Íslenska leiðin 2013

1. tbl. 13. árg. 2013

Erkióvinir ráðleggja

kjósendum

Spurningar til forsætis

ráðherra

Námsferð til Banda

ríkjanna

Kosningahugurinn

gerður upp

Hannes Hólmstein Gissurarson og Stefán

Ólafsson ráðleggja kjósendum og spá fyrir um

úrslit kosninganna.

Jóhanna Sigurðardóttir sækist ekki eftir

áframhaldandi kjöri í næstu þingkosningum.

Ferðadagbók alþjóðafulltrúa Politica í ferð til Washington og

New York.

Hafa stúdentar í Háskóla Íslands ákveðið hvað þeir ætla að kjósa í alþingis

kosningunum í vor?

Erfiðast að flytja til Kína

Ritstjóraspjall

Stundum er talað um að konur sækist síður eftir stjórnunarstöðum

en karlmenn. Að okkur finnist hreinlega þægilegra að láta aðra

stjórna. Þegar ég hóf leit mína að ritnefnd Íslensku leiðarinnar

sóttist þó enginn karlmaður eftir stöðu innan hennar. Til þess

að gæta að kynjajafnvægi bauð ég persónulega nokkrum karlmönnum stöðu

innan nefndarinnar, án árangurs.

Ekki er hægt að segja að konur í stjórnmálafræði forðist stjórnunarstöður.

Í stjórn Politica sitja nefnilega sex konur og aðeins tveir karlmenn og

voru þeir einu karlmennirnir sem sóttust eftir kjöri. Þó er kynjahlutfall í

stjórnmálafræðideild nokkuð jafnt.

Ég hef alla tíð verið umkringd sterkum konum og hef trú á því að þetta

sé merki um það sem koma skal. Við þurfum ekki endilega kynjakvóta til

þess, við þurfum að sækjast eftir því sem við viljum.

Í þessu blaði er viðtal við Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra og ég

vil í þessu samhengi vitna í orð hennar þar sem hún segir: ,,Við konur getum

ekki krafist aukinna valda og ábyrgðar í samfélaginu en á sama tíma vísað frá

okkur tækifærunum þegar þau bjóðast.”

Að því sögðu kynni ég með stolti ritnefnd Íslensku leiðarinnar sem í

fyrsta sinn er aðeins skipuð konum og vil þakka þeim sem í henni sitja fyrir

vel unnin störf.

Takk fyrir lesturinn.

Berglind Jónsdóttir, ritstjóri Íslensku leiðarinnar

Berglind Jónsdóttir Karen Kristine Pye

Lilja Kristín Birgisdóttir Lilja Kristjánsdóttir

EFNISYFIRLIT

Ritstjóri & ábyrgðarmaður: Berglind Jónsdóttir

Ritstjórn Íslensku leiðarinnar: Berglind Jónsdóttir Karen Kristine Pye Lilja Kristín Birgisdóttir Lilja Kristjánsdóttir

Hönnun & umbrot: Birgir Þór Harðarson

Ljósmyndir: Berglind Jónsdóttir Lilja Kristjánsdóttir Einar Valur Sverrisson

Íslenska leiðin þakkar aðstoðina

Birgir Þór Harðarson Einar Valur Sverrisson Stjórn Politica 2013 Elva Ellertsdóttir Margrét Birgis Halldór Arnarsson Hótel Holt

Íslenska leiðin þakkar einnig öllum viðmælendum kærlega fyrir þátttökuna og öllum styrktaraðilum fyrir hjálpina.

Spurningar til forsætisráðherra ........................................................................... 4Jóhanna Sigurðardóttir sækist ekki eftir endurkjöri á Alþingi eftir áratuga starf.Kosningahugurinn gerður upp ............................................................................ 5Erkióvinir ráðleggja kjósendum .......................................................................... 6Stefán Ólafsson og Hannes Hólmsteinn Gissurarson deila skoðunum sínum.Erfiðast að flytja til Kína ........................................................................................ 8Viðtal við Hjálmar W. Hannesson og Önnu Birgis, sendiherrahjón í Winnipeg.Stjórnmálafræðingar í atvinnulífinu ................................................................... 12Hvert fara stjórnmálafræðingar að námi loknu?Starf Politica 2012-2013 ........................................................................................ 13Vinalega þjóðin, grein eftir Viktor Stefánsson .................................................. 14Being a foreign student at the Political Science Department ......................... 15Námsferð til Bandaríkjanna .................................................................................. 16Kristín Arnórsdóttir, alþjóðafulltrúi Politica, deilir ferðadagbók sinni með lesendum.Sturlaðar staðreyndir um stjórnmálafræði ........................................................ 18

2 | ÍSLENSKA LEIÐIN 2013

Jóhanna Sigurðardóttir

hefur setið á Alþingi

síðan 1978 og er því einn

þaulsetnasti þingmaður

þjóðarinnar frá stofun Lýðveldisins.

Hún er jafnframt fyrsti kvenkyns

forsætisráðherra þjóðarinnar og

hefur stýrt ráðuneyti sínu síðustu

fjögur árin á miklum erfiðatímum í

sögu þjóðarinnar. Hún sækist ekki

eftir áframhaldandi kjöri í næstu

þingkosningum og því er ekki úr

vegi að spurja Jóhönnu hvernig

stjórnmálaferillinn hefur verið.

Hvað var það sem fyrst vakti

áhuga þinn á stjórnmálum? Ég var

alinn upp á miklu jafnaðarmanna

heimili þar sem barátta ömmu

minnar, Jóhönnu Egils dóttur og

starf föður míns Sigurðar Egils

Ingimundar sonar fyrir bættum hag

verka fólks og lífeyrisþegar var allt

um lykjandi. Líklega hef ég þannig

fengið stéttar vitundina og jafnaðar

mennsk una með móður mjólkinni

ef svo má að orði komast. Ég hef

alla tíð verið póli tísk og mun líklega

verða.

Þegar þú tókst við embætti

forsætis ráðherra á Íslandi, fannstu

fyrir aukinni pressu sem fyrsta konan

til að gegna því embætti? Já, á því er

enginn vafi. Í mínum huga vó það

enda mjög þungt í ákvörðun minni

um að takast verkefnið á hendur, að

ella hefði ég verið að bregðast konum

þessa lands. Við konur getum ekki

krafist aukinna valda og ábyrgðar

í sam félaginu en á sama tíma vísað

frá okkur tæki færunum þegar þau

bjóðast.

Ef þú lítur yfir tíma þinn sem

forsætis ráðherra, hefur þú einhverja

eftir sjá? Nei, ég get ekki sagt það.

Auð vitað gæti maður velt fyrir sér

hvort eitt eða annað hefði mátt gera

með öðrum hætti en gert var í for

dæmalausu aðstæðum og verk efnum

liðins kjörtímabils, en slíkar vanga

veltur eru í raun til lítils. Ég hef allan

tíman lagt mig alla fram og valið þær

leiðir sem ég taldi bestar fyrir land

og þjóð og í samræmi við mína bestu

sam visku. Árangurinn liggur nú

fyrir og ég sé ekki eftir að hafa tekið

slaginn.

Í 35 ár hefur líf þitt verið helgað

pólitíkinni, nú fer þessu kjörtímabili

senn að ljúka, hvað tekur við? Það

er enn óráðið, en ég kvíði því í engu

enda framtíðin full af tækifærum

og spennandi verkefnum svo lengi

sem mér endist heilsan. Til að byrja

með mun ég nú einbeita mér að

fjöl skyldunni sem ég hef lítið séð af

síðustu árin.

Þegar þú stígur frá stjórnmálum,

fyrir hvað viltu helst láta minnast

þín? Ég hef ekki velt því fyrir

mér... Ætli það sé ekki helst að

hafa verið trú þeim hugsjónum

jafnaðarstefnunnar sem ég hef svo

lengi barist fyrir.

Hvaða ráðleggingar gæfir

þú ungu fólki sem stefnir á

þingmennsku í dag? Það á enginn

að stefna á þing mennsku, en finni

menn hjá sér þörfina og viljann

til að berjast fyrir fram gangi

góðra mála, þá eigum við öll að

vera reiðubúin að leggja okkar af

mörkum. Þáttaka í stjórnmála starfi

er gríðarlega mikilvæg fyrir fram

þróun samfélagsins og hvort sem

maður leggur slíku starfi lið með

þing mennsku eða með öðrum hætti,

þá skiptir öllu máli að vera trúr

sjálfum sér og þeim hugsjónum sem

maður ber í brjósti. Þing mennska

er ekki og má aldrei verða venju

legt starf sem einstaklingar stefna á

eða halda í sjálfs síns vegna. Þing

mennska, ráðherradómur eða önnur

störf stjórn málamanna eru fyrst og

síðast tæki og tækifæri til að leggja

góðum verkefnum og góðum hug

myndum lið og slík tækifæri verða

menn að nýta vel ef þau gefast.

Það á enginn að stefna á þingmennsku, en finni menn hjá sér þörfina og viljann til að berjast fyrir framgangi góðra mála, þá eigum við öll að vera reiðubúin að leggja okkar af mörkum.

Spurningar til forsætisráðherra

EFTIR LILJU KRISTÍNU BIRGISDÓTTUR


Kosningahugurinn gerður uppÍSLENSKA LEIÐIN FÓR Á STÚFANA OG ATHUGAÐI HVORT

STÚDENTAR HEFÐU ÁKVEÐIÐ HVAÐ ÞEIR ÆTLA AÐ KJÓSA Í VOR.

Nanna Elísa 22 ára lögfræðinemi,,Akkúrat núna finnst mér flest framboðin frekar óspennandi en ég á eftir að kynna mér þetta betur.”

Friðjón Örn 25 ára stjórnmalafræðinemi,,Ég er ekki flokksbundinn en er búinn að ákveða hvað ég kýs og ætla að kjósa rétt.”

Margrét Berg Sverrisdóttir 23 ára lögfræðinemi,,Ég hef hingað til alltaf kosið Sjálfstæðisflokkinn og mun líklega kjósa hann aftur en það verður ekki með jafn mikilli gleði og áður.”

Baldvin Baldvinsson 23 ára sálfræðinemi,,Ég hef ekki skoðað þetta neitt svo það er allt opið.”

Gylfi Þór 23 ára hagfræðinemi,,Ég ætla að kjósa Sjálfstæðisflokkinn því mér finnst hin framboðin ekki vera nógu góð.”

Ólafur Ingibergsson 33 ára þjóðfræðinemi,,Það eina sem ég get sagt með fullri vissu er að ég mun aldrei kjósa Sjálfstæðisflokk, aldrei Framsókn og aldrei Hægri Græna.”

Davíð Fjölnir Ármannsson 31 árs umhverfis- og auðlindafræðinemi,,Ég hef ekki gert upp hug minn. Ég er tilbúinn til að skoða ný framboð og mun líta sérstaklega til umhverfisstefnu flokkanna.”

Jóna Elísabet Ottesen 32 ára nemi í hagnýtri menningarmiðlun,,Ég ætla að kjósa Bjarta Framtíð, list vel á eitthvað nýtt og ferskt.”

KOSNINGAR 2013 ÍSLENSKA LEIÐIN 2013 | 5

Hvað myndir þú ráðleggja fólki að gera sem hefur

ekki gert upp hug sinn fyrir Alþingiskosningarnar í

vor en vill taka upplýsta ákvörðun?

Ég myndi ráðleggja fólki að kynna sér árangur

núverandi ríkisstjórnar og leggja mat á hvort um sagnir

um hana séu sanngjarnar. Síðan er auðvitað að skoða

það sem stendur til boða nú. Fólk á að hafa í huga

að það var frjálshyggja Sjálf stæðis flokksins sem leiddi

þjóðina afvega á tíma bilinu frá um 1995 til 2008.

Sú stefna sigldi Íslandi inn í stærsta bóluhagkerfi

sögunnar og svo í stærsta hrun sögunnar. Það er

ekkert smá mál engin smá mistök. Svo á fólk að

spyrja að hvaða leyti hefur Sjálfstæðiflokkurinn skipt

um stefnu? Mér sýnist hann í engu hafa breytt um

kúrs. Þeir sækja vúdúhagfræðina og auðmannadekrið

til Hannesar Hólmsteins sem aldrei fyrr og bjóða enn

stærri skammt af þessari snákaolíu en fyrr. Er það trú

verðugt?

Svo er Framsókn á mikilli siglingu núna. Fólk

virðist trúa því að hún muni bæta hag heimilanna

með fastri áherslu á skuldaniðurfellingu. Framsókn

gerðist of höll undir frjálshyggju Sjálfstæðismanna

á árum Davíðs og Halldórs og tengdust talsverðri

fjár mála spillingu þá. Nú er ný forysta og fleira nýtt

fólk. Kannski vill fólk láta reyna á hvort þau skili

kjara bótum. Það er ekki fráleit afstaða miðað við að

stæður, þó fortíðin og fjármálaöflin sem standa á bak

við flokkinn hræði óneitanlega.

Svo eru nýju framboðin. Ég er svolítið skotinn

í Bjartri framtíð. Mér finnst þau með áhuga verða

öðruvísi nálgun á pólitík og geðþekka miðju

stefnu. Mér hugnast það líka vel að þau vilja klára

aðildarviðræðurnar við ESB til að sjá hvað kemur

út úr því og leyfa þjóðinni svo að taka upplýsta

ákvörðun. Svo finnst mér Guðmundur Steingrímsson

sérstaklega geðþekkur forystu maður. Faðir hans var

vel þokkaður leiðtogi Framsóknar flokksins á sini tíð

og að mörgu leyti farsæll stjórn mála maður.

Ég held að önnur ný framboð muni ekki komast

á skrið, nema helst Lýðræðisvaktin. Þar mun

væntanlega ráða miklu hvernig til tekst við upp

stillingu á framboðslistum. Það á eftir að koma í ljós.

Mér skilst að ungt fólk hafi einhvern áhuga á Pírötum,

en það er held ég einkum leið til að sóa atkvæði sínu.

Þetta kallar allt á svolitla stúdíu, en ef menn vilja

taka upplýsta ákvörðun um örlög atkvæðis síns þá

kallar það á vinnu. Stjórnmálafræðinemar eiga að

vera öðrum fremri í könnun valkostanna. Kannski

væri það verðugt verkefni fyrir stjórnmálafræðinema

að taka saman hlutlaust skýrt yfirlit um einkenni allra

framboðanna og stefnumálanna sem verða í boði

fyrir kosningarnar í vor. Þannig gætuð þið eflt ykkar

eigin upplýstu ákvörðun og hjálpað öðrum kjós

endum í leiðinni.

Hvort telur þú að það sé betra eða verra að hafa

færri og aðgreindari flokka eða fleiri og líkari?

Frá sjónarhóli markaðsfræðanna eru fleiri og

sérhæfðari framboð líklegri til að koma betur til

móts við fjölbreyttar skoðanir kjósenda. Þá aukast

líkurnar á að einstakir kjósendur geti fundið sér

"klæðskerasaumað" framboð til að velja! Þetta er hins

vegar ekki eina sjónarmiðið, því fámennisframboð

skipta engu máli þegar á hólminn er komið. Ef þau

ná ekki 5% markinu þá detta atkvæði þeim greidd í

reynd niður dauð. Tveir allt umlykjandi flokkar, eins

og er í Bandaríkjunum og lengi var í Bretlandi (hægri

og vinstri valkostir) ná yfir megin áherslumun fólks,

en eru svolítið eins og fjöldaframleiðsluverksmiðjur

eða loðnubræðslur. Taka oft lítið tillit til sérmála. Örfá

framboð til viðbótar geta mætt slíku, eins og t.d. VG

gerir hér á landi, þjóna vel ákveðinni og mikilvægri

sér visku, eins og á sviði umhverfisverndarmála og

femínisma. Samt á fólk líka að hugsa sem svo að

hægt er að vinna sérmálum fylgi innan stærri fram

boðanna. Án stærðar ná menn engum áhrifum í

fulltrúa lýðræðinu. Þess vegna er mikilvægt að hafa

stóra flokka og menn eiga að forðast að sundra fólki

sem hefur sömu lífsskoðun í megindráttum. Það

dregur á mögu leikum á að hafa áhrif og þá er til

lítils unnið.

Heldur þú að kosningaþátttaka í ár verði

frábrugðin kosningaþátttöku fyrri ára?

Ég myndi spá því að kosningaþátttaka verði lítil

lega minni en áður.

Hver er þín persónulega spá fyrir útkomu

kosninganna í vor?

Þetta er stærsta spurningin! Ég held að það sé

enn mikil óvissa um útkomur. Fylgið er almennt

mjög laust og reikult. Það er ein af afleiðingum þess

tapaða trausts sem kom með hruninu. Það vekur

auðvitað mikla athygli nú hversu illa gengur hjá

Sjálfstæðisflokknum og velgengni Fram sóknar að

sama skapi vekur athygli. Ég býst við að stjórnar

flokkarnir muni rétta hlut sinn eitt hvað frá núverandi

könnunum en tapa þó miklu frá síðustu kosningum,

sem voru þeim óvenju hag stæðar. Stjórnarflokkarnir

munu líða fyrir það að enginn getur verið ánægður

með kjör sín í dýpstu kreppu lýðveldissögunnar,

jafnvel þó þau hafi náð þokkalegum árangri við

endurreisnina og hrein gerninguna ekki síst miðað við

aðrar kreppu þjóðir. Ég hélt um tíma að Björt framtíð

gæti endur tekið leik Besta flokksins í Reykjavík og

siglt upp í hæstu hæðir. Það er alls ekki útilokað að

þau fái góða kosningu. Framsókn virðist þó vera að

taka það svolítið frá þeim, en þetta gæti breyst. Svo

er óvissa um Lýðræðisvaktina. Hún gæti sett strik í

reikninginn. Óvissa er sem sagt enn mjög mikil.

Erkióvinir ráðleggja kjósendum

KOSNINGAR 2013

STEFÁN ÓLAFSSON FÉLAGSFRÆÐIPRÓFESSOR


Hvað myndir þú ráðleggja fólki að gera sem hefur

ekki gert upp hug sinn fyrir Alþingiskosningarnar í

vor en vill taka upplýsta ákvörðun?

Ég myndi ráðleggja því að kjósa annan hvorn

stjórnarandstöðuflokkinn, Sjálfstæðisflokkinn eða

Fram sóknar flokkinn. Ríkisstjórnin, sem nú situr,

er hin versta, sem ég hef þekkt. Hún hóf feril sinn

í skugga ofbeldis og óeirða og lét verða fyrstu verk

sín að hrekja gamla stjórnmálaandstæðinga úr

embættum (Davíð Oddsson) og jafnvel draga þá

inn í réttarsal (Geir Haarde), sem er einsdæmi í

Íslands sögunni. Hún kiknaði í hnjáliðunum fyrir

framan útlendinga og gerði fráleitan samning

við Breta og Hollendinga, sem hefði sett okkur

í skulda fangelsi áratugum saman: Kostnaðurinn

af Icesavesamningnum, sem átti að keyra óséðan

í gegnum þingið, hefði verið um 531 milljarðar.

Hún tók lán hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, sem var

hreinn óþarfi að taka, en vaxtakostnaðurinn nam

um 30 milljörðum á ári. Hún afhenti erlendum

vogunarsjóðum tvo af bönkunum á silfurfati, sem

er óskiljanleg ákvörðun. Hún efndi til kosninga

á stjórn lagaþing, sem Hæstiréttur dæmdi ógildar,

en gaf síðan Hæstarétti langt nef með því að skipa

sömu einstaklinga í svokallað stjórnlagaráð, og frá

því fólki hefur komið óskýr óskalisti, sem á að neyða

upp á þjóðina kortéri fyrir kosningar. Hún reynir að

þröngva okkur inn í Evrópusambandið, þótt Vinstri

grænir svíki með því sín kosningaloforð, á sama tíma

og ESB er að glíma við stórkostlegan vanda, og hún

kallar aðlögunarferilinn „samninga viðræður“. Hér

hefur enginn hagvöxtur verið frá banka hruninu

(nema sýndarvöxtur vegna þess, að menn tóku út

lífeyrissparnað og lengdu í lánum), en í öðrum

Evrópulöndum, sem fengu jafnvondan skell, er nú að

verða ör hagvöxtur, til dæmis í Eystra salts ríkjunum.

Og forsætisráðherrann getur ekki einu sinni farið rétt

með fæðingarstað Jóns forseta.

Hvort telur þú að það sé betra eða verra að hafa

færri og aðgreindari flokka eða fleiri og líkari?

Ég er þeirrar skoðunar, að best sé að hafa tveggja

flokka kerfi eins og í Bandaríkjunum og Bretlandi. Þá

verður ábyrgð einstakra flokka skýrari. Þá eiga menn

völ um tvo ólíka kosti, stjórn eða stjórnarandstöðu.

Hlutfallskosningar virðast á yfir borðinu réttlátari. En

markmið kosninga er í rauninni ekki að endurspegla

þjóðarviljann, því að hann er ekki til nema sem

hugtak í stjórn máladeilum. Markmið kosninga er

að draga valda menn til ábyrgðar. Kjósendur eru

spurðir á nokkurra ára fresti, hvort þeir vilji áfram

þá valda menn, sem þeir hafa. Lýðræði er umfram allt

frið samleg leið til að skipta um valdamenn, ef meiri

hluti kjósenda eru óánægðir með þá. Aðalatriðið er,

að menn geti búið við sömu réttindi, hvort sem þeir

lenda í meiri hluta eða minni hluta. Það er til dæmis

mikið ranglæti, ef skattamálum er svo fyrir komið, að

meiri hluti kjósenda greiði engan tekjuskatt eða mjög

lágan, en geti síðan ákveðið með afli atkvæða, að

minni hlutinn greiði hlutfallslega miklu hærri skatta.

Þá er meiri hlutinn að kúga minni hlutann. Menn

eiga allir að greiða sama hlutfall af tekjum sínum í

skatt yfir einhverju lágmarki.

Heldur þú að kosningaþátttaka í ár verði

frábrugðin kosningaþátttöku fyrri ára?

Það kæmi mér ekki á óvart, ef kosningaþátttakan

yrði minni en venjulega. Margir hafa orðið fyrir von

brigðum með stjórnmálin, en það er vegna þess, að

þeir hafa ætlast til of mikils af þeim. Marx sagði, að

frelsun verkalýðsstéttarinnar yrði að verða verk hennar

sjálfrar. Á sama hátt verður frelsun hvers manns að

verða verk hans sjálfs. Stjórn málamenn geta ekki boðið

okkur hamingju eða hagsæld. Það eru einstaklingarnir

sjálfir, sem skapa hamingju sína eða hagsæld. Reynslan

sýnir, að hagsældin helst í hendur við frelsið, svigrúm

manna til athafna. Stjórnmálamenn gera best í að

halda sér til hlés, ryðja úr vegi hindrunum fyrir því,

að ein staklingarnir geti í frjálsum viðskiptum og sam

skiptum sínum bætt hag sín og sinna.

Hver er þín persónulega spá fyrir útkomu

kosninganna í vor?

Ég held, að Sjálfstæðisflokkurinn og Fram sóknar

flokkurinn bæti báðir við sig fylgi frá því, sem var

í kosningunum 2009. Ég yrði ekki hissa, þótt þeir

fengju hvor um sig eitthvað í kringum 5–8% meira

en þá, saman 10–15%. Stjórnar flokkarnir tveir,

Svört fortíð, munu missa meiri hluta sinn, en ekki

gjalda eins mikið afhroð og skoðana kannanir sýna.

Gangnamönnum þeirra mun takast að draga marga

sauði aftur inn í dilkana. Björt framtíð tekur eitthvað

frá stjórnarflokkunum, þó meira frá Samfylkingunni.

Aðrir flokkar fá lítið, held ég. En kosningar eru aðeins

önnur lota baráttunnar. Hin er stjórnarmyndun. Þar

er allt opið. Sjálfstæðisflokkurinn gæti hugsanlega

myndað stjórn með Samfylkingunni eða með

Fram sóknar flokknum. Framsóknarflokkurinn

gæti myndað stjórn með Samfylkingunni og

Bjartri framtíð. Jafnvel væri hugsanlegt, að allir

vinstri flokkarnir myndi saman stjórn ásamt

Framsóknarflokknum og Sjálfstæðisflokkurinn verði

áfram í stjórnar andstöðu. Það gæti gerst, ef hann

bætir ekki veru lega við sig fylgi frá síðustu kosningum.

Hið eina, sem kæmi mér verulega á óvart, væri, ef

Sjálfstæðis flokkur og Framsóknarflokkur fengju ekki

saman meiri hluta á þingi, þótt það merki alls ekki

sjálfkrafa, að þeir fari saman í stjórn. Það væri hins

vegar rökréttast. En ekki öfunda ég þá stjórn, sem

þarf að taka við af þessari.

KOSNINGAR 2013

Nú líður senn að Alþingiskosningum og eru væntanlega margir kjósendur með valkvíða þar sem úrvalið hefur sjaldan verið jafnmikið. Íslenska leiðin fékk prófessoranna og andstæðurnar Hannes Hólmstein Gissurarson og Stefán Ólafsson til þess að ráðleggja kjósendum og spá fyrir um úrslit kosninganna.

HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON STJÓRNMÁLAFRÆÐIPRÓFESSOR

ÍSLENSKA LEIÐIN 2013 | 7

Hjálmar W. Hannesson stjórn mála

fræðingur hefur verið í utan ríkis

þjónust unni frá árinu 1976 og mun

í byrjun sumars fara ásamt konu

sinni Önnu Birgis til Kanada til þess að taka við

stöðu aðalræðismanns Íslands í Winnipeg.

Berglind Jónsdóttir hitti Hjálmar og fór yfir

störf hans sem sendiherra, hvað felst í starfinu og

mikil vægi íslensku utanríkisþjónustunnar ásamt

því að spjalla við Önnu um líf og störf sendi herra

frúar innar.

Hjálmar hafði áhuga á námi í Bandaríkjunum

og tvítugur flutti hann vestur um haf þar sem

hann nam stjórnmálafræði við háskólann í

NorðurKarólínu í Chapel Hill. Hjálmar hafði

áður lokið kennaraprófi og starfaði sem kennari

í MR, í Kennaraskólanum og við Námsbraut í

almennum þjóðfélagsfræðum við HÍ eftir dvölina

í Bandaríkjunum. Hann var síðar hvattur til þess

að sækja um starf hjá utanríkisþjónustunni, hóf þar

störf þrjátíu ára gamall og ári síðar var hann fluttur

til Brussel þar sem hann gegndi stöðu sendiráðsritara

í þrjú ár. Frá Brussel fór Hjálmar til Stokkhólms

sem sendiráðunautur, var næst skipaður sendiherra

í afvopnunar og mannréttindamálum, varð síðar

sendi herra í Þýskalandi rétt áður en múrinn féll, setti

á lagg irnar fyrstu sendiráð Íslands bæði í Peking og

Ottawa, var fastafulltrúi hjá Sameinuðu þjóðunum

í New York og tók síðar við stöðu sendiherra í

Washington DC. Frá þessum sendiherrapóstum

var hann jafnframt sendiherra í nærri 30 öðrum

ríkjum, t.d. Páfaríkinu, Japan, Kúbu og Kóreu.

En hver skildu helstu störf sendiherra vera í

íslensku sendiráði? „Í venjulegu sendiráði felst

starfið aðallega í þremur þáttum, viðskiptamálum,

menningu og pólitík. Viðskiptahlutinn snýr m.a.

að aðstoð við að koma á viðskiptatengslum á milli

Íslands og viðkomandi ríkis, í menningar hlutanum

felast ýmsar uppákomur og mikil land kynningar

starfsemi og pólitíska hliðin er m.a. að sækja fundi

fyrir hönd Íslands og koma stefnumálum landsins

á framfæri við stjórnvöld annarra ríkja. Einnig er

hluti starfsins borgaraþjónusta við Íslendinga í við

komandi ríki, að heimsækja íslenska fanga, aðstoða

ferða menn sem lenda í vandræðum o.s.frv. Störf í

fasta nefndum eru annars eðlis og sérhæfðari.”

Hjálmar segist geta nefnt þrjá hápunkta ferils

síns og einn þeirra sé að hafa verið í Þýskalandi

þegar Berlínarmúrinn féll. ,,Ég varð sendiherra í

VesturÞýskalandi í september 1989 og múrinn

fellur þarna tveimur mánuðum síðar. Það vildi svo

til að á þessum tíma var sendiherrann í Moskvu

farinn heim, en hann hafði séð um Austur

Þýskaland. Og því fór það svo að ég varð einn

þriggja erlendra sendiherra í Bonn sem varð jafn

framt sendiherra í AusturÞýskalandi áður en það

hvarf við sameininguna 3. okt. 1990. Svo það

má segja að við sameinuðum þannig Þýskaland á

undan Þjóðverjum!”

Annan hápunkt segir Hjálmar hafa verið að

hafa tekið þátt í stofnun fyrsta íslenska sendiráðsins

í Kína. ,,Það var mikill hörgull á heppilegu húsnæði

í Peking á þessum tíma því þarna voru fyrrum

Sovétlýðveldin öll og fleiri ný ríki nýbúin að opna

sendi ráð. Skrifstofan var því fyrstu sex vikurnar

eftir opnun á Hilton hótelinu þar sem við gistum

í Peking. Það er auðvitað mikill tímamunur á

Kína og Íslandi svo þegar ég var búinn að loka

skrif stofunni í Kína á daginn þá fór ég að taka við

erindum frá Íslandi og oft var vinnudagurinn frá

hálf níu á morgnanna til miðnættis fyrsta hálfa árið.

Þetta var heilmikil vinna en á sama tíma ótrúlega

gaman og mikil upplifun. Að opna sendiráð Íslands

í Ottawa, höfuðborg Kanada, var létt verk miðað

við Peking.”

Hjálmar talar um að þriðji hápunktur ferils

síns hafi verið þegar hann var sendur til New

York árið 2003 til þess að vera fastafulltrúi hjá

Sameinuðu þjóðunum. Hann var tvisvar kjörinn

einn af varaforsetum ECOSOC og eitt ár vara

forseti allsherjaraþingsins. Mestur tími starfs hans

í NY fór í að afla fylgis við framboð Íslands til

Öryggisráðsins en framboðið var ákveðið árið 1998

af þáverandi ríkisstjórn Davíðs Oddssonar. „Þetta

var gríðarlega spennandi og mikil vinna. Það voru

tvö sæti sem þrjú ríki kepptust um, Tyrkland,

Austur ríki og Ísland. Tyrkir virtust líklegir til þess

að komast inn í fyrstu umferð. Kosningarnar voru

17. október 2008 og við vorum búin að gera fullt af

samningum við ríki um að styðja okkur. Við áttum

mikla möguleika á því að komast inn en svo verður

hrunið á Íslandi þann 6. október, ellefu dögum

fyrir kosningarnar. Almennt er talið að það hafi gert

það að verkum að Austurríki marði það að komast

inn í fyrstu umferð.”

Hvað myndirðu segja að væri annars vegar það

erfiðasta við starf sendiherra og hins vegar það

skemmtilegasta?

„Ætli það erfiðasta séu ekki flutningarnir.

Þeir geta verið afskaplega erfiðir fyrir fjölskyldur

diplómata en eru á sama tíma mjög spennandi. Það

skemmti legasta við starfið er að hitta jákvætt og

áhuga vert fólk. Starfið snýst að miklu leyti um að

um gangast fólk svo maður verður að hafa gaman af

því til þess að geta sinnt starfinu vel.”

Síðustu ár hafa ýmsir talað um að sendiráðin séu

óþörf og að peningum skattborgara væri betur varið

annars staðar. Hvað myndir þú segja við þessu?

,,Auðvitað ber okkur að fara vel með peninga

skattborgarans jafnt þarna sem annars staðar í

Erfiðast að flytja til KínaVIÐTAL VIÐ HJÁLMAR W. HANNESSON OG ÖNNU BIRGIS, SENDIHERRAHJÓN

EFTIR BERGLINDI JÓNSDÓTTUR

Við erum að gera mikið fyrir lítinn

pening, ekki viljum við loka á SÞ, ekki lokum við í Brussel, hvað þá í Frakklandi, Þýskalandi eða í Bandaríkjunum þar sem er mikilvægt að viðhalda sterkum tengslum. Viljum við loka í Kína þar sem er annað stærsta hagkerfi heims eða viljum við loka á mikilvæg sambönd við Norðurlöndin?


ríkisrekstrinum en hefðbundin íslensk utan ríkis

þjónusta kostar aðeins um 0,5 til 0,7% af útgjöldum

ríkisins á ári. Að halda úti utanríkisþjónustu

er mjög mikilvægt fyrir sjálfstætt ríki. Öll ríki

heimsins, sama hversu smá, hafa einhverskonar

utanríkisþjónustur. Þetta er nauðsynlegt til þess

að geta verið í mikilvægum samskiptum við aðrar

þjóðir m.a. á sviði viðskipta. Persónuleg tengsl

koma ríkjunum alltaf til góða. Við erum að gera

mikið fyrir lítinn pening, ekki viljum við loka á

SÞ, ekki lokum við í Brussel, hvað þá í Frakklandi,

Þýska landi eða í Bandaríkjunum þar sem er mikil

vægt að viðhalda sterkum tengslum. Viljum við

loka í Kína þar sem er annað stærsta hagkerfi

heims eða viljum við loka á mikilvæg sambönd við

Norður löndin? Ef við lokum sendiráði, til dæmis í

Kanada, þá loka þeir hér á gagnkvæmnisgrundvelli.

Ég þurfti bara að sparka af mér háu

hælunum og njóta þess sem landið hafði upp á að bjóða

Það er ekki vinnufólk á heimilinu nema

að við kjósum það og þá borgum við þeirra laun úr eigin vasa.

„Ætli það erfiðasta séu ekki flutningarnir. Þeir geta verið afskaplega erfiðir fyrir fjölskyldur diplómata en eru á sama tíma mjög spennandi," segir Hjálmar W. Hannesson, aðalsræðimaður Íslands í Winnipeg.


Þá færi nú lítið fyrir sparnaði og yrði jafnvel tap

fyrir íslenska hagkerfið í heild.”

Aðspurður segir Hjálmar að fyrir þá stjórn mála

fræðinema sem hafa áhuga á diplómatastarfinu sé

mikilvægt að hafa reynslu í farteskinu.

„Fyrst og fremst þarf að hafa a.m.k. masterspróf,

helst í einhverju tengdu alþjóðastjórnmálum og

skrifa góða mastersritgerð um eitthvað tengt Íslandi

og um heiminum. Til að öðlast reynslu væri sniðugt

að sækja um starfsnám í utanríkisráðuneytinu

eða hjá alþjóða stofnunum, því meiri reynsla, því

betra.”

Hjálmar og kona hans Anna, fagna nú í apríl

47 ára brúðkaupsafmæli sínu og hefur Anna sinnt

sendi herrafrúarstarfinu af miklum áhuga.

Hún segir að flestar íslenskar sendiherrafrúr

vinni heilmikið og þetta snúist auðvitað mikið um

sam starf hjónanna. Ríkið fái í raun “tvo fyrir einn”.

,,Það er ekki ætlast til þess að við (sendiherrafrúr)

vinnum úti og það myndi alls ekki ganga í mörgum

löndum, til dæmis í Bandaríkjunum, vegna

atvinnu leyfis og þess háttar.”

Er alltaf vinnufólk sem sinnir heimilinu í sendi

ráðsbústöðum?

,,Nei, það er ekki vinnufólk á heimilinu nema

að við kjósum það og þá borgum við þeirra laun

úr eigin vasa. Stundum er það þannig, til dæmis

eins og í Washington, að þá höfðu fyrrum sendi

herrahjónin verið með konu í vinnu á heimilinu

og við héldum henni þegar við tókum við. Þar er

mikið um heimsóknir og gott að vera með hjálp en

Það var búið að tengja fyrir okkur

fína þvottavél sem henni leist ekki alveg nógu vel á og með aðstoð bílstjórans, sem talaði góða ensku, kom í ljós að hún óskaði eftir því að keypt yrði þvottabretti! Henni fannst þvottavélin hreinlega ekki þvo nógu vel og var vön að þvo á þvottabretti svo það var auðvitað keypt í snatri.

Hjálmar og Anna ásamt Barack Obama, forseta Bandaríkjanna, og konu hans Michelle Obama.

ein af skyldum sendiherra er að halda móttökur og

matar boð í sendiherrabústöðunum.”

Anna hefur alls ekki setið aðgerðalaus sem

sendi herrafrú og hefur alltaf tekið virkan þátt í

margs konar félagsstörfum. Í New York t.d. stofnaði

hún ásamt fleiri eiginkonum diplómata félagið

UN Women for Peace sem hefur styrkt konur til

masters náms við friðarháskólann í Costa Rica. ,,Við

vildum vekja fólk til umhugsunar á stöðu kvenna í

heiminum. Við héldum góðgerðaviðburði eins og

tíðkast í NY, meðal annars stóra menningarveislu

í allsherjarþingssalnum þar sem peningum var

safnað. Fyrsta árið styrktum við fjórar konur til

náms og höfum nú styrkt alls tólf konur frá stofnun

félagsins.” Anna var fyrsti formaður félagsins og

situr enn í stjórn þess. Á Stokkhólmsárunum var

Anna formaður félags diplómatakvenna, svo fátt

eitt sé nefnt.

Beðin að rifja upp eftirminnileg og skemmtileg

dæmi úr lífi sendiherrafrúarinnar segir Anna að

sem betur fer sé svo margt skemmtilegt við þetta

starf.

,,Ég hef haft mjög mikla ánægju af dvöl okkar, á

öllum þeim stöðum sem við höfum verið á, en Kína

var örugglega mesta upplifunin, en um leið var

erfiðast að flytja þangað. Þar er mikil mengun og

óhreinindi sem við á Íslandi erum ekki vön en ég

þurfti bara að sparka af mér háu hælunum og njóta

þess sem landið hafði upp á að bjóða. Ég slóst í hóp

með konum sem hjóluðu reglulega um Peking og

þannig kynntist ég borginni á mjög skemmtilegan

hátt. Ætli ein skemmtilegasta sagan sé ekki frá því

við vorum í Peking, en þá var kona sem kom til

okkar og sá um þvottinn ásamt öðru. Það var búið

að tengja fyrir okkur fína þvottavél sem henni leist

ekki alveg nógu vel á og með aðstoð bílstjórans,

sem talaði góða ensku, kom í ljós að hún óskaði

eftir því að keypt yrði þvottabretti! Henni fannst

þvotta vélin hreinlega ekki þvo nógu vel og var vön

að þvo á þvotta bretti svo það var auðvitað keypt í

snatri.”

Íslenska leiðin þakkar hjónunum Hjálmari og

Önnu fyrir viðtalið og óskar þeim velfarnaðar í

Winnipeg.

Bran

denb

urg


Bran

denb

urg

Stjórnmálafræðingar í atvinnulífinu

LILJA KRISTJÁNSDÓTTIR HAFÐI SAMBAND VIÐ STJÓRNMÁLAFRÆÐINGA

BENEDIKT VALSSONHraðfréttamaður í Kastljósi Rúv

Hvenær útskrifaðist þú úr stjórnmálafræði? Ég er enn óútskrifaður. Tók mér ársleyfi vegna vinnu en á smotterí eftir.

Hvernig hefur stjórnmálafræðimenntun hjálpað þér á þínum starfsvettvangi? Innan fjölmiðlageirans þarf maður að vera vakandi fyrir því sem er í gangi í samfélaginu. Það er því afar mikilvægt að vita hvernig stjórnkerfið fúnkerar. Þó ég starfi við annars konar fréttaöflun en gengur og gerist þá þarf maður alltaf vera á tánum.

Hvað fannst þér eftirminnilegast úr náminu? Tímarnir hjá Hannesi Hólmsteini, þar var engin lognmolla.

Hver er uppáhalds pólitíkusinn þinn og hvers vegna? Álfheiður Ingadóttir er í sérstöku uppáhaldi, þá aðallega vegna þess að hún auglýsti Hraðfréttir í ræðustól Alþingis. Annars hef ég mjög gaman af Kötu Jak, hún er svo létt í lund eitthvað.

Hvað er draumastarfið þitt? Að vinna í sjónvarpi hefur alltaf verið draumur og þar er ég.

Hefurðu einhver ráð fyrir núverandi stjórnmálafræðinema? Ég mæli ekkert með því að fara í svona leyfi, nema rík ástæða sé til.

GÍSLI MARTEINN BALDURSSONBorgarfulltrúi í Reykjavík

Hvenær útskrifaðist þú úr stjórnmálafræði? 2008, eftir langt hlé. Ég var „næstum því” búinn þegar ég fékk vinnu hjá Sjónvarpinu 1997, og hið stutta hlé sem ég ætlaði að taka mér varð að 10 árum.

Hvernig hefur stjórnmálafræðimenntun hjálpað þér á þínum starfsvettvangi? Ég man eftir nokkrum mjög praktískum kúrsum, t.d. um Evrópumál, stjórnmálahagfræði og ýmislegt annað sem oft nýtist enn þann dag í dag. Svo eru það kúrsarnir sem koma í veg fyrir að maður geri sig að fífli í almennri þekkingu á stjórnmálasögu landsins. Þá varð ég fyrir miklum áhrifum af þeirri stjórnmálaheimspeki sem Hannes Hólmsteinn kenndi og var þá einn vinsælasti kúrsinn í náminu. Maður sér alltaf betur og betur hvað kenningar Platós og gömlu meistaranna eru stórkostlegar og geta ennþá kennt manni margt.

Hvað fannst þér eftirminnilegast úr náminu? Ætli ég segi ekki bara kennararnir, skemmtilegustu kennslubækurnar, stemmningin í Odda og

vísindaferðirnar! Annars fór ég fljótlega í Vöku og megnið af tímanum fór í það sem kalla má praktíska stjórnmálafræði á vettvangi stúdentaráðs.

Hver er uppáhalds pólitíkusinn þinn og hvers vegna? Ég sé það alltaf betur og betur hvað fólk fer

í stjórnmál af ólíkum ástæðum. Ég kann mjög að meta stjórnmálamenn úr öllum flokkum sem hafa eitthvað greinilegt erindi, eða hugmyndir um það hvernig þjóðfélagið eða borgin gæti verið betra. Slíkir stjórnmálamenn eru í uppáhaldi hjá mér, jafnvel þótt ég sé ekkert endilega sammála stefnu þeirra. Allt of margir eru í stjórnmálum valdanna vegna. Slíkir menn eru stundum kallaðir “sleipir” eða “pólitískir refir” og stundum er jafnvel talað um þessa eiginleika af nokkurri virðingu (þeir sem hafa séð House of Cards vita hvers konar stjórnmálamenn ég er að meina). Ég ber enga virðingu fyrir slíku. Ég

ætla nú ekkert að nefna nein nöfn hérna heima, því þetta eru vinnufélagar mínir.

En af útlendum stjórnmálamönnum sem mér finnst standa sig vel, get ég nefnt Boris Johnson borgarstjóra Lundúna. Hann er að gera Lundúni að betri borg með því að minnka bílaumferð, stækka svæðin fyrir gangandi, hjólandi, standandi, sitjandi, talandi eða syngjandi og með því gerir hann borgina skemmtilegri og öruggari. Allt hlutir sem við viljum gera hér í Reykjavík líka.

Hvað er draumastarfið þitt? Borgarfulltrúi í Reykjavík. Ég er ekki að djóka. Besta starf í heimi ef maður hefur áhuga á borgarmálum.

Hefurðu einhver ráð fyrir núverandi stjórnmálafræðinema? Ég veit nú ekki hvað Ólafi Þ. Harðarsyni finndist um það að ég væri að gefa ykkur ráð! Jæja, ætli ég segi ekki bara að best sé að lesa góðu kennslubækurnar, hlusta vel á góðu kennarana því þeir hafa margt gott að segja. En umfram allt að njóta vel þeirra forréttinda sem okkur eru veitt með því að hafa hér (næstum) ókeypis háskóla á háu plani. Ekki taka því sem sjálfsögðum hlut.

ERLA ÓSK ÁSGEIRSDÓTTIRMarkaðsstjóri Handpoint

Hvenær útskrifaðist þú úr Stjórnmálafræði? Ég útskrifaðist með BA gráðu árið 2004 og MPA gráðu í stjórnsýslufræðum 2012.

Hvernig hefur stjórnmálafræðimenntun hjálpað þér á þínum starfsvettvangi? Stjórnmálafræðin hefur nýst mér mjög vel í mínum störfum, bæði aðferðarfræðin sem mikil áhersla var lögð á þegar ég var í námi hefur reynst mikilvæg í starfi mínu sem markaðsstjóri og þekkingin á stjórnkerfinu hefur komið sér vel þegar ég hef setið á Alþingi fyrir Sjálfstæðisflokkinn.

Hvað fannst þér eftirminnilegast úr náminu? Þetta var svo frábær tími að það er erfitt að gera upp á milli en það var alltaf gaman að fara í tíma þar sem að kennararnir voru algerlega frábærir. Starf

mitt sem formaður Politica var dýrmæt og skemmtileg reynsla og það er mér minnisstætt þegar við stofnuðum Forum Politica og Íslenska leiðin var gefin út í fyrsta skipti og það er virkilega gaman að sjá að þetta tvennt lifir enn góðu lífi.

Hver er uppáhalds pólitíkusinn þinn og hvers vegna? Einu sinni var það Davíð Oddsson, hann var frábær leiðtogi á sínum tíma, skemmtilegur og útsjónasamur. Nú eru það hins vegar konurnar sem eiga sviðið að mínu mati Hillary Clinton, Angela Merkel og Hanna Birna Kristjánsdóttir (stjórnmálafræðingur). Þær hafa allar látið taka til sín á vettvangi stjórnmálanna og eiga það sammerkt að vera ástríðufullar, hugrakkar, staðfastar og samkvæmar sjálfum sér. Ég fíla það!

Hvað er draumastarfið þitt? Ég er alltaf í draumastarfinu mínu hverju sinni. Ég markaðsstjóri hugbúnaðarfyrirtækis og það starf hefur reynst virkilega skemmtilegt og krefjandi. Við erum á kafi í nýsköpun og það er mjög gaman að vera þátttakandi í að breyta því hvernig fólk tekur við kortagreiðslum.

Hefurðu einhver ráð fyrir núverandi stjórnmálafræðinema? Njóta þess að læra stjórnmálafræði því þetta skemmtilega tímabil tekur enda. Ég myndi leggja áherslu á að kynnast samnemendum og kennurum vel því það eru ekki síður tengslin og fólkið sem maður kynnist sem er dýrmætt að námi loknu. Já og mig langar til að hvetja stjórnmálafræðinema til að taka þátt í félagslífinu það var dýrmæt reynsla fyrir mig sé ég bý enn að.


STJÓRN POLITICA 2012-2013

FÉLAGSLÍF POLITICA 2012-2013

Frá vinstri: Kristín alþjóðafulltrúi, Berglind ritstjóri, Brynjar meðstjórnandi, Lilja nýnemafulltrúi, Ásta hagsmunafulltrúi 2. og 3. árs, Einar formaður, Bryndís gjaldkeri, Rósanna varaformaður og Viktoría skemmtanastýra.

Aðalfundur Politica 2013 verður haldinn fimmtudaginn 4. apríl. Þar verður ný stjórn Politica kosin. Kosið verður í eftirfarandi stöður: formaður, vara formaður, gjaldkeri, ritstjóri, meðstjórnandi, skemmtanastjóri, hags munafulltrúi og alþjóða fulltrúi. Frambjóðendur eru hvattir til að kynna sér lög Politica á heimasíðu okkar. Framboð skal senda á [email protected] og er framboðsfrestur fram að kosningum.


fíf Félag íslenskra félagsvísindamanna - www.bhm.is/fi f - s:581 2720

FélagsfræðingurStjórn-málafræ ðingurHeim-s p e k i n g u r A f b r o t a -fræðingurMannfræðin-gurÞjóðfræðingurÞróu-n a r f r æ ð i n g u r S a f n a -fræðingurTrúfræðin-gurFötlunarfræðingur

K j a r a s a m n i n g a R á ð n -i n g a r s a m n i n g a Ré tt i n -davörsluSjúkrasjóðiOr-lofssjóðStarfsmenntas-jóðKjararannsóknirStar-fsþróunarseturHagsmu-nagæsluVinnumarkaðs-ráðgjöfLögfræðiráðgjöf

Stéttarfélag allra félagsvísindamanna

Ef þú ert félagsvísindamaður: Þá getum við aðstoðað með:

Í fréttum nýlega kom fram að Ísland

væri vinalegasta þjóðin í garð erlendra

ferðamanna, Íslendingar bjóði ferðamenn

velkomna með mikilli vinsemd og hjálpfýsi

og virðast alltaf vera tilbúnir að skemmta sér

vel með ferðamönnum á skemmtistöðum

miðborgarinnar. En þar sem innflytjendamál

hafa verið ofarlega í huga mínum seinustu

árin vakti þessi frétt athygli mína og fékk mig til

þess að hugsa hver raunveruleg afstaða Íslendinga er

gagnvart útlendingum. Er þessi vinsemd Íslendinga

í garð útlendinga raunveruleg eða erum við einungis

tækifærasinnar sem reyna að hirða hverja krónu sem

ferðamenn hafa? Aldrei hef ég heyrt né lesið frétt um

hversu samvinnu eða hjálpfúsir Íslendingar eru í garð

innflytjenda. Eru ferðamenn og innflytjendur svona

ólíkir?

Samkvæmt tölum Hagstofu árið 2010 voru

26.171 innflytjandi á Íslandi sem mynda 8,2%

heildaríbúafjölda Íslands. Á góðæristímanum komu

hingað fjölskyldur í leit að betri launum og betra lífi

á Íslandi og Íslendingum fannst það ágætt þar sem

þessar fjölskyldur voru reiðubúnar til þess að vinna

þau störf sem Íslendingar vildu ekki sinna. En viðhorf

Íslendinga virðist enn einkennast af íhaldssemi,

vantrausti og einangrunarhyggju. Börn

innflytjenda virðast verða fyrir aðkasti

í skólum, innflytjendur ná oft ekki að

tengjast hinu þétta samfélagi Íslendinga,

Íslendingar eru óhræddir að finna að

íslenskukunnáttu innflytjenda og við

virðumst vera gædd einstökum hæfileikum

til að alhæfa um innflytjendur, þeir séu

allir glæpamenn eða öfgafullir múslimar. Á sama

tíma og Íslendingar lofsyngja fjölmenningarlegar

stórborgir á borð við New York og London og

fjalla iðulega um frábæra erlenda veitingastaði þá

virðast þeir ekki sjá mikinn hag í því að taka á móti

stórum hópi innflytjenda nema auðvitað þegar við

þurfum að reisa stíflur. Ég kenni mikilli fáfræði

um þetta vandamál okkar, t.d. hvað varðar trúmál.

Íslendingar virðast almennt hræddir við byggingu

mosku í Reykjavík, kristileg gildi skulu vera í

hávegum höfð og Þjóðkirkjan skal vernda menningu

okkar. Umræðan um Evrópusambandsaðild

einkennist einnig af hræðslu við útlendinga og

einangrunahyggju. Svo virðist vera að við inngöngu

Íslands inn í Evrópusambandið myndu hingað

flykkjast útlendingar í stjarnfræðilegu magni og

eyðileggja menningu okkar, tungumál og hirða af

okkur auðlindirnar. Útlenska yrði móðurmálið

og hinir varnarlausu Íslendingar myndu fljótlega

verða undirokar erlendra stórþjóða. Eitt allsherjar

samsæri. Mér dytti ekki í hug að dreifa hér áróðri

um hina mörgu kosti Evrópusambandsins en

afstaða Íslendinga gagnvart útlendingum verður að

breytast.

Fjölmenningarlegt samfélag sem sýnir hæfni til

aðlögunar að breyttum aðstæðum er betur sett til

þess að bjóða íbúum sínum betri lífskjör en önnur.

Íslendingar myndu óumdeilanlega hagnast á frekari

aðkomu innflytjenda þar sem þeir bera með sér

venjur, siði og þekkingu sem myndu lífga upp á tilveru

Íslendinga og skapa fjölbreytni. Fjölmenningarlegt

samfélag stuðlar að mun meira umburðarlyndi og

upprætir fáfræði og kynþáttahyggju. Minnumst þess

að án utanaðkomandi hjálpar myndum við aldrei

ganga í þeim fötum sem við notum, borða þann

mat sem við borðum eða njóta góðs af þeirri tækni

sem einmitt útlendingar hafa skapað. Í samanburði

við þá verðum við alltaf litlu eyjaskeggjarnir sem

þurfa á hjálp að halda. Innflytjendur eru komnir til

að vera og vinna að þvíað skapa gott samfélag fyrir

alla en ferðamennirnir koma og fara. Hverjir eru

mikilvægari?

Vinalega þjóðin

Viktor Stefánsson

VIÐHORF14 | ÍSLENSKA LEIÐIN 2013

fíf Félag íslenskra félagsvísindamanna - www.bhm.is/fi f - s:581 2720

FélagsfræðingurStjórn-málafræ ðingurHeim-s p e k i n g u r A f b r o t a -fræðingurMannfræðin-gurÞjóðfræðingurÞróu-n a r f r æ ð i n g u r S a f n a -fræðingurTrúfræðin-gurFötlunarfræðingur

K j a r a s a m n i n g a R á ð n -i n g a r s a m n i n g a Ré tt i n -davörsluSjúkrasjóðiOr-lofssjóðStarfsmenntas-jóðKjararannsóknirStar-fsþróunarseturHagsmu-nagæsluVinnumarkaðs-ráðgjöfLögfræðiráðgjöf

Stéttarfélag allra félagsvísindamanna

Ef þú ert félagsvísindamaður: Þá getum við aðstoðað með:

Joseph Boer is a 20yearold exchange student

from Canada who currently studies Political

Science at the University of Iceland. We

asked Joseph a few questions about his expe

rience as a foreign student in Iceland.

What was it that made you decide to study in

Iceland? “In the summer of 2008, I came to Iceland

on vacation with my family. I immediately fell in

love with the country. I was captivated by Iceland’s

unique culture and the beautiful landscape. I’ll nev

er forget seeing the bright sky from my hotel room

at 3 in the morning. Since then, I’ve always known

I wanted to return to Iceland someday. As soon as I

had the chance to come here on exchange, I jumped

on the opportunity.”

Why did you pick political science? “At my home

university, my major is in International Studies, so

it was natural for me to take political science courses

on exchange here. I believe it’s important, as a Ca

nadian citizen, to follow politics in my country, as

it directly affects my life. I also enjoy learning about

political events in other countries because I have a

keen interest in travelling, and politics helps me un

derstand what happens in other parts of the world.”

Do you think that the teaching differs a lot from

your home University? If yes, in what way ? “Gener

ally, I find that courses here are of the same quality

as my courses back home. However, I have an ad

vantage in the English classes here, since I’m a na

tive English speaker. Back home, I take many of my

courses in French, my second language, so to speak

the course language more fluently than the other

students is a big change.”

What are the highlights of your stay so far? “I

have so many fantastic memories of my time here

that it’s hard to narrow it down. Last semester, I

went on a trip to the East Fjords with some other

international students, and many of the sights we

saw were incredibly beautiful. I'm also happy I’ve

been able to see the northern lights. I never saw

them before coming to Iceland, but seeing the

northern lights is an unforgettable experience.”

What is the weirdest thing you‘ve come across

here in Iceland? “The strangest thing so far in Ice

land was definitely Þorrablót. I’ve never eaten or

seen such strange food in my life, and I will never

forget the taste of hákarl. I also really enjoy the pig

logo of Bónus because of its bizarre expression. For

Christmas, I gave my Canadian friends Bónus shop

ping bags, and they all enjoy the bags because of

how strange the pig looks!”

Do you believe that your stay in Iceland will

benefit you in some way in the future? “My time

in Iceland has already transformed my life. Before

I came here, I was unsure if I would be able to cope

on my own in an unfamiliar country. Fortunately,

I found a great, supportive community of friends,

which made this the greatest experience of my life

so far. In the future, I hope to live outside of Canada

again, and because of my time in Iceland, I’m con

fident in my ability to step out of my comfort zone

and thrive.”

Being a foreign student at the Political Science Department

EFTIR LILJU KRISTÍNU BIRGISDÓTTUR OG BERGLINDI JÓNSDÓTTUR

Boer says he immediately fell in love with Iceland while on holiday here in 2008.

SÍMI 58 12345

W W W.DOMINOS.IS

DOMINO’S APPPANTAÐU MEÐ APPI EÐA Á NETINU

UGNÖGNIE MUTON ÐIV

TSO NAKSNELSÍ %001


Eftir Kristínu Arnórsdóttur, alþjóðafulltrúa Politica

Eins og margur veit stendur

stjórnmálafræði nemum á 2. og

3. ári í grunnnámi til boða að

fara í námsferð á vorönn. Ef

áhugi er fyrir námsferð meðal nemenda er kosið

á milli áfangastaðanna Brussel í Belgíu og New

York og Washington í Bandaríkjunum. Það

varð ljóst nokkuð snemma að meiri áhugi var

fyrir Bandaríkjunum meðal nemenda, og því var

stefnan sett vestur um haf strax í október á seinasta

ári. Þá tók við margra mánaða skipulags og

fjáröflunarverkefni nemendahópsins og má segja að

undirbúningsvinnan sem nemendur stóðu að hafi

gengið einstaklega vel upp.

Alls fóru 25 nemendur í ferðina, en auk þeirra

fengum við Jón Gunnar Ólafsson, aðjúnkt í stjórn

mála fræðideild og alhliða snilling, með okkur í

ferðina sem kennara fagsins. Það var mikið happ

fyrir námsferðalanganna að fá Jón Gunnar í þetta

verkefni, enda stóð hann fyrir meirihluta þeirra

heim sókna sem hópnum bauðst að sækja.

Flogið var til New York frá Keflavík, föstu

daginn 1. mars síðastliðinn. Hópurinn hittist á Leifi

Eiríks, en þar skiptust nemendur á að aðvara hvorn

annan um stranga landamæraverði á flug völlum

í Bandaríkjunum. Sem betur fer lenti þó enginn í

vandræðum þegar út var komið, fyrir utan alþjóða

fulltrúann sem fékk leiðinlega ræðu um fingra

skannann frá einum landamæraverðinum.

Því næst safnaðist hópurinn saman í tveimur

glæsi kerrum sem fluttu þá að forláta hóteli í efra

vestur hverfinu (Upper West side) í New York. Eftir

að allir höfðu komið sér fyrir fór hópurinn saman út

að borða á veitingastaðnum El Malecón, sem mat

reiðir rétti frá Dómeníska lýðveldinu. Það má segja

að maturinn hafi komið flestum að óvart þar sem

nánast enginn vissi hvað hann var að panta.

Laugardagurinn var svo mest megnis frídagur,

fyrir utan heimsókn í NYU (New York University)

þar sem nemendur í stjórnmálafræðideild skólans

tóku á móti okkur og fræddu okkur um bandarísk

stjórn mál og kosningar. Nemendurnir áttu það

sameiginlegt að hafa unnið á kosningaskrifstofu

fyrir forsetaframbjóðanda fyrir kosningarnar 2012.

Eftir hringumræður með nemendunum í skólanum

fóru þau með okkur á matsölustaðinn Amity Hall

þar sem námsferðalöngum gafst kostur á að taka þau

eintali um hin ýmsu málefni.

Á mánudagsmorgni mættu nemendur svo

hressir í morgunmat eftir annan frídag í stóra eplinu.

Því miður var morgunmaturinn á hótelinu ekki upp

á marga fiska en það spilti þó ekki eftir væntingu

hópsins fyrir heimsóknum dagsins. Byrjað var á ferð

í Sameinuðu þjóðirnar þar sem okkur var skipt í tvo

hópa sem fékk hver sinn leið sögumann. Það var ys og

þys í aðalbyggingunni útaf árlegri kvennaráðstefnu

sem byrjaði á sama degi. Alls staðar mátti sjá konur

í fallegum þjóðbúningum og aðalþingsalurinn var

þétt setinn af fulltrúum land anna.

Eftir heimsóknina lá leið okkar til fulltrúa í

Maltnesku riddarareglunni (Sovereign Military

Order of Malta) sem bauð okkur í heimsókn á

sendi skrifstofu sína og ræddi við okkur um starf

semi reglunnar. Því næst flýtti hópurinn sér á Time

Square í hjarta borgarinnar þar sem við áttum

bókaða heimsókn til ritsjórans Toni Reinhold

hjá Reuters. Dagurinn endaði svo á heimsókn á

skrif stofu fastanefndar Íslands hjá Sameinuðuðu

þjóðunum.

Þriðjudagurinn var svo seinasti dagur nemenda

í New York. Dagurinn byrjaði á heimsókn í

skemmtileg grasrótar hagsmunasamtök sem kallast

NYPRIG (New York Public Interest Research

Group). Samtökin vinna meðal annars að því að

hvetja nemendur og ungt fólk í Bandaríkjunum til

að skrá sig á kosningaskrá (þess má geta að Barack

Obama er fyrrverandi meðlimur samtakana).

Seinni heimsóknin var svo hringborðsumræða með

Dr. Cörlu Ann Robbins hjá Council on Foreign

Relations. Eftir heimsóknina tóku nemendur svo

rútur til Washington DC en þar kom hópurinn sér

fyrir á hefðbundnu farfuglaheimili (Youth Hostel).

Miðvikudagsmorguninn í Washington var

heldur dauflegur. Veðurspáin gerði ráð fyrir snjó

stormi í borginni (Snow Storm Saturn) og því var

nánast allt lokað og enginn á ferð nema hópur af

létt klæddum Íslendingum. Heimsóknirnar sem

höfðu verið bókaðar þann daginn héldust þó mest

megnis eftir áætlun, og við byrjuðum daginn á

heim sókn í American Foreign Service Association

og skoðunarferð um Utanríkisráð Bandaríkjanna.

Ferðadagbók alþjóðafulltrúa

Námsferð til Bandaríkjanna í mars 2013

Texti: Kristín ArnórsdóttirLjósmyndir: Salka Margrét Sigurðardóttir


Seinni part dagsins heimsóttum við íslenska

sendi ráðsbústaðinn á Kalorama Road þar sem

Guðmundur Árni Stefánsson og samstarfsmaður

hans Erlingur Erlingsson tóku vel á móti okkur.

Nemendahópurinn tók fimmtudaginn ein stak

lega snemma með heimsókn í Pentagon þar sem

við byrjuðum á skoðunarferð um bygginguna.

Leið sögumennirnir okkar voru algjörir snillingar,

strákur í sjóhernum og stelpa í flughernum, bæði

voru þau meistarar í gríni og að ganga aftur á

bak. Eftir skoðunarferðina var okkur svo boðið

að ræða við starfsmenn Pentagon sem fengust við

málefni Íslands. Eftir hádegið lá síðan leið okkar

í þinghúsið, þar sem við fengum skoðunarferð og

glimmrandi flotta fyrirlestra um hin ýmsu listaverk

í þeirri margbrotnu byggingu.

Það var vægast sagt mikil eftirvænting fyrir

föstudags morgninum, en þá áttum við bókaða

heim sókn í Hvíta húsið. Okkur barst tilkynning

um það að öllum heimsóknum í Hvíta húsið

skyldu verða aflýst frá og með laugardeginum 9.

mars vegna sparnaðar hjá ríkinu (þar með mun

fólk ekki geta fengið að heimsækja hvíta húsið í

fram tíðinni uns kostnaðarmál verða leyst) og því

rétt sluppum við inn meðal seinustu gestanna í bili.

Eftir hádegið héldum við svo á skemmtilegan fund

með stategistanum Will Marshall, sem hefur meðal

annars unnið fyrir Bill Clinton.

Laugardagurinn var fyrsti frídagur nemenda í

Washington. Flestir nýttu hann til að skoða söfn og

minnis varða eða versla og rölta um borgina. Tvær

val heimsóknir stóðu nemendum til boða á laugar

deginum, heimsókn í Fox News, og heimsókn og

skoðunar ferð í Georgetown University.

Ferðin okkar endaði á sunnudeginum,

nemendur fengu frí um morguninn í glimrandi sól

og hita til að kíkja á seinustu staðina í Washington

áður en lúxusrútan sem við leigðum kom og sótti

okkur.

Námsferðin var í fáum orðum einstaklega

lær dómsrík og skemmtileg. Frábær hópur af

nemendum, frábærar heimsóknir og ómetanleg

innsýn inn í stjórnmál frá ýmsum sjónarhornum.

Við viljum nýta tækifærið og þakka þeim sem

styrktu okkur með gjöfum. Hafliða Ragnarssyni

og konfekt.is sem gáfu okkur einstaklega flotta og

girni lega konfektkassa, 66° norður sem gaf okkur

fallegar húfur og bókaútgáfuna Bjart sem gaf okkur

vandaðar ljósmyndabækur. Einnig viljum við

þakka Háskóla bíói fyrir aðstoð við fjáröflun.

Að ofan: Fyrir utan Hvítahúsið.

Til hliðar: Hópurinn í Council of Foreign Relations.


Sturlaðar staðreyndir um stjórnmálafræði

KAREN KRISTINE PYE TÓK SAMAN ÁHUGAVERÐAR STAÐREYNDIR UM FAGIÐ OKKAR

7 af 63 Alþingismönnum eru

með B.A. gráðu í Stjórn-málafræði.

Ólafur Ragnar Grímsson er stjórnmálafræðingur að

mennt

OBA

MA

SA

FNA

R SP

IDER

MA

N O

G C

ON

AN

TH

E BA

RBA

RIA

N T

EIK

NIM

YND

ASÖ

GU

MÍ Hvíta Húsinu

eru 132 herbergi

og 35 baðherbergi...

... og það koma um það bil

6000 gestir á dag þangað að

skoða

Abraham Lincoln

var með réttindi

sem barþjónn.

George W. Bush var yfir klappstýruliðinu í skólanum

sínum.

Allir alskeggj-aðir forsetar

Banda ríkjanna hafa verið

repúblikanar.

Stjórnmálafræði hefur verið kennd við Háskóla Íslands

frá árinu 1970, fyrst við Námsbraut í þjóðfélagsfræði

en síðar (frá 1976) við félagsvísindadeild

10Tíu örlátustu ríkisstjórnir

heims (í tengslum við GDP) eru allar í Evrópu.

Í Fiji, Chile og Egyptalandi gætir þú lent í fangelsi fyrir að

kjósa ekki.

WINSTON CHURCHILL fæddist inni á kvennaklósetti á

miðju balli.

Stærstiskemmtistaður

í heimi!

Þú finnur Nova

appið í App Store

og Play Store sem

Nova Iceland!

da

gu

r &

st

ein

i


Stærstiskemmtistaður

í heimi!

Þú finnur Nova

appið í App Store

og Play Store sem

Nova Iceland!

da

gu

r &

st

ein

i

Íslenska leiðin 2013

Documents