ETK VE Ahlak KavramTIBB ETK

Eskiehir Salk Mdrl

ETK:Ahlaki deer yarglarn ve davranlarn standartlarn,bunlarn altnda yatan felsefi ilkeleri inceleyen bilim daldr. Kuramsal ahlak olarak da bilinir.

Eskiehir Salk Mdrl

AHLAKKiiler aras ilikilerde uyulmas gereken ilkeve kurallardr. Her toplumda deiebilecek gelenekleralkanlklar ,rf ve adetler ,treler ,yaambiimleri gibi tutum ve davranlar iinkullanlr

Eskiehir Salk Mdrl

Etik deerlerden sz edildiinde drstlk,yardmseverlik,doruluk,adaletli olmak,sadakat,yalan sylememek,hrszlk yapmamak,cana kymamak gibi dnyann her yerinde geerli olan deerlerden sz ediliyor demektir.Etik deerler evrenseldir ve her lkede geerlilii olan kurallardr.

Eskiehir Salk Mdrl

TIP ET: Salk alanndaki tutum ve davranlarn deerlendirilmesidir.Tp alannda sk kullanlan bir szckte Deontolojidir.DEONTOLOJ: Kiilerin zerine den grev ve ykmllklerini bilmeyi salar.Bu alanda saptanm kurallar sonraki kuaklara aktarmalar ve onlara uymalar beklenir.

Eskiehir Salk Mdrl

Deontoloji;Genel olarak hekim,hemire ve dier salk alanlarnn mesleklerini icra etmeleri srasndaki tutum ve davranlar ile baz tbbi olaylar karsnda nasl davranmalar gerektiini belirleyen ilke ve kurallarn tamam olarak da tanmlanr.

Eskiehir Salk Mdrl

lkeler,davran biimini kesin olarak belirlemez ve bu ynyle kurallardan ayrlr. Kurallar kesindir ve uyma uygulama gl vardr. Buna karn ilke kiisel sorumluluu vurgular.

Eskiehir Salk Mdrl

TIP ET LKELER* Yarallk ilkesi* Kt davranmama ilkesi* zerklie sayg ilkesi* Aydnlatlm muvafakat ilkesi* Adalet ilkesi* Gizlilie sayg ilkesi * Doruluk ilkesi* Sznde durma ilkesi* Sr saklama ilkesi* Geree uyma ilkesi* Eitlik ilkesi

Eskiehir Salk Mdrl

Salk alanlar ,tp uygulamalar esnasnda bu ilkelerin uygulanmasnda glklerle karlaabilirler. lkelerden bazlarn yerine getirmekle baka bir ilkeye uyulmam olabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Kanserli bir hastaya yarallk ilkesi gzetilerek hastal sylenmediinde, hastaya doru syleme ve aydnlatlm muvafakat ilkelerine,dolaysyla tm bu ilkeleri iinde barndran zerklie sayg ilkesine uyulmam olacaktr. Bu nedenle salk alanlar her olay kendi koullar iinde deerlendirip,herkes iin en uygun olan zm bulup uygulamak durumundadr.

Eskiehir Salk Mdrl

Kii, bir etik kural kendisine rehber alarak,olaylar karsnda gerekliliine inand tutum ve davranlar gsterebilir. Salk alannda alan salk personelinin tbbi etik kurallarna sahip olmas vazgeilmez bir gerekliliktir. Bu kurallar meslek gurubu iinde belli bir disiplin ortam yaratr.

Eskiehir Salk Mdrl

Tp alannda bilinen en eski metin Hammurabi yasalar olarak bilinen metindir.(m..1800) Hekimlerin uymakla ykml olduu etik ilke ve kurallar Hipokratn eitli yazlar aracl ile gnmze kadar ulamtr. (m..370-460)

Eskiehir Salk Mdrl

Hipokrat and bir btn olarak deerlendirildiinde ana ilke,kiisel zelliklerine bakmakszn hekimin her koulda hastasna yararl olmas ve onun iyilii iin almasdr.Bugn yararllk ilkesi olarak adlandrdmz bu etik sorumluluk yzyllar ncesinden szlp gelen hekim-hasta ilikisinin temel esidir.

Eskiehir Salk Mdrl

Trkiyede mesleki etik ilkelerinin denetlenmesini salamak amacyla ilk ayrntl dzenlemeler 1928 ylnda karlan 1219 sayl TABABET VE UABATI TARZI CRASINA DAR YASA ile olmutur. 1953 ylnda karlan 6023sayl Trk Tabibler Birlii Yasasile ileyileri daha ak hale getirilmi,1960 ylnda karlan Tbbi deontoloji tzile yasann uygulanmasna aklk getirilmitir.

Eskiehir Salk Mdrl

Trkiyede hekimlerin mesleki kurarallarnn belirlendii Deontoloji Tz 4 ksm ve 46 maddeden olumaktadr. Hekim ve di hekimlerinin hastaya zen,sayg gsterme,ayrmclk yapmama,sr saklama ve zarar vermeme,bilimsel metodlardan ayrlmama,bo umut vermeme,geree uygun olmayan rapor dzenlememe,hekimlerin birbirleri ve dier salk meslek gruplar ile ilkileri bu tzkle dzenlenmitir.

Eskiehir Salk Mdrl

NSAN HAKLARIHAK:Adalet ve hukukun bireylere kazandrd ey,kazan yada hukuk dzeninin kiilere tand yetkidir.Hukuk kurallarn devlet koyar. Bu kurallar ile kiilere belli baz serbesti ve zgrlkler yani haklar tanr.Devlet tand bu haklar geniletebilir yada daraltabilir.Her lkede hak ve zgrlkler standart olmayp lkeden lkeye farkllklar gsterebilir.

Eskiehir Salk Mdrl

DNYA TABPLER BRL nsan haklarnn herkes iin geerli olmas gerektiini ve insan haklar ihlallerinin ilk tanklarnn genellikle, tp meslekleri yeleri olduunu, bu nedenle tabip birliklerinin, lkelerindeki insan haklar ihlallerine dikkat ekmelerini ve bu konuda savunucu roller stlenmesi gerektiini vurgulamaktadr.

Eskiehir Salk Mdrl

HASTA HAKLARI Hasta-salk alan ya da hasta-hastane (kurum) ilikisinde ortaya kan hak unsurlarn ifade eder. Salk Hakk; toplum yada onun rgtl gc olan devlet tarafndan,kiinin salnn korunmas,gerektiinde tedavi edilmesi, iyiletirilmesi ve bu alanda toplumun salad olanaklardan yararlanabilmesini ifade eder.(Salk Bakm Hakk)

Eskiehir Salk Mdrl

Kiiler baz haklara sahip olurken baz devleride yerine getirmekle ykmldrler. Gnmzde hasta ile salk alan arasndaki denge,hep hasta lehine dzenlemelerle bozulmutur.Bunun nedeni,hastann hekim karsnda her zaman aresiz ve gsz olarak kabul edilmesidir. Trk hukuk sisteminde hasta haklar ynetmeliinin yaymland 1998 ylna kadar konuyla dorudan ilgili bir dzenleme yoktu.

Eskiehir Salk Mdrl

Tm salk alanlar; her trl mesleki eylem ve ilemlerinde,genel hukuki dzenlemelerde belirtilen hkmlere uymak zorundadr. Salk alanlarnn hukuki sorumluluklar, i yeri yada meslekleri ile ilgili yasalarla tanmlanm ykmllklerdir.

Eskiehir Salk Mdrl

Ykmllk; belirlenmi ileri yapma zorunluluunu ifade eder,yaplmazsa sorumlulara cezai ilem gerektirir. Tbbi eylemler sonunda, hastann zarar grmesi durumunda,bu konu hasta,kurum yneticileri yada gvenlik gleri tarafndan yargya ulatrlmakta ve yarglama sonucunda oluan karara gre cezai ilem uygulanmaktadr.

Eskiehir Salk Mdrl

Trkiyede hasta haklar ile ilgili ilk yasal dzenlemeler, 1998 ylnda yaymlanan HASTA HAKLARI YNETMEL ile yaplmtr.Bu ynetmelikte hasta haklar temel insan haklarnn salk hizmetleri alanna yansmas eklindedir.Ynetmeliin 1.maddesinde temel amacn hasta haklarn somut olarak gstermek olduu belirtilmitir.

Eskiehir Salk Mdrl

9 blm ve 51 maddeden oluan bu ynetmelikte hasta haklarna ilikin tm konulara aklk getirilmi hasta haklarnn yan sra salk personeli ve kurumlarn grev ve sorumluluklarna da yer verilmitir Ynetmelik; salk personeli ,kurum ve yneticiler tarafndan iyi bilinmeli hasta ve hasta yaknlarnn talepleri ynetmelik hkmleri dorultusunda deerlendirilmelidir

Eskiehir Salk Mdrl

HASTA HAKLARI Bu Salk Kuruluuna, salk hizmeti almak iin bavuran herkesin:1-HZMETTEN GENEL OLARAK FAYDALANMA:Adalet ve hakkaniyet ilkeleri erevesinde salkl yaamann tevik edilmesine ynelik faaliyetler ve koruyucu salk hizmetlerinden faydalanmaya,2-ETLK NDE HZMETE ULAMA: Irk,dil,din ve mezhep cinsiyet ,siyasi dnce ,felsefi inan ve ekonomik ve sosyal durumlar dikkate alnmadan hizmet almaya,

Eskiehir Salk Mdrl

3-BLGLENDRME:Her trl hizmet ve imkann neler olduunu renmeye,4-KURULUU SEME VE DETRME: Salk kuruluunu seme ve deitirmeye ve setii salk kurulu-unda verilen salk hizmetlerinden faydalanmaya,

Eskiehir Salk Mdrl

5-PERSONEL TANIMA, SEME VE DETRME:Salk hizmeti verecek ve vermekte olan tabiplerin ve dier personelin kimliklerini ,grev ve nvanlarn renmeye ,seme ve deitirmeye,6-BLG STEME: Salk durumu ile ilgili her trl bilgiyi szl ve yazl olarak istemeye,

Eskiehir Salk Mdrl

7-MAHREMYET:Gizlilie uygun bir ortamda her trl salk hizmetini almaya,8-RIZA VE ZN: Tbbi mdahalelerde rzasnn alnmasna ve rza erevesinde hizmetten faydalanmaya

Eskiehir Salk Mdrl

9-REDDETME VE DURDURMA: Tedavisini reddetmeye ve durdurulmasn istemeye,10-GVENLK:salk hizmetini gvenli bir ortamda almaya,11-DN VECBELERN YERNE GETREBLME:Kuruluun imkanlar lsnde ve idarece alnan tedbirler erevesinde ,dini vecibelerini yerine getirmeye ,

Eskiehir Salk Mdrl

12-SAYGINLIK GRME: Sayg, itina ve ihtimam gsterilerek ,gler yzl, nazik, efkatli salk hizmeti almaya,13-RAHATLIK:Her trl hijyenik artlar salanm, grlt ve rahatsz edici btn etkenler bertaraf edilmi bir ortamda salk hizmeti almaya,

Eskiehir Salk Mdrl

14-ZYARET:Kurum ve kurulularda belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyareti kabul etmeye ,15-REFAKAT BULUNDURMA: Mevzuatn,salk kurum ve kurulularnn imkanlar lsnde ve tabibin uygun grmesi durumunda refakati bulundurmay istemeye

Eskiehir Salk Mdrl

16-MRACAAT KAYET VE DAVA HAKKI:Haklarnn ihlali halinde, mevzuat erevesinde her trl mracaat, ikayet ve dava hakkn kullanmaya,17-SREKL HZMET: Gerektii srece, salk hizmetlerinden yaralanmaya,18-DNCE BELRTME: Verilen hizmetler konusunda dncelerini ifade etmeye, HAKKI VARDIR

Eskiehir Salk Mdrl

Eskiehir Salk Mdrl

HASTA HAKLARI YNETMEL AMA Madde 1- Bu Ynetmelik; "hasta haklar"n somut olarak gstermek , salk hizmeti verilen btn kurum ve kurulularda, herkesin "hasta haklar"ndan faydalanabilmesi ve gerektiinde hukuki korunma yollarn kullanabilmesine dair usul ve esaslar dzenlemek amac ile hazrlanmtr.

Eskiehir Salk Mdrl

KAPSAM Madde 2- Bu Ynetmelik; salk hizmeti verilen resmi ve zel btn kurum ve kurulular , hizmete katlan her kademedeki ve unvandaki ilgilileri ve hizmetten faydalanma hakkna haiz olan btn fertleri kapsar.

Eskiehir Salk Mdrl

HUKUK DAYANAK Madde 3- Bu Ynetmelik; 3359 sayl Salk Hizmetleri Temel Kanunu'nun 9 uncu maddesinin (c) bendine ve 181 sayl Salk Bakanl'nn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname'nin 43 nc maddesine dayanlarak hazrlanmtr.

Eskiehir Salk Mdrl

TANIMLAR Madde 4- Bu Ynetmelikte geen deyimlerden; a) Bakanlk: Salk Bakanl'n, b) Hasta: Salk hizmetlerinden faydalanma ihtiyac bulunan kimseyi, c) Personel: Hizmetin, resmi veya zel salk kurumlarnda ve kurulularnda veya serbest olarak sunulmasna baklmakszn, salk hizmetinin verilmesine itirak eden btn salk meslekleri mensuplarn,

Eskiehir Salk Mdrl

d) Salk kurum ve kuruluu: Milli Savunma Bakanl'na ait olanlar hari olmak zere, salk hizmeti verilen resmi veya zel btn kurum ve kurulular ile tababet icra edilen btn yerleri,

e) Hasta haklar: Salk hizmetlerinden faydalanma ihtiyac bulunan fertlerin, srf insan olmalar sebebiyle milletleraras antlamalar, kanunlar ve dier mevzuat ile teminat altna alnm bulunan haklarn, ifade eder.

Eskiehir Salk Mdrl

LKELER Madde 5- Salk hizmetlerinin sunulmasnda aadaki ilkelere uyulmas arttr: a) Bedeni, ruhi ve sosyal ynden tam bir iyilik hali iinde yaama hakknn, en temel insan hakk olduu, hizmetin her safhasnda daima gz nnde bulundurulur. b) Herkesin yaama, maddi ve manevi varln koruma ve gelitirme hakkn haiz olduu ve hibir merci veya kimsenin bu hakk ortadan kaldrmak yetkisinin olmad bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

Eskiehir Salk Mdrl

c) Salk hizmetinin verilmesinde, hastalarn, rk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi dnce, felsefi inan ve ekonomik ve sosyal durumlar ile sair farkllklar dikkate alnamaz. Salk hizmetleri, herkesin kolayca ulaabilecei ekilde planlanp dzenlenir. d) Tbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazl haller dnda, rzas olmakszn kiinin vcut btnlne ve dier kiilik haklarna dokunulamaz. e) Kii, rzas ve Bakanln izni olmakszn tbbi aratrmalara tabi tutulamaz. f) Kanun ile msaade edilen haller ile tbbi zorunluluklar dnda, hastann zel hayatnn ve aile hayatnn gizliliine dokunulamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

KNC BLM SALIK HZMETLERNDEN FAYDALANMA HAKKI Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak FaydalanmaMadde 6- Hasta,adalet ve hakkaniyet ilkeleri erevesinde koruyucu salk hizmetleri de dahil olmak zere, salk hizmetlerinden ihtiyalarna uygun olarak faydalanma hakkna sahiptir. Bu hak, salk hizmeti veren btn kurum ve kurulular ile salk hizmetinde grev alan personelin ykmllklerini de ierir.

Eskiehir Salk Mdrl

BLG STEME Madde 7- Hasta, hangi salk kuruluundan hangi artlara gre faydalanlabileceini, mracaat edilen kuruluta verilen salk hizmetlerinden faydalanma usuln renme hakkna sahiptir.

Eskiehir Salk Mdrl

Salk kurum ve kurulular, hastay bilgilendirmek iin, yeterli teknik donanma haiz birimi oluturmak ve yeterli bilgi verebilecek nitelik ve ehliyete sahip personeli, daimi olarak istihdam etmek, kuruluun uygun yerlerinde bilgilendirici tabela, bror ve iaretler bulundurmak gibi tedbirleri almak zorundadrlar.

Eskiehir Salk Mdrl

SALIK KURULUUNU SEME VE DETRME Madde 8- Hasta; salk kurum ve kuruluunu seme ve setii salk kuruluunda verilen salk hizmetinden faydalanma hakkna sahiptir. Mevzuat ile belirlenmi sevk sistemine uygun olmak art ile hasta salk kuruluunu deitirebilir. Ancak,kuruluu deitirmenin hayati tehlikeye yol ap amayaca tabip tarafndan aydnlatlmas ve hayati tehlike bakmndan salk kuruluunun deitirilmesinde tbben saknca grlmemesi esastr.

Eskiehir Salk Mdrl

Acil vak'alar dnda, herhangi bir sosyal gvenlik kuruluuna bal olup da mevzuatn ngrd sevk zincirine uymayanlar aradaki cret farkn kendileri karlar. Hastann salk kuruluunda kalmasnda tbben fayda bulunmayan veya bir baka salk kuruluuna nakli gerekli olan hallerde, durum hastaya veya 15 inci maddenin ikinci fkrasnda belirtilen kiilere aklanr. Nakilden nce, gereken bilgiler nakil talebinde bulunulan veya tbben uygun grlen salk kuruluuna, sevk eden kurulu veya mevzuatla belirlenen yetkililerce verilir. Her iki durumda da hizmetin aksamadan ve kesintisiz olarak verilmesi esastr.

Eskiehir Salk Mdrl

PERSONEL TANIMA, SEME VE DETRME Madde 9- Hastaya, kendisine salk hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve dier personelin kimlikleri, grev ve unvanlar hakknda bilgi verilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Mevzuat ile belirlenmi usullere uyulmak art ile hastann, kendisine salk hizmeti verecek olan personeli serbeste seme, tedavisi ile ilgilenen tabibi deitirme ve baka tabiplerin konsltasyonunu istemek hakk vardr. Mevzuat ile belirlenen cret fark, bu haklar kullanan hasta tarafndan karlanr.

Eskiehir Salk Mdrl

NCELK SIRASININ BELRLENMESN STEME Madde 10- Salk kuruluunun hizmet verme imkanlarnn yetersiz olmas sebebiyle talebi zamannda karlanamayan hastann, ncelik hakknn tbbi kriterlere dayal ve objektif olarak belirlenmesini istemek hakk vardr. Acil ve adli vaka'lar ile yallar ve zrller hakknda ncelik srasnn belirlenmesinde ilgili mevzuat hkmleri uygulanr.

Eskiehir Salk Mdrl

TIBB GEREKLERE UYGUN TEHS, TEDAV VE BAKIM Madde 11- Hasta, modern tbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak tehisinin konulmasn, tedavisinin yaplmasn ve bakmn istemek hakkna sahiptir. Tababetin ilkelerine ve tababet ile ilgili mevzuat hkmlerine aykr veya aldatc mahiyette tehis ve tedavi yaplamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

TIBB GEREKLLKLER DIINDA MDAHALE YASAI Madde 12- Tehis, tedavi veya korunma maksad olmakszn, lme veya hayati tehlikeye yol aabilecek veya vcut btnln ihlal edebilecek veya akli veya bedeni mukavemeti azaltabilecek hibir ey yaplamaz ve talep de edilemez.

Eskiehir Salk Mdrl

TENAZ YASAI Madde 13- tenazi yasaktr. Tbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkndan vazgeilemez. Kendisinin veya bir bakasnn talebi olsa dahi, kimsenin hayatna son verilemez.

Eskiehir Salk Mdrl

HAYATINI KURTARMAK VEYA SALIINI KORUMAK TIBB ZEN GSTERLMES Madde 14- Personel, hastann durumunun gerektirdii tbbi zeni gsterir.Mmkn olmad takdirde dahi, strabn azaltmaya veya dindirmeye almak zorunludur.

Eskiehir Salk Mdrl

NC BLM Salk Durumu le lgili Bilgi Alma Hakk GENEL OLARAK BLG STEME Madde 15- Hasta; salk durumunu, kendisine uygulanacak tbbi ilemleri, bunlarn faydalar ve muhtemel sakncalar, alternatif tbbi mdahale usulleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya kabilecek muhtemel sonular ve hastaln seyri ve neticeleri konusunda szl veya yazl olarak bilgi istemek hakkna sahiptir.

Eskiehir Salk Mdrl

Salk durumu ile ilgili gereken bilgiyi, bizzat hasta veya hastann velisi veya vasisi isteyebilir. Hasta, salk durumu hakknda bilgi almak zere bir bakasna da yetki verebilir. Gerek grlen hallerde yetkinin belgelendirilmesi istenilebilir. Hasta, tedavisi ile ilgilenen tabip dnda bir baka tabipten de salk durumu hakknda bilgi alabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

KAYITLARI NCELEME Madde 16- Hasta, salk durumu ile ilgili bilgilerin bulunduu dosyay ve kaytlar, dorudan vekili veya kanuni temsilcisi vastas ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kaytlar, sadece hastann tedavisi ile dorudan ilgili olanlar tarafndan grlebilir.

Eskiehir Salk Mdrl

KAYITLARIN DZELTLMESN STEME Madde 17- Hasta; salk kurum ve kurulular nezdinde bulunan kaytlarnda eksik, belirsiz ve hatal tbbi ve ahsi bilgilerin tamamlanmasn, aklanmasn, dzeltilmesini ve nihai salk durumu ve ahsi durumuna uygun hal'e getirilmesini isteyebilir. Bu hak, hastann salk durumu ile ilgili raporlara itiraz ve ayn veya baka kurum ve kurulularda salk durumu hakknda yeni rapor dzenlenmesini isteme haklarn da kapsar

Eskiehir Salk Mdrl

BLG VERMENN USUL Madde 18- Bilgi, gerektiinde tercman kullanlarak, hastann anlayabilecei ekilde, tbbi terimler mmkn olduunca kullanlmadan, tereddt ve pheye yer verilmeden ve hastann ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

Eskiehir Salk Mdrl

BLG VERLMES CAZ OLMAYAN VE TEDBR ALINMASI GEREKEN HALLER Madde 19- Hastann manevi yaps zerinde fena tesir yapmak suretiyle hastaln artmas ihtimalinin bulunmas ve hastaln seyrinin ve sonucunun vahim grlmesi hallerinde, tehis saklanabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Tedavisi olmayan bir tehis, ancak bir tabip tarafndan ve uygun bir dille hastaya bildirilebilir. Hastann aksi ynde bir talebinin bulunmamas halinde, byle bir tehis ailesine bildirilir.

Eskiehir Salk Mdrl

BLG VERLMESN YASAKLAMA

Madde 20- lgili mevzuat hkmlerine ve hastaln mahiyetine gre yetkili mercilerce alnacak tedbirlerin gerektirdii haller dnda; hasta, salk durumu hakknda kendisine veya ailesine veya yaknlarna bilgi verilmemesini isteyebilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Eskiehir Salk Mdrl

TRKYE'DE HASTA HAKLARI Dnya Salk rgt'nn ve Trk Tabipler Birlii'nin abalar, hasta haklar konusunun lkemizde de son 5 yl iinde youn olarak gndeme gelmesini salam ve halkn aydnlatlmasna ynelik almalar yaplmtr. Genel olarak Tbbi Deontoloji Nizamnamesi'nin ilgili hususlar temel alnarak hazrlanan Hasta Haklar Tz 01-08-1998 tarihinde yrrle girmitir. erdii hkmlerle, ilgili evrensel bildirgelerin ilkelerini benimsemektedir.

Eskiehir Salk Mdrl

nsan Haklar Evrensel Bildirisinde yer alan hkme gre salk, doutan kazanlm bir insanlk hakkdr. Salkl yaamn temel olmad, salanamad hibir durumda insan haklarndan sz edilemez

Eskiehir Salk Mdrl

DRDNC BLM Hasta Haklarnn Korunmas MAHREMYETE SAYGI GSTERLMES Madde 21- Hastann, mahremiyetine sayg gsterilmesi esastr. Hasta mahremiyetinin korunmasn aka talep edebilir. Her trl tbbi mdahale, hastann mahremiyeti korunarak uygulanr

Eskiehir Salk Mdrl

Mahremiyete sayg gsterilmesi ve bunu istemek hakk; a) Hastann, salk durumu ile ilgili tbbi deerlendirmelerin gizlilik ierisinde yrtlmesini, b) Muayenenin, tehisin, tedavinin ve hasta ile dorudan temas gerektiren dier ilemlerin makul bir gizlilik ortamnda gerekletirilmesini,c) Tbben saknca olmayan hallerde yannda bir yaknnn bulunmasna izin verilmesini

Eskiehir Salk Mdrl

d) Tedavisi ile dorudan ilgili olmayan kimselerin, tbbi mdahale srasnda bulunmamasn, e) Hastaln mahiyeti gerektirmedike hastann ahsi ve ailevi hayatna mdahale edilmemesini, f) Salk harcamalarnn kaynann gizli tutulmasn, kapsar. lm olay, mahremiyetin bozulmas hakkn vermez Eitim verilen salk kurum ve kurulularnda, hastann tedavisi ile dorudan ilgili olmayanlarn tbbi mdahale srasnda bulunmas gerekli ise; nceden veya tedavi srasnda bunun iin hastann ayrca rzas alnr.

Eskiehir Salk Mdrl

RIZA OLMAKSIZIN TIBB LEME TAB TUTULMAMA Madde 22- Kanunda gsterilen istisnalar hari olmak zere, kimse, izni olmakszn ve verdii rzaya uygun olmayan bir ekilde tbbi ileme tabi tutulamaz. Bir su iledii veya buna itirak ettii phesi altnda bulunan kiinin, iledii suun muhtemel delillerinin, ortaya karlmas iin sann veya madurun tbbi ileme tabi tutulmas, hakimin kararna baldr. Gecikmesinde saknca bulunan hallerde, bu ilem Cumhuriyet Savcsnn talebi zerine yaplabilir.

es

Eskiehir Salk Mdrl

BLGLERN GZL TUTULMASI Madde 23- Salk hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile msaade edilen haller dnda, hibir ekilde aklanamaz. Kiinin rzasna dayansa bile, kiilik haklarndan btnyle vazgeilmesi, bu haklarn bakalarna devri veya ar ekilde snrlanmas neticesini douran hallerde bilginin aklanmas, bunlar aklayann hukuki sorumluluunu kaldrmaz.

Eskiehir Salk Mdrl

Hukuki ve ahlaki ynden geerli ve hakl bir sebebe dayanmakszn, hastaya zarar verme ihtimali bulunan bilginin ifa edilmesi, personelin ve dier kimselerin hukuki ve cezai sorumluluunu da gerektirir.

Aratrma ve eitim amac ile yaplan faaliyetlerde de hastann kimlik bilgileri, rzas olmakszn aklanamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

BENC BLM Tbbi Mdahalede Hastann Rzas

HASTANIN RIZASI VE ZN Madde 24- Tbbi mdahalelerde hastann rzas gerekir. Hasta kk veya kstl ise velisinden veya vasisinden izin alnr. Hastann, velisinin veya vasisinin olmad veya hazr bulunamad veya hastann ifade gcnn olmad hallerde, bu art aranmaz.

Eskiehir Salk Mdrl

nc fkrada belirtilen ve hayat veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil haller haricinde, rzann her zaman geri alnmas mmkndr. Rzann geri alnmas, hastann tedaviyi reddetmesi anlamna gelir. Rzann mdahale baladktan sonra geri alnmas, ancak tbbi ynden saknca bulunmamas artna baldr.

Eskiehir Salk Mdrl

Yasal temsilci tarafndan muvafakat verilmeyen hallerde, mdahalede bulunmak tbben gerekli ise, velayet ve vesayet altndaki hastaya tbbi mdahalede bulunulabilmesi; Trk Medeni Kanunu'nun 272 inci ve 431 inci maddeleri uyarnca mahkeme kararna baldr. Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alnmas zaman gerektirecek ve hastaya derhal mdahale edilmedii takdirde hayat veya hayati organlarndan birisi tehdit altna girecek ise, izin art aranmaz.

Eskiehir Salk Mdrl

TEDAVY REDDETME VE DURDURMA Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller dnda ve doabilecek olumsuz sonularn sorumluluu hastaya ait olmak zere; hasta kendisine uygulanmas planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasn istemek hakkna sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasndan doacak sonularn hastaya veya kanuni temsilcilerine anlatlmas ve bunu gsteren yazl belge alnmas gerekir. Bu hakkn kullanlmas, hastann salk kuruluuna tekrar mracaatnda hasta aleyhine kullanlamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

OCU VEYA KISITLI TIBB MDAHALEYE TRAK Madde 26- Yasal temsilcinin izninin gerektii ve yeterli olduu hallerde dahi, mmkn olduu lde kk veya kstl olan hastann dinlenmesi suretiyle tbbi mdahaleye itiraki salanr.

Eskiehir Salk Mdrl

ALIILMI OLMAYAN TEDAV USULLERNN UYGULANMASI Madde 27- Klinik veya laboratuar muayeneleri sonucunda bilinen klasik tedavi metotlarnn hastaya fayda vermeyeceinin sabit olmas sonucu , hastann rzasyla daha evvel denenmi baka bir tedavi usul uygulanabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Bilinen klasik tedavi metodu dnda bir metodun uygulanabilmesi iin, hastaya faydal olacann ve bu tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elverisiz sonu vermeyeceinin muhtemel olmas da arttr. Evvelce tecrbe edilmemi bir tbbi tedavi ve mdahale usul, ancak zarar vermeyeceinin ve hastay kurtaracann mutlak olarak ngrlmesi halinde yaplabilir. Altnc Blm'de yer alan hkmler sakldr.

Eskiehir Salk Mdrl

RIZANIN EKL VE GEERLL Madde 28- Mevzuatn ngrd istisnalar dnda, rza herhangi bir ekle bal deildir. Hukuka ve ahlaka aykr olarak alnan rza hkmszdr ve bu ekilde alnan rzaya dayanlarak mdahalede bulunulamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

ORGAN VE DOKU ALINMASINDA RIZA Madde 29- 18 yandan kk ve mmeyyiz olmayanlardan organ ve doku alnamaz. Bu artlar tamam olanlardan tehis, tedavi ve bilimsel amalar ile organ veya doku alnmas, 2238 sayl Organ ve Doku Alnmas, Saklanmas ve Nakli Hakknda Kanun'un 6 nc maddesinde ngrlen yazl ekil artna tabidir. lden organ ve doku alnma art ve cesetlerin bilimsel aratrma iin muhafazas hususunda 2238 sayl Kanun'un 14 nc maddesi hkmleri sakldr.

Eskiehir Salk Mdrl

ALE PLANLANMASI HZMETLER VE GEBELN SONA ERDRLMES Madde 30- lgilinin rzas mevcut olsun veya olmasn, Bakanlk tarafndan tespit edilmi olanlar dndaki ila ve aralar aile planlamas hizmetlerinde kullanlamaz. Gebeliin sona erdirilmesi, 2827 sayl Nfus Planlamas Hakknda Kanun ile ngrlen artlara tabidir. Sterilizasyon ve gebeliin sona erdirilmesi hallerinde, hastann rzas ile evli ise einin de rzas gereklidir.

Eskiehir Salk Mdrl

RIZANIN KAPSAMI Madde 31- Rza alnrken hastann veya kanuni temsilcisinin tbbi mdahalenin konusu ve sonular hakknda bilgilendirilip aydnlatlmas esastr. Hastann, uygulanacak tbbi mdahale iin verdii rza, bu mdahalenin gerektirdii dier tbbi ilemleri de kapsar. Ancak, tbbi ilemlerin uygulanmasnda, bu Ynetmelik'te ve dier mevzuatta belirlenen haklarn ihlal edilmemesi iin azami ihtimam gsterilir.

Eskiehir Salk Mdrl

ALTINCI BLM TIBB ARATIRMALAR Tbbi Aratrmalarda Rza Madde 32- Hi kimse; Bakanln izni ve kendi rzas bulunmakszn, tecrbe, aratrma veya eitim amal hibir tbbi mdahale konusu yaplamaz.

Eskiehir Salk Mdrl

Tbbi aratrmalardan beklenen tbbi fayda ve toplum menfaati, zerinde aratrma yaplmasna rza gsteren gnllnn hayatndan ve vcut btnlnn korunmasndan stn tutulamaz. Tbbi aratrmalar, sadece mevzuata gre aratrmada bulunan yetkili ve yeterli tbbi bilgi ve tecrbeyi haiz olan personel tarafndan, mevzuat ile belirlenmi bulunan yerlerde yrtlr. Gnllnn, tbbi aratrmaya rza gstermi olmas, bu aratrmada grev alan personelin sorumluluunu ortadan kaldrmaz

Eskiehir Salk Mdrl

GNLLNN KORUNMASI VE BLGLENDRLMES Madde 33- Aratrmalarda, gnllnn salna ve dier kiilik haklarna zarar verilmemesi iin gereken btn tedbirler alnr. Aratrmann gnllye verecei muhtemel zararlar nceden tespit edilemedii takdirde, gnll, rzas bulunsa dahi, aratrma konusu yaplamaz. Gnll; aratrmann maksad, usul, muhtemel faydalar,zararlar ve aratrmaya itirak etmekten vazgeebilecei, aratrmann her safhasnda balangta verdii rzay geri alabilecei hususlarnda, nceden yeterince bilgilendirilir.

Eskiehir Salk Mdrl

RIZA ALINMASININ USUL VE EKL Madde 34- Tbbi aratrma hakknda yeterince bilgilendirilmi olan gnllnn rzasnn maddi veya manevi hibir bask altnda olmakszn, tamamen serbest iradesine dayanlarak alnmasna azami ihtimam gsterilir. Tbbi aratrmalarda rza yazl ekil artna tabidir

Eskiehir Salk Mdrl

KKLERN VE MMEYYZ OLMAYANLARIN DURUMU Madde 35- Reit ve mmeyyiz olmayanlara, kendilerine faydas olmadan, srf tbbi aratrma amac gden tbbi mdahaleler hibir surette tatbik edilemez. Faydalar bulunmas art ile reit ve mmeyyiz olmayanlar zerinde tbbi aratrma yaplmas, velilerinin veya vasilerinin rzasna baldr. Kanuni temsilci tarafndan izin verilmeyen hallerde, 24 nc maddenin ikinci fkras hkm uygulanr.

Eskiehir Salk Mdrl

LA VE TERKPLERN ARATIRMA AMACIYLA KULLANIMI

Madde 36- zel mevzuatna gre izin veya ruhsat alnm olsa dahi, srf tbbi aratrma amac ile hasta zerinde kendi rzas ve Bakanln izni bulunmakszn hibir ila ve terkip kullanlamaz.

la ve terkiplerin tbbi aratrmada kullanm, 29/11/1993 tarihli ve 21480 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan la Aratrmalar Hakknda Ynetmelik hkmlerine tabidir.

Eskiehir Salk Mdrl

Eskiehir Salk Mdrl

YEDNC BLM Dier Haklar GVENLN SALANMASI Madde 37- Herkesin, salk kurum ve kurulularnda gvenlik iinde olmay bekleme ve bunu istemek haklar vardr. Btn salk kurum ve kurulular, hastalarn ve ziyareti ve refakati gibi yaknlarnn can ve mal gvenliklerinin korunmas ve salanmas iin gerekli tedbirleri almak zorundadrlar. Tutuklu ve hkmlerin salk kurum ve kurulularnda muhafazalar ile ilgili zel mevzuat hkmleri sakldr.

Eskiehir Salk Mdrl

DN VECBELER YERNE GETREBLME VE DN HZMETLERDEN FAYDALANMA

Madde 38- Salk kurum ve kurulularnn imkanlar lsnde hastalara dini vecibelerini serbeste yerine getirebilmeleri iin gereken tedbirler alnr. Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet vermemek art ile hastalar manevi ynden desteklemek zere talepleri halinde, dini inanlarna uygun olan din grevlisi davet edilir. Bunun iin, salk kurum ve kurulularnda uygun zaman ve mekan belirlenir.

Eskiehir Salk Mdrl

fadeye muktedir olmayp da dini inanc bilinen ve kimsesiz olan agoni halindeki hastalar iin de, talep art aranmakszn, dini inanlarna uygun olan din grevlisi arlr. Bu haklarn nasl ve ne zaman kullanlaca ve bu konuda alnacak tedbirler, salk kuruluunun alma usul ve esaslarn gsteren mevzuatta ayrca dzenlenir.

Eskiehir Salk Mdrl

NSAN DEERLERE SAYGI GSTERLMES VE ZYARET

Madde 39- Hasta, kiilik deerlerine uygun bir ekilde ve ortamda salk hizmetlerinden faydalanma hakkna sahiptir. Btn personel; hastalara, yaknlarna ve ziyaretilere gler yzl, nazik, efkatli ve salk hizmetleri ile ilgili mevzuat ve bu Ynetmelik hkmlerine uygun ekilde davranmak zorundadr. Salk hizmetlerinin her safhasnda, hastalara, bedeni ve ruhi durumlar dikkate alnarak, hangi ilemin neden ve nasl yapld, yaplaca ve bekletilmeleri sz konusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi verilir.

Eskiehir Salk Mdrl

Salk kurum ve kurulularnda, insan haysiyetine yakr gereken her trl hijyenik artlarn salanmas, grltnn ve rahatsz edici dier btn etkenlerin bertaraf edilmesi esastr. Gerektiinde, bu hususlar hasta tarafndan talep konusu yaplabilir. Hasta ziyaretilerinin kabul edilmesi, kurum veya kurulua belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastalarn huzur ve skunlarn bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek ekilde gerekletirilir ve bu konuda gereken tedbirler alnr.

Eskiehir Salk Mdrl

REFAKAT BULUNDURMA Madde 40- Muayene ve tedavi srasnda hastaya yardmc olmak zere; mevzuatn ve kurum imkanlarnn elverdii ve hastann salk durumunun gerektirdii lde, tedaviden sorumlu olan tabibin uygun grmesine bal olarak, refakati bulundurulmas istenebilir. Bu hakkn nasl ve ne zaman kullanlaca ve bu konuda alnacak tedbirler, salk kurum ve kuruluunun alma usul ve esaslarn gsteren mevzuatla ayrca dzenlenir.

Eskiehir Salk Mdrl

HZMETN SALIK KURUM VE KURULUU DIINDA VERLMES Madde 41- Hastalar, u hallerde salk hizmetlerinden bulunduklar yerlerde de faydalanabilirler: a) Koruyucu salk hizmetlerinin verilmesinde,

b) Tbbi sebeplerden dolay salk kuruluuna bizzat gidilemeyen veya gtrlemeyen hallerde,

c) Tabii afetler gibi olaanst hallerde. Hizmetin salk kuruluu dnda verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlk tarafndan ayrca dzenlenir.

Eskiehir Salk Mdrl

SEKZNC BLM Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yollar

MRACAAT, KAYET VE DAVA HAKKI Madde 42- Hastann ve hasta ile ilgili bulunanlarn, hasta haklarnn ihlali halinde, mevzuat erevesinde her trl mracaat, ikayet ve dava haklar vardr.

Eskiehir Salk Mdrl

SALIK KURUM VE KURULULARININ SORUMLULUU Madde 43- Hasta haklarnn ihlali halinde, personeli istihdam eden kurum ve kurulu aleyhine maddi veya manevi veyahut hem maddi ve hem de manevi tazminat davas alabilir. Ancak, aleyhine dava alacak merciin kamu kurum ve kuruluu olmas halinde;

Eskiehir Salk Mdrl

a) 2577 sayl dari Yarglama Usul Kanunu'nun 12 inci maddesine gre; hakkn bir idari ilem dolays ile ihlal edilmesi halinde ilgililer, dorudan doruya tam yarg davas veya iptal ve tam yarg davalarn birlikte aabilecekleri gibi ilk nce iptal davas aarak bu davann karara balanmas zerine dava ama sresi ierisinde tam yarg davas aabilirler.

Eskiehir Salk Mdrl

b) Ayn Kanun'un 13 nc maddesi uyarnca, zarar verici eylemin renildii tarihten itibaren en ge bir yl iinde maddi ve manevi tazminat olarak istenilen tazminat miktar ayr ayr gsterilerek, idareye mracaat edilmesi ve talebin aka veya zmnen reddi halinde kanuni sresi iinde idari yarg mercilerinde dava almas gerekir.

Eskiehir Salk Mdrl

DEVLET MEMURU VEYA DER KAMU GREVLS PERSONELN SORUMLULUU Madde 44- hasta haklarnn fiilen kullanlmasna mani olan veya bu haklar baka ekilde ihlal eden personelin, cezai, mali ve inzibati sorumluluklarnn tamam veya bunlardan bir ksm doabilir. Birinci fkrada belirtilen sorumluluklar haricinde, ihlalin durumuna gre, personeli istihdam eden kurum ve kurulu tarafndan personel hakknda uygulanacak idari tedbir ve meyyideler sakldr.

Eskiehir Salk Mdrl

KAMU PERSONELNN SORUMLULUUNU TESPT USUL Madde 45- Kamu kurum ve kurulularnda grevli personelin, hasta haklarn ihlal eden fiil ve halleri, ikayet halinde veya idarece kendiliinden tespit edildiinde, hadisenin takibi, soruturulmas ve gerekirse meyyideye balanmas iin dorudan valiliklerce Bakanlk veya personelin grevli olduu kurumlar tarafndan mfetti yada muhakkik grevlendirilir.

Eskiehir Salk Mdrl

KAMU PERSONEL HAKKINDAK MEYYDELER Madde 46- Hasta haklarnn Devlet memuru veya dier kamu grevlisi personel tarafndan ve grevleri srasnda herhangi bir ekilde ihlali halinde uygulanacak meyyideler unlardr:

Eskiehir Salk Mdrl

a) Kamu grevlisi olan personelin fiilinin niteliine gre, soruturmac tarafndan hakknda disiplin cezas teklif edilmi ise, mevzuatn ngrd disiplin cezalar yetkili amir veya kurullarca usulne gre takdir edilir.

Eskiehir Salk Mdrl

b) Hak ihlali ayn zamanda ceza hukukuna gre su tekil ettii takdirde, memur olan personel hakknda, Memurin Muhakemat Hakknda Kanunu Muvakkat hkmlerine gre yaplan soruturma sonucunda mahkeme karar verilir ise, dosya cumhuriyet basavcl'na gnderilerek ceza davas almas ve bylece personel hakknda fiiline uygun bulunan cezai meyyidenin tatbiki salanr.

Eskiehir Salk Mdrl

c) Anayasa'nn 40 nc maddesinin ikinci fkras, 129 uncu maddesinin beinci fkras ve 657 sayl Devlet Memurlar Kanunu'nun 13 nc maddesi ve ilgili dier mevzuat uyarnca, memurlarn ve dier kamu grevlilerinin hukuki sorumluluu dorudan doruya memur aleyhine alacak dava yolu ile gerekletirilemez. Dava, 43 nc maddede gsterilen usule gre, ancak idare aleyhine alabilir. Bu personelin hukuki sorumluluunun domas, idare aleyhine alacak dava neticesinde tazmin karar verilmesine baldr.

Eskiehir Salk Mdrl

Kamu grevlisi personelin verdii zarar, mahkeme karar zerine idare tarafndan tazmin edildikten sonra, msebbibi olan sorumlu personele rc edilir. d) Kamu grevlisi personelin mesleklerini resmi grevleri dnda serbest olarak icra etmekte iken iledikleri fiillerden dolay haklarnda 47 inci maddeye gre ilem yaplr.

Eskiehir Salk Mdrl

KAMU GREVLS OLMAYAN PERSONELN SORUMLULUU

Madde 47- Hasta haklarnn Devlet memuru veya dier kamu grevlisi olmayan personel tarafndan herhangi bir ekilde ihlali halinde uygulanacak meyyideler unlardr:

Eskiehir Salk Mdrl

a) Kamu grevlisi olmayan personel; haklar ihlal edilen hastann, dorudan ikayeti zerine veya bu fiillerin baka ekilde tespiti halinde, Bakanlk veya baka kurum ve kurulular tarafndan yaplan bildirim zerine, zel kanunlarna gre kurulmu olan kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular, haysiyet divanlarnca disiplin cezalar ile cezalandrlabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

b) Kamu grevlisi olmayan personel hakknda, ceza hukukuna gre su tekil eden fiilleri sebebiyle cezai meyyideler tatbik edilmesi, genel hkmlere gre dorudan doruya cumhuriyet savclklarna yaplacak ihbar veya ikayet yoluyla gerekletirilebilir.

Eskiehir Salk Mdrl

c) Kamu grevlisi olmayan personelin hasta haklarn ihlallerinden doan hukuki sorumluluklar, genel hkmlere gre dorudan doruya kendilerine veya bunlar altran kurum ve kurululara kar veya hem kendilerine ve hem de altranlara kar birlikte dava alabilir.

Eskiehir Salk Mdrl

DOKUZUNCU BLM Son Hkmler KURUM VE KURULU YETKLLERNN GREV Madde 48- Salk kurum ve kurulularnn yetkilileri; bu Ynetmelik'te hasta haklarnn ieriine ve ruhuna uygun olarak kullanlabilmesine yardmc olmak amac ile "hasta haklar"n bir liste, tabela veya bror haline getirerek, bunlar hastalar, personel ve ziyaretiler tarafndan kolayca okuyabilecei uygun yerlerde bulundurmak da dahil olmak zere, gereken btn tedbirleri almakla mkellef ve yetkilidir.

Eskiehir Salk Mdrl

SAKLI OLAN HKMLER Madde 49- Milli gvenliin, kamu dzeninin, kamu yararnn, genel ahlakn ve genel saln korunmas maksatlar ve kanun hkmleri ile getirilen zel dzenlemeler ve snrlamalar sakldr.

Eskiehir Salk Mdrl

YRRLK Madde 50- Bu Ynetmelik, yaym tarihinde yrrle girer.

YRTME Madde 51- Bu Ynetmelik hkmlerini Salk Bakan yrtr.