Jak wspomagać rozwój dziecka/ucznia z autyzmem lub

Zespołem Aspergera

Edyta Sabicka

edyta.sabicka@uns.lodz.pl

Pokoloruj gruszkę

Będzie nagroda

Przyznane punkty Czy gruszka jest pokolorowana starannie? • Bardzo starannie 5 pkt • Z widocznymi nielicznymi białymi prześwitami 4 pkt • Z licznymi białymi polami 3 pkt • Pokolorowana niestarannie z przekroczeniem wyznaczonych linii 2 pkt • Pomazana 1 pkt

Czy gruszka jest pokolorowana na właściwy kolor • Zielony 5 pkt • Żółty 4 pkt • Czerwony 3 pkt • Pomarańczowy 2 pkt • Inny 1 pkt

Nauka pisania – trudności:

Dzieci często zniechęcają się do pisania, ponieważ zbyt mocno dociskają ołówek

do kartki, co powoduje ból ręki

UWAGA!

Trzeba dopasować narzędzie pisarskie

Segregacja – kształcenie specjalne

częściowa segregacja – integracja

nauczanie włączające

Nauczyciel ideał

Wie jak pracować z każdym rodzajem niepełnosprawności i ma kwalifikacje do

wszystkiego

Poza innymi specjalnościami ma ukończoną terapię pedagogiczną.

7

Co na to nauczyciele?

Rodzaje orzeczeń

• Orzeczenie o niepełnosprawności

• Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

• Opinia

Autyzm i pokrewne zaburzenia rozwoju wg klasyfikacji ICD-10

Kod Całościowe zaburzenia rozwojowe (F84)

1. F84.0 Autyzm dziecięcy

2. F84.1 Autyzm atypowy

3. F84.2 Zespól Retta

4. F84.3 Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne

5. F84.4 Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi

6. F84.5 Zespół Aspergera

7. F84.8 Inne całościowe zaburzenia rozwojowe

8. F84.9 Całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone

KOLEJNE WERSJE KLASYFIKACJI – ICD-11 I DSM-V

• usunięcie podziału jednostek chorobowych w obrębie Całościowych zaburzeń rozwoju;

• stworzenie ogólnej grupy spektrum autyzmu, podzielonej ze względu na natężenie symptomów;

• usunięcie zespołu Retta;

• usunięcie zespołu Aspergera - stosowana będzie nazwa: autyzm (subkliniczny) lekkiego lub łagodnego stopnia, z opisem występujących u dziecka cech, np. dobrze rozwinięta mowa, szeroka wiedza ogólna, specyficzne, specjalistyczne zainteresowania.

Zaburzenie autystycznego spektrum wg DSM-5

• obejmować będzie dwa zamiast jak do tej pory trzy obszary:

a) deficyty społeczno-komunikacyjne b) uporczywe zainteresowania i powtarzalne zachowania • usunięty zostanie obszar związany z zaburzeniami

języka i komunikacji • obszar ten nie jest charakterystyczny wyłącznie dla

zaburzeń należących do spektrum autyzmu i nakłada się z trudnościami o charakterze wyłącznie językowym

• część osób z autyzmem (autyzm wysokofunkcjonujący i zespół Aspergera) nie doświadcza większych trudności w tym zakresie.

Przyczyny

• Autyzm i Zespół Aspergera są zaliczane do zaburzeń neurorozwojowych o skomplikowanej i wieloczynnikowej etiologii (za: Pisula, Autyzm, 2012)

• nie ma ustalonej konkretnej przyczyny powstawania zaburzeń ze spektrum autyzmu,

• są pewne przypuszczenia co do czynników powodujących to zaburzenie,

• stale trwają badania poszukujące przyczyn tego zaburzenia

Opracowania: Tony Attwood Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik

Przyczyny zespołu Aspergera

• genetyczne - zgodnie ze ścisłymi kryteriami ZA 20% ojców i 5% matek dzieci z ZA ma również zespół Aspergera; - przy szerszych kryteriach – niemal połowa z bliskiej rodziny (I stopień pokrewieństwa); - 2/3 krewnych (II i III stopień pokrewieństwa) – ma podobny profil umiejętności (za: Tony Attwood) - mówi się o „fenotypie autyzmu” – nie występuje dziedziczenie samego zaburzenia, ale pewnych predyspozycji do określonej dynamiki rozwoju mózgu (za: Pisula, Autyzm, 2012)

Diagnoza

• Dziecka i jego sytuacji rodzinnej (postaw rodzicielskich, faz kryzysu)

• Strefa najbliższego rozwoju

To JA wychowuję moje dziecko i nie będzie mi tu pani mówiła co mam

robić, albo czego nie robić!

OK

Plan dnia

• O której wstaje dziecko? • Kto karmi, myje, szykuje do szkoły/przedszkola? • Kto zawodzi do przedszkola/szkoły? • Kto odbiera? • Kiedy dziecko wraca do domu? • Kiedy pan/pani wraca do domu? • O której jest kolacja? • O której kąpiel? • Kiedy dziecko idzie spać?

• A jak wygląda weekend?

Źródło informacji Rozpoznanie Potrzeby ucznia

Orzeczenia i opinie

Nauczyciele

Rodzice

Lekarze i specjaliści pracujący z

dzieckiem, dokumentacja medyczna

Inni specjaliści pracujący z

dzieckiem

Badania specjalistyczne

prowadzone w szkole

Dokumentacja prowadzona przez

wychowawcę klasy

Wielospecjalistyczna ocena

poziomu funkcjonowania ucznia

Data

Podpisy członków Zespołu Podpis rodziców

Klasa wiek

Wychowawca

Nr orzeczenia

ARKUSZ

WAŻNE!

• Naczelną zasadą powinno być takie kreowanie sytuacji dydaktycznej, by nie dopuścić do wykluczenia, wyłączenia dziecka ze specjalnymi potrzebami z toku zajęć.

• Dziecko ze specjalnymi potrzebami ma prawo odnajdować własne miejsce w społeczności, w której przebywa,

• a nauczyciel na terenie szkoły/przedszkola jest osobą, która powinna tworzyć warunki, aby mu to umożliwić.

• Jak wspomagać rozwój dziecka z autyzmem? Zależy jaki autyzm i czy współwystępuje upośledzenie umysłowe.

Co należy brać pod uwagę przy planowaniu zajęć:

• wiek dzieci

• liczebność grupy

• miejsce

• czas trwania zajęcia

• zajęcia muszą uwzględniać prawidłowości rozwoju

emocjonalnego i społecznego dziecka

• program zajęć dla całej grupy powinien uwzględniać

zarówno potrzeby grupy, ale też indywidualne

potrzeby poszczególnych uczestników

W UK działa SPELL

• Structure

• Positive

• Empathy

• Low arousal

• Links

Rodzaje terapii

• Między dyrektywnością a niedyrektywnością

• Co na to nauka oparta na dowodach?

• Schemat pracy 1x1, 1x2-3, 1xgrupa

Kontakt wzrokowy a mowa

• Psycholog Lorna Wing w jednej ze swoich publikacji przytacza wypowiedź osoby z Zespołem Aspergera:

"Patrzenie w twarz, a w szczególnie w oczy, jest jedną z najtrudniejszych dla mnie rzeczy, (...) jest czymś, do czego muszę świadomie się zmusić, a i wtedy robię to tylko przez sekundę (...). Odbiera mi to spokój i budzi straszny lęk, który się zmniejsza wraz z oddalaniem się tej osoby (...). Dopiero niedawno zdałam sobie sprawę z tego, że patrząc na zdjęcia lub ludzi nie patrzę na całość, ale na zarys jakiegoś ich fragmentu. Potrafię obejrzeć całość, ale tylko patrząc kolejno na jeden element po drugim. Podobnie jest z twarzami ludzi. Nie umiem zobaczyć całości od razu."

Tymczasem…

• Aktywne spostrzeganie jest pierwszym i podstawowym etapem rozwoju inteligencji oraz uczenia się komunikacji

• Wzrok dostarcza człowiekowi wielu różnych i bardzo ważnych do życia informacji.

• Rozwój umiejętności spostrzegania jasności, barwy i kształtu rozwija się stopniowo z wiekiem dziecka.

• Stymulacja analizatora wzroku jest konieczna u wszystkich dzieci z zakłóceniami rozwoju.

• Ucząc kontaktu wzrokowego, uczymy podstaw komunikacji!

Wskazówki dla nauczyciela - praca z dzieckiem ze spektrum autyzmu

• dostosuj do indywidualnych potrzeb ucznia miejsce nauki i proces nauczania;

• pomóż dziecku w nabywaniu umiejętności w zakresie „funkcji wykonawczych”, takich jak umiejętności organizacyjne i umiejętności uczenia się;

• stosuj model edukacji opartej na doświadczeniu; informacje słowne poprzyj tekstem pisanym albo obrazem, ilustracją, filmem;

• przedstawiaj nowe pojęcia lub materiał abstrakcyjny w sposób możliwie najbardziej konkretny;

• kreatywnie wykorzystaj zainteresowania ucznia, np. jeżeli interesują go dinozaury pozwól mu liczyć dinozaury, a nie np. kredki i ołówki; jeżeli to możliwe, łącz nowe zagadnienia z zainteresowaniami dziecka;

• wspomagaj rozwój umiejętności komunikacyjnych dziecka (słownictwo, rozumienie);

• pracuj z uczniem w oparciu o tzw. pozytywne wzmocnienia ― pochwały, nagradzanie, pozytywną więź z dzieckiem;

• wdrażaj i oczekuj od ucznia przestrzegania zasad panujących w szkole;

Wskazówki dla nauczyciela - praca z dzieckiem ze spektrum autyzmu

• pomóż mu w sytuacjach przeżywanego stresu poprzez przewidywanie, zapobieganie, rozumienie przyczyn i rozwiązywanie stresujących sytuacji;

• wspieraj i umożliwiaj dziecku kontakty społeczne; • pamiętaj, że nie ma potrzeby wspierania ucznia w sferach,

w których radzi sobie dobrze i stopniowo w tych obszarach ograniczaj udzielaną mu pomoc;

• w ocenianiu oddzielaj te obszary, w których trudności wynikają z zaburzeń;

• nie karz dziecka za to, że ma autyzm! • chroń dziecko przed przemocą rówieśników. • dostosuj metody i tempo nauki do specyfiki rozwoju

poznawczego dziecka, • miej czas dla dziecka, pozwól mu mówić o tym co dla niego

ważne • zapewnić bezpieczeństwo przy czynnościach ruchowych,

Wskazówki c.d • zapewnij dziecku zeszyty z szeroką liniaturą, nasadki na długopis, • zapewnij poczucie akceptacji, • zapewnij sobie kontakt ze specjalistami prowadzącymi dziecko, • Zapewnij dzieciom doświadczenia ruchowe, • przystosuj salę do potrzeb ucznia (zabezpieczony blat, odpowiednie krzesło, jak

najmniej bodźców rozpraszających uwagę, zwróć uwagę na swój strój, nastrój oraz zapach)

• Pamiętaj o wygodnej pozycji podczas zajęć - dobrze podeprzeć stopy ucznia oraz tułów i przedramiona

• unikaj zbyt silnych bodźców, np. słuchowych lub czuciowych. • zapewnij dziecku miejsce blisko nauczyciela z powodu rozpraszalności uwagi, • Nie przesadzaj z długością zajęć!

• Pamiętaj, że ludzie ze spektrum autyzmu uczą się społecznych interakcji poprzez

motywację do myślenia, dlatego warto zaskakiwać dzieci. Na przykład mówimy młodszemu dziecku „załóż buty” i podajemy… czapkę.

• Chcemy, żeby dzieci z ASD nawiązywały kontakt wzrokowy poszukując w nim podpowiedzi, odczytując emocje, dlatego np. mówimy uczesz włosy i podajemy… szczoteczkę do zębów czekając na reakcję dziecka

• Niezastąpiona kropka między oczami do nauki komunikacji • Niedopowiedziane polecenia klocki + gest • Zabawa „Król ciszy”

Komunikacja

Człowiek, który posiada teorię umysłu, potrafi:

• rozpoznawać i rozróżniać własne stany umysłu

• wnioskować o analogicznych stanach umysłu innych osób

• przewidywać zachowania ludzi w określonych sytuacjach

Jak mówić, by dzieci z ASD nas rozumiały?

• Mów prosto! • spróbuj zdobyć uwagę dziecka zanim zaczniesz mówić np.: zawołaj

je po imieniu, jeśli trzeba fizycznie nakieruj je w swoją stronę • dostosuj złożoność swojego języka do poziomu dziecka, zarówno

pod względem struktury języka (jak mówisz? tempo swojej wypowiedzi, tembr głosu) oraz przekazywanych treści (co mówisz?)

• Mów jasno czego oczekujesz • Zamieniaj komunikaty negatywne na pozytywne – zamiast „nie

biegaj” – powiedz „stój” to niesie jasny przekaz, co należy zrobić • Kwiecisty język zostaw na inne okazje - ozdobniki i niepotrzebne

wypełniacze utrudniają zrozumienie • Unikaj metafor lub przenośni lub pomóż je dziecku zrozumieć.

Pamiętaj, że dziecko z ASD rozumie przysłowia i powiedzenia dosłownie „baba z wozu koniom lżej”, „rzuć wapno na druty”

Jak mówić, by dzieci z ASD nas rozumiały?

• Nie odwołuj się do wyobraźni dziecka, to nie jest jego

najmocniejsza strona. Odwołuj się do jego osobistych doświadczeń. Zamiast powiedzieć wyobraź sobie, że jest ciemno, co może czuć itd. powiedz „zobacz (wskazując na obrazek) jest ciemno…”

• Wspieraj się komunikatami wizualnymi i wizualnymi podpowiedziami

• mów poglądowo i pokazuj co masz na myśli, korzystaj z języka gestów i demonstracji, aby pomóc w wykonaniu wymaganych czynności

• pokaż dziecku, że jesteś chętnym słuchaczem, staraj się zrozumieć jego próby komunikacyjne np.: dziecko może szarpnąć Cię w kierunku, skąd coś chce; może stanąć obok czegoś co chciałyby otrzymać; może utkwić wzrok w przedmiocie swoich pragnień; kiedy czegoś chce może powtórzyć twoje pytanie: np.: Pytanie - "Czy chcesz ciastko?", Odpowiedź- "Czy chcesz ciastko?"; pamiętaj, że osoby z autyzmem usiłują porozumieć się, najlepiej jak potrafią.

Jak mówić, by dzieci z ASD nas rozumiały?

• mów o rzeczach ważnych i istotnych dla dziecka np.: co aktualnie robi, na czym skupia swoją uwagę, co zamierza zrobić, jak ma to zrobić,

• przekazuj osobie z autyzmem informacje o tym, co i jak ma zrobić; zbyt wiele czasu tracimy na mówienie o tym, czego nie należy robić, czego nie wolno a to bywa bardzo zniechęcające; jasne wskazanie co można zrobić w konkretnej sytuacji, może być bardziej pomocne;

• powtarzaj i parafrazuj co powiedziało dziecko, unikając schematów komunikacyjnych

• szepnij dziecku do ucha, co ma powiedzieć do innej osoby • jeśli to możliwe odnoś swoje wypowiedzi do konkretnych

przedmiotów, zjawisk w otoczeniu dziecka, wskazując na nie, dotykając, pokazując przykłady

• naucz właściwych wypowiedzi inicjujących rozmowę • naucz sposobów proszenia o wyjaśnienie lub pomoc w momencie

dezorientacji

Jak mówić, by dzieci z ASD nas rozumiały?

• Wykorzystaj echolalie dziecka do kontaktu z nim. Jeśli to możliwe odnieś echolalie dziecka do tego co jest „tu i teraz” jednocześnie próbując nakierować jego uwagę na coś na czym Ci zależy np.: dziecko powtarza echolalicznie „nie ma szafy”- rozejrzyj się wnikliwie po otoczeniu i stwierdź zgodnie z prawdą „tak masz rację tu nie ma szafy, ale za to jest ciekawa książka, zabawka … itp.” lub „co Ty mówisz? w tym pokoju jest szafa, ja widzę tu szafę, a w niej jest Twoja ulubiona zabawka, kredki …itp.”

• używaj w sposób właściwy zaimków osobowych, unikaj mówienia o sobie lub o dziecku w trzeciej osobie liczby pojedynczej np.: „pani ci poda...”, „pan ci pomoże...”, „Bartek je obiad…”, „Bartek się bawi...” itp.; te zwroty warto zamienić na „ podam ci...”lub nawet ”ja ci podam”, „pomogę ci...” czy ”ja ci pomogę”, „ty jesz obiad...”, „ty się bawisz...”; na tym etapie czasami warto nawet nadużywać zaimków „ja” i „ty”.

• pamiętaj, o innych poza mową kanałach komunikacyjnych a jest ich aż siedem: oddech, sygnały płynące z ciała, wyraz oczu, mimika, postawa – układ ciała, gestykulacja, odgłosy nieartykułowane (Kwiatkowska M., 1997, s.)

Zasady pracy w kontekście nieprawidłowości funkcjonowania społecznego:

• naucz dziecko obserwować zachowanie innych dzieci, aby miało wzór co należy robić

• zachęcaj do zabaw polegających na współpracy, współdziałaniu • modeluj właściwe zachowania w różnych sytuacjach społecznych • zorganizuj aktywności dziecku w tzw. wolnym czasie np.: w czasie przerwy

pomiędzy lekcjami, • podpowiedz co może robić w trakcie przerw • zachęcaj do zawierania przyjaźni, tłumacz kim jest przyjaciel, jakie są cechy

dobrego przyjaciela • prezentuj przykłady wyrażania emocji • pomóż w wyrażaniu emocji np.: stosując umowny „licznik” jako ich

wizualną ilustrację • stosuj pytania naprowadzające lub zachęć do dziecko do pisania

pamiętnika, aby ułatwić mu • mówienie o sobie • naucz, jak zwracać uwagę na niebezpieczeństwa, jak je przewidywać i jak

go unikać; • pamiętaj, że reakcje osoby z autyzmem mogą być nieodpowiednie do

niebezpiecznej sytuacji;

PROFIL SENSORYCZNY Osoby z ZA/HFA wykazują: • przeciążenia sensoryczne na dotyk, dźwięk, światło, smak lub zapach, (odmawiają

spożywania niektórych pokarmów, odżywiają się selektywnie - niewielka ilość tolerowanych potraw),

• reagują rozdrażnieniem zatykaniem uszu, bronieniem się przed dotykiem, niechęcią noszenia niektórych ubrań ze względu na ich fakturę, metki

• chwilowe niedosłyszenia lub niedowidzenia, • osłabioną wrażliwość lub nadwrażliwość ciała na ból lub temperaturę • zniekształcenia głębokości obrazu – obrazy mogą wydawać się bliżej lub dalej niż są

w rzeczywistości, mogą być także postrzegane jakby się poruszały, • trudność z przekazywaniem informacji za pomocą kilku zmysłów jednocześnie, • współtowarzyszące wrażenia uczuciowe, tak zwane synestezje, na przykład

widzenie różnych kolorów lub odczuwanie różnych zapachów w reakcji na różne dźwięki muzyki

Za: Agnieszka Rynkiewicz „Zespół Aspergera” (Harrison, Hare, 2004) Ilość bodźców wizualnych i słuchowych postrzegana jako normalna dla innych osób, u dziecka z zespołem Aspergera może być odczuwana jako zbyt duża lub zbyt mała, w zależności od tego, czy ma on przeczulicę czy niedoczulicę w zakresie określonych kanałów sensorycznych.

Zasady pracy w kontekście funkcjonowania sensorycznego

• naucz się, które bodźce sensoryczne dziecko uspokajają i organizują a które są dla niego dezintegrujące (wg wskazówek terapeuty integracji sensorycznej)

• unikaj bodźców dezintegrujących np.: intensywnego światła, minimalizuj hałas w otoczeniu (wg wskazówek terapeuty integracji sensorycznej)

• stosuj bodźce, które są dla danego dziecka organizujące np.: mocny masaż, mały przedmiot na biurku dziecka, którym może ono manipulować, guma do żucia lub lizak w buzi (wg wskazówek terapeuty integracji sensorycznej)

• nie zabieraj dzieciom ich sensoryzmów ale pracuj z nimi (wg wskazówek terapeuty integracji sensorycznej lub pedagoga specjalnego)

Zasady pracy w kontekście braku elastyczności w

zachowaniu i myśleniu, występowania sensoryzmów i trudnych zachowań

• redukuj poziom stresu u dziecka • naucz dziecko koncepcji czasu i twórz razem z nim rozkłady zajęć,

aby łatwiej mu było przewidzieć co go jeszcze czeka; • zawsze uprzedzaj osobę z autyzmem, kiedy ma nastąpić jakaś

zmiana, np.: jeśli bawicie się wspólnie i zabawa dobiega końca, powiedz: "jeszcze jeden raz" lub "za dwie minuty skończymy"

• pracuj na pozytywach, nagradzaj pożądane zachowania a ignoruj nie pożądane

• pracuj nad elastycznością dziecka, unikając własnych schematycznych działań

• spróbuj zrozumieć zachowanie osoby z autyzmem, zachowanie jest często komunikatem np.: dziecko może rzucać grą lub zabawką, jeżeli ta jest zbyt łatwa lub trudna dla niego; może odepchnąć coś czego nie chce, gdy nie umie powiedzieć w tej chwili -"nie"; może okazać agresję jeżeli potrzebuje przerwy; może być opryskliwe, jeśli jest zmęczone lub głodne, a ty nalegasz, by coś zrobiło; może być przestraszone lub zdenerwowane jeśli znajduje się w zatłoczonym, hałaśliwym miejscu;

Zasady pracy w kontekście rozwijania funkcji poznawczych

• odkryj i wykorzystaj mocne strony dziecka,

które mogą być pomocne w rozwoju poznawczym , np.: dobrą pamięć, zainteresowanie konkretnym tematem, łatwość skupiania uwagi na szczegółach itp.

• dowiedz się co dla osoby z autyzmem jest nagrodą, szukaj jej zewnętrznych i wewnętrznych motywacji do zabawy, nauki i pracy

Postawa etykietująca a rozumiejąca:

• „ten typ tak ma i nic się z tym nie da zrobić” (n-l nie próbuje zmienić zachowań ucznia ale nie stara się też ich zrozumieć)

• zachowuje się tak bo… (n-l szuka powodu dziwnego zachowania podopiecznego)

Niektóre cele zachowań nietypowych: • Zdobycie uwagi • Uniknięcie czegoś • Zdobycie czegoś • Samoregulacja • Zabawa

6 hipotez: dlaczego ktoś chodzi na palcach • Jest to objaw uszkodzenia mózgu • Ma coś ze ścięgnami • Ma zbyt wrażliwe pięty • Ma potrzebę silniejszych doznań dotykowych z okolic palców • Dostarczanie wrażeń ze zmysłu równowagi • Mechanizm autoregulacyjny pojawiający się w chwilach napięcia Zachowania kłopotliwe – interpretacja psychologiczna

(M. Kościelska) • Funkcja 1 – „Nie wolno ci mnie poniżać” – zachowania w obronie godności • Funkcja 2 – „Aby istnieć mówię NIE”- zachowania kształtujące tożsamość

negatywną • Funkcja 3 – „Zauważ mnie”! – zachowania kłopotliwe prowokujące do

kontaktu • Funkcja 4 – „Nie mogę wytrzymać” – zachowania redukujące napięcie • Funkcja 5 – „Pomóż mi, bo nie daję sobie rady” – zachowania z kręgu

wyuczonej bezradności • Funkcja 6 – „Nie jestem godzien żyć” – zachowania samoniszczące

Metody pracy z dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

• Metoda masażyków wg. Marty Bogdanowicz

• Metoda bodźców sygnałowych

• Trening autogenny Schulza

• Trening Jacobsona

• Trening autogenny wg Anny Polender

• metoda Hany Tymichowej

• Programy Aktywności M. Ch. Knillów

• Arteterapia

• Metoda Felicie Affolter

• Technika malowania dziesięcioma palcami

• Albumy aktywności

• Metoda sekwencyjna

• Stymulacja polisensoryczna wg. pór roku J. Kielina

• Metoda Integracji sensorycznej

• Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

• Metoda Ośrodków Pracy

• Metoda opowieści ruchowej Józefa Gotfryda Thulina

• Metoda aktywnego słuchania muzyki Batti Strauss

• Muzykoterapia

• Bajkoterapia:

• - bajki relaksacyjne

• - bajki psychoedukacyjne

• - bajki psychoterapeutyczne

• Dziecięca matematyka Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej

• Nauczanie matematyki metodą Glenna Domana

• Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

• Metoda ekspresji ruchowej Carla Orffa

• Sala Doświadczania Świata

• Dogoterapia

• Felinoterapia

• Hipoterapia

Hipersystematyzacyjna teoria autyzmu- ciekawostka

• Zaburzenia ze spektrum autyzmu są stanem nierównowagi między dwoma rodzajami inteligencji: empatyzacji (potrzebnej do rozumienia ludzi) i systematyzacji (potrzebnej do klasyfikowania przedmiotów)

Hipersystematyzacyjna teoria autyzmu

• Autyzm = „skrajnie męski” sposób patrzenia na rzeczywistość, w przeciwieństwie do kobiecego (więcej zdolności empatycznych)

• Inne spojrzenie na autyzm – jako na odmienny styl myślenia

Badania prof. Simona Barona - Cohena • Badania: podwyższony poziom testosteronu w okresie płodowym

powoduje zaburzenia ze spektrum autyzmu • Nie wiadomo co jest przyczyną podwyższonego poziomu

testosteronu • Badania wskazują, że odpowiadają za to czynniki genetyczne i

środowiskowe • Testosteron może wpływać na mózg, zmieniając układ połączeń

między neuronami i neuroprzekaźniki • Badacze określali stężenie testosteronu, badając próbki wód

płodowych • po urodzeniu przyglądano się nadal rozwojowi dzieci • W wieku 18 i 46 miesięcy, przebadano je testami na zaburzenia

autystyczne (jak często dziecko spogląda na twarz matki, jak rozbudowany jest jego słownik)

• Udało się wykazać istnienie związku między zachowaniem malucha na tak wczesnych etapach rozwoju a stężeniem testosteronu w okresie prenatalnym

Badania prof. Simona Barona - Cohena

• Badania powtórzono w wieku 8 lat

• matki wypełniały kwestionariusz AQ Barona Cohena

• Korelacja nie jest idealna ale wynik okazał się istotny statystycznie

• Planowane jest rozszerzenie zakresu badań