khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống hiv/aids · giới (wb), tổ chức y tế...

Đánh thức tiềm năng

Khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS

Tiếp cận và ứng dụng tại Việt Nam

2 Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng

Lời Nói đầu

KhuNg đầu Tư chiếN Lược TroNg phòNg chốNg hiV/AiDSKhung đầu tư chiến lược là gì?Sơ đồ logic Khung đầu tư chiến lượcƯu điểm của Khung đầu tư chiến lượcKhung đầu tư có gì mới?Tầm quan trọng của Khung đầu tư chiến lược đối với người nhiễm HIV/AIDS và các nhóm chủ chốt?

Dự áN cAi Và các hoạT độNg Tại ViệT NAmGiới thiệu về Dự án CAIMột số hoạt động chính của Dự án CAI tại Việt Nam

hội Thảo ưu TiêN đầu Tư TroNg phòNg chốNg hiV/AiDS ở ViệT NAmGiới thiệu về Hội thảoCác báo cáo chính trình bày tại Hội thảoNhận diện cơ hội, thách thức đối với PC HIV/AIDS tại Việt NamKhuyến nghị về xác định ưu tiên đầu tư chiến lượcGiải pháp triển khai các ưu tiên đầu tư

hội Thảo chiếN Lược cAN Thiệp cho các Nhóm chủ chốTGiới thiệu về Hội thảoGiải pháp triển khai các ưu tiên đầu tư cho PC HIV/AIDS

AIDS Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở ngườiARV Thuốc kháng virusBHYT Bảo hiểm y tếCBO Tổ chức dựa vào cộng đồngHIV Vi rút gây suy giảm miễn dịch ở ngườiKTXH Kinh tế xã hộiMSM Nam có quan hệ tình dục với namNBD Người bán dâmNCH Người có HIVNTCMT Người tiêm chích ma túyPC HIV/AIDS Phòng, chống HIV/AIDSTCXH Tổ chức xã hội

3

446789

101112

1414151819 20

212122

Mục lục

Các từ viết tắt

3Khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDSTiếp cận và ứng dụng tại Việt Nam

Lời nói đầuTrong những năm trở lại đây, với sự cam kết chính trị mạnh mẽ của nhiều nhà lãnh đạo trên toàn

cầu và sự nỗ lực tham gia của nhiều lực lượng, cùng với sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật của các tổ chức quốc tế, dịch HIV/AIDS đang dần được khống chế. Số người mới nhiễm HIV và số người chết do AIDS đều giảm dần qua các năm, số người nhiễm được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV) ngày càng tăng, đời sống sức khoẻ và tinh thần của họ ngày càng được cải thiện.

Tuy nhiên, công cuộc phòng, chống AIDS của toàn cầu nói chung và ở Việt Nam nói riêng vẫn đang đứng trước rất nhiều thách thức. Số người mới nhiễm hàng năm tuy có giảm nhưng bình quân mỗi tháng, Việt Nam vẫn ghi nhận được thêm trên dưới một nghìn người mới nhiễm. Bên cạnh đó, tỷ lệ người nhiễm chưa được điều trị bằng ARV vẫn còn cao, xu hướng dịch còn nhiều phức tạp, đáng chú ý là ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đặc biệt là trong những nhóm người chủ chốt có nguy cơ cao (người tiêm chích ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục với nam và bạn tình của những người này...) cũng như của một bộ phận dân cư chưa giảm nhiều...Tất cả những yếu tố này, nếu không được khống chế sẽ làm tăng nguy cơ dịch HIV/AIDS bùng phát trở lại. Trong khi đó, nhiều nước trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam đang phải đối mặt với một khó khăn rất lớn – đó là nguồn lực cho phòng, chống HIV/AIDS đang giảm mạnh, cả từ chính phủ cũng như từ các nhà tài trợ.

Để góp phần vượt qua các thách thức này, dựa trên những bằng chứng khoa học và thực tiễn, các chuyên gia hàng đầu thế giới từ Chương trình phối hợp Phòng, chống HIV/AIDS của Liên Hợp Quốc (UNAIDS), Quỹ Toàn cầu Phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét (QTC); Kế hoạch Khẩn cấp của Tổng thống Mỹ về Phòng, chống HIV/AIDS (PEPFAR); Quỹ Bill và Melinda Gates, Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)... đã xây dựng một Khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS, với một lộ trình mang tính thực tiễn và khả thi để đẩy nhanh tiến độ phòng, chống HIV trên phạm vi toàn cầu cũng như ở từng quốc gia.

Dựa trên các yếu tố của khung logic và kết hợp với những kiến thức khoa học mới về dự phòng, điều trị, kinh nghiệm về những giải pháp, phương thức can thiệp được tích lũy trong những năm qua và điều kiện kinh tế, xã hội của mình, mỗi quốc gia cũng như mỗi địa phương trong từng quốc gia có thể xác định các lĩnh vực hay các hoạt động nào cần đầu tư và mức độ đầu tư như thế nào là phù hợp...

Tuy nhiên, cho đến năm 2014, Khung đầu tư chiến lược này vẫn chưa được biết đến và ứng dụng ở nhiều quốc gia, nên một Dự án vận động và nâng cao nhận thức về Khung đầu tư Chiến lược đã được thực hiện tại 4 nước bao gồm: Việt Nam, Lào, Campuchia và Trung Quốc. Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) vinh dự được lựa chọn là đối tác thực hiện Dự án này tại Việt Nam.

Thay mặt cho những người nhiễm HIV (NCH), các nhóm chủ chốt liên quan đến HIV/AIDS và các tổ chức, cá nhân đang tham gia phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam, chúng tôi xin trân trọng cảm ơn các chuyên gia và các tổ chức quốc tế đã xây dựng tài liệu mang tính khoa học và thiết thực, đồng thời cũng cảm ơn nhà tài trợ là Cơ quan phát triển Quốc tế Liên bang Úc (AusAID) thông qua Liên minh các tổ chức Phòng, chống AIDS Liên bang Úc (AFAO) và Hội đồng các dịch vụ AIDS Châu Á Thái Bình Dương (APCASO) đã tài trợ cho Việt Nam Dự án có ý nghĩa quan trọng này. Chúng tôi cũng trân trọng cảm ơn các chuyên gia trong và ngoài nước, đại diện của các tổ chức cộng đồng và nhiều nhà quản lý đã tham gia trong quá trình thực hiện Dự án. Chúng tôi tin tưởng rằng, với việc ứng dụng Khung đầu tư chiến lược này, công cuộc phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam và thế giới sẽ có hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Hỗ Trợ Từ Quỹ ToàN Cầu TroNG GIAI đoạN 2014 – 2017 GIảM

TrêN 30% So VớI NHữNG NăM GầN đây


Khung đầu tư chiến lược là mô hình đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS tập trung vào các tác động tối đa, ủng hộ việc tăng đầu tư ngắn hạn cho công tác này để giảm nhu cầu đầu tư dài hạn.

Khung đầu tư chiến lược cung cấp một mô hình, trong đó: - Lợi ích của các ứng phó với HIV/AIDS được

tối đa hóa - Hỗ trợ phân bổ nguồn lực dựa trên dịch tễ

học và bối cảnh của từng quốc gia- Khuyến khích các quốc gia ưu tiên thực hiện

những chương trình hoạt động hiệu quả nhất của mình

- Tăng hiệu quả trong việc xây dựng các chương trình dự phòng, điều trị, chăm sóc và hỗ trợ liên quan đến nhiễm HIV/AIDSNói cách khác, khung đầu tư chiến lược là

tập hợp các chiến lược ứng phó với HIV/AIDS mà một quốc gia nên đầu tư vào (và đầu tư bao nhiêu) dựa trên bằng chứng về tính hiệu quả và bối cảnh của quốc gia đó.

Nếu tài trợ cho ứng phó với HIV/AIDS được dựa trên các dữ liệu dịch tễ học, bối cảnh của

đại dịch, và tập trung vào nhóm chủ chốt, thì kết quả của các nguồn lực đầu tư sẽ được tối đa hoá. Và do vậy, nhu cầu đầu tư trong tương lai cũng sẽ giảm do hiệu quả của công tác phòng, chống HIV/AIDS, và số ca tử vong liên quan đến HIV/AIDS cũng sẽ giảm.

Khung đầu tư chiến lược còn trình bày chi tiết mức độ cần đầu tư bao nhiêu để có thể ngăn chặn được đại dịch HIV/AIDS, đồng thời hướng đến giảm mức đầu tư theo thời gian, cũng như làm giảm sự đau đớn và tử vong do HIV/AIDS.

Khung đầu tư chiến lược cũng cung cấp các công cụ để đánh giá các ứng phó và cung cấp tài chính cho phòng, chống HIV/AIDS hiện nay của một quốc gia, đồng thời nó cũng là một hướng dẫn cho các đầu tư hiệu quả hơn trong ứng phó với HIV/AIDS.

Một số người hiểu lầm Khung đầu tư chiến lược là mô hình làm giảm tài trợ cho phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian ngắn. Thật ra, nó lại làm tăng đáng kể sự đầu tư của chính phủ và của cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế cho các ứng phó với HIV/AIDS cần thiết hiện nay, dần

Khung đầu tư chiến lược là gì?

Giới thiệu về Khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS

KHuNG đầu TƯ GIúP tối đa hóa lợI íCH CủA CáC ứNG PHó VớI HIV

Khung đầu tư chiến lược là tập hợp các chiến lược ứng phó với HIV/AIDS mà một quốc gia nên đầu tư dựa trên bằng chứng về tính hiệu quả và bối cảnh của quốc gia đó.

1


TáC độNG CủA KHuNG đầu TƯ Sẽ NGăN CHặN

12,2 TrIệu CA NHIễM MớI

Và 7,4 TrIệu CA Tử VoNG lIêN

QuAN đếN HIV/AIDS TroNG GIAI đoạN

2011 - 2020

dần dẫn đến giảm tài trợ trong những năm tới.Chúng ta đã nghe rất nhiều về việc kinh phí

ngày càng hạn hẹp, các nguồn lực sụt giảm, và về môi trường tài chính hiện nay. Khung đầu tư chiến lược chỉ ra rằng đầu tư cần thiết có nghĩa là chi phí hợp lý, và thực sự có ý nghĩa về mặt kinh tế cho cả nhà tài trợ và cả chính phủ các nước.

Nếu KhuNg Đầu tư chiếN lược Được áp dụNg, Nhiều mạNg sốNg sẽ Được cứu, Nhiều ca Nhiễm hiV sẽ Được NgăN chặN, Và troNg tươNg lai Đầu tư cho phòNg, chốNg hiV/aids sẽ Được giảm ĐáNg Kể.

Khung đầu tư chiến lược hướng dẫn sử dụng các nguồn lực hiện có một cách tốt nhất, đồng thời nêu rõ việc tăng đầu tư là cần thiết để thay đổi tình hình đại dịch HIV/AIDS.

Khung đầu tư chiến lược khuyến nghị các ứng phó với HIV/AIDS phải bao gồm những yếu tố

cơ bản sau: - Dựa trên quyền: thúc đẩy sự tôn trọng và bảo

vệ nhân quyền, đặc biệt là quyền của người nhiễm HIV và các nhóm chủ chốt;

- Tích hợp: liên kết các khía cạnh khác nhau của các ứng phó, trong đó chương trình phòng, chống HIV/AIDS phải phối hợp với mục tiêu/chương trình phát triển khác của đất nước chứ không phải được thực hiện một cách riêng biệt, và các chương trình phòng, chống HIV/AIDS phải có sự tham gia của các nhóm chủ chốt;

- Dựa trên bằng chứng: tùy thuộc vào bối cảnh đại dịch HIV/AIDS và môi trường chính sách của từng quốc gia

- Tính toán chi phí: các đề xuất phải dựa trên những tính toán và chi phí ước tính do các chuyên gia quốc tế và trong nước thực hiệnKhung đầu tư chiến lược là cơ sở để đạt được

tiếp cận phổ cập và có khả năng kết thúc đại dịch HIV/AIDS trong thế hệ này. Nó chỉ ra rằng, tăng cường đầu tư trong ứng phó với HIV/AIDS trong 5 năm (2011-2015) sẽ dẫn đến giảm liên tục các chi phí về sau.


Sơ đồ trên được dùng để phân tích các yếu tố, chương trình can thiệp nhằm thúc đẩy hiệu quả 3 mục tiêu là: giảm nguy cơ; giảm lây truyền; giảm bệnh tật và tử vong.

Chỉ có 6 chương trình can thiệp cơ bản được xác định là thiết yếu đối với việc ứng phó với HIV/AIDS và cần phải được triển khai ở một mức độ phù hợp với kích cỡ dân số của vùng. Nếu tất cả các chương trình này được triển khai, sẽ có tác động hiệu quả tối đa vì các chương trình có sự tác động và bổ trợ lẫn nhau.

Nền tảng cho sự thành công của các chương trình cơ bản là các yếu tố quyết định. Thực hiện tốt các yếu tố này giúp cho người dân, đăc biệt

là các nhóm chủ chốt có thể tiếp cận chương trình, qua đó chương trình có nhiều khả năng thành công, và đáp ứng được hoàn cảnh của địa phương. Các yếu tố quyết định này không phải lúc nào cũng tuân theo mô tả chung (nêu trên), mà có thể thay đổi nhiều hay ít tùy theo bối cảnh cụ thể và dựa trên cơ sở bằng chứng.

Các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS luôn được thực hiện đi kèm với các chương trình phát triển khác. Khung đầu tư chiến lược cho thấy các ứng phó với HIV/AIDS phải được đi kèm với các mục tiêu phát triển của đất nước và hỗ trợ việc củng cố các hệ thống chăm sóc sức khỏe, pháp lý và xã hội.

Sơ đồ logic Khung đầu tư chiến lược

Cho ai? Xác định rõ ràng và ưu tiên các nhóm dân cư dựa trên tình hình dịchLàm thế nào? Sử dụng cách tiếp cận dựa vào nhân quyền để đạt được phẩm giá và sự bảo đảm

Giảm nguy cơ

Giảm khả năng lây truyền HIV

Giảm tử vong và bệnh tật liên quan đến HIV

- Bảo trợ xã hội- Giáo dục- Cải cách pháp luật- Bình đẳng giới- Xoá đói, giảm nghèo

- Chống bạo lực giới- Củng cố hệ thống y tế- Củng cố hệ thống cộng đồng- Trách nhiệm của chủ lao động

* Cắt bao quy đầu là chương trình phù hợp với các nước có dịch HIV ở mức lan tràn

Phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Khuyến khích sử dụng bao cao su

Chương trình cho các nhóm chủ chốt (người tiêm chích ma tuý (NTCMT), người bán dâm (NBD), nam có quan hệ tình dục với nam (MSM))

Điều trị, chăm sóc và hỗ trợ cho người nhiễm HIV/AIDS

Thay đổi hành vi

Cắt bao quy đầu *

Các yếu tố xã hội- Cam kết chính trị và vận động

chính sách- Pháp luật, chính sách và thực thi- Huy động cộng đồng- Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử- Truyền thông đại chúng- đáp ứng ở cấp độ địa phương

Các yếu tố chương trình- lấy cộng đồng làm trung tâm

khi thiết kế và thực hiện- Truyền thông về chương trình- Quản lý, thúc đẩy chương trình- Mua và phân phối vật phẩm- Nghiên cứu và sáng tạo

CáC Yếu Tố QuYếT ĐịnH CáC CHươnG TrìnH Cơ bản MụC TIêu

PHốI HợP ĐồnG bộ

các yếu tố quyết định là NềN TảNG CHo Sự THàNH CôNG CủA CáC CHƯơNG TrìNH Cơ BảN


Khung đầu tư chiến lược cung cấp đường lối phát triển mang tính thực tiễn và tính khả thi trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS toàn cầu.

Một trong những ưu điểm chính của khung đầu tư chiến lược là căn cứ vào những bằng chứng có sẵn tốt nhất về những hoạt động hiệu quả trong dự phòng, chăm sóc, điều trị và hỗ trợ liên quan đến nhiễm HIV/AIDS. Ngoài ra, khung đầu tư chiến lược này khuyến khích vận dụng các phương pháp/kỹ thuật mới, đặc biệt khi thấy các phương pháp/kỹ thuật mới này có thể tác động làm giảm tỉ lệ mới nhiễm HIV, tỉ lệ hiện nhiễm HIV cũng như tỷ lệ tử vong do AIDS và có thể nhân rộng một cách bền vững.

Khung đầu tư chiến lược này giúp xác định hoạt động phòng, chống HIV dựa vào các ưu tiên của từng quốc gia. Nó đơn giản hóa qúa trình quyết định hoạt động nào có hiệu quả hoặc không có hiệu quả. Do đó, nó giúp các nước có thể triển khai ít hoạt động hơn (nhưng phù hợp với bối cảnh nước đó), nhưng với mức độ sâu hơn và hiệu quả hơn.

KhuNg Đầu tư chiếN lược cũNg Đề xuất rõ ràNg rằNg, NêN tối ưu hóa Việc phối hợp các chươNg trìNh phòNg, chốNg hiV Với các chươNg trìNh phát triểN Khác (của Đất Nước cũNg Như của Địa phươNg).

Vì vậy, để thực hiện khung đầu tư, các nhà hoạch định chính sách cần phải tận dụng nguồn thông tin về tỷ lệ hiện nhiễm và tỷ lệ mới nhiễm HIV, nhóm dân số nào có nguy cơ cao, dịch HIV phân bố ở vùng nào, và các yếu tố trực tiếp và mang tính cấu trúc gây ra sự lây truyền.

Họ cũng cần phải am hiểu phạm vi và mức độ bao phủ các chương trình dự phòng HIV, chăm sóc, điều trị và hỗ trợ hiện nay, chi phí, các nhân tố hỗ trợ, và rào cản để thực hiện các chương trình. Dựa vào các nguồn thông tin đó, chính phủ có thể xác định các hoạt động ưu tiên và tập trung vào thực hiện các hoạt động đó sao cho có hiệu quả hơn. Điều này có nghĩa là lập trình lại nỗ lực phòng chống HIV và thay đổi chương trình cần đầu tư.

ưu điểm của Khung đầu tư chiến lược

KHuNG đầu TƯ CũNG Sẽ NGăN CHặN

đƯợC 1,9 triệu

CA NHIễM ở Trẻ Sơ SINH


Khung đầu tư chiến lược được xây dựng dựa trên kinh nghiệm từ các chương trình thành công và triết lý “Biết rõ về đại dịch và cách ứng phó của bạn”. Khung đầu tư chiến lược hỗ trợ và nhắc lại điều các nhà hoạt động phòng, chống HIV/AIDS đã đề xuất trong suốt thời gian qua: đầu tư vào các can thiệp hiệu quả như tạo việc làm cho người nhiễm HIV và các nhóm chủ chốt, tài trợ cho vận động và công tác nhân quyền.

Điểm mới của Khung đầu tư chiến lược là cách tính toán chi phí rất khoa học.

BằNg cách tăNg KhuyếN Khích tăNg cườNg Đầu tư cho 5 Năm Đầu tiêN (KhoảNg gấp Đôi mức Đầu tư hiệN Nay), KhuNg Đầu tư chiếN lược hứa hẹN chi phí ứNg phó Với hiV/aids Về sau sẽ Được giảm liêN tục.

Những phân tích của Khung đầu tư chiến lược cho thấy sự đầu tư hiệu quả cho giai đoạn 2011 - 2015 sẽ dẫn đến giảm dần nhu cầu về nguồn lực sau này. Đây cũng là điểm mới.

Liệu Khung đầu tư chiến lược có áp dụng được cho tất cả các quốc gia?CÓ! Chi tiết các hợp phần của Khung đầu tư

chiến lược cần phải được điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh của từng quốc gia. Tuy nhiên các nguyên tắc tổng quát trong Khung đầu tư chiến lược này, như đầu tư dựa trên bằng chứng hiệu quả, tài trợ để bảo đảm quyền con người, hỗ trợ việc làm cho người nhiễm HIV và các nhóm chủ chốt, và đảm bảo mức độ cần thiết của đầu tư – đều có thể áp dụng được ở tất cả các quốc gia.

Các nước trên thế giới sử dụng Khung đầu tư chiến lược này như thế nào?Khung đầu tư chiến lược cung cấp bộ khung

để phân tích tính hiệu quả về mặt chiến lược và chi phí trong công tác phòng, chống HIV/AIDS

hiện nay của các nước. Việc sử dụng Khung đầu tư chiến lược để xác định các ưu tiên cần tập trung đầu tư và tăng hiệu quả của các chương trình phòng, chống HIV/AIDS sẽ tạo điều kiện cho các quốc gia thiết kế các ứng phó với HIV/AIDS riêng của họ, có sự tham gia của các nhóm chủ chốt và bền vững hơn. Khung đầu tư chiến lược cũng giúp các quốc gia xác định mức độ đầu tư bổ sung cần thiết để đảm bảo công tác phòng, chống HIV/AIDS được hiệu quả.

Khung đầu tư chiến lược cũng có thể được sử dụng bởi chính phủ và xã hội dân sự để thực hiện đánh giá các ứng phó với HIV/AIDS định kỳ ở cấp độ quốc gia hoặc địa phương; hay được dùng như tài liệu tham khảo chính cho việc lập kế hoạch và dự toán ngân sách lớn; hướng dẫn thiết kế chương trình và đề xuất các quy trình phát triển...

Khung đầu tư chiến lược ngụ ý một sự thay đổi trong suy nghĩ về tài trợ cho phòng, chống HIV/AIDS Đó là sự thay đổi từ cách tiếp cận “hàng

hóa” trong đó:- Có sự ưu tiên nhưng đầu tư lại không theo

hệ thống và cũng không gắn với dịch tễ học và bối cảnh của quốc gia

- Các nguồn lực được trải đều trên nhiều loại hình can thiệp và cho cả các cộng đồng có thể không đại diện cho những người bị ảnh hưởng nhất bởi HIV/AIDS

- Ứng phó bị phân tán, các can thiệp rời rạc chứ liên kết với nhau thành các ứng phó/các can thiệp toàn diện

Đến cách tiếp cận “đầu tư”, theo đó: - Đầu tư được dành cho các hoạt động cụ thể

dựa trên bằng chứng hiệu quả và liên quan đến đại dịch HIV/AIDS. Điều này sẽ dẫn đến tiết kiệm chi phí đáng kể, đồng thời giảm tử vong do AIDS cũng như làm giảm nhẹ tình hình dịch bệnh HIV/AIDS theo thời gian.

Khung đầu tư có gì mới?

KHuNG đầu TƯ GIúP THAy đổI Suy NGHĩ Về TàI Trợ HIV Từ CáCH TIếP CậN “hàng hóa” SANG CáCH TIếP CậN “đầu tư”


1. Khung đầu tư chiến lược khẳng định rằng cộng đồng đóng vai trò không thể thiếu trong ứng phó với HIV/AIDS. Việc lấy cộng đồng làm trung tâm trong thiết kế và thực hiện các chương trình phòng, chống HIV/AIDS là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của ứng phó với HIV/AIDS.

Khung đầu tư chiến lược cho thấy rằng sự thay đổi trong cách tiếp cận chăm sóc sức khỏe ban đầu và phương pháp tiếp cận cộng đồng là cách duy nhất để: mở rộng quy mô các chương trình can thiệp cơ bản để đạt đến mức độ cần thiết; tiếp cận được các nhóm khó tiếp cận nhất; duy trì sự tiếp cận của cộng đồng, đặc biệt là của các nhóm chủ chốt tới các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS; đồng thời vẫn giữ chi phí ở mức phải chăng.

2. Khung đầu tư chiến lược tạo cơ hội để đảm bảo sự hỗ trợ và tài trợ cho các biện pháp can thiệp hiệu quả do những người nhiễm HIV/AIDS và các nhóm chủ chốt thực hiện. Trong bối cảnh tài trợ cho phòng, chống HIV/AIDS suy giảm, Khung đầu tư chiến lược lại thực sự khuyến nghị được phân bổ thêm nguồn lực, vận động để có tài trợ nhiều hơn cho phòng, chống HIV/AIDS và phân bổ tốt hơn cho các ứng phó với HIV/AIDS của cộng đồng. Đối với các tổ chức đang đấu tranh để tìm kiếm tài trợ, nếu họ có thể chứng minh rằng, họ có khả năng thực hiện được các hợp phần chính nào đó của Khung đầu tư chiến lược, họ có thể mở được những cánh cửa tài trợ mới cho mình.

3. Khung đầu tư chiến lược chỉ ra rằng, không nên tìm hiệu quả chi phí trong các ứng phó của cộng đồng nếu với nguồn lực hạn chế hoặc tận dụng lao động “tình nguyện viên” không lương.

KhuNg Đầu tư chiếN lược chứNg miNh rằNg, giá trị cốt lõi Và chi phí cho hoạt

ĐộNg phòNg, chốNg hiV/aids của các tổ chức dựa Vào cộNg ĐồNg là một sự Đầu tư thôNg miNh, Với chi phí hợp lý Và tíNh BềN VữNg cao.

4. Việc xây dựng chương trình phòng, chống HIV/AIDS dựa trên nhân quyền được nhấn mạnh như nền tảng cốt lõi của Khung đầu tư chiến lược. Theo Khung đầu tư chiến lược này, việc xây dựng các chương trình mang tính nhân quyền như vận động giảm kỳ thị, phân biệt đối xử hay những nỗ lực hướng đến việc ban hành và tăng cường thực thi các luật pháp, chính sách hỗ trợ liên quan đến nhiễm HIV/AIDS là rất quan trọng và cần thiết, vì nếu nhân quyền không được tôn trọng sẽ có rất nhiều rào cản không thể vượt qua ngăn các nhóm chủ chốt tiếp cận với các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị liên quan đến HIV/AIDS. Cụ thể, nhưng người nam có quan hệ tình dục với nam, người bán dâm, người chuyển giới, và người sử dụng ma túy, sẽ có thể không bao giờ tiếp cận được các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS mà họ cần khi hành vi của họ bị tội phạm hoá hoặc bị kỳ thị.

Tầm quan trọng của Khung đầu tư chiến lược đối với người nhiễm hiV/AiDS và các nhóm chủ chốt?

Xây DựNG CáC CHƯơNG TrìNH

dựa trên

nhân quyền

là NềN TảNG CốT lõI CủA

KHuNG đầu TƯ


Dự án CAI và các hoạt động tại Việt Nam

Mục tiêu của Dự án CAI là nhằm nâng cao nhận thức về Khung đầu tư chiến lược của các tổ chức dựa vào cộng đồng và các bên liên quan khác.

2


Dự án Sáng kiến Vận động Cộng đồng (CAI) được sự tài trợ của Cơ quan phát triển Quốc tế Liên bang Úc (AusAID) thông qua sự quản lý của Liên minh các tổ chức Phòng, chống AIDS Liên bang Úc (AFAO). Đơn vị tổ chức thực hiện là Hội đồng các dịch vụ AIDS Châu Á Thái Bình Dương (APCASO). Dự án CAI được triển khai tại 04 quốc gia, bao gồm: Campuchia, Trung Quốc, Lào và Việt Nam. Tại Việt Nam SCDI là đơn vị thực hiện Dự án này từ tháng 10/2012 đến hết tháng 6/2014.

Mục tiêu của Dự án nhằm:- Nâng cao nhận thức về Khung đầu tư chiến

lược của các tổ chức dựa vào cộng đồng và các bên liên quan khác, bao gồm cả ý nghĩa của Khung đầu tư chiến lược này đối với ứng phó với HIV/AIDS trong nước, khu vực và trên toàn cầu, liên hệ giữa Khung đầu tư

chiến lược và Tuyên bố Chính trị của Liên hiệp quốc về HIV/AIDS (năm 2011) và sự cần thiết có một khung đầu tư chiến lược cho phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam;

- Huy động và xây dựng năng lực của các tổ chức xã hội (TCXH) ở Việt Nam để kêu gọi sự hiểu biết và tham gia xây dựng Khung đầu tư chiến lược cho phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam;

- Tập hợp quan điểm của các tổ chức xã hội, những phân tích quan trọng và khuyến nghị về Khung đầu tư chiến lược, bao gồm tác động của nó đối với công việc của các tổ chức dựa vào cộng đồng;

- Vận động chính sách cho phát triển Khung đầu tư chiến lược cho phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam, sự tham gia của các tổ chức xã hội trong phát triển và thực hiện Khung đầu tư chiến lược này.

giới thiệu về Dự án cAi

TíNH đếN THáNG 12/2103 đã Có

GầN 500 Tổ CHứC Xã HộI DâN

Sự THAM GIA THảo luậN CáC

HợP PHầN TroNG KHuNG đầu TƯ.


Khung đầu tư chiến lược chỉ giới thiệu các hạng mục hoạt động cần được thực hiện để phòng, chống HIV/AIDS hiệu quả. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình hình dịch và bối cảnh của mỗi nước mà triển khai các hoạt động khác nhau. Để các tổ chức xã hội và các bên liên quan nắm rõ cũng như vận dụng tốt nhất Khung đầu tư chiến lược này, với sự hỗ trợ của Dự án CAI, SCDI đã tổ chức các hoạt động sau:

một số hoạt động chính của Dự án tại Việt Nam

Tháng 10/2012 Tháng 12/2012 Tháng 5/2013

SCDI nhận được sự tài trợ của Hội đồng các dịch vụ AIDS Châu á Thái bình Dương (APCASO) để thực hiện Dự án “Sáng kiến Vận động Cộng đồng về Khung đầu tư chiến lược (CAI)”

05 cuộc thảo luận, tham vấn với sự tham gia của người sử dụng ma túy và bạn tình; phụ nữ bán dâm; nam có quan hệ tình dục với nam; người nhiễm HIV và bạn tình; một số tổ chức phi chính phủ và các cơ quan quản lý để đánh giá thực tiễn liên quan đến thực hiện các chương trình phòng, chống HIV/AIDS hiện có tại Việt Nam.

Hội thảo về Khung Đầu tư Chiến lược đã diễn ra tại Gặp mặt Thường niên Diễn đàn Xã hội Dân sự Hợp tác Phòng, chống AIDS (được tổ chức tại Huế) với sự tham gia của hơn 250 tổ chức xã hội. Qua thảo luận các đại biểu đã nâng cao được nhận thức về mối liên quan giữa các yếu tố quyết định và các chương trình can thiệp của Khung đầu tư chiến lược; thông qua Khung đầu tư Chiến lược làm tăng nhận thức về sự gắn kết giữa các nhóm dựa vào cộng đồng và các bên liên quan. Các đại biểu đã thống nhất 5 chương trình cơ bản của Khung đầu tư chiến lược phù hợp với điều kiện Việt Nam là: Phòng lây truyền từ mẹ sang con; Khuyến khích sử dụng bao cao su; Chương trình cho các nhóm chủ chốt; Điều trị, chăm sóc và hỗ trợ cho người nhiễm HIV/AIDS; và Thay đổi hành vi.

13Khung đầu tư chiến lược HIV/AIDSTiếp cận và ứng dụng tại Việt Nam

Tháng 11/2013 Tháng 4/2014 Tháng 6/2014

Hội thảo phân tích thực tiễn và đề xuất giải pháp thực hiện các yếu tố quyết định của Khung đầu tư chiến lược cho phòng, chống HIV/AIDS tại Việt nam. Trong Gặp mặt thường niên Diễn đàn Xã hội Dân sự Phòng, chống HIV/AIDS tại Đà Nẵng, gần 350 đại diện của các tổ chức cộng đồng, các tổ chức phi chính phủ đến từ hơn 40 tỉnh, thành phố của cả nước đã thực hiện 9 phiên thảo luận nhằm xác định thực trạng của các yếu tố quyết định trong Khung đầu tư chiến lược tại Việt Nam ; những hoạt động cần ưu tiên; đề xuất các giải pháp và đề xuất nguồn lực thực hiện Khung đầu tư chiến lược tại Việt Nam.

Hội thảo Chiến lược can thiệp cho các nhóm chủ chốt trong phòng, chống HIV/AIDS ở Việt nam do SCDI và Tổ Chuyên gia giúp việc Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia phòng chống HIV/AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm tổ chức nhằm xác định đối tượng, địa bàn ưu tiên, gói can thiệp cơ bản và phương thức tổ chức can thiệp cho các nhóm chủ chốt để tăng cường hiệu quả phòng chống HIV/AIDS.

Hội thảo Xác định ưu tiên đầu tư trong phòng, chống HIV/AIDS tại Việt nam đã được SCDI phối hợp cùng Tổ Chuyên gia giúp việc Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia phòng chống HIV/AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm tổ chức, với sự tham gia của các bên liên quan. Hội thảo đã dựa vào các thông tin, bằng chứng sẵn có và tình hình thực tế để thảo luận và đã xác định được các chương trình phòng, chống HIV/AIDS cần tập trung ưu tiên ở Việt Nam là Chương trình can thiệp cho các nhóm chủ chốt để tác động lâu dài trong kiểm soát dịch bệnh này. Đồng thời Hội thảo cũng đã thảo luận sâu vào việc tiếp tục khai thác và huy động các nguồn lực, nhất là các nguồn nội lực trong nước và kêu gọi sự hỗ trợ tiếp tục của cộng đồng quốc tế cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam...

14

Nhận thức rõ về việc các nguồn tài trợ quốc tế đang giảm nhanh chóng, đầu tư từ chương trình mục tiêu quốc gia cũng bị cắt giảm nhiều trong khi việc huy động từ các nguồn xã hội hoá còn hạn chế. Ngày 14/4/2014, Tổ Chuyên gia giúp việc Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm và Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) đã phối hợp tổ chức hội thảo “Xác định ưu tiên đầu tư trong phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam” .

hội thảo Nhằm sử dụNg KhuNg Đầu tư chiếN lược Về hiV thảo luậN Đưa ra KhuyếN Nghị ưu tiêN Về Đầu tư cho hiV tại Việt Nam Để tập truNg NguồN lực Vào các caN thiệp maNg lại hiệu quả cao Và có tác ĐộNg lâu dài.

Tham dự Hội thảo có lãnh đạo và đại diện lãnh đạo nhiều cơ quan, đơn vị có liên quan, như ông Đặng Thuần Phong, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội; Các thành viên tổ chuyên gia giúp việc cho Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia Phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm; Vụ Khoa giáo – Văn xã, Văn phòng Chính phủ; Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y Tế; Chương trình phối hợp phòng, chống AIDS của Liên hiệp quốc (UNAIDS) tại Việt Nam; Kế hoach Khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về phòng, chống AIDS (PEPFAR) tại Việt Nam; Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam; Viện Nghiên cứu Quốc gia của Pháp về AIDS và Viêm gan Siêu vi; Liên minh các Tổ chức Dịch vụ về AIDS khu vực châu Á – Thái Bình dương (APCASO); Liên hiệp các Tổ chức phòng, chống AIDS của Australia (AFAO); Đại diện của các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế; Đại diện của các cộng đồng người đồng giới nam và chuyển giới, người tiêm chích ma tuý, người bán dâm....

giới thiệu về hội thảo

Hội thảo Ưu tiên đầu tư trong phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam3

HộI THảo đã Có6 BàI TrìNH Bày, GầN 20 ý KIếN THảo luậN Và GầN 60 đạI BIểu THAM Dự


TruNG BìNH MỗI THáNG TroNG

NăM 2013 Có 1.046 NGƯờI

NHIễM HIV PHáT HIệN MớI

đIều Trị BằNG ArV làM GIảM đếN

96% NGuy Cơ lây TruyềN HIV

Để có cơ sở khoa học và thực tiễn cho thảo luận, Hội thảo đã nghe các chuyên gia trong nước và quốc tế trình bày 6 báo cáo chuyên đề:

các báo cáo chính trình bày tại hội thảo

Số ca nhiễm hiV báo cáo theo năm

Nguồ

n: VA

AC

Báo cáo 1: Tình hình và xu hướng dịch hiV/AiDS

Báo cáo 2: Bằng chứng về hiệu quả về mặt y học của các can thiệp

Tại Việt Nam, số người nhiễm HIV (NCH) được phát hiện qua xét nghiệm còn sống đến cuối năm 2013 là 217.285, trong đó 67.013 ở giai đoạn AIDS, và tổng số người đã tử vong do AIDS là 69.186. NCH tập trung ở độ tuổi 20 - 39, chiếm 78% (năm 2013). Về mặt dịch tễ học, dịch HIV/AIDS ở Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn “dịch tập trung”, nghĩa là vẫn chủ yếu lây truyền trong các nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao, bao gồm: người tiêm chích ma tuý, nam có quan hệ tình dục với nam, và người bán dâm. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm tiêm chích ma tuý và người bán dâm liên tục giảm, trong khi đó, tỷ lệ nhiễm trong nam quan hệ tình dục với nam là 7,4% và có khả năng lan nhanh. Từ năm 2013, số ca nhiễm HIV qua đường tình dục được phát hiện đã cao hơn qua đường máu...

Mặc dù dịch HIV/AIDS đã lan đến hầu hết các quận huyện tại 63 tỉnh thành phố, nhưng 56% NCH còn sống đến cuối năm 2013 tập trung tại 10 tỉnh/thành phố là: Tp Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thái Nguyên, Hải Phòng, Sơn La, Nghệ An, Đồng Nai, Thanh Hoá, An Giang và Quảng Ninh.

Số người nhiễm HIV/AIDS đang được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV) vào cuối năm 2013 là 80.700. Ước tính số người nhiễm HIV/AIDS trên 15 tuổi có nhu cầu được điều trị bằng ARV, theo Hướng dẫn điều trị Quốc gia (số lượng tế bào CD4 dưới 350/mm3 máu) là 116.964 vào năm 2013 và ước tính lên tới 132.581 người vào năm 2015. Số NCH cần điều trị sẽ còn cao hơn nhiều khi Việt Nam áp dụng Hướng dẫn Điều trị của Tổ chức Y tế Thế giới (khi số lượng tế bào CD4 dưới 500/mm3 máu.)

Đại diện của Viện Nghiên cứu Quốc gia về HIV và Viêm gan Siêu vi của Pháp trình bày các bằng chứng khoa học về các can thiệp mang lại hiệu quả cao nhất trong dự phòng lây nhiễm HIV và giảm tử vong do AIDS đã được cộng đồng khoa học thế giới ghi nhận trong hơn 30 năm chống lại dịch HIV.

Các can thiệp đã được chứng minh hiệu quả bao gồm: khuyến khích sử dụng bao cao su, bơm kim tiêm sạch, điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế (như Methadone và Buprenorphine).

Điều trị bằng ARV không những bảo vệ sức khoẻ và giảm tử vong cho NCH mà còn làm giảm đến 96% nguy cơ lây truyền HIV từ họ sang người khác qua quan hệ tình dục. Lao là nguyên nhân gây 1/3 số trường hợp tử vong ở người nhiễm HIV/AIDS. Vì vậy, cần tăng cường điều trị ARV ở cơ sở điều trị lao và điều trị lao ở cơ sở điều trị HIV cho người đồng nhiễm HIV/Lao.

Bài trình bày chia sẻ kết quả mô hình toán học sử dụng số liệu của Cần Thơ do nhóm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới và Cục Phòng, chống HIVAIDS (Bộ Y tế Việt Nam) phân tích. Theo đó, xét nghiệm HIV hàng năm và điều trị ARV ngay lập tức khi phát hiện nhiễm HIV cho tất cả những người thuộc các nhóm có hành vi nguy cơ cao kết hợp với chương trình bao cao su và methadone sẽ làm giảm 80% số nhiễm HIV mới, với chi phí chỉ bằng 30% so với chi phí xét nghiệm hàng năm và điều trị ngay cho tất cả số người lớn nhiễm HIV.

Viện Nghiên cứu Quốc gia về HIV và Viêm gan Siêu vi của Pháp khuyến cáo các can thiệp chủ yếu nên bao gồm: bao cao su, bơm kim tiêm, điều trị thay thế và điều trị ARV sớm cho những người thuộc các nhóm có hành vi nguy cơ cao, và tăng cường hợp tác giữa chương trình phòng, chống lao và chương trình phòng, chống HIV/AIDS.

10521269 1384 1710 2874

50026534

882410958

15573

2128522669

24563

3038730846

22270

1835316603

17780

1412712259

0

5000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

HIV

AIDS

Tử vong


KINH PHí MuA ArV TạI VIệT NAM TroNG GIAI đoạN

2008 - 2010

Ngân sách nhà nước: 4%

Tài trợ quốc tế: 96%

Báo cáo 4: đầu tư có chiến lược hơn

Báo cáo 3: Về đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống hiV/AiDS ở Việt Nam

Đại diện UNAIDS tại Việt nam khẳng định Việt Nam đã thu được nhiều thành tựu quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS. Tuy vậy, thành tựu trên đang có nguy cơ bị đổ vỡ do tình trạng cắt giảm tài chính của quốc gia và quốc tế.

Báo cáo nêu rõ các quốc gia thu nhập thấp và trung bình đang đi đúng hướng khi tập trung điều trị ARV, Methadone và loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con... nhưng việc giảm các ca nhiễm HIV ở người lớn chưa đạt mục tiêu đề ra trong Tuyên bố Chính trị về HIV/AIDS của Liên hiệp quốc năm 2011.

UNAIDS khuyến nghị Việt Nam đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS một cách có chiến lược hơn, tập trung vào các can thiệp mang lại hiệu quả cao. UNAIDS, Quỹ Toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét, PEPFAR và các nhà tài trợ lớn khác cho phòng, chống HIV/AIDS khuyến khích các quốc gia áp dụng cách tiếp cận đầu tư mới – coi các chi tiêu cho phòng, chống HIV/AIDS cũng là đầu tư cho phát triển và lựa chọn các giải pháp đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất, bền vững nhất.

Bài trình bày của Cục Phòng, chống AIDS nêu rõ việc triển khai sớm các chương trình phòng, chống HIV/AIDS, nhất là các giải pháp can thiệp giảm tác hại, điều trị thay thế bằng Methadone (cho người nhiện các chất dạng thuốc phiện và điều trị ARV (cho người nhiễm HIV/AIIDS)... đem lại những lợi ích to lớn về kinh tế, xã hội và y tế. Mặc dù chương trình phòng, chống HIV ở Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng mức độ giảm lây nhiễm HIV chưa sâu, chưa bền vững và vẫn còn nhiều “điểm nóng” về HIV/AIDS, tiềm ẩn nguy cơ dịch HIV/AIDS tăng trở lại; các can thiệp chủ yếu trong phòng, chống HIV/AIDS vẫn chưa đạt độ bao phủ cần thiết để đạt hiệu quả ngăn chặn dịch và đạt được các mục tiêu của Chiến lược quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS.

Cơ cấu ngân sách cho phòng, chống HIV tại Việt Nam thời kỳ 2008-2010 cho thấy 73,6% từ nguồn tài trợ quốc tế, 12,5% là đóng góp của gia đình; ngân sách Trung ương chỉ chiếm 5,3% và ngân sách địa phương là 8,2%. Riêng kinh phí mua thuốc ARV, trong khi các nước như Thailand, Malaysia... chi 98% bằng tiền ngân sách, thì tại Việt Nam ngân sách trong nước chỉ chiếm 4%.

Tổng ngân sách tài trợ dự kiến sẽ giảm 50% vào năm 2016 so với năm 2011 (từ 120 triệu xuống còn 60 triệu USD) và sau năm 2017 các nguồn tài trợ nước ngoài là chưa chắc chắn.

Theo tính toán của Bộ Y Tế, chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam giai đoạn 2014-2020 cần khoảng 24.547 tỷ đồng, trong khi khả năng huy động mới đạt khoảng 11.216 tỷ đồng (45,7%). Đáng lưu ý là trong ước tính này, nguồn tài trợ chiếm tới 72%.

Nếu không được đảm bảo nhu cầu thiết yếu về nguồn lực, công tác phòng, chống HIV/AIDS sẽ gặp khó khăn trong ngăn chặn nguy cơ dịch HIV/AIDS bùng phát trở lại, tăng tình trạng kháng thuốc, tăng tử vong do AIDS, dẫn đến chi phí tốn kém hơn nhiều lần về sau cũng như ảnh hưởng xấu đến sự phát triển kinh tế xã hội (KTXH) và khả năng đạt được các Mục tiêu Thiên niên kỷ của Việt Nam.

Đề án “Đảm bảo Tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2013-2020” khẳng định “Nhà nước đảm bảo nguồn lực cho phòng chống AIDS” và hướng tới mục tiêu giảm kinh phí từ nguồn tài trợ xuống mức 25% vào năm 2020. Đề án này đã đưa ra lộ trình để chuyển nguồn đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS từ lệ thuộc vào viện trợ sang sử dụng nguồn trong nước với chiến lược phân cấp, lồng ghép vào hệ thống y tế và các chương trình phát triển kinh tế xã hội ở cấp trung ương cũng như địa phương. Bảo hiểm y tế (BHYT) sẽ là cơ chế tài chính chủ yếu cho chẩn đoán và điều trị HIV/AIDS...

0 0

6.87

1.41

4

15.4

34.3

78

27.2

68.3

70

5.000.000

0

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

30.000.000

35.000.000

2012 2013 2014 2015 2016

Ước tính thiếu hụt

Quỹ toàn cầu

PEPFAR

Quốc gia

ước tính thiếu hụt đối với thuốc ArV (đô la)2012 - 2016

Nguồ

n: VA

AC


Báo cáo 5: Khung đầu tư chiến lược cho phòng, chống hiV/AiDS

Báo cáo 6: chi phí và hiệu quả trong ứng phó với hiV/AiDS

Đại diện Liên minh các Tổ chức dịch vụ AIDS Châu Á-Thái Bình Dương (APCASO) đã giới thiệu khái niệm, tầm quan trọng và cách sử dụng Khung đầu tư Chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS. Theo đó, các quốc gia không đầu tư dàn trải, không đầu tư vào các hoạt động chỉ vì đã chi tiền vào đó mà phải dựa trên tình hình dịch và bối cảnh thực tế của quốc gia để tập trung đầu tư cho các can thiệp thiết yếu và các can thiệp đã được chứng minh là hiệu quả nhất.

Theo Khung đầu tư chiến lược, để đạt được 3 mục tiêu là giảm nhiễm HIV, giảm lây truyền HIV và giảm tử vong do AIDS, 06 chương trình can thiệp cơ bản đã được chứng minh là có hiệu quả cao, bao gồm: điều trị bằng ARV cho người nhiễm HIV/AIDS, can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho các nhóm có hành vi nguy cơ cao nguy cơ cao (hay còn gọi là nhóm chủ chốt), dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, khuyến khích sử dụng bao cao su, truyền thông thay đổi hành vi và

cắt bao quy đầu. Tuy nhiên, để các chương trình này có thể được thực hiện một cách có hiệu quả, Khung đầu tư chiến lược cũng xác định 02 nhóm yếu tố quyết định thúc đẩy hiệu quả của các chương trình can thiệp, bao gồm: yếu tố xã hội và yếu tố chương trình. Thêm vào đó, chương trình phòng, chống HIV/AIDS phải được đặt trong mối quan hệ tổng hoà với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác như bảo trợ xã hội, giáo dục, bình đẳng giới, xoá đói giảm nghèo... để tạo nên các tác động tương hỗ.

Chuyên gia của APCASO cũng nhấn mạnh, việc lựa chọn can thiệp là tuỳ vào tình hình dịch HIV/AIDS và bối cảnh của từng quốc gia. Ví dụ như can thiệp cắt bao quy đầu là rất phù hợp cho các nước có dịch HIV/AIDS ở mức độ lan tràn (như một số quốc gia ở châu Phi), nhưng đối với các quốc gia có dịch HIV còn ở mức tập trung như Việt Nam thì can thiệp cắt bao quy đầu có thể chưa phải là phù hợp.

Báo cáo của UNAIDS Việt Nam chia sẻ kết quả tính toán ở cấp độ toàn cầu về lựa chọn phương án đầu tư để đạt được mục tiêu loại trừ AIDS vào năm 2031. Theo đó, có 4 phương án, gồm: 1) tiếp tục như hiện tại, 2) nhân rộng can thiệp một cách nhanh chóng trong toàn thể dân cư, 3) “quyết định khó khăn” – tập trung đẩy mạnh can thiệp trong các nhóm có hành vi nguy cơ cao; và 4) thay đổi cấu trúc (củng cố hệ thống y tế, chống kỳ thị và phân biệt đối xử, thay đổi chính sách về lao động và việc làm...). Ước tính chi phí (ở cấp toàn cầu) để dự phòng được một trường hợp nhiễm HIV theo mỗi phương án (trong 04 phương án này) lần lượt là 6.225 , 7.594, 1.429 và 6.803 USD. Như vậy, phương án 3 - “quyết định khó khăn” - tập trung đầu tư vào các nhóm có hành vi nguy cơ cao là phương án có tính chi phí - hiệu quả cao nhất.

Một thách thức lớn ở Việt Nam là khả năng tiếp cận đến các nhóm có hành vi nguy cơ cao này. Cho đến nay, chương trình phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam mới chỉ tiếp cận được

hơn 40% người tiêm chích ma tuý và nam có quan hệ tình dục với nam, và khoảng 50% phụ nữ bán dâm. Tỷ lệ người trong các nhóm này có làm xét nghiệm phát hiện HIV trong năm vừa qua còn thấp hơn nhiều.

Báo cáo chỉ rõ thách thức đối với chương trình điều trị nhiễm HIV/AIDS bằng ARV của Việt Nam là hiện nay 93% số bệnh nhân đang được điều trị nhờ vào nguồn tài trợ của PEPFAR và Quỹ Toàn cầu. Chương trình mục tiêu quốc gia chỉ cung cấp điều trị cho 7% số bệnh nhân. Điều đáng quan ngại hơn nữa cho khả năng chủ động của Việt Nam trong điều trị ARV là giá thuốc mà chương trình mục tiêu quốc gia đang mua cao gấp từ 2 đến 4 lần so với mức PEPFAR và Quỹ Toàn cầu mua. Giải quyết được vấn đề này sẽ góp phần tăng hiệu quả của đầu tư trong nước cho chương trình.

Báo cáo cũng chỉ ra điều lo ngại rằng, đa số bệnh nhân HIV/AIDS ở Việt Nam được bắt đầu điều trị rất muộn do hạn chế trong việc thu hút người đên xét nghiệm, và quản lý những người đã có kết quả xét nghiệm dương tính với HIV.

1820

34

66

89 9098

85

70 7065

6055

5045

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Dự báo ngân sách của pEpFAr VN(Triệu đô la)

GIá THuốC CHƯơNG TrìNH MụC TIêu QuốC GIA đANG CHI Trả CAo GấP 2 đến 4 lần So VớI MứC CủA PEPFAr Và Quỹ ToàN Cầu

THEo KHuNG đầu TƯ CHIếN lƯợC, VIệC lựA CHọN CAN THIệP là tùy tình hình và bối cảnh CủA TừNG QuốC GIA

Nguồ

n: VA

AC


các cơ hội chính- Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có những cam

kết chính trị mạnh mẽ về PC HIV/AIDS. Việt Nam đã thành lập Uỷ ban Quốc gia PC AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm do Phó Thủ tướng Chính phủ làm Chủ tịch.

- Hệ thống luật pháp, chính sách và các hướng dẫn liên quan đến PC HIV/AIDS ngày càng hoàn thiện (như Luật PC HIV/AIDS, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Xử lý vi phạm hành chính, các Nghị định có liên quan như Nghị định về Điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng chất thay thế...; các Thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế về kết hợp điều trị Lao/HIV, mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV; khung pháp luật và chính sách về chăm sóc, điều trị HIV...).

- Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia PC HIV/AIDS đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 phù hợp với điều kiện Việt Nam và Tuyên bố Chính trị của Đại hội đồng Liên hiệp quốc tháng 06/2011; Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chương trình Mục tiêu Quốc gia PC HIV/AIDS giai đoạn 2011-2015; Đề án Bảo đảm tài chính cho các hoạt động PC AIDS giai đoạn 2013-2020; Uỷ ban quốc gia PC AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm đã có chuyên đề công tác năm 2014 hướng về cộng đồng với phương châm phòng ngừa là chính...

- Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ to lớn và hiệu quả của các nhà tài trợ quốc tế song phương và đa phương cả về nguồn lực tài chính và kỹ thuật, nhờ đó đã xây dựng được đội ngũ cán bộ quản lý, xét nghiệm, dự phòng, chăm sóc, điều trị... liên quan đến HIV/AIDS từ trung ương đến địa phương; hình thành được hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho PC HIV/AIDS bao gồm các hướng dẫn chuyên môn, biểu mẫu báo cáo, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ chẩn đoán và điều trị nhiễm HIV/AIDS; đồng thời, cũng nhờ các nhà tài trợ mà nhiều thực hành tốt nhất trong PC HIV/AIDS trên thế giới đã nhanh chóng được thử nghiệm và áp dụng rộng rãi tại Việt Nam

- Việt Nam đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm quý báu trong suốt gần 25 năm đương đầu với HIV/AIDS

các thách thức cơ bản

- Môi trường luật pháp, chính sách cần được tiếp tục hoàn thiện để tạo thuận lợi cho việc huy động và sử dụng các nguồn lực trong nước cho các dịch vụ PC HIV/AIDS như sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm Y tế, Luật Ngân sách...; hướng dẫn thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính; sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các Luật PC AIDS, Luật Phòng, chống Ma tuý; Pháp lệnh/Luật phòng, chống Mại dâm; tiếp tục xây dựng và ban hành Chương trình Mục tiêu quốc gia PC AIDS giai đoạn 2016-2020...

- Dịch HIV/AIDS tại Việt Nam còn diễn biến phức tạp, còn nhiều “điểm nóng” về HIV/AIDS, tỷ lệ nhiễm trong các nhóm chủ chốt vẫn còn cao, mức độ giảm tỷ lệ nhiễm HIV chưa sâu, chưa bền vững và vẫn tiềm ẩn nguy cơ dịch bùng phát trở lại, với nguy cơ kháng thuốc cao, đòi hỏi chi phí lớn hơn....

- Còn nhiều khó khăn trong việc mở rộng độ bao phủ của các chương trình can thiệp chủ chốt do mức độ tiếp cận dịch vụ PC HIV/AIDS của các nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao còn thấp, bệnh nhân đến điều trị ARV còn muộn, phần lớn nhu cầu điều trị thay thế bằng Methadone của những người tiêm chích ma tuý còn chưa được đáp ứng, tỷ lệ NCH chưa được tham gia chương trình chăm sóc, điều trị ARV còn rất cao, điều trị đồng nhiễm Lao/HIV còn rất hạn chế...

- Tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử với NCH còn rất phổ biến, nhất là hiện tượng kỳ thị “kép” khi NCH cũng là người bán dâm, người sử dụng ma tuý, người đồng tính hoặc chuyển giới đang là rào cản cho việc tăng cường sự tiếp cận của họ với các dịch vụ PC HIV/AIDS.

- Nguồn lực tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS đã hạn hẹp, lại đang bị cắt giảm cả nguồn tài trợ và ngân sách quốc gia trong khi bảo hiêm y tế chưa thực sự vào cuộc, việc huy động nguồn lực xã hội và đóng góp của gia đình bệnh nhân còn rất hạn chế.

Nhận diện cơ hội, thách thức đối với pc hiV/AiDS tại Việt Nam

Hệ THốNG y Tế VIệT NAM còn lúng túng TroNG VIệC đảM Bảo NGuồN THuốC đIều Trị HIV Và METHADoNE THƯờNG XuyêN Và VớI CHI PHí TƯơNG đƯơNG VớI CáC Dự áN QuốC Tế.


TậP TruNG đầu TƯ Vào CáC

nhóm quần

thể có nguy cơ

cao là PHụ Nữ BáN DâM,

NGƯờI Có QuAN Hệ TìNH DụC đồNG

GIớI NAM, NGƯờI CHuyểN GIớI

Và NGƯờI TIêM CHíCH MA Tuý.

Phương pháp tiếp cậnĐầu tư cho PC HIV/AIDS là đầu tư hiệu quả

cho tương lai, góp phần đảm bảo phát triển bền vững về kinh tế, xã hội. Do đó cần coi PC HIV/AIDS là một trong những mục tiêu ưu tiên của các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, từ đó cần lồng ghép các nội dung, hoạt động PC HIV/AIDS vào các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của quốc gia và của địa phương.

Cần xây dựng mô hình đầu tư theo hướng tăng dần tính tự chủ quốc gia; xác định ưu tiên phù hợp với định hướng của quốc gia và của nhà tài trợ cũng như nguồn lực có thể huy động, tập trung vào các can thiệp tạo ra tác động lớn nhất ở các vùng trọng điểm và các nhóm quần thể có nguy cơ cao nhất. Thay vì đầu tư dàn trải, cần đầu tư vào ít nội dung nhưng sâu hơn để đạt các mục tiêu dài hạn với chi phí thấp dựa trên những bằng chứng thực tế và các kết quả nghiên cứu.

Kiến nghị ưu tiên đầu tư cho Pc hiv/aidS tại việt nam trong thời gian tớiChương trình ưu tiênTập trung đầu tư vào các nhóm quần thể có

hành vi nguy cơ cao là NBD, MSM, người chuyển giới và NTCMT. Đồng thời chú trọng phụ nữ nhiễm HIV có thai để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, và các bệnh nhân đồng nhiễm Lao/HIV để ngăn chặn lây nhiễm cả lao, cả HIV và giảm tử vong.

Địa bàn đầu tư Tập trung đầu tư vào các địa bàn có tỷ lệ nhiễm

HIV cao hoặc số NCH nhiều cũng như vùng sâu, miền núi... nơi dịch vụ PC HIV/AIDS vừa thiếu, vừa yếu và còn nhiều rào cản về dân trí, văn hóa...

Các can thiệp cần được ưu tiên đầu tư - Mở rộng điều trị thay thế nghiện các chất dạng

thuốc phiện bằng Methadone, trong đó cần chủ động nguồn Methadone thông qua việc tận dụng cơ sở vật chất kỹ thuật hiện có của ngành y tế và của Ngành Lao động, Thương bình và Xã hội như các cơ sở giáo dục, lao động, xã hội...

- Mở rộng điều trị HIV/AIDS bằng ARV sớm để giảm số người chưa được chăm sóc và điều trị và giảm nguy cơ lây truyền HIV, trong đó có việc điều trị bằng ARV ngay sau khi được chẩn đoán nhiễm HIV cho phụ nữ mang thai, bệnh nhân đồng nhiễm Lao/HIV, NCH thuộc các nhóm có hành vi nguy cơ cao.

- Tiếp tục mở rộng cấp phát bao cao su, bơm kim tiêm sạch cho các nhóm có hành vi nguy cơ cao và tại các vùng “nóng” về dịch HIV/AIDS.

- Mở rộng tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện để phát hiện sớm các ca nhiễm HIV mới, nhất là những người thuộc các nhóm có hành vi nguy cơ cao. Cải thiện sự kết nối giữa dịch vụ xét nghiệm HIV và chăm sóc, điều trị HIV/AIDS, đưa người đã được chẩn đoán nhiễm HIV vào điều trị bằng ARV kịp thời và tránh mất dấu.

một số hoạt động hỗ trợ cần được quan tâm

- Hoạt động truyền thông thay đổi hành vi trong PC HIV/AIDS cần được đổi mới về cơ bản, nên tập trung vào một số nhóm đối tượng cụ thể: 1) Các nhà hoạch định và thực thi chính sách về HIV/AIDS để họ nắm được thông tin tương đối đầy đủ và chính xác; 2) Những người có hành vi nguy cơ lây nhiễm cao; 3) Người dân ở các “điểm nóng” về HIV/AIDS... để nâng cao nhận thức và giảm kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến nhiễm HIV/AIDS.

- Đầu tư cho việc kiểm tra, giám sát thực thi luật pháp, chính sách, cũng như triển khai các hoạt đông PC HIV ở các cấp, đặc biệt là ở tuyến cơ sở và cộng đồng.

vai trò của các tổ chức xã hội, các nhóm đồng đẳng, nhóm tự lựcCác nhóm tự lực, nhóm đồng đẳng đóng vai

trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin, kiến thức và khuyến khích những người cùng cảnh ngộ xét nghiệm HIV và tiếp cận điều trị HIV/AIDS sau khi được chẩn đoán nhiễm HIV. Huy động sự tham gia của các lực lượng này vào các hoạt động PC HIV/AIDS chính là chìa khoá cho sự thành công của công cuộc PC HIV/AIDS.

Khuyến nghị về xác định ưu tiên đầu tư chiến lược


cam kết chính trị Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tiếp tục cam kết

mạnh mẽ đối với công tác PC HIV/AIDS phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ và bối cảnh của giai đoạn mới.

môi trường luật pháp, chính sách Một số vấn đề ưu tiên về môi trường luật pháp,

chính sách phục vụ cho việc mở rộng độ bao phủ của các dịch vụ PC HIV/AIDS bao gồm: - Sửa đổi Luật Ngân sách để thể chế hoá việc

đầu tư từ ngân sách Trung ương và địa phương theo “Đề án Đảm bảo tài chính cho các hoạt động PC HIV/AIDS, giai đoạn 2013 – 2020”.

- Sửa đổi Luật BHYT để cụ thể hoá các chính sách BHYT và các dịch vụ liên quan đến PC HIV/AIDS có thể được chi trả từ quỹ BHYT.

- Hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 18/2008/QH12 ngày 3/6/2008 của Quốc hội Khóa XII về yêu cầu đảm bảo ít nhất 30% tổng ngân sách y tế cho y tế dự phòng trong đó cần xác định tỷ lệ ngân sách thích đáng dành cho PC HIV/AIDS và quy định rõ các nội dung chi, mức chi để địa phương có thể thực hiện.

- Hướng dẫn thi hành Luật Xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến PC HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm, trong đó có các nội dung liên quan đến NBD, NTCMT.

- Xây dựng và ban hành Chương trình Mục tiêu quốc gia PC AIDS giai đoạn 2016-2020.

huy động sự tham gia của cộng đồngVới chủ trương hướng về cơ sở, tập trung các

hoạt động PC HIV/AIDS về cộng đồng dân cư thì sự tham gia của cộng đồng vào công tác này là yếu tố quyết định cho sự thành công lâu dài, bền vững của công tác PC HIV/AIDS, do vậy thời gian tới, cần tăng cường huy động sự đóng góp nguồn lực từ cộng đồng và chú trọng đến vai trò tích cực của các TCXH. Có kế hoạch hỗ trợ để duy trì và phát triển các TCXH làm việc trong lĩnh vực PC HIV/AIDS, nhất là các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm để đảm bảo duy trì hoạt động PC HIV/AIDS một cách có hiệu quả sau khi tài trợ của quốc tế giảm dần hoặc kết thúc.

huy động nguồn lực trong nước và quốc tế, phân bổ và sử dụng hiệu quả

- Nguồn ngân sách Nhà nước phải đóng vai trò chủ lực thay thế dần cho nguồn hỗ trợ của các nhà tài trợ quốc tế trong thời gian tới.

- Đầu tư cần tập trung chủ yếu cho các hoạt động can thiệp dự phòng cơ bản và điều trị bằng ARV sớm cho những người có hành vi nguy cơ cao bị nhiễm HIV. Cần thực hiện việc rà soát để điều chỉnh lại các nguồn lực hiện có hướng vào lĩnh vực ưu tiên đã nêu, kể cả các các nguồn đầu tư từ Chương trình Mục tiêu Quốc gia và từ các nguồn tài trợ quốc tế.

- Các địa phương cần xây dựng Đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động PC HIV/AIDS trình Hội đồng Nhân dân thông qua và Chủ tịch Ủy ban nhân dân phê duyệt theo hướng đảm bảo chi thường xuyên cho các hoạt động PC HIV/AIDS tại địa phương.

- BHYT cần phải vào cuộc sâu hơn và nhanh hơn, trong đó có việc chi trả cho chẩn đoán và điều trị HIV/AIDS bao gồm cả điều trị ARV, với các ưu đãi cho người nhiễm HIV nghèo, thuộc hộ nghèo hay thuộc diện chính sách như đối với các bệnh khác.

- Huy động sự đóng góp của bệnh nhân, gia đình bệnh nhân khi sử dụng một số dịch vụ PC HIV/AIDS, trong đó có việc đồng chi trả trong điều trị bằng Methadone.

- Nhà nước cần có chính sách phù hợp để có thể huy động đóng góp của các doanh nghiệp cho các hoạt động PC HIV/AIDS.

- Tiếp tục vận động để huy động nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế với các cơ chế chính sách huy động mới phù hợp.

tăng cường kết nối chương trìnhCần rà soát và xác định những kết nối mang

tính chiến lược giữa PC AIDS với các chương trình, dự án phát triển KTXH của đất nước, như xoá đói giảm nghèo, phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đổi mới công tác cai nghiện... cũng như các chương trình an sinh, xã hội khác nhằm tăng tính cộng hưởng, tiết kiệm nguồn lực, mang lại tác động lớn và bền vững hơn.

giải pháp triển khai các ưu tiên đầu tư

QuốC HộI yêu Cầu XáC địNH tỷ lệ ngân Sách thích đáng CHo PHòNG, CHốNG HIV TroNG 30% NGâN SáCH CHo y Tế Dự PHòNG


Ngày 20/6/2014, Tổ Chuyên gia giúp việc Chủ tịch Uỷ ban quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm (gọi tắt là Tổ chuyên gia) và Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) đã phối hợp tổ chức hội thảo “Chiến lược can thiệp cho các nhóm chủ chốt trong phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam”.

hội thảo dựa trêN KhuNg Đầu tư chiếN lược mới của uNaids Để phâN tích Và Đưa ra chiếN lược Và các ưu tiêN Đầu tư Về Địa BàN, Đối tượNg, cách thức tiếN hàNh, tổ chức thực hiệN Và xác ĐịNh NguồN lực Để thực hiệN hiệu quả các caN thiệp troNg các Nhóm chủ chốt troNg phòNg, chốNg hiV/aids Với Điều KiệN Và hoàN cảNh thực tế.

Hội thảo đã nhận được sự tham gia đóng góp của gần 60 đại biểu, bao gồm: Tổ Chuyên gia; Văn phòng Chính phủ; Cục Phòng, chống AIDS, Bộ y tế; Ban Quản lý Dự án Quỹ Toàn cầu; Lãnh đạo Trung tâm Phòng, chống AIDS một số tỉnh trọng điểm; Cục Phòng, chống Tệ nạn Xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; Văn phòng thường trực Phòng, chống ma tuý, Bộ Công An; Thành viên CCM; Đại diện Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA); đại diện các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các cộng đồng có nguy cơ cao với HIV; đại diện các nhà tài trợ và tổ chức quốc tế như Quỹ Toàn cầu, PEPFAR, UNAIDS, WHO, UNODC, Đại sứ quán Pháp, FHI, PSI.

giới thiệu về hội thảo

Chiến lược can thiệp cho các nhóm chủ chốt

4

GầN 60 đạI BIểu đạI DIệN CáC Cơ

QuAN đoàN THể, Tổ CHứC, Cá NHâN

làM VIệC TroNG lĩNH VựC HIV/AIDS

đã THảo luậN Và đóNG GóP ý

KIếN TạI HộI THảo


Trong bài trình bày đầu tiên tại hội thảo, đại diện Cục Phòng, chống AIDS, Bộ Y tế đã giới thiệu về “Ước lượng kích thước quần thể và phân bố cũng như tình hình can thiệp cho các nhóm chủ chốt”, trong đó nêu rõ “Hiện nay, chương trình can thiệp cho các nhóm chủ chốt chưa nhiều, tỷ lệ tiếp cận các dịch phụ dự phòng thấp, số lượng người sử dụng ma túy vẫn tăng lên hàng năm và khó nắm số lượng chính xác của người bán dâm”.

TS. Masaya Kato, Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam trình bày về “Can thiệp tiến tới loại trừ lây truyền HIV ở Việt Nam”, theo đó điều trị nhiễm HIV/AIDS bằng ART sớm có thể giảm tới 96% nguy cơ lây truyền HIV ở các cặp đôi “trái dấu” (một người nhiễm HIV, một người chưa nhiễm) đồng thời điều trị sớm bằng ARV cũng dự phòng được lây truyền HIV từ nam sang nam qua đường tình dục. Qua các nghiên cứu và mô hình toán học, bài trình bày cho thấy: Nếu mở rộng điều trị sớm bằng ARV, sẽ dự phòng được nhiều trường hợp nhiễm HIV mới thì nhu cầu ARV về sau sẽ giảm nhiều. Như vậy đầu tư trước mắt sẽ tiết kiệm được về lâu dài. Bài trình bày cũng đặt ra một vấn đề quan trọng là: Tại sao các nhóm chủ chốt lại tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS, bao gồm cả dịch vụ xét nghiệm và điều trị muộn?

Các đại biểu đã dành nhiều thời gian thảo luận về những thách thức đối với các nhóm chủ chốt trong tiếp cận, tham gia các chương trình can thiệp phòng, chống HIV/AIDS. Một số thách thức được nhiều đại biểu thống nhất, như kỳ thị và phân biệt đối xử của cộng đồng cũng như của nhân viên y tế còn phổ biến; việc thực thi luật pháp chưa tốt; tính minh bạch của các chương trình can thiệp chưa cao, …

Trong khuôn khổ Hội thảo, đại diện các nhóm chủ chốt có 3 bài trình bày của 3 mạng lưới là Mạng lưới Người sử dụng ma túy (VNPUD), Mạng lưới Hỗ trợ Người bán dâm (VNSW) và Mạng lưới Nam có quan hệ tình dục với nam và Người chuyển giới (MSM-TG). Ba mạng lưới đã nêu lên thực trạng lây nhiễm HIV và việc tiếp cận tới các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS cũng như các khuyến nghị,

trong đó nhấn mạnh việc giảm bớt các thủ tục tiếp cận điều trị ARV và Methadone, hỗ trợ vay vốn và tăng cường các hoạt động làm giảm kỳ thị, phân biệt đối xử.

Để khẳng định tầm quan trọng của các nhóm tự lực trong việc thực hiện các chương trình can thiệp phòng, chống HIV/AIDS cho các nhóm chủ chốt, giáo sư Robert Heimer, Đại học Yale, Hoa Kỳ đã trình bày về “Hiệu quả của nhóm tự lực của người sử dụng ma tuý ở Hà Nội”. Theo giáo sư

các Nhóm tự lực, Nhóm cộNg ĐồNg Đã góp phầN tạo ra NhữNg thay Đổi lớN cho thàNh ViêN BằNg cách tiếp cậN Và giáo dục cho Người sử dụNg ma tuý Và Người BáN dâm, giúp cải thiệN tìNh trạNg sức Khoẻ của các thàNh ViêN.

Trước khi kết thúc hội thảo, bà Hoàng Thị Hiền, đại diện Tổ chuyên gia đã tổng kết các ý kiến quan trọng tại hội thảo, trong đó bao gồm:- Cần phải xem lại khái niệm, kích thước quần

thể các nhóm chủ chốt, không chỉ dừng lại ở các nhóm đối tượng quen thuộc để có những chiến lược và hoạt động can thiệp phù hợp, hiệu quả.

- Kinh phí tài trợ giảm, nguồn lực huy động trong nước chưa nhiều trong khi ngân sách nhà nước chưa bù đắp lại các nguồn thiếu hụt lớn.

- Tổ chuyên gia sẽ tích cực chủ động cùng với Cục phòng, chống HIV/AIDS sớm đưa ra những chính sách giảm thủ tục cho các nhóm, đồng thời xem xét lại việc trao quyền cho các nhóm chủ chốt vì chính các nhóm chủ chốt này sẽ thực hiện các can thiệp hiệu quả hơn và chi phí rẻ hơn.

- Các nhóm chủ chốt cũng nên tiếp cận với các cơ quan chính phủ, nghiên cứu kỹ các chính sách, đồng thời chủ động khai thác các quy định có liên quan của luật pháp hiện hành.

giải pháp triển khai các ưu tiên đầu tư cho pc hiV/AiDS

Tổ CHuyêN GIA Sẽ CùNG VớI CụC AIDS XEM XéT lạI VIệC trao quyền CHo CáC NHóM CHủ CHốT

nhóm thực hiện tài liệuBiên tập Khuất Thị Hải Oanh Phạm Hoài Thanh Hoàng Hải VươngHiệu đính Chu Quốc ÂnTài liệu do Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) thực hiện tháng 8/2014.

Trung tâm Hỗ Trợ Sáng kiến

Phát triển Cộng đồng (SCDI)

240 Mai Anh Tuấn, phường Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội

nếu khung đầu tư chiến lược được áp dụng, nhiều mạng sống sẽ được cứu, nhiều ca nhiễm HIV sẽ được ngăn chặn, và trong tương lai đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS sẽ được giảm đáng kể.

Đánh thức tiềm năng

Điện thoại: 0435720689Email: [email protected]

Website: www.scdi.org.vn

khung đầu tư chiến lược trong phòng, chống hiv/aids · giới (wb), tổ chức y tế...

Documents