Kamu ZararıKavramı

veUygulanması

Türk mali sistemine köklü değişiklikler getiren

“5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol

Kanunu” ve bu çerçevede oluşturulan ikincil

mevzuat düzenlemelerinin en önemlilerinden birisi

“Kamu Zararları” konusudur.

Görevi Kötüye KullanmaGörevi Kötüye Kullanma

Kamu görevlisinin,görevinin gereklerine aykırı Kamu görevlisinin,görevinin gereklerine aykırı davranması,ihmal etmesi veya gecikme davranması,ihmal etmesi veya gecikme göstermesi gibi nedenlerle,………kamu zararına göstermesi gibi nedenlerle,………kamu zararına neden olması halinde,5237 sayılı neden olması halinde,5237 sayılı T.C.Kanununun 257.maddesinde yer alan bir T.C.Kanununun 257.maddesinde yer alan bir suçun oluşması söz konusudur.Yeni suçun oluşması söz konusudur.Yeni düzenlemeyle,Kamu zararının doğmasına neden düzenlemeyle,Kamu zararının doğmasına neden olunması veya haksız kazanca sebebiyet olunması veya haksız kazanca sebebiyet verilmesi bir ceza yaptırımını da verilmesi bir ceza yaptırımını da kapsayabilmektedir.kapsayabilmektedir.

Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan “Kamu

Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar

Hakkında Yönetmelik”, 19/10/2006 tarihi

itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Bu Yönetmelik 5018 sayılı Kamu Mali

Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71.maddesi

uyarınca düzenlenmiştir.

Tespit edilen kamu zararlarının tahsiline ilişkin

usul ve esasların belirlenmesidir.

KONTROL

DENETİM

İNCELEME

KESİN HÜKME BAĞLAMA

YARGILAMA

TESPİT

AMAÇ:

KAMU GÖREVLİLERİNİN;

* kasıt, kusur veya ihmalleri

* mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri

nedeniyle

“kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye

neden” olunmasıdır.

KAMU ZARARI NEDİR ?

SORUMLU; “kamu görevlileri” dir.

“Kamu görevlileri; Kamu kaynaklarının etkili,

ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden,

yönetilmesinden, kullanılmasından, korunmasından, kötüye

kullanılmaması ve her an hizmete hazır bulundurulması için

gerekli önlemlerin alınmasından sorumludurlar.”

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6/d.maddesinde kamu

görevlisi;kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme

yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli,süreli veya geçici

olarak katılan kişi olarak tanımlanmıştır.

SORUMLU VE İLGİLİ KİMDİR ?

6085 sayılı Sayıştay Kanunu6085 sayılı Sayıştay Kanunu 7.maddenin (2) bendinde ; “7.maddenin (2) bendinde ; “Her türlü kamu kaynağının Her türlü kamu kaynağının

elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur. Kamu zararına sebep olunan durumlar söz sorumludur. Kamu zararına sebep olunan durumlar söz konusu ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama konusu ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama işlemi ile sonuçlandırılır” işlemi ile sonuçlandırılır”

düzenlemesi yer almaktadır. düzenlemesi yer almaktadır.

7.maddesinin (3) bendinde ise Sorumlular; “7.maddesinin (3) bendinde ise Sorumlular; “mevzuata mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdürbaşlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.” .”

şeklinde açıklanmıştır.şeklinde açıklanmıştır.

İLGİLİ:

“Kendisine yersiz veya fazla

ödemenin yapıldığı ve kamu zararından

tek başına veya sorumlularla birlikte

sorumlu olan gerçek ve/veya tüzel kişi

ya da kişilerdir.”

“Zararın geri ödenmesi

sürecine kamu görevlileri ile birlikte

ilgililerin de dahil edilmesi,

sorumluluğun kapsamını yayma ve

zarara sebep olanların bütününe

ulaşma amacına yöneliktir.”

Yerine getirilmeyen yükümlülükler nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı ve para cezası gibi ek malî külfetlerin yüklenmesi -7-

İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, -8-

Görevlilere teslim edilen taşınırların zarara uğratılması,-6-

Kamu idarelerine ait malların kiraya verilmesi, tahsisi, yönetimi, kullanımı ve elden çıkarılması gibi işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,-5-

Transfer niteliğindeki giderlerde fazla veya yersiz ödemede bulunulması,-4-

İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödemede bulunulması,-3-

Mevzuatında belirlenen tutardan fazla ödeme veya rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması-2-

Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması -1-S

OR

UM

LU

LU

ĞU

N K

AP

SA

MI

Sorumluluğun Kapsamı (2)

*Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuata uygun bir

şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine ek

mali külfet getirilmesi(Faiz,gecikme zammı,para cezası

v.b.) - 9-

“5018 Sayılı Kanuna göre gerçek dışı belge düzenleyenler ile bu tür

kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış

bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerinin uygulanacağı,

ayrıca bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat

dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para

cezası verileceği” hüküm altına alınmış bulunmaktadır.”

Kontrol, denetim veya inceleme,

Sayıştay’ca kesin hükme bağlama,

Adli, idari veya askeri yargılama

KAMU ZARARI NASIL TESPİT

EDİLECEK ?

Tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak,

rapor, ilâm ve benzeri belgeler takiple ilgili kamu

idarelerine gönderilecektir.

Yargı kararları ve Sayıştay ilamları ile kontrol,

denetim veya inceleme sonucunda tespit edilerek

idareye bildirilen kamu zararı alacakları:

KAMU ZARARLARINDA TAKİBAT

Yönetmeliğin 4/ı maddesinde belirtilen üst yönetici tarafından uygulanacaktır. Yönetmeliğin 4/ı maddesinde belirtilen üst yönetici tarafından uygulanacaktır.

KONTROL

DENETİM

İNCELEMETESPİT

DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRME

Üst Yönetici Üst Yönetici

HARCAMA YETKİLİSİ

GÖRÜŞ

İlamın İdareye

Ulaştığı Tarih

KAMU ZARARININ MUHASEBE KAYDINA

ALINMASIKONTROL DENETİM İNCELEMESAYIŞTAY İLAMI MAHKEME İLAMI

Değerlendirmenin

Onaylandığı Tarih

5 İŞ GÜNÜ

Takibe Yetkili Kılınan Makam

MUHASEBE BİRİMİMUHASEBE BİRİMİ

KAMU ZARARLARININ TEBLİĞİ

Bilinen adrese imza karşılığı tebligat

Tebligat Kanunu hükümlerine göre

tebligat

Sayıştay Kanunu hükümlerine göre

tebligat Kontrol, denetim veya

inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararı

alacaklarının sorumlulara ve/veya ilgililere tebliğ

işlemlerine,yapılacak değerlendirme sonucunda alınan onay

tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde başlanacaktır.

YAPILACAK TEBLİĞDE; - Borcun miktarı, - Borcun sebebi, - Borcun doğuş tarihi, - Faiz başlangıç tarihi, - Ödeme yeri, - İtiraz süresi (7 gün) - İtiraz mercii (it.kararı 10 gün)Bilgileri yer almalıdır.

ÖDEME SÜRESİ 1 AY

ÖDEME SÜRESİ 1 AY

Adli, idari ve askeri mahkemelerce

hükme bağlanan ve taraflara tebliğ

edilen kamu zararından doğan

alacaklara ilişkin kararın kesinleşmesi

beklenilmeksizin takip işlemlerine

başlanacaktır.

Yargılama sonucunda verilen tazmine ilişkin kararların takibi;

Mali Hizmetler Birimi

Mali Hizmetler Birimi

Hukuk İşleriBirimi

Hukuk İşleriBirimi

Avukat Stratejik

Planlama, Bütçe ve

Performans Programı Alt

Birimi

Kamu zararı alacaklarının yapılan tebligata

rağmen sorumlular ve/veya ilgililerce süresinde

rızaen ve sulhen ödenmemesi halinde ilgili alacak

takip dosyası, sürenin bitiminden itibaren 5 (beş) iş

günü içerisinde genel hükümlere göre takibat

yapılmak ve dava açılmak üzere;

Mali Hizmetler Birimince ve/veya Stratejik

Planlama, Bütçe ve Performans Programı Alt

Birimince

Hukuk işleri birimine veya avukatlığa

gönderilecek ve alacağın hükmen tahsili

sağlanacaktır.

KAMU ZARARLARININ TAHSİLİ

Kamu zararından doğan alacaklar,

sorumlulardan ve/veya ilgililerden, zararın

oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre

hesaplanacak faiziyle birlikte tahsil edilir.

Tahsil Şekilleri

1. Rızaen ve sulh yolu

2. Takas (Borçlar Kanunu hükümlerine göre)

3. Cebri İcra (İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre)

Rızaen ve Sulh Yoluyla TahsilatRızaen ve Sulh Yoluyla Tahsilat

Oluştuğu tarih itibarıyla asgarî ücretin bir aylık brüt

tutarının yarısını geçmeyen alacaklar,

Üst Yöneticinin izni,

Sorumlunun ve/veya ilgilinin kabul etmesi

şartıyla, tebliğ tarihini izleyen aybaşından (eğer alacak tutarı

asgarî ücretin bir aylık brüt tutarının yarısını geçiyor ise sulh işleminin

kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından) itibaren aylığından kesilerek

rızaen tahsil edilecektir.

“Aylıklardan yapılacak kesinti

tutarı, sorumlulara ve/veya ilgililere

yapılan her türlü aylık, ödenek, zam,

tazminat dahil bir aylık net

ödemelerinin dörtte birinden az, üçte

birinden çok olamaz”

- Karşılıklı Alacak / Borç

-Alacak / Borcun nakit olması

-Alacak / Borcun vadesinin gelmesi

-Alacağın yazı ile talebi veya

-Borcun yazı ile beyanı

ALACAKLI

Kamu İdaresiBORÇLU

Sorumlu / İlgili

Takas Yoluyla Tahsilat için;

Borç ve alacaktan birisi şarta bağlı bulunuyorsa veya henüz vadesi

gelmemiş ise takas yapılamaz.

Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil edilecektir.

İcra Yoluyla Tahsilatİcra Yoluyla Tahsilat

Mali HizmetlerMüdürlüğü

Hukuk İşleri Müdürlüğü

Avukat

MALVARLIĞI ARAŞTIRMASI

- Tapu,

- Banka,

- Vergi dairesi,

- Trafik şubesi

- Sos. güv. Kur.

- Diğer .

İCRA TAKİBATIveya

TAKİPTEN VAZGEÇME ONAYI

“mahkemeye veya icraya intikal eden

alacakların takibinin hangi aşamada olduğunu

ilgili hukuk birimleri nezdinde izlemek ve icra

dairelerince tahsil edildiği bildirilen paraların

muhasebe birimine yatırılmasını ve borcun

mahsubunu sağlamak zorundadırlar.”

Alacağın takibinden sorumlu harcama yetkilileri;Alacağın takibinden sorumlu harcama yetkilileri;

Öngörülen şartların varlığı ve üst yöneticinin gerekli

görmesi hallerinde,

Mahkeme kararı veya Sayıştay ilâmı tebliğ edilinceye

kadar,

Yetkili mahkemeden karar alınarak,

Sorumluların ve ilgililerin mal, hak ve alacakları

üzerine

Kamu alacağının güvence altına alınması maksadıyla;

İHTİYATİHACİZ

İHTİYATİHACİZ

Kararın uygulanması için 10 gün içinde İcra Dairesine başvurulmalıdır.

KAMU ALACAĞININ TAKSİTLENDİRİLMESİ

Mutlaka Resen Borç Senedi ve Kafaletname alınacaktır.

YAZILI TALEP ONAY

ÖDEME PLANI-Taksitlendirmenin Süresi,-Taksit Sayısı,-Taksit Tutarları,-Ödeme Zamanları

Üst Yönetici

SORUMLU

ve / veya

İLGİLİ

İ L G İ L İ İ D A R E

Sorumlular ve/veya ilgililer, taksitlendirme

taleplerine ilişkin yetkili makamın onayı alınıncaya

kadar dilekçede belirtilen ilk taksit miktarını hemen,

takip eden taksitleri ise ödeme planına ve “resen

borç senedi ile kefaletname”ye uygun olarak

vadesinde ayrıca faiziyle birlikte muhasebe birimine

ödeyeceklerdir. AKSİ HALDE ;

Alacağın tamamı muaccel olacağından hükmen tahsil için gerekli işlemler başlatılacaktır.

Sayıştay, adli, idari ve askeri mahkeme ilamları ile tespit olunan kamu zararından doğan alacaklarda faiz başlangıç tarihi;

- İlamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarih,

- Hüküm yoksa karar tarihi olacaktır.

- Vezne ve ambar açıklarında, açığın meydana geldiği tarihte, bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,

- İş, mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili mevzuatında belirlenen veya mevzuatında öngörülen karar, onay ya da sözleşmesinde belirlenen tutardan fazla yapılan ödemeler ile transfer niteliğindeki giderlerde yapılan yersiz ve fazla ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,

- Kayıtlı olsun veya olmasın, kamu idaresinin yönetim ve kullanımında olan ya da kullanıcılarına teslim edilen taşınırların kaybedilmesi, çalınması veya zarar görmesi hallerinde olayın meydana geldiği tarihte; bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,

- İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan ya da mevzuatında öngörülmediği halde yapılan yersiz ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,

- İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte,

- Hakedişlerden kesinti suretiyle yapılan gelir tahsilatının eksik yapılması hallerinde, tahsilat tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği tarihte

Faiz Başlangıç Tarihi

KURAL : Zararın Oluştuğu tarih İSTİSNA : Sayıştay ve Mahkeme İlamları

KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARDA

ZAMANAŞIMI

Kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi 10 (on) yıldır.

Zamanaşımı süresi kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başından işlemeye başlar ve onuncu yılın sonunda biter.

Borç aslı zamanaşımına uğramış olan kamu zararından doğan alacakların faizleri de zaman aşımına uğrayacaktır

Zamanaşımına uğramış olsa dahi sorumlular ve/veya ilgililer tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilecektir.

KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARIN

SİLİNMESİ

Zorunlu ve MücbirSebeplerle Takip ve

Tahsil İmkanı Kalmayan Kamu Zararı Alacakları

YETKİMALİYE BAKANIYön.Mad

.21

İşleme Koyma

Üst Yönetici

ONAY

İLGİLİ MUHASEBE BİRİMİ

RESMİ YAZI

RESMİ YAZI

MHM

Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil

imkanı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan

dava veya icraya intikal etmiş olan alacak takip dosyaları;

Alacağı Takiple Yetkili Birimlerce Hukuk Birimlerine

gönderilir. Hukuk Birimlerince davadan vazgeçme oluru

almak üzere Üst Yöneticiye gönderilir. Üst Yönetici tarafından verilen takipten vazgeçme onayı ertesinde Hukuk İşleri Müdürlüğünce/avukat tarafından işlem

yapılmak üzere Mali Hizmetler Birimine (alacağı takibe yetkili birim) gönderilir.

Alacağın tahsili için açılan davada idare aleyhine

karar verilmesi ve Yargıtay tarafından da hükmün

kesinleşmesi,

İdare için bir yarar görülmediğinden temyizden

yetkili merciinin onayı alınarak vazgeçilmesi hallerinde;

Yargıtay ilâmı veya temyizden vazgeçme onayı ile

buna ilişkin aleyhteki mahkeme kararı, Hukuk İşleri

Müdürlüğü veya avukatlıkça, takiple görevli ilgili birime

gönderilecek ve bu birimlerce de, ilgili muhasebe birimine

intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan çıkarılması

sağlanacaktır.

UYGULAMADA

KARŞILAŞILAN

SORUNLAR

*Harcama Belgelerinde Eksiklik

*Çeşitli kanunlarda öngörülmeyen hususlarda ödeme

yapılması

* Gelirlerinin takip edilmemesi nedeniyle alacak kaybına

uğratılması

Hesaplama Hataları

Mevzuat takibinin yapılmaması nedeniyle ihale

mevzuatına aykırı ödeme

Belge eksikliği nedeniyle tamamlanması için

iş ve zaman kayıpları yaşanmakta,

Borçlandırma yapılamamakta,

(Özellikle Muhasebe Birimleri / Saymanlıklar;

borçlandırma işlemlerini yapabilmek için Vergi

Kimlik veya T.C. numarasına ihtiyaçları

bulunmaktadır)

EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;

Sorumluluk gerekleri yerine getirilememekte.

(Kontrollerin doğru ve eksiksiz olarak yerine

getirilebilmesi ancak konuya ilişkin bütün belgelerin

incelemesinden sonra yapılabilmektedir)

Eksik bilgi ve belge yanlış karar ve

uygulamalara yol açmakta.

EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;