kemoterapi ekstravazasyonu
DESCRIPTION
Dr. Ufuk Yılmaz İzmir , Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi EAH. Kemoterapi Ekstravazasyonu. İlaçlar, istenmediği halde damar dışına kaçabilir Etrafındaki subkutan dokuya yayılabilir Şiddetli , irreversibıl değişikliklere kadar gidebilen lokal hasara sebep olabilir. % 0.1 - 6.5. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Dr. Ufuk Yılmazİzmir, Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi EAH
İlaçlar, istenmediği halde damar dışına kaçabilir
Etrafındaki subkutan dokuya yayılabilir
Şiddetli , irreversibıl değişikliklere kadar gidebilen lokal hasara sebep olabilir.
% 0.1 - 6.5
Katater yerinde yanma, kızarıklık, şişlik, ağrı
Birkaç saat içinde ödem ve kızarıklık Birkaç gün içinde indurasyon Birkaç hafta içerisinde cilt ülserasyonu
ve nekroz Nekroz, periost-tendon –fasya’ya kadar
ilerleyebilir.
İlaç veriliş hızı Damarın bulunduğu ve
ekstravazasyonun oluştuğu dokunun özellikleri
Ekstravaze olan ilacın özellikleri (vezikan)
Ekstravaze olan ilacın miktarı
DNA-bağlayan vezikan ilaçlar Alkilleyici ajanlar (Nitrojen mustard) Antrasiklin antibiyotikler (Doksorubusin, epirubusin, idarubusin,
daunorubusin) Diğer antikanser antibiyotikler (Mitomisin-C, daktinomisin, mitoksantron)DNA-bağlamayan vezikan ilaçlar Alkilleyiciler (amsakrin) Plant alkoloidler ( Vinblastin, vinkristin, vindesin,vinorelbin) Taksanlar (Dosetaksel, paklitaksel) Epipodofilotoksinler (etoposid, teniposid) Platinler (konsantre oksaliplatin) Dakarbazin, 5-FUİrritan ilaçlar Bleomisin, carboplatin, siklofosfamid, gemsitabin, ifosfamid, irinotekan,
topotekan, melfalan, karmustin
Sağlıklı bir venöz yoldan çalışmak Ciltaltı dokuların az olduğu alanlar SAKINCALI Dolaşımı bozulmuş ekstremiteler SAKINCALI Ekstravazasyonun erken farkedilmesi Damar yolunun kontrolü, ilaçlar ile yapılmamalı Sağlık görevlisi ile iletişim Eğitim almış elemanlar
İnfüzyonu durdur, katateri çıkarma Enjektör ile katater içindeki /etrafındaki ilacı geri al Vezikan ilaç ekstravaze ise ilaç miktarını tahmin et DNA bağlayan vezikan; lokal soğutma DNA-bağlamayan vezikan; lokal ısıtma (4x15dk/24-48h) Ekstremite yukarıya kaldırılmalı Değişiklikler baştan itibaren fotoğraflanmalıdır. Oluş zamanı, ilac tipi ve miktarı, yapılanlar dokümente et
İrritan ya da DNA-bağlamayan vezikan ilaç: cildin bütünlüğünde bir bozulma olmaz
DNA- bağlayan ilaç ile ülser ve ciddi doku kayıpları gelişebilir.
Hemen sonra/tedavinin ilerleyen dönemleri
Ekstravazasyonun ilk 24 saati içinde; ekstravazasyondan etkilenmiş dokunun çıkarılması
Oluşan ağrının şiddeti erken cerrahi işareti olabilir
Ekstravazasyondan 10 gün sonra hasta asemptomatik ise müdahale gerekmeyebilir
Eğer ağrı-ülserasyon ilerler ise debridman ve greft
Erken plastik cerrahi ile komplike işlemler , infeksiyon riski ve düzelme süresinde azalma
Vezikan ilaç ekstravazasyonlarında “antidot”
Topikal /injeksiyon
Bir çok ilaç etkisiz .
İlacının kutusu / prospektus önerileri.
Subkutan doku hyaluronik asitleri yıkar, İlacın dokuda yayılır ve absorbsiyon alanı artar Vinka, etoposid, paklitaksel için kullanılır. Antrasiklin, enfekte/kanseröz cilt kullanılmamalıdır.
Hyalurinidaz preperatları; Amphase (Hyaluronidase injection; 150 U/ml) Vitrase (ovine hyaluronidase 200 U/ml) Hylenex recombinant (hyaluronidase human injection,150
U/ml)
Katater çıkarılmamış ise; 1-6 ml (150-900 U) hyalorinidaz izotonik Nacl ile sulandırılarak verilir.
Katater çıkarılmış ise; Saat yönünde SC uygulama yapılır.
Önerilen doz ekstravaze ilacın 1 ml için 1 ml hyalurinidaz şeklindedir. Bu doz 3-4 saat ara ile tekrarlanabilir.
Cilt permabilitesi ve doku penetrasyonunu arttırır
Ekstravaze ilacın absorbsiyonunu sağlar Antioksidan %50-100 lük DMSO solusyon Ekstravazasyon sahasının da dışına taşılarak
uygulanır.
Mechlorethamine vezikan etkisini nötralize eder . Konsantre sisplatinin ekstravazasyonu 4-8 ml. %10 lık sodyum thiosülfat 6 ml injeksiyonluk steril su
ile sulandırılır. Mechlorethamine’in her 1 miligramı için 2 ml, Her 100 mg sisplatin için 2 ml karışım Katater içinden verilir. Ekstravaze alan etrafında 1 ml ciltaltı injeksiyonlar, saat
yönünde 3-4 saat ara ile tekrarlanarak uygulanır.
Antrasiklin ekstravazasyon IV uygulanır Doksorubusinin kardiyak toksisitesini
azaltmak için kullanılır Ekstravazasyonun olmadığı ekstremiteden
verilir Antrasiklin-Fe kompleksi ile serbest radikal
oluşumunu ve doku nekrozunu, demiri bağlayarak önler
İlk 6 saatde uygulanmalıdır
1000 mg/m2/d1, 1000 mg/m2/d2, 500 mg/m2/d3
Maksimum 2000 mg /gün
Kreatinin klirensi <40 ml/dak; doz %50 azalt
Uygulamadan 15 dk önce soğuk uygulama durdurulmalı ve DMSO uygulanmamalıdır.
Savene (dexrazoxane for injection, Topotarget Demark)
Totect (dexrazoxane for injection, Topotarget USA)