knmp congres 4okt-1400u-yves liem
Post on 21-Oct-2014
802 views
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Antibioticagebruik bij neonaten
KNMP Congres 2011, Wetenschapsdag‘Grote zorg voor kleine mensen’4 oktober 2011
Dr Yves Liem, ziekenhuisapotheker
Apotheek UMC Utrecht, WKZ
3NRC Handelsblad 11/8/09
4www.nos.nl d.d. 7/8/09
Selectie en verspreiding van resistente bacteriën
blootstelling aan selectie van resistente verspreiding van antibiotica bacteriën resistente bacteriën grotendeels gevoelige resistente bacteriën uitbraak,epidemie, bacteriën pandemie
antibiotica hygiënische maatregelen gebruik
5Filius & Verbrugh. Pharm Weekblad 2001;136:958-63
Maatregelen om resistentieprobleem te beperken
Continue registratie van antibioticagebruik
Continue registratie van resistentie
Beleid- bevorderen goed gebruik van antibiotica
- beperken verspreiding van resistente bacteriën
6Adapted from: Casparie AF en Filius PMG
7
Extramuraal antibioticagebruik in Europa
8Cars et al. Lancet 2001;357:1851-3
Linden MW van der et al. Tweede nationale studie naar ziekten en verrichting in de huisartsenpraktijk; het kind in de huisartsenpraktijk. Erasmus MC Rotterdam, Afd. Huisartsgeneeskunde, 2005
Extramuraal antibioticagebruik kinderen (NL) (3)
Leeftijdsgroep Gebruikt 1 antibiotica per jaar (%)
0 – 4 jr 29
5 – 9 jr 20
10 – 14 jr 10
15 – 19 jr 15
11De Jong et al. Farmacotherapie bij kinderen 2010;1:19-24
13
Maatregelen om resistentieprobleem te beperken
Continue registratie van antibioticagebruik
Continue registratie van resistentie
Beleid- bevorderen goed gebruik van antibiotica
- beperken verspreiding van resistente bacteriën
14Adapted from: Casparie AF en Filius PMG
Antibioticagebruik Lokaal
15
Antibioticagebruik NICU
• Antibiotica: meest gebruikte groep geneesmiddelen op NICUs (wereldwijd)
• Oorzaken:
– specifieke risicofactoren voor infectie:
• prematuriteit
• invasieve procedures (catheters, TPV, beademing)
• te vroeg gebroken vliezen
• maternale infectie
– klinische symptomen van infectie zijn niet – specifiek
• Relatie antibioticagebruik en resistentie
• Toename resistentie op NICUs16
Infectie / sepsis bij de pasgeborene (1)
Early – onset sepsis: < 48 uur na de geboorte
Verwekkers: S. agalactiae (‘groep B streptococcen’), E. coli
Behandeling: penicilline-derivaat (amoxicilline / clavulaanzuur) + aminoglycoside (gentamicine)
WKZ:
Bij groep B streptococcen: overstap benzylpenicilline
Bij E. coli: eventueel overstap cefotaxim i.v.
Gentamicine na 3 dagen stop
17
Infectie / sepsis bij de pasgeborene (2)
Late – onset sepsis: > 72 uur na de geboorte
Verwekkers: S. epidermidis (CONS), S. aureus
Behandeling: vancomycine
WKZ:
cefazoline + gentamicine (nosocomiaal) amoxicilline / clavulaanzuur + gentamicine (thuis)
Bij S. aureus: overstap flucloxacilline, gentamicine stop
19
20
Diagnose sepsis
• Klinische symptomen van infectie• Positieve bloedkweek
• Laboratorium parameters: – CRP – interleukines– procalcitonine– leukocyten
21
Indicaties voor antibiotica
• Klinische symptomen van infectie, o.a.:
– temperatuurinstabiliteit
– hypotensie
– braken en diarree
– sufheid
– bolle buik
– apneu
• Risicofactoren
22
Risicofactoren voor infectie bij geboorte
• Prematuriteit
• Te vroeg gebroken vliezen
• Maternale infectie
23
Antibioticagebruik vs incidentie sepsis
24
Liem et al. Acta Paediatr 2010;99:1900-02
Antibioticagebruik NICU WKZ
Liem et al. Acta Paediatr 2010;99:1900-02
Antibioticagebruik NICUs Nederland (1)
Liem et al. J Antimicrob Chemoth 2010;65:1270-75
Antibioticagebruik NICUs Nederland (2)
Liem et al. J Antimicrob Chemoth 2010;65:1270-75
Maatregelen om resistentieprobleem te beperken
Continue registratie van antibioticagebruik
Continue registratie van resistentie
Beleid- bevorderen goed gebruik van antibiotica
- beperken verspreiding van resistente bacteriën
28Adapted from: Casparie AF en Filius PMG
29
ESBL
ESBL (1)
• Toename resistentie onder Gram – negatieve micro – organismen op NICUs
• M.n. wereldwijde toename incidentie ESBL – producerende bacteriën
• ESBL: Extended – Spectrum Beta – Lactamase
• Ontdekt in Europa begin jaren 80; daarna tevens in de V.S. en Azië
• ESBLs: plasmide – gemedieerde enzymen, die zorgen voor resistentie voor
alle penicillines en cefalosporines, incl clavulaanzuur en sulbactam
combinaties en monobactams (o.a. aztreonam)
• Met name E. coli en Klebsiella species vertonen ESBL productie
31
ESBL (2)
• Toename incidentie ESBLs: reden tot bezorgdheid?
• Ja, immers:
– infecties zijn moeilijk te behandelen door ‘multidrug resistance’ delay in de (juiste) behandeling significant langere opnameduur
meer kosten
– ESBL – incidentie: een onderschatting als gevolg van de bestaande (inadequate) identificatiemethoden
– verhoogd risico van overlijden
– ESBL – producerende stammen zijn sterk geassocieerd met optreden van epidemieën in zorginstellingen
• Dus: monitoring ESBL – incidentie neonaten in WKZ 32
Take home messages
• Ruimte voor verbetering bij extramuraal antibioticagebruik kinderen: beter volgen van de richtlijnen
• NICU: omgeving met hoge antibioticadruk risico resistentie bij neonaten
• Variatie in antibioticagebruik NICUs Nederland:
– uniformiteit is wenselijk, niet verplicht. Echter, cave: goede indicatiestelling en verstandig antibioticagebruik
• ESBL:
– wereldwijde toename in incidentie
– risico bij neonaten
33
Uitdagingen …
Uitdagingen
T.b.v. beperking antibioticagebruik:
• juiste identificatie van neonaten met infecties
• preventie van risicofactoren (bijv. inbrengen van CVC)
• strikte indicaties (protocollen)
• zo spoedig mogelijk stoppen
•… infectious disease team!!!
Met dank aan
Neonatologie UMC Utrecht:
Dr Tannette Krediet
Prof. dr Frank van Bel
Eijkman-Winkler Centrum voor Microbiologie en Infectieziekten:
Dr André Fleer
Ziekenhuisapotheek UMC Utrecht:
Dr Karin Rademaker
Prof. dr Toine Egberts
E-mail: [email protected]