junio 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_ap_20130615.pdf ·...

32
TAMAN YATJJATA ˜ NATAKI AGOSTO 5-11 Jehov ´ a Diosajj kunjam Diosas uk wali askit u ˜ njapjja ˜ n ¨ ani 7 JANA ˙ 69, 89 QOCHUNAKA AGOSTO 12-18 Jehov ´ a Diosajj taqe kun chuririwa ukat amuytiriwa 12 JANA ˙ 22, 110 QOCHUNAKA AGOSTO 19-25 Jehov ´ a Diosajj janiw jaytjasir ¨ ıkiti ukat juchanak pampachiriwa 17 JANA ˙ 63, 77 QOCHUNAKA AGOSTO 26–SEPTIEMBRE 1 Jehov ´ a Diosan cheqa ˜ nch ¨ awip taqe chuym katoqasipjja ˜ n ¨ ani 24 JANA ˙ 120, 64 QOCHUNAKA 34567 JUNIO 15, 2013

Upload: trandung

Post on 01-Feb-2018

247 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

TAMAN YATJJATA˜

NATAKI���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

AGOSTO 5-11

Jehova Diosajj kunjamDiosas uk wali askitunjapjjanani7 JANA ˙ 69, 89 Q�OCHUNAKA

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

AGOSTO 12-18

Jehova Diosajj taqekun chuririwa ukatamuyt�iriwa12 JANA ˙ 22, 110 Q�OCHUNAKA

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

AGOSTO 19-25

Jehova Diosajjjaniw jaytjasirıkitiukat juchanakpampachiriwa17 JANA ˙ 63, 77 Q�OCHUNAKA

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

AGOSTO 26–SEPTIEMBRE 1

Jehova Diosancheqanchawiptaqe chuymkatoqasipjjanani24 JANA ˙ 120, 64 Q�OCHUNAKA

34567JUNIO 15, 2013

Page 2: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

Yatiyanataki sat revistajj Oraqpachan Bibliat yaticha-nataki wakichatawa, yanapt�an munirinakan chura-winakapampiw uka yatichawejj apasi. Janiw aljasi-napakiti. Jisk�a t�aqanakajja Qullan Arunaka, 1992,Bibliata apst�atawa, jan ukhamakanejja qhanancha-siniwa. Kawkhantı MT letranakampi qhananchaskejja

Machaka Testamento Bibliata apst�atawa (uka Biblia-nakatjja aka revistan kunjam qellqatakitı ukham qell-qaqatawa). Ukat kawkhantı NM letranakampi qhanan-chaskejja Traduccion del Nuevo Mundo de las SantasEscrituras (con referencias) espanol aruta apst�atara-kiwa.

Yatiyanataki sat revistajja, pay kutiw phajjsin mistuukat Associacao Torre de Vigia de Bıblias e Tratadosjupanakan luratawa. Sede e grafica: Rodovia SP-141,km 43, Cesario Lange, SP, 18285-901, Brasil. Dire-tor responsavel: Augusto dos Santos Machado Filho.� 2013 Watch Tower Bible and Tract Society ofPennsylvania. Todos los derechos reservados.Brasilan lurata.

34567�Junio 15, 2013

Vol. 134, No. 12 Semimonthly AYMARA

TAMAN YATJJATA˜

NATAKI��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

ˇ Jehova Diosajj kunjam Diosas uk wali askitunjapjjanani

ˇ Jehova Diosajj taqe kun chuririwa ukat amuyt�iriwaˇ Jehova Diosajj janiw jaytjasirıkiti ukat juchanak

pampachiriwaJehova Diosajj munasirıtapa, taqe kunsa cheqapar unjirıtapa,yatinanıtapa ukat wali ch�amanıtapwa yattanjja. Aka kimsa ya-tichawinjja, Jupajj kunjam Diosakitı ukanakat jan anch amtk-tan ukanakatwa yatjjataskanani. Ukat aka jiskt�anakaruw qha-nanchaskanani: ¿kamsans muni? ¿ Jehova Diosajj kunjamsukham Diosatap unacht�ayi? ¿Kunsa Jupat yateqassna?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

ˇ Jehova Diosan cheqanchawip taqe chuymkatoqasipjjananiJehova Diosajj jaqenakjjarojj kunja munananisa uka toqetamuyt�aykasajja, Jupajj ‘sanu lurirjamawa’ sasaw Bibliajj qha-nanchi (Isa. 64:8). Nayra maranakan kunjamtı Jehova Diosajjsanu lurirjamajj markanakjjaru ukat jaqenakjjar apnaqkanaukat kunsa yateqsna ukwa aka yatichawejj amuyt�ayistani.Ukat Jehova Diosamp jichhurunakan apnaqayasinajj kunjam-sa yanapt�istu ukwa yatjjatarakinani.

YAQHA YATICH¨AWINAKA

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

3 Jehova Diosar ist�asajj walja bendicionanak katoqta��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

22 Aka revista liyt�irinakan jiskt�awinakapa��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

29 Irpir chuyman jilatanaka, ¿“qarjata, jan ch�amanisarnaqasipki” ukanakarojj ch�amancht�apjjatati?

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

32 ¿Jumajj amttati?

ALEMANIANAYR

¨IR JANA: Francfort (Alemania)

markanwa ma plasan Bibliat yatiya-sipki� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

MARKACHIRINAKA

81.751.600JEHOV

´A DIOSAN QHANA

˜NCHIRINAKAPA

162.705BIBLIAT YATEQERINAKA

74.466JESUSAN JIW

¨AWIP AMTIRINAKA (2012)

265.407

AKA 25 QHEPA MARANAKANJJA, ¿ALE-MANIA MARKAN UTJKI UKA SUCURSALANQAWQHA LIBRONAKAS LURASIWAYI?(MILLONANAKAT JAKT�ATAWA)

20

15

10

5

02010

2005

2000

1995

1990

1985

Page 3: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

TATAJAJJ alt�at chuymani ukat wali irnaqt�ir jaqenwa. Kunatıcheqaki ukwa munirına, ukatwa 1953 maran Biblian yaticha-winakap ist�kana ukhajj jank�aki iyaw sana. Ukhat uksarojjkuntı yateqkana uk wawanakapar yatichanatakejj ch�amacha-sipunınwa. Qalltanjja, catolica religionan costumbrenakapjaytanajj mamajatakejj ch�amanwa, ukampis juk�at juk�atwaBiblian cheqa yatichawinakapar iyawsjjana.

Awk taykajatakejja, nanakar Bibliat yatichanajj ch�amakın-wa, kunattejj mamajajj janiw sum liyt�asirıkanti, tatajasti urujornalaw yapun irnaqerına. Awisajja, wali qaritatap laykojjyatichkasaw ikjawayjjeri. Ukampis ch�amachasitapajj janiwinamayakanti. Ukat jilır wawjamajj nayaw kullakajaru ukatpa jilajar yatichasin yanapt�ayata. Ukat jupanakamp parlka-sajja, kuntı tatajajj amtayapjjapunirıtu ukanakatwa parlap-jjayata: Noe chachajj familiapar wal munasitapjja Diosar is-t�asaw unacht�ayana sasaw tatajajj sirına. ¡Noen sarnaqawi-pajj nayatakejja wali sumapunınwa! Ukat familjamajj jan-k�akirakiw Tantachasin Utar saran qalltawayapjjta, Rosetodegli Abruzzi (Italia) markaru, uka markajj Adriatico lamarqota jak�ankiwa.

Mamajampiw 1955 maran nayrır jach�a tantachawir sarta,ukhajj 11 maranikıskayatwa. Ukar saranatakejja, qollunakwapasapjjta ukat Inti jalant toqeruw Roma markakam puripjjta.Ukanwa jach�a tantachawejj apasına. Ukhat aksarojj ukhamtantachawinak wali askit unjta.

Nayajj 1956 maran bautisasta ukat jank�akirakiw precur-sorjam irnaqt�an qalltta. Ukat 17 maranıyata ukhaw precursorespecialjam Latina markar khithapjjetu. Uka markajj Romamarka aynach toqenkiwa, utajat niya 300 kilometronak sara-nankiwa. Uka markajj machaqakınwa ukat mayninakajj kam-sapjjakitanisa sasin janiw khitis llakiskanti. Precursora ma-sijampejj Bibliat apst�at walja qellqatanakwa jaqenakar jaytap-jjerıta, ukajj wali kusiskanakchınsa, awk taykajampinwal mu-nirıta, kunattejj tawaqetakıskayatwa. Ukhamakchınsa, kuntıakar khitanisajj sapkitana ukarjam luranwa munayata.

Ukatjja, “Winay Suma Yatiyawinaka” sat Walja Mar-kanakat Jach�a Tantachawejj 1963 maran apaskana ukan

SARNAQ¨AWI

Jehova Diosarist�asajj waljabendicionanakkatoqtaELISA PICCIOLIKULLAKAN ARSUTAPARJAMA

“¿Noe chachajj wali yateqaskayajjaya? JupajjJehova Diosarojj ist�apunınwa ukat familiaparusmunasirakınwa. Ukat arcar mantapjjatapatwa UmaJuiciot qhespiyasipjjana” sasaw tatajajj sirına.

JUNIO 15, 2013 3

Page 4: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

4 YATIYA˜

NATAKI

wakichasinapatak yanapt�anajatakiw Milan mar-kar khithapjjetu. Ukanjja, walja jilat kullakana-kampiw irnaqt�ayata. Florencia markat jutiri PaoloPiccioli jilatajj jupanak taypinkarakınwa. Uka tan-tachawit payır urunjja, jupajj taqe chuymaw solte-ro sarnaqan toqet arst�ana. “Uka jilatajj janipuniwcasaraskaniti” sasaw lup�iyata. Ukampis qhepatjja,carta toqew qellqasipjjayata ukat pachpa amtanip-jjataja, Jehova Diosar wal munasipjjataja ukat Ju-par ist�an munapjjataj amuyasipjjta. Ukat 1965 ma-ranwa jaqechasipjjta.

TATAKURANAKAMP PARLAPJJATAJATunka maranakaw Florencia markan precursor

regularjam irnaqt�awayta. Kunjamsa tamajj jiltawa-yi uk unjanajj wali kusiskanapunınwa, yamas wayntawaqonakan nayrar sartapjjatap unjanaw juk�am-pi kusiskananjja. Jupanakampısajj Biblia toqet parl-t�asasa jan ukajj kusist�ananakansa wali sumpunwajikjjatasipjjayata. Paolojj jupanakamp pelot anatirsarapunirınwa, ukat nayajj chachajampınsa munk-chiyatjja, tamankir wayn tawaqonakasa ukat fa-milianakasa jupanakampınatak tiempo apst�asinapwakisitap amuyarakiyatwa.

Uka maranakan qawqhanirus Bibliat yatichapjja-yata uk wali kusisitaw amtasta. Bibliat yateqerina-kajat maynırejj Adriana satanwa, jupajj kuntı yateq-kan uk pa familiaruw yatiyatayna. Uka familiana-

kajja, ma sacerdotempiw Diosajj kimsa diosanakatmayar apthapitawa ukat almajj janiw jiwkiti siskiuka yatichawinakat parlan amtapjjatayna. Uka tan-tachawirojja, wali aytat kimsa tatakuranakaw jutap-jjana. Jupanakajj janiw Bibliarjam qhananchapkan-ti ukat janirakiw amuyanjamakansa. Ukjja, Bibliatyateqerinakajj jank�akiw amuyapjjana. Uka tanta-chawi qhepatjja, uka familiatjja tunka phesqaniwJehova Diosan Qhananchiripajjapjjana.

Jichhurunakanjja, janiw ukham yatiyjjapjjti.Ukampis uka tiemponjja, walja kutiw Paolojj ta-takuranakampi ukham tantachasirına ukat jupana-kamp Bibliat parlanatakejj sumawakicht�atajjanwa.Ma kutejja, walja jaqenak nayraqatanwa ukhamparlasipkana. Ukat uka tantachawir saririnakatma qawqhanirojj jan wali amtampi jiskt�apjjanapa-takiw amtayapjjatayna, ukajj qhanaw amuyasına.Ukampis kuntı tatakuranakajj jan suyapkana ukawpasana. Tantachasirinakat maynıriw akham jisk-t�ana: religionanakan politicar mitisipjjanapajj wa-likıskpachati sasa. Ukham jiskt�atajj tatakuranakajjjan walinwa unjasipjjana. Ukat ma akatjamatwa lu-sajj jiwt�jjana ukat uka tantachawjja yaqha uruta-kiw jitt�ayasjjana. Ukjja tatakuranakaw wakichap-jjatayna, janitı tantachawejj kunjamtı munktanukarjamakani ukhaw luz jiwt�ayanani sasaw am-tapjjatayna, uk ma qawqha maranak qhepatwa ya-tipjjta.

Jaqechasipkta uka uru Wayn tawaqonakampınajj nanakatakejj wali askınwa,ukat Paolojj jupanakampiw pelot anatirına

Page 5: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

YAQHA LUR¨AWINAKA KATOQAPJJTA

Paolomp 10 maranak jaqechatapkayata ukhawtamanak tumpt�irjam irnaqt�apjjasmati sasin jisk-t�apjjetu. Ukar iyaw sanajj ch�amakınwa, kunatejjchachajajj ma suma trabajonınwa. Ukampis Dio-sar mayisisa ukat sum lup�ikipt�asajj iyaw sapjjt-wa. Qorpachapkitana uka familianakampejj walisum pasapjjerıta. Jupanakampiw arumanakajj Bi-bliat yatjjatapjjerıta, ukatjja Paolow wawanakarojjtareanakap lurapjjanapatak yanapt�irına, matema-tica toqetwa juk�amp yanapt�irına. Jupajj wal liyirı-na ukat kuna aski yatichawinaksa jan ukajj ch�a-mancht�kir arunak jikjjatirına ukhajja, wali kusi-sitaw awist�apjjerıtu. Ukat jila partejja, lunesana-kaw Jehova Diosan Qhananchirinakapajj jan utjkiuka markanakar yatiyir sarapjjerıta, ukat kuna ars-t�awtı uka arumajj arst�asinapakana ukar jutapjja-napatakiw jawst�apjjerıta.

Pa marakiw tamanak tumpt�irjam irnaqasipkaya-ta, ukhaw Roma markankir Betelan servinatak in-vitt�apjjetu. Paolojj Departamento de Asuntos Le-gales ukanwa irnaqana, nayajj Departamento deRevistas ukanaraki. Ukan yatinoqtanajj ch�amakın-wa, ukampis taqe chuymaw ist�asirın munapjjayata.Kunjamsa Betel Utan jiljjattasipkakına ukat Italiamarkansa Jehova Diosan Qhananchirinakapajj jil-jjattaskana uk unjanajj wali kusiskananwa. Ukha-marusa, uka maranakanwa Jehova Diosan Qhanan-

chirinakapajj leyinakarjam unt�atajjapjjana. Bete-lan irnaqt�asajj wali kusisitaw jikjjatasipjjayata.

Uka tiemponjja, wila toqet kuntı amuyktanukajj Italia markan unt�atajjanwa. 1980 qallta ma-ranakanjja, ma chacha warmiruw tribunalar apap-jjana, jupanakaw phuchhaparojj wila jan uchaya-sin jiwayapjje sasaw k�arintapjjana. Ukampis phu-chhapajj wilan usunıtapatwa jiwana, uka usjja Ita-lia markansa ukat uka jak�ankir markanakansawawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj abogadonakampiyanapt�apjjana. Ukat ma tratadona ukat ¡Despertad!ma revistanwa, kunjamsa cheqpachapuni ukajj pa-sana ukat Bibliajj kamsis wila toqetjja uk jaqena-kar qhananchana. Uka phajjsinakanjja, Paolojj 16horanakaw jan samart�as irnaqana. Ukat kuntı lu-rirjamakayat ukampiw yanapt�ayata.

JAK¨AWINAKAJAJJ JANIW PACHP

¨AJJETI

Nanakajj 20 maranak jaqechatapkayat ukhawkuntı jan suyapkayata ukajj pasapjjetu. Amuya-tajj usur jaqjamakıtwa siskayata ukhajja, nayajj41 maranejjayatwa ukat Paolojj 49 maraniraki. Sa-puru qellqasirıkana ukarojja, akham sasaw qellq-t�asına: “Mayisıwi: Ukatı cheqachejja, Jumar sapu-ru loqtasipkakinajataki, yupaychawin jan aynach-t�anataki ukat suma awk taykjam luratanakajam-pi wawar yatichanatak yanapt�apjjeta. Taqe kunat

Kuntı Betelan lurkana ukjja, Paolojj wali askitwaunjana “Awkijaw wali suma amigojajja” sasaw Ilariajj sirına

Page 6: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

sipansa kuntı pasır 30 maranakan jilat kullakanaknayraqatan siskayata uk ma juk�aksa phoqhan ya-napt�ita” sasa. Uka mayisıwipsa ukat nayan mayisı-wijsa Jehova Diosajj ist�apjjetuwa.

Ilaria phuchhajajj nasjjana ukhat aksarojj ja-kawinakajajj janiw pachpajjanti. Awisajj aynach-t�ataw jikjjatasipjjerıta kunjamtı Proverbios 24:10qellqatan “t�aqhesina horasantejj mayjt�asıta uka-pachajja, juk�a ch�amanikiwa jikjjatasjjata” siskiukhama. Ukampis nanakkamaw yanapt�asipjjaya-ta, uk luranajj kunja askisa uk sum yatipjjayata.

Diosatak sapur irnaqt�iri awk taykanısajj wal ku-sista sasaw Ilariajj saraki. Jupajj munasita ukatsuma unjataw jikjjatasına. Urunakajj nayaw unjirı-ta ukat arumanakajj Paolow jupamp anatiri ukattareanak luranapatakis yanapiri. Ukat yanapt�antukuyasajja, awisajj paya jan ukajj kimsa horaska-maw trabajop tukuyankam irnaqeri. Ilariajj akhamsirınwa: “Awkijaw suma amigojajja” sasa.

Diosat jan jitheqtanapatakejj sapa kutiw Ilariarcheqanchapjjerıta, awisajj qhana arumpiw che-qanchapjjerıta. Ma kutejja, amigapampi anatka-saw jan wal lurana. Ukham luratapajj kunatsa janwalıkana uk Bibliampiw qhanancht�apjjta ukat na-nakan unjkataw amigapat perdon mayisına.

Awk taykapan Diosar taqe chuyma yupaychap-jjatapat Ilariajj wal yuspari. Jichhajja, jupajj jaqe-chatajjewa ukat Jehova Diosar ist�anasa ukat ewjj-t�aparjam sarnaqanas kunja askisa uk sum amuyi.

LLAKINAKAN JIKJJATASISASIST�APJJAPUNTWA

Paolojja, 2008 maranwa canceranıtap yatisına.Qalltanjja, usupat waliptjjaniw sanjamanwa, ukatjupajj nayar wal ch�amancht�itana. Kawkhantı sumqollapki uka doctoranakwa thaqhapjjta. Ilaria wa-wajampejj walpun oracion mayisipjjayata ukatJehova Diosaruw kuna jan walt�awinak paskaspaukar saykatanatak yanapt�a mayisipjjayata. Ukha-makchınsa, 2010 maran chachajajj jiwjjana ukha-jja, wali llakitaw qheparapjjta. Jupajj wali ch�a-mani ukat kun luranatakis jank�akınwa, ukampisjuk�at juk�atwa q�al aynacht�awayi. Kuna askinaktı45 maranakan jupamp lurawayapkta ukanak am-tanajj wal chuymacht�itu. Qawqhtı lurirjamapka-yat ukarjamaw Jehova Diosatak irnaqt�awayapjjta,Diosajj ukanak janiw armaskaniti. Kunjamtı Juan5:28, 29 qellqatajj siski ukarjamaw Paolon jaktani-nap taqe chuyma suyt�askta.

Chuymajanjja, Noen sarnaqawipat wal yatjja-tan munir jisk�a wawakiristsa ukhamwa amu-yasiskakta. Jehova Diosajj kun luram sischita-niy ukar ist�askakinwa amtawayta. Kuna jan wal-t�awinakasa, munat familiar chhaqhayasinasa janukajj kuna ch�ama lurawinakasa, kuna bendicio-nanaktı Jehova Diosajj churkistu ukampejj ja-niw kunakisa. Diosar ist�anajj wali wakiskiripuni-wa, ukajj cheqaskapunitapjja naya pachpaw unja-wayta.

“Chuymajanjja, Noensarnaqawipat walyatjjatan munir jisk�awawakiristsa ukhamwaamuyasiskakta. JehovaDiosajj kun luramsischitaniy ukar ist�as-kakinwa amtawayta”

Page 7: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JEHOV´

A Diosajj kunjam Diosakitı uka toqet lup�isajja,¿kunjam Diosaw sistansa? Akham sistanwa: “Munasiri-wa, taqe kunsa cheqapar unjiriwa, yatinaniwa ukat walich�amaniwa” sasa. Ukampis janiw ukanakak sisksna-ti, ma 40 jilanakwa sissna, ukat uka toqenakatjja, Bi-bliat apst�at qellqatanakanwa qhananchasiwayi. Bibliatsapaki jan ukajj familiamp yatjjatasajja, kunjam Diosa-kitı uk juk�ampinakwa yatjjatsna. ¿Uk yatjjatanajj kuna-nakansa yanapt�istaspa? Kuntı yateqktan ukanakar waliaskit unjasajja, juk�ampiw Jehova Diosar jak�achastan-jja ukat Jupjam chuymanınwa munaraktanjja ( Jos. 23:8;Sal. 73:28).

2 Ukhamajja, ¿wali “askit unjanajj” kamsans muni?Kuntı askit unjktan ukajj qawqha valoranisa uk sumamuyana san muni. Ukampis juk�at juk�atwa ukhamunjsna. Uk amuyt�anatakejj manq�at parlt�anani. ¿Kunja-matsa ma jan unt�at manq�ajj jiwasatak sumaspa? Nayra-qatjja, mukt�anasawa ukatjja mallt�anasawa, ukjjarustijiwasaw phayanasa. Jehova Diosajj kunjam Diosas ukwali askit unjanatakejj ukhamarakiw nayraqat sapa ma-yat sumpach yatjjatanasa ukat amuyt�anasa, ukjjarustiukarjamaw sarnaqanasaraki (Efe. 5:1). Aka yatichawi-sa ukat akjjar jutki uka pa yatichawisa, Jehova Diosajjkunjam Diosakitı uk jan anch amtktan ukanak askit un-janasatak wakichatawa. Ukatjja, Jehova Diosajj kunjamDiosakitı uk sapa mayat yatjjatasajj aka jiskt�anakaruwqhanancht�askanani: ¿kamsans muni? ¿ Jehova Diosajjkunjams ukham Diosatap unacht�ayi? ¿Kunsa Jupat ya-teqassna?

1. 1) ¿Kunjam Diosatapsa cristianonakajj Jehova Diosat yatjjatapjjas-pa? 2) ¿Uka toqet yatjjatanajj kunjamsa yanapt�istaspa?2. 1) Jehova Diosajj kunjam Diosakitı ukjja, kunjamsa wali askit unjs-na uk ma unacht�awimp qhanancht�am. 2) ¿Kunsa yatjjataskanani?

JEHOV´

A DIOSAJJ KUNJAMDIOSAS UK WALI ASKITU

˜NJAPJJA

˜N

¨ANI

“Jumanakajj Diosanmunat wawanaka-papjjtawa, jupajjkunjamakitejjukhamapjjarakimaya.”(EFE. 5:1)

¿KAMSASASQHANA

˜NCHT�ASMA?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jehova Diosajj kunjam Diosakitıukjja, ¿kunjamsa wali askit unja-tas unacht�aysna?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿ Jak�achaskay ma jaqejjkunjamasa?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Kunjamsa Jehova Diosat janyaqhachan yateqassna?

7

Page 8: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

8 YATIYA˜

NATAKI

JEHOV´A DIOSAROJJ KHITIS JAK�ACHASIKISPAWA

3 ¿ Jak�achaskay ma jaqejj kunjamasa? Parl-t�atas sum ist�i, wali suma qona arunakam-piw parlt�i, ukat taqenirus wal sum katoqt�a-raki. Ukham jaqetapjja, arsutapana, luratapa-na, unnaqapana ukat yaqha ukhamanakatwaunacht�ayi.

4 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj jak�achaskaya-tap unacht�ayi? Jupajj taqe kun Lurirıkchi-sa, nayar mayisipjjeta sistuwa ukat mayisita-nakas ist�anatakisa yanapt�anatakis jank�aki-wa (Salmo 145:18; Isaıas 30:18, 19 liyt�asina-pawa). Juparojj jan ajjsart�asaw kuna ratusaukat kawkhansa mayisiksna. Ukat sum ist�i-tani sasaw taqe chuyma mayissna (Sal. 65:2;Sant. 1:5). Jehova Diosajj kunja jak�achaska-yasa ukjja, Bibliajj jaqen amuyt�kanwa walisum qhananchi. Amuyt�anani, salmonak qell-qer Davitajj akham sanwa: “Tatitojj aski ja-qenakaruw imaski” ukat “kupi ampara[pam-pi]sti janiw antutnukki[s]tuti” sasa (Sal. 34:

3, 4. 1) ¿ Jak�achaskay ma jaqejj kunjamasa? 2) ¿Kunjam-sa Jehova Diosajj jak�achaskayatap unacht�ayi?

15; 63:8). Ukat Isaıas profetajj Jehova Dio-sat akham sarakınwa: “Kunjamatejj ma awa-tirejj ovejanakap ant�ata jutejja, ukhamara-kiw jupajj juti, amparapar ovejanak icht�ata,ichjjarusiwa ovejanakaparojja” sasa (Isa. 40:11). Uka arunakat amuyt�anani. Kunjamtı mauwij qallojj wali munasir awatiripampi ich-jjarutakejja, ukham jikjjatasinaswa JehovaDiosajj munaraki. Cheqansa, Diosarojj khi-tis jak�achasikispawa. ¿Kunjamsa Jupat yate-qassna?

¿KUNJAM¨APJJA

˜NAPAS

IRPIR CHUYMANINAKAJJA?5 Diosan arunakap wali kusisita yatiyi-

ri jilat kullakanakaruw walja markanakanakham sasin jichhak jiskt�asiwayi: “¿Ma ir-pir chuymanitjja kunas jumatakejj wali aske-jja?” sasa. Ukat niya taqeniw akham sapjja-na: “Jupanakar jak�achasinajj jan ajjsarkana-tapa” sasa. Cheqansa, taqeniw ukhamanasa-tak ch�amachasinasa, ukampis irpir chuyman

5. ¿Kunatsa irpir chuymaninakajj jak�achaskayapjja-napa?

“Tatitojj art�asirinakapanjak�apankaskiwa.”(Sal. 145:18)(9 t�aqa unjjatt�am)

“[Jehova] Diosamasti [...] taqe jaqeruskipkaki unjaraki.” (Deu. 10:17)(17 t�aqa unjjatt�am)

Page 9: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JUNIO 15, 2013 9

jilatanakaw juk�amp ch�amachasipjjanapa(Isa. 32:1, 2). Ma kullakajja, kunatsa irpirchuymaninakajj ukhamapjjanapa uka toqetqhananchkasajj akham sanwa: “Jupar jak�a-chasinjamani ukhakiw kunja suma jaqesa ukjupat yateqassna” sasa. ¿Uka arunakajj che-qapunıskejjaya? ¿Kunjamatsa maynejj taqe-nin jak�achaskayaspa?

6 Mayninakan jak�achaskayanatakejj may-ninakat taqe chuyma llakisitapwa unacht�a-yanapa. Kunapachatı ma irpir chuymanejjjilır jilat kullakanakata ukhamarak wayn ta-waqonakat llakisi ukhajja, jupanakar yanap-t�anatakejj kuntı lurirjamaki ukwa luri, ukatukham luratapajj taqenin amuykanawa (Mar.10:13-16). Carlos, 12 marani waynitojj akhamsiwa: “Irpir chuymaninakar Tantachasin Utapunkun jilat kullakanakar kusisita katoqt�as-kir unjanajj nayatakejj wali askiwa” sasa.Cheqansa, ma irpir chuymanejj nayajj taqe-nin jak�achaskayatwa sasakejj janiw sanapaki-ti, jan ukasti luratanakapampiw unacht�aya-napa (1 Juan 3:18). ¿Kunjamatsa ukhamatapunacht�ayaspa?

7 Ak amuyt�anani: ma jilatajj anqajj markankimsa uru ma jach�a tantachawitwa tarjetast�irkatt�ata markapar avionat kutt�asinkana.Ukat avion apnaqerin yanapiripajja, jilatantarjetapanwa ak liyt�atayna: “Reinomampistiapnaqapjjeta” sasa. Ukat uka chachajj akhamsataynawa: “Jısa, apnaqestpan. Uka toqet par-lanasawa” sasa. Ukat juk�ampjjaruw uka cha-chajj jilatamp parlt�atayna ukat revistanaksakatoqasirakitaynawa. Waljaniw ukham expe-riencianakanıtanjja. ¿Kunatsa tarjeta t�irkatatsarnaqanajj mayninakamp parlan qalltana-tak wali askejja? Kunattejj tarjeta t�irkatatak-tan ukhajja, jaqenakar akham sisksnas ukha-

6. Mayninakan jak�achaskayanatakejja, ¿kunas wakisi?7. ¿Kunatsa tarjeta t�irkatat sarnaqanajj mayninakampparlan qalltanatak wali askejja, ukat ukajj kunsa yati-chistu?

mawa: “Nayamp parlanani, kawkirus sarasktauk jiskt�ita” sasa. Ukajja, kunarutı iyawsktanuka toqet jaqenakar parlanatak jank�akıtaswaunacht�ayi. Ukhamarakiw irpir chuymanina-kajj jilat kullakanakamp parlt�anatakejj jan-k�akıpjjatap unacht�ayapjjanapa. ¿Kunjamsauk unacht�ayapjjaspa?

8 Costumbrenakajja, janiw taqe markanpachpakaspati. Ukampis kusisita ukat sumaruntt�asa jan ukajj taqe chuyma katoqt�a-saw jilat kullakanakasat cheqpachapun llaki-sitas unacht�aysna. Ukampis ¿khitisa uk lu-ran qalltanapa? Ma kutejja, apostolonaka-pamp tantacht�askasinjja, Jesusaw jupanakarjak�acht�asisin parlan qalltana sasaw Mateolibrojj qhananchistu (Mat. 28:18). Ukhama-rakiw irpir chuymaninakajj jilat kullakana-kamp parlan qalltapjjanapa. ¿Ukajj kunjam-sa jilat kullakanakar yanapt�i? Ma precurso-ra kullakajj akham siwa: “Irpir chuymanina-kajj Tantachasin Utan kusisita katoqt�apkituukat ch�amancht�kir arunakamp parlt�apjje-tu ukhajja, juk�ampiw jupanakar munasta”sasa, jupajj 88 maraniwa. Yaqha kullakajjakham sarakiwa: “Irpir chuymaninakajj tan-tachawinakan kusisit chuymampi katoqt�ap-jjetu ukajja, nayatakejj wali askipuniwa”sasa.

JILAT KULLAKANAKAMPPARLT�ASI

˜NATAKIS TIEMP APST�ASIPJJEWA

9 Jan tiemponi sarnaqsna ukhajja, janiwkhitis jiwasamp parlanatak jak�achaskistas-pati. Ukampis Jehova Diosatwa yateqassna,Jupajj “janiw jayankkiti sapaqat jiwasana-katjja” (Hech. 17:27). Irpir chuymaninakajja,tantachawi janır qalltkipana ukat tantachawi

8. ¿Kunjamasa irpir chuymaninakajj mayninakat llaki-sipjjatap unacht�ayapjjaspa, ukat ukajj kunjamsa jilat ku-llakanakar yanapt�i?9, 10. 1) ¿ Jehova Diosat kunsa yateqassna? 2) ¿Kunjam-sa irpir chuymaninakajj mayninakatak tiempo apst�asip-jjatap unacht�ayapjjaspa?

Page 10: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

10 YATIYA˜

NATAKI

tukuyatar jilır jilat kullakanakampi ukatwayn tawaqonakamp parlt�asipjje ukhawmayninakatak tiempo apst�asipjjatap unach-t�ayapjje. Ma precursor jilatajj akham siwa:“Kunjamasktsa uk ma irpir chuyman jilatajjjiskt�itu ukat arskta uk sum ist�arakitu ukha-jja, nayar wal munasitapwa amuyasta” sasa.Ukat Jehova Diosar niya 50 maranak loq-tir ma kullakajj akham sarakiwa: “Kunapa-chatı irpir chuymaninakajj tantachawi tuku-yatar nayampi parlt�anatak tiemp apst�asipjjeukhajja, wali yaqataw amuyasta” sasa.

10 Cheqas irpir chuymaninakajj walja lura-winıpjjewa. Ukampis tantachawinakanjja ji-lat kullakanakamp parlt�asinatakejj tiempoapst�asipjjanapapuniwa.

JEHOV´A DIOSAJJ JANIW KHITIRUS YAQHACHKITI

11 Jehova Diosajj janiw khitirus yaqhachki-

11, 12. 1) ¿ Jan khitir yaqhachir jaqejja kunjamasa?2) ¿Kunjamsa Jehova Diosat jan yaqhachasirın yate-qassna?

ti. Khititejj jan yaqhachki ukajj taqenirus ma-yak unji, janiw ma qhawqhaniruk sum unjki-ti ukat janirakiw khitirus jisk�achkiti. Cheqasuka kast jaqejj nayraqatjja, janiw chuymapankhitirus yaqhachkiti, ukatjja luratanakapam-piw uk unacht�ayaraki. Ukhamajja, maynejjjan yaqhachasirıkani ukhakiw taqenirus makikpak unjani. Jan yaqhachasiri sasin jaqoki-pataki uka griego arojja, “ajanunak jan amjja-siri” san muni, ma arunjja, jaqenak jan ajllirisan muni (Hech. 10:34). Jan yaqhachasirejj ja-niw suma unnaqaninakarukisa ni qollqeniru-kis jak�achaskiti, jan ukasti kunjam chuyma-nis ukaw jupatakejj taqe kunat sipansa waliaskejja.

12 Jehova Diosatwa jan yaqhachasirın ya-teqassna. Jupatakejj “taqe casta jaqes maya-k[iwa]” ukat “kuna kast jaqerus katoqakiwa”sasaw Arupan qhananchi (Hechos 10:34, 35;Deuteronomio 10:17 liyt�asinapawa). UkhamDiosatapjja, Moisesajj jakkana ukhaw qhanunacht�awayi.

13 Israelitanakajj Suma Oraqer niya man-tanampısipkana ukhajja, Zelofehad sat cha-chan phesqa phuchhanakapaw ma jan wa-lin unjasipjjana. ¿Kuna jan walinsa unjasip-jjana? Awkipaw jiwjjatayna, ukat qawqch�aoraqetı awkipat katoqanapakana uk janiw ju-panakajj katoqerjamapkanti. ¿Kunatsa? Le-yirjamajja, yoqall wawanakakiw katoqapjja-napana. Ukampis awkipajj jan yoqall wa-wanıkasaw jiwjjatayna (Num. 26:33, 52-55).¿Mayni familiaranakaparut oraq churapjjpa-chani? ¿Kunsa Zelofehad chachan phuchha-nakapajj lurapjjpachani?

14 Uka phesqa kullakanakajj Moisesanukaruw akham sasin yanap mayir sarapjja-na: “Janiw askıkiti nanakan awkejjan suti-pa chhaqtayanajja, jach�a familiapatjja jan ju-

13, 14. 1) Zelofehad chachan phesqa phuchhanakapa-jja, ¿kuna jan walinsa unjasipjjana? 2) ¿Kunjamsa JehovaDiosajj jan yaqhachirıtap unacht�ayana?

Zelofehad chachan phuchhanakapajja,Jehova Diosan jan yaqhachasirıtapwa unjapjjana

(13, 14 t�aqanak unjjatt�am)

Page 11: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

pan yoqall wawanıtap laykojja” sasa. Ukatakham sasaw achikt�asipjjana: “Nanakarustichurapjjetay ma jisk�a oraqe, awkejjan jilana-kapan taypiparu” sasa. ¿Moisesajj kunsa lu-rana? ¿Leyejj janiw kunakipansa p�akintas-kaspati sasat sispachana? Janiwa. Jan ukasti“Moisesajj Tatituruw yatiyana, uka warmina-kan mayitanakapjja” (Num. 27:2-5). ¿ JehovaDiosajj kamspachansa? Akham sanwa: “Ze-lofehad chachan wawanakapajj waliki par-lapjje. Churayamay oraqenakjja awkipan ji-lanakap taypiru, ukatsti awkipan herencia-pajj jupanakaru churatapan” sasa. Ukampisjaniw ukak siskanti, jan ukasti leyir qellqa-napatakiw Moisesar akham sana: “Kawkıri-tejj jiwjjani jan yoqall wawa jaytasa, jupanherenciapasti imill wawapan amparaparuwchuratajjani” sasa (Num. 27:6-8; Jos. 17:1-6).Ukhat aksarojja, ukhaman unjasir familiana-kajj uka leyirjamaw herencia katoqapjjana-pana.

15 ¡Jan khitir yaqhachasaw uka amtar pu-rına! Uka phesqa warminakarojja, kunjam-tı mayni israelitanakar unjkana, ukhamwaJehova Diosajj unjarakına (Sal. 68:5). Ukha-marakiw taqe yupaychirinakaparojj jan ya-qhachas unji, ukwa uka sarnaqawejj unach-t�ayistu (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).

JEHOV´A DIOSAT

YATEQASSNAWA16 ¿ Jan yaqhachasirınatakejj kunjamsa Je-

hova Diosat yateqassna? Amtanani, amuyu-san yaqhanakar jan yaqhachkanani ukhakiwtaqenir jan yaqhachasa unjanani. Nayajj ta-qeniruw mayak unjta ukat taqenimpiw sum

15. 1) ¿Kunjamsa Jehova Diosajj taqe yupaychirinakapa-ru yamas jan arjjatirinıpki ukanakar unji? 2) ¿Bibliankawkır sarnaqawinakas Jehova Diosajj jan yaqhachasirı-tap unacht�ayaraki?16. Jehova Diosat jan yaqhachan yateqasinatakejja,¿kuns lursna?

apasta sasaw amuyassna. Ukampis kunjamsayaqhanakar unjasktan uk janiw jiwas pach-pajj sum amuyasksnati. Ukhamajja, taqe-nir ma pachpakti unjasktan janicha ukjja,¿kunjamatsa yatsna? Kunjamsa jaqenakajjjupat amuyapjjana uk yatinatakejja, Jesusajjconfiykan amigonakaparuw akham sas jisk-t�asirına: “¿Khitiw sapjjetus jaqenakajj nayaJaqen Yoqaparojja?” sasa (Mat. 16:13, 14).¿ Janit jupat yateqaskaraksna? Yaqhachasirı-tanti janicha uk yatinatakejja, kawkır amigotıcheq siskistaspa ukaruw jiskt�assna. Ukam-pis uka amigotı yaqha kasta janchininakaru,jan qollqeninakarojj ma juk�a yaqhachaskak-tawa sistaspa ukhajja, ¿kamachsnasa? Ukakasta amuyunak jaytanatakejj Jehova Diosa-ruw yanap mayisinasa, ukhamat taqenir ma-yak unjanataki (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).

17 Tamanjja taqe jilat kullakanakar respe-tompi ukat munasinamp unjasaw JehovaDiosat jan yaqhachasin yateqasitas unach-t�aysna. Sanani: jiwasatı katoqt�asirıstanjja,¿khitinakatı jan jiwasjamapki, pobrepki, waj-chapki ukat ijmapki taqe ukanakarut jaws-tanjja? (Galatas 2:10; Santiago 1:27 liyt�a-sinapawa.) Diosan Reinopat suma yatiya-winakjja taqeniruw yatiytanjja, yaqha mar-kat jutirinakarus ukhamarakiw yatiytanjja.Ukat 600 jila arunakan Bibliat apst�at qellqa-tanak utjatapat wal kusistanjja. Cheqansa,¡ukhamanakatwa jan yaqhachasirıtas unach-t�aysna!

18 Jehova Diosajj jak�achaskanatapa ukatjan yaqhachasir Diosatapat lup�ktan ukhajja,juk�ampiw Jupar munastanjja. Ukat uka mu-nasinarakiw Jupat yateqasisin jilat kullaka-nakaru ukat yaqha jaqenakar sum unjanatakyanapt�istu.

17. ¿Kunjamanakatsa taqenir mayak unjatas unach-t�aysna?18. Jehova Diosajj jak�achaskayawa ukat janirakiw ya-qhachirıkiti, ¿uk kunjamsa askit unjatam unacht�ayta?

JUNIO 15, 2013 11

Page 12: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

12 YATIYA˜

NATAKI

“NIYA 35 maranakaw jaqechatajjapjjta. Chachajampejjwali sumwa unt�asipjjta. Ukhamakchisa, awisajj kunjamjaqepktı uk juk�ampi unt�asisipkaktwa” sasaw Monikakullakajj sana. Walja chacha warminakasa ukat amigo-nak puras ukhamarakwa jikjjatasipjje.

2 Niyas taqeniw khitinakarutı wal munasktan ukana-kar sum unt�an muntanjja. Ukampis taqe amigonakatsipansa, Jehova Diosar unt�anaw juk�ampi wakiskirejja.Cheqas kunjamakitı Jupajj uk janiw taqpach yatkanani-ti (Rom. 11:33). Jehova Diosajj kunjam Diosakiti uk wi-nayaw yateqaskakinani ukat juk�amp askitsa unjarakina-ni (Ecl. 3:11).

3 Nayrır yatichawejja, Jehova Diosajj jak�achaskanata-pa ukat jan yaqhachasirıtap wali askirjam unjanatakiwyanapt�awayistu. Jichhajja pa toqempitwa yatjjataskana-ni: Jehova Diosajj taqe kun churasiriwa ukat amuyt�iriwa.Ukhamatwa Jehova Diosajj ‘taqenir munasirıtapa, taq-pach luratanakapar munasinampi unjirıtap’ sum amuya-nani (Sal. 145:9).

JEHOV´A DIOSAJJ

TAQE KUN CHURIRIWA4 ¿Taqe kun churiri siski ukajj kamsans muni? Jesusajj

akham sanwa: “Katoqerit sipansa juk�amp kusisinaniwkhititı churki ukajja” sasa (Hech. 20:35). Uka arunakarja-majja, kunjamas churir ma jaqejj ukwa sum amuys-na. Churiri jaqejja, tiempsa, ch�amsa ukat kuna yana-kapsa taqe chuymaw yaqhanakar yanapt�anatak apst�a-si. Ukham jaqet unt�atanatakejja, janiw qawqsa churktanukarjamakiti, jan ukasti kunjam chuymampis churtan

1, 2. ¿ Jehova Diosan amigonakapajj kunsa winay lurasipkakini?3. ¿Kunsa aka yatichawin yatjjataskanani?4. ¿Taqe kun churiri jaqejj kunjamasa?

JEHOV´

A DIOSAJJTAQE KUN CHURIRIWAUKAT AMUYT�IRIWA

“[Jehova] Tatitojjtaqenir munasiriwa,taqpach luratanakapa-rojj munasinampiwunji.” (SAL. 145:9)

¿AKA JISKT�ANAKARQHANA

˜NCHT�ASMATI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿ Jehova Diosajj kunjamDiosatapsa aka yatichawinyatjjatawaytanjja?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Kunjamsa Jehova Diosatchurasirın yateqassna?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Kunjamanakatsa Jehova Diosatamuyt�irın yateqassna?

Page 13: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

ukarjamawa (2 Corintios 9:7 liyt�asinapawa).Ukampis taqenit sipansa Alajjpachankir ‘ku-sisit Diosaw’ taqe kun churirejja (1 Tim. 1:11,NM ).

5 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj taqe kun chu-rirıtap unacht�ayi? Jupajj taqe jaqenakaruwkunatı wakiski ukanak churi, Jupar jan yu-paychapki ukanakarus churarakiwa. CheqasJehova Diosajj “taqenir munasiriwa”. “Jupastitaqenitakiw intsa jalsuyani, ukhamarak askijaqenakatakisa, jan aski jaqenakatakisa jall-sa puriyaniraki.” (Mat. 5:45.) Ukatwa apos-tol Pablojj Diosar jan yupaychir jaqenaka-rojj akham sispachana: “Jupajjay jallsa, sumacosechanaksa churchistojja, ukhamarak wal-ja manq�ananaksa jiwasanakan kusisinasata-ki” sasa (Hech. 14:17). Cheqansa, Jehova Dio-saw jaqenakarojj taqe kun churejja (Luc. 6:35).

6 Jehova Diosajj yupaychirinakaparojj ku-natı wakiski ukanakjja kusisitaw churi. Ukat-wa David reyejj akham sana: “Nayajj wayna-yatwa, jichhasti niyaw ch�ama qaritajjta: ja-nipuniw aski jaqer apanukut unjkti, janira-kiw wawanakapar mayjasirs unjkti” sasa (Sal.37:25). Jehova Diosan walja yupaychirinaka-paw uka arunakajj cheqapunıskatap unjawa-yapjje.

7 Amuyt�anataki, Nancy sat precursora ku-llakajja, qollqet pist�ataw unjasına. Jupajjakham siwa: “Qheparmanthejja, 66 dolara-nakwa alquilerat paganayata, ukampis ja-niw kawkitsa ukha qollqe apsurjamakayatti.Ukatjja Jehova Diosaruw uka llakijat yatiytaukat irnaqeriw sarta. Nayajj manq�a past�aya-saw restauranten irnaqayata, uka arumajja ja-niw walja qollqe wajjt�atan suykayatti, kunat-

5. ¿Kunjamsa Jehova Diosajj taqe kun churirıtap unach-t�ayi?6, 7. 1) ¿Khitinakarus Jehova Diosajj kusisit yanapt�i?2) Kunjamsa Jehova Diosajj yupaychirinakapar yanapt�iuk qhanancht�am.

tejj uka urojj ch�usakıriwa. Ukampis uka aru-majj waljanipuniw jutapjjana, uk unjasajj walmuspharta. Trabajo tukuyasajja, wajjt�apkituuka qollq jakt�asta ukhajja, 66 dolaranakan-wa”. Jehova Diosaw kunatı nayatakejj wakis-kana uk churitu sasaw Nancy kullakajj sana(Mat. 6:33).

8 Jehova Diosat taqeniw ma regalo katoqap-jjaspa. ¿Kunas uka regalojja? Yoqapan jiwaslayku loqtasitapawa. Jesus pachpaw akhamsana: “Diosajj akapachar wal munatap laykuwma sapa Yoqapar khithani, taqe khitinakatejjjupar iyawsapki ukanakajj jan chhaqanapata-ki, jan ukasti winay jakananınapataki” sasa( Juan 3:16). “Akapacha” sasinjja, taqe jaqe-nakatwa parlaskana, ukhamajja uka regalojjtaqe khitinakatı katoqasina munapki ukana-katakiwa. Jesusan loqtasitapar iyawsapki uka-nakajja, winay jakanwa katoqapjjani ( Juan10:10). Ukajj Jehova Diosan taqe kun chura-sirıtapwa qhan unacht�ayistu.

8. ¿Kuna regalsa Jehova Diosat taqenejj katoqapjjaspa?

Jehova Diosajj Jupjam churasirıpjjaspaukwa israelitanakat munana(9 t�aqa unjjatt�am)

JUNIO 15, 2013 13

Page 14: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

14 YATIYA˜

NATAKI

JEHOV´A DIOSJAM CHURASIR

¨IPJJA

˜N

¨ANI

9 ¿Kunjamsa Jehova Diosat churasirın yate-qassna? Jehova Diosaw “taqe kunsa jilarkirchurkistu kusisit jakanasataki”. Jiwasajj ukha-marakiw kunatejj utjkistu ukanak churanata-kejj jank�akınasa, ukhamatwa yaqhanakar ku-sisitapjjanapatak yanapt�sna (1 Tim. 6:17-19).Kunatı utjkistu ukanakampi amigonakasa-ru, familiaranakasaru ukat yanapt�a munap-ki ukanakar yanapt�asajj kusisitatanwa (Deu-teronomio 15:7 liyt�asinapawa). ¿Mayninakarchuran jan armanatakejj kunas yanapt�istas-pa? Yaqhep jilat kullakanakajja, kunapachatıma regalo katoqapjje ukhajja, ukhamarakiwyaqhanakar ma regalo churan amtawayapjje.Tamanakanjja ukham churasiri jilata kullaka-nakaw utjistu, ukajj ma bendicionapuniwa.

10 Ukampisa, janiw yanakak yaqhanakar

9. ¿Kunjamsa Jehova Diosat churasirın yateqassna?10. ¿Kunjamatsa yanapt�asirıtasa jan ukajj churasirıtasunacht�ayaraksna?

churksnati, jan ukasti arunakasampi ukat lu-ratanakasampiw yanapt�araksna. ¿Kunjamsauk lursna? Mayninakar yanapt�anatak ch�amaukat tiempo apt�asisa (Gal. 6:10). Uka toqetkunjamasktansa uk amuyt�asinatakejj akhamsasaw jiskt�assna: “¿Parlt�anataki ukat ist�ana-taki tiempo apst�asinatak jank�akıtaj maynina-kajj amuyapjjeti? Maynitı ma trabajo luranata-ki jan ukajj kun luranatakis khithasit ukhajja,¿lurirjamakta ukhajj iyaw sistti? ¿Kunapachasfamiliaranakajaru jan ukajj jilat kullakanaka-ru kun sum lurt�atapat walik ukham lurtajjsistjja?” sasa. Jiwasatı yanapt�apuninani ukha-jja, Jehova Diosampi ukat khitinakarutı mu-nasktan ukanakampejj sum apasinani (Luc. 6:38; Pro. 19:17).

11 Jehova Diosarojj ukhamarakiw chursna.Bibliajj akham sistuwa: “Tatiturojj taqe qamirkankanamampi jach�ancham” sasa (Pro. 3:9).‘Qamir kankanasajja’, tiemposa, ch�amasa

11. ¿Kunjamanakatsa Jehova Diosar chursna?

Jehova Diosarojj “qamirkankanamampi jach�ancham”(Pro. 3:9)(11 t�aqa unjjatt�am)

“Kuntejj lurapjjat ukjja lurapjjamtaqe chuymampi.” (Col. 3:23)(17 t�aqa unjjatt�am)

Page 15: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JUNIO 15, 2013 15

ukat kunatı utjkistu ukanakawa, ukampiwJehova Diosar yupaychsna. Ukat jisk�alala-nakas Jehova Diosar churan yateqapjjarakis-pawa. Pa wawani Jason jilatajj akham siwa:“Tantachasin Utan cajanakar qollqe uchanmunapjjta ukhajja, wawanakaruw uchayapjj-ta. Uk lurasajj wal kusisipjje, kunattejj Jeho-va Diosarus churapkaspa ukhamwa amuya-sipjje”. Jisk�atpachtı ukham churan yateqap-jjanejja, jach�ajjapjjani ukhajj janiw uk luranarmapkaniti (Pro. 22:6).

JEHOV´A DIOSAJJ AMUYT�IRIWA

12 Jehova Diosajj amuyt�ir Diosarakiwa.¿Kunjamas amuyt�ir ma jaqejja? (Tito 3:1, 2.)Khititı amuyt�irıki ukajja, janiw yaqhanakansinti cheqaparu jan pantjasisa lurapjjanapsuykiti janirakiw qhorukiti, ni wali ch�ama-ki uksa maykiti. Jan ukasti, taqenirus muna-sinapiw unji ukat kunjamsa jikjjatasipjje ukamuyanatakiw ch�amachasi. Ukat mayninakarist�anatakis jank�akiwa, ukat wakiski ukha-sa, kuntı mayninakajj munapki uksa lurayiwaukat kuntı jupanakat suyki uksa mayjt�ayas-pawa.

13 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj amuyt�irıtapunacht�ayi? Yupaychirinakapajj kunjamansachuymanakapan jikjjatasipjje uk sum amu-yi, ukat ukarjamaw kuntı luran munapki uklurayaraki. Amuyt�anataki, Sodoma ukat Go-morra markanak tukjan amtkana ukhajja,Lot chacharojj qollunakar t�ijtjjapjjam sasawsana. Ukampis jupajj yaqha cheqar t�ijtjjana-takiw achikt�asına, kunatjjay ukham sischı-na uk janiw yatktanti. ¿Amuytati? Kuntı Jeho-va Diosajj siskana uk mayjt�ayanapwa mayis-kana (Genesis 19:17-20 liyt�asinapawa).

14 Lot chachajj jan ist�asiri ukat ajjsarirın-

12. ¿Kunjamas amuyt�ir ma jaqejja?13, 14. 1) ¿Kunjamsa Jehova Diosajj amuyt�irıtap unach-t�ayi? 2) Kunjamtı Lot chachar unjkana ukatjja, ¿kunsayateqsna?

wa sasajj jank�akiw amuysna. Kunattejj kaw-kharus sarkchispanjja, Jehova Diosajj jark�a-qaspanwa, ukhamajj Lot chachajj janiw ajj-saranapakanti. Ukampis ajjsarayasınwa, ukatJehova Diosajj mayitaparojj iyaw sanwa, ukatkawkır marktı tukjan amtkatayna ukar t�ijtjja-napatakiw khitana (Genesis 19:21, 22 liyt�asi-napawa). Kunjamtı amuyktanjja, Jehova Dio-sajj amuyt�iriwa, janiw qhorukiti, ni wali ch�a-maki uksa maykiti.

15 Jehova Diosajj kunja amuyt�irisa ukjja, Is-rael markar leyinak churkana uka toqet yatjja-tanani. Leyiparjamajja, wali pisin jakasir is-raelitatı sacrificio loqtanataki ma uwij janukajj ma cabrito jan apirjamasapana ukhajja,Jehova Diosajj pa paloma jan ukajj pa palomwawa sacrificiot katoqasına. Ukampis ¿walipisinkatap layku uk jan apirjamakaspanaukhajj kuns luraspana? Ukhamaspana ukhajjjak�wa ma juk�a apaspana. Ukampis ak amuy-t�anani: janiw aleq jak�ukınapakanti, jan ukas-ti wali suma jak�unapanwa. Wali aytat jaqejjutar tumpt�ir purirına ukhaw utanejj uka kas-ta jak�ut phayapjjerına (Gen. 18:6). ¿Kunjamsaukajj Jehova Diosan amuyt�irıtap unacht�ayis-tu? (Levıtico 5:7, 11 liyt�asinapawa.)

16 Wali pisin jakasir israelitaksnas ukhamamuyt�anani. Sacrificio loqtanatakejj ma juk�ajak�u apt�asitaw tabernaculor purisktan, ukatutjirini israelitanakaruw uywanak irpt�at unj-tan. Uk unjasajj juk�a jak�u apatasat inas phen-q�assna. Ukampis ukajj Jehova Dios nayraqa-tan wali valoranıtapwa amtastanjja. ¿Kunat-sa? Kunatejj Jehova Diosajj siskana ukhamsuma jak�wa apasktanjja. Ukat Jehova Dio-sajj akhamsa pisinkir israelitanakar siskis-taspa ukhamawa: “Jumanakajj janiw utjiri-nıpki uka israelitanakjam churapkitasmatiuk sum amuyta, ukampis kunatı utjapktam

15, 16. Israel markar leyinak churkana ukajja, ¿kunjam-sa Jehova Diosan amuyt�irıtap unacht�ayana? (12 janankirfoto unjjatt�am.)

Page 16: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

16 YATIYA˜

NATAKI

ukanakatjja, sumakis ukwa churasipkistajja”sasa. Cheqpachansa, kunjamansa yupaychiri-nakapajj jikjjatasipjje ukat kunsa lurirjamap-jje uk Diosajj sum amuyi (Sal. 103:14).

17 Jehova Diosan ukham amuyt�ir Diosa-tap yatinajj wal chuymacht�istu, ukat kuntıJupar yupaychkasajj taqe chuyma lurktanuksa katoqasiwa (Col. 3:23). Italia markan-kir chuymankipstat Constance sat ma kulla-kajj akham siwa: “Jakawijanjja, Diosat yaqha-nakar parlanaw taqe kunat sipansa wali wa-kiskirejja. Ukatwa jichhakamas yatiyaskak-ta ukat Bibliatsa yatichaskta. Jan k�umaratajlaykuw awisajj Diosatak juk�amp jan lurirja-majjti ukaw wal llakisiyitu. Ukampisa JehovaDiosajj kuntı lurirjamakta uk yatitapsa, nayarmunasitapsa ukat kuntı luraskta uk wali askitunjatapsa sum amuyta” sasa.

JEHOV´A DIOSAT

AMUYT�IR¨I˜

N YATEQASIPJJA˜

N¨ANI

18 ¿Kunjamsa amuyt�irın Jehova Diosat ya-teqassna? Kunjamsa Lot chachar unjana ukatoqet wasitat amuyt�anani. Kawkharus sa-ranapana uk sanatakejja Jehova Diosajj mu-nananınwa. Ukampisa, khuyapt�ayasinatwakuntı Lot chachajj maykana ukar ist�ana. Ju-manakatı wawanıpjjstajja, ¿ Jehova Diosat ya-teqasipjjasmati? ¿Kuntı wawanakamajj ma-yipktam uk ist�apjjasmati, ukat wakisirjama-ni ukhajj kuntı munapki ukar iyaw sapjjatati?Uka toqet parlkasajja, yaqhep awk tayka-nakajj wawanakaparuw kunjamas utan taqekunas lurasini uk arst�apjjanapatak mayip-jje sasaw La Atalaya septiembre 1, 2007 revis-tajj qhanancht�i. Sanani, kuna horas wawa-nakapajj utar purinipjjanapa uk awk tay-kaw amtapjje. Ukhamakchisa, cristiano awktaykanakajja kunsa wawanakapajj uka toqet

17. ¿Kunjam yupaychatassa Jehova Diosajj katoqasi?18. ¿Kunjamsa awk taykanakajj Jehova Diosat yateqa-sipjjaspa?

amuyapjje uk ist�apjjaspawa. Awisajja, inaskuntı amtapki uk mayjt�ayanajj wakischis-pa, ukampis janiw Diosan kamachinakap p�a-kintanapakiti. Ukham lurasajja, wawanakajjkuntı utan lurapjjanapaki uk juk�amp sumamuyapjje ukat uk phoqhanatakejj jank�akıp-jjarakiwa.

19 Tamankir irpir chuymaninakajja, kunja-mansa jilat kullakanakajj jikjjatasipjje ukamuyt�asaw Jehova Diosat yateqasinatak ch�a-machasipjjatap unacht�ayapjje. Ak amtapuni-nani, Jehova Diosajja wali pisinkir israelita-nakan loqtatanakapsa wali askitwa unjana.Jichhurunakanjja, walja jilat kullakanakawusuntatasına jan ukajj chuymankipstatasinma juk�ak yatiyir sarapjje. Ukham juk�aki lu-rapjjatapat llakit jikjjatasipjjchi ukhajja, kuntılurirjamapkta ukarjam ch�amachasis lurapjja-tamat Jehova Diosajj wal munasipjjtam sasin-wa irpir chuymaninakajj chuymacht�apjjana-pa (Mar. 12:41-44).

20 Cheqpachansa, amuyt�irınajj janiw ji-waspachpat ‘khuyapt�ayasisin’ Diosatak juk�a-ki irnaqt�ana san munkiti (Mat. 16:22, MT ).Janipuniw Diosatak wal irnaqt�irjamakasajjjuk�ak luran munktanti. Jan ukasti, taqeniwDiosan Reinopat yatiyanatakejj taqe chuymach�amachasinasa (Luc. 13:24). Aka pa toqetwaamuykipt�asinasa. Ma toqetjja, taqe kuntı Dio-satak lurirjamaktan uk taqe chuymaw lurana-sa.Maysa toqetsti, ak amtanasarakiwa, JehovaDiosajj kuntı lurirjamaktan ukakwa mayistu.Ukhamtı lurananejja, Jehova Diosajj kusisi-niwa. ¿Amuyt�iri Diosar servinajj wali kusis-kanajjaya? Jutır yatichawinwa Jehova Diosajjkunjam Diosakiti uk pa toqempit yatjjataska-nani (Sal. 73:28).

19. ¿Kunjamsa irpir chuymaninakajj Jehova Diosat amuy-t�irın yateqasipjjaspa?20. Jehova Diosar yupaychkasajja, ¿amuyt�irına ukat ji-waspachpat khuyapt�ayasinajj pachpakiti? Uk qhananch-t�am.

Page 17: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

¿ JUMATAKEJJ kunjamas ma cheqpach amigojja? Ashleysat ma kullakajj akham siwa: “Khititı jumamp chikakiukat pantjaskta ukhas pampacharaktam ukaw nayatakejjma cheqpach amigojja” sasa. Cheqpachansa, jan jaytja-sirıpki ukat jan wal luratas pampachanatakejj jank�akıpkiuka kast amigonakarojj taqeniw wali askit unjtanjja. Ju-panakaw munata ukat sum jikjjatasinatakis yanapt�istu(Pro. 17:17).

2 Jehova Diosjam jan jaytjasiri ukat juchanak pampa-chir Amigojj janipuniw utjkiti. Salmonak qellqer chachajjakham sasaw Jehova Diosat sana: “Tatay, jumajj munasi-nanıtawa, juch pampachirirakıtawa, jumar art�asirinaka-takejj khuyapayasirıtawa” sasa (Sal. 86:5). ¿ Jan jaytjasiriukat juchanak pampachir jaqejj kunjamasa? ¿Kunjam-sa Jehova Diosajj juchanak pampachanatak jank�akıtapunacht�ayi? ¿Ukat kunjamsa Jupat yateqassna? Uka jisk-t�anakar qhanancht�anajja, Jehova Diosar juk�amp muna-sinataki ukat jilat kullakanakamp sum apasinatakiw ya-napt�istani (1 Juan 4:7, 8).

JEHOV´A DIOSAJJ JANIW JAYTJASIR

¨IKITI

3 ¿ Jan jaytjasir jaqejj kunjamasa? Jan jaytjasiri jaqejja,khitirutı munaski jupatjja janipuniw jitheqtkiti. Ukat mu-nasinampiw mayninakarojj yanapt�i ukat ch�amancht�ara-ki. Ukat jan walin jikjjataski ukhasa janiw jaytanukkiti.Jehova Diosajj ‘cheqapawa’ jan ukajj janiw jaytjasirıki-ti sasaw Bibliajj qhananchi. Cheqas janipuniw Jupjamajjkhitis utjkiti (Apo. 16:5).

1, 2. 1) ¿ Jan jaytjasiri ukat juchanak pampachanatak jank�akıpkiukham amigonakarojj kunatsa wali askit unjtanjja? 2) ¿Kuna jiskt�ana-karus qhananchaskanani?3. ¿ Jan jaytjasir jaqejj kunjamasa?

JEHOV´

A DIOSAJJJANIW JAYTJASIR

¨IKITI

UKAT JUCHANAKPAMPACHIRIWA

“Tatay, jumajj muna-sinanıtawa, juch pam-pachirirakıtawa, jumarart�asirinakatakejjkhuyapayasirıtawa.”(SAL. 86:5)

¿YATTATI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Kunjamanakatsa Jehova Diosatjan jaytjasirın yateqassna?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

¿Kunjamsa Jehova Diosat perdo-nasirın yateqassna?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jehova Diosajj kunjam Diosakitiukjja, ¿kunatsa juk�amp yatjja-taskakin muntanjja?

17

Page 18: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

18 YATIYA˜

NATAKI

4 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj jan jaytjasirı-tap unacht�ayi? Jupajj janipuniw jan jitheqtiryupaychirinakaparojj jaytjkiti. Ukajj ukhama-tapjja David reyiw qhananchawayi (Salmo 37:28 liyt�asinapawa). David chachajj jan walina-kan jikjjataskana ukhajja, Jehova Diosajj janjaytjasaw irpana, jark�aqana ukat qhespiya-rakına (2 Sam. 22:1). ¿Kunatsa Jehova Diosajjjupar jan jaytjkana? Kunattejj David pachpawjan jitheqtirıtap unacht�ayana. Jehova DiosajjJupat jan jitheqtiri yupaychirinakaparojj waliaskitwa unji ukat janirakiw jupanakar jaytjki-ti (Pro. 2:6-8).

5 Jehova Diosajj ukham jan jaytjasir Diosa-tap unacht�aykana uk yatinajj wal ch�amanch-t�istu. Jehova Diosat jan jitheqtas loqtiri Reedsat jilatajj akham siwa: “Davitajj jan walt�awi-nakan unjaskana ukhajj kunjamsa Jehova Dio-sajj yanapt�ana uk liyt�anajj walpun ch�amanch-t�itu. Jupajj arknaqat unjasisasa ukat qarqap�iyanakar imantasisas sarnaqkchınjja, Jeho-va Diosajj janipuniw jaytjkanti. ¡Ukajj walpunch�amancht�itu! Kuna jan walt�awinakan unjas-kasas Jehova Diosat jan jitheqtka ukhajj ja-niw jaytkitaniti, ukwa Davitan sarnaqawipajjamtayitu” sasa. Cheqas jumajj ukhamarakwaamuypachatajja (Rom. 8:38, 39).

6 ¿Kunjamanakatsa Jehova Diosajj jan jayt-jasirıtap unacht�ayaraki? Mayjja, kamachina-kap jan p�akintasaw unacht�ayi. Diosajj akhamsistuwa: “Chuymani jaqenakajjapjjat ukkhajjnayajj pachpakıskawa” sasa (Isa. 46:4). Taqeamtanakapjja kamachinakaparjamaw Diosajjamti ukat kamachinakapajj janipuniw mayjt�-kiti (Mal. 3:6). Ukat jan jaytjasirıtapjja, kuntıarski uk phoqhasaw unacht�ayaraki (Isa. 55:11). Jehova Diosan jan jaytjasir Diosatapat-

4, 5. 1) ¿Kunjamsa Jehova Diosajj jan jaytjasirıtap unach-t�ayi? 2) Diosajj yupaychirinakapar jan jaytirıtap unach-t�aykana ukanakat lup�inajja, ¿kunjamsa ch�amancht�istu?6. ¿Kunjamanakatsa Jehova Diosajj jan jaytjasirıtapunacht�ayaraki, ukat kuna askinaksa yupaychirinakapajjjikjjatapjjaspa?

jja, yupaychirinakapajj askinakwa jikjjatsna.¿Kunjamsa? Kamachinakapar ist�anatak ch�a-machasinani ukhajja, kuna bendicionanaktıchuranatak arsuwayki ukjja phoqhaniwa (Isa.48:17, 18).

JAN JAYTJASIR¨I˜

NJJAJEHOV

´A DIOSAT YATEQASI

˜N

¨ANI

7 ¿Kunjamsa Jehova Diosat jan jaytjasirınyateqassna? Khitinakatı yanapt�a munapkiukanakar yanapt�asaw uk yateqassna (Pro. 3:27). Amuyt�anataki, inas ma jilatasa jan ukajjkullakas usutasina, familiapan unisitasina janukajj pantjasitap layku aynacht�askatap yats-tan. ¿ Janit ‘munasina ukat khuyapayasin aru-nakampi’ chuymacht�ksna? (Zac. 1:13.)� Jiwa-satı ukham lurananejja, “jilat sipansa juk�ampsuma” ukat cheqpach amigotaswa unacht�aya-nani (Pro. 18:24).

8 Ukat khitinakarutı munasktan ukanakarjan jaytjasaw Jehova Diosat yateqasitas unach-t�ayaraksna. Jaqechatastan ukhajja, chachasa-rusa jan ukajj warmisarus janipuniw jayta-nukunasakiti uk sum yattanjja (Pro. 5:15-18).Ukatwa kunatı wachoqa jucha luranar apkis-taspa uk janipun lurktanti (Mat. 5:28). May-sa toqetjja, jilat kullakanakasat janwalinak janparlktan, jan k�arintktan ukat janwalinak may-nit parlapki ukanak jan ist�an munktan ukhawjupanakar taqe chuyma munasitas unacht�ay-tanjja (Pro. 12:18).

9 Taqe kunat sipansa, Jehova Diosat janiwjitheqtan munktanti. ¿Kunjamsa uk unach-

� Uka toqet juk�amp yanapt�anakjja aka yatichawinakanwa jik-jjatata: “¿Ha animado a alguien ultimamente?” La Atalaya enero15, 1995 ukat “Como incitarnos al amor y a las obras excelentes”La Atalaya abril 1, 1995.

7. ¿Kunjamsa Jehova Diosat jan jaytjasirın yateqassna?8. ¿Kunjamsa chacha warminakajj Jehova Diosat janjaytjasirın yateqasipjjaspa?9, 10. 1) ¿Taqe kunat sipansa khititsa jan jitheqtanmunktanjja? 2) ¿Kunatsa Jehova Diosan kamachinakapist�anajj ch�amakıspa?

Page 19: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JUNIO 15, 2013 19

t�aysna? Kunanaktı Jupajj uniski uk unisisaukat kunanaktı munki uk munasa. Ukatjja,Jehova Diosar kusisiykirwa sarnaqanasara-ki (Amos 5:15 liyt�asinapawa). Kunjamtı Jeho-va Diosajj amuyki ukham amuyasajja, kama-chinakapar ist�anatakejj jank�akınaniwa (Sal.119:104).

10 Ukampis Diosan kamachinakap ist�anajjch�amakıspawa. Jupat jan jitheqtanatakejj inasch�amachasinasajj wakischispa. Amuyt�anata-ki, inas ma solter jilatasa jan ukajj kullakas ja-qechasin munchi, ukampis Diosan markap tay-pin janıraw jupatakjam suma chacha jan ukajjwarmi jikjjatkiti (1 Cor. 7:39). Inas ma kullaka-takejj Diosar jan unt�apki uka irnaqer masina-kapajj maynimpi unt�asinapatak thaqharapipjj-chispa. Ukat jupajj sapakis jikjjataskchejja,Diosar jan yupaychirimpejj janipuniw jaqecha-sin munkiti, kunattejj Jehova Diosan kamachi-nakap janiw p�akintan munkiti. ¿ Jupjam sar-naqer jilat kullakanakajj wali yateqaskayajja-ya? Ukham janwalinakan jikjjataskasas JehovaDiosar jan jitheqtas yupaychasipkaki ukanaka-rojj Jupajj bendiciniwa (Heb. 11:6).

JEHOV´A DIOSAJJ

JUCHANAK PAMPACHIRIWA11 Jehova Diosajj juchanak pampachanata-

kejj jank�akirakiwa. ¿Kunjamas jucha pampa-chir jaqejja? Jan wal jupa contra lurki ukarperdonasajj janiw jupamp coleratajjeti. Ukam-pis ukajja, janiw mayninakan jan wal luratajjukhamak unch�ukina jan ukajj jan wali lura-tanakap janis juchakaspa ukham unjana sanmunkiti. Jehova Diosajj taqe chuyma arrepen-tisipki ukanakar ‘juch pampachanatakejj’ jan-k�akiwa sasaw Bibliajj qhananchi (Sal. 86:5).

12 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj juchanak pam-pachirıtap unacht�ayi? Jupajj “perdonanata-kejj jank�akiwa”, ukat perdonki ukhajja, ta-qe juchanak winayatakiw perdoni (Isa. 55:7).¿Kunjamsa Jehova Diosajj taqe juchanak per-doni? Kuntı Hechos 3:19 qellqatan siski ukamuyt�anani (liyt�asinapawa). Apostol Pedrojjakham sasaw ist�apkana ukanakar sana: “Jan

11. ¿Kunjamas pampachasir ma jaqejja?12. 1) ¿Kunjamsa Jehova Diosajj perdonirıtap unacht�a-yi? 2) Maynin ‘juchanakapajj perdonataniwa’ sasinjja,¿Pedrojj kun sans munana?

“Ma amigow utji jilatsipansa juk�amp suma.”(Pro. 18:24)(7 t�aqa unjjatt�am)

“Perdonasirıpjjarakim maynitmaynikama.” (Efe. 4:32)(16 t�aqa unjjatt�am)

Page 20: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

20 YATIYA˜

NATAKI

wali lurananakjja apanukupjjam, ukatsti arre-pientisipjjam” sasa. Kunapachatı maynejj ju-cha luratapat taqe chuyma arrepentiski ukha-jja, jan wali luratanakapat wal chuym pisa-yasi ukat juchar jan purt�asinatakiw amtaraki(2 Cor. 7:10, 11). Ukhamarusa jan wali lura-nanak apanukuwa ukat Jehova Diosatakja-maw sarnaqjjaraki. Pedror ist�irinakatı arre-pentisipjjaspana ukhajja, ¿kunsa jikjjatapjjas-pana? Kunjamtı Pedrojj siskanjja, ‘juchanaka-pat perdonatapjjaspanwa’. Perdonatapjjatawsasin griego arut jaqokipataki uka arojja,“q�omachana jan ukajj qaqtas chhaqtayana”san muni. Ukhamajj Jehova Diosajj perdon-ki ukhajj janiw mayamps amtjjeti, ma arun-jja, taqe juchanakapwa perdoni (Heb. 10:22;1 Juan 1:7).

13 Jehova Diosajj juchanakas winayatak per-donirıtapjja, ¿kunjamatsa yattanjja? Jeremia-san profeciapat amuyt�anani, ukanjja ajllitana-kamp ma machaq arust�awir mantapkana ukatoqetwa parli, uka arust�awi toqew khitinakatıJesucriston loqtasıwipar iyawsapki ukana-kajj juchanakapat perdonatapjjaspa (Jeremıas31:34 liyt�asinapawa). Jehova Diosajj akhamsanwa: “

˜Nanqha luratanakapatjja perdona-

rakıwa, jucha luratanakapatsti janiw mayamp-sa amtaskjjarakıti” sasa. Kunjamtı amuyk-tanjja, Jehova Diosajj juchanakas perdonkis-tu ukhajja, janipuniw juchanakasat amtasjjeti.Ukhamajj Jehova Diosajj janiw jiwas contrakuns lurkaniti, ma arunjja, janiw uka jan waliluratanakasat mutuykistaniti (Rom. 4:7, 8).

14 Jehova Diosajj kunja perdonasirisa uka to-qet amuyt�anajj wal chuymacht�istu. Ma kulla-kajja, tamat jaqsutanwa ukat walja maranakqhepatwa tamar kutt�anjjana. Jupajj akham

13. “Jucha luratanakapatsti janiw mayampsa amtaskjja-rakıti” sasin Jehova Diosajj siski ukajja, ¿kunsa amuyt�a-yistu?14. Jehova Diosajj juchanaka pampachiri Diosatap lup�i-najja, ¿kunjamsa chuymacht�istu? Uk ma experienciampqhanancht�am.

siwa: “Jehova Diosajj perdonjjetuwa sasaw napachpajj sasirıta ukat yaqhanakarus sarakirı-ta, ukampis Diosajj nayat sipansa maynina-karukis wal munaskaspa ukhamwa amuyirı-ta” sasa. Jehova Diosajj kunjamsa juchanakperdoni uk Bibliajj unacht�awinakamp qha-nanchki uk liyt�asaw jupajj chuymacht�at jikjja-tasına. “Ukat wali munataw jikjjatasta, janiwkunapachas ukham jikjjatasirıkti” sasaw ku-llakajj saraki. Ukat akham amuyanaw juparojjwal chuymacht�arakitayna: “Cheqas pampach-kistu uka juchanakjja winayatakiw Diosajj ar-masjje”.� Kullakajj saskakiwa: “Jehova Diosajjjanis juchanakaj taq perdonkitaspa ukhamwaamuyaskatata; uka juchanakajat jiwanajkamaypisayaschı sasaw amuyayata. Ukampis tiem-pompejja, Jehova Diosarojj jak�achasiristwa,ukajj ma jathi q�epsa apaqaskirista ukhamawa”sasa. Jehova Diosajj wali munasiri ukat jucha-nak pampachiri Diosawa (Sal. 103:9).

JEHOV´A DIOSAT

PERDONASIR¨I˜

N YATEQASIPJJA˜

N¨ANI

15 Maynit maynikam perdonasisaw JehovaDiosat yateqassna (Lucas 17:3, 4 liyt�asinapa-wa). Ak amtapuninani, kunapachatı JehovaDiosajj juchanakas perdonki ukhajja, jucha-nakasat armasjjewa, ma arunjja, janiw mutu-yanatak uka juchanak mayampi amtaykistuti.Jiwasatı mayninakan juchanakap jan amtjja-nani ukhajja, Jehova Diosjamarakiw armsna.

16 Perdonanatakejj jank�akına siski ukajja,janiw juchanaka ukhamak unch�ukina janukajj ina ch�usat jan walinak lurapkistu uka-nak ukhamak unch�ukina san munkiti. Jan

� Jehova Diosar jak�achasipjjanani sat libronkir 26 yatichawi, 10t�aqa unjjatt�am.

15. ¿Kunjamsa Jehova Diosat perdonasirın yateqassna?16. 1) Perdonanatakejj jank�akına siski ukajja, janiw ju-chanaka ukhamak unch�ukina jan ukajj jan walinak lu-rapkistu ukanak ukhamak unch�ukina san munkiti ¿ku-natsa? Uk qhanancht�am. 2) ¿Diosampi perdonayasinmunstan ukhajj kuns luranasa?

Page 21: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

ukasti, jan chuyma ust�ataskakina san muni.Ukhamarusa ak amtanasapuniwa, Jehova Dio-sampi perdonayasinatakejja, Jupat yateqa-sisaw mayninakan juchanakap perdonanasa(Mat. 6:14, 15). Jehova Diosajj jiwasat sintt�asi-wa, ukat “laq�atas” amtasirakiwa (Sal. 103:14).¿ Jiwasajj janit mayninakat ukham sintt�asisjuchanakap perdonkaraksna? (Efe. 4:32; Col.3:13.)

17 Awisajja, yaqhanakaru perdonanajj ch�a-makiwa. Nayra patak maranakansa ajllit cris-tianonakajj jupanakkam sum apasinatakejj ya-napt�atanwa munapjjana (Fili. 4:2). Ma jilatatıjan ukajj kullakatı janwal luristaspajja, ¿kunas

17. Ma jilatatı jan ukajj kullakatı jan wal luristaspa ukha-jja, ¿kunas perdonanatak yanapt�istani?

perdonanatak yanapt�istani? Job chachat am-tanani. Kunapachatı Elifaz, Bildad, Zofar cha-chanakajj ina ch�usat juchanchapjjana ukhajja,jupajj chuym ust�ataw jikjjatasına ( Job 10:1;19:2). Qhepatsti, Jehova Diosaw uka jan waliamigonakaparojj cheqanchana ukat juchana-kap pampachatapjjanapatakejj Job chachanukaruw sacrificio loqtanapatak khitana ( Job42:7-9). Ukat Jehova Diosajj jupanakatak ora-namawa sasaw Job chacharojj sana. Kunapa-chatı Job chachajj ukham lurasin perdonana-tak jank�akıtap unacht�ayana ukhajja, Jeho-va Diosajj jupar bendicınwa (Job 42:10, 12, 16,17 liyt�asinapawa). ¿Kunsa ukat yateqsna? Janwal lurapkistu ukanakatak Diosat mayirapi-najja, chuyma jan ust�ataskakinatakiw yanap-t�istu.

JEHOV´A DIOSAJJ KUNJAM DIOS

¨AKIT

¨I

UK WALI ASKIT U˜

NJASKAKI˜

N¨ANI

18 Jehova Diosajj kunjam Diosakiti uka to-qenakat yatjjatanajj wal ch�amancht�awayistu.Juparojj khitis jak�achasikispawa, janiw khiti-rus yaqhachkiti, taqe kun churasiriwa, amuyt�i-riwa, janiw jaytjasirıkiti ukat juchanak pam-pachirirakiwa, ukanakwa Diosat yateqaway-tanjja. Ukampis ma qawqhakwa Jupat yatjja-tawaytanjja. Jutırinjja winayaw Jupat juk�ampyatjjataskanani (Ecl. 3:11). Apostol Pabljamara-kiw jikjjatastanjja, jupajj akham sanwa: “¡Kun-ja sumas Diosan yatin kankanapajja, munana-pasa, amuyt�apasa!” sasa. Ukhamarakwa mu-nasinapatsa ukat sojjta toqet yatjjatawayktanukanakat sissna (Rom. 11:33).

19 Jehova Diosajj kunjam Diosakiti uk yatjja-taskakinani, ukanakat lup�inani ukat ukarjamsarnaqanani ukhajja, Juparojj juk�amp askit-wa unjaskakinani (Efe. 5:1). Ukhamatwa sal-monak qellqerjam jikjjatasinani, jupajj akhamsanwa: “Diosaruw jak�achası, ukaw nayarojjkusisiyitu” sasa (Sal. 73:28).

18, 19. Jehova Diosajj kunjam Diosakiti ukjja, ¿kunjam-sa juk�amp askit unjaskaksna?

Chuym ust�ayapkistu ukanakatakDiosar taqe chuyma mayirapipjjanani

(17 t�aqa unjjatt�am)

JUNIO 15, 2013 21

Page 22: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

ˇ Yatjjatatarjamajja, Diosan alajjpachankir wawa-nakapanwa. ¿Kunjamatsa uk yattanjja?

Genesis 6:2 qellqatajj akham siwa: “Diosan wa-wanakapasti uka warminakan sumapjjatapwa un-japjjana. Ukatsti uka warminakwa katuntasipjjana,ukanakampiw mayachasipjjarakına”.

Hebreo Arut Qollan Qellqatanakan ‘cheqpachDiosan wawanakapa’ ukat ‘Diosan wawanakapa’sasin jaqokipaski uka arunakajja, Bibliajj kunaarutti qellqaskana ukanjja, Genesis 6:2, 4; Job 1:6;2:1; 38:7 ukat Salmo 89:6 qellqatanakanwa unsti.Aymara Biblianjja, Genesis 6:2, 4 qellqatanakwauka pachpa arunakajj unsti. ¿Uka qellqatanakajjkamsapjjes ‘Diosan wawanakapatjja’?

Job 1:6 qellqatan ‘alajjpachankir Diosan serviri-nakapa’ siski ukajja, alajjpachan jakirinakajj Diosnayraqatan tantachasipkana ukanakatwa parlaski.Jupanakamp chikajj Supayaw tantachasına. Jupaworaqe maysat maysa muytaskatayna ( Job 1:7; 2:1, 2). Ukat Job 38:4-7 qellqatanjja, Oraqer ‘jach�a qa-

lajj uskuskana’ ukhajj ‘alajjpachankir Diosan servi-rinakapajj’ ‘wal kusisipjjana’ sasaw qhanancharaki.Jupanakajj angelanakapjjpachanwa, kunattejj janı-raw jaqejj utjkanti. Ukat ‘Diosan wawanakapa’ sa-sin Salmo 89:6 (NM) qellqatan qhananchki ukajja,alajjpachan Diosamp chik jakapki uka angelanaka-wa, janiw jiwasjam jaqepkiti.

Ukhamajja, ¿Genesis 6:2, 4 qellqatan ‘Diosanwawanakapa’ siski ukanakajj khitinakapjjesa?Bibliarjamajja, Diosamp chik jakapkana uka ange-lanakajj aka Oraqer jutapkana ukanakawa.

Kamisarak angelanakast warminakamp ikintasi-nisti sasaw yaqhepajj sapjje. Mateo 22:30 qellqa-tanjja, alajjpachan janiw jaqechasinajj utjki sasawJesusajj sana. Ukampis awisajja, angelanakajj jaqe-ruw tukupjjerına ukat jaqenakampiw manq�apjjerı-na ukat umapjjerına (Gen. 18:1-8; 19:1-3). Ukha-masti, angelanakajj jaqer tukusajj warminakampikintasipjjaspanwa.

Ukajj cheqapunıskatapjja Bibliaw qhananchi. Ju-das 6, 7 qellqatarjamajja, Sodoma markan jakir ja-qenakan juchanakapajj “kawkır angelanakatejj jansum imapkana lurananakapjja, jan ukasti utjawina-kapjja jaytanukupjjan” ukanakan “kunayman janamuyt�kan vicionakampi” sarnaqapkana ukana-kampi sasiwa. Uka angelanakasa ukat Sodomanki-rinakasa, “wachoqa jucha luranar[uw] katuyasipjja-na. Ukatsti kunayman jan amuyt�kan vicionakampiapayasi[pjjana]”. Ukat niya uka toqet parlkasajja,1 Pedro 3:19, 20 qellqatanjj jan ist�asir angelanaka-rojj “kunapachatı Noe chachajj arca luraskan” ukatiemporuw untayi (2 Ped. 2:4, 5). Ukhamajja, jan is-t�asir angelanakajj kuntı Noen tiempopan lurapka-na ukajja, Sodoma ukat Gomorra markanakan ju-chanakaparuw untayasispa.

Taqe ukanak amuyt�asajja, Genesis 6:2, 4 qellqa-tan ‘Diosan wawanakapata’ parlki ukajja, kawkırangelanakatı jaqer tukusin warminakamp wachoqjucha lurapkana ukanakawa.

AKA REVISTA LIYT�IRINAKAN JISKT�¨AWINAKAPA

Uma Juicio janır purinkipan ‘Diosan wawanakapa’ utjatapatGenesis 6:2, 4 qellqatajj qhananchki ukanakajja, ¿khitinakapjjansa?

YATIYA˜

NATAKI

Page 23: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

ˇ Uka ajayunakatjja akham sasaw apostol Pedrojj sana: “Jan is-t�asiriw tukupjjana kunapachatı Noe chachajj arca luraskanukkhajj janiw jaysapkataynati, Diosajj jupanakar suyt�askchı-na ukasa” sasa (1 Ped. 3:20). Ukhamajja, Diosar jan ist�asi-sa Supayamp apayasipkana uka angelanakatwa parlaskana.Judas chachajj akham sarakınwa: “Kawkır angelanakatejj jansum imapkana lurananakapjja, jan ukasti utjawinakapjja jay-tanukupjjan ukanakarojj Diosajj preso katjjasiski jach�a taripa-wi urutaki, ch�amakanakan jan tukuskir winay cadenanakampnach�anta[nataki]” sasa ( Jud. 6).

Noe chachan urunakapanjja, ¿uka angelanakajj kunsa Dio-sar jan ist�asisajj lurapjjana? Uma Juicio janır purinkipanjja, ya-qhep angelanakajj jaqeruw tukupjjana, ukampis jupanakarojjDiosajj janiw uka amtampi lurkanti (Gen. 6:2, 4). Ukampis ja-niw ukakıkanti, jupanakajj warminakampiw wachoq jucha lu-rapjjana. Jehova Diosajj janiw angelanakarojj warminakampikintasipjjanapatak lurkanti (Gen. 5:2). Uka jan ist�asiri ukatjan wali angelanakajja, Diosajj tukjan amtki ukuruw tukjatap-jjani. Ukankamajj kunjamtı Judas chachajj siskejja, ‘ch�ama-kanwa’ jikjjatasipjje, ma arunjja, carcelan jist�antatapkaspasukhamawa.

¿Kunapachasa ukat kunjamsa Jesusajj “katuntatapkis ukaajayunakar Diosan arunakap parl[ana]”? Jiwatat ‘jaktjjana’uka qhepatanwa sasaw Pedrojj qhananchi (1 Ped. 3:18, 19).Uka arunakajja, Jesusajj angelanakar yatiykana uka qhepat Pe-drojj nayrır cartap qellqaskatap amuyt�ayistu. Ukhamasti Je-susajj jiwatat jaktjjana uka qhepatwa jan wali angelanakarojjkuna taripawtı katoqapkani uk qhananchana. Ukhamajj janiwma suyt�awi churkanti, jan ukasti taripatapjjanapwa yatiyana( Jon.1:1, 2). Jesusaw Diosar confiyatapa, Jupat jan jitheqtatapaunacht�ayana ukat jiwatat jaktana. Ukhamatwa Supayajj jup-jjar jan munananıtap unacht�ayana, ukatwa Jesus sapakejj aja-yunakaru, ma arunjja jan wali angelanakar juchanchanatakejjwakicht�atana ( Juan 14:30; 16:8-11).

Jutırinjja, JesusawSupayarusaukat janwali angelanakarus na-ch�antani ukat manqhapacha ch�amakar jaqontani (Luc. 8:30, 31;Apo. 20:1-3). Uka uru purininapkamasti jan ist�asiri jan wali an-gelanakajj ajay toqen ch�amakansa jikjjatasipjjaspa ukhamawa.Ukat jupanakar t�unjawi urojj purinipuniniwa (Apo. 20:7-10).

Jesusajj “katuntatapkis uka ajayunakar[uw] Diosan arunakap parl[ana]”sasaw Bibliajj qhananchi, ¿ukajj kamsans muni? (1 Ped. 3:19.)

JUNIO 15, 2013 23

Page 24: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

24 YATIYA˜

NATAKI

“NAYASTI Diosaruw jak�achası, ukaw nayarojj kusisiyitu.Tatay, jumaw arjjatirejjatajja.” (Sal. 73:28.) Salmonak qell-qerejj uka arunakampiw Jehova Diosar confiyatap unach-t�ayana. ¿Kunjaman unjasisas uk sispachana? Jan walijaqenakan sum jakasipjjatap unjasajja, chuyma ust�atajjakham sasaw qalltan sana: “¡Inamayakiw chuyma q�oma-chasitajjajja! ¡Inamayakiw amparanakajj nanqhat jareqa-sitajjasa!” sasa (Sal. 73:2, 3, 13, 21). Ukampis ‘Diosan qo-llan utapar mantanaw’ uka jan wali amuyunak apanuku-nataki ukat Jehova Diosamp sum apasiskakinatak yanap-t�ana (Sal. 73:16-18). Ukat ukhaman unjasisajj salmonakqellqerejj akwa yateqarakına: Jehova Diosamp sum apasi-natakejja, Diosan yupaychirinakapampiw maynejj chika-chasinapa ukat Diosan ewjjt�anakaparjamaw sarnaqana-pa (Sal. 73:24, AB).

2 Jiwasajja, ukhamarakiw munasiri ukat cheqpach Dio-sampejj sum apasin muntanjja. Ukatakisti, ewjjt�anaka-parjam jan ukajj cheqanchawiparjam sarnaqanaw waliaskejja ukat ukaw Diosatakjam sarnaqanatak yanapt�ista-ni. Kawkır markanakarutı jan ukajj jaqenakarutı Jeho-va Diosajj khuyapt�ayasinapat cheqanchawiparjam sarna-qapjjanapatak tiempo churkana ukanakajj Biblian qell-qatawa. Uka sarnaqawinakajja, “jiwasanakaruw yatichis-tu” ukat “jiwasanakan amuyt�asipjjanasataki, ukatsti janukham luranasataki[w]” qellqataraki (Rom. 15:4; 1 Cor.10:11). Ukanak sum yatjjatanani ukhajja, Jehova Diosajjkunjam Diosasa ukat Jupampi apnaqayastan ukhajj kunaaskinakas utji uk sum amuyanatakiw yanapt�istani.

1, 2. 1) ¿ Jehova Diosampi sum apasinatakejj kun luranasasa? 2) Jeho-va Diosan cheqanchawip katoqt�asipkana uka sarnaqawinak Bibliatyatjjatanajja, ¿kunjamsa yanapt�istani?

JEHOV´

A DIOSANCHEQA

˜NCH

¨AWIP

TAQE CHUYMKATOQASIPJJA

˜N

¨ANI

“Suma ewjja aruna-kamampiw irpistajja,ukatsti tukuyarojjajumajj jach�a kankana-nakampiw nayarojjkatoqetatajja.”(SAL. 73:24, Aymar Biblia [AB])

¿AKA JISKT�ANAKARQHANA

˜NCHT�ASMATI?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jehova Diosajj taqeniruw makikpaki cheqanchi ukat janiwmunanaparukis cheqanchkiti,¿kunas uk unacht�ayistu?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jehova Diosan ‘khuyapt�aya-sirıtap’ yatisajja, ¿kunatsakusistanjja?

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Jehova Diosajj ewjjt�istani janukajj cheqanchistani ukhajja,¿kunjamsa katoqasinasa?

Page 25: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JUNIO 15, 2013 25

JEHOV´A DIOSAJJ SA

˜NU LURIRJAMAWA

3 Jehova Diosajj jaqenakjjaru ukat marka-nakjjarojj kunja munananisa uka toqet parl-kasajja, Bibliajj akham siwa: “[Jehova Dios]Tata, jumaw nanakan awkejjatajja; nanakajjneq�ekıpjjtwa, jumasti sanu lurirıtawa; ¡taqenanakasti juman uskutapjjaraktwa!” sasa (Isa.64:8). Ma sanu lurirejja, kunjjay neq�et luranmunchi ukarjamaw apnaqe, ukat neq�ejj ju-pamp apnaqayasikiwa. Jehova Diosampi ukatjaqenakampejj niya ukhamarakiwa.

˜Neq�ejja

sanu luririrojj janiw kunjam luratansa muni uksiskaspati, jiwasajj janirakiw Jehova Diosarojjkunjam cheqanchayasinsa muntan uk sisksna-ti (Jeremıas 18:1-6 liyt�asinapawa).

4 Kunjamtı sanu lurirejj neq�empi lurkejja,Jehova Diosajj ukham luranatak ch�amanı-tapwa nayra Israel markampejj unacht�awayi.Cheqas Jupajj janiw sanu luririmpejj taqe ku-nans pachpakiti. Sanu lurirejja, neq�e aptasajjkunayman sanunakwa amtaparjam luraspa.Ukampis ¿ Jehova Diosajj munanaparjamakitjaqenakarusa jan ukajj markanakarusa yaqhe-pajj sumanapataki ukat yaqhepajj jan walı-napatak lurpacha? Janiwa sasaw Bibliajj qha-nanchi. Jehova Diosajj amtasarjam sarnaqe-ri chuymanwa lurawayistu. Ukhamasti Diosajjtaqe kunjjar munananıkchisa janiw munkir janmunkir jupar ist�anasatak wayt�kistuti. Ukha-majja, amtaparjam apnaqatanatakejj jiwasawmunanasa (Jeremıas 18:7-10 liyt�asinapawa).

5 Jehova Diosajja, ¿kunjamsa sanu lurirja-majj jan ist�asipki ukanakarojj apnaqe? Sanulurirejj kuntı neq�emp luran munki ukarjamjan mistjje ukhajja, yaqha kastwa luri jan ukajjjaqtjjewa. ¿Kunatsa?

˜Neq�e jan sum apnaqa-

3. Jehova Diosajj jaqenakjjar kunja munananisa ukjja,¿kunjamsa Isaıas 64:8 ukat Jeremıas 18:1-6 qellqatana-kajj qhananchi? (24 janankir foto unjjatt�am.)4. ¿ Jehova Diosajj munanaparjamakit jaqenakarusa janukajj markanakarus apnaqpacha? Uk qhanancht�am.5. Jaqenakajj kunjamtı Jehova Diosajj munki ukarjamjan apnaqayasipki ukhajja, ¿kunsa Jupajj luri?

tapatwa ukham luri. Ukampis Jehova Diosajjjaniw ukham lurkiti (Deu. 32:4). Jehova Dio-sajj kunjamtı munki ukarjam maynejj jan ap-naqayaski ukhajja, jaqen juchapawa. Ukam-pis jupanakajj apnaqayasin munapjjeti janichaukarjamaw Diosajj apnaqe. Ukat apnaqayasip-ki ukanakajja, askitakıpjjewa. Amuyt�anata-ki, ajllit cristianonakajj “pachpa neq�eta mavasja[ma] askitaki” tukuyatapjjewa, ma arun-jja, “khuyapayasina vasonaka[ru]” tukuyatap-jjewa. Maysa toqetjja, Jehova Diosamp jan ap-naqayasin munapki ukanakajja, “t�unjanatakiwakiyata q�apisin vasonaka[r]” tukuyatapjjewa(Rom. 9:19-23, MT ).

6 Jehova Diosajj ewjjt�asa ukat cheqancha-saw jaqenakar apnaqe. Kunjamsa Jupajj ja-qenakar cheqanchi ukjja, Israel marka apna-qer Saul ukat David chachanakat yatjjatasawamuysna. David reyejj Betsabe warmimpi wa-choqa jucha lurkana ukhajja, jupa pachparu-sa ukat yaqhanakarus jan walinwa unjasiya-na. Reyıkchınsa, Jehova Diosajj cheqanchan-wa ukat Natan profetaparuw kuna jan walinsaunjasini uk yatiyanapatak khithana (2 Sam.12:1-12). ¿Davitajj kuns lurana? Wali llakt�a-taw unjasına ukat taqe chuymaw arrepentisı-na, ukatwa Jehova Diosajj jupat khuyapt�ayası-na (2 Samuel 12:13 liyt�asinapawa).

7 Ukampis Saul reyejj janiw ukhamakanti,Jehova Diosan ewjjanakaparojj janiw ist�kanti.Samuel profetap toqew Jehova Diosajj akhamsasin Saular sana: ‘Amaleq markankir taqe ja-qenakaru, uywanakaru t�unjam’ sasa. Ukam-pis janiw uka arunakaparojj ist�kanti, Agag re-yirojj janiw jiwaykanti ukat suma uywanaksajilt�ayarakınwa. ¿Kunatsa? Jach�anchatana ukatjaqen sumat unjatanwa munana (1 Sam.15:1-3,7-9, 12). Ukat Samuel profetajj Saular amuyt�a-yan munana ukhajja, qhoru chuymaniw jupajj

6, 7. Jehova Diosajj Davitaru ukat Saul reyinakar che-qanchkana ukhajja, ¿kunjamsa sapa maynejj uka che-qanchaw katoqasipjjana?

Page 26: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

26 YATIYA˜

NATAKI

tukuna, janiw Jehova Diosan cheqanchawipkatoqasin munkanti. Kuntı yatiykana ukajj ja-nis askıkaspa ukham unjana ukat uka uywa-nakajj Diosar sacrificio loqtanatakiwa sasakiwsisjjana. Ukham luratapatjja, Jehova Diosajj ja-niw reyirjam unj-jjanti ukat janipuniw Diosam-pejj sum apasjjanti (1 Samuel 15:13-15, 20-23liyt�asinapawa).

DIOSAJJ JANIW YAQHACHIR¨IKITI

8 Jehova Diosajj janiw jaqenakarukejj Ju-pamp cheqanchayasipjjanapatak tiempo chur-kiti, jan ukasti markpacharus churarakiwa.Kha 1513 nayrır pacha maran Jehova Dio-sajj israelitanakar Egipto markat qhespiyka-na ukhajja, ma arust�awiruw jupanakampejjmantana. Israelitanakajj Diosan ajllit marka-

8. Israel markajj kunjam chuymampitı Jehova Diosancheqanchawip katoqkana ukatjja, ¿kunsa yateqsna?

panwa, ukat Jehova Diosamp apnaqatapjjan-wa. Ukampis jupanakajja, kunatı Jehova Diosnayraqatan jan walıkana ukwa lurapjjana,ukat uka jak�ankir markanakan diosanakapa-ruw yupaychjjapjjana. Jupanakar amuyt�aya-natakejja, Jehova Diosajj kutin kutinwa profe-tanakap khithana, ukampis janiw ist�apkanti( Jer. 35:12-15). Ukham jan ist�asitanakapatjja,Diosajj jupanakar juchanchanwa. Ukat t�un-janataki wakiyata vasonakjamaw Israelan 10tribunakapajj asirionakamp tukjat unjasipjja-na ukat Juda markan pa tribunakapajj Babilo-nia markampi katuntataw unjasipjjana. Ukasarnaqawinakajja, amuyasinasatakiwa. Jiwa-satı Jehova Diosampi apnaqayasinani ukha-kiw cheqanchawipajj yanapt�istani.

9 Nınive markan jakapkana ukanakarojj ju-

9, 10. Jehova Diosan juchanchawi arunakap ist�asinjja,¿kunsa Nınive markankir jaqenakajj lurapjjana?

Saul chachajjJehova Diosanewjjt�ap janiw

askit unjkanti niist�kansa. Janiwcheqanchawip

katoqaskanti(7 t�aqa unjjatt�am)

Davitajj wali llakitawjikjjatasına ukat JehovaDiosan cheqanchawipkatoqasınwa, maarunjja, Jupampiwapnaqayasına. ¿ Jumajjukhamarakti lurta?(6 t�aqa unjjatt�am)

Page 27: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

JUNIO 15, 2013 27

chanchawi arunakap ist�apjjanapatakiw Jeho-va Diosajj tiempo churana, uka markajj Asiriamarkan capitalapanwa. Jonas chacharojj Dio-sajj akham sanwa: “Sartam, Nınive jach�a mar-karu sararakim, ukatsti yatiyanim, nayasti q�al-wa tukja nanqha luratanakapajj nayraqatajja-ruw purinitu uka layku” sasa. Nınive markajjtukjatanapanwa ( Jon. 1:1, 2; 3:1-4).

10 Ukat Jonas chachajj uka yatiyawinak ya-tiykana ukhajja, “uka markankiri jaqenakas-ti jach�at jisk�akamaw Diosaru iyawsapjjana.Ayunana amtapjjana, llakisinatsa chhankhaisinakampiw isthapisipjjarakına”. Uka mar-kankir reyejja, “qonunapat sartasinjja, sumaisinakap apsusisinjja, llaki isimpiw isintasi-rakına, ukatsti qhelljjaruw qont�asirakına”.Nınive markankir jaqenakajj arrepentisipjjan-wa ukat Jehova Diosampiw apnaqayasipjjana.Ukatwa Diosajj uka markar jan tukjkanti ( Jon.3:5-10).

11 Israel markajj Jehova Diosan ajllit marka-pakchınsa, jupanakarojj Diosajj cheqanchan-wa. Maysa toqetjja, Nınive markankirinakajjjaniw Diosan markapjam ajllitapkanti ukam-pis Jehova Diosajj jupanakat khuyapt�ayasın-wa, kunattejj Jupampiw apnaqayasipjjana.Uka pa sarnaqawinakajja, Jehova Diosajj ‘taqejaqerus kipkaki unjirıtapwa’ qhan unacht�a-yistu (Deu. 10:17).

JEHOV´A DIOSAJJ AMUYT�IRIWA UKAT

WAKISKI UKHAJJ AMTAP MAYJT�AYARAKIWA12 Jaqenakatı jan wali lurawinakap jaytap-

jjaspa ukhajja, Jehova Diosajj kuntı luranamtki uk mayjt�ayaspawa. Amuyt�anataki, Is-rael marka apnaqer Saul reyejj jan wal lur-

11. Jehova Diosajj kunjamtı Nınive ukat Israel markana-kar unjkana ukajj ¿kunjam Diosatapsa unacht�ayistu?12, 13. 1) Jehova Diosan cheqanchawip kunjamsa may-nejj katoqasi ukarjamajja, ¿kunatsa Jehova Diosajj amtapmayjt�ayi? 2) ¿Kunjamsa Jehova Diosajj amtanakap mayj-t�ayirıtap Saul reyimpi ukat Nınive markamp unacht�a-yana?

kan ukhajja, Jehova Diosajj jupar ‘reyit utt�a-yatapat walpun amtasına’ sasaw Bibliajj qha-nanchi (1 Sam. 15:11). Ukat Nınive markanarrepentisitap unjasinjja, “Diosajj jupanakatkhuyapt�ayasjjan[wa], janirakiw kuna castigo-tejj jutanapakana uksa apayankjjanti” ( Jon.3:10).

13 Jehova Diosajj Saul chacharojj reyits ut-t�aykchınjja, qhepat janiw jupan reyınap mun-jjanti. Cheqas reyınapatak ajllisajj janiw pant-jaskanti, jan ukasti Saul chachaw Diosar janconfiyjjanti ukat arunakaparus jan ist�jjan-ti. Ukampis Diosajj ninivitanakat khuyap-t�ayasınwa, ma arunjja, kuntı jupanakar lu-ran amtkana uk mayjt�ayanwa. Jehova Diosajjamuyt�iriwa, khuyapt�ayasiriwa ukat wakiskiukhajj amtapsa mayjt�ayarakiwa. Ukat may-nitı jan wali luratanakapat taqe chuyma arre-pentisi ukhajja, kuntı jupar luran amtkana ukmayjt�ayanatakejj jank�akirakiwa, ukanak yati-najj wal chuymacht�istu.

JEHOV´A DIOSAN

CHEQA˜

NCH¨AWIP KATOQASIPUNI

˜N

¨ANI

14 Jichhurunakanjja, Jehova Diosajj Aruptoqe ukat markap toqew apnaqestu (2 Tim.3:16, 17). Ukatwa ukanak toqe ewjjt�kistu janukajj cheqanchkistu uk katoqasinasajj wa-kisi. Qawqha maranakasay bautisataskananijan ukajj Diosan markapan kuna lurawinıska-nanisa, Jehova Diosan ewjjt�anakaparjam sar-naqaskakinasawa ukat kunjamtı Jupajj munkiukarjam apnaqayasiskakinasawa.

15 ¿Kunjamsa Jehova Diosajj cheqanchistu?Kun luranassa Jupajj muni ukwa awisajj yati-chistu jan ukajj amuyunakas mayjt�ayanatakiw

14. 1) ¿ Jichhurunakan kuna toqes Jehova Diosajj apna-qestu? 2) Jehova Diosajj cheqanchkistu ukhajja, ¿kunsaluranasa?15, 16. 1) Maynejj cheqanchat unjasis taman lurawina-kap apt�asi ukhajja, ¿kunjamsa chuymapan jikjjatasis-pa? Uk ma unacht�awimp qhanancht�am. 2) Cheqanchatunjasisa jan aynacht�anatakejja, ¿kunas maynir yanap-t�aspa?

Page 28: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

28 YATIYA˜

NATAKI

yanapt�istu. Ukampis awisajja, jan wali lura-tasat inas juk�amp cheqanchatanasajj wakis-chispa. Ukhaman unjasisajja, taman lurawina-kas apt�assnawa. Amuyt�anani, Demetrio� ji-latajj irpir chuymanjamaw irnaqt�ana. Ukam-pis qollqe toqetwa jach�a juchar purına ukatirpir chuymanjam irnaqansa apt�asınwa. Ja-niw irpir chuymanjam taman loqtjjaniti sa-sin yatiyaskana uka arumajja, ¿kunjamas jik-jjatasına? Jupajj akham siwa: “Q�ala aynacht�a-taw jikjjatasiyata. Pasır 30 maranak nayrajja,taman walja lurawinakaw utjitana. Precursorregularjamaw loqtayata, Betelanwa irnaqaya-ta, irpir chuymaninakan yanapiripayatwa ukatqhepatjja irpir chuymanjamaw loqtjjarakiyata.Ukatjja, ukhanakakiw kimsa uru jach�a tanta-chawin arst�arakiyata. Taqe ukanakjja akatja-matwa apt�asiwayta. Ukhamarusa, ma phen-q�a unjasisajja, Diosan markapan janipuniskuna luranas nayatak utj-jjaspa ukham amuya-siyata” sasa.

16 Demetrio jilatajj uka janwali luratanakapjaytjjanapanwa. Ukampis kuntı chuymapanamuykana uk jaytanatakejj ¿kunas yanapt�a-na? Jupajj akham siwa: “Bibliat yatjjatanataki,yatiyir saranataki ukat taqpach tantachawina-kar saranatakiw amtawayta. Ukhamarus ta-mankir jilat kullakanakasa ukat Bibliat apst�atqellqatanakas walpun yanapt�awayitu. Ukat‘¿Aski lurawinakan wasitat irnaqt�an munas-mati?’ siski uka yatichawiw Yatiyanataki agosto15, 2009 revistan mistuna, ukajj mayisitanaka-jar ist�asinsa carta qellqanipkitaspa ukhaman-wa. Ukanjja, ‘jichhajj taman jan walja lurawi-nejjasajj tiempom jan ina ch�usar apt�amti, janukasti Diosamp sum apasinatak ch�amacha-siskakinamawa’ siskana uka arunakaw chuy-majar purt�awayitu” sasa. ¿Kunjamsa Diosancheqanchawipajj Demetrio jilatar yanapt�ana?Ukat ma qawqha maranak qhepatjja, akhamsiwa: “Jehova Diosajj irpir chuymaninakan ya-

� Yaqha sutinakamp uchatawa.

napiripjam wasitat irnaqt�ayasaw bendiciwa-yitu” sasa.

17 Maynejj tamat jaqsuta unjasi ukhaw Je-hova Diosan cheqanchawip katoqaraki. Ukha-matwa kunatı tamarojj jan walt�aykaspa uka-nakat jark�aqasi ukat jan wali luririrus arre-pentisinapatak yanapt�araki (1 Cor. 5:6, 7, 11).Roberto jilatajj niya 16 maranakaw tamat jaq-sut unjasına. Ukat uka tiemponjja, awk tayka-pasa, jilanakapasa jucha luririmpejj jan chi-kachasipjjamti ni aruntapjjamsa sasin Bibliajjewjjt�ki ukarjamaw taqe chuyma ist�apjjana.Wasitampi tamar kutt�anitapatjja, walja mara-nakajjewa ukat Diosar yupaychan toqet nay-raruw sartaski. Jehova Diosaru ukat marka-paru walja maranakat kutt�anjjanatakejj ku-nas yanapt�awaytam sasin jupar jiskt�apkanaukhajja, familiajajj janipuniw nayamp chika-chasiwayapkiti, ukaw yanapt�awayitu sasawsana. Ukat akham saskakiwa: “Familiajatı majuk�aksa kunjamas jikjjatasiskta uk yatinataknayamp parlapjjaspana ukajj nayatakejj wa-likıspanwa. Ukampis familiajatjja janiw may-nis nayamp chikachasiwayapkanti ukat na-yajj jupanakampın wal munayata, ukaw Jeho-va Diosamp sum apasinatak ch�amachasin ya-napt�awayitu” sasa.

18 Inas jiwasajj ukham cheqanchawinak jankatoqkchinaniti, ukampis Jehova Diosajj che-qanchistani ukhajja, ¿kunjam chuymanıtas-sa unacht�ayanani? Ukat ¿kunjamsa katoqasi-nani? ¿David chachjamananiti jan ukajj Saulchachjamananicha? Jehova Diosaw Sanu lu-rir Awkisajja. Jupajj “khitirutı munaski ukarojjcheqachiwa, kunjamatejj ma awkejj munat wa-waparojj cheqachki ukhama”, uka arunak jani-pun armananiti. Jehova Diosan cheqanchawiptaqe chuyma katoqt�asipjjanani (Pro. 3:11, 12).

17. Jucha luririrojja, ¿kunjamsa tamat jaqsutanajj yanap-t�aspa? Uk ma unacht�awimp qhanancht�am.18. Jehova Diosajj cheqanchkistu ukhajja, ¿kunjam chuy-manıtassa unacht�ayanasa?

Page 29: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

Ines� sat 30 maranakani soltera ma ku-llakajja, irpir chuymaninakaruw ajjsart�aya-sis suyt�aski. Chuymankipstat jaqenakarjornal unjasajj wali qaritawa ukatwa maqhawqha tantachawinakarojj jan sarkiti.Ukat yaqha llakinakapat sipansa, mama-pan usutatap unjasaw wal llakisi.

Ines kullakar tumpt�ir sarasma ukhajja,¿kunjamsa ch�amancht�asma? (Jer. 31:25.)Uka kullakjam taman “jan ch�amani sarna-qasipki” ukanakar ch�amancht�anatakejja,¿kunjamsa wakicht�asisma?

KUNJAMANAKANS JIKJJATASIPJJEUK AMUYT�A

˜NAMAWA

Awisajj taqeniw trabajonsa jan ukajj ta-man lurawinak utjipans qarit unjastan-

� Yaqha sutinakamp uchatawa.

jja. Daniel profetajj ma vision unjasin janamuyt�jjasajja, “q�ala ch�ama thayjtataw un-jasıyata” sasaw sana (Dan. 8:27). Ukam-pis Gabriel angelaw jupar yanapt�ana. Dio-sajj kuntı siskana uk amuyt�ayana, Jeho-va Diosajj mayisıwinakam ist�iwa ukat “wal-pun munaraktam” sasaw ch�amancht�ana(Dan. 9:21-23). Qhepatjja, yaqha angelawchuymankipstatajjan ukhajj ch�amancht�a-rakına (Dan. 10:19).

Aynacht�ata, qarita jilatar jan ukajj ku-llakar ch�amancht�ir janır sarkasajja: kunajan walt�awinakansa jikjjatasi, kunjamat-sa uka jan walt�awinakajj aynacht�ayaskiukat kunjam chuymanisa ukanakatwa lu-p�inama. Irpir chuymanjam 20 jila mara-nak irnaqt�ir Richard jilatajj akham siwa:“Janır ch�amancht�ir sarkasajja, kunansa

IRPIR CHUYMAN JILATANAKA,¿“qarjata, jan ch�amani sarnaqasipki”ukanakarojj ch�amancht�apjjatati?

Ma jilatar janukajj kullakar janırtumpt�ir sarkasawkunjamsa jikjjatasiuk amuyt�anama

Page 30: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

30 YATIYA˜

NATAKI

jupanakajj wali sum irnaqt�apjje ukwa nay-raqat amuyta. Ukat kunjamanakansa jik-jjatasipjje uks amuyt�araktwa, ukhamatwajupanakar sum ch�amancht�ta” sasa. Ya-qha irpir chuymanimpi saratajja, kunjamsayanapt�apjjasma uk panimaw amuykipt�ap-jjanama.

WALI AMUYUMPIW PARLT�A˜

NAMAJuma pachpat maynir parlanajj mayjt�a-

yasinjamawa uk amuypachatawa. Ukhamajjkunjamas jikjjatasi uk irpir chuymaninakarsanajj jilatatakisa kullakatakis ch�amaspa-wa. ¿Kun luranas wakisispa? Munasinampikusisita unkatt�asa ukat ch�amancht�kir aru-nakamp parlt�anaw wakisispa. 40 jila ma-ranak irpir chuymanjam loqtir Michael jila-tajj akham arunakampiw parlan qalltan yati:“Irpir chuyman jilatanakatakejj jilat kullaka-nakar sum unt�anataki utapar visitt�ir sara-naw wali kusiskanajja. Ukatwa jichhuru ju-mar tumpt�irejj wali kusisit jutta” sasa.

Visitt�kasajja, nayraqat oracion taqe chuy-ma mayt�asinajj wali askıspawa. Pablojjcristian jilat kullakanakapajj kunja iyawsa-

wimpis Diosatak irnaqapjje, kunja munasi-nampis loqtapjje ukat kunjamsa jan walt�a-winkkasas aguantapjje ukanakwa oraciona-pan aytirına (1 Tes. 1:2, 3). Kunjam chuy-manıpkitı uk wali askit unjatam oracionanaytasajja, sum parlt�asinatakiw chuymamsaukat jilat kullakan chuymaps wakicht�ask-ta. Ukampis arunakamampejj sum jikjjatasi-napatakiw yanapt�asma. Experienciani irpirchuyman Ray jilatajja, akham siwa: “Diosarloqtasajj kuna askinaks jikjjattan uk awisajjarmastanwa, ukampis ukanak maynejj am-tayistu ukhajj ch�amancht�ataw jikjjatastan-jja” sasa.

BIBLIAMPIW CH�AMA˜

NCHT�A˜

NAMABiblian ma jisk�a t�aqapaksa liyt�arapıta

ukhajja, apostol Pabljamarakiw jilat kulla-kanakar ‘ajayu toqen ch�amancht�asma’ janukajj chuymacht�asma (Rom. 1:11). Amuy-t�anani, maynejj llakimp wali aynacht�atjikjjataski ukhajja janis kunatak askıkas-pa ukham amuyasispa, inas salmonak qell-qerjam jikjjataschispa, jupajj akham san-wa: “Nayajj armanukut jan yaqkan ch�ama

JilatkullakanakajjBiblian jisk�at�aqanakapatqhanancht�anwal munapjje

Page 31: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

qari[tatwa]” sasa. Ukhams jikjjataskchınjja,akham sanwa: “Janiw leyinakamat armask-ti” sasa (Sal. 119:83, 176). Uka t�aqanakatma juk�a qhanancht�asajja, Diosan kama-chinakap janirakiw armasktati sasaw jilata-rojj sarakisma.

Ajay toqet aynacht�at jikjjatasi jan ukajjtamat jitheqtawayjje uka kullakarojja, qoll-qe chhaqhayasir warmit Jesusajj parlkanauka unacht�awiw chuymapar purt�aspa (Luc.15:8-10). Chhaqhayaski uka qollqejja, qoll-qet lurat jila alani collaran uchatapachan-wa. Uka unacht�awit kullakar qhananchka-sajja, tama taypin jupajj kunja wakiskirisa ukamuyanapatakiw ch�amachasinama. Ukat-jja, Jehova Diosajj jumar wal munastamjja,Jupan uwijaparakıtawa sasaw sanama.

Jilat kullakanakajj Biblian jisk�a t�aqana-kapat qhanancht�an wal munapjje, ukha-majja janiw jumak parlanamakiti. Ukat ju-patakjam Bibliat liyt�asajja, wakiskir maaru jan ukajj ma qhawqha arunakwa ajll-t�anama, ukat kuns amuyi uk arsunapata-kiw mayinama. Sanani, 2 Corintios 4:16qellqat liyt�asajja, irpir chuymanejj akhamsasaw jiskt�aspa: “¿Kunjamsa Diosajj nay-rar sartanatak ch�amancht�awaytam uk un-jawaytati?” sasa. Ukham jiskt�aw maynitmaynikam ch�amancht�asinatak yanapt�as-pa (Rom. 1:12).

Ukat Diosan nayra loqtirinakapat khitisjupjam jikjjatasına jupat parlt�asaw ch�a-mancht�arakisma. Sanani, wali aynacht�a-taki uka jilatas jan ukajj kullakasa, Anawarmjam jan ukajj Epafrodito chachjamawamuyasipjjaspa, jupanakajj llakimp ay-nacht�ataw awisajj jikjjatasipjjerına. Ukha-makchınsa Jehova Diosajj jupanakar waliaskit unjaskakınwa sasaw amuyt�ayasma(1 Sam. 1:9-11, 20; Fili. 2:25-30). Ukat wa-kiskani ukhajja, Biblian utjki uka sarnaqa-winakat yatjjatapjjarakisma.

LLAKISIPJJATAMU

˜NACHT�AYASIPKAKIMTumpt�asin qhepatsa jilat kullakanakat

llakisitam unacht�ayaskakinamawa (Hech.

15:36). Sanani, utapat janır sarkasajja, ju-pamp yatiyir mistunatakiw amtawayap-jjasma. Experienciani irpir chuyman Ber-nard jilatajj kunjamsa yanapt�i uk amuy-t�anani. Visitt�kana ukamp wasitat jikisisa-jja, wali amuyumpiw ewjjt�kana uka toqetakham sasin jiskt�i, ¿pasırin parlt�awayktanukajj yanapt�awaytamti? sasa. Jilat kullaka-nakattı llakistajja, kunansa yanapt�askakis-ma ukwa amuyt�ata.

Jichhaw jilat kullakanakajj munatan-sa, jark�aqatansa ukat kunjamsa jikjjata-sipjje uk amuyatansa munapjje (1 Tes. 5:11). Ukhamajja, janır tumpt�ir sarkasawkunjamsa jikjjatasipjje uk lup�inama. Jeho-va Diosar mayisim ukat Biblian jisk�a t�a-qanakap sum ajllt�am. Ukhamatwa “qarja-ta, jan ch�amani sarnaqasipki” ukanakarch�amancht�anatakejj wakiskir arunak jik-jjatata.

Tumpt�ir sarktauka qhepatsajilat kullakanakatllakisitamunacht�ayaskakim

Page 32: JUNIO 15, 2013 34567 - download.jw.orgdownload.jw.org/files/media_magazines/93/w_AP_20130615.pdf · wawanakajj awk taykapatwa katoqapjje. Walja be-telitanakaw uka jilat kullakarojj

Jan walinakatak Biblia apnaqapki¿uk kunjamsa unjanasa?Yaqhepajj Biblia janjasin kawkırt�aqtı nayraqat unjapki ukwa liy-t�apjje ukat ukas yanapt�kaspaukham amuyapjje. Ukampis cheqacristianonakajj janiw Biblian ya-napt�ap ukham thaqhapkiti. Janukasti Bibliat sum yatjjatapjje(12/15, 3 jana).

“Akapachajj” t�unjatakani ukhajj¿kunas pasani?“Akapachajj” tukusiniwa sasajja,janiw Oraqen t�unjawipat parlkiti,antisas Diosan munanap jan lu-rapki ukanakan t�unjawipatwaparlaski (1 Juan 2:17). Ukhamajjaka Oraqesa ukat suma jaqena-kasa qhespiyatapjjaniwa (1/1, 5janat 7 janakama).

Abelajj jiwatakchisa, ¿kunjamsaparlaskakistu? (Heb. 11:4.)Jupajj ch�ollqhe iyawsawinınwa.Jiwasajj jupatwa yateqassna. Ji-chhurunakan iyawsawip toqewparlaskakistu (1/1, 12 jana).

¿Kunanakas Jehova Diosatjitheqtayistaspa?Trabajo jan ukajj profesion, kunakasta k�uchirt�awinaksa ajlltanukanaka, tamat jaqsut familia-rampi chikachasina, jichhak unstkiuka aparatonak jan sum amuyasisapnaqana, k�umar jakasin toqetsinti llakisina, qollqe munana ukatjach�a jach�a tukuna (1/15, 12janat 21 janakama).

Moisesajj wali alt�at chuymanın-wa, ¿kunsa jupat yateqassna?Moisesajj p�eqt�irjamajj janiw jach�ajach�a tukkanti ni jupa pachparukisatiniskanti, jan ukasti Jehova Dio-saruw atinisına. Jiwasajj janipuniwkun luran sum yatisasa, ch�amanı-sasa jan ukajj peqt�irısas jach�a ja-ch�a tukun munktanti, jan ukastiJehova Diosaruw confiyasin mun-tanjja (Pro. 3:5, 6). (2/1, 5 jana.)

¿ Jiwatat jaktanipkani ukanakajjkawkins jakapjjani?144.000 ajllitapki ukanakakiwalajjpachan jakapjjani. Ukat jilapartejja aka Oraqen winay jakasi-natakiw jaktanipjjani (3/1, 6 jana).

Israelitanakajj ‘chuymanakapanjaniw Diosar unt�apkanti’ ukajja,¿kun sans muni? (Jer. 9:26.)Jupanakajj janiw Jehova Diosartaqe chuyma ist�jjapjjanti ukat ku-nanakatı chuymapansa, amuyuna-kapansa ukat amtanakapansaDiosamp sum apasinatak jarkt�-kaspana ukanakwa apanukupjja-napana (Jer. 5:23, 24). (3/15, 9ukat 10 jananaka.)

¿Kunatsa Jesusajj kusisitjakasına?Jesusajj Diosan munanap lurana-takiw jakana. Jupajj awkiparusaukat jaqenakarus wal munasına.Ukhamarusa, Jesusajj Awkipanmunatatapsa askit unjatatapsasum yatına. Ukanakaw wali kusisitjakasinatakejj munasi (4/1, 4 ukat5 jananaka).

¿Diosan markapajj aka Oraqenkunjam utt�ayatapjjesa?Oraqpachankir Jilır Irpirinaka,sucursal sarayirinaka, tamanaktumpt�ir jilatanaka, taman irpirchuymaninaka, tamanaka ukatyatiyirinaka (4/15, 29 jana).

¿Diosajj juiciop apayasajj sint-t�asınwa sasajj kunats sissna?Jupajj jan wali jaqenakar juiciopapayanisajj janiw kusiskiti (Eze.33:11). Kuntı nayra tiempon lurka-na ukanakajj wali munasirıtapwaunacht�ayistu, janır juicio apayan-kasajj yatiyapunirınwa. Ukajja, ju-tırin utjkani uka juicionakapatqhespinatakiw ma suyt�aw chu-ristu (5/1, 5 ukat 6 jananaka).

Jan wali luririnakarojja, ¿israelita-nakajj lawar ch�akkatasat jiwayap-jjerına?Janiwa. Nayrajja, walja marka-nakanwa ukham lurapjjerına.Ukampis Hebreo Arut Qollan Qell-qatanak qellqaskana uka tiem-ponjja, jan wali luririnakar janır la-war ch�akkatkasajj jiwayapjjanwa(Lev. 20:2, 27). Ukjja taqenin un-japjjanapatakiw ukham lurapjjerı-na (5/15, 13 jana).

¿Kunatsa oraqpachan sumanka-najj jan utjkpacha?Kunattejj janiw jupanak pachpaapnaqasinatak luratapkiti (Jer.10:23). Ukat niyakejjay Supayajjakapach apnaqchejja, jaqenakajjjaniw sumankan apanipkaspati(1 Juan 5:19). (6/1, 16 jana.)

¿JUMAJJ AMTTATI?

¿Aka qhepa phajjsinakan Yatiyanataki sat revista mistkana uk liyt�tati?Ukhamachi ukhajja, aka jiskt�anakar qhanancht�ma:

sAka revistasa ukatyaqha qellqatanakasa,www.jw.org/aycheqanwa Internetanapaqanatakejj utji

Ukat Traducciondel Nuevo Mundosat Biblsa espanolarut liyt�arakismawa

Internetarwww.jw.org/aycheqar mantam janukajj aka codigotoqew mantasma

no

p

w1

30

6/1

5-A

P