Infinitive and gerund

Г.Нямдорж

• Эс тухайлах төлөв нь үйлийн эзэнгүй дангаар хэрэглэгдэх бөгөөд үйлийн ба нэрийн шинжийг агуулсан байдаг.

Infinitive /эс тухайлах төлөв/

Active voice Passive voice

Indefinite To ask To be asked

Continuous To be asking =

Perfect To have asked To have been asked

Perfect-Continuous To have been asking =

Эс тухайлах төлөв нь өөр үйл үг, баймж үйл үгтэй нийлж баймж үйл үгийн ямар нэгэн цагийг илэрхийлнэ.

Жишээ нь:

He began to learn English at the age of 7.

Тэр 7 настайдаа англи хэл судлаж эхэлжээ.

• Тусгай асуух үгийн хамт

To infinitive хэрэглээ

askknowunderstand

deciderememberwonder

explainshow

forgettell

Зэрэг үйл үг хэрэглэгдвэл:Could you tell me how to get to airport?- Онгоцны буудалруу яаж хүрдгийг хэлж өгөхгүй юу?I asked how to get to the airport.- Онгоцны буудалд яаж хүрдэгийг би асуув.

• Үйлийн эхлэл, төгсгөл, явцыг илэрхийлсэн үгийн араас to infinitive хэрэглэнэ.

Үүнд:

begin, finish, continue, start

Жишээ нь:He began to study Russian when he was 7.-Тэр 7 настай байхаасаа орос хэл судлаж эхэлжээ.She continued to write her letter after dinner. – Тэрээр оройн хоолны дараа захиагаа үргэлжлүүлж бичив.Have you finished to write your letter?- Захиагаа бичээд дуусчихав уу?

• Зарим үгийн араас “to infinitive” хэрэглэдэг

afford agreeappeararrangefail

choosedaredecidelearnmanage

hopeIntendbe afraidpromiseoffer

planpretendattemptseemtend

threatentryforget

Жишээ нь:We arranged to meet at the petrol station.-Бид шатахуун түгээх станц дээр уулзахаар тохиролцов.She tends to tell lies.- Тэр эмэгтэй жаахан худал хэлэх гээд байдаг юм.He refused to be interviewed.- Тэр ярилцлага өгөхөөсөө татгалзав.

• Үйл үг + тусагдахуун+to+эс тухайлах төлөв гэсэн бүтцэд доорх үгс хэрэглэгдэнэ.

AdviseAllowAskCommandEnableEncourage

Expect

ForbidForceGetHelpInvite

MeanOrder

PermitPersuadeRecommendRemind

TeachTellWant

WarnWould likeWould prefer

Жишээ нь:The doctor advised her to take much liquid.-Эмч түүнд шингэн юм сайн ууж байхыг зөвлөв.The darkness enabled him to escape.-Түнэр харанхуй түүнд зугтах боломж олгов.

• Like, want, love, can’t bear, hate, need зэрэг үг хэллэг нь “to infinitive” тэй хэрэглэгдэнэ.

Жишээ нь:I like to ride a horse.-Би морь унах дуртай.Bold wants to ride a race horse.- Болд уралдааны морь унахыг хүсдэг.I love to see a movie.- Би кино үзэх дуртай.

• Ардаа “for” угтвартай хэрэглэгддэг үйл үгийн ард to infinitive хэрэглэнэ.

Жишээ нь:

We are waiting for him to play football.- Бид түүнийг хөл бөмбөг тоглохоор хүлээж байна.

The police are looking for the guilty person to arrest.- Цагдаагийнхан гэмт этгээдийг баривчлахаар хайж байна.

• Үйл үг нь “-ing” төгсгөл авч нэр үгийн үүрэг гүйцэтгэхийг үйлт нэр гэнэ.

• Англи хэлний үйлт нэр нь нэрийн болон үйлийн шинжийг агуулсан байдаг тул өгүүлбэрт аль ч гишүүний үүргийг гүйцэтгэж чадна.

Gerund /Үйлт нэр/

• Жишээ нь:

Smoking is unhealthy- Тамхи татах нь эрүүл мэндэд хортой (өгүүлэгдэхүүн)

He prefers living in a ger- Тэр гэрт амьдрахыг илүүд үздэг. (тусагдахуун)

My hobby is collecting stamps-Миний сонирхдог зүйл бол марк цуглуулах. (өгүүлэхүүн)

This teacher has used several methods of teaching english-Энэ багш англи хэл заах хэд хэдэн арга хэрэглэж иржээ. (тодотгол)

He came to Mongolia for studying ethnography-Тэрээр монголд угсаатны зүйг судлахаар иржээ. (байц)

• Мөн нэр үг, төлөөний үг, үйл хавсралтай оршдгоороо үйл үгтэй төстэй.

• Жишээ нь:

I like reading books- Би ном унших дуртай.

I like reading it- Би үүнийг унших дуртай

I like reading aloud- Би чанга унших дуртай.

Идэвхтэй хэвActive

Идэвхгүй хэвPassive

Эс тухайлахIndefinite

reading Being read

ТөгссөнPerfect

Have reading Have been reading

• Indefinite gerund:

Active:

John likes fishing.- Жонн загасчлах дуртай.

Passive:

I don’t like being told what to do when I’m cooking .- Би хоол хийж байхдаа юу хийхээ заалгах дургүй.

• Perfect gerund:

Active:

I congratulate you on having graduated from the institute. – Дээд сургуулиа төгссөнд чинь баяр хүргэе.

Passive:

I congratulate you on having been awarded the gold medal. – Алтан медалиар шагнуулсанд тань баяр хүгэе.

• Тодорхой бүлэг үг болон хэлц үгийн араас хэрэглэгдэнэ.

Үйлт нэрийн хэрэглээ

a) admit Consider

excuse forget

like practise suggest try

avoid delay enjoy Hate

mind remember go begin

deny finish Imagine

miss stop regret need Continue

dislike Fancy involve mention start risk

Жишээ нь: Have you finished reading this novel? – Чи энэ романыг уншад дуусчихсан уу? I hate playing cards. – Би хөзөр тоглох тун дургүй.

b) Apologize for

depend on

hear of

look forward to

think about (of)

put off

approve of

congratulate sb on

stop sb from

warn sb against

carry on

give up

insist on

object to

thank for

dream of

disapprove of

forgive sb of

thank sb of

congratulate on

go on

talk about

keep on

succed in

accuse sb of

suspect sb of

prevent sb of

Жишээ нь: You should give up smoking.- Чи тамхи татахаа болимоор юм даа.They accused me of stealing the car. – Тэд намайг машин хулгайлсан гэж буруутгав.

• Хавсрал нэрийн дараа.

a) Угтвар үггүй

busy, worth, angry

Жишээ нь: Ann is busy doing her homework. – Анна гэрийн даалгавараа хийгээд завгүй байна.

She is angry shouting at her children.- Тэр эмэгтэй хүүхдүүдээ загнаад ууртай байна.

• b) Угтвар үгтэйafraid ofsorry for hopeless at

keep onbored withbrilliant at

capable oftired ofgood at

interested inresponsible for

Жишээ нь: Tom is good at skiing. - Том цанаар гулгахдаа сайн.I am fond of riding a horse.- Би морь унах дуртай.I got tired of asking you.- Би чамаас гуйж залхлаа.Most people are afraid of being bitten by dog.- Ихэнх хүмүүс нохойд хазуулахаас айдаг.I’m interested in living here.- Би энд амьдрах сонирхолтой байна.

• Нэр үгийн араас угтвар үгтэй

excuse forplan for programme for

advantage ofidea ofopportunity o

hope ofdisadvantage ofway of

chance ofreason for

Жишээ нь:We didn’t khow the reason for his being angry.- Түүний дуртай байсан шалтгааныг бид мэдсэнгүй.She had opportunity of going to the United Kingdom last year.- Өнгөрсөн жил түүнд нэгдсэн вант улсад очих завшаан олдсон.

• Угтвар үгийн араас хэрэглэгдэх

after, before, besides, instead of, on, without, by

Жишээ нь: After returning to Ulaanbaatar he told me about that cave.- Улаанбаатарт эргэж ирснийхээ дараа тэд надад тэрхүү агуйн тухай ярьж өгөв.Ring me up before leaving.- Явахаасаа өмнө надруу утасдаарай.He left without saying good-bye.- Тэр баяртай ч гэлгүй яваад өгөв.