Vukica G 1

INTERNET

� Istorijat� Komunikacije� Servisi interneta� Korišćenje interneta

Vukica G 2

Računarske komunikacije

� Komunikacioni medijum� Komunikacioni ureñaj� Komunikacioni softver

Vukica G 3

Komunikacioni medijum� Služi za povezivanje računara sa drugim računarom ili

ureñajem

� Od njega zavisi brzina prenosa podataka (jedinica Kbps ili Mbps)

� Komunikacioni medijum može biti:

� bežični (wireless)� radio talasi-bluetooth� svetlosni(laser i infracrveni) talasi-vidljivost bitna

� žični (wire) UTP,koaksijalni,optički kabl

Vukica G 4

bežični (wireless)

Vukica G 5

Mrežna oprema� Mrežna oprema se deli na:

� pasivnu(kablovi) � aktivnu(HUB, Switch, Router).

� HUB je zastareo ureñaj.� SWITCH je u velikoj upotrebi danas i za razliku od HUB vodi računa o

tome koji podatak kom računaru ili mrežnom ureñaju prosleñuje jer identifikuje ureñaje koji su povezani na njega

� ROUTER je najsavršenije rešenje na mreži. On povezuje ureñaje u različitim zgradama, gradovima i kontinentima

� Osnovne vrste kablova su:� Koaksijalni kabl� Kablovi sa upletenim paricama UTP� Optički kablovi

� Izbor opreme zavisi od vrste mreže.

Vukica G 6

Kablovi

UTP Fiber optički kabl

Vukica G 7

Komunikacioni ureñaji� Kablovske veze

� Modem,mrežna kartica,hab(hub),svič(switch),ruter(rooter)

� Bežične veze

� Bežični modem,antena,satelitska antena hub

Ruter

Vukica G 8

Komunikacioni softver

� Čine programi koji omogućavaju komunikaciju dva uredñaja korišćenjem komunikacionog ureñaja i medijuma

� Dele se na:� Veznike (drajvere)� Aplikacioni programi� Mrežni operativni sistemi

Vukica G 9

Računarske mreže� Povezani računari čine računarsku mrežu� Čvor je svaki računar (ili ureñaj) u mreži� Ciljevi umrežavanja

� Zajedničko korišćenje hardvera� Zajedničko korišćenje podataka� Razmena podataka meñu korisnicima� Komunikacija meñu korisnicima� Zajednički rad

Vukica G 10

Podela računarskih mreža

� Prema površini koju pokriva� Način povezivanja računara u mreži

(topologija)� Način komunikacije računara u mreži

(logička organizacija)� Odnos meñu čvorovima u mreži

Vukica G 11

Prema površini koju pokriva� LAN (local area network) lokalne računarske mreže

� Do nekoliko stotina računara, geografski relativno blizu

� WAN (wide area network) globalne računarske mreže

� Više računara ili lokalnih mreža, bez obzira na geografsku udaljenost

Vukica G 12

Topologija računarskih mreža� Fizičko povezivanje čvorova i njihov geometrijski raspored� Računarska mreža može imati:

� Zvevdastu topologiju� Prstenastu topologiju� Magistralnu topologiju� Hibridnu topologiju

Zvevdasta

Vukica G 13

Zvezda-star

Vukica G 14

Način komunikacija u mreži

Odreñen je protokolima (dogovorima, propisima) za komunikaciju i mrežnom arhitekturom

Vukica G 15

Odnos meñu čvorovima u mreži� Ravnopravne mreže (peer-to-peer networks)� Klijent-server (client-server)

� Server je računar koji pruža usluge klijentima (klijent i server su čvorovi u mreži)

Vukica G 16

Klijent-server (client-server)� Dve vrste čvorova srveri i klijenti� Server je računar koji ima resurse pruža usluge

klijentima� Klijent je računar koji koristi resurse mreže� Serveri mogu biti

� Server datoteka (File server)� Server za štampu (Print server)� Server sa modemima (Modem server)� Aplication server� Web server� Backup server� Domain controler server – upravlja mrežnim resursima

Vukica G 17

Ravnopravne mreže(peer-to-peer networks)

� Svi računari (čvorovi) su ravnopravni� Svaki računar može da bude i kao

klijent i kao server

Vukica G 18

Istorijat Interneta� Prva računarska globalna mreža ARPANETje nastala 1969. u

SAD, u doba “hladnog rata”� Razvojem rukovodila ARPA (Advanced Research Project

Agency) pod nadzorom Ministarstva odbrane SAD� 1975.DDN (Defense Data Netvork)� 1980. Naconalna naučna fondacija NSF(Naconal

ScienceFoundacion) osniva mrežu The Internet u pčetku su akademske institucije, a kasnije NASA i dr.

� 1990. NSF predstavila projekat umrežavanja organizacija i mreža , prvo na nacionalnom , a zatim na globalnom nivou. Tako nastaje INTERNET “mreža svih mreža”.

Vukica G 19

Internet i Intranet� Internet je meñunarodna globalana

decentralizovana računarska mreža� “Mreža svih mreža” – više stotina miliona

računara različitih i često nekompatibilnih� Niko ne upravlja citavim Internetom� Neophodno je

� Da svaki računar ima svoju jedinstvenu adresu nainternetu

� Za komunikaciju se koristi jedinstveni jezik - protokol

Vukica G 20

Adrese računara� IP adresa (Internet Protokol Address) je jedinstvena adresa

svakog računara� Ako se IP adresa (u binarnom obliku) podeli

u četiri celine, a svaka prikaže dekadnom protuvrdnoti, dobijase IP adresa u dekadnom obliku.

npr.: 11000011 00011101 10010110 11011001

195.29.150.217

� IP se sastoji od četiri broja u intervalu od 0-255, razdvojena tačkama (195.29.150.217)

� Radi lakšeg pamćenja uvode se simboličko adresiranje (Domain Name System) � Umesto 192.168.123.132 lakše se pamti www.kompanija.co.yu

Vukica G 21

Simboličke adrese� Simbolička adresa ima hijerarhijsku strukturu, slično poštanskoj

adresi� Pojam domena i poddomena� Domen je grupa mreža i računara pod jedinstvenom kontrolom i

održavanjem – logičko grupisanje računara� Najviši nivo domena je označen krajnje desnim imenom u DNS� Osnovni domen može biti

� Identifikator zemlje (YU,UK,DE...) ima ih oko 250� EDU obrazovne institucije� COM ili CO komercijalne institucije� ORG neprofitne organizacije� NET mrežna organizacija� GOV vladine organizacije

� Poddomen je deo nekog domena

Vukica G 22

DNSDNS

�� Kako korisnici upotrebljavaju simboliKako korisnici upotrebljavaju simboliččke adrese, a ke adrese, a raraččunaunariri razumrazumeeju samo brojne adrese u ju samo brojne adrese u binarnom obliku, potrebno je pretvoriti simbolibinarnom obliku, potrebno je pretvoriti simboliččke ke adrese u brojne.adrese u brojne.

�� Adrese iz jednog oblika u drugi pretvaraju DNS Adrese iz jednog oblika u drugi pretvaraju DNS serveriserveri (engl. (engl. domain name serverdomain name server), tj. ra), tj. raččununriri na na Internetu kojInternetu kojii pretvaraju simbolipretvaraju simboliččke adrese u ke adrese u brojne.brojne.

Vukica G 2323

DNSDNS

http://http://www.ttf.hrwww.ttf.hr/index.htm/index.htm

http://http://161.53.236.3161.53.236.3/index.htm/index.htm

DNS

Vukica G 24

Ostale adrese na InternetuOstale adrese na Internetu

�� Osim IP adrese raOsim IP adrese raččunaunarra na Internetu a na Internetu se koriste i: se koriste i:

�� adrese za adrese za podatakapodataka�� adrese korisnikadrese korisnikaa

Vukica G 25

Adrese podataka -URL� Nazivaju se URL (Uniform Resource

Locator)� Služe za identifikaciju i pronalaženje

svih dokumenata na Internetu� Opšti oblik je protokol://računar/putanja/dokument

Vukica G 26.

URLURL

�� URL adresa sadrURL adresa sadržži sledei sledećće informacije:e informacije:

http://http://www.www.rrtnet.tnet.rsrs/webmail//webmail/index.htmlindex.html

nazivprotokola

ime domena(naziv servera)

nazivpodatkaput do

podatka

Vukica G 27

Adrese korisnika� Opšti oblik korisnik@domen

� maja@hotmail.com

� Naziv domena (engl. host name, domain name) je obično oblikovan od naziva organizacije koja pruža uslugu elektroniske pošte.

� One odreñuju lične adrese korisnika ili grupe korisnika

� Koriste se za slanje pošte komunikaciju...

domenpoddomenkorisnik

Vukica G 28

Protokoli� Za komunikaciju meñu računarima

uspostavljen je standard TCP/IP� TCP/IP se sastoji od dva protokola

Transmission Control Protocol i Internet Protocol

� TCP deli poruke u pakete, obeležava ih i predaje IP

� IP ima funkciju da pakete prosledi do odredišta (oni mogu da putuju različitim putevima i brzinama)

Vukica G 29

Najčešće korišćeni protokoli� TCP/IP prenos poruka� HTTP – Hypertext Transfer Protocol, služi za prenos veb stranica� FTP – File Transfer Protocol, protokol koji se koristi za prenos

datoteka izmeñu računara� Telnet – omogućuje korisniku da sa terminala utiče na program

koji se izvršava na drugom računaru� SMTP – Simple Mail Transfer Protocol, obezbeñuje osnovne

mehanizme za prenos el. Pošte� SNMP – Simple Network Managment Protocol, obezbeñuje

nadgledanje i upravljanje mrežom računara� PPP – Point-to-Point Protocol

Vukica G 30

ProtokolProtokol

� U URL adresi protokol označava propisani način prienosa podataka mrežom.

� Najčešći protokoli su:

� http (WWW),

� ftp (prienos datoteka).

� Da bi se naziv protokola odvojio od preostalog diela adrese, stavlja se://

� npr. http://

Vukica G 31

Servisi InternetaServisi predstavljaju razne vrste usluga koje se mogu

dobiti posredstvom InternetaNajpoznatiji su� WWW� E-mail� Telkonferencija, videokonferencija� FTP� Blog� I.Telefoniranje� Chat

Vukica G 32

Internet telefonija� Jedan od trenutno najpoznatijih programa

internet telefonije je Skype.

� Uz upotrebu web kameretokom razgovora možese prenositi i slika štokomunikaciju čini potpunijom.

Vukica G 33

Hipertekst

� Web je deo internet servera namenjenih čuvanju i prenosu posebno oblikovanih hipertekst dokum.

� Hipertekst (engl. hypertext) je takav tekst gde se objekti mogu meñusobno povezivati.

� Delovi hipertekst dokumenta koji omogućavaju povezivanje nazivaju se hiperveze ili hiperlinkovi (engl. hyperlink), tj. jednostavnije: veze ili linkovi.( Obično su to podvučeni ili različito obojeni delovi teksta, a prepoznaju se i po tome što pokazivač mienja oblik u ruku s ispruženim prstom kad se nalazi na njima.)

� hipermedija (engl. hypermedia) osim teksta ima slike i zvučne zapise.

� Hipertekst dokument se stvara pomoću HTML (engl. hypertext markup language) jezika za oblikovanje sadržaja i stvaranje hiperveza).

Vukica G 34

Web site� Web sajt (eng. Web site) je

ssastavljen od više Web stranica čiji su sadržaji meñusobno povezani hipervezama.

� glavna ili početna (engl. home page) stranica.

Vukica G 35

Web pretraživači� Najpopularniji pretraživači

su:� Internet Explorer, � Netscape Navigator, � Mozilla Firefox, � Opera.

Vukica G 36

Intranet� Intranet je Internet u malom� Intranet je privatna mreža unutar nekog

preduzeća, škole...� Kada se priključi na Internet gubi se

razlika� Pristupanje čvorovima u lokalnoj mreži

odreñeno je zaštitom podignutom prema Internetu (firewall)