İstanbul Üniversitesi cerrahpaşa tıp fakültesi göğüs hastalıkları anabilim dalı
DESCRIPTION
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Sema Umut. SPİROMETRİK İNCELEME. Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılan temel testtir. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Sema UmutSema Umut
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Anabilim DalıGöğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
SPİROMETRİK İNCELEMESPİROMETRİK İNCELEME
Solunum Solunum fonksiyonlarını fonksiyonlarını değerlendirmede değerlendirmede kullanılan temel kullanılan temel testtir.testtir.
SpirometreSpirometre soluk alıp verme soluk alıp verme ssıırasrasıında olunda oluşşan an akakıımm veya veya volvolüümm de değğiişşikliklerini ikliklerini zamanzamanıınn ttüürevi olarak revi olarak ööllççerer..
Spirometrik ÖlçümlerSpirometrik Ölçümler
Basit spirometreBasit spirometreAkım-volüm halkasıAkım-volüm halkasıMaksimal volenter ventilasyon Maksimal volenter ventilasyon ReversibiliteReversibiliteBronş provokasyon testi Bronş provokasyon testi
ENDİKASYONLARENDİKASYONLARTanı Tanı
Semptomların, bulguların veya anormal Semptomların, bulguların veya anormal laboratuar sonuçlarının değerlendirilmesilaboratuar sonuçlarının değerlendirilmesiRisk gruplarında tarama testi olarakRisk gruplarında tarama testi olarak
-Sigara-Sigara -İşyeri kirliliği-İşyeri kirliliği
Tanı Tanı Hastalıkların Solunum Fonksiyonlarına Hastalıkların Solunum Fonksiyonlarına Etkisini saptamakEtkisini saptamak
Akciğer HastalıklarıAkciğer Hastalıkları– KOAHKOAH– AstımAstım– İnterstisyel Akciğer Hastalıklarıİnterstisyel Akciğer Hastalıkları
Kardiyak HastalıklarKardiyak HastalıklarNöromuskuler HastalıklarNöromuskuler Hastalıklar
TanıTanıPreoperatif risk belirlemePreoperatif risk belirleme
Akciğer rezeksiyonlarıAkciğer rezeksiyonları Toraks cerrahisiToraks cerrahisi Abdominal cerrahiAbdominal cerrahi
Prognozu değerlendirmePrognozu değerlendirmeAğır fiziksel aktivite programlarından önce Ağır fiziksel aktivite programlarından önce sağlık durumunun değerlendirilmesisağlık durumunun değerlendirilmesi
İzlem İzlem
Tedavinin Etkinliğinin SaptanmasıTedavinin Etkinliğinin SaptanmasıBronkodilatörler, steroidlerBronkodilatörler, steroidlerKardiyak ilaçlarKardiyak ilaçlarAkciğer rezeksiyonu, transplantasyonAkciğer rezeksiyonu, transplantasyonPulmoner rehabilitasyonPulmoner rehabilitasyon
İzlem İzlem
Akciğer fonksiyonlarını etkileyen Akciğer fonksiyonlarını etkileyen hastalıklar hastalıklar Zararlı maddelere maruz kalanlarZararlı maddelere maruz kalanlarPulmoner toksisitesi olan ilaçları Pulmoner toksisitesi olan ilaçları kullananlarkullananlar
Maluliyet TayiniMaluliyet Tayini
Rehabilitasyon etkisinin değerlendirmesiRehabilitasyon etkisinin değerlendirmesiSigorta şirketlerinin risk değerlendirmesiSigorta şirketlerinin risk değerlendirmesiYasal nedenlerle Yasal nedenlerle
Halk SağlığıHalk Sağlığı
Epidemiyolojik araştırmalarEpidemiyolojik araştırmalar Klinik araştırmalar Klinik araştırmalar Referans değerlerinin tespitiReferans değerlerinin tespiti
Tansiyon arteriel ölçümü Tansiyon arteriel ölçümü kardiyovasküler değerlendirme için kardiyovasküler değerlendirme için ne kadar önemliyse, ne kadar önemliyse, spirometri spirometri solunumsal değerlendirme için o solunumsal değerlendirme için o kadar önemlidir.kadar önemlidir.
Spirometrik tetkik ilk Spirometrik tetkik ilk solunumsal muayene solunumsal muayene içinde mutlaka yerini içinde mutlaka yerini almalıdır.almalıdır.
56 - 85%56 - 85%Undiagnosed/misdiagnosedUndiagnosed/misdiagnosed
Stang 2000
Tanı alan KOAHTanı alan KOAH2.4 - 7 mil2.4 - 7 milyyonon
Total Total KOAHKOAH16 mil16 milyyonon
Relatif KontraendikasyonlarRelatif Kontraendikasyonlar
HemoptiziHemoptiziPnömotoraksPnömotoraksYeni geçirilmiş MI veya pulmoner emboli Yeni geçirilmiş MI veya pulmoner emboli Torasik, abdominal vaya serebral anevrizmaTorasik, abdominal vaya serebral anevrizmaYeni geçirilmiş göz operasyonuYeni geçirilmiş göz operasyonuAğır bulantı ve kusma ataklarıAğır bulantı ve kusma ataklarıYeni geçirilmiş torasik ve abdominal cerrahiYeni geçirilmiş torasik ve abdominal cerrahiTüberküloz ve bulaşıcı akciğer hastalıklarıTüberküloz ve bulaşıcı akciğer hastalıkları
İYİ SONUÇ ALINAMIYACAK İYİ SONUÇ ALINAMIYACAK DURUMLARDURUMLAR
Göğüs veya karın ağrısıGöğüs veya karın ağrısıYüz ve ağızda ağrıYüz ve ağızda ağrıStres inkontinansıStres inkontinansıDemans, konfüzyonDemans, konfüzyon
Yetersiz Spirometri Yetersiz Spirometri yerineyerine
HİÇ YAPMAMAK HİÇ YAPMAMAK DAHA İYİ ! DAHA İYİ !
STADARDİZASYON TARİHÇE
Snowbird Workshop 1979Am Rev Respir Dis 1979;119:831–838
Quanjer Ph H. ECCS Standardisation of Lung Function TestsBull Eur Physiopathol Respir 1983;19: Suppl. 5 1–95.
ATS Standardization of Spirometry 1987 update.Am Rev Respir Dis 1987;136:1285–1298
ERS 1993Eur Respir J Suppl. 1993; 16: 5-40.
BTS / ARTP 1994Respiratory Medicine 1994; 38: 165-194
ATS 1994 update. Am J Respir Crit Care Med 1995;152:1107–1136.
European Respiratory Journal 2005; 26: 153-161
European Respiratory Journal 2005; 26: 319-338
STANDARDİZASYONSTANDARDİZASYON
Cihazın uygunluğu Cihazın uygunluğu Kalibrasyon kontrolü Kalibrasyon kontrolü Ölçüm Ölçüm Kabul edilebilirlik Kabul edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Tekrar edilebilirlik Referans değerleriReferans değerleriDeğerlendirmeDeğerlendirme
CİHAZIN KONTROLÜCİHAZIN KONTROLÜ
TestTest Minimum Minimum AraAra
VolümVolüm Her günHer gün
Kaçak Kaçak Her günHer gün
Volüm linearite 3 ayda birVolüm linearite 3 ayda bir
Akım lineariteAkım linearite Her haftaHer hafta
ZamanZaman 3 ayda bir3 ayda bir
KontrolKontrol3L lik şırınga ile kalibrasyon kontrolü 3L lik şırınga ile kalibrasyon kontrolü
1Dakika 3 cm H1Dakika 3 cm H22O basınç vererekO basınç vererek
Tüm volümlerde IL’lik kalibrasyon şırıngasıylaTüm volümlerde IL’lik kalibrasyon şırıngasıyla
En az 3 akım hızında test En az 3 akım hızında test
Mekanik rekorderin saatle kontrolüMekanik rekorderin saatle kontrolü
ISIISI
Tüm gaz volümleri BTPS olarak Tüm gaz volümleri BTPS olarak bildirilmelidir.bildirilmelidir.1717oo C in altındaki ısılarda ölçüm C in altındaki ısılarda ölçüm yapılmamalıdır.yapılmamalıdır.
İNFEKSİYON İNFEKSİYON KONTROLÜKONTROLÜ
Ellerin yıkanması ve Ellerin yıkanması ve dezenfeksiyonudezenfeksiyonu Cihazın Cihazın dezenfeksiyonu dezenfeksiyonu Bakteriel filtrelerBakteriel filtreler
yıkanmamış
El yıkamanın bakteriolojik etkisi
İyi kurulanmamış
kurukurulalanmışnmış alkollenmiş
İNFEKSİYON KONTROLÜİNFEKSİYON KONTROLÜ
Kistik FibrosisKistik Fibrosis
Hastayı ayırmalıHastayı ayırmalıTestten önce ve sonra cihazlar dezenfekte Testten önce ve sonra cihazlar dezenfekte
edilmeliedilmeli
İNFEKSİYON KONTROLÜİNFEKSİYON KONTROLÜAIDS, immun suprese AIDS, immun suprese
hastalarhastalar
TüberkülozTüberküloz
Testten önce ve Testten önce ve sonra cihazlar sonra cihazlar dezenfekte edilmelidezenfekte edilmeli
Hastayı ayırmalıHastayı ayırmalıGünün sonundaGünün sonundaTeknisyen özel Teknisyen özel maske takmalımaske takmalıTestten sonra cihaz Testten sonra cihaz dezenfekte edilmelidezenfekte edilmeli
İNFEKSİYON KONTROLÜİNFEKSİYON KONTROLÜ
Hasta ayrılmalıHasta ayrılmalı Gün sonundaGün sonundaTeknisyen koruyucu kıyafet, maske, Teknisyen koruyucu kıyafet, maske, eldiven kullanmalıeldiven kullanmalıEl ve kollar dezenfekte edilmeliEl ve kollar dezenfekte edilmeliTüm yüzeyler, cihaz ,oda dezenfekte Tüm yüzeyler, cihaz ,oda dezenfekte edilmeliedilmeli
MRSAMRSA
Bakteriel / Viral filtre
Spirometri ÖncesiSpirometri Öncesi 24 saat önce sigara içmemeli24 saat önce sigara içmemeli 4 saat önce alkol almamalı4 saat önce alkol almamalı Kısa etkili bronkodilatör ilaçları 2 saatKısa etkili bronkodilatör ilaçları 2 saat Uzun etkili bronkodilatör ilaçları 12 Uzun etkili bronkodilatör ilaçları 12 saat önceden kesmiş olmalısaat önceden kesmiş olmalıEn az 2 saat aç kalmalı En az 2 saat aç kalmalı Testten önce 30 dakika egzersizden Testten önce 30 dakika egzersizden kaçınmalıkaçınmalı
Spirometri ÖncesiSpirometri Öncesi
Kilo ve boy mutlaka Kilo ve boy mutlaka ölçülmeliölçülmeli
Boy daha uzunBoy daha uzunAğırlık daha az Ağırlık daha az bildirilmektebildirilmekte
Spirometri ÖncesiSpirometri ÖncesiDik durması olanaksız olan Dik durması olanaksız olan veya kifoskolyozu olan veya kifoskolyozu olan hastalarda kollar açılıp hastalarda kollar açılıp ölçülüp 1.06 ya bölünerek boy ölçülüp 1.06 ya bölünerek boy hesaplanabilirhesaplanabilir
FVC ManevrasıFVC Manevrası
Hastayı bilgilendirme Hastayı bilgilendirme Düzgün postürde oturma Düzgün postürde oturma Burun klibi takılacak Burun klibi takılacak Ağızlık yerleştirilecek Ağızlık yerleştirilecek Tam ve hızlı bir inspirasyon Tam ve hızlı bir inspirasyon TAK de 1 saniye duraklamaTAK de 1 saniye duraklamaMaksimal ve tam bir ekspirasyon Maksimal ve tam bir ekspirasyon
ZORLU VİTAL KAPASİTEZORLU VİTAL KAPASİTEFVC FVC
Maksimal bir inspirasyondan sonra Maksimal bir inspirasyondan sonra yapılan hızlı ve zorlu maksimal yapılan hızlı ve zorlu maksimal ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmi. ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmi.
ZORLU EKSPİRATUVAR VOLÜM ZORLU EKSPİRATUVAR VOLÜM 1.saniye1.saniye
FEV1FEV1
Zorlu vital kapasite Zorlu vital kapasite manevrasında ilk bir saniyede manevrasında ilk bir saniyede çıkarılan hava hacmi. çıkarılan hava hacmi.
Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri
Test başlangıcı düzgün olmalıdır:
Zirve akıma ulaşma süresi 120 msn’den kısa olmalıdır.
Ekstrapolasyon volümü FVC’nin %5’i veya 0.15 L’den az olmalıdır.
EEkskstrapolatrapolasyonsyon
Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri
Spirogramda artefakt bulunmamalıdır:Test sırasında öksürmemeli veya glottis kapatılmamalıTest erken bitirilmemeliEfor değişkenlik göstermemeli Ağızlıktan kaçak olmamalıAğızlık dille veya ısırmak yoluyla kapatılmamalı
Spirometri kabul edilebilirlik kriterleri
Yeterli bir ekspirasyon yapılmalıdır:Ekspirasyon süresi 6 saniye olmalı veya bir plato çizdirilmelidir VEYAKişi ekspirasyonu bitirdiğinde en az 1 saniye süreyle volümde değişme olmamalıdırYaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda ekspirasyon 15 saniyeye uzatılmalıdır
STANDARDİZASYONSTANDARDİZASYON
Her hastaya en az 3 test yaptHer hastaya en az 3 test yaptıırrıılmallmalıı
EEğğer 8 kez tekrarlanmaser 8 kez tekrarlanmasıına karna karşışın n kabul edilebilir bir sonuç elde kabul edilebilir bir sonuç elde edilemiyorsa test sonlandedilemiyorsa test sonlandıırrıılmallmalıı
Spirometri tekrar edilebilirlik kriterleri
En yüksek iki FVC arasındaki fark 0.15 L’den az olmalı En yüksek iki FEV1 arasındaki fark 0.15 L’den az olmalı
ATS/ERS 2005
STANDARDİZASYONSTANDARDİZASYON
En iyi FVC ve FEVı arasındaki fark %5 En iyi FVC ve FEVı arasındaki fark %5 veya 100ml’den az olmalıveya 100ml’den az olmalı
Ekspirasyon 15 s kadar uzayabilirEkspirasyon 15 s kadar uzayabilir GOLD 2006GOLD 2006
SPİROMETRİ SPİROMETRİ STANDARDİZASYONSTANDARDİZASYON
Spirometri cihazının uygunluğuSpirometri cihazının uygunluğu↓↓
Kalite kontroluKalite kontrolu↓↓
Spirometrik manevraSpirometrik manevra↓↓
ÖlçümlerÖlçümler↓↓
Tekrar edilebilirlik Tekrar edilebilirlik ↓↓
Prediksiyon Cetvelleriyle DeğerlendirmePrediksiyon Cetvelleriyle Değerlendirme
Klinik Değerlendirme Klinik Değerlendirme TeknisyenleTeknisyenle ↓ ↓
Kalite DeğerlendirmesiKalite Değerlendirmesi görüşmegörüşme
STANDARDİZASYONFVC Manevrası
Kabul edilebilir mi?
Evet
Evet
3 kabul edilebilir manevra
Evet
Tekrar edilebilir mi?
En yüksek FVC ve FEV1 saptanır.En yüksek FVC + FEV1 manevrasını seç.
Değerlendir
Hayır
Hayır
Hayır
İYİ PERFORMANS GÖSTERGELERİİYİ PERFORMANS GÖSTERGELERİ
Yeterli eforYeterli efory ekseni boyunca hızlı yükselme y ekseni boyunca hızlı yükselme Belirgin zirveBelirgin zirvex eksenine ani düşüş yokx eksenine ani düşüş yok0 noktasına ulaşım0 noktasına ulaşımTekrar edilebilirTekrar edilebilir
Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen hatalarhatalar
İnspirasyonda Yetersiz efor İnspirasyonda Yetersiz efor
Akım-Volüm Halkası HatalarAkım-Volüm Halkası Hatalar
Yetersiz eforYetersiz eforAkım-Volüm Halkası HatalarAkım-Volüm Halkası Hatalar
0 1 2 3 4 5 6
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
Flow
in L
/s
Litres
0 1 2 3 4 5 6
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
Flow
in L
/s
Litres
TAK den başlamamış
0 1 2 3 4 5 6
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12Fl
ow in
L/s
Litres
Yetersiz efor
0 1 2 3 4 5 6
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
Flow
in L
/s
Litres
PF
MEF50
FVC
Parameter Pred Test%PredIVC L 4.71 4.69 99.5FVC L 4.52 4.69 103.8FEV1 L 3.67 3.83 104.3FEV1/FVC % 81.27 81.71 100.5PEF L/min 532 382 71.8FEF50 L/sec 4.83 4.82 99.7
PF
MEF50
FVC
Parameter Pred Test %PredIVC L 4.68 4.41 94.1FVC L 4.49 4.46 99.2FEV1 L 3.64 4.27 117.3FEV1/FVC % 81.09 95.86 118.2PEF L/min 530 617 116.4FEF50 L/sec 4.80 5.78 120.5
NormalNormal
REFERANS DEĞERLERİREFERANS DEĞERLERİ19911991– American Thoracic Society. Lung Function Testing: Selection of Reference American Thoracic Society. Lung Function Testing: Selection of Reference
Values and Interpretative Strategies. Official statement of the ATS. Values and Interpretative Strategies. Official statement of the ATS. Am Rev Am Rev Respir Dis 1991; 144: 1202-1218.Respir Dis 1991; 144: 1202-1218.
19931993– Quanjer PH, Tammeling GJ, Cotes JE, et al. Lung volumes and forced Quanjer PH, Tammeling GJ, Cotes JE, et al. Lung volumes and forced
ventilatory flows. Report Working Party Standardization of Lung Function ventilatory flows. Report Working Party Standardization of Lung Function Tests, European Community for Steel and Coal. Official Statement of the Tests, European Community for Steel and Coal. Official Statement of the ERS. ERS. Eur Respir J 1993; 6 (suppl. 16): 5-40.Eur Respir J 1993; 6 (suppl. 16): 5-40.
19951995– Stocks J and Quanjer PH. Reference values for residual volume, functional Stocks J and Quanjer PH. Reference values for residual volume, functional
residual capacity and total lung capacity. ATS workshop on lung volume residual capacity and total lung capacity. ATS workshop on lung volume measurements. Official statement of the ERS. measurements. Official statement of the ERS. Eur Respir J 1995; 8: 492-Eur Respir J 1995; 8: 492-506.506.
20052005– Pellegrino R, Viegi G, Enright P et al. Interpretative strategies for lung Pellegrino R, Viegi G, Enright P et al. Interpretative strategies for lung
function testing. ATS/ERS task force: standardisation of lung function function testing. ATS/ERS task force: standardisation of lung function testing. testing. Eur Respir J 2005.Eur Respir J 2005.
ObstruksiyonObstruksiyon
ErkekErkek FEV1/FVC < % 88 beklenenFEV1/FVC < % 88 beklenen
KadınKadın FEV1/FVC <% 89 beklenenFEV1/FVC <% 89 beklenen
ERS,1995ERS,1995
ObstruksiyonObstruksiyon
FEVı /FVCFEVı /FVC < %70 < %70
GOLD 2006GOLD 2006
ObstruksiyonObstruksiyon
EriskinEriskin FEVı /FVC < %75/80FEVı /FVC < %75/80
ÇocukÇocuk FEVı /FVC < %90FEVı /FVC < %90
GİNA 2006GİNA 2006
ObstruksiyonObstruksiyon
FEVı /VCFEVı /VC < Beklenen Değerin < Beklenen Değerin alt %5 Persantili alt %5 Persantili
ATS/ERS 2005
Hardie , Eur Respir J 2002
Spirometric Criteria for Airway Spirometric Criteria for Airway ObstructionObstruction
Use Percentage of FEV1/FVC Ratio Below Use Percentage of FEV1/FVC Ratio Below the Fifth Percentile, Not < 70%the Fifth Percentile, Not < 70%
James E. Hansen, MD, FCCP; Xing-Guo Sun, MD and Karlman James E. Hansen, MD, FCCP; Xing-Guo Sun, MD and Karlman Wasserman, PhD, MD, FCCPWasserman, PhD, MD, FCCP
ChestChest 2007; 131:349-355 2007; 131:349-355
GOLD Kriterleri yaşlıların yarısında ,GOLD Kriterleri yaşlıların yarısında , gençlerin %20 sinde yanıltıcı.gençlerin %20 sinde yanıltıcı.
FEVı/ FEV 6FEVı/ FEV 6
Tekrar edilebilirTekrar edilebilirHasta için manevra kolaylığı Hasta için manevra kolaylığı
Daha çok çalışmaya ihtiyaç var!Daha çok çalışmaya ihtiyaç var!
RESTRİKTİF PATERNRESTRİKTİF PATERN
Akciğer volümlerinin azalmasıyla Akciğer volümlerinin azalmasıyla karakterizedir. karakterizedir. FEV1/FVC oranı normalken FVC FEV1/FVC oranı normalken FVC değeri düşükse restriktif tip değeri düşükse restriktif tip ventilasyon bozukluğudur.ventilasyon bozukluğudur.Özellikle TAK’nin düşük olması Özellikle TAK’nin düşük olması restriktif paterni tanımlar.restriktif paterni tanımlar.
Birinci Basamakta KaliteBirinci Basamakta KaliteEğitilmiş pratisyenlerEğitilmiş pratisyenler-FEV1 ve FVC yi %82 tekrar -FEV1 ve FVC yi %82 tekrar edilebilirlikle gerçekleştirebiliredilebilirlikle gerçekleştirebilir-Obstrüktif paterni tanıyabilir-Obstrüktif paterni tanıyabilir-Hasta takibinde spirometrik -Hasta takibinde spirometrik sonuçları kullanabilirlersonuçları kullanabilirler
1 Schermer et al Thorax 20032 Chavannes et al Resp Med 20043 Yawn et al Chest 2007
Tansiyon arteriel ölçümü Tansiyon arteriel ölçümü kardiyovasküler değerlendirme için kardiyovasküler değerlendirme için ne kadar önemliyse, ne kadar önemliyse, spirometri spirometri solunumsal değerlendirme için o solunumsal değerlendirme için o kadar önemlidir.kadar önemlidir.
Yanlış TanıYanlış TanıEksik veya Gereksiz Eksik veya Gereksiz
Tedavi’yiTedavi’yiengellemek içinengellemek için
STANDARTLARA STANDARTLARA UYGUN SPİROMETRİUYGUN SPİROMETRİ
Yetersiz Spirometri Yetersiz Spirometri yerineyerine
HİÇ YAPMAMAK HİÇ YAPMAMAK DAHA İYİ ! DAHA İYİ !