İMMUN İMMUN YETMEZLİKLER VE YETMEZLİKLER VE

FIRSATÇI FIRSATÇI İNFEKSİYONLARİNFEKSİYONLAR

Danışman:Prof.Dr.Bülent BAYSAL

Arş.Gör.Dr.M.Emin DEMİRCİLİ

Canlı organizmanın kendisine yabancı olan Canlı organizmanın kendisine yabancı olan mikroorganizma ve antijenleri tanıma, onları mikroorganizma ve antijenleri tanıma, onları durdurma ve öldürme kapasitesine immun sistem durdurma ve öldürme kapasitesine immun sistem adı verilir.adı verilir.

Hümoral (antikor bağımlı, B hücre), hücresel Hümoral (antikor bağımlı, B hücre), hücresel (T hücre), fagositer ve kompleman sistemlerinden (T hücre), fagositer ve kompleman sistemlerinden

meydana gelen immun sistemin herhangi birinde meydana gelen immun sistemin herhangi birinde meydana gelen yetersizlik sonucu immun meydana gelen yetersizlik sonucu immun yetmezlik oluşmaktadır.yetmezlik oluşmaktadır.

İmmun yetmezlikler sekonder ve primer olarak İmmun yetmezlikler sekonder ve primer olarak ikiye ayrılırikiye ayrılır

Primer immün yetmezlik Primer immün yetmezlik hastalıklarıhastalıkları

Primer immün yetmezlik hastalıkları, primer ya da Primer immün yetmezlik hastalıkları, primer ya da doğumsal immün yetmezlik bozuklukları sonucunda doğumsal immün yetmezlik bozuklukları sonucunda gelişen kronik ve/ya da yineleyen bakteriyel, fungal, gelişen kronik ve/ya da yineleyen bakteriyel, fungal, protozoal ve viral infeksiyonlarla seyreden hastalıklar protozoal ve viral infeksiyonlarla seyreden hastalıklar grubudurgrubudur

Gelişmiş ülkelerde toplumda olası görülme oranı 1/10.000 Gelişmiş ülkelerde toplumda olası görülme oranı 1/10.000 ile 1/100.000 arasında değişmektedirile 1/100.000 arasında değişmektedir

Akraba evliliğinin sık görüldüğü ülkemizde tam insidansı Akraba evliliğinin sık görüldüğü ülkemizde tam insidansı bilinmemekle birlikte, özellikle otozomal resesif geçiş bilinmemekle birlikte, özellikle otozomal resesif geçiş gösterenlerin daha sık görülmesi beklenmektedirgösterenlerin daha sık görülmesi beklenmektedir

Günümüzde 100 kadar primer immün yetmezlik hastalığı Günümüzde 100 kadar primer immün yetmezlik hastalığı tanımlanmış olup, bunlardan yaklaşık 75'inde altta yatan tanımlanmış olup, bunlardan yaklaşık 75'inde altta yatan moleküler bozukluk belirlenebilmiştir(Tablo 1)moleküler bozukluk belirlenebilmiştir(Tablo 1)

Primer immün yetmezliklerinPrimer immün yetmezliklerin %50-60'ını humoral immün sistem bozuklukları%50-60'ını humoral immün sistem bozuklukları %10- 15'ini T hücre defektleri%10- 15'ini T hücre defektleri %15-29'unu kombine immün yetmezlikler%15-29'unu kombine immün yetmezlikler %10-15'i fagositer sistem defektleri %10-15'i fagositer sistem defektleri %1-3'ü kompleman sistem bozuklukları%1-3'ü kompleman sistem bozuklukları oluşturmaktadır oluşturmaktadır

Antikor Yapım Defekti ile Giden İmmün YetmezliklerAntikor Yapım Defekti ile Giden İmmün Yetmezlikler

Antikor yapım defekti en sık görülen immün yetmezlik grubudur.Antikor yapım defekti en sık görülen immün yetmezlik grubudur.

Bu hastalık grubu tüm immünglobulinlerin düşük olduğu Bu hastalık grubu tüm immünglobulinlerin düşük olduğu agammaglobulinemi gibi ağır hastalık tablolarını içerebildiği gibi agammaglobulinemi gibi ağır hastalık tablolarını içerebildiği gibi daha hafif klinik seyirli normal immunglobulin seviyelerine sahip daha hafif klinik seyirli normal immunglobulin seviyelerine sahip ancak spesifik antikor eksikliği olan hastaları da içerebilmektedirancak spesifik antikor eksikliği olan hastaları da içerebilmektedir

H. influenzae,H. influenzae, S. pneumoniaeS. pneumoniae StaphylococciStaphylococci..

Tekrarlayan pnömoni, otitis media, sinüzit, sepsis en sıkTekrarlayan pnömoni, otitis media, sinüzit, sepsis en sık görülen klinik bulgulardandır.görülen klinik bulgulardandır.

X-Linked Agammaglobulinemia-XLA (Bruton Hastalığı)X-Linked Agammaglobulinemia-XLA (Bruton Hastalığı)

Serum immunglobulinleri son derece düşük, antikor Serum immunglobulinleri son derece düşük, antikor yapımı bozuktur. B hücreleri son derece düşük olan veya yapımı bozuktur. B hücreleri son derece düşük olan veya saptanamayan bu hastalarda infeksiyonlar, anneden geçen saptanamayan bu hastalarda infeksiyonlar, anneden geçen Ig G yapısındaki antikorların tükendiği dönemde (6-9 Ig G yapısındaki antikorların tükendiği dönemde (6-9 aylıkken) başlamaktadır.aylıkken) başlamaktadır.

Tekrarlayan sinopulmoner infeksiyonlar bronşiektazi en sık görülen Tekrarlayan sinopulmoner infeksiyonlar bronşiektazi en sık görülen klinik komplikasyon kronik konjoktivitklinik komplikasyon kronik konjoktivit

GiardiaGiardia MalabsorbsiyonMalabsorbsiyon Persistan enteroviral infeksiyonlarabağlı kronik meningoensefalitPersistan enteroviral infeksiyonlarabağlı kronik meningoensefalit

Ig A EksikliğiIg A Eksikliği

Alerji, otoimmün hastalıklar, tekrarlayan solunum sistemi ve Alerji, otoimmün hastalıklar, tekrarlayan solunum sistemi ve gastrointestinal infeksiyonlarıgastrointestinal infeksiyonları

Yaygın Değişken İmmün YetmezlikYaygın Değişken İmmün Yetmezlik

Serum imunoglobulinleri oldukça düşük olan bu hastaların B Serum imunoglobulinleri oldukça düşük olan bu hastaların B hücre sayıları genellikle normaldir. T hücre sayıları ise normal hücre sayıları genellikle normaldir. T hücre sayıları ise normal olup fonksiyon bozuklukları hastaların %60’ında mevcutturolup fonksiyon bozuklukları hastaların %60’ında mevcuttur

Tekrarlayan pnömoniler sonrasında bronşiektaziTekrarlayan pnömoniler sonrasında bronşiektazi Gastrointestinal tutulum Gastrointestinal tutulum Fatal enteroviral ensefalomiyelitFatal enteroviral ensefalomiyelit

Hücresel ve Kombine İmmün YetmezliklerHücresel ve Kombine İmmün Yetmezlikler

Viral (herpes simpleks, varicella zoster ve CMV)Viral (herpes simpleks, varicella zoster ve CMV)

Parainfluenza 3 virus, RSV, varicella, CMV ve pneumocystis Parainfluenza 3 virus, RSV, varicella, CMV ve pneumocystis carinii ile ağır pnömoni atakları geçirirler. carinii ile ağır pnömoni atakları geçirirler.

DiGeorge Sendromu:DiGeorge Sendromu:

Timus hipoplazisi veya aplazisi değişken ciddiyette T hücre azlığına ve Timus hipoplazisi veya aplazisi değişken ciddiyette T hücre azlığına ve dolayısıyla hücresel immün yetmezliğe yol açmaktadırdolayısıyla hücresel immün yetmezliğe yol açmaktadır

Virüsler ve Pneumocystis cariniVirüsler ve Pneumocystis carini

Ağır Kombine İmmün YetmezlikAğır Kombine İmmün Yetmezlik

T ve B hücrelerini bazende NK hücrelerini etkileyebilen T ve B hücrelerini bazende NK hücrelerini etkileyebilen bir bozuklukturbir bozukluktur

Akciğer infeksiyonları genellikle komplike olup, etkenler Akciğer infeksiyonları genellikle komplike olup, etkenler parainfluenza 3 virus, RSV, adenovirüs, varicella, CMV, parainfluenza 3 virus, RSV, adenovirüs, varicella, CMV, pneumocystis carini ve bakterilerdir.pneumocystis carini ve bakterilerdir.

Wiskott- Aldrich SendromuWiskott- Aldrich Sendromu

T hücre fonksiyonları azalmıştır. Hastaların serum T hücre fonksiyonları azalmıştır. Hastaların serum Ig E ve Ig A düzeyleri yüksekken, Ig M düzeyleri Ig E ve Ig A düzeyleri yüksekken, Ig M düzeyleri düşük, Ig G ise normal veya azalmıştırdüşük, Ig G ise normal veya azalmıştır

Pneumocystis carini, pnömokok pnömonisi ve Pneumocystis carini, pnömokok pnömonisi ve herpes virus etkenli pnömoniherpes virus etkenli pnömoni

Ataksi-Telanjiektazi (AT)Ataksi-Telanjiektazi (AT) Hipoplazik TimusHipoplazik Timus Selektif Ig A eksikliğiSelektif Ig A eksikliği hipogamaglobulinemi hipogamaglobulinemi T hücredefekti T hücredefekti

Kronik Mukokütanöz KandidozKronik Mukokütanöz Kandidoz

Hiperimmunglobulin E SendromuHiperimmunglobulin E Sendromu Hiperimmunglobulin E sendromu (HES) kronik dermatit, Hiperimmunglobulin E sendromu (HES) kronik dermatit,

serum immunglobulin E düzeyinde yükseklik ve serum immunglobulin E düzeyinde yükseklik ve tekrarlayan ağır infeksiyonlarla karakterize bir hastalıktır.tekrarlayan ağır infeksiyonlarla karakterize bir hastalıktır.

Ekzamatöz dermatitEkzamatöz dermatit Ekrarlayan sinopulmoner infeksiyonlarEkrarlayan sinopulmoner infeksiyonlar S. aureusS. aureus

Fagositik Hücre ve Adezyon Molekül BozukluklarıFagositik Hücre ve Adezyon Molekül Bozuklukları

Kronik Granülomatöz HastalıkKronik Granülomatöz Hastalık

NADPH oksidaz enzim aktivitesindeki bozuklukNADPH oksidaz enzim aktivitesindeki bozukluk S. auerusS. auerus SerratiaSerratia AspergillusAspergillus Bakteriyemi Bakteriyemi S.marcescens, B. cepacia’S.marcescens, B. cepacia’dır.dır.

Lökosit adezyon defekti (LAD)Lökosit adezyon defekti (LAD)

Nötrofillerin infeksiyon bölgesine ulaşımında bir defektNötrofillerin infeksiyon bölgesine ulaşımında bir defekt S.auerusS.auerus veya gram (-) veya gram (-)

Kompleman eksikliğiKompleman eksikliği C1-C4 ;otoimmün hastalıklar ve piyojenik infeksiyonlar C1-C4 ;otoimmün hastalıklar ve piyojenik infeksiyonlar C5-C9; NeisseriaC5-C9; Neisseria

Sekonder İmmün YetmezliklerSekonder İmmün Yetmezlikler

Primler immün yetmezliklerden daha sık olarak karşımıza Primler immün yetmezliklerden daha sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Başlangıçta normal olan immün sistem çıkmaktadır. Başlangıçta normal olan immün sistem infeksiyonlar, ilaçlar, malnütrisyon, cerrahi gibi eksojen infeksiyonlar, ilaçlar, malnütrisyon, cerrahi gibi eksojen faktörlerin etkisi altında yetersiz hale gelmektedir. Sekonder faktörlerin etkisi altında yetersiz hale gelmektedir. Sekonder immün yetmezlikler herediter, metabolik veya infeksiyöz bir immün yetmezlikler herediter, metabolik veya infeksiyöz bir hastalık neticesinde de gelişebilmektedir. Sekonder immün hastalık neticesinde de gelişebilmektedir. Sekonder immün yetmezliğe neden olarak gösterilen başlıca faktörler Tablo 1’ yetmezliğe neden olarak gösterilen başlıca faktörler Tablo 1’ dedirdedir

Tablo1: Sekonder immün yetmezliğe yol açan Tablo1: Sekonder immün yetmezliğe yol açan bozukluklarbozukluklarTutulan Sistem Hastalık ÖrnekleriTutulan Sistem Hastalık Örnekleri

Infeksiyöz Cytomegalovirus, Epstein-Barr virus, HIV Infeksiyöz Cytomegalovirus, Epstein-Barr virus, HIV infeksiyonu, kızamık, varicella infeksiyonu, kızamık, varicella

Gastrointestinal sistem Hepatik yetmezlik, hepatit, intestinal Gastrointestinal sistem Hepatik yetmezlik, hepatit, intestinal lenfanjiektazi, protein-kaybettiren lenfanjiektazi, protein-kaybettiren

enteropati enteropati

Hematolojik Aplastik anemi, kanser, graft-vs-host Hematolojik Aplastik anemi, kanser, graft-vs-host hastalığı, orak hücreli anemi hastalığı, orak hücreli anemi

Iatrojenik Antikonvulsanlar (IgA eksikliğine yol Iatrojenik Antikonvulsanlar (IgA eksikliğine yol açar), genel anestezi, açar), genel anestezi,

immunosupresanlar immunosupresanlar (anti-timosit globulin, (anti-timosit globulin, kemoterapötikler, kemoterapötikler, kortikosteroidler), kortikosteroidler), radyasyon tedavisi, radyasyon tedavisi, splenektomi splenektomi

Endokrin Diabetes mellitusEndokrin Diabetes mellitus

Nutrisyonal Alkolizm, malnutrisyonNutrisyonal Alkolizm, malnutrisyon

Fizyolojik Fizyolojik immün yetmezlik Fizyolojik Fizyolojik immün yetmezlik Bebeklik, gebelik, yaşlılıkBebeklik, gebelik, yaşlılık

Renal Nefrotik sendrom, renal Renal Nefrotik sendrom, renal yetmezlik, üremiyetmezlik, üremi

Romatolojik Romatoid artrit, SLERomatolojik Romatoid artrit, SLE

Diğer Yanıklar, kromozomal Diğer Yanıklar, kromozomal anormallikler (Down anormallikler (Down

sendromu), konjenital aspleni, kritik ve kronik sendromu), konjenital aspleni, kritik ve kronik hastalıklar, histiyositoz, sarkosidozhastalıklar, histiyositoz, sarkosidoz

Sekonder İmmün Yetmezlik NedenleriSekonder İmmün Yetmezlik Nedenleri

I- AIDSI- AIDS Günümüzde sonradan kazanGünümüzde sonradan kazanıılan immun yetersizliklerin en lan immun yetersizliklerin en

önemlisi, ilk defa 1981 yönemlisi, ilk defa 1981 yııllıında rapor edilen AIDS (Acquired nda rapor edilen AIDS (Acquired immunodeficiency syndrome)dir. Etkeni HIV adı verilen bir immunodeficiency syndrome)dir. Etkeni HIV adı verilen bir virustur. Vvirustur. Viirusla bulaşma; seksüel ilişki, parenteral yol (virusla rusla bulaşma; seksüel ilişki, parenteral yol (virusla bulaşmbulaşmıış iğne, enjektör ve şahsi eşyaların kullanılması ile) ve ş iğne, enjektör ve şahsi eşyaların kullanılması ile) ve infekte anneden çocuğa plasenta yoluyla veya doğum sırasında infekte anneden çocuğa plasenta yoluyla veya doğum sırasında olabilmektedir. Virus sağlam deri ve mukozalardan geçemez. olabilmektedir. Virus sağlam deri ve mukozalardan geçemez. AIDS'lı hastaların bütün vücut sıvı ve salgılarında virus AIDS'lı hastaların bütün vücut sıvı ve salgılarında virus bulunmaktadırbulunmaktadır

HIV infeksiyonunu esas olarak üç dönemde incelemek HIV infeksiyonunu esas olarak üç dönemde incelemek mümkündür.mümkündür.

Akut fazAkut faz Asemptomatik faz Asemptomatik faz AIDS’in geliştiği semptomatik faz olarak adlandırılırAIDS’in geliştiği semptomatik faz olarak adlandırılır

Asemptomatik faz Asemptomatik faz

-yorgunluk-yorgunluk

-hafif kilo kaybı-hafif kilo kaybı

-jeneralize LAP-jeneralize LAP

-kandidiazis-kandidiazis

-oral lökoplaki-oral lökoplaki

-zona zoster-zona zoster

AIDSAIDS oral lezyonlar(pamukçuk,lökoplaki,aftöz ülserler)oral lezyonlar(pamukçuk,lökoplaki,aftöz ülserler) zonazona trombositopenitrombositopeni molluscum contagiosummolluscum contagiosum bazal cell ca bazal cell ca latent tüberkülozun reaktivasyonu gözlenirlatent tüberkülozun reaktivasyonu gözlenir

Pneumocystis cariniiPneumocystis carinii pnömonisi en sık fırsatçı pnömonisi en sık fırsatçı infeksiyondur. infeksiyondur.

Candida özofajitiCandida özofajiti Yaygın CMV infeksiyonu, Yaygın CMV infeksiyonu, Herpes simpleks Herpes simpleks Varisella-zoster infeksiyonlarıVarisella-zoster infeksiyonları MSS’de Toxoplasma gondii infeksiyonuMSS’de Toxoplasma gondii infeksiyonu Cryptosporidium, Isospora enteritiCryptosporidium, Isospora enteriti M.tuberculosis, M.aviumM.tuberculosis, M.avium kompleks infeksiyonu kompleks infeksiyonu

HIV infeksiyonu tuberkuloza yakalanma riskini 5-HIV infeksiyonu tuberkuloza yakalanma riskini 5-10 kat artırmaktadır. Tüberküloz infeksiyonu da, 10 kat artırmaktadır. Tüberküloz infeksiyonu da, HIV replikasyonunu hızlandırmakta ve hastalığın HIV replikasyonunu hızlandırmakta ve hastalığın ilerlemesine neden olmaktadırilerlemesine neden olmaktadır

II-Herediter hastalıklarII-Herediter hastalıklar Kromozom bozuklukları Kromozom bozuklukları Down sendromuDown sendromu yüksek oranda hepatit B taşıyıcılığı ve yüksek oranda hepatit B taşıyıcılığı ve

solunum ve gastrointestinal sistem infeksiyonlarına bağlı solunum ve gastrointestinal sistem infeksiyonlarına bağlı artmış morbidite söz konusudur. Humoral immuniteyle artmış morbidite söz konusudur. Humoral immuniteyle ilgili yapılmış çok sayıda çalışmada, dolaşımdaki B ilgili yapılmış çok sayıda çalışmada, dolaşımdaki B hücre sayısı normal olduğu ancak influenza, pnömokok hücre sayısı normal olduğu ancak influenza, pnömokok ve intradermal hepatit B aşılarına yanıt düşük olduğu ve intradermal hepatit B aşılarına yanıt düşük olduğu bildirilmiştir. Tetanoz aşısına yanıt normalken Ig G alt bildirilmiştir. Tetanoz aşısına yanıt normalken Ig G alt grup eksikliği saptanan humoral immün yanıt grup eksikliği saptanan humoral immün yanıt anomalilerindendir Timus bezinde T hücre maturasyonu anomalilerindendir Timus bezinde T hücre maturasyonu bozulmuştur. Hücresel bağışıklık belirgin olarak bozulmuştur. Hücresel bağışıklık belirgin olarak etkilenmiş, dolaşımdaki CD3 sayıları normal olsa da etkilenmiş, dolaşımdaki CD3 sayıları normal olsa da CD4/CD8 oranı azalmıştır. CD4/CD8 oranı azalmıştır.

Dolaşımdaki NK hücrelerinin sayısı artmış olsa da NK hücre Dolaşımdaki NK hücrelerinin sayısı artmış olsa da NK hücre aktivitesi ve antikor bağımlı hücresel sitotoksisite aktivitesi ve antikor bağımlı hücresel sitotoksisite bozulmuştur. Özellikle T hücresi defekti ile ilişkili olan bozulmuştur. Özellikle T hücresi defekti ile ilişkili olan immun yetmezlikler timus bezindeki anatomik bozukluklar ile immun yetmezlikler timus bezindeki anatomik bozukluklar ile ilişkili bulunmuştur.Monosit ve nötrofillerin kemotaksisi ilişkili bulunmuştur.Monosit ve nötrofillerin kemotaksisi bozulmuştur. Çinko desteği önerilmektedir. IVIG verilmesinin bozulmuştur. Çinko desteği önerilmektedir. IVIG verilmesinin faydası kanıtlanmamıştır faydası kanıtlanmamıştır

Kromozom instabilite sendromlarıKromozom instabilite sendromları Kseroderma PigmentozumKseroderma Pigmentozum: UV hasarının : UV hasarının

normal hücrelerde immün yanıtı baskıladığı normal hücrelerde immün yanıtı baskıladığı bilinmektedir. XP’li hastalarda ise onarılamayan bilinmektedir. XP’li hastalarda ise onarılamayan bir DNA hasarının bulunmasından dolayı bu bir DNA hasarının bulunmasından dolayı bu immün supresyonun derecesinin daha yüksek immün supresyonun derecesinin daha yüksek olması beklenir. Bu vakalarda immün yetmezlik olması beklenir. Bu vakalarda immün yetmezlik değişken bir özellik göstermekte olup kesin değişken bir özellik göstermekte olup kesin olarak bir B yada T hücre yetersizliği olarak bir B yada T hücre yetersizliği belirlenememiştir. Doğal öldürücü hücre belirlenememiştir. Doğal öldürücü hücre fonksiyonlarında ve interferon gamma üretiminde fonksiyonlarında ve interferon gamma üretiminde bozukluk mevcuttur bozukluk mevcuttur

Enzim eksiklikleriEnzim eksiklikleri Glikojen depo hastalığı tip 1bGlikojen depo hastalığı tip 1b:: Nötrofil, kemotaksisi ve Nötrofil, kemotaksisi ve

bakteri öldürme kapasitesi azalmıştır bakteri öldürme kapasitesi azalmıştır

-Mannosidoz: -Mannosidoz: Lökosit kemotaksisi ve bakteriyel Lökosit kemotaksisi ve bakteriyel

fagositozu azalmıştırfagositozu azalmıştır

Galaktozemi Galaktozemi :Bakterisidal aktivite düşer. Tedavisiz :Bakterisidal aktivite düşer. Tedavisiz

yenidoğanlarda yenidoğanlarda E.coliE.coli sepsisine bağlı ölüm riski artmıştır sepsisine bağlı ölüm riski artmıştır. .

HemoglobinopatilerHemoglobinopatiler Orak hücreli anemiOrak hücreli anemi: Kronik hemoliz nedeniyle, : Kronik hemoliz nedeniyle,

retiküloendotelyal sistem (RES) hipoksisi ve RES retiküloendotelyal sistem (RES) hipoksisi ve RES fonksiyonlarının inaktivasyonu infeksiyona eğilimi arttırır. fonksiyonlarının inaktivasyonu infeksiyona eğilimi arttırır. Dalaktaki enfarkt ve fibrozis ağır bakteriyal infeksiyon ile Dalaktaki enfarkt ve fibrozis ağır bakteriyal infeksiyon ile ilişkilidir. En sık infeksiyon etkeni olarak ilişkilidir. En sık infeksiyon etkeni olarak S.pneumoniae S.pneumoniae karşımıza çıkarkarşımıza çıkar. . İkinciİkinci dekadda gram negatif enterik dekadda gram negatif enterik mikroorganizma sıklığı artar. Salmonella infeksiyonları sıklıkla mikroorganizma sıklığı artar. Salmonella infeksiyonları sıklıkla osteomyelitle sonuçlanır osteomyelitle sonuçlanır

Miyotonik distrofiMiyotonik distrofi: Kısalmış IgG yarı ömrüne bağlı : Kısalmış IgG yarı ömrüne bağlı immunglobulin düzeyleri azalmıştır immunglobulin düzeyleri azalmıştır

Konjenital aspleniKonjenital aspleni: İnfeksiyonlara artmış duyarlılık dalağın : İnfeksiyonlara artmış duyarlılık dalağın fagositik fonksiyonlarının yokluğu ile ilişkilidir. Mitojenlere fagositik fonksiyonlarının yokluğu ile ilişkilidir. Mitojenlere karşı bozulmuş proliferatif yanıt ve azalmış CD4/CD8 oranı karşı bozulmuş proliferatif yanıt ve azalmış CD4/CD8 oranı mevcuttur. mevcuttur.

Spesifik organ disfonksiyonlarıSpesifik organ disfonksiyonları

Diabetes Mellitus:Diabetes Mellitus: Diabetli çocuklarda bozulmuş PNL Diabetli çocuklarda bozulmuş PNL kemotaksisi ve azalmış serum kemotaktik faktörleri kemotaksisi ve azalmış serum kemotaktik faktörleri bulunmuştur. Ketoasidozu ve hafif diabeti olan hastalarda bulunmuştur. Ketoasidozu ve hafif diabeti olan hastalarda anormal fagositoz ve bakterisidal aktivite bildirilmiştir. anormal fagositoz ve bakterisidal aktivite bildirilmiştir. Ketoasidozu olmayan bazı diabetlerde ise bozulmuş hücre içi Ketoasidozu olmayan bazı diabetlerde ise bozulmuş hücre içi öldürme ve fagositoz defekti bulunmuştur öldürme ve fagositoz defekti bulunmuştur

Protein kaybettiren enteropatiProtein kaybettiren enteropati: Barsaklardan kaybedilen protein : Barsaklardan kaybedilen protein ve lenfositlerdir. Laboratuar bulguları arasında lenfopeni, PPD ve lenfositlerdir. Laboratuar bulguları arasında lenfopeni, PPD gibi cilt testlerine azalmış yanıt, hipogamaglobulinemi gibi cilt testlerine azalmış yanıt, hipogamaglobulinemi

Nefrotik sendrom (NS)Nefrotik sendrom (NS) :Pnömokoklara karşı olan polisakkarit :Pnömokoklara karşı olan polisakkarit yapıdaki antikor yanıtında bozulma vardır. Kompleman yapıdaki antikor yanıtında bozulma vardır. Kompleman düzeyleri artmıştır. Nötrofil fonksiyonu bozulmuştur düzeyleri artmıştır. Nötrofil fonksiyonu bozulmuştur

Üremi:Üremi: Üremi, mukokütanöz bariyerlerin bütünlüğünü Üremi, mukokütanöz bariyerlerin bütünlüğünü bozmaktadır. Akciğer, cilt, GİS ve GÜS infeksiyonlarına bozmaktadır. Akciğer, cilt, GİS ve GÜS infeksiyonlarına duyarlılık artmıştır. duyarlılık artmıştır. S. aureusS. aureus, mikobakteri ve hepatit B , mikobakteri ve hepatit B infeksiyonları yaygındır. Üremide esas problem bozulmuş infeksiyonları yaygındır. Üremide esas problem bozulmuş hücresel immunitedirhücresel immunitedir

IV- Beslenme eksiklikleriIV- Beslenme eksiklikleri

Protein Kalori MalnütrisyonuProtein Kalori Malnütrisyonu : Yeterli : Yeterli beslenememe sonucu gelişen immün yetmezlik beslenememe sonucu gelişen immün yetmezlik dünyada çocukluk çağında dünyada çocukluk çağında en sık görülen en sık görülen sekonder immün yetmezlik sebebidirsekonder immün yetmezlik sebebidir. .

En belirgin immunolojik anormallik hücresel En belirgin immunolojik anormallik hücresel immunitede görülür. T hücrelerinde azalma ve immunitede görülür. T hücrelerinde azalma ve foksiyonel yetersizlik, mitojen ve antijenlere zayıf foksiyonel yetersizlik, mitojen ve antijenlere zayıf proliferatif yanıt, sitotoksik aktivitede azalma ve proliferatif yanıt, sitotoksik aktivitede azalma ve interferon/lenfokin yapımında bozukluk interferon/lenfokin yapımında bozukluk saptanmıştırsaptanmıştır

Hastaların %25’inde lenfopeni mevcuttur Hastaların %25’inde lenfopeni mevcuttur Kızamık oldukça yüksek mortaliteye sahip olup dev Kızamık oldukça yüksek mortaliteye sahip olup dev

hücreli pnömoni yaparhücreli pnömoni yapar Herpes infeksiyonları sıklıkla şiddetlidir Herpes infeksiyonları sıklıkla şiddetlidir Opsonik aktivite normal, bakterisidal ve kandidasidal Opsonik aktivite normal, bakterisidal ve kandidasidal

aktivite azalmıştır.aktivite azalmıştır. C4 dışında kompleman komponentlerinde azalma C4 dışında kompleman komponentlerinde azalma

mevcuttur mevcuttur Pnömokok aşısına antikor yanıtı normaldir Pnömokok aşısına antikor yanıtı normaldir

Demir eksikliğiDemir eksikliği

Çeşitli çalışmalarda azalmış T hücre sayısı ve bozulmuş Çeşitli çalışmalarda azalmış T hücre sayısı ve bozulmuş lenfosit proliferasyonu bildirilmiştir lenfosit proliferasyonu bildirilmiştir

Nötrofillerdeki bozulmuş bakterisidal aktivite demir Nötrofillerdeki bozulmuş bakterisidal aktivite demir tedavisi sonrası düzelmektedirtedavisi sonrası düzelmektedir

A vitamini eksikliğiA vitamini eksikliği Hayvan çalışmaları, azalmış doğal öldürücü hücre Hayvan çalışmaları, azalmış doğal öldürücü hücre

aktivitesi ve primer antikor yanıtında bozulma olduğunu aktivitesi ve primer antikor yanıtında bozulma olduğunu göstermiştir. A vitamini eksikliği olanlarda daha düşük göstermiştir. A vitamini eksikliği olanlarda daha düşük CD4/CD8 oranları ve CD4 doğal T hücreleri bildirilmiştirCD4/CD8 oranları ve CD4 doğal T hücreleri bildirilmiştir

İmmunsupresif ajanlarİmmunsupresif ajanlar RadyasyonRadyasyon

Özellikle hücresel immunitede çok daha fazla hasar Özellikle hücresel immunitede çok daha fazla hasar meydana gelir. Ayrıca makrofaj ve granülosit fonksiyonu meydana gelir. Ayrıca makrofaj ve granülosit fonksiyonu bozulmuştur. Bu hastalarda lenfopeni, lenfosit sitokin bozulmuştur. Bu hastalarda lenfopeni, lenfosit sitokin salınımında bozulma, mitojen ve antijenlere karşı azalmış salınımında bozulma, mitojen ve antijenlere karşı azalmış lenfosit proliferasyonu bildirilmiştir lenfosit proliferasyonu bildirilmiştir

GlukokortikoidlerGlukokortikoidler Kortikosteroidler lenfopeni ve monositopeniye yol Kortikosteroidler lenfopeni ve monositopeniye yol

açarlar. Aynı zamanda T helper lenfositlerde geçici açarlar. Aynı zamanda T helper lenfositlerde geçici bir azalmaya yol açar. Monositlerin bakterisidal ve bir azalmaya yol açar. Monositlerin bakterisidal ve fungisidal aktivitesini azaltırlar. Yüksek dozlarda fungisidal aktivitesini azaltırlar. Yüksek dozlarda kortikosteroidler serum immunglobulin ve kortikosteroidler serum immunglobulin ve kompleman seviyelerini düşürür kompleman seviyelerini düşürür

SiklofosfamidSiklofosfamid:Yüksek dozlarda direkt lenfolitik :Yüksek dozlarda direkt lenfolitik etkiye sahiptir. İnsanlarda azalmış immunglobulin etkiye sahiptir. İnsanlarda azalmış immunglobulin üretimi, azalmış B ve T hücre fonksiyonuna yol açar. üretimi, azalmış B ve T hücre fonksiyonuna yol açar. T supresör hücre fonksiyonunu inhibe eder T supresör hücre fonksiyonunu inhibe eder

Antikonvülzan ilaçlarAntikonvülzan ilaçlar::

Serum hastalığıSerum hastalığı Lenfositotoksik antikorlarLenfositotoksik antikorlar selektif IgA eksikliğiselektif IgA eksikliği geçici hipogammaglobulinemigeçici hipogammaglobulinemi antikor yanıtında bozulmaantikor yanıtında bozulma anormal supresör hücre aktivitesianormal supresör hücre aktivitesi geçici agranülositozis geçici agranülositozis IgG alt grup eksikliğiIgG alt grup eksikliği

İnfeksiyonlar İnfeksiyonlar Bakteriyel infeksiyonBakteriyel infeksiyon:: Fagositoz etkilenmiştir. PNL Fagositoz etkilenmiştir. PNL

kemotaksisinin arttığını veya azalttığını bildiren çalışmalar kemotaksisinin arttığını veya azalttığını bildiren çalışmalar mevcuttur. Mikobakteriyel infeksiyonlarda mitojene karşı mevcuttur. Mikobakteriyel infeksiyonlarda mitojene karşı T hücre proliferasyonu azalmıştır. Makrofaj aktivasyonu T hücre proliferasyonu azalmıştır. Makrofaj aktivasyonu azalmıştır ve bu durum mikobakterinin öldürülmesini azalmıştır ve bu durum mikobakterinin öldürülmesini engelleyebilir engelleyebilir

Fungal infeksiyonFungal infeksiyon: : C.albicansC.albicans ile karşılaşan T ile karşılaşan T hücrelerinin mitojene yanıtının azaldığı ve hücrelerinin mitojene yanıtının azaldığı ve M.tuberculosisM.tuberculosis ile infeksiyona eğilimile infeksiyona eğilim

Kızamık :Kızamık :Doğal öldürücü hücre aktivitesini baskılanır. Doğal öldürücü hücre aktivitesini baskılanır. İmmunglobulin sentezi ve antijen aracılı T hücre İmmunglobulin sentezi ve antijen aracılı T hücre proliferasyonunu azalırproliferasyonunu azalır

Adenovirüs infeksiyonu:Adenovirüs infeksiyonu:IL-2’ye yanıtta ve üretiminde IL-2’ye yanıtta ve üretiminde azalma vardırazalma vardır

Herpes infeksiyonları: Herpes infeksiyonları: Supresör T hücrelerinin arttığı, Supresör T hücrelerinin arttığı, lenfosit proliferasyonunu ve antikor üretimini azaldığı, lenfosit proliferasyonunu ve antikor üretimini azaldığı, kompleman aracılı sitolizin inhibe olduğu ve fagositozun kompleman aracılı sitolizin inhibe olduğu ve fagositozun engellendiği gösterilmiştirengellendiği gösterilmiştir

Parazitik infeksiyonParazitik infeksiyon

Malarya ile humoral immunite etkilenir Malarya ile humoral immunite etkilenir

Schistosoma mansoniSchistosoma mansoni mitojene lenfosit yanıtı mitojene lenfosit yanıtı azalmıştırazalmıştır

Trypanosoma cruziTrypanosoma cruzi ile kompleman aktivasyonu ile kompleman aktivasyonu engellenebilir engellenebilir

Trypanosoma brucei gambienseTrypanosoma brucei gambiense ile humoral ve ile humoral ve hücresel immun yanıtlar baskılanırhücresel immun yanıtlar baskılanır

Filaryal nematodlarla, parazitik antijenlere lenfosit Filaryal nematodlarla, parazitik antijenlere lenfosit proliferasyonu yanıtı azalmıştırproliferasyonu yanıtı azalmıştır

İnfiltratif ve hematolojik hastalıklarİnfiltratif ve hematolojik hastalıklar

Langerhans hücreli histiositozis:Langerhans hücreli histiositozis: Hastalığın erken Hastalığın erken döneminde CD8 T hücre azalmış ve Ig’ler hafif artmıştır. döneminde CD8 T hücre azalmış ve Ig’ler hafif artmıştır. Lenfosit proliferasyonunda azalma ve kutanöz anerji Lenfosit proliferasyonunda azalma ve kutanöz anerji saptanabilir saptanabilir

Sarkoidozis:Sarkoidozis: Periferik lenfositlerin sayısı azalmıştır. Periferik lenfositlerin sayısı azalmıştır. Dolaşımda CD4/CD8 oranı azalırken, akciğerde artmıştır. Dolaşımda CD4/CD8 oranı azalırken, akciğerde artmıştır. T hücrelerine karşı antikorlar olabilir. Serum IgG, IgA, T hücrelerine karşı antikorlar olabilir. Serum IgG, IgA, IgE düzeyinde artış, IgD düşüklüğü bulunmuştur. IgE düzeyinde artış, IgD düşüklüğü bulunmuştur.

Lenfoid maligniteler:Lenfoid maligniteler: hipogammaglobulinemi hipogammaglobulinemi Geç hipersenstivite yanıtı baskılanmıştır. Lenfosit Geç hipersenstivite yanıtı baskılanmıştır. Lenfosit

proliferatif yanıtı bozulmuşturproliferatif yanıtı bozulmuştur

Hodgkin’s Hastalığı: Hodgkin’s Hastalığı: Lökosit kemotaksisi Lökosit kemotaksisi bozulmuştur. Lenfosit ve T hücre sayısında bozulmuştur. Lenfosit ve T hücre sayısında azalma vardır. Hücresel immunite sıklıkla azalma vardır. Hücresel immunite sıklıkla bozulmuştur. Lenfosit yanıtı azalmıştır. bozulmuştur. Lenfosit yanıtı azalmıştır. İmmunglobulinler genellikle normaldir İmmunglobulinler genellikle normaldir

LösemiLösemi Aplastik anemiAplastik anemi: Pansitopeni: Pansitopeni

Cerrahi ve travmaCerrahi ve travma Yanıklar:Yanıklar: Yanık bölgesinde bakteriye karşı primer engel kırılmıştır. Yanık bölgesinde bakteriye karşı primer engel kırılmıştır.

Ayrıca yanık bölgesine lökositlerin gelmesi ve fagositoz Ayrıca yanık bölgesine lökositlerin gelmesi ve fagositoz yeteneği azalmıştıryeteneği azalmıştır

RES aktivitesi baskılanır. İlk birkaç günde immunglobulinler RES aktivitesi baskılanır. İlk birkaç günde immunglobulinler düşer ve birkaç haftada yavaş yavaş normale dönerdüşer ve birkaç haftada yavaş yavaş normale döner

Opsonik aktivitede düşme vardır Opsonik aktivitede düşme vardır Lenfopeni ve lenfoid dokulardaki lenfositlerde baskılanma Lenfopeni ve lenfoid dokulardaki lenfositlerde baskılanma

başlarbaşlar

T hücre fonksiyonlarında düşüş olabilirT hücre fonksiyonlarında düşüş olabilir

Splenektomi:Splenektomi:

Dalak RES’deki esas organdır ve karaciğerle birlikte Dalak RES’deki esas organdır ve karaciğerle birlikte kandaki mikroorganizmaların temizlenmesikandaki mikroorganizmaların temizlenmesi

Antikor sentezinde önemli role sahiptir. Bu hastalarda IgM Antikor sentezinde önemli role sahiptir. Bu hastalarda IgM

düzeylerinde azalma bildirilmektedirdüzeylerinde azalma bildirilmektedir Pnömokok, meningokok, Pnömokok, meningokok, E.coliE.coli, , H.influenzaeH.influenzae,stafilokoklar ,stafilokoklar

ve ve S.pyogenesS.pyogenes Malarya ve viral infeksiyonMalarya ve viral infeksiyon

Kafa travması: Kafa travması:

Künt travmalara bağlı olarak olan nörolojik sebep Künt travmalara bağlı olarak olan nörolojik sebep dışındaki ölümlerin çoğunluğu infeksiyon nedeniyledirdışındaki ölümlerin çoğunluğu infeksiyon nedeniyledir

Gecikmiş deri hipersensitivitesinde bozulma, mitojene Gecikmiş deri hipersensitivitesinde bozulma, mitojene azalmış lenfosit proliferasyon yanıtıazalmış lenfosit proliferasyon yanıtı

T hücre sayısında azalma (özellikle CD4) mevcutturT hücre sayısında azalma (özellikle CD4) mevcuttur

Fırsatçı İnfeksiyonların Fırsatçı İnfeksiyonların Görüldüğü Bazı DurumlarGörüldüğü Bazı Durumlar

AIDSAIDS

KANSERKANSER İnfeksiyonlar kanser hastalarında mortalite ve morbiditeyi İnfeksiyonlar kanser hastalarında mortalite ve morbiditeyi

etkileyen en önemli faktörlerin başında gelmektedir. Ateş, etkileyen en önemli faktörlerin başında gelmektedir. Ateş, çoğu zaman bu tip hastalardaki tek somut belirti çoğu zaman bu tip hastalardaki tek somut belirti olabilmektedir. İnfeksiyona yol açan etkenlerin listesi ise olabilmektedir. İnfeksiyona yol açan etkenlerin listesi ise her geçen gün uzamaktadır, konvansiyonel her geçen gün uzamaktadır, konvansiyonel mikroorganizmalara fırsatçı ajanlarda eklenmektedir. mikroorganizmalara fırsatçı ajanlarda eklenmektedir. İnfeksiyon epidemiyolojisi bir takım faktörlerden İnfeksiyon epidemiyolojisi bir takım faktörlerden etkilenmektedir etkilenmektedir

nötropeni şiddeti ve süresinötropeni şiddeti ve süresi seçilen antineoplastik tedaviseçilen antineoplastik tedavi konağa bağlı faktörlerkonağa bağlı faktörler kemoproflaksi ve ampirik antibiyotik tedavisikemoproflaksi ve ampirik antibiyotik tedavisi santral venöz katater kullanımısantral venöz katater kullanımı çevresel faktörler çevresel faktörler hastanede kalma süresihastanede kalma süresi

Kanser hastalarnda infeksiyona zemin hazırlayan bir Kanser hastalarnda infeksiyona zemin hazırlayan bir takım predispozan faktörler vardırtakım predispozan faktörler vardır

Nötropeni:Nötropeni: Bakteriyel, fungal ve viral infeksiyonlar için Bakteriyel, fungal ve viral infeksiyonlar için önemli bir risk faktörüdür. Mutlak nötrofil sayısı 500 mm3’ün önemli bir risk faktörüdür. Mutlak nötrofil sayısı 500 mm3’ün altına düştüğünde infeksiyon riski belirgin biçimde artmakta, altına düştüğünde infeksiyon riski belirgin biçimde artmakta, bu sayı 0-100 mm3 arasında olduğunda ise ciddi infeksiyon ve bu sayı 0-100 mm3 arasında olduğunda ise ciddi infeksiyon ve bakteriyemi görülme sıklığı çok yükselmektedirbakteriyemi görülme sıklığı çok yükselmektedir

Mukozam bariyer:Mukozam bariyer: Mukazal hasar, intestinal sistemde Mukazal hasar, intestinal sistemde kolonize olmuş koliformlar, kolonize olmuş koliformlar, Pseudomonas aeruginosaPseudomonas aeruginosa, , streptokoklar vestreptokoklar ve Candida Candida gibi mikroorganizmaların gibi mikroorganizmaların invazyonunu kolaylaştırır ve neticesinde bakteriyemi invazyonunu kolaylaştırır ve neticesinde bakteriyemi gelişebilirgelişebilir

Splenektomi ve fonksiyonel aspleni:Splenektomi ve fonksiyonel aspleni:S. S. pneumoniae, pneumoniae, H. influenzae ve N. meningitidisH. influenzae ve N. meningitidis gibi gibi kapsüllü bakterilerkapsüllü bakteriler

Kortikosteroid tedavisi:Kortikosteroid tedavisi:Pneumocystis jiroveci Pneumocystis jiroveci (önceden P n e umocystis carinii), Nocardia türleri, (önceden P n e umocystis carinii), Nocardia türleri, mikobakteriler ile fırsatçı mantar ve virüs mikobakteriler ile fırsatçı mantar ve virüs infeksiyonlarıinfeksiyonları

TRANSPLANTASYONTRANSPLANTASYON

Solid Organ Transplantasyonu:Solid Organ Transplantasyonu: Transplantasyon sonrası infeksiyon sık rastlanan bir durum Transplantasyon sonrası infeksiyon sık rastlanan bir durum

olup transplantasyonların % 75’inde ilk bir yıl içinde olup transplantasyonların % 75’inde ilk bir yıl içinde mikrobiyal invazyon görülür.mikrobiyal invazyon görülür.

1.Transplantasyon sonrası ilk bir ayda gelişen infeksiyonlar1.Transplantasyon sonrası ilk bir ayda gelişen infeksiyonlar ::

Allograftla taşınan infeksiyonlar: Allograftla taşınan infeksiyonlar: Enterobacteriaceae, Enterobacteriaceae, S.aureus S.aureus ve ve P.aeruginosaP.aeruginosa

Alıcı adaylarının infeksiyonları:Alıcı adaylarının infeksiyonları: Teknik güçlüklere ve anatomik nedenlere balı olarak Teknik güçlüklere ve anatomik nedenlere balı olarak

gelişen infeksiyonlar:gelişen infeksiyonlar:

İlk bir ayda gelişen İlk bir ayda gelişen Pneumocytis carinii (jirovecii)Pneumocytis carinii (jirovecii), , Nocardia Nocardia gibi fırsatçı infeksiyonlar çoğunlukla yüksek gibi fırsatçı infeksiyonlar çoğunlukla yüksek oranda teması veya donör veya alıcıda daha önceden var oranda teması veya donör veya alıcıda daha önceden var olan infeksiyonu düşündürür.olan infeksiyonu düşündürür.

2. Transplantasyon sonrası 1-6. aylar arasında gelişen2. Transplantasyon sonrası 1-6. aylar arasında gelişeninfeksiyonlarinfeksiyonlar

CMV CMV EBVEBV HHV6 HHV6 HBVHBV HCVHCV P.cariniiP.carinii L.monocytogenesL.monocytogenes AspergillusAspergillus

3.Transplantasyondan 6 ay sonra görülen infeksiyonlar3.Transplantasyondan 6 ay sonra görülen infeksiyonlar

1.Grup:1.Grup: Bu alıcıların % 80’inde allograft Bu alıcıların % 80’inde allograft fonksiyonları iyidir ve daimi düşük doz fonksiyonları iyidir ve daimi düşük doz immünsüpresif.immünsüpresif.

Toplum kökenli respiratuvar viral infeksiyonlarToplum kökenli respiratuvar viral infeksiyonlar En sık görülen fırsatçı infeksiyon ise En sık görülen fırsatçı infeksiyon ise Cryptococcus Cryptococcus

neoformans neoformans asemptomatik pulmoner nodülüdürasemptomatik pulmoner nodülüdür 2.Grup:2.Grup:Olguların % 15’inde hepatit virusları, Olguların % 15’inde hepatit virusları,

papilloma virus, HHV8 veya HIV’in neden olduı papilloma virus, HHV8 veya HIV’in neden olduı kronik ve/veya progresif viral infeksiyonlar kronik ve/veya progresif viral infeksiyonlar mevcuttur.mevcuttur.

3.Grup: 3.Grup: Ciddi immünosüpresyon.Ciddi immünosüpresyon.

P.carinii, C.neoformans, Nocardia,AspergillusP.carinii, C.neoformans, Nocardia,Aspergillus

Kemik İliği Transplantasyonu ve İnfeksiyonKemik İliği Transplantasyonu ve İnfeksiyon

Hematopoetik kök hücre transplantasyonu (HKHT) Hematopoetik kök hücre transplantasyonu (HKHT) çok yüksek dozda ya da daha düşük dozlarda çok yüksek dozda ya da daha düşük dozlarda kemoterapi (KT) bazen birlikte radyoterapi (RT) kemoterapi (KT) bazen birlikte radyoterapi (RT) verilmesini (hazırlama rejimi; HJ) takiben verilmesini (hazırlama rejimi; HJ) takiben hematopoetik kök hücre kaynağının infüze edilmesini hematopoetik kök hücre kaynağının infüze edilmesini kapsayan bir tedavi şeklidirkapsayan bir tedavi şeklidir

Hematopoetik kök hücre kaynağı hastanın ya kendi Hematopoetik kök hücre kaynağı hastanın ya kendi kök hücre kaynağı (otolog HKHT) olmakta ya da kök hücre kaynağı (otolog HKHT) olmakta ya da başkasından (allogeneik HKHT) nadiren ikiz başkasından (allogeneik HKHT) nadiren ikiz kardeşinden (singeneik HKHT) elde edilmektedir.kardeşinden (singeneik HKHT) elde edilmektedir.

1-Engrafman gelişmeden önceki transplant sonrası dönem 1-Engrafman gelişmeden önceki transplant sonrası dönem (<30 gün):(<30 gün):

Sitositatik tedavi normal hematopoeze (nötrofil, monosit ve Sitositatik tedavi normal hematopoeze (nötrofil, monosit ve makrofajlar) ayrıca mukozadaki öncül hücrelere hasar verir. makrofajlar) ayrıca mukozadaki öncül hücrelere hasar verir. Transplant sonrası Transplant sonrası birinci ayda başlıca bağışıklık kusuru birinci ayda başlıca bağışıklık kusuru deri ve mukozaların hasar görmesi ve fagositozun deri ve mukozaların hasar görmesi ve fagositozun bozulmasıdır.bozulmasıdır.

Transplant hastalarının hemen hepsinde santral venöz kateter Transplant hastalarının hemen hepsinde santral venöz kateter bulunması deriye kolonize olmuş organizmalar (koagulaz- bulunması deriye kolonize olmuş organizmalar (koagulaz- negatif Staphylococci, negatif Staphylococci, Staphylococcus aureus, Candida Staphylococcus aureus, Candida türleri türleri ve ve EntereococciEntereococci) ile infeksiyon) ile infeksiyon

Tüm yaşam boyunca infeksiyöz ajanlara, çevresel antijenlere Tüm yaşam boyunca infeksiyöz ajanlara, çevresel antijenlere maruz kalarak ve aşılama ile edinilen bağışıklık, hafıza T ve B maruz kalarak ve aşılama ile edinilen bağışıklık, hafıza T ve B lenfositlerinin de hasar görmesi ile kaybolurlenfositlerinin de hasar görmesi ile kaybolur..

2-Engrafman sonrası erken dönem (30 - 100 gün):2-Engrafman sonrası erken dönem (30 - 100 gün):

Fırsatçı infeksiyon açısından en önemli risk faktörü Fırsatçı infeksiyon açısından en önemli risk faktörü immunsupresyondur. Bu dönemin en önemli patojenleri immunsupresyondur. Bu dönemin en önemli patojenleri sitomegalovirüs (CMV), sitomegalovirüs (CMV), Pneumocystis carinii Pneumocystis carinii ve ve Aspergillus Aspergillus türleridir.türleridir.

3-Geç dönem (>100.gün)3-Geç dönem (>100.gün)

CMV, varicella-zoster virüs (VZV), EBV’ye bağlı CMV, varicella-zoster virüs (VZV), EBV’ye bağlı transplant sonrası lenfoproliferatif hastalık, toplumda transplant sonrası lenfoproliferatif hastalık, toplumda edinilmiş solunum yolu virüsleri ve kapsüllü edinilmiş solunum yolu virüsleri ve kapsüllü bakterilerdir (bakterilerdir (H.infl uenza H.infl uenza ve ve S.pneumoniaS.pneumonia).).

Her üç dönemde de olası infeksiyon riski taşıyan Her üç dönemde de olası infeksiyon riski taşıyan ajanlar solunum yolu virüsleri ve enterik virüslerdir.ajanlar solunum yolu virüsleri ve enterik virüslerdir.

Santral venöz kateter varlığı her dönem için ek risk Santral venöz kateter varlığı her dönem için ek risk faktörüdür.faktörüdür.

YOĞUN BAKIMYOĞUN BAKIM Yoğun bakım üniteleri (YBÜ), genel durumu kötü olan kritik Yoğun bakım üniteleri (YBÜ), genel durumu kötü olan kritik

hastaların izlendiği birimlerdir.YBÜ’de bulunan hasta grubu, hastaların izlendiği birimlerdir.YBÜ’de bulunan hasta grubu, hastanedeki en ağır hastalığı olan, invaziv girişimlerin ve hastanedeki en ağır hastalığı olan, invaziv girişimlerin ve monitörizasyon cihazlarının en fazla uygulandığı, diğer monitörizasyon cihazlarının en fazla uygulandığı, diğer hastalara göre hastanede kalış süresi daha uzun olan ve daha hastalara göre hastanede kalış süresi daha uzun olan ve daha fazla antibiyotik kullanılan hastalardır. Bütün bu nedenlere fazla antibiyotik kullanılan hastalardır. Bütün bu nedenlere bağlı olarak yoğun bakım hastaları, hastane infeksiyonlarına bağlı olarak yoğun bakım hastaları, hastane infeksiyonlarına (Hİ) yol açabilen konağa ve çevreye ait pekçok faktöre (Hİ) yol açabilen konağa ve çevreye ait pekçok faktöre sahiptirlersahiptirler

Ventilatör ilişkili pnömonilerVentilatör ilişkili pnömoniler

Ventilatör ilişkili pnömoniler (VİP) YB ünitelerinin en sık Ventilatör ilişkili pnömoniler (VİP) YB ünitelerinin en sık görülen, mortalitesi en yüksek infeksiyonlardır. Kanda görülen, mortalitesi en yüksek infeksiyonlardır. Kanda üretilecek bakterinin pnömoni etkeni olma olasılığı son derece üretilecek bakterinin pnömoni etkeni olma olasılığı son derece yüksektiryüksektir

İlk dört günü içinde gelişen pnömonilerde İlk dört günü içinde gelişen pnömonilerde S. pneumonae S. pneumonae ve ve H. H. influenzaeinfluenzae gibi bakteriler etken olup prognozu daha iyi ve gibi bakteriler etken olup prognozu daha iyi ve antibiyotik duyarlılığı yüksek bir hastalık tablosu oluşurantibiyotik duyarlılığı yüksek bir hastalık tablosu oluşur

Dördüncü günden sonra oluşan VİP’lerde etkenler Dördüncü günden sonra oluşan VİP’lerde etkenler genellikle dirençli bakterilerdir.genellikle dirençli bakterilerdir.

Genel olarak Gram negatif bakteriler (% 60-80)Genel olarak Gram negatif bakteriler (% 60-80) Pseudomonas,Pseudomonas, KlebsiellaKlebsiella E. coliE. coli

Gram (+) bakteriler içinde en sık etken Gram (+) bakteriler içinde en sık etken S.aureusS.aureus’tur’tur

Ampirik tedavi Ampirik tedavi P. aeruginosa P. aeruginosa ve ve S. aureusS. aureus’ u ’ u kapsayacak şekilde verilmelidir.kapsayacak şekilde verilmelidir.

Nozokomial Üriner Sistem İnfeksiyonlarıNozokomial Üriner Sistem İnfeksiyonları

Üriner sistem infeksiyonları nozokomial infeksiyonlar Üriner sistem infeksiyonları nozokomial infeksiyonlar içerisinde en sık olanıdır (%40-60).içerisinde en sık olanıdır (%40-60).

Hastanede gelişen gram-negatif bakteriyemininHastanede gelişen gram-negatif bakteriyeminin

en sık nedeni üriner kateterizasyondur. Kısa süreli en sık nedeni üriner kateterizasyondur. Kısa süreli kateterizasyonda gelişen infeksiyonlar sıklıkla tek bir patojen kateterizasyonda gelişen infeksiyonlar sıklıkla tek bir patojen tarafından oluşturulurken, uzun süreli olanlarda polimikrobiyal tarafından oluşturulurken, uzun süreli olanlarda polimikrobiyal etiyoloji sıktıretiyoloji sıktır

Kısa süreli kateterizasyonlarda;Kısa süreli kateterizasyonlarda; E. coliE. coli K. pneumoniaeK. pneumoniae P. mirabilisP. mirabilis P. aeruginosaP. aeruginosa

Uzun süreli kateterizasyonlardaUzun süreli kateterizasyonlarda Providencia stuartiiProvidencia stuartii P.mirabilisP.mirabilis E. coliE. coli, , M. morganiiM. morganii

Bakteriyemi ve Kateter İnfeksiyonlarıBakteriyemi ve Kateter İnfeksiyonları

Primer bakteriyemi; aynı mikroorganizma ile vücudun başka bir Primer bakteriyemi; aynı mikroorganizma ile vücudun başka bir anatomik bölgesinde lokalize infeksiyon odağı olmaksızın kan anatomik bölgesinde lokalize infeksiyon odağı olmaksızın kan kültürü pozitifliğinin olmasıdır. (İntravasküler katetere bağlı kültürü pozitifliğinin olmasıdır. (İntravasküler katetere bağlı bakteriyemiler).bakteriyemiler).

Sekonder bakteriyemi; aynı mikroorganizma ile vücudun başka Sekonder bakteriyemi; aynı mikroorganizma ile vücudun başka bir anatomik bölgesinde lokalize infeksiyonu takiben gelişen bir anatomik bölgesinde lokalize infeksiyonu takiben gelişen bakteriyemi olarak tanımlanır.bakteriyemi olarak tanımlanır.

Postoperatif yara infeksiyonları,Postoperatif yara infeksiyonları, intraabdominal infeksiyonlarintraabdominal infeksiyonlar Üriner infeksiyonlar Üriner infeksiyonlar pnömoniye bağlıpnömoniye bağlı

Primer bakteriyemi:Primer bakteriyemi: S. aureus S. aureus, koagulaz-negatif , koagulaz-negatif Stafilokoklar ve Enterokok Stafilokoklar ve Enterokok Klebsiella, Enterobacter Klebsiella, Enterobacter ve ve Pseudomonas. (Pseudomonas. (Son yıllarda Candida türleri)Son yıllarda Candida türleri)

Sekonder bakteriyemilerde en sık rastlanan etkenler Gram Sekonder bakteriyemilerde en sık rastlanan etkenler Gram negatif basillernegatif basiller

Cerrahi alan infeksiyonlarıCerrahi alan infeksiyonları

Cerrahi yara infeksiyonlarının çoğu ameliyat sırasında ve Cerrahi yara infeksiyonlarının çoğu ameliyat sırasında ve genellikle hastanın kendi yerleşik florasından kaynaklanırgenellikle hastanın kendi yerleşik florasından kaynaklanır

Enterokoklar, koagulaz negatif Stafilokoklar ve StreptokoklarEnterokoklar, koagulaz negatif Stafilokoklar ve Streptokoklar

Gram negatifler arasında Gram negatifler arasında E. coli, P. aeruginosaE. coli, P. aeruginosa, , Enterobacter, Enterobacter, P.mirabilis P.mirabilis ve ve K. pnemoniaeK. pnemoniae

Son yıllarda Son yıllarda C. albicansC. albicans, gibi fungal etkenlere ve atipik , gibi fungal etkenlere ve atipik mikobakterilere daha sık rastlanmaya başlanmıştır. mikobakterilere daha sık rastlanmaya başlanmıştır.

Hastanedeki ameliyat personeli bazen özellikle Hastanedeki ameliyat personeli bazen özellikle S. pyogenes S. pyogenes ve ve S.aureusS.aureus’a bağlı infeksiyonlardan sorumlu olmaktadır ’a bağlı infeksiyonlardan sorumlu olmaktadır

Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 1:Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 1:

İNVAZİV MANTAR İNVAZİV MANTAR HASTALIKLARIHASTALIKLARI

İnvaziv mantar infeksiyonları, özellikle riskli konumdaki İnvaziv mantar infeksiyonları, özellikle riskli konumdaki immunsupressif hastalarda morbidite ve mortalitenin immunsupressif hastalarda morbidite ve mortalitenin önemli bir nedenidir. önemli bir nedenidir.

İntravenoz kataterlerİntravenoz kataterler HiperalimentasyonHiperalimentasyon Mukokutanoz yüzeylerin mantar kolonizasyonuMukokutanoz yüzeylerin mantar kolonizasyonu Akut pankreatitAkut pankreatit Geniş spektrumlu antibiyotiklerin aşırı kullanımıGeniş spektrumlu antibiyotiklerin aşırı kullanımı Akut hemodiyalizAkut hemodiyaliz Sitotoksik ve steroid tedavisiSitotoksik ve steroid tedavisi Organ transplantasyonu gibi risk faktörleri hastalık oluşumunu Organ transplantasyonu gibi risk faktörleri hastalık oluşumunu

kolaylaştırır. kolaylaştırır. İst Tıp Fak Derg 2007;70:23-28İst Tıp Fak Derg 2007;70:23-28

İnfeksiyon çok hızlı ilerlediği ve tanımlanmasında İnfeksiyon çok hızlı ilerlediği ve tanımlanmasında güçlükler yaşandığı için kesin tanı çoğunlukla otopsi güçlükler yaşandığı için kesin tanı çoğunlukla otopsi sırasında konmaktadırsırasında konmaktadır

İst Tıp Fak Derg İst Tıp Fak Derg 2007;70:23-282007;70:23-28

İnvaziv Mikoz Kuşkusunda Laboratuvaraİnvaziv Mikoz Kuşkusunda LaboratuvaraSıklıkla Gönderilen Klinik Örnekler veSıklıkla Gönderilen Klinik Örnekler ve

En Fazla İzole Edilen MantarlarEn Fazla İzole Edilen Mantarlar

Kan:Kan: C.albicans, C.tropicalis, C.parapsilosis, C.albicans, C.tropicalis, C.parapsilosis, C.neoformans, H.capsulatum, C.lusitaniae, C.krusei, C.neoformans, H.capsulatum, C.lusitaniae, C.krusei, S.cerevisiae, C.zeylanoides, T.asahii, C.immitis, S.cerevisiae, C.zeylanoides, T.asahii, C.immitis, C.guillermondii, M.furfurC.guillermondii, M.furfur

Beyin omurilik sıvısı:Beyin omurilik sıvısı: C. neoformans, C.albicans, C. neoformans, C.albicans, C.parapsilosis, C.tropicalis, C.immitis, H.capsulatumC.parapsilosis, C.tropicalis, C.immitis, H.capsulatum

Genito üriner sistem örnekleriGenito üriner sistem örnekleri: : C.albicans, C.glabrata, C.albicans, C.glabrata, C.tropicalis, C.parapsilosis, Penicillium spp., C.krusei, C.tropicalis, C.parapsilosis, Penicillium spp., C.krusei, C.neoformans, Saccharomyces, H.capsulatum, C.neoformans, Saccharomyces, H.capsulatum, Cladosporium, Aspergillus, T.asahii, AlternariaCladosporium, Aspergillus, T.asahii, Alternaria

İst Tıp Fak Derg İst Tıp Fak Derg 2007;70:23-282007;70:23-28

Solunum sistemi örnekleriSolunum sistemi örnekleri: Mayalar(Cryptococcus : Mayalar(Cryptococcus dışında), dışında), Penicillium, A.fumigatus, Cladosporium, Penicillium, A.fumigatus, Cladosporium, Alternaria, A.niger,G.candidum, Fusarium, Alternaria, A.niger,G.candidum, Fusarium, A.versicolor, A.şavus, Acremonium, Scopulariopsis, A.versicolor, A.şavus, Acremonium, Scopulariopsis, Beauveria, T.asahii, P.boydii, Bipolaris, Beauveria, T.asahii, P.boydii, Bipolaris, Exserohilum, AureobasidiumExserohilum, Aureobasidium

İst Tıp Fak Derg İst Tıp Fak Derg 2007;70:23-282007;70:23-28

İmmun sistemin sağlıklı kişiyi dış ortamdanİmmun sistemin sağlıklı kişiyi dış ortamdan koruyan “deri ve mukoz membran bütünlüğü”, potansiyel koruyan “deri ve mukoz membran bütünlüğü”, potansiyel

patojen organizma ve toksinlere karşı oluşan “humoral ve patojen organizma ve toksinlere karşı oluşan “humoral ve hücresel yanıt” mekanizması ile sıkı sıkıya ilişkilidir. hücresel yanıt” mekanizması ile sıkı sıkıya ilişkilidir. Bunlardan birisinin bile yetersiz konumda oluşu Bunlardan birisinin bile yetersiz konumda oluşu mantarlarla infeksiyonu kolaylaştırırmantarlarla infeksiyonu kolaylaştırır

Deri ve mukoz membran geçirgenliğini bozan nedenlerve etkenleri