İklim değişikliği politikalrının odağında ÇOB var

“iklim değişikliği politikalarını kalkınma politikaları ile entegre etmek,

temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payını arttırmak, iklim

değişikliği ile global mücadeleye katkı sağlamak, refahı düşük

karbon yoğunluğu ile sunmak olarak tanımlanmıştır. Uluslar arası

çabalara, ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar çerçevesinde,

katkıda bulunmak ülkemiz politikasının temel ilkelerindendir”

Politika sadece ÇOB odaklandığı konulardan oluşmuyor. İklim

değişikliği ile ilgili diğer kurumların da politikalrında iklim değişikliğine

yönelik hedefler yer alabiliyor

konvansiyonel termik santrallardan yapılan sera gazı

emisyonlarının azaltılması, Yenilenebilir enerji kaynaklarının

toplam enerji üretimindeki payının arttırılması ve nukleer

enerjinin kullanılması konularının

Ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak ve sürekli

kılmak için toplumun her kesimi ve ilgili kurumlarla işbirliği

içinde, ulusal önceliklerimiz doğrultusunda bilim ve teknoloji

politikaları geliştirmek, bunları gerçekleştirecek altyapı ve

araçları oluşturmaya katkı sağlamak, araştırma ve geliştirme

faaliyetlerini desteklemek ve yürütmek, bilim ve teknoloji

kültürü oluşturmakta öncü rol oynamak"tır

Teknoloji geliştirme ve teknoloji transferi, Kurumsal alt yapı, İklim

değişikliğine uyum, Ulaştırma, Sera gazı emisyon kontrolu, Arazi

kullanımı, tarım ve Ormancılık, Sanayi, Atık başlıkları altında, kısa,

orta ve uzun dönemli eylemleri içeren bir eylem planı oluşturulmuş

Burada ve bu bildirimde tatışmak için çok uzun.

Ulusal İklim değişikliği Strateji Belgesi (IDES)

Mayıs 2010 da yayınlandı

ÇOB tarafından koordine edilen, çok katılımlı bir çalışmayla

oluşturulan, İklim değişikliği konusundaki ulusal eylem planını,

hdefleri ve stratejileri gösteren önemli bir dokuman

Yine IDES içersinde aşağıdaki hedefler veriliyor

Birleşmiş milletler İklim Değişikliği Çerçeve sözleşmesinin "ortak fakat

farklılaştırılmış sorumluluklar" ilkesine uygun olarak özel koşullar

çarçevesinde iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum politikaları ile

önlemlerini ulusal kalkınma planlarına dahil etmek

Sera gazı emisyonlarının azaltılması gayesiyle geliştirilen küresel politikalar

ve önlemlere kendi imkanları ölçüsünde sürdürülebilir kalkınma ilkeleri

uyumlaştırılmış kalkınma programını sekteye uğratmadan sera gazı

emisyon artış hızını sınırlayarak katkıda bulunmak.

Küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltma ve bu etkiler uyum

sağlama konularında ulusal hazırlık ve ulusal hazırlık seviyesini ve

kapasitesini arttırmak, bu çablarda elde edeceği tecrübe va

kazanımlarını bölge ülkeler ile paylaşmak ve azaltın ve uyuma yönelik ikili

ve çok taraflı ortak çalışma projeleri geliştirmek.

Azaltım, uyum, Teknoloji transferi, ve finansman ana başlıklarındaki

küresel stratejik amaçların tarafların sorumlulukları göz önünde

bulundurulması suretiyle tasarlanmasına ve yürütülmesine uyum

sağlamak ve uluslararası faaliyetlerde etkin rol oynamak.

Azaltım ve uyum faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyulan mali

kaynaklara erişimi arttırmak

Mevcut teknoloji ve kalkınma düzeyimiz göz önüne alınarak temiz

üretime yönelik ARGE ve inovasyon kapasitesini geliştirmek, bu alanda

rekabet ve üretimin arttırılmasını sağlayacak ulusal ve uluslararası

finansman kaynaklarını ve teşvik mekanizmalarını oluşturmak

İklim değişikliği ile mücadele ve uyum kapsammındaki faaliyetleri

etkin ve sürekli işgüdüm sağllayarak şeffaf, katılımcı ve bilimsel

çalışmalara dayanan karar alma süreçleri ile geliştirmek.

Kamu, özel sektör, üniversite, sivil toplum kuruluşları gibi tüm

kesimlerin ortak çabaları ile tüketim kalıplarının iklim dostu olacak

şekilde kamuoyu bilincini arttırmak.

Ulusal iklim değişikliği çalışmalarında bilgi akışını ve paylaşımını

arttırmak amacıyla bütüncül bir bilgi yönetim sistemini oluşturmak

IDES’de daha önce belirtilen hedeflere ulaşmak için uygulanması

gereken stratejiler de belirtilmiş

Küresel iklim değişikliği ile mücadele ve uyum çabalarında kapsamlı

ve işlevsel bir uluslararası işbirliği mekanizmasının oluşturulmasına

yönelik yürütülem müzakelre aktif katıım sağlamak

Dinamik bir anlayış içersinde Ulusal İklim Değişikliği stratejisi ile

dokuzuncu kalkınma planı ve ilgili diğer ulusal politika ve strateji

belgeleri doğrultusunda Ulusal İklim Değişikliği Eylem planı hazırlamak.

İlgili kurumlarda iklim değişikliğine ilişkin yapılnmaları başlatmak

Emisyon envanterlerinin daha sağlıklı olarak hazırlanması için gerekli

altyapıyı kurmak

İklim değişikliği politikalarını tüm paydaşların işbirliği ile geliştirmek.

Biraz Sancılı bir bölüm

TÜBİTAK bu konuda çok önemli bir kurum.

Ulusal bütçeden akademik bilim’e ayrılan para TÜBİTAK eliyle

dağıtılıyor

2005 yılına kadar bilime ayrılan para toplam bütçenin %0.05’i ile %0.17

arasında değişirken. Ülkemizin Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde

bilimsel amaçlı harcamalarını 2010 yılında %2 seviyesine çıkarmak

yönünde alınan bir Hükümet kararı ile 2005 yılında bilmsel amaçla

kullanılacak miktar toplam bütçenin %0.46 sına çıkartılmıştır. Bu rakam

takip eden yıllarda %0.64 mertebesine ulaşmıştır.

Bu paranın büyük bir bölümü bilim dünyasına TÜBİTAK eliyle

dağıtılmaktadır. Bu nedenle TÜBİTAK’ın ülkemiz bilimindeki yönlendirici

rolü son yıllarda çok artmıştır.

Geçmiş yıllarda tamamen üniversitelerde yürütülen akademik

araştımaları destekleyen bir kurum iken, son yıllarda KAMAG ve TEYEB

gibi mekanizmalarla, kamu kurumlarında ve küçük sanayide yürütülen

çalışmaları da destekliyor

Kamu ve TEYEP projelerine verilen desteğin 2012 yılında, sırasıyla 230

milyon TL’ye ve 845 milyon TL’ye ulaşması öngörülüyor.

Yıl sonu itibariyle yürürlükte olan ARDEP projelerinin sayısı (Adet) 4500 5400 6100 7000 7850

ARDEP projelerine verilen toplam destek (milyon YTL) 225 287 373 485 630

TARAL destekleri 1027 1326 1724 2257 2913

TARAL desteklerinni TÜBİTAK bütçesindeki yeri (%) 73 73 73 73 73

TEYEP tarafından desteklenen proje sayısı (adet) 1435 1670 1860 2045 2275

Yıl içersinde TEYEP projelerine aktarılan kaynak (milyon YTL) 300 385 500 650 845

KAMAG projelerine verilen destek (milyon YTL) 138 180 234

TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen proje sayısı 306 339 362 390 430

TÜBİTAK ARGE Birimlerince yürütülen projelere sağlanan mali destek (milyon

YTL/yıl 933 1108 1292 1549 1751

TÜBİTAK Ar-Ge birimlerinin özgeliri 200 265 340 450 580

TÜBİTAK Ar-Ge birimlerinin aldığı devlet yardımı 160 180 250 320 385

TÜBİTAK ta çalışan araştırmacı sayısı 2553 2928 3254 3603 3980

Doktoralı araştırmöacı sayısı 430 500 570 640 725

TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen uluslararası proje sayısı (adet/dönem) 55 59 62 62 62

TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen uluslararası projelerin mali tutarı (milyon

YTL/dönem) 20 25 28 38 82

Destek verilen ikili ve çok taraflı proje sayısı (adet/dönem) 400 550 800 1200 1400

İkili ve çok taraflı projelere verilen destek miktarı 5 8 16 30 45

Y›l içinde gerçekleflen cari ve yat›r›m giderlerinin toplam› 75 98 127 165 215

Önceleri araştırmalar büyük ölçüde üniversitelerde yapıldığından

TÜBİTAK desteğinin tanımlanması Türkiye’de araştırmalara ayrılan para

için bir fikir verebiliyordu.

Son yıllarda, özellikle AB uyum sürecinde, kau kurumlarında da büyük

bütçeli projeler yürütülüyor. Bunlardan bir ölçüde ileriki bölümlerde

bahsedilecek

İklim değişikliği konusunda yapılan araştırmalara ayrıaln mali destekin

bu kurumlarla ilgili bilgiler olmadan, sadece TÜBİTAK bütçesine

bakarak değerlendirilmesi çok doğru olmayacak.

Bu aşamada bu bilgi mevcut değil, ulaşması kolay da değil. O

nedenle kurumlarınızdan bu konuda yardıma ihtiyacımız var.

Araştırmaları (1) Üniversitelerde yürütülen akademik çalışmalar ve (2)

kamu kurumlarında yürütülen projeler olarak değerlendirmek

gerekiyor

Üniversitelerde yapılan araştırmaların çok büyük bir bölümüne uluslar

arası literatürü tarayarak ulaşmak mümkün olabiliyor. Bu çalışmada

da böyle bir yol izlendi

Ancak Kamu kurumlarında yürütülen çalışmalara ulaşmak ayı ölçüde

kolay değil. O nedenle UNDP’nin düzenlediği toplantılarda ve kişisel

temaslar sonucu bulabildiğimiz kadar proje dokumanına ulatık.

Eksik olabilir. Eğer kurumunuzda yapıldığını bildiğiniz ve burada kısaca

değinilmeyecek bir çalışma varsa; bize bu çalışmaya ait dokumana

ulaşmamız konusnda yardımcı olabilirseniz çok seviniriz.

2011 yılı Mart ayına kadar iklim değişikliği konusunda yazılmış 353

bilimsel makale var.

Bunların yıllara göre dağılımı aşağıda görülüyor.

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ya

yın

ayıs

ı

20 Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization and Environmental Effects 1.094

14 Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy 1.395

14 Energy Exploration and Exploitation 0.491

13 Renewable and Sustainable Energy Reviews 4.842

13 International journal of climatology 2.347

11 Energy Conversion and Management 1.994

11 Energy policy 2.436

10 Renewable energy 2.226

10 Environ monitoring and Assessment 1.356

9 Clim change 3.635

7 Energy 2.952

7 Hydrobiologia 1.754

6 Energy sources 1.094

6 Theoretical and Applied Climatology 1.776

5 Quaternary international 1.601

5 Energy build 1.593

5 Turkish Journal of Agriculture and Forestry 0.648

4 Build environ 1.797

4 Fresenius environmental bulletin 0.531

4 J environ biol NA

3 Hydrological sciences journal-journal des sciences hydrologiques 1.418

3 Int j hydrogen energy 3.945

3 Journal of Environmental Protection and Ecology 0.168

3 Ekoloji 0.230

3 Solar energy 1.821

3 Appl energy 2.209

3 Journal of Policy Modeling NA

2 (20 dergi)

1 (95 Dergi)

Makaleler aşağıdaki başlıklar altında sınıflandırıldı:

Emisyonlar

Emisyon azaltımı

Geçmiş İklim

Etkiler

Yenilenebilir enerji

CO2 tutulması

Şehirleşmenin iklime etkisi

İklim değişikliği Eğitimi

Politika ve stratejiler

Hidrojen enerjisi ve hibrit araçlar

Enerji üretimi ve iklim değişikliği

İklimi anlamaya yönelik çalışmalar

Geleceğe yönelik öngörüler

Mitigasyon ve Adaptasyon

İzleme

Diğer

Emisyonlar

Emisyonlar konusunda 20 kadar makale var

Bunların bir bölümü emisyonlar ve zararları gibi genel

değerlendirmeleri içeriyor

Çalışmaların önemli bir bölümü Türkiye’deki CO2 emisyonlarının

değişik yöntemler kullanarak hesaplanmasını içeriyor.

Bu kategoride yer alan diğer bir grup makale de dizel

araçlarda ve sanayide değişik parametrelerin sera gazı

emisyonlarını ne kadar etkilediğini içeriyor.

Bir çalışmada da Türkiye'deki güç santrallarında emisyon

faktörleri hesaplanmaya çalışılmıştır.

Emisyon azaltımı

Emisyonların azaltılması konusunda 8 yayın yapılmış

Bunların çoğu enerji verimliliğini arttırmaya yönelik çalışmalar

Geçmiş iklim

Geçmişte yaşanan iklimsel olayları ortaya çıklarmaya yönelik

32 makale yazılmış.

Bunlardan 12 tanesi sedimanlar ve jeolojik yapılar ve ağaç

halkalarından hareketle geçmişteki iklim koşullarını ortaya

çıkarmaya yönelik “pleoclimatoloji” olarak tanımlana

çalışmalar

12 tane makalede DMIGM verileri kullanılarak geçmiş sıcaklık

eğilimleri incelenmiş

10 makaleden oluşan bir grupta da, yine DMIGM veriler baz

alınarak geçmişten günümüze yağışın nasıl değiştiğine istatistik

araçlar kullanılarak bakılmış.

Etkiler

Etkiler konusu bilim adamlarının en çok merak ettiği konulardan birisi

olmuş. Bu konuda 102 makale bulduk.

Etkiler deyince sadece bir sektörün ID’den ne kadar etkilendiği

anlaşılmamalı, çünkü bir parametrenin ID’ne şekilde etkilediği de bu

grupta değerlendirildi

Etkiler

Etkiler konusu bilim adamlarının en çok merak ettiği

konulardan birisi olmuş. Bu konuda 102 makale bulduk.

Etkiler deyince sadece bir sektörün ID’den ne kadar etkilendiği

anlaşılmamalı, çünkü bir parametrenin ID’ne şekilde etkilediği

de bu grupta değerlendirildi

102 makaleden 32 tanesi iklim değişikliğinin hidroloji ve su

kaynakları açısından sonuçlarının tartışıldığı çalışmalardı

Çalışmaların 25 tanesi Tarım, Hayvancılık ve Ekosistemlerin

ID’nden ne ölçüde etkileneceğini tartışan çalışmalardı

Yedi makale İklim değişikliği ile ormanlar arasındaki ilişki

değerlendirilmişti.

İnsanların sağlığının iklim değişikliğinden ne şekilde

etkileneceği on üç makalede tartışılmıştı

Bu gruptaki yayınların on tanesinde de İD’nin Türkiye'deki deniz

ve göl seviyelerine olacak etkilerinin değerlendirildiği yayınlardı

Turizmle ilgili 1 yayın vardı.

Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta sosyal konulardaki

makaleler aranmadı.

Yenilenebilir enerji

Yenilenebilir enerji konusunda 59 makaleye ulaşıldı

Bunlardan 18 tanesi Yenilenebilir enerji konusunda genel

değerlendirmeleri içeren çalışmalardı

Bulunan makalelerin on bir tanesi rüzgar enerjisi ile ilgili idi.

Dokuz makale güneş enerjisini kullanılmasıyla ilgili çalışmaları

içeriyordu

İki çalışma jeotermal enerjiyle ilgiliydi

16 tanesi Biyoenerj ile ilgili araştırmalardan kaynaklanmıştı

Bir tane de nükleer enerji ile ilgili çalışma vardı

CO2 tutulması 16

Şehirleşmenin iklime etkisi 5

İklim değişikliği Eğitimi 12

Politika ve stratejiler 29

Hidrojen enerjisi ve hibrit araçlar 12

Enerji üretimi ve iklim değişikliği 15

İklimi anlamaya yönelik çalışmalar 22

Geleceğe yönelik öngörüler 7

Mitigasyon ve Adaptasyon 3

İzleme 1

Diğer 12

ÇOB Projeler

DMI Projeler

OGM projeler

TÜBİTAK proje destekleri

ÇOB Projeler

Orman Koruma alanları yönetiminin güçlendirilmesi projesi

UNDP, ÇOB, WWF-Türkiye işbirliğinde yürütülmüş

15-16 Şubat tarihlerinde bir çalıştay yapılmış “Korunan

alanlar ve iklim değişikliği; Türkiye Ulusal Stratejisi başlığı ile bir

çıktısı var. Çalıştay sonuçları yayınlanmış

Türkiye’nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı’nın Geliştirilmesi Projesi

Oldukça geniş kapsamlı bir çalışma. Bir dizi çıktısı var

Türkiye’nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı’nın Geliştirilmesi Projesi

Oldukça geniş kapsamlı bir çalışma. Bir dizi çıktısı var

Çıktılar

Ulusal Eylem Planı

İklim değişikliği politikaları Mevcut durum değerlendirmesi

raporu

Atık Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu

Binalar sektörü durum değerlendirmesi raporu

Ormancılık Sektörü, Mevcut Durum Değerlendirmesi Rapor

Ulaştırma Sektörü Mevcut durum raporu

Tarım Sektörü mevcut durum raporu

Sanayi Sektörü mevcut durum raporu

Rio Sözleşmesi kapsamında Türkiye’nin ulusal kapasitesinin

değerlendirilmesi pojesi

Donör GEF

ÇOB, UNEP tarafından yürütülmüş

Çalışma Rio Sözleşmelerinin (Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik

Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Çölleşme İle Mücadele Sözleşmesi

ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi)

yükümlülükleri bağlamında, mevcut kapasiteyi değerlendirmek,

ulusal kapasite ihtiyaçlarını belirlemek, önceliklendirmek ve üç

sözleşmenin uygulanması açısından sinerji oluşturacak alanları

belirlemeyi amaçlamaktadır.

Bu projenin bir çıktısı da Ulusal kapasite eylem planı oluşturulması

ve bunun bir rapor olarak yayınlanmasıdır

DMI Projeler

Toz taşınım modellemesi ile ilgili olarak Ortadoğu ülkeleriyle arasındaki

işbirliği projesi

DREAM8b modeli kullanılarak toz forecastı yapılması hedefleniyor. Bu

amaçla ilk Bakanlar düzeyinde toplantı 28-29 Nisan 2011 tarihinde

yapıldı. Kasım ayında da bir training course yapılacak.

Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi Fizibilite projesi

ABD ticaret ve geliştirme ajansı (UDTDA) tarafından destekleniyor. DMI

ile ABD’li firmalar birlikte yürütüyorlar

Çalışmalar Doğu Karadeniz Havzası, Büyük Menderes havzası ve Kızıl

Irmak havzasında yürütülecek

210 yılında başladı

Küresel Klim değişikliği ve insans sğlığına etkileri.

DMIGM tarafından yürütülmüş bir değerlendirme çalışması. Temelinde

ID’nin sağlık etkileri ile ilgili genel bilgileri içeriyor ama Türkiye ile ilgili

değerlendirmeler de mevcut

Kasım 2008 yılında yayınlanmış

Karadeniz ve Orta Doğu Bölgesi Ani Taşkın Uyarı Merkezinin kurulması

projesi

Ani Taşkınlara maruz kalan bölgelerde hasarların azaltılması ve ve

kapasitenin arttırılması amacıyla kuruluyor

DMIGM, WMO, NOAA HRC, Azerbaycan, Bulgaristan, Gürcistan

Ermenistan dahil olacak

DMI toz öngörü modellemesi çalışması

DMIGM EURAD model uygulaması

Bölgesel kirletici taşınımını öngörmek amacıyla geliştirilmiş bir model

Emisyonlardaki belirsizlikler nedeniyle tam çalışır durumda değil

OGM projeler

MENA bölgesinde ormancılık politikalarının iklim değişikliğine

adaptasyonu projesi

Fransa Gıda Bakanlığı, Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı, Plan Bleu ve

diğer bölgesel partnerler EFIMED Akdeniz Bölge Ofisi, IUCN, ve

WWF’nin yakın koordinasyonu ile yürütülüyor.

Proje ortakları Fas, Cezayir, Tunus, Türkiye, Suriye ve Lübnan. Proje

merkezi Rabat’ da (Fas)

Bütçesi 4.5 milyon avro

2010 yılında başladı

ICP Forest

TÜBİTAK proje destekleri