inventarisatie academisch erfgoed in vlaanderen werkconferentie vrijdag 4 mei 2012 academisch...
TRANSCRIPT
Inventarisatie Academisch Erfgoed in Vlaanderen
Werkconferentie vrijdag 4 mei 2012Academisch Erfgoed: van en voor wie?
Wat is Academisch Erfgoed?Kerndefinitie: het materiaal dat ontstaan of gevormd is in het kader van wetenschappelijk onderwijs of onderzoek.
Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten - UAntwerpen
Computers – Vrije Universiteit Brussel
Archeologie – KU Leuven Museum Morfologie - UGent
• Objecten uit verschillende domeinen: dierkunde, archeologie, geneeskunde,..•Bibliotheek- en archiefmateriaal behoort tot academisch erfgoed, maar wordt vaak al beheerd door afzonderlijke diensten•Academisch erfgoed wordt opgevat als bestaande uit 'collecties'
Inventarisatie Academisch Erfgoed
Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens•Lanceren van een oproep
•Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken
•Aanleggen fotodocumentatie
Stap 2: beschrijven van de collecties
Stap 3: verwerken van de gegevens
Stap 4: voorbereiding doorlichtings-
rapport
Stap 2: beschrijven van collecties: registratiefiche (ISAD(G) en Cometa)
Informatie over de collectie• Identificatie (titel, omvang, materiaaltype,....)• Context (verwerving, oorspronkelijke en huidige functie,...)• Inhoud en structuur (inhoud, aanvullingen,...)• Voorwaarden voor raadpleging en gebruik (inventarisatie,
digitalisering,...)• Verwant materiaal (publicaties,...)
Informatie over collectieverantwoordelijkheid• Context (museale ruimte, depot,...)• Publiek (openingsuren,...)
Inventarisatie Academisch Erfgoed
Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens•Lanceren van een oproep
•Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken
•Aanleggen fotodocumentatie
Stap 2: beschrijven van de collecties
Stap 3: verwerken van de gegevens
Stap 4: voorbereiding doorlichtings-
rapport
Stap 3: verwerken van gegevensFunctie
• 1. Oorspronkelijke functie• 2. Huidige functie
Behoud en Beheer
• 3. Materiële toestand• 4. Bewaaromstandigheden• 5. Restauratie
Ontsluiting
• 6. Registratiesystemen• 7. Registratiestandaard• 8. Digitalisering• 9. Toegankelijkheid
Collectiebeleid
• 10. Acquisitiebeleid• 11. Collectieplan
Inventarisatie Academisch Erfgoed
Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens•Lanceren van een oproep
•Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken
•Aanleggen fotodocumentatie
Stap 2: beschrijven van de collecties
Stap 3: verwerken van de gegevens
Stap 4: voorbereiding doorlichtings-
rapport
Stap 4: voorbereiden doorlichtingsrapport
• Gemeenschappelijke kenmerken en problemen tussen collecties onderling
• Gemeenschappelijke noden• De sterkte en zwakte punten van academisch erfgoed
in Vlaanderen• Uitstippelen van een beleid voor een meer efficiënt
en zinvol beheer van academisch erfgoedTiming: zomer 2012
KU LeuvenContext• 2006: Commissie Academisch Erfgoed• 2008: doorlichting van de wetenschappelijke en
didactische collecties (Marieke Jaenen)• 2009-2010: ontsluitingsproject rond de historische
collectie onderzoeksapparatuur van de psychologie (collectie Michotte) (Marleen Brock)
Tachistoscoop - collectie Michotte © Bruno Vandermeulen
KU LeuvenStap 1: opsporen van collecties (2008) – 32 collecties
Stap 2: beschrijven van de collecties
Groep Humane Wetenschappen
• Archeologie• Voormalig
Bijbelmuseum• Kunstwetenschapp
en• Psychologie
(Michotte)• Pedagogie
Groep Biomedische Wetenschappen
•Anatomie•Embryologie•Farmacie•Oftalmologie•Pathologie•HistarUZ
Faculteit Wetenschappen
• Bodemprofielen• Wetenschappelijke
meetinstrumenten• Entomologie• Gesteenten• Herbarium en
Xylarium• Mineralogie• Natuurkunde• Paleontologie• Prehistorie• Sterrenkunde• Wiskunde• Museum voor
Dierkunde
Faculteit Bio-Ingenieurswetenschappe
n
•Bio-ingenieurswetenschappen•Boerderijmaquettes•Plant- en microbiologie
Faculteit Ingenieurswetensc
happen
• Afgietsels architectuur (ASRO)
• Chemische ingenieurwetenschappen
• Computermuseum• Elektrotechniek• Motorencollectie
(Thermotechnisch Instituut)
• Werktuigkunde
UGentContext• 1992: Tussen Kunst en Kennis: voorstelling van 8 universitaire
collecties• 2007: projecten 'wetenschap en maatschappij' • 2009: werkgroep rond Academisch Erfgoed (later: Commissie
Academisch Erfgoed)• In opdracht van de werkgroep werd o.l. v. Prof. dr. Danny Segers er
in een eerste rondvraag gepeild naar het beheer, de inhoud, de functie en de toegankelijkheid van academische collecties
Kralenschort – © Etnografische verzamelingen - UGent
Stap 1: opsporen van collecties - 8 universitaire museaStap 2: beschrijven van de collecties
Archeologische verzamelingen Etnografische verzamelingen Imaginair Museum Dierick
Museum Morfologie Museum voor de gesch Wetenschappen
Museum voor Dierkunde Museum voor de gesch geneeskunde – stichting Jan Palfyn vzw
Plantentuin
Stap 1: opsporen van collecties – 13 collectiesStap 2: beschrijven van de collecties
• Mineralen en gesteentenFaculteit Bio-Ingenieurswetenschappen
• Diergeneeskundig Verleden• PathologieFaculteit Diergeneeskunde
• FarmacieFaculteit Farmaceutische Wetenschappen
• Biomedische BibliotheekFaculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
• Dialectbanden• Woordenboek Vlaamse Dialecten
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
• Draad- en plaastermodellenFaculteit IR en architectuur
• Didactisch materiaal (experimenteercentrum JJ Verbist)Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen
• Cartografie• Micro-organismen• Mineralen en gesteenten• Wiskunde
Faculteit Wetenschappen
Universiteit Antwerpen
Context• Verschillende initiatieven om wetenschappelijke
collecties te verzamelen en tentoon te stellen• januari 2012: Stuurgroep Academisch Erfgoed
Eerste elektronenmicroscoop Philips EM 100, 1948 - © UAntwerpen - EMAT
Stap 1: opsporen van collecties – 16 collectiesStap 2: beschrijven van de collecties
• Media-apparatuurCentrale diensten – nieuwe mediadienst
• Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten• Diergeneeskunde
Faculteit Farmaceutische, Biomedische en
Diergeneeskundige Wetenschappen
• Anatomie• Pathologische anatomie
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
• Onderwijsplaten geschiedenisFaculteit Letteren en Wijsbegeerte• Dierkunde • Elektronenmicroscopen• Herbarium• Kirstalmodellen• Mineralen• Muizen- en rattenvallen• Natuurkunde• Onderwijsplaten biologie
Faculteit Wetenschappen
• Leesapparaten voor microfilm en - fichesRuusbroecgenootschap
• Medisch en paramedische apparatuurMuseum voor de Geschiedenis van de Gezondheidszorg (vzw)
Associatie Universiteit en Hogescholen AntwerpenStap 1: opsporen van collecties – 9 collecties
Stap 2: beschrijven van de collecties
Artesis Hogeschool
•Departement Architectuur Wetenschappen•Gesteenten•Topografische kaarten•Departement Gezondheidszorg•Gezondheidszorg
Karel de Grote-Hogeschool
•Departement Industriële Wetenschappen en Technologie•Robotica•(meet)instrumenten uit de (bio)chemie•Auto-elektronica•Elektromechanica•Departement Gezondheidszorg•Gezondheidszorg
Hogere Zeevaartschool
•Oude (meet)instrumenten en radars
Vrije Universiteit BrusselContext• 2007: universiteitsarchief kaart beleid voor academisch erfgoed aan bij de universitaire overheid• Sensibilisering ook via onroerend erfgoed (gebouw M van Braem) en via tentoonstellingen•Universitaire overheid accepteert in 2009 om het interuniversitair project te steunen en is bereid er opslagruimte voor te voorzien• Collectiestukken worden in bruikleen gegeven
Lucy (robotica) - © Vrije Universiteit Brussel – Labo MECH
Vrije Universiteit BrusselStap 1: opsporen van collecties – 12 collecties
Stap 2: beschrijven van de collecties• Audiovisueel materiaal• Onderwijsplaten
Centrum voor studie en begeleiding (Etterbeek)
• Medische collectiesCentrum voor studie en begeleiding (Jette)
• ComputersDepartement onderwijs – cel onderwijstechnologie
• ComputersFaculteit Economische, Sociale en Politieke wetenschappen
• Historische kaartenFaculteit Letteren en Wijsbegeerte
• Elektrotechniek en energietechniek• Robotica
Faculteit Ingenieurswetenschappen
• Museum AnatomieFaculteit Lichamelijke opvoeding en kinesitherapie
• Cellulaire en moleculaire immunologie• Sterrenkunde• NMR-magneet
Faculteit Wetenschappen en bio-ingenieurswetenschappen
Inventarisatie Academisch Erfgoed
Stap 1:
opspore
n van
collecties
Stap 2:
beschrijven van de
collecties
Stap 3:
verwerke
n van de
gegevens
Stap 4:
voorbereidi
ng doorlichtings-
rapport
Stap 3: verwerken van de gegevens (typevoorbeeld)
Hoeveel collecties aan de UAntwerpen zijn geïnventariseerd en welk systeem hanteren ze hiervoor?
Beheerder Collectie Omvang Geen Papier Kantoor-autom.
Reg.prog.
Faculteit Wetenschappen
Natuurkunde ca. 50 1
Faculteit Wetenschappen
Dierkunde 12.330 1
Faculteit LW Onderwijsplaten geschiedenis
31 1
....... ..... ...... ...... ..... .... .....
TOTAAL 6 7 3 0
Aantal geïnventariseerde collecties
Geen Papier Automat Prog
6
7
3
0
Conclusies• Eerste overzicht van het aantal collecties per
universiteit– De definitie en de vorm van de collecties is verschillend– De aantallen wijzen vooral op de omvang van academisch
erfgoed in Vlaanderen
• Positief effect: groeiend erfgoedbewustzijn bij beheerders
• Zicht op registratie, toegankelijkheid, beheer, (virtuele) ontsluiting, bewaaromstandigheden,....
Meer informatie: www.academischerfgoed.beVragen of opmerking: [email protected]