informacja nt. oceny stanu przygotowania obrony … · web viewprocent ludności objętej...

S Z E F O B R O N Y C Y W I L N E J K R A J U

K O M E N D A G Ł Ó W N A P A Ń S T W O W E J S T R A Ż Y P O Ż A R N E J

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2016 r.Diagnoza stanu przygotowań organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami

Opracowanow Biurze ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywi lnej Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2016 r.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 2 z 49


SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI................................................................................................................................3

1. WSTĘP................................................................................................................................4

2. REALIZACJA ZADAŃ OCHRONY LUDNOŚCI I OBRONY CYWILNEJ........................................5

2.1. Inicjowanie aktów prawnych dotyczących obrony cywilnej........................................5

2.2. Planowanie zadań obrony cywilnej.............................................................................7

2.3. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania.........................................................9

2.4. Budownictwo ochronne............................................................................................12

2.5. Zaopatrzenie formacji obrony cywilnej.....................................................................15

2.6. Baza magazynowa.....................................................................................................17

2.7. Sprzęt obrony cywilnej..............................................................................................20

2.8. Punkty likwidacji skażeń............................................................................................23

2.9. Ochrona ujęć i urządzeń wodnych............................................................................25

2.10. Szkolenia...................................................................................................................27

2.9.1 Szkolenia w obszarze obrony cywilnej organizowane przez terenowe organy

obrony cywilnej....................................................................................................27

2.9.2 Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym w zakresie ochrony ludności i

obrony cywilnej....................................................................................................35

2.9.3. Organizowanie i koordynowanie ćwiczeń w zakresie obrony cywilnej..................40

2.10 Finansowanie zadań..................................................................................................43

2.11 Sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań obrony cywilnej przez Szefa Obrony

Cywilnej Kraju........................................................................................................... 46

3 PODSUMOWANIE.............................................................................................................47



1. WSTĘP

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2016 r. zrealizowana została zgodnie z § 12 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa i przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 152, poz. 1599 z późn. zm.) i stanowi ona kontynuację informacji przygotowanej corocznie przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju w latach 2009 - 2015. Treść dokumentu obejmuje diagnozę stanu przygotowania organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami. W ramach planowania obronnego przeprowadzane są okresowe przeglądy obronne, które obejmują m.in. przedmiotową ocenę. Dokument sporządzony przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju jest corocznie przedkładany do akceptacji ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ponadto w latach parzystych ocena zostaje przedłożona Radzie Ministrów, a w latach nieparzystych Ministrowi Obrony Narodowej (który wykorzystuje ją w procesie opracowania raportu o stanie obronności Rzeczypospolitej Polskiej). Szef Obrony Cywilnej Kraju jest zobligowany do przedstawienia powyższej oceny do 31 maja.

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2016 r. została opracowana na podstawie informacji przekazanych przez Szefów Obrony Cywilnej Województw. Obejmuje ona zagadnienia z zakresu: systemu wykrywania, ostrzegania i alarmowania, budownictwa ochronnego, wyposażenia, bazy magazynowej, sprzętu obrony cywilnej, punktów do likwidacji skażeń, planowania, ochrony ujęć i urządzeń wodnych, finansowania zadań, szkoleń oraz sprawowania nadzoru nad realizacją zadań obrony cywilnej.



2. REALIZACJA ZADAŃ OCHRONY LUDNOŚCI I OBRONY CYWILNEJ

2.1. Inicjowanie aktów prawnych dotyczących obrony cywilnej

Trwający od wielu lat proces legislacyjny, który nie został sfinalizowany spowodował, że brakuje dziś optymalnych regulacji określających w spójny sposób zadania, organizację i zasady funkcjonowania obrony cywilnej.

Z dokonanych w ramach ochrony ludności i obrony cywilnej ocen faktycznego stanu przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce1 wynika potrzeba stworzenia jednolitych przepisów prawnych w jasny sposób określających kompetencje władz, obowiązki obywateli oraz sposoby zwiększania świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony ludności.

Diagnoza stanu Obrony Cywilnej w Polsce wskazuje, że uregulowania prawne i rozwiązania organizacyjne na rzecz ochrony ludności w czasie pokoju jak i wojny są niewystarczające m.in. w następujących obszarach:

1) Optymalnego wykorzystania istniejącego w kraju potencjału służb, inspekcji, straży, organizacji pozarządowych, służb intermodalnych, itp.

2) Odpowiedzialności organów administracji państwowej za realizację zadań obrony cywilnej, o których mowa w pierwszym Protokole Dodatkowym do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczącym ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzonym w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r., który został ratyfikowany przez nasz kraj w dn. 19 września 1991 r.

3) Finansowania ochrony ludności i obrony cywilnej.4) Planowania realizacji zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej.5) Mechanizmów przekształcania się ochrony ludności w obronę cywilną.6) Optymalnego budowania na szczeblu samorządowym zasobów niezbędnych do

reagowania na zagrożenia.7) Definicji ochrony ludności i obrony cywilnej.8) Budownictwa ochronnego.9) Gospodarki magazynowej zdolnej do natychmiastowego wsparcia na terenie całego kraju

jak również w ramach pomocy humanitarnej na terenie UE w ramach Europejskiego Mechanizmu Ochrony Ludności.

10) Edukacji społeczeństwa w zakresie powszechnej samoobrony, społecznego zaangażowania w ochronę ludności (organizacje pozarządowe, samoochrona) oraz troski obywateli o własne bezpieczeństwo.

1 Do obecnej chwili na szczeblu Szefa Obrony Cywilnej Kraju powstały oceny stanu przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej Polsce za lata 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016.



11) Funkcjonowania i modernizacji Systemów Ostrzegania i Alarmowania ludności o zagrożeniach.

12) Funkcjonowania organizacji i formacji obrony cywilnej.13) Wzmacniania przez szczebel powiatowy i wojewódzki potencjału struktur gminnych

zdolnego do reagowania na zagrożenia zarówno w czasie pokoju jak i wojny. W tym w zakresie gospodarowania majątkiem państwa, gdzie samorząd wojewódzki i powiatowy ma bardzo ograniczone możliwości finansowania i wspierania budowy zasobów ochrony ludności na szczeblu gminy.

14) Wzajemnego wsparcia organów i podmiotów ochrony ludności.15) Budowania mechanizmów reagowania na zagrożenia z wykluczeniem barier podziału

administracyjnego kraju.16) Ochrony znaku obrony cywilnej.17) Dokumentów personalnych OC.

W celu funkcjonalnego i ekonomicznego uporządkowania kwestii realizacji zadań obrony cywilnej Szef Obrony Cywilnej Kraju z udziałem urzędów wojewódzkich, powiatowych, gminnych, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego MON, Komend wojewódzkich, miejskich i szkół Państwowej Straży Pożarnej opracował w 2016 r. projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej2, w którym zostały zawarte kierunki doskonalenia i przekształceń ochrony ludności i obrony cywilnej w wymienionych wyżej obszarach.

W swoich zapisach projekt ustawy jest zgodny z zawartymi w „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”· kierunkami interwencji w obszarze „zwiększenia skuteczności mechanizmów koordynacji kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa”.

W N I O S K I

1) Szef OCK za priorytetowe uznaje wejście w życie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, która w znacznym stopniu uporządkuje obszar obrony cywilnej oraz udoskonali funkcjonowanie obszaru ochrony ludności w Polsce.

2 Projekt znajduje sie na stronie internetowej Obrony Cywilnej Kraju link: http://www.ock.gov.pl/prawo/projekty_aktow_prawnych



2.2. Planowanie zadań obrony cywilnej

W ramach wyznaczania kierunków działań w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej Szef Obrony Cywilnej Kraju wydaje coroczne wytyczne do działalności w dziedzinie obrony cywilnej dla szefów obrony cywilnej województw. Stosownie do tych wytycznych szefowie OC niższych szczebli wydali własne regulacje w tym zakresie. Ponadto w dniu 16 października 2016 r. Szef Obrony Cywilnej Kraju wydał wytyczne do działalności w dziedzinie obrony cywilnej na rok kolejny, tj. 2017 r.

Zgodnie z Wytycznymi Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie zasad opracowania planu obrony cywilnej województw, powiatów i gmin na poszczególnych szczeblach administracji rządowej i samorządowej powstają plany obrony cywilnej, których celem jest ustalenie oraz przygotowanie sposobu realizacji zadań obrony cywilnej na okres zewnętrznego zagrożenia państwa i wojny. Wraz z wojewódzkimi planami obrony cywilnej Szefowi Obrony Cywilnej Kraju przedkładane są plany ewakuacji III stopnia. Szef Obrony Cywilnej Kraju zatwierdza plany OC szefom obrony cywilnej województw. Zatwierdzone plany podlegają aktualizacji w ramach potrzeb przez szefów obrony cywilnej poszczególnych szczebli. Do końca 2016 r. Szef Obrony Cywilnej Kraju uzgodnił 15 wojewódzkich planów obrony cywilnej (w trakcie opiniowania znajduje się plan województwa mazowieckiego).

Na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 152, poz. 1599 z późn. zm.) Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej opracowało Program Doskonalenia Obrony Cywilnej na lata 2017-2026. Zgodnie z wymienionym rozporządzeniem w ramach programowania obronnego, co cztery lata, na dziesięcioletni okres planistyczny rozpoczynający się w roku nieparzystym, Szef Obrony Cywilnej Kraju sporządza Program Doskonalenia Obrony Cywilnej, po zasięgnięciu opinii organów sporządzających programy doskonalenia obrony cywilnej:

działów administracji rządowej, które sporządzają ministrowie kierujący działami administracji rządowej,

urzędów obsługujących centralne organy administracji rządowej będące dysponentami części budżetowych, które sporządzają te organy,

województw, które sporządzają szefowie obrony cywilnej województw,w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej (po konsultacjach z Biurem Prawnym Komendy Głównej PSP) wystąpiło do urzędów wymienionych w powyższym rozporządzeniu oraz w ustawie budżetowej na rok 2016 (tj. 85 urzędów) o przygotowanie Programów Doskonalenia Obrony Cywilnej i przesłanie ich w terminie do dnia 15 listopada 2016 r. Wszystkie urzędy wojewódzkie, 8 urzędów obsługujących centralne



organy administracji rządowej oraz 10 ministerstw przesłały do Szefa Obrony Cywilnej Kraju we wskazanym terminie opracowane (zgodnie z cytowanym rozporządzeniem) programy doskonalenia obrony cywilnej. Pozyskiwanie programów doskonalenia obrony cywilnej z ministerstw oraz urzędów obsługujących centralne organy administracji rządowej będących dysponentami części budżetowych było utrudnione z uwagi na występujące rozbieżności interpretacyjne przepisów powyższego rozporządzenia, skutkujące nieopracowywaniem przedmiotowych programów. Kilkadziesiąt urzędów odmówiło opracowania PDOC. W przypadku 24 urzędów Szef OCK uznał, po analizie, przedstawione w pismach argumenty, tym samym potwierdzając brak konieczności tworzenia PDOC przez: Polski Komitet Normalizacyjny, Krajowe Biuro Wyborcze, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Inspektora Nadzoru Budowlanego, Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Instytut Pamięci Narodowej, Głównego Inspektora Pracy, Komisję Nadzoru Finansowego, Państwową Akademię Nauk, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, Archiwa Państwowe, Główny Urząd Miar, Główny Inspektorat Farmaceutyczny, Najwyższą Izbę Kontroli. W przypadku kolejnych 17 urzędów Szef OCK odrzucił argumenty urzędów i wskazał konieczność ponowienia prośby o opracowanie programów doskonalenia obrony cywilnej.

Do dnia 9 grudnia 2016 r. do Szefa Obrony Cywilnej Kraju wpłynęły z urzędów 32 programy doskonalenia obrony cywilnej, zostały pozytywnie zaopiniowane i przekazane do akceptacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a następnie odesłane do powyższych urzędów.

Zgodnie z § 11 pkt 1 powyższego rozporządzenia krajowy Program Doskonalenia Obrony Cywilnej na lata 2017-2026 przekazano w dniu 16 grudnia 2016 r. za pośrednictwem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów (zachowując termin określony w powyższym rozporządzeniu).

Z uwagi na fakt, że Szef Obrony Cywilnej Kraju nie posiada aparatu prawnego egzekwującego wykonanie obowiązków wynikających z przytoczonego rozporządzenia oraz zgodnie z decyzją Szefa Obrony Cywilnej Kraju w Programie Doskonalenia Obrony Cywilnej na lata 2017-2026 zostały uwzględnione wszystkie programy, które przesłano do dnia 9 grudnia 2016 r. Mając wiedzę, że będą wciąż spływały programy z pozostałych urzędów, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Prezes Rady Ministrów zostali poinformowani w piśmie przekazującym PDOC 2017-2026 (znak BL-0731/1-9/16 z dnia 15 grudnia 2016 r.), że w I kwartale 2017 r. zostanie opracowany aneks do PDOC i przekazany do zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów.

W N I O S K I

1) Mając na uwadze organizacyjno - informacyjną rolę sporządzanych programów doskonalenia obrony cywilnej oraz uznając je za ważny element systemu obronnego



państwa należy podjąć działania nowelizacyjne w tym obszarze. Uzasadnione jest to faktem, że podczas pozyskiwania programów doskonalenia obrony cywilnej z ministerstw, urzędów centralnych, o których mowa w „Rozporządzeniu RM z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego” dosyć często występowały rozbieżności interpretacyjne przepisów skutkujące nieopracowywaniem przedmiotowych programów przez urzędy obsługujące ważne ograny z punktu widzenia zachowania ciągłości działania Państwa na czas stanu wojennego lub wojny. Toteż Szef Obrony Cywilnej Kraju rekomenduje podjęcie działań nowelizacyjnych mających na celu enumeratywne wskazanie wszystkich organów zobowiązanych do opracowywania programów doskonalenia obrony cywilnej.

2) Zasadnym jest podjęcie działań zmierzających do ujęcia finansowania realizacji zadań obrony cywilnej (zgodnie z Programami Doskonalenia Obrony Cywilnej) w odpowiednich częściach ustawy budżetowej, której dysponentami są: minister spraw wewnętrznych i administracji, wojewodowie oraz inni ministrowie a także centralne organy administracji rządowej będące dysponentami części budżetowych.

3) W ramach projektowanych działań nowelizacyjnych w zakresie obrony cywilnej należy zapewnić Szefowi Obrony Cywilnej Kraju wpływ na środki finansowe przydzielane na realizację Programów Doskonalenia Obrony Cywilnej.

2.3. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania

W 2016 roku, w trakcie realizacji zadań związanych z systemem wykrywania, ostrzegania i alarmowania, główny wysiłek skierowany był na integrację systemu ostrzegania akustycznego opartego o syreny z systemem informowania SI SMS oraz Regionalnymi Systemami Ostrzegania, a także wdrożeniu na szczeblu centralnym nowej wersji Sytemu Informatycznego PROMIEŃ opartego o ATP – 45D.

W minionym roku, w ramach Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania (KSWSiA) zrealizowano następujące przedsięwzięcia: przygotowano projekt zarządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie powołania

nowego Zespołu do spraw funkcjonowania i doskonalenia Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania, który swoją działalność zakończy w roku 2019,

opracowano projekt nowej Instrukcji funkcjonowania systemu powszechnego ostrzegania wojsk oraz ludności cywilnej o zagrożeniu uderzeniami z powietrza,

przeprowadzono trening KSWSiA w oparciu o znowelizowany „Plan współdziałania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład jednolitego Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania”,

zorganizowano II Konferencję Naukową Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania,



wdrożono na szczeblu centralnym nową wersję SI PROMIEŃ opartego o ATP-45D, prowadzono comiesięczne treningi oraz sprawdzenia łączności za pomocą SI PROMIEŃ.

W ciągu całego roku przeprowadzane były cykliczne treningi systemu ostrzegania o zagrożeniach uderzeniami z powietrza i skażeniami, a zbiorcze sprawozdania za elementy administracji rządowej i samorządowej przekazywano do Centrum Operacji Powietrznych MON. Stan oraz możliwości systemu ostrzegania i alarmowania oraz jego elementów przedstawiają poniższe wykresy.

77,9% 22,1%procent ludności objętej działaniem syren stacjonarnych

procent ludności nie objętej działaniem syren stacjonarnych

Wykres nr 1. Procent ludności objętej alarmowaniem za pomocą syren stacjonarnych3.

Z analizy otrzymanych danych wynika, że ludność nie objęta alarmowaniem za pomocą syren stacjonarnych stanowi 22,1% ogólnej liczby mieszkańców kraju. W większości to ludność obszarów słabo zaludnionych, wiejskich oraz stosunkowo małych miast, w których brak jest potencjalnych zagrożeń.

Wykres nr 2. Procent ludności objętej działaniem systemów ostrzegania i alarmowania za pomocą różnych środków.4

Pomimo uruchomienia systemu informowania SI SMS oraz Regionalnych Systemów Ostrzegania w dalszym ciągu głównym narzędziem do ostrzegania i alarmowania są

3 Liczba mieszkańców kraju - na podstawie publikacji - Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2016 r. – opracowanie - GUS, Departament Metodologii, Standardów i Rejestrów.4 Ibidem.


syreny stacjonarne SMS Telewizja Radio0

20

40

60

80

100

78.50

- - -

76.60

33.80

70.80

64.80

77.9

18.3

68.161.7

%


stacjonarne syreny alarmowe, za pomocą których możliwe jest ostrzeganie ok. 77,9% ludności. Większość pozostałej części ludności nie objętej działaniem syren stacjonarnych znajduje się w strefie umożliwiającej ostrzeganie za pomocą ruchomych zestawów oraz innych narzędzi, takich jak zestawy głośnomówiące, dzwony, gongi itp., a także mediów: telefonia komórkowa, telewizja, radio.

syre

ny m

echa

nicz

ne st

erow

ane

ręcz

nie

syre

ny m

echa

nicz

ne st

erow

ane

radi

owo

syre

ny e

lekt

roni

czne

ster

owan

e rę

czni

e

syre

ny e

lekt

roni

czne

ster

owan

e ra

diow

o02000400060008000

1000012000

11398

7185

3072098

10174

6672

416 2236

9665

7451

826 2770

2014

2015

2016

Wykres nr 3. Liczba syren elektrycznych i elektronicznych uruchamianych ręcznie i radiowo.

W dalszym ciągu stan techniczny sprzętu wykorzystywanego do ostrzegania i alarmowania jest zróżnicowany. W bardzo dobrym stanie technicznym są syreny elektroniczne instalowane na przestrzeni ostatnich lat. Są nowoczesnymi, wielofunkcyjnymi urządzeniami alarmowymi zasilanymi z sieci jednofazowej zabezpieczonej bezobsługowymi akumulatorami. Stan techniczny syren elektromechanicznych jest dostateczny. Problemem jest pogarszający się stan techniczny Radiowych Urządzeń Włączających (RUW). Koszty zakupów i instalacji nowoczesnych RUW serii 4000 są znaczne. Trwa systematyczna modernizacja systemów alarmowych. Radiowe centrale alarmowe RCA 2300 i RCA 3000 są zastępowane wielosystemowymi komputerowymi stacjami bazowymi np. digitex CZK czy MCA-04E. Syreny elektromechaniczne są sukcesywnie zastępowane syrenami elektronicznymi.

Jak widać na powyższym wykresie liczba syren elektronicznych stale rośnie, lecz wzrost ten nie jest adekwatny do potrzeb oraz istniejącego stanu rzeczy, a jego proces będzie trwał latami.

Realną szansą na zdecydowaną poprawę tego stanu rzeczy jest przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 lutego 2017 roku kluczowy dokument państwa polskiego w obszarze średnio i długofalowej polityki gospodarczej pod nazwą Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w którym ujęta została składana co roku propozycja modernizacji radiowego



analogowego systemu alarmowania i powiadamiania ludności opartego o elektroniczne syreny alarmowe, której celem jest:

modernizacja wojewódzkich i miejskich systemów alarmowania i powiadamiania mieszkańców;

zapewnienie możliwości współpracy miejskich i powiatowych rozwiązań z systemami wojewódzkimi;

dostosowanie funkcji systemów do nowych możliwości wynikających z rozwoju infrastruktury informatycznej i cyfrowych platform łączności radiowej;

stworzenie docelowo jednolitego systemu krajowego zapewniającego możliwość rozwoju oraz dającego możliwości wykorzystania, oprócz syren alarmowych wchodzących w skład scentralizowanych systemów alarmowania miast, także rozgłośnie radiowe i ośrodki telewizyjne;

syreny alarmowe nie włączone do miejskich systemów alarmowania (syreny zakładów pracy, ochotniczych straży pożarnych, itp.).

W N I O S K I

1) Jako priorytet w działalności na rok 2017 i kolejne lata w dziedzinie SWA i SWO należy przyjąć jak najszybsze rozpoczęcie realizacji zapisów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju dotyczących modernizacji radiowego analogowego systemu alarmowania i powiadamiania ludności opartego o elektroniczne syreny alarmowe. Należy także dążyć do wdrożenia w samorządach nowej wersji SI PROMIEŃ oraz przeszkolenia wspólnie z Akademią Sztuki Wojennej MON jak największej liczby jego operatorów.

2.4. Budownictwo ochronne

Aktualnie obowiązujące przepisy nie nakładają na organy obrony cywilnej odpowiedzialności za utrzymanie budowli ochronnych, jednak nie zwalnia to właścicieli tych obiektów ze stosowania ogólnie obowiązujących wymagań w zakresie utrzymania obiektów budowlanych, w szczególności przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r. poz. 290, ze zm.).

Należy stwierdzić, że stan techniczny istniejących budowli ochronnych (schrony i ukrycia) jest niezadawalający, a większość z nich nie spełnia funkcji ochronnych zwłaszcza w zakresie szczelności, układów i urządzeń filtrowentylacyjnych. Wysokie koszty modernizacji powodują, że zarządcy budynków rezygnują z utrzymywania w pełnej sprawności zainstalowanych urządzeń i wyposażenia schronów i ukryć. W dalszym ciągu postępuje ich degradacja i w znaczący sposób zmniejsza się ich wartość użytkowa.



Duży wpływ na taki stan rzeczy ma brak przepisów prawa dotyczących m.in. definicji schronów i ukryć oraz parametrów technicznych jakim powinny odpowiadać budowle ochronne, a także mała ilość środków finansowych przeznaczonych na prace remontowe, konserwacyjne i tworzenie nowych obiektów spełniających odpowiednie kryteria.

W chwili obecnej, na terenie kraju znajduje się 39 372 zinwentaryzowanych budowli ochronnych, których pojemność ogółem wynosi 1 094 472 miejsc. Istniejące schrony i ukrycia zapewniają ogółem zaledwie 2,85 % potrzeb w zakresie miejsc ochronnych w skali kraju.

Dane statystyczne dotyczące liczby ludności i powierzchni kraju zaczerpnięto z zasobów Głównego Urzędu Statystycznego.

1.32% 1.53%

97.15%

% ludności majacej miejsce w schronach

% ludności mającej miejsce w ukry ciach

% ludności nie majacej zabez-pieczenia w budowlach ochronnych

Wykres nr 4. Procentowe zestawienie miejsc w budowlach ochronnych w stosunku do liczby mieszkańców kraju.

Pomimo przeprowadzania inwentaryzacji budowli ochronnych przez jednostki samorządu terytorialnego, ze względu na brak przepisów prawnych dotyczących problematyki budowli ochronnych, otrzymywane informacje nie w pełni mogą odzwierciedlać istniejący stan faktyczny. Poniżej przedstawiono dane porównawcze za lata 2014 – 2016 dotyczące ilości budowli ochronnych i nakładów finansowych przeznaczonych na ten cel.

460000

480000

500000

520000

540000

560000

580000

600000

620000

524006

551291

613000

201420152016

Wykres nr 5. Porównanie ilościowe budowli ochronnych w skali kraju w latach 2014, 2015 i 2016.

W roku 2016 wykazano dalszy spadek ilości schronów przy znaczącym wzroście ilości ukryć. W tym miejscu należy podkreślić, że różnica w ilości ukryć nie wynika z powstawania nowych inwestycji, ale w głównej mierze z uzupełniania danych, przeprowadzania ponownych inwentaryzacji, przekształcania schronów na ukrycia lub korygowania błędów w sprawozdaniach z lat ubiegłych przekazywanych przez jednostki



samorządu terytorialnego. Wpływ na to ma także brak odpowiednich podstaw prawnych umożliwiających poprawną ich inwentaryzację.

schrony ukrycia0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

5233

15602

5116

27232

4530

34842

201420152016

Wykres nr 6. Porównanie nakładów finansowych przeznaczonych w skali kraju na budownictwo ochronne w latach 2014, 2015 i 2016.

Z analizy przekazanych sprawozdań wynika, że w roku ubiegłym wydatki na utrzymanie, konserwację oraz finansowanie budowli ochronnych zwiększyły się o 61 709 zł w porównaniu do 2015 roku.

Podobnie jak w latach ubiegłych, problematyka dotycząca budownictwa ochronnego była jednym z elementów kursu doskonalącego dla personelu technicznego obrony cywilnej na temat "Zagadnienia prawno-techniczne utrzymywania schronów i ukryć dla ochrony ludności" w ramach XXIX Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Technicznej EKOMILITARIS 2016 - "Inżynieria bezpieczeństwa - ochrona przed skutkami nadzwyczajnych zagrożeń". W warsztatach tych licznie biorą udział przedstawiciele OC województw, powiatów, gmin i innych instytucji.

W celu systemowego rozwiązania problematyki dotyczącej budownictwa ochronnego z uwzględnieniem wymogów technicznych, finansowych i prawnych opracowano „Koncepcję kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce”.

Przedmiotowa koncepcja została przekazana Szefowi OCK do zatwierdzenia, a następnie 12 stycznia 2016 roku przekazana do MSW w celu zaakceptowania przedstawionych w niej wniosków i rekomendacji. Zgodnie z notatką służbową z dnia 17 stycznia 2017 r. roku została ona zaakceptowana przez Pana Jarosława Zielińskiego – Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Problematyka budownictwa ochronnego została uwzględniona także w pracach nad projektem ustawy o ochronie ludności, który daje delegację ustawową do określenia w drodze rozporządzenia warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle ochronne, ich usytuowanie oraz warunki eksploatacji.

Przygotowany w Biurze ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej KG PSP ww. projekt został przekazany do Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarzadzania Kryzysowego UW, wybranych



samorządów terytorialnych oraz Komend Wojewódzkich PSP w celu naniesienia ewentualnych uwag i propozycji.

W N I O S K I

1) Kontynuować prace nad projektem rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle ochronne, ich usytuowanie oraz warunki eksploatacji w ramach projektowanej ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej.

2) Opracować Wytyczne Szefa OCK w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego regulujące przedmiotowe zagadnienie do momentu wejścia w życie rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle ochronne, ich usytuowanie oraz warunki eksploatacji.

3) Zaleca się systematyczne analizowanie i weryfikowanie, na poszczególnych poziomach administracyjnych, istniejących oraz ujętych w dokumentach planistycznych, zasobów budownictwa ochronnego, w szczególności w zakresie ich ilości, stanu technicznego i możliwości wykorzystania w warunkach zagrożeń.

2.5. Zaopatrzenie formacji obrony cywilnej

W 2016 roku, w realizacji zadań związanych z zaopatrywaniem formacji obrony cywilnej, główny wysiłek skupiony był w dalszym ciągu na ich weryfikacji pod kątem wdrożonych w 2014 roku normatywów w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędne do wykonywania zadań obrony cywilnej. Jest to proces ciągły, w trakcie którego likwidacji ulegają struktury tworzone wg starych zasad, a natomiast następnie tworzone są formacje niezbędne do realizacji zadań zawartych w planach OC. Formacje obrony cywilnej przewiduje się do użycia w okresie zagrożenia i wojny jako wsparcie profesjonalnych (zawodowych) sił ratowniczych. Jednakże budowanie struktur obrony cywilnej w oparciu o nowe rekomendacje (zasady tworzenia formacji) wiąże się dużymi nakładami finansowymi związanymi między innymi zakupem sprzętu i umundurowania.

Podstawą powołania do Formacji OC jest dokonane wcześniej uzgodnienie z Wojskową Komendą Uzupełnień. Przydziały organizacyjno-mobilizacyjne są drukami ścisłego zarachowania, które jednostki administracji samorządowej pobierają z Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego.

Stan nadania przydziałów organizacyjno – mobilizacyjnych szacuje się na poziomie 80%. Stany etatowe nie pokrywają się ze stanami osobowymi, gdyż często podmioty, na bazie których powołano Formacje OC nie dysponują taką ilością zatrudnionych. Problem



pozyskania członków do Formacji OC istnieje też w WKU, które mają problem z nadaniem przydziałów dla wojska, a przed formacjami obrony cywilnej są jeszcze inne służby mundurowe, zakłady zmilitaryzowane czy osoby reklamowane. Dlatego też na bieżąco zachodzi konieczność aktualizacji obsad etatowych, a także przeformowywania formacji np. z kompanii na plutony, a nawet drużyny. Potrzeby w tym zakresie określają samorządy w oparciu o ocenę zagrożenia i konieczność istnienia Formacji OC. W ostatnim okresie zauważalną tendencją jest też ich rozwiązywanie.

Przyjętym kryterium tworzenia Formacji OC jest ocena zagrożenia dokonywana przez jednostkę samorządu terytorialnego bądź inny podmiot, na bazie którego tworzona jest formacja. Na tej podstawie powołuje się formacje tworzone na bazie straży, inspekcji czy innych zakładów, takie jak: identyfikacji ofiar katastrofalnych zdarzeń, ratownictwa górskiego i wysokościowego, ratownictwa wodnego czy pożarowego.

l.p. typ formacji i rodzaj formacji liczba formacji stan osobowy uwagi

1 2 3 4 5 6

1 formacje ratownictwa ogólnego

wojewódzkie 0 0

terenowe 1305 24479

zakładowe 1105 11868 razem 2410 36347

2 formacje do zadań specjalnych

wojewódzkie 58 1410

terenowe 4596 43925

zakładowe 1935 14932

razem 6589 60267

3 ogółem

wojewódzkie 58 1410

terenowe 5901 68404

zakładowe 3040 26800

razem 8999 96614

Tabela nr 1 Liczba formacji i stan osobowy (według stanu na dzień 31 grudnia 2016 r.).

Pomimo wdrożenia normatywów w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędnych do wykonywania zadań obrony cywilnej, w dalszym ciągu ze względu na niskie nakłady finansowe na obronę cywilną następuje proces likwidacji formacji zakładowych oraz degradacja sprzętu, który znajduje się na wyposażeniu Formacji OC szczebla zakładowego, gminnego i powiatowego.

W N I O S K I



1) Uporządkowania formalno-prawnego wymaga nadawanie przydziałów organizacyjno-mobilizacyjnych na komendantów formacji, bowiem zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP „(…) osoby, o których mowa w art. 142 ust.1, pkt 2, przeznacza do służby w obronie cywilnej komendant formacji OC lub kierownik jednostki organizacyjnej, o którym mowa w art. 139 ust 3, a na stanowisko komendanta formacji – pracodawca albo wójt lub burmistrz (prezydent miasta) (…)”. Pominięto fakt istnienia wojewódzkich, a także powiatowych formacji – powoływanych przez Wojewodę lub Starostę na bazie podmiotów. W wyniku tego nie mogą oni nadawać przydziałów na komendantów tych formacji i zobowiązani są występować do prezydenta, burmistrza lub wójta właściwego dla miejsca zamieszkania osoby, której chcą nadać taki przydział.Prawnego doprecyzowania wymaga także zagadnienie ubezpieczania członków FOC podczas ich udziału w akcjach związanych ze stanem klęski żywiołowej.

2.6. Baza magazynowa

Potrzeby magazynowe obrony cywilnej określane są indywidualnie przez województwa w zależności od rodzaju zagrożeń występujących na danym terenie, posiadanych zasobów sprzętowych, a także planowanych zakupów.

Dane liczbowe o istniejącej bazie magazynowej i warsztatach obrony cywilnej oraz stanie etatowym i ilości osób zatrudnionych do ich obsługi w 2016 r. przedstawia tabela 2.

W skali kraju ogólna liczba magazynów OC w 2016 r. zmalała o 261, a powierzchnia magazynowa uległa zmniejszeniu o 1 679 m2, natomiast liczba magazynów wojewódzkich zmniejszyła się o 2, przy czym ich powierzchnia zwiększyła się o 86 m2. Ponadto liczba magazynów powiatowych zwiększyła się o 5, a ich powierzchnia zmniejszyła się o 147 m2. Liczba magazynów gminnych zwiększyła się o 123, a ich powierzchnia zwiększyła się o 7 473 m2. W 2016 r. liczba magazynów zakładowych zmniejszyła się o 385, a ich powierzchnia zmalała o około 8 781 m2.

RODZAJ MAGAZYNU

POTRZEBY DOCELOWE STAN FAKTYCZNY OBSADA OSOBOWA

Ilość

Ilość

Pow

ierz

chni

a [m

2] Magazyn Warsztat

Ilość

eta

tów

Ilość

za

trud

nion

ych

Ilość

eta

tów

Ilość

za

trud

nion

ych

Wojewódzki 17 17 13417 23,75 25 19 18Powiatowy 229 189 9889 16 31 0 0

Gminny 2362 2294 102453 173,05 339 25 6Zakładowy 2199 1475 38942 113,875 226 0 0

Ogółem 4807 3974 164355 325,675 621 43 24Tabela nr 2 Stan bazy magazynowej i warsztaty OC w skali kraju.



Stan bazy magazynowej obrony cywilnej, w porównaniu odnoszącym się do lat 2014 - 2016 przedstawiono na zamieszczonych poniżej wykresach.

Wojewódzki Powiatowy Gminny Zakładowy0

500

1000

1500

2000

2500

3000

19

186

2274

2518

19

184

2171

1860

17

189

2294

1475

201420152016

Wykres 7. Liczba magazynów OC w latach 2014, 2015, 2016.

Wojewódzki Powiatowy Gminny Zakładowy0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1564

1

9406

1187

74

8361

5

1333

1

1003

6

9498

0

4772

3

1341

7

9889

1024

53

3894

2

201420152016

Wykres 8. Powierzchnia magazynowa OC w latach 2014, 2015, 2016.

Na podstawie ustawy z 15 lipca 2011r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), art. 17 ustawy z 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r., poz. 827, ze zm.), w związku z § 1 i § 2 pkt 11 rozporządzenia Rady Ministrów z 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. Nr 96, poz. 850), zespół kontrolny wyznaczony przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju przeprowadził kontrole w powiatach ciechanowskim, mławskim i przasnyskim.

Czynnościami kontrolnymi objęto m.in.:



1) gospodarkę materiałową i zabezpieczenie rzeczowych składników majątku przed ich zniszczeniem, uszkodzeniem i kradzieżą,

2) stan zabezpieczenia ujęć wody pitnej przeznaczonej dla mieszkańców powiatu,3) stan techniczny i ewidencyjny budowli ochronnych na terenie powiatu.

W ramach prac nad nowymi rozwiązaniami w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, przygotowany w 2015 roku w KG PSP projekt strategiczny „Budowy Centralnej Bazy Magazynowej”, został ujęty w projekcie dokumentu Ministerstwa Rozwoju „Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”.

Utworzenie centrum logistycznego na potrzeby OL/OC w oparciu o szkoły PSP w Bydgoszczy, Częstochowie oraz Krakowie ma na celu zapewnienie wsparcia ludności cywilnej w warunki do przeżycia zarówno w sytuacjach kryzysowych, klęsk żywiołowych, pomocy humanitarnej jak również podczas zagrożeń militarnych.

W N I O S K I

1) Utrzymywać magazyny w stanie technicznym zapewniającym prawidłowe i zgodne z zaleceniami producentów składowanie i przechowywanie znajdującego się w nim sprzętu.

2) Kontynuować prace zmierzające do utworzenia Centralnej Bazy Magazynowej stanowiącej wsparcie dla władz lokalnych i służb ratowniczych podczas prowadzenia działań w obszarze ochrony ludności na terenie kraju i poza jego granicami.

3) W miarę potrzeb oraz możliwości, dążyć do tworzenia nowych powierzchni magazynowych, które zapewniłyby w pełni potrzeby jednostek samorządowych do przechowywania sprzętu obrony cywilnej.

2.7. Sprzęt obrony cywilnej



Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju przedstawia poniższa tabela.

Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju 2016

Lp. Nazwa sprzętu

Stan techniczny sprzętu

j.m.Sprawny

technicznePrzewidzianydo likwidacji

IIndywidualne środki ochrony dróg

oddechowych 1 Maski p-gaz. /różne/ kpl. 478 869 107 287II Indywidualne środki ochrony skóry

2 Odzież ochronna /różne/ kpl. 58 731 18 170III Sorty mundurowe

3 Mundury ćwiczebne OC /różne/ kpl. 26 768 4 1324 Rękawice /różne/ par 26 902 7 1355 Buty /różne/ par 27 880 7 277

IVSprzęt rozpoznania skażeń

chemicznych

6Przyrząd rozpozn.chemicz.PChR-54M kpl. 8 537 952

7 Kolorymetry polowe PK-56 kpl. 1 512 3728 Dozymetry chemiczne /różne/ szt. 6 312 5 079

VSprzęt rozpoznania skażeń

promieniotwórczych

9 Rentgenoradiometry /różne/ kpl. 1 442 3110 Rentgenometry /różne/ kpl. 1 104 3811 Radiometry /różne/ kpl. 319 012 Sygnalizatory prom./różne/ kpl. 5 811 969

13System automatyczny pomiaru skażeń SAPOS-90 /różne/ kpl. 2 0

VI Sprzęt służby zdrowia 14 Torby sanitariusza /różne/ szt. 15 230 3 192

15 Nosze sanitarne /różne/ szt. 15 017 1 77116 Opatrunki osobiste /różne/ szt. 247 112 52 361VII Środki i sprzęt do likwidacji skażeń 17 Indywidualne pakiety p.chem. IPP szt. 26 494 18 979

18Indywidualne zestawy samochodowe IZS kpl. 1 158 414

19 Kabiny dekontaminacyjne szt. 8 0

VIIISprzęt radiotelefoniczny, łączności

przewodowej i inny 20 Radiostacje lotnicze /różne/ kpl. 8 021 Radiotelefony /różne/ kpl. 2 859 7522 Odbiorniki radiowe /różne/ kpl. 122 523 Anteny /różne/ szt. 992 55

24Radiowe urządzenie sterujące /różne/ kpl. 75 0

25Urządzenie sterujące syrenami RUSS-3000 szt. 39 0

26 Radiowe centrale alarmowe /różne/ szt. 8 0



27 Centrale alarmowe /różne/ kpl. 135 228 Urządzenie włączające /różne/ szt. 181 629 Aparaty tel.polowe /różne/ szt. 7 534 1 23330 Aparaty telefoniczne /różne/ szt. 115 1331 Łącznice tel./różne/ kpl. 1 541 243

IXSprzęt i urządzenia do ostrzegania i

alarmowania 32 Syreny alarmowe /różne/ kpl. 1 013 1933 Syreny elektroniczne /różne/ szt. 147 0

34Radiowe urządzenie sterujące syreną kpl. 131 0

35Radiowe urządzenie włączające syrenę szt. 370 0

X Sprzęt żywnościowy 36 Kuchnie polowe /różne/ kpl. 318 3537 Kontener 1000 l na wodę szt. 132 2XI Sprzęt przeciwpowodziowy 38 Łodzie /różne/ szt. 261 939 Osuszacze /różne/ szt. 880 8040 Pakowarki piasku/różne/ szt. 194 041 Folia p. powodziowa m2 18 227 042 Geowłóknina /różne/ m2 27 709 043 Worki na piasek /różne/ szt. 4 536 354 400XII Sprzęt kwatermistrzowski 44 Namioty /różne/ szt. 1 223 945 Łóżka polowe i inne szt. 10 337 2446 Śpiwory /różne/ szt. 9 701 2747 Koce szt. 75 714 3548 Koce termoizolacyjne szt. 1 057 0XIII Sprzęt saperski 49 Agregaty prądotwórcze /różne/ szt. 720 450 Piły /różne/ szt. 8 602 0XIV Sprzęt pożarniczy 51 Motopompy /różne/ szt. 171 052 Pompy /różne/ szt. 352 0

Tabela nr 3 Wybrany sprzęt obrony cywilnej znajdujący się w magazynach obrony cywilnej w kraju.

W 2016 r. na zakup sprzętu OC przeznaczono powyżej 7,3 mln zł. Środki finansowe pochodziły głównie z budżetów wojewodów, budżetów jednostek samorządowych i dotacji celowych. Środki finansowe przeznaczano przede wszystkim na zakup:

sprzętu i urządzeń do ostrzegania i alarmowania – ok. 2,2 mln zł, sprzętu kwatermistrzowskiego – ok. 0,96 mln zł, sprzętu przeciwpożarowego – ok. 0,54 mln zł, sprzętu przeciwpowodziowego – ok. 0,58 mln zł, inny rodzaj sprzętu – ok. 0,64 mln zł.

Najwięcej środków na zakup sprzętu OC w 2016 r. przeznaczyły województwa: dolnośląskie – ponad 1,16 mln zł, lubuskie – ok. 0,76 mln zł, małopolskie – ok. 0,75 mln zł,



śląskie – ok. 0,65 mln zł, kujawsko-pomorskie – ok. 0,61 mln zł.

Sprzę

t i urz.

do ostrzeg

ania i

alarm

owania

Sprzę

t kwate

rmistr

zowski

Sprzę

t prze

ciwpożar

owy

Sprzę

t prze

ciwpowodzio

wy

Inny rodzaj

sprzę

tu 0

500

1000

1500

2000

2500

1097

506

1128

304

1800

2271

1585

1079

846

434

2204

962

545

577

637

201420152016

Wykres nr 9. Wydatki na zakup wybranego sprzętu OC w skali kraju w latach 2014, 2015, 2016 (w tys. zł).

W N I O S K I

1) Sukcesywnie wycofywać z magazynów obrony cywilnej sprzęt, który utracił parametry eksploatacyjno-techniczne.

2) Przy uzupełnianiu zasobów należy uwzględniać zapisy wynikające z „Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 3 marca 2014 roku w sprawie normatywów, w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędne do wykonywania zadań obrony cywilnej, z uwzględnieniem ramowych struktur organizacyjnych i podstawowych zadań formacji obrony cywilnej”.

2.8. Punkty likwidacji skażeń



Liczbę planowanych punktów do likwidacji skażeń, ich możliwości eksploatacyjne (przepustowość), zabezpieczenie w środki do likwidacji skażeń oraz potrzeby planowane przez terenowe organy obrony cywilnej w 2016 r. przedstawia poniższa tabela.

L.p. Nazwa punktu

Przewidywane potrzeby

w zakresie likwidacji skażeń

Stacjonarne punktydo likwidacji skażeń

Liczba Przepustowość

1. PZSan 2 954 062 1 142 713 9022. POO 10 188 199 628 363 2213. PZTsam 386 947 808 172 5494. PZTkol 332 6 2805. PZTwod 169 1 166. PZWet 650 812 216 19 132

Tabela nr 4. Informacja o punktach do likwidacji skażeń w kraju.5

Z analizy danych, przesłanych przez szefów obrony cywilnej województw za 2016 rok wynika, że możliwości funkcjonalno-sprzętowe punktów do likwidacji skażeń będących w dyspozycji terenowych organów obrony cywilnej są niewystarczające w odniesieniu do przewidywanych potrzeb.

W 2016 r. zabezpieczenie dotyczące przeprowadzenia zabiegów specjalnych: transportu kolejowego, punktów zabiegów sanitarnych i zabiegów weterynaryjnych uległo zmniejszeniu na skutek likwidacji punktów zabiegów specjalnych, a zarazem zwiększania się potrzeb w województwach w tym zakresie.

5 Skróty użyte w tabeli:PZSan – punkty zabiegów sanitarnych: potrzeby - liczba osób; przepustowość - liczba odkażanych osób/8 godz.POO – punkty odkażania odzieży: potrzeby - kg odzieży; przepustowość - kg odkażanej odzieży/16 godz.PZTsam – punkty zabiegów transportu samochodowego: potrzeby - liczba samochodów ciężarowych; przepustowość - liczba odkażanych samochodów ciężarowych/16 godz.PZTkol – punkty zabiegów transportu kolejowego: potrzeby - liczba składów; przepustowość - liczba odkażanych składów/16 godz.PZTwod – punkty zabiegów transportu wodnego: potrzeby - liczba jednostek pływających; przepustowość – liczba odkażanych jednostek pływających/godz.PZWet – punkty zabiegów weterynaryjnych: potrzeby - liczba zwierząt dużych; przepustowość - liczba odkażanych zwierząt dużych/8 godz.



PZSan POO PZTsam PZTkol PZTwod PZWet0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

1850

641

883

18 1

516

1718

522

773

17 1

284

1142

628

808

6 1

216

2014 rok2015 rok2016 rok

Wykres nr 10.Liczba punktów zabiegów specjalnych w latach 2014, 2015, 2016.

W 2016 roku liczba punktów zabiegów specjalnych zmniejszyła się w przypadku: PZSan – o 576 PZTkol – o 11, PZWet – o 68.

Natomiast w dwóch przypadkach przeprowadzania zabiegów specjalnych nastąpiło zwiększenie odpowiednio:

POO – o 106, PZTsam – o 35.

Jednocześnie w kwestii przeprowadzania zabiegów specjalnych transportu wodnego utrzymywany jest niezmiennie jeden punkt w województwie zachodnio-pomorskim.

Brak przepisów prawa regulującego przygotowanie punktów zabiegów specjalnych powoduje, że z każdym kolejnym rokiem następuje proces zmniejszania się ich zasobów. Brak formalno-prawnych podstaw do tworzenia, organizacji i działania punktów zabiegów specjalnych w stanie stałej gotowości państwa powoduje, że jedynie zadania odkażania i dezaktywacji będą organizowane w sposób doraźny, głównie siłami i środkami Państwowej Straży Pożarnej i innych wybranych podmiotów będących w dyspozycji wojewodów. Występujące na terenie województwa punkty, które potencjalnie można byłoby wykorzystać na potrzeby zabiegów specjalnych nie mogą być brane pod uwagę ze względu na przepisy ochrony środowiska.

W przypadku wystąpienia skażeń na dużym obszarze oraz braku sił i środków do odkażania skażonego terenu, zasadnym staje się prowadzenie ewakuacji ludności.



W N I O S K I

1) W wytycznych do działalności na następne lata wskazać na potrzebę zwiększenia możliwości pokrycia potrzeb przeprowadzania zabiegów specjalnych na administrowanym terenie przez szefów obrony cywilnej poszczególnych szczebli stosownie do swoich możliwości.

2) Organizować szkolenia z zakresu prowadzenia zabiegów specjalnych w wytypowanych, przez jednostki samorządu terytorialnego, podmiotach do prowadzenia ww. działań.

2.9. Ochrona ujęć i urządzeń wodnych

Zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi stały się przedmiotem kontroli prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli pn. „Zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę w dużych aglomeracjach miejskich na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych”. W jej trakcie przeprowadzono dogłębną analizę uwarunkowań formalno-prawnych oraz występowanie instytucji i organów odpowiedzialnych za realizację przedmiotowego zagadnienia. Wyniki kontroli zostały zawarte w „Wystąpieniu pokontrolnym po przeprowadzonej kontroli nr P/16/068 Zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę w dużych aglomeracjach miejskich na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych”.

Dążąc do zapewnienia ciągłości funkcjonowania ujęć wody, gminy wyposażają nowo budowane lub modernizowane ujęcia wodociągowe w agregaty lub przystosowują instalację elektryczną do podłączenia przewoźnych agregatów prądotwórczych, zapewniają możliwość przełączania zasilania energii elektrycznej lub zmianę kierunku w układzie zasilania wody. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się nowe awaryjne ujęcia wody. Zaopatrzenie ludzi w wodę w warunkach kryzysowych realizowane będzie poprzez ujęcia wody zakładowe, osiedlowe, a także zakładowe studnie posiadające agregaty prądotwórcze wraz ze studniami publicznymi i prywatnymi.

W celu przeprowadzenia ewentualnego odkażenia wody utrzymuje się w gotowości do użycia niezbędne ilości odkażalników i dezaktywatorów.

Do awaryjnego zaopatrywania ludności w wodę, w zależności od występujących potrzeb, wykorzystywane są cysterny oraz inne zbiorniki będące na wyposażeniu jednostek samorządowych oraz prywatnych podmiotów gospodarczych, które uzupełniane są o wodę konfekcjonowaną (butelkowaną lub w innych pojemnikach) zgodnie z wcześniej zawartymi umowami.

Z danych przekazanych przez Wydziały Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że ilość ludności w kraju objętej zasięgiem wodociągów



w ostatnich trzech latach nieznacznie wzrasta, ale dalej utrzymuje się na poziomie około 93%. Podobna sytuacja dotyczy ilości ludności objętej zasięgiem studni awaryjnych i oscyluje w okolicach 37% - dane szczegółowe znajdują się na poniższym wykresie.

%ludności objętej zasięgiem

wodociągów%ludności objętej zasięgiem studni

awaryjnych

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100 91.42

38.41

92.65

38.56

93,19

37,80201420152016

Wykres nr 11. Procent ludności objętej zasięgiem wodociągów i studni awaryjnych.

W roku 2016 zgłaszano potrzebę budowy studni awaryjnych w kraju w ilości 4022 sztuk. W stosunku do roku ubiegłego wzrosła ona o 1457.

Największe potrzeby w zakresie budowy studni awaryjnych zgłaszają województwa dolnośląskie (1319 sztuk), podkarpackie (772 sztuk) oraz małopolskie (596 sztuk).

W N I O S K I

1) Rekomenduje się powołanie przez właściwego ministra zespołu, który podejmie prace nad opracowaniem aktu prawnego oraz przepisów wykonawczych umożliwiających w sposób szczegółowy realizowanie zagadnienia dotyczącego zasad zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeń zaopatrzenia w wodę w warunkach „specjalnych”.

2) Systematyczne budowanie, w miarę posiadanych środków finansowych, awaryjnych ujęć wody oraz wyposażanie i dostosowywanie istniejących w zespoły prądotwórcze umożliwiające działanie w sytuacjach kryzysowych.



2.10. Szkolenia

2.9.1 Szkolenia w obszarze obrony cywilnej organizowane przez terenowe organy obrony cywilnej

Z informacji otrzymanych z Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że w 21363 różnych formach edukacyjnych z zakresu obrony cywilnej w skali kraju w 2016 r. uczestniczyło 826846 osób. W ramach tej działalności przeprowadzono 6024 szkoleń z zakresu powszechnej samoobrony dla pracowników zakładów pracy i ludności cywilnej, w których uczestniczyło ogółem 447155 osób.

Zestawienie szkoleń i osób w grupach szkoleniowych przedstawiono w tabelach poniżej.

GRUPA SZKOLENIOWA2014 2015 2016

Liczba osób

Liczba szkoleń

Liczba osób

Liczba szkole

ń

Liczba osób

Liczba szkole

ńPracownicy ds. OC, obronnych w gminie 3306 1444 2788 1073 3299 1344

Pracownicy ds. OC, obronnych w powiecie 2601 499 1442 414 1402 444

Pracownicy ds. OC, obronnych w województwie

281 97 314 67 266 96

Zespoły zarządzania kryzysowego w gminie

7581 1163 8729 1031 6904 982

Zespoły zarządzania kryzysowego w powiecie 2941 357 2858 254 2532 238

Zespoły zarządzania kryzysowego w województwie

318 32 489 34 423 116

Dyrektorzy, kierownicy zakładów pracy, prezesi jednostek gospodarczych

2636 421 2341 331 2310 547

Inspektorzy/pracownicy ds. OC/obronnych w zakładach pracy

2448 371 2228 281 1945 552

Instruktorzy OC 133 31 39 18 295 36

Komendanci formacji 1512 749 1274 666 634 382

Członkowie formacji 29529 6877 29530 3105 33043 2736

Kuratorzy oświaty 0 0 0 0 0 0

Wizytatorzy MEN ds. obronnych 14 1 7 1 11 4

Dyrektorzy szkół 2294 389 1886 403 2037 417

Nauczyciele 12234 493 16189 803 14176 743

Ćwiczenia 186181 1516 181487 2011 208116 2007

Pozostałe 49455 948 49826 1505 101327 4405

RAZEM 303464

15388 301427

11997 378720

15049

Tabela nr 5. Realizacja szkoleń w poszczególnych grupach szkoleniowych w latach 2014-2016.

Terenowymi organami obrony cywilnej na szczeblu samorządowym są starostowie, wójtowie i burmistrzowie lub prezydenci miast. Do zakresu ich działania należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje



państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie. Gwarancją właściwego przygotowania do realizacji zadań w tym zakresie są dedykowane szkolenia. W 2016 roku, analogicznie jak w latach ubiegłych, organizowano szkolenia z zakresu obrony cywilnej dla władz samorządów gminnych i powiatowych. Dane dotyczące przedmiotowych szkoleń ujęto w poniższej tabeli.

GRUPA SZKOLENIOWA2014 2015 2016

Liczba osób

Liczba szkoleń

Liczba osób

Liczba szkoleń

Liczba osób

Liczba szkoleń

Starostowie i prezydenci miast 183 74 228 93 126 38

Burmistrzowie i wójtowie 841 333 1078 302 845 252

RAZEM 1024 407 1306 395 971 290

Tabela nr 6. Realizacja szkoleń dla starostów, prezydentów miast, burmistrzów i wójtów w latach 2014-2016.

burmistrzowie i wójtowie

starostowie i prezydenci miast

0

200

400

600

800

1000

1200

841

183

1078

228

845

126

2014

2015

2016l i c z b a u c z e s t i k ó w s z k o l e ń

Wykres nr 12. Liczba przeszkolonych osób w ramach szkoleń dla wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów miast w latach 2014-2016.

Zgodnie z polskim prawem podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej. Formacje tworzą w drodze rozporządzenia ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) – w drodze zarządzenia, uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną. Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy. Dla formacji obrony cywilnej w 2016 roku organizowano szkolenia, podobnie jak w latach ubiegłych mające na celu przygotowanie członków tych formacji do działań. Należy zaznaczyć, że za szkolenie formacji odpowiada organ tworzący, a zakres tematyczny szkolenia wynika z zadań realizowanych przez te formacje.

Porównanie liczby przeszkolonych formacji w stosunku do ogólnej liczby formacji OC w latach 2014 – 2016 przedstawiono poniżej:

ROKLiczba przeszkolonych

formacjiOgólna liczba formacji

Procent przeszkolenia formacji

2014 3493 9158 38,14%2015 3249 9985 32,54%



2016 2752 13121 20,97%Tabela nr 7. Aktywność szkoleniowa formacji obrony cywilnej w latach 2014-2016.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%038%

033%

023%

2014 2015 2016

Ud

ział

pro

cen

tow

y

form

acji,

któ

re

ucz

estn

iczy

ły

w s

zko

len

iu w

dan

ym

rok

u

Wykres nr 13. Procent przeszkolenia formacji OC w latach 2014-2016.

Z przesłanych przez Urzędy Wojewódzki danych sprawozdawczych ze szkoleń wynika, że w 2016 roku w ewidencji nastąpił wzrost liczby formacji oraz spadek ich przeszkolenia w stosunku do lat poprzednich. Ponadto z otrzymanych danych wynika, że w 2016 r. przeszkolono 22023 członków z 2752 formacji obrony cywilnej. Oznacza to, że spośród 94453 członków formacji w Polsce przeszkolonych zostało 23,32%. Na 13121 formacji OC w kraju przeszkolonych zostało 20,97 %. Szczegółowe informacje w przedmiotowym zakresie przedstawia poniższa tabela.

GRUPA SZKOLENIOWA

Liczba przeszkolonych formacji / liczba przeszkolonych osób

podstawowe doskonalące specjalistyczne

liczba formacji

liczba osóbliczba

formacjiliczba osób

liczba formacji

liczba osób

komendanci formacji obrony cywilnej

komendanci formacji do zadań ogólnych

17 48 29 64 5 6

komendanci formacji do zadań specjalnych

39 91 68 123 6 13

członkowie formacji obrony cywilnej

formacje do zadań ogólnych

342 3665 187 2184 31 288

formacje do zadań specjalnych

442 3171 243 2473 74 671

lotnicze formacje obrony cywilnej

27 300 15 168 22 267

wojewódzkie ośrodki analizy danych i alarmowania

4 92 3 38 1 20

wojewódzkie ośrodki analiz laboratoryjnych

0 0 2 43 1 20

powiatowe ośrodki analizy danych i alarmowania

34 331 93 692 27 272

powiatowe ośrodki 11 129 17 140 3 45



analiz laboratoryjnychzespoły pobierania próbek

7 83 10 36 4 15

drużyny wykrywania i alarmowania

276 2032 416 3069 47 381

inne formacje obrony cywilnej

70 584 177 457 2 12

RAZEM 1269 10526 1260 9487 223 2010

Tabela nr 8. Aktywność szkoleniowa formacji obrony cywilnej w 2016 roku.

GRUPA SZKOLENIOWALiczba

przeprowadzonych szkoleń

Liczba danych formacji/ liczba osób w formacji

Inne przedsięwzięcia/Formy szkoleniowe

liczba formacji liczba osóbliczba

formacjiliczba osób

komendanci formacji obrony cywilnej

komendanci formacji do zadań ogólnych

81 332 2013 0 0

komendanci formacji do zadań specjalnych

86 1733 4245 134 688

członkowie formacji obrony cywilnej

formacje do zadań ogólnych

481 1672 26267 212 4523

formacje do zadań specjalnych

605 4932 33557 201 1976

lotnicze formacje obrony cywilnej

54 55 656 1 8

wojewódzkie ośrodki analizy danych i alarmowania

16 14 242 1 17

wojewódzkie ośrodki analiz laboratoryjnych

4 7 386 1 64

powiatowe ośrodki analizy danych i alarmowania

180 252 3178 26 452

powiatowe ośrodki analiz laboratoryjnych

43 94 1284 5 53

zespoły pobierania próbek

24 97 600 3 18

drużyny wykrywania i alarmowania

726 1606 16767 135 1406

inne formacje obrony cywilnej

91 2327 5258 44 114

RAZEM 2391 13121 94453 763 9319

Tabela nr 9. Liczba formacji obrony cywilnej i szkoleń zorganizowanych w 2016 roku.



W 2016 r. w 6024 szkoleniach z zakresu powszechnej samoobrony uczestniczyły 447155 osoby. Realizując postanowienia Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności, na terenie kraju prowadzone były także inne niż szkolenia, działania o charakterze edukacyjnym mające na celu zapoznanie ludności z zagrożeniami zarówno czasu pokoju jak i wojny oraz sposobami przeciwdziałania lub minimalizacji ich skutków. W ramach powszechnej samoobrony ludności prowadzone były również szeroko zakrojone akcje informacyjne i propagandowe, których celem było zapoznanie ludności i pracowników zakładów pracy z zagrożeniami lokalnymi i zasadami przeciwdziałania tym zagrożeniom. Zestawienie danych dotyczących szkoleń realizowanych w ramach powszechnej samoobrony w latach 2014, 2015, 2016 przedstawia poniższa tabela.

Grupa szkoleniowa2014 2015 2016

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Ludność w ramach powszechnej samoobrony

284594 2385 480846 3717 313446 2909

Pracownicy zakładów pracy w ramach powszechnej samoobrony

163069 3986 116846 2589 133709 3115

RAZEM 447663 6371 597692 6306 447155 6024

Tabela nr 10. Realizacja szkoleń w ramach powszechnej samoobrony w latach 2014-2016.

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

447663

597692

447155

2014 2015 2016

L i c z b a o s ó b u c z e s t n i c z ą c y c h w s z k o l e n i u

Wykres nr 14. Liczba osób przeszkolonych w ramach powszechnej samoobrony w latach 2014-2016.



5800

5900

6000

6100

6200

6300

6400

6371

6306

6024

2014 2015 2016

Li c z b a s z k ol e ń

Wykres nr 15. Liczba szkoleń w ramach powszechnej samoobrony w latach 2014-2016.

Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące różnych form szkolenia oraz informowania społeczeństwa o zagrożeniach i przeciwdziałaniu im, realizowanych w ramach powszechnej samoobrony w 2016 r.

CZĘŚĆ ARodzaj przedsięwzięć

Forma szkolenia Liczba przedsięwzięćLiczba osób

Liczba godzin szkolenia

Zorganizowane Szkolenia stacjonarne w zakładzie pracy 1 867 87 103 6 819

Szkolenia stacjonarne w miejscu zamieszkania 720 143 975 960

Konkursy 437 21 790Ćwiczenia – obserwatorzy 522 93 627Zawody 200 13 751Pogadanki w zakładach pracy 1 248 46 606 1 264Pogadanki w miejscu zamieszkania 1 030 40 303 670Inne 7 689 103 488 6 234

CZĘŚĆ BRodzaj przedsięwzięć

Forma Liczba przedsięwzięć Nakład

Informacyjno-wydawnicze

Ulotki 266 511Broszury 95 113Folder 8 173Wystawy 42Plakat/Obwieszczenia 11 747Gazetki ścienne 749Tablice informacyjne 4 317Inne 395 42 691Strona internetowa 1 167

Tabela nr 11. Różne formy szkolenia oraz informowania społeczeństwa o zagrożeniach i im przeciwdziałaniu, realizowane w ramach powszechnej samoobrony w 2016 r.



Realizacja szkoleń i innych przedsięwzięć z zakresu powszechnej samoobrony ludności w latach 2014-2016 przedstawia poniższa tabela:

Zorganizowane niestandardowe formy szkolenia

Liczba przedsięwzięć

w 2014 r.


w 2015 r.


w 2016 r.Szkolenia stacjonarne w zakładzie pracy

2958 3280 1 867

Szkolenia stacjonarne w miejscu zamieszkania

494 666 720

Konkursy 489 618 437

Ćwiczenia - obserwatorzy 812 745 522

Zawody 166 199 200

Pogadanki w zakładach pracy 1436 1213 1 248

Pogadanki w miejscu zamieszkania 900 851 1 030

Wykłady okazyjne/inne 924 1165 7 689

Przedsięwzięcia informacyjno - wydawnicze

Nakład w 2014 r. Nakład w 2015 r. Nakład w 2016 r.

Ulotki 332035 161240 266 511

Broszury 100365 55948 95 113

Folder 4010 9673 8173

Wystawy 151 42 42

Plakat/obwieszczenia 20166 20107 11747

Gazetki ścienne 838 4 749

Tablice informacyjne 3124 254 4 317

Inne 85744 66533 42 691

Strony internetowe 906 1016 1 167

Tabela nr 12. Realizacja szkoleń i innych przedsięwzięć z zakresu samoobrony w latach 2014-2016.

Z danych przedstawionych powyższej tabeli widać, że strony internetowe coraz częściej wykorzystywane są do informowania społeczeństwa i propagowania treści edukacyjnych z zakresu powszechnej samoobrony.

Jedną z form działalności informacyjnej w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom i przygotowania społeczeństwa na ich wystąpienie, są komunikaty radiowo-telewizyjne. W przypadku stale rosnących zagrożeń środowiskowych i coraz większych strat spowodowanych tymi czynnikami, o skuteczności akcji prewencyjnych decyduje czas dotarcia wiadomości do potencjalnie zagrożonych, a przekaz radiowo-telewizyjny daje gwarancję szybkiego dotarcia do dużego grona zainteresowanych.

Poniżej przedstawiono zestawienie porównawcze liczby porozumień podpisanych ze środkami masowego przekazu oraz liczby nadanych komunikatów w latach 2014 - 2016 z podziałem na szczeble administracji.



W 2016 r. w stosunku do roku poprzedniego zaobserwować można spadek liczby podpisanych porozumień i jednoczesny wzrost liczby nadanych komunikatów za pośrednictwem radia i telewizji. Na przełomie ostatnich trzech lat widać tendencję do wzrostu liczby nadanych komunikatów z pośrednictwem radia i telewizji. Na podstawie analizowanych danych widać, że ta forma przekazu zaczyna być wykorzystywana coraz częściej.

Liczba podpisanych porozumień ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych komunikatów

Jednostka podziału administracyjnego kraju

2014 2015 2016Radio TV Radio TV Radio TV

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

Województwo 19 195 11 684 20 287 14135

7 19

105

8 12

150

4

Powiat 70 855 79 518 73112

866 461

65 422 41 211

Gmina 72 217 99 187 86 516 118 287 84 584 91 557

RAZEM 161126

7189

138

9179

193

1198

210

5 168

206

4 144

227

2

Tabela nr 13. Liczba podpisanych porozumień ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych komunikatów w latach 2014-2016.

RADIO - liczba komunikatów TV - liczba komunikatów

0

500

1000

1500

2000

2500

12671389

1931

210520642272 2014

2015

2016

Lic

zb a ko mu

nik

ató

w

Wykres nr 16.Liczba nadanych komunikatów za pośrednictwem Radia i Telewizji w latach 2014-2016.

Mając na uwadze zwiększającą się liczbę i katalog zagrożeń należy zaznaczyć, że oprócz środków i technik audio-wizualnych wykorzystywanych coraz częściej przez organy państwowe, za podnoszenie poziomu edukacji społeczeństwa i ogólnej świadomości



zagrożeń w przedmiotowym zakresie odpowiada nowa kadra Instruktorów OC o specjalności „powszechna samoobrona ludności”, szkolona w oparciu o nowy program.

2.9.2 Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej

W 2016 r. przedsięwzięcia szkoleniowe w obszarze ochrony ludności i obrony cywilnej na szczeblu centralnym realizowane były na podstawie „Harmonogramu szkoleń podstawowych i specjalistycznych oraz innych przedsięwzięć organizowanych na szczeblu centralnym z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej w 2016”, zatwierdzonego przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju w dniu 11 stycznia 2016 roku.

Realizując powyższy harmonogram zorganizowano i zrealizowano w 2016 roku szereg przedsięwzięć szkoleniowych, do których należało:

2 szkolenia podstawowe dla nowozatrudnionych pracowników w urzędach wojewódzkich, powiatowych i gminnych z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej zorganizowane w Szkole Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, w dniach:

– 17-19 lutego 2016 r., uczestniczyło 9 osób,– 28-30 września 2016 r., uczestniczyły 23 osoby.Celem szkolenia było przygotowanie osób zatrudnionych w administracji publicznej do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej;

2 szkolenia instruktorów obrony cywilnej zorganizowane w Szkole Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, w dniach:

– 6-8 kwietnia 2016 r., uczestniczyło 11 osób,– 26-28 października 2016 r., uczestniczyły 24 osoby.Celem szkolenia było przygotowanie kadry instruktorów obrony cywilnej do realizacji zadań edukacyjnych w zakresie powszechnej samoobrony dla ludności i pracowników zakładów pracy;

szkolenie z zakresu międzynarodowego prawa humanitarnego dla przedstawicieli administracji publicznej nt. „Prawo humanitarne wobec współczesnych wyzwań – rola i miejsce administracji publicznej”, w dniu 13 grudnia 2016 r. w Krakowie. Celem szkolenia było przybliżenie uczestnikom procesu implementacji międzynarodowego prawa humanitarnego, przedstawienie sytuacji pracowników administracji publicznej podczas działań zbrojnych i okupacji pod względem międzynarodowego prawa humanitarnego, przedstawienie uwarunkowań prawnych przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym, zaprezentowanie uregulowań prawnych w stosunku do kombatanta i jeńca wojennego oraz ochrona ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych;



warsztaty dla kierowników odpowiedzialnych za zadania z zakresu obrony cywilnej i logistyki oraz podległych im pracowników realizujących powyższe zadania w dniach 2-3 czerwca 2016 r. w Tylnej Górze. Celem warsztatów było zapoznanie uczestników z projektem ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, z projektem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie utworzenia Centralnej Bazy Magazynowej na potrzeby ochrony ludności i obrony cywilnej, z projektem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać schrony i ukrycia ich usytuowanie oraz warunków eksploatacyjnych ich użytkowania, zapoznanie z kompleksowym zabezpieczeniem antykorozyjnym sprzętu, zapoznanie z nowymi rozwiązaniami w zakresie aparatury dozymetrycznej oraz podsumowanie działalności za 2015 r. w zakresie logistycznego zabezpieczenia zadań Obrony Cywilnej;

warsztaty szkoleniowe dla pracowników Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich na temat: „Nowelizacji wytycznych w sprawie zasad opracowania oceny przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polce”, w dniach 22-24 czerwca 2016 r. w Poznaniu. Zasadniczym celem warsztatów było opracowanie założeń do nowelizacji wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju w sprawie zasad opracowania oceny przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej. Efektem prac była nowelizacja przedmiotowych wytycznych wydanych przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju w dniu 30 sierpnia 2016 r. Część warsztatów poświęcono na przedstawienie aktualnego stanu prawnego w zakresie organizacji szkoleń w obszarze obrony cywilnej, prezentacji informacji nt. systemu szkolenia w zakresie ochrony ludności na potrzeby administracji rządowej, samorządowej, organizacji pozarządowych, firm komercyjnych oraz ludności cywilnej;

warsztaty dla specjalistów ministerstw oraz Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich zajmujących się problematyką wczesnego ostrzegania i alarmowania ludności w dniach 31.08-2.09.2016 r. w Tylnej Górze. Warsztaty poświęcone były projektowi rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad przygotowania i zapewnienia działania systemu wykrywania i alarmowania (SWA) oraz systemu wczesnego ostrzegania (SWO) na terytorium RP oraz właściwości organów w tych sprawach, zapoznanie z projektem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie utworzenia Centralnej Bazy Magazynowej na potrzeby ochrony ludności i obrony cywilnej oraz z projektem technicznej modernizacji radiowego analogowego systemu alarmowania i powiadamiania opartego o elektroniczne (mechaniczne) syreny alarmowe oraz omówienie treningów ostrzegania o zagrożeniach uderzeniami z powietrza;

warsztaty szkoleniowe dla specjalistów do spraw szkoleń w Wydziałach Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich i przedstawicieli szkół PSP na temat: „Systemy szkolenia dla potrzeb ochrony ludności i obrony cywilnej”, w dniach 7-9 grudnia 2016 r. w Pszczynie. Celem warsztatów było



przedstawienie i omówienie aktualnego stanu prawnego w zakresie organizacji szkoleń w obszarze obrony cywilnej, prezentacja informacji nt. systemu szkolenia w zakresie ochrony ludności na potrzeby administracji rządowej, samorządowej, organizacji pozarządowych, firm komercyjnych oraz ludności cywilnej, przedstawienie koncepcji edukacji w zakresie obrony cywilnej w projektowanej ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej. W czasie warsztatów uczestnicy podsumowali działalność szkoleniową realizowaną w 2016 roku oraz omówiono plany w zakresie organizacji szkoleń w obszarze ochrony ludności i obronie cywilnej w roku 2017;

konferencja szkoleniowa dla pracowników Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich oraz kierowników Wojewódzkich Centrów Zarządzania Kryzysowego w dniach 26-28 września 2016 r. w Polańczyku, organizowana przy współpracy z Podkarpackim Urzędem Wojewódzkim. Konferencję poświęcono prezentacji GIS - systemu informacji geograficznej, omówieniu zmian formalnoprawnych w zakresie organizacji formacji obrony cywilnej, przedstawieniu podstawowych założeń przyjętych w projekcie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej oraz projektach rozporządzeń związanych z funkcjonowaniem Formacji Obrony Cywilnej. Podczas przedsięwzięcia przybliżono uczestnikom zasady funkcjonowania nowoutworzonego stanowiska Zastępcy Dyżurnego Operacyjnego Kraju Stanowiska Kierowania KG PSP wykonującego zadania na potrzeby Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Uczestnikami konferencji byli również słuchacze Akademii Sztuki Wojennej oraz przedstawiciele Wojewody Podkarpackiego;

2 narady szkoleniowe Szefa Obrony Cywilnej Kraju z Dyrektorami Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich. Szef Obrony Cywilnej Kraju, który jest centralnym organem właściwym w sprawach obrony cywilnej, zgodnie z przyjętą praktyką organizuje dwa razy w roku narady z Dyrektorami Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich. Celem narad jest wymiana doświadczeń między Organem Centralnym a kierownikami komórek organizacyjnych Urzędów Wojewódzkich właściwych w sprawach obrony cywilnej, omówienie bieżących spraw, wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawach związanych z organizacją i realizacją zadań obrony cywilnej i ochrony ludności.

– Pierwszą naradę szkoleniową z Dyrektorami Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich zorganizowano w dniach 20-22 kwietnia 2016 r. w Gorzowie Wielkopolskim nt. „Współpraca transgraniczna służb realizujących zadania ochrony ludności/obrony cywilnej”. Podczas narady omówiono współpracę z zakresu ochrony ludności/obrony cywilnej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego z władzami regionalnymi przygranicznych landów oraz „25 lat współpracy transgranicznej w Europie Środkowo-Wschodniej i doświadczeń w dziedzinie bezpieczeństwa na pograniczu polsko-czesko-niemieckim na przykładzie Euroregionu Nysa”. W czasie narady przedstawiono i omówiono



funkcjonujący w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego - System Zarządzania Ciągłością Działania w zakresie utrzymania ciągłości procesu kierowania, zarządzania i obiegu informacji w sytuacjach kryzysowych i stanie klęski żywiołowej.

– Drugą naradę Szef Obrony Cywilnej Kraju zorganizował w dniach 20-22 września 2016 r. w Łodzi. Przewodnim tematem narady było „Wspomaganie informatyczne obrony cywilnej, narzędzia informatyczne wspomagające proces podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych z zakresu ochrony ludności/obrony cywilnej”. Oprócz wielu ciekawych prelekcji, w trakcie narady jej uczestnicy mogli poznać bliżej koncepcję i założenia opracowanego w województwie opolskim programu poprawy funkcjonowania systemu przeciwdziałania i ograniczania skutków występowania zjawisk ekstremalnych na obszarze Aglomeracji Opolskiej na lata 2015-2020 pod hasłem „Solidarni w obliczu zagrożeń”;

współorganizacja XXX edycji Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Technicznej „Inżynieria bezpieczeństwa - ochrona przed skutkami nadzwyczajnych zagrożeń” Ekomilitaris 2016 w Zakopanem, w dniach 13-16 września 2016 r. W ramach konferencji przeprowadzono warsztaty pt. „Budowa i eksploatacja obiektów schronowych oraz ukryć w zakresie ochrony ludności”. Tematyka warsztatów dotyczyła zagadnień prawno – technicznych budowy schronów i ukryć dla ochrony ludności w tym problematyce filtrowentylacji w obiektach schronowych, projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać schrony i ukrycia, ich usytuowania oraz warunków eksploatacji. W ramach konferencji zorganizowano V edycję kursu doskonalącego dla personelu technicznego obrony cywilnej na temat "Ochrona ludności przed nadzwyczajnymi zagrożeniami";

współorganizacja XX edycji Polskiej Szkoły Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych, która odbyła się w dniach 21-25 listopada 2016 roku w Radziejowicach. Celem kursu było zapoznanie uczestników z regulacjami prawnymi międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych;

organizacja 2 posiedzeń Rady Programowej do spraw Ochrony Dóbr Kultury przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami. Od 2002 roku przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej funkcjonuje „Rada Programowa do spraw Ochrony Dóbr Kultury przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami”. Rada Programowa jest stałym organem opiniodawczo-doradczym Komendanta Głównego w sprawach związanych z zabezpieczeniem dóbr kultury. Zadaniem Rady Programowej jest opracowywanie i formułowanie wniosków dotyczących zadań szkoleniowych realizowanych przez Centrum Szkolenia Ochrony Ludności i Dóbr Kultury, funkcjonujące w Szkole Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Zgodnie z regulaminem Rady Programowej posiedzenia plenarne Rady zwołuje Przewodniczący nie rzadziej niż 2 razy w ciągu roku.



– Pierwsze w 2016 roku posiedzenie Rady Programowej ds. Ochrony Dóbr Kultur przed Nadzwyczajnymi odbyło się w dniu 14 kwietnia 2016 r. w siedzibie Akademii Sztuk Pięknych. Podczas spotkani przedstawiono m.in. założenia projektu „OZAB”- „Opracowanie innowacyjnego systemu zarządzania bezpieczeństwem obiektów zabytkowych w zurbanizowanych centrach miast”, realizowanego w ramach funduszy z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

– Drugie posiedzenie Rady Programowej odbyło się w dniach 5-7 października 2016 r. podczas Targów Dziedzictwo 2016. Skład Rady uzupełniono o nowych członków zgodnie z Decyzją Komendanta Głównego PSP. Celem posiedzenia było przedstawienie sprawozdania z ostatniego posiedzenia Rady Programowej i analiza realizacji wniosków, analiza planu pracy Rady, przedstawienie założeń do przyszłorocznego cyklu szkoleń przygotowywanego przez Centrum Szkolenia Ochrony Ludności i Dóbr Kultury wraz ze Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków, opracowanie projektu planu pracy Rady na rok 2017, opracowanie projektu wniosków z posiedzenia, zaprezentowanie Rady.

Szczegółowy wykaz przedsięwzięć przedstawia poniższa tabela.Lp. Przedsięwzięcie Liczba

osób Miejsce Termin

1.Szkolenia podstawowe dla nowozatrudnionych

pracowników urzędów wojewódzkich, powiatowych i gminnych z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej

9Kraków

17-19 lutego 2016

2. 23 28-30 września 2016

3.

Szkolenia na instruktorów obrony cywilnej11

Kraków6-8 kwietnia 2016

4. 24 26-28 października 2016

5.Narada szkoleniowa Szefa Obrony Cywilnej Kraju z

Dyrektorami Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich

27 Gorzów Wielkopolski

20-22 kwietnia 2016

6. 21 Łódź 20-22 września 2016

7. Szkolenie z zakresu Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych. 101 Kraków 13 grudnia 2016

8. Posiedzenia Rady Programowej ds. Ochrony Dóbr Kultury przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami funkcjonującej przy Komendancie Głównym

Państwowej Straży Pożarnej -Szefie Obrony Cywilnej Kraju.

9 Warszawa 14 kwietnia 2016

9. 12 Warszawa 5-7 października 2016

10. Warsztaty szkoleniowe „System szkolenia dla potrzeb ochrony ludności i obrony cywilnej” 23 Pszczyna 7-9 grudnia 2016

11.Warsztaty dla kierowników odpowiedzialnych za zadania z zakresu obrony cywilnej i logistyki oraz

podległych im pracowników realizujących powyższe zadania

40 Tylna Góra 2-3 czerwca 2016

12. Warsztaty szkoleniowe dla pracowników Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów

Wojewódzkich25 Poznań 22-24 czerwca 2016

13. Warsztaty dla specjalistów ministerstw oraz 64 Tylna Góra 31.08-2.09.2016



Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich zajmujących się problematyką

wczesnego ostrzegania i alarmowania ludności

14.Konferencja szkoleniowa dla pracowników Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów

Wojewódzkich oraz kierowników Wojewódzkich Centrów Zarządzania Kryzysowego

70 Polańczyk 26-28 września 2016

15.

Kurs doskonalący dla personelu technicznego obrony cywilnej na temat "Ochrona ludności przed

nadzwyczajnymi zagrożeniami w ramach XXX edycji Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Technicznej

Ekomilitaris 2016

49 Zakopane 13-16 września 2016 r.

Tabela nr 14. Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności w 2016 r.

2.9.3. Organizowanie i koordynowanie ćwiczeń w zakresie obrony cywilnej

Ćwiczenia w obronie cywilnej stanowią formę szkolenia, w których uczestniczą przedstawiciele urzędów administracji publicznej, państwowych jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców oraz organizacji społecznych realizujących zadania z zakresu obrony cywilnej. Celem ćwiczenia jest doskonalenie i utrzymanie umiejętności niezbędnych do kierowania i realizacji zadań obrony cywilnej. Organizowanie ćwiczeń obrony cywilnej, Szef Obrony Cywilnej Kraju unormował wydając w dniu 23 listopada 2012 roku wytyczne w sprawie organizowania ćwiczeń obrony cywilnej. W 2016 roku wytyczne te, podobnie jak w poprzednich latach od chwili obowiązywania były podstawowym aktem regulującym kwestie związane z organizowaniem ćwiczeń. Szczegółowe zestawienie ćwiczeń zrealizowanych w kraju w latach 2014-2016 przedstawia poniższa tabela:

ĆWICZENIA ORGANÓW I SIŁ RATOWNICZYCH

Rodzaj ćwiczenia

2014 2015 2016

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Zakładowe 852 97848 861 102155 818 104026

Gminne 683 58832 664 114484 488 33405

Powiatowe 213 18961 276 57722 305 41818

Wojewódzkie 43 6772 42 6558 62 7670

Prowadzone przez inne podmioty

253 8751 235 9405 334 21197

RAZEM 2044 191164 2078 290324 2007 208116

Tabela nr 15. Ćwiczenia organów i sił ratowniczych w latach 2014-2016.



0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

818

488

305

62

334

Zakładowe

Gminne

Powiatowe

Wojewódzkie

Inne (prowadzone przez inne podmioty

L ic z b a ć w ic z e ń

Wykres nr 17. Liczba ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w roku 2016.

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

104026

33405

41818

7670

21197

Zakładowe

Gminne

Powiatowe

Wojewódzkie

Inne (prowadzone przez inne podmioty)

L ic z b a u c z es tn ik ó w

Wykres nr 18. Liczba uczestników ćwiczeń organów i sił ratowniczych w roku 2016.

1960

1980

2000

2020

2040

2060

2080

2044

2078

2007

2014 2015 2016

Lic

zba

cwi

cze

ń

Wykres nr 19. Liczba ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w latach 2014-2016.



0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

191164

290324

208116

2014 2015 2016

L ic z b a u c z es tn ik ó w

Wykres nr 20. Liczba uczestników ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w latach 2014 – 2016.

Szef Obrony Cywilnej Kraju realizując postanowienia §2 pkt 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin w 2016 roku koordynował ćwiczenia wojewódzkich formacji obrony cywilnej zorganizowane w dniu 27 września 2016 r. w Polańczyku przez Podkarpacki Urząd Wojewódzki. Ćwiczenia zorganizowano w trakcie konferencji szkoleniowej dla pracowników Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich oraz kierowników Wojewódzkich Centrów Zarządzania Kryzysowego. Celem ćwiczeń było sprawdzenie współdziałania wojewódzkich formacji obrony cywilnej z podmiotami systemu zarządzania kryzysowego w ochronie ludności. W ćwiczeniach brały udział wojewódzkie formacje WOPR, GOPR i PCK funkcjonujące na terenie województwa podkarpackiego. Ćwiczenia sprawdzały ponadto przygotowanie i gotowość do prowadzenia działań ratowniczych wyspecjalizowanych formacji obrony cywilnej powołanych przez Wojewodę Podkarpackiego. Bieszczadzkie oddziały WOPR, GOPR i PCK zaprezentowały potencjał i przygotowanie do szybkiego reagowania oraz wyposażenie techniczne, którym dysponują. Był to kolejny rok obowiązywania wytycznych do ćwiczeń Obrony Cywilnej, których zadaniem było ujednolicenie dokumentacji obrony cywilnej przy planowaniu, przeprowadzaniu i ocenianiu ćwiczeń obrony cywilnej.

W N I O S K I

1) Kontynuować działania zmierzające do większej korelacji ćwiczeń obrony cywilnej z ćwiczeniami zarządzania kryzysowego, obronnymi i ratowniczymi.

2) Kontynuować organizację szkoleń dla osób chcących zostać instruktorami OC, celem zwiększenia liczby członków tej kadry szkolącej i jej szerszego wykorzystania do realizacji szkoleń i innych zadań edukacyjnych w obszarze powszechnej samoobrony ludności.



3) Zintensyfikować działalność szkoleniową dedykowaną dla organów kierowania na szczeblu samorządowym.

4) Dążyć do zwiększenia liczby szkoleń dla członków formacji obrony cywilnej.

2.10 Finansowanie zadań

W związku z tym, że Szef Obrony Cywilnej Kraju nie jest dysponentem środków budżetowych na realizację zadań obrony cywilnej w województwach, analiza wydatkowania środków budżetowych została sporządzona na podstawie danych zawartych w rocznych sprawozdaniach za 2016 rok, przekazanych do Biura ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP przez urzędy wojewódzkie.

Wydatki budżetowe przeznaczone na realizację zadań w obszarze obrony cywilnej poniesione w latach 2014 – 2016 przedstawia poniższa tabela. Środki finansowe zostały ujęte

w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 754 14 – obrona cywilna, 754 21 – zarządzanie kryzysowe oraz w rozdziale 750 11 – urzędy wojewódzkie.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2016 roku na realizację zadań obrony cywilnej wykorzystano środki budżetowe w wysokości 22 139 tys. zł.

(w tys.)

Pozycje wydatków 2014 2015 20161. WYDATKI OPERACYJNE 20636 20150 19182Stan osobowy: 15235 14968 13732 - w tym poborowi, 2 6 4 - w tym pozostały personel wojskowy, rezerwiści, 487 478 451 - w tym personel cywilny. 14746 14484 13277Dział operacyjno-gospodarczy: 5401 5182 5450 - w tym materiały do wykorzystania bieżącego, 299 448 544 - w tym obsługa techniczna i naprawy, 266 339 238 - w tym zakup usług, 1108 1039 1010 - w tym dzierżawa nieruchomości, 79 100 86 - w tym pozostałe wydatki. 3649 3256 35722. WYPOSAŻENIE TECHNICZNE 2546 2428 2938Wyposażenie techniczne: 2400 2301 2864 - w tym sprzęt elektroniczny i środki łączności, 1010 706 1092 - w tym środki transportowe nieopancerzone, 232 18 303 - w tym pozostałe. 1158 1577 1469Budownictwo: 146 127 93 - w tym sprzęt elektroniczny itp., 0 0 18 - w tym składnice, magazyny itp., 74 107 55 - w tym schrony, 35 20 20 - w tym pozostałe wydatki. 37 0 0

O G Ó Ł E M 23182 22578 22139

Tabela nr 16 Wydatki budżetowe na obronę cywilną poniesione ogółem w województwach (w tys. zł).



Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące wydatków budżetowych w województwach na realizację poszczególnych zadań obrony cywilnej w latach 2014 – 2016. Z danych zawartych w tabelach wynika, że w 2016 roku nastąpił znaczny spadek wydatków na obronę cywilną w województwach w stosunku do 2014 roku o kwotę w wysokości 1.043 tys. zł. oraz w stosunku do roku 2015 o kwotę w wysokości 439 tys. zł.

Szczegółowa analiza wydatków w roku sprawozdawczym wykazuje, że środki budżetowe przeznaczone na obronę cywilną są coraz mniejsze i wymagają zwiększenia nakładów w celu zapewnienia sprawnego realizowania zadań w tym obszarze.

Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w latach 2014-2016 prezentuje poniższa tabela i wykresy.

Województwo 2014 2015 2016

(tys. zł.)Dolnośląskie 567 632 464

Kujawsko-pomorskie 1094 951 844

Lubelskie 908 927 1049

Lubuskie 2177 2248 3133

Łódzkie 1170 1196 1170

Małopolskie 2953 3123 3223

Mazowieckie 1736 1926 1772

Opolskie 622 616 1209

Podkarpackie 1249 1289 1053

Podlaskie 2313 2355 879

Pomorskie 3189 3026 3261

Śląskie 1709 1519 1392

Świętokrzyskie 2353 1315 1318

Warmińsko-mazurskie 674 907 938

Wielkopolskie 188 204 208

Zachodniopomorskie 281 344 226

Tabela nr 17 Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w latach 2014 - 2016 w poszczególnych województwach (w tys. zł).

Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w poszczególnych województwach różnią się zdecydowanie. Szczególnie widać to w województwie podlaskim, gdzie zasadniczo zredukowano nakłady finansowe o kwotę w wysokości 1 476 tys. zł w stosunku do roku 2015 r. oraz znacznie zmniejszono środki budżetowe w województwie podkarpackim o kwotę w wysokości 236 tys. zł w stosunku do roku 2015, a także w województwie dolnośląskim o kwotę w wysokości 168 tys. zł w odniesieniu do 2015 roku.

Natomiast wzrost wydatków na realizację zadań obrony cywilnej nastąpił w województwie lubuskim o kwotę w wysokości 885 tys. zł w stosunku do roku 2015, również w województwie opolskim o kwotę w wysokości 593 tys. zł w porównaniu do roku 2015 oraz znacznie w województwie pomorskim o kwotę w wysokości 235 tys. w stosunku do roku ubiegłego.

(w tys. zł)



21600

21800

22000

22200

22400

22600

22800

23000

23200

23182

22578

22139201420152016

Wykres nr 21 Wydatki na zadania obrony cywilnej ogółem w latach 2014-2016 (w tys. zł).

(w tys. zł)

dolnośląsk

ie

kujawsk

o-pom

orskie

lubelskie

lubuskie

łódzkie

małopolsk

ie

mazo

wieckie

opolskie

podkarp

ackie

podlaskie

pomorsk

ie

śląsk

ie

święto

krzys

kie

warmińsk

o-mazu

rskie

wielkopolsk

ie

zach

odniopomorsk

ie

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

201420152016

Wykres nr 22 Wydatki na zadania obrony cywilnej w poszczególnych województwach w latach 2014-2016 (w tys. zł).

Szef Obrony Cywilnej Kraju jako dysponent środków budżetowych przeznaczonych na realizację zadań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, realizowanych przez Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP w 2016 roku w ramach ogólnej kwoty w wysokości 242 200,98 zł (co stanowi 99,67% planowanych środków budżetowych) ujętej w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 754 14 – obrona cywilna - realizował zadania z ukierunkowaniem na organizację szkoleń centralnych, konferencji, warsztatów, odpraw zgodnie z „Harmonogramem szkoleń podstawowych i specjalistycznych organizowanych na szczeblu centralnym z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej na rok 2016” oraz kontynuację programu „Bezpieczne życie” w celu poprawy bezpieczeństwa poprzez upowszechnianie wśród dzieci i nauczycieli wiedzy oraz umiejętności z zakresu zachowania się w sytuacji zagrożenia.



Planowanie środków finansowych i materiałowych do realizacji zadań z zakresu obrony cywilnej w województwach realizowane jest przez wojewodów, którzy mają bezpośredni wpływ na ich rozdział dla powiatów i gmin. Istnieje więc potrzeba wypracowania mechanizmów nadzorowania sposobów wykorzystania środków finansowych na potrzeby realizacji zadań w tym obszarze. Sposób i poziom finansowania obrony cywilnej nie zapewnia sprawnego funkcjonowania obrony cywilnej i uniemożliwia wyposażenie formacji obrony cywilnej w niezbędny sprzęt i jego wymianę.

W N I O S K I

1) Szef Obrony Cywilnej Kraju nie posiada upoważnienia, co wynika z obecnie obowiązujących uregulowań prawnych, do udziału w podziale środków finansowych na realizację zadań obrony cywilnej w województwach, powiatach i gminach oraz nadzoru nad wydatkowaniem tych środków.

2) Sposób i poziom finansowania podmiotów realizujących zadania obrony cywilnej nie zapewnia sprawnego wykonywania tych zadań.

3) Z uwagi na ograniczone środki finansowe przeznaczane na realizację zadań ujętych w Programach Doskonalenia Obrony Cywilnej, większość z nich nie jest w pełni zrealizowana, dlatego należy podjąć działania aby przedmiotowe programy zostały powiązane z ustawą budżetową.

4) W ocenie Szefa Obrony Cywilnej Kraju niezbędnym jest wyposażenie centralnego organu właściwego w sprawach obrony cywilnej w kompetencje dające mu wpływ na kształtowanie obszaru ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce w zakresie wydatkowanych środków finansowych.

2.11 Sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań obrony cywilnej przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju

Działając na podstawie § 4. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r.

w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. z dnia 1 lipca 2002 r.) oraz Rocznego planu kontroli realizowanych przez Komendę Główną PSP w 2016 r., Szef Obrony Cywilnej Kraju, zgodnie ze swoimi kompetencjami sprawował nadzór nad realizacją zadań obrony cywilnej wykonywanych przez szefów obrony cywilnej województw. W ramach tego nadzoru przeprowadzone zostały dwie kontrole pt. „Przygotowanie formacji obrony cywilnej i ratowników do prowadzenia działań ratowniczych”. Kontrolą objęto Podlaski oraz Śląski



Urząd Wojewódzki, realizujące zadania obrony cywilnej w imieniu Wojewody - Szefa Obrony Cywilnej Województwa.

3 PODSUMOWANIE

Do najważniejszych informacji zawartych w ocenie przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2016 r. opracowanej na podstawie informacji przekazanych przez szefów Obrony Cywilnej województw, powiatów i gmin, należą:1) Szef OCK za priorytetowe uznaje wejście w życie ustawy o ochronie ludności i obronie

cywilnej, która w znacznym stopniu uporządkuje obszar obrony cywilnej oraz udoskonali funkcjonowanie obszaru ochrony ludności w Polsce.

2) Na dzień 31 grudnia 2016 roku wykorzystano środki finansowe na zadania obrony cywilnej w województwach w wysokości 22 139 000 zł. W 2016 roku nastąpił spadek wydatków na obronę cywilną w województwach w stosunku do roku 2014 o kwotę w wysokości 1 043 000 zł. oraz w stosunku do roku 2015 o kwotę 439 000 zł. Środki budżetowe wydatkowane na obronę cywilną są coraz mniejsze i wymagają zwiększenia nakładów w celu zapewnienia sprawnego realizowania zadań w tym obszarze. Ponadto, Szef Obrony Cywilnej Kraju jako dysponent środków budżetowych przeznaczonych na realizację zadań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, realizowanych przez Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP, w 2016 roku wydatkował kwotę w wysokości 242 200,98 zł. na organizację narad, konferencji, warsztatów i szkoleń. Należy zaznaczyć, że Szef Obrony Cywilnej Kraju nie posiada kompetencji do udziału w podziale środków finansowych na realizację zadań obrony cywilnej w województwach, powiatach i gminach oraz do nadzoru nad wydatkowaniem tych środków.

3) Niedostateczny poziom dofinansowania podmiotów realizujących i zaplanowanych do realizacji zadań obrony cywilnej nie zapewnia sprawnego wykonywania tych zadań.

4) Z uwagi na ograniczone środki finansowe przeznaczane na realizację zadań ujętych w Programach Doskonalenia Obrony Cywilnej, większość z nich nie jest w pełni zrealizowana, dlatego należy podjąć działania, aby przedmiotowe programy zostały powiązane w sposób funkcjonalny z ustawą budżetową.

5) Postępuje degradacja i systematyczna likwidacja budowli ochronnych - schronów i ukryć. Stan ten spowodowany jest brakiem regulacji prawnych w tym obszarze oraz brakiem środków finansowych przeznaczonych na ten cel. Istniejące problemy w znacznym stopniu mogłoby rozwiązać przyjęcie strategii w zakresie bezpieczeństwa RP dotyczącej budowli ochronnych w aspekcie obecnych i przyszłych zagrożeń oraz wdrożenie opracowanej „Koncepcji kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce” wraz z projektem rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać schrony i ukrycia ich usytuowanie oraz warunków technicznych ich użytkowania.



6) W ramach działań na rzecz zwiększenia odporności administracji państwowej na skutki zagrożeń, w obszarze ochrony ludności/obrony cywilnej zasadnym jest budowa Centralnej Bazy Magazynowej, której intencją utworzenia jest zapewnienie wsparcia ludności cywilnej w warunki do przeżycia zarówno w sytuacjach kryzysowych, klęsk żywiołowych jak również podczas zagrożeń militarnych, a także stworzenie centrum logistycznego, które mogłoby być uruchamiane również podczas organizowania międzynarodowych akcji pomocy humanitarnej czy akcji pomocy ratowniczej.

7) W związku z tym, że obecne wojewódzkie systemy alarmowania ludności są przestarzałe, a ich modernizacja ze względu na niskie środki budżetowe przebiega bardzo powoli, wymagane jest uwzględnienie w dalszych pracach propozycji ogólnokrajowej technicznej modernizacji istniejących wojewódzkich i miejskich systemów alarmowania i powiadamiania ludności cywilnej o zagrożeniach.

8) Brak przepisów prawnych, umożliwiających w sposób szczegółowy realizowanie zagadnienia dotyczącego zasad zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeń zaopatrzenia w wodę w warunkach specjalnych powoduje, iż niezbędnym staje się powołanie przez właściwego ministra zespołu, który podejmie prace nad opracowaniem aktu prawnego oraz przepisów wykonawczych umożliwiających w sposób szczegółowy realizowanie zagadnienia dotyczącego zasad zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeń zaopatrzenia w wodę w warunkach „specjalnych”.

9) Brak przepisów prawnych, umożliwiających w sposób szczegółowy realizowanie zagadnienia dotyczącego możliwości planowania odpowiedniego przygotowania zadania likwidacji skażeń i zakażeń powoduje, iż niezbędne jest podjęcie prac zmierzających do wydania przepisów prawnych określających zasady planowania punktów likwidacji skażeń, rodzajów punktów i zasad ich funkcjonowania.

10) Funkcjonowanie całego obszaru związanego z ochroną ludności i obroną cywilną jest uzależnione od kompetencji osób realizujących zadania w przedmiotowym obszarze, a także wiedzy w tym zakresie posiadanej przez społeczeństwo. Uwzględniając powyższe, należy dążyć do poprawy jakości upowszechniania wiedzy z zakresu ochrony ludności, zarządzania kryzysowego, obrony cywilnej oraz Międzynarodowego Prawa Humanitarnego w społeczeństwie.

11) Występująca sytuacja braku nadzoru nad wiedzą i właściwym przebiegiem procesu kształcenia i szkolenia w obszarze ochrony ludności w kraju, powoduje niejednolitość istniejącej wiedzy i niewłaściwe przygotowanie merytoryczne urzędników administracji publicznej zajmujących się tą problematyką. Dlatego zasadnym jest utworzenie Krajowego Centrum Szkolenia Ochrony Ludności, które z założenia będzie centralnym rządowym ośrodkiem stanowiącym trzon systemu szkolenia w zakresie ochrony ludności, obrony cywilnej i zarządzania kryzysowego.

12) Należy podjąć działania niezbędne do wprowadzenia wniosków, o których mowa w rozdziale 2.2 dotyczących Programów Doskonalenia Obrony Cywilnej.

13) Mając na uwadze organizacyjno - informacyjną rolę sporządzanych programów doskonalenia obrony cywilnej oraz uznając je za ważny element systemu obronnego



państwa należy podjąć działania nowelizacyjne w tym obszarze. Uzasadnione jest to faktem, że podczas pozyskiwania programów doskonalenia obrony cywilnej z ministerstw, urzędów centralnych, o których mowa w „Rozporządzeniu RM z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego” dosyć często występowały rozbieżności interpretacyjne przepisów skutkujące nieopracowywaniem przedmiotowych programów przez urzędy obsługujące ważne ograny z punktu widzenia zachowania ciągłości działania Państwa na czas stanu wojennego lub wojny. Toteż Szef Obrony Cywilnej Kraju rekomenduje podjęcie działań nowelizacyjnych mających na celu enumeratywne wskazanie wszystkich organów zobowiązanych do opracowywania programów doskonalenia obrony cywilnej.

14) Zasadnym jest podjęcie działań zmierzających do ujęcia finansowania realizacji zadań obrony cywilnej (zgodnie z Programami Doskonalenia Obrony Cywilnej) w odpowiednich częściach ustawy budżetowej, której dysponentami są: minister spraw wewnętrznych i administracji, wojewodowie oraz inni ministrowie a także centralne organy administracji rządowej będące dysponentami części budżetowych.

15) W ramach projektowanych działań nowelizacyjnych w zakresie obrony cywilnej należy zapewnić Szefowi Obrony Cywilnej Kraju wpływ na środki finansowe przydzielane na realizację Programów Doskonalenia Obrony Cywilnej.

Przedstawiona diagnoza stanu przygotowania organów i formacji obrony cywilnej oraz podmiotów jak również ludności do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny potwierdza konieczność kontynuowania prac nad nowymi uregulowaniami prawnymi w zakresie obrony cywilnej i ochrony ludności.


informacja nt. oceny stanu przygotowania obrony … · web viewprocent ludności objętej...

Documents