Wat is het naturalisme?

Het naturalisme is een literaire stroming die rond 1870 in Frankrijk is ontstaan. Het naturalisme was een rechtstreekse tegenreactie op de romantiek. Een romantische kunstenaar behandelt vaak het idealistische, bovennatuurlijke en fantastische, terwijl naturalisten zich focussen op het alledaagse. In de romantiek staat de held centraal, bij het naturalisme de gewone mens: de arbeider. Dit is niet zomaar. Door de opkomst van de industrile revolutie en het hele socialisme werd de arbeidersklasse een stuk belangrijker.

Het centrum van een naturalistisch kunstwerk is het personage in zijn omgeving. Dit personage is zwak en vaak ziek, somber en verveeld. Naturalistische kunstwerken gaan vaak over de teleurstelling en de ondergang van dit personage. Een kunstenaar uit het naturalisme keert zich ook naar de werkelijkheid. Er zijn geen idealen meer (zoals in de romantiek), maar vooral ongenoegen over de maatschappij. Vaak gaan kunstwerken over zieken en prostituees. In de romantische literatuur is het zo dat het goede strijdt tegen het kwade, en dat de goeden worden beloond. In het naturalisme is het echter veel minder zwart-wit en valt die duidelijkheid weg.

Aan het eind van de negentiende eeuw bleek dat de wetenschap steeds beter werd in dingen voorspellen en wetten op te stellen. Op deze manier werden ook mensen voorspeld. De filosoof Hippolyte Taine zei dat een mens in zijn ontwikkeling afhankelijk is van zijn ras, zijn sociale klasse en het tijdperk waarin hij leeft. Met die gegevens kun je mensen voorspellen. Als je mensen verplaatst uit hun omgeving ontstaan er problemen en reacties. Dit geldt voor schrijvers, en dus ook voor hun personages. Een aantal grote schrijvers (zoals de voorloper op het naturalisme, de Franse Emile Zola) nam deze ideen over. Zij zagen het schrijven van een roman als een wetenschappelijk experiment. Ze verplaatsten bijvoorbeeld een arme arbeider naar een rijke adellijke familie en keken wat er gebeurde.