kafli 6 í mankiw
DESCRIPTION
Kafli 6 í Mankiw. Framboð, eftirspurn og aðgerðir stjórnvalda. Framboð, eftirspurn og aðgerðir stjórnvalda. Á „frjálsum“ markaði munu markaðsöflin sjá til þess að jafnvægisverð myndist og viðskipti fari fram við því verði - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Kafli 6 í Mankiw
Framboð, eftirspurn og
aðgerðir stjórnvalda
Framboð, eftirspurn og aðgerðir stjórnvalda
Á „frjálsum“ markaði munu markaðsöflin sjá til þess að jafnvægisverð myndist og
viðskipti fari fram við því verði
Þetta markaðsjafnvægi kann að vera skilvirkt, en það mun e.t.v. ekki leiða til þess að allir
kaupendur og seljendur verði jafn ánægðir.
Þess vegna er stundum gripið til, markaðsstýringar
Stjórn á markaðsverði
Af einhverjum ástæðum telja stjórnvöld að jafnvægisverðið sé ósanngjarnt gagnvart kaupendum eða seljendum.
Því grípa stjórnvöld til aðgerða og setja hámark eða lágmark á verð.
Hámarks- og lágmarksverð
Hámarksverð –er það verð sem seljendur geta í hæsta
lagi sett upp eða sem kaupendur verða í hæsta lagi að greiða.
Lágmarksverð–er það verð sem er lægsta verð sem
seljandi getur farið fram á eða sem kaupendur verða í lægsta lagi að greiða.
Hámarksverð
Þegar stjórnvöld ákvarða hámarksverð getur tvennt gerst:1 . Hámarksverðið hefur engin áhrif.
2 . Hámarksverðið hefur áhrif og leiðir til skorts.
Áhrif hámarksverðs
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
Jafnvægis-verð
Jafnvægismagn
Hámarksverð sem hefur engin áhrif
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
Hámarks-verð
PC
Hámarksverð sem hefur áhrif
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
Hámarks-Verð
PC
Hámarksverð sem hefur áhrif veldur skorti
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
PC
QS QD
Hámarksverð sem hefur áhrif veldur skorti
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
PC
QS QD
Skortur
Áhrif hámarksverðs á markaðinn
Hámarksverð sem hefur áhrif leiðir tli. . .– Skorts (þ.e. ...Eftirspurn > Framboð)
Húsnæðiskerfið á undan húsbréfakerfinu, lágir vextir ollu umframeftirspurn
– Skömmtun – Það er hægt að nota aðrar leiðir til að skammta takmörkuð gæði
Langar biðraæðir Annars konar mismunum, t.d. eftir
stjórnmálaskoðun
Lágmarksverð
Þegar stjórnvöld ákvarða lágmarksverð getur tvennt gerst:1 . Lágmarksverðið hefur engin áhrif.
2 . Lágmarksverðið hefur áhrif og leiðir til þess að of mikið er framleitt, umframframboð
Lágmarksverð sem hefur engin áhrif
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
Lágmarks-verð
PF
Lágmarksverð sem hefur áhrif
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
Lágmarks-verð
PF
Áhrif lágmarksverðs á markaðinn
Stjórnvöld ákvarða lágmarksverð til að koma í veg fyrir að markaðsöflin framboð og eftirspurn geti ákvarðað jafnvægisverð og –magn.
Markaðsverð getur ekki fallið niður fyrir lágmarksverðið. Þess vegna getur myndast umframframboð við lágmarksverð, framboðið er meira en það myndi vera ef markaðurinn fengi að ráða.
Lágmarksverð sem hefur áhrif skapar umframframboð.
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
PF
QS QD
Lágmarksverð sem hefur áhrif skapar umframframboð.
Framboð
Eftirspurn
Verð
Magn
PE
QE
PF
QS QD
Umfram- framboð
Áhrif lágmarksverð á markaðinn
Lágmarksverð sem hefur áhrif leiðir til. –Offramboðs (i.e. Framboð > Eftirspurn)
–Önnur atriði en verð eru notuð til að koma vörunum út. T.d. reynt að höfða til kyns kaupenda, þjóðernis, ættartengsla o.s.frv.
–Dæmi: Lágmarkslaun Verðlagsráð landbúnaðarins
Skattar! Skattar! Skattar! Hver er tilgangur stjórnvalda með
skattheimtu.–Verða ríkisvaldinu út um tekjur
–Hafa áhrif á dreifingu gæða
Skattar! Skattar! Skattar! Hver greiðir skattinn sem lagður er á vöru
eða þjónustu? Kaupandinn eða seljandinn? Hvernig er skattbyrðinni skipt milli
kaupanda og seljanda? Þegar skattur er lagður á vöru leiðir það til
þess að minna er selt af vörunni en ella; jafnvægismagnið lækkar. Markaðurinn fyrir þessa vöru dregst því saman og annað hvort framboðs- eða eftirspurnarlínan hliðrast til.
Skattar: Áhrif
Skattar draga úr viðskiptum á
markaði. Það magn sem selt er verður lægra en áður en
skatturinn var lagður á. Kaupendur og
seljendur skipta með sér skattbyrðinni.
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
Jafnvægi
fyrir skatt
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
Að mati seljandans hliðrast eftirspurnar-
línan niður þegarskatturinn er lagður á.$1.80
600
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
$2.30
600
En kaupandanum sýnist sem verðið
hafi hækkað$1.80
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
$2.30
600
Skatturinn hækkarverð vörunnar og
dregur úr eftirspurn$1.80
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
$2.25
600
Og skatturinn lækkar þá fjárhæð
sem rennur í vasa seljanda.
$1.75
Skattar: Áhrif skattheimtu
S1
$2.00
800
D1
$2.25
600
Skatturinn gerir hagbæði kaupenda og
seljenda verri.$1.75
Skattbyrði. Hver ber skattinn?
Ríkisvaldið leggur skatt á vöru. Hvaða áhrif hefur það í för með sér?
Hver eru áhrifin á seljanda og kaupanda?
Áhrifin ráðast af framboðs- og eftirspurnarteygni.
Skattbyrði. Hver ber skattinn?
Sá aðili sem hefur lægri verðteygni ber skattinn.
Teygni og skattar
Því óteygnari sem teygni eftirspurnar er og því teygnari sem teygni framboðs er því hærri hlutur af skattinum lendir á neytendum.
Því teygnari sem teygni eftirspurnar er og því óteygnari sem teygni framboðs er því hærri hlutur af skattinum lendir á seljendum.
Teygni og skattar:Óteygin eftirspurn og teygið framboð
Framboð
Eftirspurn
$2.00
250
Teygni og skattar:Óteygin eftirspurn og teygið framboð
S1
Eftirspurn
S2
Skattur
$2.00
$2.15
200 250
Teygni og skattar:Óteygin eftirspurn og teygið framboð
S1
Eftirspurn
S2
Skattur
$2.15
$2.00$1.95
200 250
Skattbyrði seljenda
Teygni og skattar:Óteygin eftirspurn og teygið framboð
S1
Eftirspurn
S2
Skattur
$2.15
$2.00$1.95
200 250
Skattbyrði neytenda
Framboð, eftirspurn og stjórnvöld Tvenns konar kraftar stjórna
hagkerfinu–Markaðsöflin framboð og eftirspurn–Lög sem stjórnvöld setja
Verðlagshöft og skattar eru á mörgum mörkuðum–Hámarksverð–Lágmarksverð–Skattar