15 ~

KULTURA ARTEKO SUKALDE LIBURUA

Barazki- eta haragi-kuskusa (Maroko) OSAGAIAK *Garbantzuak

*Azenarioa

*Kuiatxoa

*Kuia

*Kuskusa

*Txahal-haragia

*Aza eta arbia

*Olioa, gatza eta piperbeltza

NOLA EGIN Lehenik eta behin, kuskusa ur bero pixka batekin hidratatu eta edukiontzi batean

geroko gordeko dugu.

Bestalde, uretan egosiko ditugu laurdenetan moztutako barazkiak, aurretik gorritutako haragia eta garbantzuak. Hauek guztiak atera baino pixka bat lehentxeago, kazola sareduna jarriko diogu gainean eta kuskusa sartuko dugu, guztiz egin dadin eta beheko kazolan dauden jakien zaporeak har ditzan.

Kuskusa prest dagoenean, platerean jarriko dugu eta beste osagai guztiak gainean jarriko ditugu.

Kultura arteko Sukalde Liburutik hartuta. Sukalde Liburu hori Etorkinak gizarteratzeko harrera programaren baitan egin zuen ADRAk.

~ 16 ~

GENERO BERDINTASUNA

Bai neska polita!

Bai neska polita! Printzesa bat zara. Emaiozu muxu bat amaren lagunari. Nahi ez baduzu ere, berdin zait. Ez kezkatu mutilek lurrera botatzen bazaituzte, gustuko zaituztela esan nahi du horrek. Mutilak bai barregarriak, neskei gonak altxatzen ari dira! Umekeriak besterik ez dira. Ez izan horren astakirtena jolasean, mutila dirudizu. Neska handiek ez dute negarrik egiten. Ona izan behar duzu. Andereñoek ez dute oihurik egiten. Ixo. Zer polita zauden ilea txukun-txukun. Mutilekin jolasean ikusten bazaituzte, mari-mutil esango dizute. Zer polita zaren. Neskak oso konplexuak dira. Ez kezkatu gaizki tratatzen bazaituzte, inbidia dizute. Neskak argiagoak zarete, mutilak jolasean ari dira beti eta zuek, berriz, ikasten. Utzi kexatzeari. Bideojokoak mutilentzat dira. Autoak mutilentzat dira. Sukaldetxoak neskentzat dira. Judoa ez, hobe duzu gimnastika erritmikoa egin. Neskak hobeto portatzen dira, beti isil-isilik daude. Informatika? Ez al duzu dantza nahiago? Gonarekin polita-polita zaude eta! Ez zaitez joan gu ez den beste inorekin. Kontuz ibili. Ez hartu ezer inorengandik. Gizon batzuk oso gaiztoak dira. Dagoeneko mutil-laguna al duzu? Oraindik ez al duzu mutil-lagunik? Beti zaude mutilez inguratuta, pottorbero. Mutil-lagunari zakila zurrupatzen diozula esan didate, puta. Deitu eta zure bila joango naiz. Eskatu mutilei etxera laguntzeko. Kontuz ibili. Ez itzuli bakarrik. Jainkojalea dirudizu horrela jantzita. Ematxarra dirudizu horrela jantzita. Begiratzerik nahi ez baduzu, zergatik daramazu eskotea? Ukitzerik nahi ez baduzu, ez ibili berotzen. Zer, hilekoa al duzu? Ni berotzeko dantzatzen duzu horrela, ni berotzeko ibiltzen zara horrela, ni berotzeko begiratzen nauzu horrela. Oka egiten al duzu argaltzeko? Zu bai hutsala, edertasuna barruan dago. Hi, joan hadi lodiarengana, etsita daudenez errazagoak dira. Guztiekin jotzen duzu, urdanga. Oraindik ere birjina al zara, estu hori? Zu bai zu neska katxarroa. Inolaz ere ez zintuzket ukituko. Ama izango zarela? Ez al zara gazteegia? Ez al zara zaharregia? Ez

~ 17 ~

GENERO BERDINTASUNA

al duzu anbiziorik? Ez al duzu ama izan nahi? Gazteegia zara hori jakiteko. Emakumeen bizitzako alderdirik garrantzitsuena galduko duzu. Gehiegi makillatzen zara klasera etortzeko. Pixka bat apainduko bazina! Zuentzat errazagoa da, titiak erakutsi eta kito. Zer dago afaltzeko? Zer dago bazkaltzeko? Non daude toallak? Alkandora lisatu al didazu? Hozkailuan ez da ezer ere geratzen! Orain ezin dut hitz egin, lanpetuta nago. Besteok zu begiratzea eskertu beharko zenuke. Gizonek edozer gauza emango zuketen ahalmen hori izateagatik. Berriro begiratzen bazaitu, jipoitu egingo dut. Honezkero, nirekin ezer ez duzula nahi esaten ari al zara? Gizonak eta emakumeak ezin dira lagunak izan, gizonek beti gauza bera dute buruan. Ondo tratatzen zaitu, zer gehiago nahi duzu? Larrua jotzen ez duzulako zara horren zakarra. Ez izan histerikoa, txantxetan ari nintzen.Zer erraz mintzen zaren, txiste bat ere ez duzu jasaten. Utzi negar egiteari, ostia, nagusia zara eta. Ez esan hori nire lagunen aurrean. Ez jantzi gona hori ni ez nagoenean, arraioa. Ez atera hain berandura arte. Niri ez egin kontra jendaurrean. Bortxatu zintuela? Zer esan zenion? Zer zeneraman jantzita? Zerbait egingo zenuen. Kristo, ezin dizut ezer ere esan. Ixo, lagunekin ari naiz hizketan. Gaur ere ez duzu sexurik nahi? Nigatik izango ez balitz, ez zenuke ezer ere edukiko. Nigatik izango ez balitz, ez zinateke ezer ere izango. Maite zaitut, polita, horregatik babesten zaitut. Maite zaitut, polita, ez nazazu utzi. Ama txarra zara. Emazte txarra zara. Lagun txarra zara. Uzten baldin banauzu, erokeria bat egingo dut. Kokoteraino nago zure txorakeriez. Ez izan histerikoa. Gaizki tratatzen nauzulako urduritzen naiz. Ez nazazu utzi, ostia, ala hil egingo zaitut.

Hilda azaldu zen.

RO DE LA TORRE, 2015eko azaroaren 20a, lamarea.com

~ 18 ~

Ikasi AnDaRinArekin

Kaixo neska-mutilok! AnDaRinA dut izena eta ADRAko dortoka bidaiaria nauzue.

Gaurkoan ariketa bat egin dezazun eskatzera nator. Egingo al duzu nirekin?

Argazki honetan mundu osoko lagunekin ageri naiz. Aipatuko al dituzu irudiko neska-

mutilen artean antzematen dituzun desberdintasunak?

Idatz itzazu hemen:

__________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Baliteke desberdintasun asko ikustea baina, badakizu zer? Neska-mutil guztiek eskubide

berberak dituzte, beren erlijioa, azalaren kolorea edota jatorria gorabehera.

Eskubide hori inoiz ahaztu behar ez dugun hitz bakarrean laburbil dezakegu.

Zeinetan, baina? Idatzi galdutako bokalak.

B ___ R D ___ NT ___ S ___ N ___

Orain, bi gauza eskatuko dizkizut: lehenengoa, goiko irudia koloreztatzea politagoa izan

dadin; eta bigarrena, eskubide hori gauzatzea eskolan, ikastolan, edonon zurekiko

nolabait desberdina den norbait ikusten duzun bakoitzean. Gonbidatu ezazu zure lagun-

taldeko kide izatera, lagundu iezaiozu edozer gauza ulertzen ez baldin badu, partekatu

berarekin, saia zaitez zerbait egiten Gasteizen pozik eta gustura sentiarazteko.

~ 19 ~

KULTURA ARTEKO ISTORIOAK

ALI & THE BALL

Alex Holmes / Australia, 2008 / 14 min. Alík 8 urte ditu

eta errefuxiatuentzako atxiloketa-zentro batean bizi da ama eta arrebarekin. Egun batean amari bere jostorratz preziatuak konfiskatzen dizkiote, eta Alík neurriak hartu behar dituela erabakitzen du. Familia lagundu behar du. Pilota bat erabilita plan bat egitea bururatzen zaio. Alanbre arantzadunaz bestaldeko neska bat lagun izango du.

TARÓ

Álvaro Nebreda eta Pedro Campoy / Espainia, 2005 / 25 min. Tarifako gazte talde batek Gibraltar itsasartearen bi aldeetara egiten duen bilaketa-prozesuari buruzko dokumentala da Taró. Eskualdeko migrazioei buruzko gazte horien ikuspuntua biltzen du kontakizunak. Bi ertzetan bizi direnek haien esperientzien berri ematen dute, eta Andaluziako eta Marokoko emigranteen arteko

eztabaida sortzen da.

BINTA Y LA GRAN IDEA (BINTA ETA IDEIA BIKAINA)

Javier Fesser / Espainia, 2004 / 29 min. Bintak zazpi urte ditu, Casamance ibaiaren ondoko herrixka polit batean bizi da, Senegal hegoaldean, eta ikastetxera doa. Soda bere lehengusinak, berriz, ez du horrelako zorterik. Bintak aita miresten du; giza aurrerabideaz kezkatuta dagoen arrantzale xumea da hura, eta bururatu zaion ideia gauzatzearekin tematuta dago.

http://video.google.com/videoplay?docid=1814175740046170677#

ZINHEZBAko programetatik hartuta. Programa horiek zinemaren bitartez giza

eskubideen inguruan heztea dute helburu, http://www.zinhezba.org

~ 20 ~

INKESTATXO honetan parte hartu besterik ez duzu. Ondoren, ADRA Fundaziora

bidali eta jasotako inkesta guztien artean zozketa egingo dugu.

Arabako zer herri edo hiritan bizi zara?

Non eskuratu duzu aldizkaria?

_________________________________________________________________

Zerbait ikasi al duzu aldizkaria irakurtzen ari zinela?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Egokia iruditzen al zaizu aldizkariaren edukia? Zergatik?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Zer gehituko zenuke? Eta zer kendu?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Helbideak:

Posta-helbidea: Pintore kalea, 76, 01001 Vitoria-Gasteiz, Araba

Posta elektronikoa: kolorezkolore@adra-es.org