Jak metody i narzędzia BPM - w tym BPMN - mogą służyć analitykom?

Jarosław Żeliński – analityk biznesowy, projektant systemów

O mnie…

Od 1991 roku w branży IT i zarządzania jako analityk projektant rozwiązańOd 1998 – 2004 doradca IT w kilku spółkach akcyjnychOd 2004 roku jako niezależny ekspert i analitykDziesiątki publikacji w prasie branżowej IT i gospodarczejCzłonek stowarzyszenia doradców gospodarczych Były wykładowca katedry systemów informacyjnych wydziału przedsiębiorczości Akademii Morskiej w GdyniKilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe, średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich klienci.Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABWByły ekspert analityk biznesowy przy gabinecie komisji nadzoru finansowegoWykładowca Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk

Projekty analityczne między innymi dla…

Publikacje między innymi w …

Agenda

• Czym jest BPM• Analiza biznesowa, systemowa a modelowanie• Notacje… kiedy które…• Specyfikowanie wymagań jako projektowanie

rozwiązania

BPM - definicje

• biznes, business [wym. biznes] «przedsięwzięcie handlowe lub produkcyjne przynoszące zysk; potocznie też: firma realizująca to przedsięwzięcie» (źr. SJP)

• proces «przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian» (źr. SJP)

• zarządzać «sprawować nad czymś zarząd» (źr. SJP)• proces biznesowy: aktywność jako zadanie lub chronologiczny łańcuch zadań,

przetwarzająca określony stan wejścia procesu w stan jego wyjścia; wymaga użycia zasobów i może być ograniczony określonymi regułami (opr. własne na podstawie M.E. Porter "On Competition" oraz Rummler, Brache "Improving Business Processes") (patrz także zadanie oraz procedura)

• Najczęściej stosowana definicja BPM: Zarządzanie procesami biznesowymi (ang. Business Process Management, BPM) – podejście do zarządzania koncentrujące się na optymalizacji przebiegu procesów biznesowych w organizacjach.

• Optymalizacja: – 1. «organizowanie jakichś działań, procesów itp. w taki sposób, aby dały jak największe efekty przy

jak najmniejszych nakładach»– 2. «poszukiwanie za pomocą metod matematycznych najlepszego, ze względu na wybrane kryterium,

rozwiązania danego zagadnienia gospodarczego, przy uwzględnieniu określonych ograniczeń»

Analiza systemowa…

…jest formalnym i jawnym badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w określonej sytuacji charakteryzującej się niepewnością. Ma ona na celu określenie pożądanego działania lub linii postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów i oraz porównanie ich przewidywanych następstw (Edward S. Quade, Wydanie Praca zbiorowa Findejsen 1985).

Zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych służących racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych; jest badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w warunkach niepewności i ryzyka; ma na celu określenie pożądanego postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów oraz porównanie przewidywanych ich bliższych i dalszych następstw; podstawowe pytania w analizie systemowej to: jak jest i dlaczego jest tak jak jest oraz jak powinno być i co należy uczynić, aby było tak jak być powinno (Sienkiewicz, 1994).

Model i modelowanie

• Model: «konstrukcja, schemat lub opis ukazujący działanie, budowę, cechy, zależności jakiegoś zjawiska lub obiektu»

• Notacja np. BPMN jest uniwersalnym zamkniętym systemem pojęciowym (semantyka) zawierającym określoną syntaktykę (składnię)

• Analiza systemowa organizacji wymaga doprecyzowania semantyki i syntaktyki, takim doprecyzowaniem jest nic innego jak właśnie definicja procesu biznesowego oraz założenie (aksjomat), że dowolną organizację można rozłożyć na skończoną liczbę procesów biznesowych.

• Rzecz w tym, że model np. procesów biznesowych, dla swej użyteczności do dalszych analiz, musi być poprawnym modelem, a będzie takim, jeżeli będzie zamkniętym systemem pojęciowym i syntaktycznym (czyli będzie możliwe budowanie zdań i stwierdzanie ich prawdziwości, takimi zdaniami są w tym przypadku diagramy)

Jeżeli nie jesteśmy w stanie dowieść poprawności stworzonego modelu (np. procesów biznesowych) danej organizacji, model ten jest bezużyteczny do jakichkolwiek analiz.

Miejsce modeli…

BPMN w analizie wymagań…

BPMN

UMLSoaMLSysML…ML

Od

czas

u ug

runt

owyw

ania

się

poję

cia

Arch

itekt

ury

Bizn

esow

ej/K

orpo

racy

nej

Semantics Of Business Vocabulary And Rules™

Transformacja od biznesu do aplikacji biznesowych

Organizacja OMG zmierza do uporządkowania pojęć wszystkich notacji jakimi zarządza, praktycznie zrównano już definicje pojęć:• aktywność w

BPMN, • usługa

aplikacyjna w SoaML i

• przypadek użycia w UML

BPMN UML

Trudność z określaniem wymagań stawianych systemowi

• Problemy, w których rozwiązaniu mają pomóc budowane złożone systemy są zwykle „problemami złośliwymi” (Rittel i Webber, 1973). „Problem złośliwy” to taki skomplikowany problem, w którym jest tak wiele powiązanych ze sobą bytów, że nie istnieje jego ostateczna specyfikacja.

• Prawdziwy charakter problemu objawia się dopiero w miarę opracowywania rozwiązania.

Czego wymagać od dostawcy?

?wymaganie «warunek lub zespół warunków, którym ktoś lub coś musi odpowiadać» (SJP)

Podaj listę tego CO można zrobić takim młotkiem?

Narzędzia analizy… dla analityków

• Kluczowe jest przestrzeganie systemów pojęciowych (notacji) aby modele faktycznie były modelami wykonanymi z ich użyciem, a nie tylko rysunkami.

• Z uwagi na paradygmaty:– UML to z zasady obiektowy paradygmat (kluczowe pojęcia to obiekt i klasa

obiektów), przeznaczony do modelowania struktury i współdziałania (system to zespół elementów współdziałających),

– BPMN to z zasady procesowy paradygmat (kluczowe pojęcia to łańcuch aktywności i ich produkty), przeznaczony do modelowania wewnętrznych łańcuchów wartości w organizacjach czyli procesów biznesowych.

• UML (w analizie wymagań) ma zastosowanie do modelowania dziedziny systemu czyli modelu logiki biznesowej realizowanej przez aplikacje (wzorce analityczne w UML takie jak DDD i BCE)

• Powyższe ma szczególne zastosowanie do specyfikowanie wymagań poprzez modele a nie listy cech (projekt jako wymaganie)

I NIE ZAPOMINAJMY, ŻE ANALIZA BIZNESOWA/SYSTEMOWA TO NIE TYLKO OPROGRAMOWANIE! ONO JEST WYŁĄCZNIE NARZĘDZIEM… DLA BIZNESU

© Jarosław Żeliński IT-Consulting 14

PYTANIA…?

Dziękuję za uwagę…

Jarosław Żeliński – Analityk Biznesowyj.zelinski@it-consulting.plhttp://IT-Consulting.plGSM: 0-608 05 90 20