immunoloji tolerantliq ve onun mexanizmleri
TRANSCRIPT
Spesifik immun cavabsızlıqdır
İmmun sistem müəyyən antigenə qarşı spesifik limfositlərin proliferasiyasını aktivləşdirmir və immun cavab yaratmır
Müəyyən antigen tərəfindən induksiya olunmuş spesifik qeyri-reaktivliyə deyilir
Self tolerantlıq – orqanizmə aid antigenlərə qarşı təbii immunoloji tolerantlıq
Orqanizmin öz hüceyrələri ilə uyğunluq içində yaşamasına təsir göstərir
Təbii limfositar tolerantlıq orqanizmin öz antigeninə qarşı lazımdır
Mərkəzi tolerantlıq- Timusun daxilində autoreaktiv T-hüceyrələrin taninması və killinqi
Periferik tolerantlıq- Timusun xaricində klonal anergiya, yəni müəyyən T-hüceyrələrin və B-hüceyrələrin funksional inaktivləşməsi
Limfositlər sümük iliyində T-limfositlərə ayrıldıqdan sonra proliferasiya və differensasiya üçün timusa gəlirlər
Burada T-limfosit klonlarından yetkin T-limfositlər yaranır
Həmçinin antigeni tanıyan TCR reseptorları, antigenin tanınmasında köməkçi CD-4 və CD-8 molekullarinin da inkişafı tamamlanır
T-limfositlərə antigeni tanıya bilmə dərsləri verilir, APC self antigenləri təqdim edir
Bu antigenlərə yuksə self reaktivlik göstərən T-limfosit klonları məhv edilir. Bu prosesə klonal silinmə deyilir ki, bu da apoptoz vasitəsi ilə baş verir
Timusda olmayan self antigenlərə qarşı yaradılan tolerantlıqdır.
Bununla yanaşı mərkəzi tolerantlıqdan qaçan self reaktiv T-limfositlərə qarşı ehtiyat tolerantlıqdır
B-hüceyrələrin yetinləşməsi sümük iliyində olduğu üçün tolerantlıq da burada baş verir.
B-limfostitlərin tolerantlığı antigen dozası iləəlaqəlidir.
Self antigenlər yüksək dozalı olduqda onlara cavab verən B-hüceyrə klonları öldürülür.
Self antigenlərin aşağı dozasında isə B-limfositlərin anergiyası baş verir
Periferiyada T-hüceyrənin köməyi olmadan antigenləqarşılaşan B-hüceyrə anergiyaya uğrayır
Tolerant T-limfositlər B-limfositləri tolerant edirlər
Klonal silinmə(klonaldelesiya)
Hüceyrə anergiyasi
Supressiya
Tolerantlıq
Periferik Hüceyrə
anergiyası
Supressiya
MərkəziKlonal silinmə
Timusda T-limfositlərin inkişafı zamanı
Self MHC molekullarıni tanımayan T-hüceyrələri
Self antigenlərə həssas T- hüceyrələri apoptpza məruz qalirlar
Bəzi limfositlər apoptozdan qaça bilər
T-hüceyrələrin inkşafı zamanı bəzi self antigenlər timusa çatdırılmaya bilər
Bəzi self antigenlərtimusun funksiyasını itirməsindən sonra ortaya çıxa bilər
Self antigenlər APC-ə verilmədən əvvəl birbaşa TCR-əbağlana bilər
APC-lər əlavə siqnal molekulu daşımadığı üçün T-hüceyrə self antigene bağlansa da immun cavab yaranmır
T-supressor hüceyrələr self reaktiv T-hüceyrələrinətəsir edərək self antigenlərəcavab verməsinin qarşısını alır