inleiding slot themalessen situering structurele aanpak risicobeheersing begrippen risicoanalyse...
TRANSCRIPT
Inleiding
Slot
Themalessen
Situering Structurele aanpak risicobeheersingBegrippen
RisicoanalyseRisicobeheersing
Structurele Aanpak Risicobeheersing
Welzijn op het werk
De werkelijkheid is complex daarom... Analyse van de omstandigheden
beter analyseren is beter evalueren!Mens Uitrusting
Materiaal Omgeving Organisatie
Risicoverhogende factorenRisicoverlagende factoren W?
Praktische uitwerking
Wat zegt de reglementering inzakerisicoanalyse?
(Art. 8. KB 27 maart 1998)
De risicoanalyse gebeurt op het niveau van deorganisatie in haar geheel, op het niveau van elkegroep van werkposten of functies en op het niveauvan het individu.
Zij bestaat achtereenvolgens uit:
1° het identificeren van gevaren voor het welzijn vande werknemers bij de uitvoering van hun werk;
2° het vaststellen en nader bepalen van risico’s voorhet welzijn van de werknemers bij de uitvoering vanhun werk;
3° het evalueren van risico’s voor het welzijn van dewerknemers bij de uitvoering van hun werk.
RIE
Inventarisatie van de gevaren
Identificatie van het gevaar
Bepaling van de mogelijke schadeRisicoanalyse
Analyse van de omstandigheden
Bepaling vanhetrisiconiveauRIE
Evaluatie van het risico
Bepaling verdere risicobeheersingmaatregelen
Verklaring van de begrippen...
QuickTime™ en eenTIFF (ongecomprimeerd)-decompressor
zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.
Welke zijn de risico’s?Welke zijn de grootste risico’s?
Hoe groot zijn die risico’s dan wel?Zijn deze risico’s aanvaardbaar?Zo niet, hoe kan je ze beheersen?
Verklaring begrippen
GEVAAR
RISICO
QuickTime™ en eenTIFF (ongecomprimeerd)-decompressor
zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.
Oefening: zoek en omcirkel de gevaarlijke situaties,Welk gevaar schuilt erachter?
Conclusie:• Gevaarlijke situaties zijn aanwijsbaar• Worden vaak verward met niet-
conformiteiten of risicoverhogende factoren• Zijn moeilijk eenduidig te omschrijven• Geven nog geen inzicht en inhoud aan het
begrip risico» We hebben nood aan een methode om de gevaren
systematisch op te sporen en te omschrijven - met het oog op het verder bepalen van het risico
SARIER®-methode
Systematische Analytische Risico Inventarisatie Evaluatie en Registratie
Invulling te geven aan de welzijnsreglementering
De methode werd ontwikkeld, specifiek om de welzijnsrisico’s in een bedrijf in kaart te brengen.
Basis voor een structureel en planmatig preventiebeleid
Stap 1 in de risicoanalyse (RIE)
• Identificeer en inventariseer de gevaren
– >>> Systematische en Analytische aanpak van RIE
Gevaar - schademodel
UitingsvormBlootstelling
Belasting
Schadeverwekker Schadedrager
Schade
Gevaar
Gevaarsdriehoek
(potentiële) energie Agens
Aansturing/activering/vrijgave
Energie/agensstroom
Energie/Agensstroom
Schade
Agens? Gezondheidsschade?Energie?
Uitingsvorm?
Kan het?
• In België: 1.200 000 honden
• 60 000 honden zijn te beschouwen als agressief
• 35 000 bijtongevallen per jaar (verzorging bij arts)
• Ongeveer 1/40 honden bijt per jaar iemand
• Kostprijs: ± 18 750 000 € (750 miljoen BEF)
• ± 1000 gerechtelijke onderzoeken per jaar tegen hondeneigenaars t.g.v. bijten
Definitie van gevaar:
• Gevaar wordt omschreven als een aanwezige energievorm die in combinatie met een agens één of andere gezondheidsschade bij een werknemer kan veroorzaken.
Andere voorbeelden van gevaren
• Aandrijfmechanisme van een machine• Chemisch agens• Heet voorwerp• Biologisch agens• Radioactieve bron• ...
Energie ? Agens ?
??
Stap 2 in de risicoanalyse (RIE)
• Bepaal de mogelijke schade
Het inventariseren van gevaren met het strikmodel
Gevaargroepen A B C D E F G H I
Effecten Ongeval Ziekte Hinder Psychosociaal
Uitingsvorm Blootstelling Belasting
Agentia - - -
Schadedrager X Y
Oefening :inventariseer de gevaren
QuickTime™ and aTIFF (ongecomprimeerd) decompressor
are needed to see this picture.
Gevaren zien...... vergt inzicht
Stap 3:Evaluatie van de risico’s
Hoe groot is het risico?
Waarom de grootte van risico’s bepalen?
• Rangschikken in categorieën
• Laat toe grootste risico’s prioritair aan te pakken
• Leidt tot efficiënte en verantwoorde risicobeheersing
Definitie van risico:
• Een risico is de kans dat een welbepaalde schade optreedt door de uitwerking van het beschouwde gevaar.
• De grootheid “risico” omvat twee elementen: namelijk de “kans” en de “ernst”.
• De ernst is een mate van negatief gevolg (schade)
• De kans is een mate van waarschijnlijkheid
AgensEnergie
Kans ?Ernst?
R = f (kans en ernst
Principe kwantificering
• Steeds 5 gradaties - aangegeven met cijfers
1 : Kleinst
2 : Klein
3 : Middelmatig
4 : Groot
5 : Grootst
Omstandigheden
0 + ++ +++ ++++
B
W
E
R
Zeer klein
Klein Matig Groot Zeer groot
risicobeperkend
risicoverhogend
Risico-evaluatie
schade
Energie
Agens
Schadeverwekker Schadedrager
activering
afwending
Gevoeligheid
ActiebereidheidAanvaardbaarheid
Praktische werkwijze:Risico-evaluatie = logische gedachtegang
SARIER-o-graaf is een leidraad
“ongunstige” omstandigheden
gevaar
schade
Inschatten van risico
B
E
blootstelling
ernstW waarschijnlijkheid
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
M U M O O
Omstandigheden5
4
3
2
1
Risicofactoren
=== Erg bepalenderisicoverhogende factor,uitdrukkelijk aanwezig,algemeen
== Belangrijke risicoverhogendefactor, regelmatig vast testellen
= Risicoverhogende factor,doch niet algemeen ofuitdrukkelijk aanwezig
+ Risicobeperkende factor,doch niet algemeen ofuitdrukkelijk aanwezig
++ Belangrijke risicobeperkendefactor, regelmatig vast testellen
+++ In hoge mate risicobeperkend,uitdrukkelijk aanwezig,algemeen
Evaluatie van de omstandigheden
554
3
2
1
54321
5
4
3
2
1
Blootstellingsgraad
Aantalblootgestelden
Aantal verschillende schadedragers blootgesteldaan het gevaar
1 Zeer klein Hoogstens n
2 Klein Twee ˆ d rie
3 Matig Enkelen (< 10)
4 Groot Velen (10 ˆ 100)
5 Zeer groot Zeer velen (> 100)
Blootstellingsduur Duurtijd van de blootstelling van de schadedrageraan het gevaar
1 Zeer klein Zeer kortstondig(slechts enkele minunten per dag, of enkele uren permaand of enkele dagen per jaar)
2 Klein Kortstondig(< 1 uur /dag, of < paar dagen per maand, of < dan paarweken per jaar)
3 Matig Beperkt (< 1/4 werkdag, of < week / maand, of < 2maand/jaar)
4 Groot Deeltijds(1/4 ˆ 3 /4 werkdag, of 1 ˆ 3 weken/maand, of 2 ˆ 4maand/jaar
5 Zeer groot Voltijds ± 8u/dag, (> 3/4 werkdag)± 20 dagen/maand± 10 maand/jaar
B
54321
W
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
B
Omstandigheden
W Verwachtingskans1 Zeer klein Zo goed als onmogelijk
1 kans op 500 0002 Klein Onwaarschijnlijk, maar mogelijk in grensgevallen of bij
uitzonderlijke samenloop van factoren1 kans op 50 000
3 Matig Denkbaar, bij samenloop van enkele factoren1 kans op 5000
4 Groot Zeer goed mogelijk1 kans op 500
5 Zeer groot Te verwachten1 kans op 50
Waarschijnlijkheidsgraad
W
E
R
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
54321
Bepaling grootte van het risico
R1 Zeer klein risico
2 Klein risico
3 Matig risico
4 Groot risico
5 Zeer groot risico
Ernstgraad (E) Omschrijving
1 Zeer klein Letsel zonder werkonbekwaamheid
2 Klein Letsel met tijdelijke werkonbekwaamheid < 30 dagen
3 Matig Letsel met tijdelijke werkonbekwaamheid > 30 dagenof blijvend letsel van geringe ernst (minder dan 20 %ongeschiktheid)
4 Groot Letsels met langdurige werkonbekwaamheidof ernstig blijvend letsel (meer dan 20 % ongeschiktheid)
5 Zeergroot
Letsels met fatale afloop of zware invaliditeit (meer dan50 % ongeschiktheid)of langdurige revalidatie
Ernstgraad van letsels
Ernstgraad (E) Omschrijving
1 Zeer klein tijdelijke hinder/ongemakGeen ziekteverzuim of werkonbekwaamheid
2 Klein Langdurige, doch niet blijvende hinderof kortstondig ziekteverzuim
3 Matig Blijvend ongemakof langdurig ziekteverzuim > 30 dagenof gedeeltelijke werkonbekwaamheid
4 Groot Blijvende gedeeltelijke werkonbekwaamheidErnstige aandoening
5 Zeergroot
Volledige werkonbekwaamheidof fataal aflopende ziekte
Ernstgraad van aandoeningen / (beroeps)ziekten
Ernstgraad (E) Omschrijving
1 Zeer klein - kortstondige effecten of hinder- niet merkbaar voor de omgeving- geen invloed op het normale beroeps- en / of familiale
en / of sociale leven2 Klein - tijdelijke effecten of hinder
- merkbaar voor de omgeving- lichte verstoring van het normale beroeps- en / of
familiale en / of sociale leven3 Matig - effecten of hinder die aanleiding zijn tot kortdurend
werkverzuim- belangrijke onvrede- als de gelegenheid zich voordoet verandert de
werknemer van werk- verstoring van het normale beroeps- en / of familiale
en / of sociale leven4 Groot - effecten of hinder die aanleiding zijn tot langdurig
ziekteverzuim- grote onvrede- indien de werknemer kan verlaat hij zijn job op korte
termijn- ingrijpende verstoring van het normale beroeps- en /
of familiale en / sociale leven5 Zeer groot - effecten of hinder die leiden tot blijvend
werkonbekwaamheid- onhoudbare toestand voor de getroffene- verder functioneren in de job is niet meer mogelijk- een dramatische afloop voor de persoon in kwestie of
anderen kan gevreesd worden
Ernstgraad van psychosociale effecten
Het risico wordt subjectief beïnvloed - is afhankelijk van aanvaarding en actiebereidheid
R5
4
3
2
1
Aanvaardingsgraad
Actieniveau (RB)
54321
5
4
3
2
1
RB Aanvaardingsniveau/actiebereidheid
1 Zeer kleinZeer goed aanvaardbaarGeen maatregelen nodig
2 KleinGoed aanvaardbaarMits handhaving van de bestaande maatregelen
3 MatigTwijfelachtigStelselmatige verbetering van de maatregelen is nodig
4 GrootBoven aanvaardingsniveauBijkomende maatregelen dienen te worden genomen op kortetermijn
5 Zeer grootOnaanvaardbaarIngrijpende maatregelen zijn noodzakelijkOnmiddellijke actie
Oefening:
Bepaal het risico voor verbranding aan hete koffie in de refter/keuken
1) Identificeer het gevaar
Energie Agens Uitingsvorm Schade SchadedragerThermisch100 °C
Water, koffie,soep...(waterkoker –microgolfoven– automatischkoffieapparaat– fornuis...)
Verbrandingaan hetevloeistoffen
Brandwondeneerste graadnaaktelichaamsdelen(handen)
Werknemers,bezoekers
Identificeer het gevaar
1) Identificeer het gevaar
Energie Agens Uitingsvorm Schade SchadedragerThermisch100 °C
Water, koffie,soep...(waterkoker –microgolfoven– automatischkoffieapparaat– fornuis...)
Verbrandingaan hetevloeistoffen
Brandwondeneerste graadnaaktelichaamsdelen(handen)
Werknemers,bezoekers
E = 1
Bepaal de Ernst
1) Analyseer de omstandigheden
Aanwezige risicoverhogende en risicobeperkende factoren
Mens Uitrusting Materiaal Omgeving OrganisatieBezoekersenpersoneeldatsporadischgebruikmaakt vande refter isnietvertrouwdmet deapparaten
Bedieningsinstructiesniet duidelijk.
Vaak haperingenWeinig preventiefonderhoud
Geendienborden
Onstabielewegwerptasjeskunnengebruiktworden
Moeilijkeopstelling aaningangNaarbinnendraaienddeurKruising vanpersonen dienaar frigogaan.Smalledoorgang dooropstellingtafels
Zelfbediening
Degelijketassen enondertassenbeschikbaar
Snellekoelingbrandwondenmogelijk inkeuken
Analyseer de omstandigheden
Bepaal de WaarschijnlijkheidMens Uitrusting Materiaal Omgeving OrganisatieBezoekersenpersoneeldatsporadischgebruikmaakt vande refter isnietvertrouwdmet deapparaten
Bedieningsinstructiesniet duidelijk.
Vaak haperingenWeinig preventiefonderhoud
Geendienborden
Onstabielewegwerptasjeskunnengebruiktworden
Moeilijkeopstelling aaningangNaarbinnendraaienddeurKruising vanpersonen dienaar frigogaan.Smalledoorgang dooropstellingtafels
Zelfbediening
Degelijketassen enondertassenbeschikbaar
Snellekoelingbrandwondenmogelijk inkeuken
3 4 3 5 3Omstandigheden score = 4Blootstelling B = 2Waarschijnlijkheid van optreden W = 3
Bepaal het Risico en evalueer
Bepaal en evalueer het risico
E = 1
W = 3Risicoscore R = 2
Actieniveau voorrisicobeheersingRB = 3
Aanvaardbaarheid?Belangrijkheid van hetvoordeel?Beheersbaarheid?Geneesbaarheid?Betrokkenheid bij deschade(drager)...Kostprijs
Bedrijf heeft een voorbeeldfunctieKleine haalbare ingrepen
De werkelijkheid is complex daarom... Analyse van de omstandigheden
beter analyseren is beter evalueren!Mens Uitrusting
Materiaal Omgeving Organisatie
Risicoverhogende factorenRisicoverlagende factoren W?
Praktische uitwerking