أ

بورس اوراق بهادار تهران

توسعهمعاونت مدیریت تحقیق و توسعه

هاي بورسریزساختارهاي بررسی

اوراق بهادار

ب

بورس اوراق بهادار تهران مدیرت تحقیق و توسعه

شناسنامه سند

اوراق بهادارهاي ریزساختارهاي بورس بررسی عنوان:

مدیریت تحقیق و توسعه تهیه کننده:

1393آذرماه تهیه:اریخ ت

1394تیرماه تاریخ انتشار:

أ

فهرست 1 ...................................... ................................ ................................ ................................ اول فصل

1 ......................................................................................................................... متیق نوسان تیمحدود یبررس

2 ....................................................................................................................................... مقدمه 1-1 3 ..................................................................................................... متیق نوسان تیمحدود يها یژگیو 1-2 4 ..................................................................................................... متیق نوسان ي دامنه بیمعا و ایمزا 1-3 4 .......................................................................................................... متیق نوسان ي دامنه يایمزا 1- 1-3 6 ...................................................................................................... متیق نوسان ي دامنه یمنف آثار 1- 2-3 9 ............................................................................................................................. ها بورس تجربه 1-4 9 ............................................................................................................... ویتوک بهادار اوراق بورس 1- 1-4 15 ............................................................................................................. يمالز بهادار اوراق بورس 2- 1-4 22 ............................................................................................................. وانیتا بهادار اوراق بورس 3- 1-4 19 .................................................................................................... ییایاسپان بهادار اوراق يهابورس 4- 1-4 29 .......................................................................................................... استانبول بهادار اوراق بورس 5- 1-4 27 ......................................................................................................... ونانی آتن بهادار اوراق بورس 6- 1-4 32 ............................................................................................................... فصل يبند جمع و خالصه 1-5 34 ................................................................................................................................................ دوم فصل

34 ................................................................................................................. بهادار اوراق بورس در معامالت توقف

37 ...................................................................................................................................... مقدمه 2-2 38 .................................................................................................................. معامالت قیتعل و توقف 2-2 38 .............................................................................................................. معامالت يدیصالحد توقف 2-3 39 ...................................................................................................................................................................................... اطالعات انتشار 1- 2-3 40 ................................................................................................................... يکار دست و تقلب 2- 2-3 41 .............................................................................................................................. افشا الزامات و استانداردها رعایت در ناشر قصور 3- 2-3 41 ......................................................................................... رمنتظرهیغ يدادهایرو لیدل به بازار بستن 4- 2-3 42 ................................................................................................................... معامالت خودکار توقف 2-4 44 ............................................................................................. معامالت توقف اعمال يبرا مجاز ينهادها 2-5 44 .............................................................................................................. شده رفتهیپذ هاي شرکت 1- 2-5 45 ................................................................................................................................ هابورس 2- 2-5 45 ............................................................................................................................... ناظر مقام 3- 2-5 46 ............................................................................................................ معامالت توقف معایب و مزایا 2-6 46 ................................................................................................................. معامالت توقف يایمزا 2-6-1 48 ................................................................................................................. معامالت توقف بیمعا 2-6-2 55 ................................................................................................................................................ معامالت توقف مورد در ها بورس تجربه2-7 55 .............................................................................................................................. هند بورس 1- 2-7 56 ........................................................................................................ کنگ هنگ بهادار اوراق بورس 2- 2-7

ب

58 ............................................................................................................. يمالز بهادار اوراق بورس 3- 2-7 62 .............................................................................................................. لیبرز بهادار اوراق بورس 4- 2-7 63 ...................................................................................................... کانادا تورنتو بهادار اوراق بورس 5- 2-7 65 ................................................................................................................... کایآمر متحده االتیا 6- 2-7 68....................................................................................................................................................................................................... ياندونز 7- 2-7 70 ......................................................................................................................... سنگاپور بورس 8- 2-7 76 ............................................................................................................... فصل يبند جمع و خالصه 2-8 80..................................... ................................ ................................ ................................ سوم فصل

80 ................................................................................................ بهادار اوراق بورس در یمعامالت مراحل يبندطبقه

81 .................................................................................................................................................................................................................. مقدمه3-1 81 ............................................................................................ بهادار اوراق يها بورس در معامالت مراحل 3-2 82 .......................................................................................................................... یمعامالت مراحل 3-3 82 ................................................................................................................ شیگشاشیپ ي مرحله 1- 3-3 82 ................................................................................................................. نیآغاز حراج ي مرحله 2- 3-3 83 ............................................................................................................. یاصل ای وستهیپ ي مرحله 3- 3-3 83 ................................................................................................................... یانیپا شیپ مرحله 4- 3-3 84 ................................................................................................................. یانیپا حراج مرحله 5- 3-3 TAL( ................................................................................................... 84( یانیپا معامالت ي مرحله 6- 3-3 85 ..................................................................................................... یانیپا معامالت ي مرحله يایمزا 7- 3-3 87 .................................................................................................... ایدن يها بورس در یمعامالت نشست 3-4 89 ............................................................................................................. یخارج يها بورس اتیتجرب 3-5 89 ...................................................................................................................... ورونکستی بورس 1- 3-5 90 .................................................................................................... ییایاسپان بهادار اوراق يهابورس 2- 3-5 91 ................................................................................................................ قطر بهادار اوراق بورس 3- 3-5 92 ............................................................................................................. يمالز بهادار اوراق بورس 4- 3-5 92 ........................................................................................................................................................................................... ها بورس ریسا 5- 3-5

٩٣............................................................................................................................ يبند جمع و خالصه 96 ............................................................................................................................................... چهارم فصل

96 ......................................................................................... بهادار اوراق بورس در مبنا متیق نییتع سازوکار یبررس

96 ...................................................................................................................................... مقدمه 4-1 98 ...................................................................................................... یانیپا متیق ي محاسبه يها روش 4-2 98 ........................................................................................................... معامله نیآخر متیق روش 1- 4-2 98 ................................................................................................................................................................................................. انهیم روش 2- 4-2 99 .............................................................................................................. موزون نیانگیم روش 3- 4-2 100 ........................................................................................................................ یانیپا حراج 4- 4-2 104 ........................................................................................................................ هابورس يتجربه 4-3

ج

104 ........................................................................................................................ لندیتا بورس 1- 4-3 112 ........................................................................................................... يمالز بهادار اوراق بورس 2- 4-3 114 ...................................................................................................... کنگ هنگ بهادار اوراق بورس 3- 4-3 116 .......................................................................................................................... ایتالیا بورس 4- 4-3 123 ............................................................................................................................ مصر بورس 5- 4-3 123.……………………………………………………………………………بورس ملی هند 6- 4-3 124...………………………………………………………………..……………بورس مسکو 3-7- 4 126 ............................................................................................................ فصل يریگجهینت و خالصه 4-4 127 .............................................................................................................................................. ها وستیپ

127 ................................................................................... ایدن بهادار اوراق يبازارها از یبرخ یمعامالت يراهنما 201 ......................................................................................................................... ........یتخصص واژگان

د

ها لجدو

13 .............................................................................. )نی برحسب( سهام روزانه متیق نوسان ي محدوده : 1 جدول

16 .................................... )است نی برحسب اعداد( قبل معامله متیق به نسبت ژهیو يها مظنه راتییتغ محدوده: 2 جدول

17 ........................................... )نی برحسب( TOPIX100 عضو یاصل يها شرکت سهام متیق راتییتغ حداقل: 3 جدول

17 ....................................................................... )نی برحسب( ها شرکت ریسا سهام متیق راتییتغ حداقل: 4 جدول

20 .............................................................................................. يمالز بورس در متیق راتییتغ حداقل: 5 جدول

20 ............................ بورس در شده رفتهیپذ داًیجد سهام ياستثنا به بهادار اوراق یتمام يبرا ستایا یمتیق تیمحدود: 6 جدول

21 ............................................................... بورس در شده رفتهیپذ داًیجد سهام يبرا ستایا یمتیق تیمحدود: 7 جدول

22 .............................................................................................. وانیتا بورس در متیق راتییتغ حداقل: 8 جدول

23 ............................................................... وانیتا بورس در سهام متیق نوسان کنترل يسازوکارها در رییتغ: 9 جدول

30 ................................................................... استانبول بورس در تقدم حق و سهام متیق راتییتغ حداقل: 10 جدول

34 ............................................... )يالدیم 2008( متیق نوسان ي دامنه سازوکار از استفاده در ها بورس تجربه: 11 جدول

شیگشاشیپ حراج جلسه دوره طول و شاخص بر یمبتن خودکار کننده متوقف شدن فعال از پس بازار توقف زمان مدت: 12 جدول

55 ....................................................................................................................................... هند بورس در

68 . )2010 قانون مطابق( کایآمر متحده االتیا يها بورس در معامالت توقف اعمال يبرا متیق راتییتغ مجاز حد نییتع: 13 جدول

68 ..... )2012 قانون مطابق( کایآمر متحده االتیا بورس در معامالت توقف اعمال يبرا متیق راتییتغ مجاز حد نییتع: 14 جدول

88 ........................................................................ ایدن يها بورس از یبرخ در یمعامالت نشست زمان مدت :15 جدول

89 ................................................................................................. ورونکستی بورس یمعامالت يفازها: 16 جدول

91 ........................................................................................................ قطر بورس یمعامالت يفازها: 17 جدول

92 ...................................................................................................... يمالز بورس یمعامالت يفازها: 18 جدول

92 .............................................................. مسقط و ورشو اسلو، تونس، آتن، يها بورس در یمعامالت يفازها: 19 جدول

103 ............................................... )2013( ایدن يها بورس در معامالت ي جلسه یانیپا متیق نییتع يها روش: 20 جدول

ه

ها شکل

24 .......................................................... ییایاسپان يها بورس در یمعامالت جلسه کی یط یزمان يها دوره انواع: 1 شکل

26 .................................................. ییایاسپان يها بورس در ستایا متیق نوسان تیمحدود يها دامنه در راتییتغ: 2 شکل

29 .................................................. ییایاسپان يها بورس در مبنا يها متیق و ها دامنه در رییتغ یچگونگ از یینما: 3 شکل

65 ................................................................. کانادا بورس در معامالت توقف سازوکار ياجرا یچگونگ از یینما: 4 شکل

90 .......................................................... ییایاسپان يها بورس در یمعامالت جلسه کی یط یزمان يها دوره انواع: 5 شکل

125 ...................................................................................... مسکو بورس در یانیپا متیق محاسبه ندیفرآ: 6 شکل

مقدمه

پردازد. به ها می گیري قیمت بر فرآیند شکل گذاران تار بازار و رفتار سرمایهریزساختار بازار به بررسی اثر ساخ

ي انجام معامالت در بازارها و چگونگی اي از علم مالی است که به بررسی نحوه عبارت دیگر ریزساختار بازار شاخه

ی بازار، ارزش اوراق بهادار، نقدشوندگی اوراق یپردازد. ریزساختار بر میزان کارا کشف قیمت می و فرآیند تشکیل

به بررسی آثار در این حوزه متعددي تحقیقات . از اینرو، استموثر هاي معامالت شفافیت بازار و هزینه بهادار،

با استفاده از نتایج این تحقیقات است که سازوکار اند. پرداخته محتمل هر یک از ریزساختارها بر متغیرهاي بازار

. سه ویژگی اصلی اند رسیدهها به تصویب و اجرا هاي معامالتی طراحی شده و مقررات مورد نیاز در بازار سیستم

هاي اطالعات است که عامالت و سیستمهاي اجراي م ساختار بازارهاي مالی عبارت از جلسات معامالتی، سیستم

اند: در ادامه شرح داده شده

ي هـا در جلسـه شوند. در حراج ابتـدا سـفارش ها به دو روش پیوسته و حراج اجرا می معامالت در بورس .1

ها به قیمت تئوریک، بـا یکـدیگر منطبـق ي گشایش سفارش گشایش جمع آوري شده و در مرحله پیش

ها حراج تنها یک بار در روز و در برخـی دیگـر چنـدین بـار در روز شوند. در برخی بورس شده و اجرا می

. ندشو میبه صورت پیوسته اجرا به محض ورود ها ، سفارشپیوسته شوند. در معامالت اجرا می

شـوند کـه بندي می ها) طبقه بازارها معموالً بر اساس سیستم اجرایی آنها (فرآیند انطباق خریدها و فروش .2

و ٣هـاي کـارگزار محـور ، سیسـتم ٢هـاي سـفارش محـور و سیستم ١هاي مظنه محور عبارتند از سیستم

.٤هاي ترکیبی سیستم

آوري، سـازماندهی، هـا و معـامالت را جمـع ها، مظنه اطالعات در مورد سفارش نیز هاي اطالعات سیستم .3

بندي خاص خود است. کنند و داراي طبقه سازي می ارائه و ذخیره

هـا، بنـدي هاي مختلفی براي ریزسـاختار ارایـه شـده اسـت. در یکـی از ایـن طبقـه بندي در تحقیقات طبقه

شود: بندي می طبقهریزساختار بر اساس سازوکار معامالتی و قوانین معامالت به شرح زیر 1. Quote-driven systems 2. Order-driven systems 3. Brokered systems 4. Hybrid systems

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

2

شـود. سـازوکار هـاي معاملـه اوراق بهـادار اطـالق مـی سازوکار معامالت: سازوکار معامالت به روش .1

شفافیت. میزانو ١ها معامالت داراي چندین بعد است که عبارتند از نوع بازار، شکل سفارش

منظـور کنتـرل ابعـاد مختلـف مقررات بازار: منظور مقرراتی تعریف شده توسط بازار اوراق بهادار به .2

هـا، حـداقل است که برخی از آنها عبـارت از مقـررات مربـوط بـه اولویـت سـفارش فرآیند معامالت

، فروش استقراضـی و ٤، وضعیت معامالتی٣قیمتي ، پذیرش، آستانه٢تغییرات قیمت، واحد معامالت

هستند. ٥معامالت خارج بازار

ي کننـده ي نوسـان قیمـت، متوقـف مهـم ریزسـاختار یعنـی دامنـه این گزارش به بررسی چهار سازوکار در

هاي مختلف پرداخته شده است. معامالت، مراحل معامالتی و قیمت مبنا در بورس

ي بورس بـراي محـدود کـردن تغییـرات روزانـه مسئوالنقیمتی است که ي قیمت، محدوده ي نوسان دامنه

از قیمت ي نوسان . دامنهشوند قیمت سهام میشدید نع نوسان کنند و ما قیمت اوراق بهادار از آن استفاده می

در ي شدید وضـع شـده اسـت. ها حمایت از بازار در مقابل نوسان منظور است که به مقرراتی ترین جمله مهم

و بصورت ثابت (مطلق) براساس قیمت سهام اوراق بهادار،قیمت ي نوسان روزانه ي محدودهها، برخی از بورس

صـورت بـه نیـز را دیگر ي اي به معامله تغییر قیمت از معاملهها، برخی از بورس، شود. عالوه بر این تعریف می

ي نوسـان پویـا و هـا، از دامنـه برخی دیگر از بورس شود. تعریف میبهادار ي و براساس قیمت ورقهعدد ثابت

ي قیمتـی دامنـه کننـد. شود، استفاده مـی ي بهادار تعیین می رقهایستا که بصورت درصدي از قیمت پایانی و

ایسـتا، ي دامنـه کنـد. ي قبلی تعریف می ي بالقوه نسبت به معامله قیمتی را براي هر معامله ي پویا، محدوده

هـاي ها داراي روش . بورسدهد قیمت ایستا (قیمت آخرین حراج) را نشان می نسبت بهحداکثر نوسان مجاز

هـا درصـورت رسـیدن ي نوسان پویا و ایستا هستند. عالوه بر این، برخـی بـورس مختلفی براي تعیین دامنه

این حراج که به طور معمول پنج دقیقه کنند. قیمت به یکی از این حدود از سازوکار حراج نوسان استفاده می

1. Order Forms 2. Trading Unit 3. Price Thresholds 4. Trading Status 5. Off-Market Trading

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

3

هـاي شود. در بیشتر بـورس جر میي بهادار من انجامد، به تعیین حدود نوسان جدید بر روي ورقه به طول می

شده حداقل تغییرات قیمت متناسب با قیمت اوراق بهادار وجـود دارد. بـدین ترتیـب اوراق بهـادار بـا بررسی

هاي باالتر، از حداقل تغییرات قیمتی بیشتري برخوردار هستند. قیمت

نماد معامالتی یک ١وقف موقتبازار، ت مدیریت نوسانبررسی شده در این گزارش براي سازوکارهاي دیگر از

ي توقف نماد به معناي جلوگیري موقت از دادوستد رسمی یـک ورقـه موقت کل بازار است. توقفشرکت یا

توقف شود. میبندي و خودکار طبقه صالحدیدي ي دو دستهتوقف معامالت به .در سیستم بورس استبهادار

به اقدامات گردانندگان بازار یا مقـام نـاظر بـراي توقـف معـامالت یـک طور معمول به صالحدیدي معامالت

بهادار یا گروهی از اوراق بهادار در آن بازار اشاره دارد. معموالً این نوع توقف معامالت در صورت نیـاز ي ورقه

.آیـد درمیا به رخدادهاي غیرمترقبه به اجر به انتشار فوري اخبار بااهمیت از سوي ناشر و یا حتی در واکنش

نوسـان زیـاد در هکـ شده اسـت. هنگـامی توقف خودکار معامالت سازوکار مبتنی بر معیارهاي از پیش تعیین

نظم بازار به خطـر افتـد، معـامالت براسـاس طور کلی بهآید و وجود بهي بهادار یا کل بازار قیمت یک ورقه

هـاي توقـف خودکـار سـهم و بـازار در بـورس . مدت زمان شوند سازوکار توقف خودکار معامالت، متوقف می

نماید. متفاوت بوده و هر بورس براساس شرایط خاص خود اقدام به وضع قوانین مربوطه می

شـود. در ي معامالتی گفته مـی هاي مختلف معامالت در طول یک جلسه مراحل یا فازهاي معامالتی به دوره

امالتی مشترکی وجـود دارد. ایـن مراحـل معـامالتی هاي مورد بررسی در این گزارش، مراحل مع اکثر بورس

پایانی، حراج (اصلی) معامالت، پیش ي پیوسته گشایش، حراج ناپیوسته یا آغازین، مرحله ي پیش شامل مرحله

ي ورود، اصالح و حذف هاي معامالتی اجازه گشایش، سیستم ي پیش در مرحله پایانی و معامالت پایانی است.

در این مرحله قیمت تئوریک گشـایش تعیـین گیرد. اي صورت نمی دهد، ولی معامله ار میها را به باز سفارش

شـوند کـه یـک حـراج هاي مشمول قیمت تئوریـک بـا هـم منطبـق مـی شود. در حراج آغازین، سفارش می

ي مجاز قیمت وارد هاي مجاز در دامنه ي اصلی معامالت، انواع سفارش شود. در جلسه قیمتی محسوب می تک

1. Trading Halt

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

4

هـا، و در صورت انطباق مظنه ها وجود دارد شوند و امکان ورود، حذف و اصالح سفارش معامالت می ي مانهسا

وجـود دارد، امـا از هـا سفارش حذفو اصالحامکان ورود، ،پایانی پیشي در مرحله شوند. ها اجرا می سفارش

در حـراج .پـذیرد اي صورت نمـی شود، هیچ معامله آنجایی که قیمت تئوریک پایانی در این مرحله تعیین می

هاي مشمول این قیمـت بـا یکـدیگر منطبـق پایانی، با تعیین قیمت تئوریک پایانی منصفانه، تمامی سفارش

دقیقـه 15الـی 5زمـان ایـن مرحلـه بـین مدت لطور معمو بهکه پایانی معامالتي در مرحله شوند و می

و معامله شوند. حذف، اصالحوارد، پایانی توانند براساس قیمت ها می سفارش ،باشد می

هاي دنیا یکی دیگر از موضوعاتی اسـت کـه در ایـن گـزارش مـورد در بورس ١یا مرجع مبنا قیمتتعیین

در آنو از هشـد محاسـبه یهـاي متفـاوت ف با روشهاي مختل در بورسبررسی قرار گرفته است. قیمت مبنا

در هـا دارایـی خـالص ارزش ي سـهام، محاسـبه ي حـدود قیمتـی روزانـه ي حاسـبه موارد متعـددي چـون م

،) معامله اختیار قراردادهاي مانند( مشتق ابزارهاي انقضاي ارزش تعیین گذاري مشترك، سرمایه هاي صندوق

مـالی قراردادهـاي مختلـف انـواع ي تسـویه و مدیران پرتفوي عملکرد ارزیابی مختلف، هاي شاخص محاسبه

قیمـت روش از عبارتنـد که است شده ارایه قیمت مبنا ي محاسبه براي مختلفی هاي روش شود. استفاده می

تـرین رایـج .پایـانی حـراج و موزون میانگین روش قیمت، ي ساده میانگین روش میانه، روش معامله، آخرین

روش دیگـر .اسـت پایـانی حـراج روش ي دنیـا، یافته هاي توسعه براي تعیین قیمت مبنا در اکثر بورس روش

هاي دنیا که در مقایسه با حراج پایانی از محبوبیت کمتري برخوردار است، روش تعیین قیمت مبنا در بورس

ی خود را بر اساس میانگین هایی که قیمت پایان دهد بورس ها نشان می ها است. بررسی میانگین موزون قیمت

کنند، مراحل معامالتی حراج پایانی و معامالت پایانی ندارند. موزون محاسبه و اعالم می

1. Reference Price

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

5

فصل اول

بررسی محدودیت نوسان قیمت

نویسندگان

ی احسان عسکري فیروزجای

حمید اسکندري

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

6

مقدمه

،هـاي مـالی و بحـران هـا حمایت از بازار در مقابل نوسـان منظور بهگذاران هاي اوراق بهادار، قانون در بورس

، عرضه و تقاضاي سـهام و تعیـین قیمـت سـهام وضـع اوراق بهادار فروش و خرید براي را مقرراتیقوانین و

قیمت ي نوسان دامنهشود، مقرراتی که در این زمینه در بازارهاي نوظهور وضع می ترین مهمکنند. یکی از می

عنوان یک عامل کنترلـی در برابـر نوسـان قیمـت سـهام اسـتفاده ست که در بازارهاي مالی از آن به سهام ا

و غیره نیز وجـود مبنا حجماوراق بهادار، فروش و خریدبین زمان مدتشود. البته قوانینی مانند حداقل می

شوند. سهام می معاملههاي دیگري در دارند که منجر به اعمال محدودیت

ي بورس بـراي محـدود کـردن تغییـرات روزانـه مسئوالنقیمت، محدوده قیمتی است که ي نوسان دامنه

رود شـوند، زیـرا گمـان مـی قیمت سـهام مـی شدید کنند و مانع نوسان قیمت اوراق بهادار از آن استفاده می

ابتدا ،قیمت لیگذاران منجر شود. این سازوکار کنتر قیمت توسط سرمایه کاري دستبه سهم هاي زیاد نوسان

هاي اروپایی و آسیایی راه یافت. به کار گرفته شد و سپس به بورس متحده ایاالتدر همشتق در بازارهاي ابزار

منظـور به زمانی ي ها و ایجاد وقفه کارگیري چنین ابزاري، جلوگیري از نوسان شدید قیمتهدف اصلی از به

هـا آنهاي نزدیک به ارزش واقعی اوراق بهادار در قیمت ي امکان معامله کردنایجاد آرامش در بازار و فراهم

.ستا

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

7

هاي محدودیت نوسان قیمت ویژگی

روزانه قیمت سهام داراي دو ویژگی است که باعث کنترل نوسان قیمت ي نوسان دامنهبه شکل منطقی

، کامالً مشهود است. این دو ویژگی شود ها در مواقعی که بازار دچار آشفتگی می شود و تأثیر این ویژگی می

از: اند عبارت

؛ایجاد محدودیت قانونی در تغییر قیمت سهام )1

.ایجاد یک فرصت زمانی براي ارزیابی مجدد و منطقی ارزش سهام )2

و تصمیمات عجوالنه و گرفته قرارگذاران تحت تأثیر جو روانی بازار در شرایط آشفتگی بازار معموالً سرمایه

است و احتمـال زیـان بیشترگذاران خرد گیرند. اتخاذ این تصمیمات عجوالنه در میان سرمایه می یغیرعقالی

گذاران در زمان آشفتگی بازار بسیار باال خواهد بود. این گروه از سرمایه

، 2قیمـت در شـرایط آشـفته ي نوسان دامنهخود به این نتیجه رسید که پژوهشدر 1981در سال 1تسلر

دهـد و اسـتدالل کـرد کـه گـذاران قـرار مـی براي مشاوره و ارزیابی مجدد در اختیار سـرمایه يبیشترزمان

در بازار سهام نیز وجود دارد. 3غیررسمی هاي محدودیت

شـود کـه بـازي ایجـاد مـی یا سفته فروش و خریدعدم تعادل در ي واسطهبه نوسان ناگهانی قیمت سهام

گذارد شک بر تحلیل قیمت سهام اثر میقیمت بی ي نوسان دامنهرفی داران نیست. از ط منافع سهام همسو با

و قیمـت يهـا نوسـان آن بـر بستگی دارد. لذا بررسی اثـرات شده تعیین ي و میزان اثر آن به میزان محدوده

هاي بـورس گذاري تواند نقش مهمی در سیاسترسد و می ناپذیر به نظر می فرآیند کشف قیمت امري اجتناب

کند.ایفا

کارگیري این سازوکار کنترلی صورت پذیرفتـه اسـت، امـا نتـایج تحقیقـات به ي زمینه درتحقیقات زیادي

تأکیدقیمت سهام ي نوسان دامنهبعضی از تحقیقات بر لزوم استفاده از که حالی دریکسان نیست. شدهانجام

قیمـت سـهام را ي نوسـان دامنـه اعمـال کنند، تحقیقات دیگر آثار منفی و به آثار مثبت آن اشاره می دارند

1. Tesler 2. Market Turbulence 3. Informal Limits

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

8

کنند. البته در اکثـر کشـورها در یا حذف آن تأکید می ي نوسان دامنهشدن بیشترو بر لزوم شوند متذکر می

شده است. تر وسیع ي نوسان دامنهطول زمان و با رشد بازارهاي مالی

قیمت ي نوسان دامنهمزایا و معایب

قیمت ي نوسان دامنه مزایاي 1- 1- 1

هایی بـراي محققان به دنبال روش 1987ذکر شد، پس از بحران بازار سهام در اکتبر تر طور که پیش همان

اعمـال هـا آنهـاي پیشـنهادي جلوگیري از وقوع بحران یا به حداقل رساندن آثار آن بودنـد و یکـی از روش

جربی نشان داده است که قیمت بود. اگرچه بسیاري از تحقیقات ت ي نوسان دامنهسازوکارهاي کنترلی مانند

تـأثیر منفـی بـر ،قیمـت اوراق بهـادار ي رغم موفقیت آن در کنترل نوسان روزانهقیمت علی ي نوسان دامنه

گیرد. در این رابطه تعدادي قرار می استفاده موردهاي مختلف در بورس همچناننقدشوندگی و کارایی دارد،

فامـا و ،مثـال عنوان بهاند. قیمت سهام را مثبت ارزیابی کرده نوساني دامنهاز تحقیقات نیز نتایج استفاده از

شوند و تغییر در هاي مالی اساساً به عوامل بنیادین مربوط می ادعا کردند که بحران 1989در سال 1همکاران

تواند عامل بروز بحران مـالی شـود. در ایـن راسـتا کمیسـیون بـرادي نیـز نمی فروش و خریدهاي استراتژي

تحقیقاتی انجام داد و به بازبینی عملکرد بازار پرداخت و براي محافظت از بازار پیشنهاد کرد که سازوکارهاي

شده در بازار دهی سازمانصورت قیمت سهام و توقف معامالت به ي نوسان دامنهکنترل نوسان قیمت مانند

کلی باشد که موجب اخـتالل در انجـام معـامالت نباید به ش ها آنکارگیري به ي گرفته شوند، اما نحوه کار به

شود.

قیمت ي نوسان دامنهبر این عقیده بودند که اعمال 1987نیز در سال 2کارشناسان بورس کاالي شیکاگو

با استفاده از این سازوکار کنترل کلی طور به ها آنباید به شکل مقطعی و در شرایط خاص صورت پذیرد.

در بلندمدت گفت، استفاده از این محدودیت صراحت بهتوان قیمت موافق بودند، اما تأکید داشتند که نمی

چه پیامدهایی خواهد داشت.

1. Fama, Meltzner and Roll 2. Chicago Mercantile Exchange

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

9

و در نتایج خود آثار مثبت حد نوسان قیمت انجام دادند 1رائو و همکاران را در این زمینه تحقیقات دیگري

قیمت ي در تحقیق خود سعی کردند میزان نوسان قیمت سهام بعد از رسیدن به محدوده ها آنرا برشمردند.

قیمت ي نوسان دامنهقرار دهند و دریافتند که میزان نوسان قیمت سهام بعد از رسیدن به بررسی موردرا

شود. ، این سازوکار کنترلی باعث کاهش نوسان مینتیجه رددهد. کاهش چشمگیري نشان می

قیمت سهام را کمیسیون برادي و کمیسیون ي نوسان دامنهآثار مثبت ي زمینه دریکی از تحقیقات

در نتایج تحقیق خود به دو مزیت اصلی ها آنصورت مشترك انجام دادند؛ به 1988معامالت آتی در سال

اره کردند:این سازوکار به شکل زیر اش

یابند اخبار گذاران فرصت می قیمت سهام این است که سرمایه ي نوسان دامنه ي الف) یکی از مزایاي بالقوه

این بهصورت ناآگاهانه به انجام معامله نپردازند. ببرند و به کار بهمهم و جدید را براي ارزیابی مجدد قیمت

هاي احساسی و نسنجیده در جلوگیري به عمل خواهد آمد و واکنش 2اندازه از بیشاز وقوع واکنش ترتیب

گذاران در شرایط عدم شود که سرمایه قیمت باعث می ي نوسان دامنه ،این بر . عالوه3یابد بازار کاهش می

را در اندازه از بیشواکنش ي کمیسیون برادي فرضیه سبد سهام خود بپردازند. بیشتراطمینان به بررسی

ها در جهت شود که قیمت سبب می اندازه از بیشالعمل مینه براي نخستین بار مطرح کرد. عکساین ز

تواند با توقف انجام معامالت و دادن قیمت سهام می ي نوسان دامنه ترتیب این بهنادرستی هدایت شوند و

گذاران، عامل مهمی در تعیین قیمت مناسب سهم باشد. فرصت به سرمایه

هاي مالی است که توسط برخی از قیمت، کاهش آثار مخرب استراتژي ي نوسان دامنهزیت ب) دومین م

ي د براي مؤسسات و کل بازار مخرب باشند. دامنهنتوان ها می د. این استراتژيشو گرفته می کار بهمؤسسات

کند. آنان همواره با این ابهام محافظت می ها آنبینی گران در برابر خطاهاي پیشنوسان قیمت از معامله

. بنابراین، دارند راها روبرو هستند که بازارها از نقدشوندگی کامل برخوردارند و توانایی جذب همه سفارش

هاي معامالتی مانند آربیتراژ شاخص و از استراتژي کمتر ي تواند به استفاده مجاز قیمتی می ي تعیین محدوده

1. Rao & et al. )١٩٨٩( 2. Overreaction

شود.مانع فرآیند کشف قیمت می درنتیجهکند و بر این باورند که این سازوکار انجام معامله را غیرممکن می این در حالی است که برخی از محققان .3

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

10

بهها را که این استراتژي مؤسساتیقیمت، ي نوسان دامنهبا اجراي سازوکار منجر شود. 1سازي پرتفوي ایمن

اند، باید در اهداف خود تجدیدنظر کنند و در صورت لزوم سیاست خود را تغییر دهند. گرفته کار

در همکاران رائو وتوسط قیمت سهام است ي نوسان دامنهیکی دیگر از تحقیقاتی که حاکی از آثار مثبت

در تحقیق خود نشان دادند که: ها آناست. شده انجام 1989سال

صورتی دردهد. یعنی رفتار معکوس از خود نشان می ي نوسان دامنهقیمت سهام بعد از رسیدن به •

قیمت یک سهم در یک روز به حد باالي نوسان خود برسد، در روزهاي آتی کاهش قیمت که

حد پایین نوسان برسد در روزهاي بعدي افزایش قیمت خواهد به که صورتی درخواهد داشت و

شود. می اندازه از بیش هاي العمل داشت که در این صورت حد نوسان قیمت باعث اصالح عکس

یابد و این امر به معناي جلوگیري از کاهش می شده تعیینمیزان نوسان بعد از رسیدن به دامنه •

هاست. قیمت بیشتربروز تغییرات ناگهانی در قیمت سهام و ثبات

قیمت ي نوسان دامنهآثار منفی 2- 1- 1

شـود، برخـی از محققـان بـا قیمت سـهام بیـان مـی ي نوسان دامنهکه براي اعمال یهای برخالف استدالل

اوراق بهادار مخالف هستند و آثار منفـی اجـراي آن را بـیش از آثـار هاي گیري از این سازوکار در بورس بهره

دانند. مثبت می

در سـهام ي قیمت را بـر میـزان نوسـان بـازده ي نوسان دامنهبا انجام تحقیقی اثرات 1993در سال 2چن

قیمـت سـهام ي نوسـان دامنهقرار داد. او دریافت که در اغلب موارد، بررسی موردتایوان بهادار اوراقبورس

قیمت باعث تـأخیر در نوسـان قیمـت ي نوسان دامنه همچنینسهام شده است. ي باعث تشدید نوسان بازده

شده و از بروز آن جلوگیري نکرده است.

بهقرار داده است. تردید موردرا ي نوسان دامنهکه آثار مثبت شده انجامتحقیقات دیگري نیز در این زمینه

بازار مالی انجام 23در ي نوسان دامنهاز استفاده موردتحقیقی تطبیقی در 1989در سال 3لار مثال عنوان

1. Portfolio insurance 2. Chen (1993) 3. Roll (1989)

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

11

و مالحظـه قابـل گونـه اثـر قیمـت هـیچ ي نوسان دامنهداده است. او در تحقیق خود به این نتیجه رسید که

آثـار منفـی کلی طور بهشده تحقیقات انجاممالی ندارد. هاي بحرانها در متفاوتی بر کاهش نوسانات قیمت

:اند برشمردهزیر صورت بهرا ي نوسان دامنهاعمال

اي در فرآیند دهد که اگر مداخله تسري نوسان نشان می ي زمینه درتسري نوسان: نتایج تحقیق فاما •

یابد. این استدالل میزان نوسان افزایش می آنگاهرسیدن به قیمت واقعی (کشف قیمت) ایجاد شود،

ي نوسان دامنهکند که یل بیان میا، کمثال عنوان بهاست. شده تأییدنیز 1و همکاران ایلتوسط ک

تأثیر بوده است. بنابراین بی 1989در سال متحده ایاالتقیمت در کاهش نوسان در بحران مالی

کند، در طول زمان باعث گسترش آن قیمت در یک روز نوسان را محدود می ي نوسان دامنهاگرچه

او در همچنینآتی خواهد شد. روزهاي بهشود و در مقابل کاهش نوسان سبب تسري آن می

قیمت در یک روز از نوسان سهام براي رسیدن به ي نوسان دامنهتحقیق خود استدالل کرد که چون

صعودي یا نزولی براي نزدیک شدن روند یکبنابراین باعث ایجاد کند، قیمت واقعی جلوگیري می

تواند در بلندمدت به افزایش نوسان قیمت سهام منجر شود. شود و این امر می به قیمت واقعی می

قیمت تأخیر ي نوسان دامنهبه قیمت واقعی: یکی دیگر از مشکالت ناشی از اعمال رسیدن درتأخیر •

این سازوکار سقف و کف قیمت روزانه را مشخص که ازآنجای است. به قیمت واقع رسیدن در

تأخیر در ترتیب این بهتواند باعث جلوگیري از انجام برخی معامالت در یک روز شود و کند، می می

یابد. شوند، ادامه می تجدیدنظرهاي سقف یا کف در روزهاي آتی قیمت که زمانیعرضه یا تقاضا تا

قیمت سهام با وقفه به قیمت واقعی خود خواهد رسید. نتیجه در

بررسی کردنـد و بـه را قیمت در بورس اوراق بهادار آتن ي نوسان دامنهاثرات 2و همکاران کاوسانس

قیمت باعث طوالنی شدن فرآینـد رسـیدن قیمـت بـه سـطح ي نوسان دامنهاین نتیجه رسیدند که

ن الزم است تا قیمت سهام به سطح تعـادلی خـود برسـد. شود و معموالً چند روز زما تعادلی آن می

نتیجه دربه قیمت تعادلی عامل اصلی عدم تعادل در عرضه و تقاضاي سهام است. رسیدن درتأخیر

1. Kyle (1989), Kurserk and Locke (1991) 2. Phylaktis, Kavussanos and Manalis (1990)

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

12

د بازي و کسب سو هاي سفته شود و انگیزه براي یک سهم خاص صف خرید یا صف فروش تشکیل می

بـه ع یکی از معایب سـازوکار حـد نوسـان قیمـت یابد که این موضو بدون تحمل ریسک افزایش می

آید. می حساب

بر این نکته تأکید دارد که علت اصلی رسیدن سهام بـه اندازه از بیش: واکنش اندازه از بیشواکنش •

اخبار ي بینانه یا بدبینانه فعاالن بازار درباره نوسان قیمت در یک روز، واکنش بسیار خوش ي محدوده

رود ایـن انتظـار مـی ،شـده اطالعـات منتشـر بیشـتر زمان و تحلیـل گذشت بااست و شده منتشر

بیشواکنش ي واسطه بهسهام یک شرکت که صورتی درهاي نادرست تصحیح شود. بنابراین واکنش

خود رسیده باشـد، در روزهـاي آینـده بـا ي نوسان دامنهیک خبر مثبت به سقف ي درباره اندازه از

از بـیش زمانی واکنش ترتیب این بهعات، قیمت آن سهام کاهش خواهد یافت. اطال تحلیل و تجزیه

خود شاهد رونـد معکـوس در ي نوسان دامنهاست که سهام پس از رسیدن به حدود داده رخ اندازه

بازدهی باشند.

نوساني دامنهبه تأثیر 1993در سال 1هاي التربچ و بن زیون مداخله در معامالت: دو محقق به نام •

بـه قیمت در نقدشوندگی سهام اشاره کردند و تأثیر این سازوکار را بـر کـاهش نقدشـوندگی سـهام

آشکار استفاده از این ابزار معرفی کردند. این مطلب توسط فامـا و تسـلر نیـز در ي یک هزینه عنوان

ت جلـوگیري قیمت از انجـام معـامال ي نوسان دامنهکه اگر بود شده بیانبه این شکل 1989سال

هـاي نماید، تأثیر مستقیمی بر نقدشوندگی سهام خواهـد داشـت و ممکـن اسـت تشـدید فعالیـت

.را در پی داشته باشدمعامالتی در روزهاي آتی

، عـدم انجـام نتیجـه درسـهام و فـروش و خریـد هاي من معتقد است که عدم تعادل در سفارشیل

قیمت برسند. بنـابراین در روزهـاي ي نوسان دامنهشود تا سهام به موجب می مکرر و زیاد معامالت

سـهام فـروش و خریدگذاران عجول اقدام به قیمت، سرمایه ي نوسان دامنهپس از رسیدن به حدود

هـا بـه سـطح ماننـد تـا قیمـت گذاران بردبار منتظر می کنند و سرمایه هاي غیر تعادلی می در قیمت

1. Lauterbach and Ben–Zion

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

13

تواند اصالح شود. در هر دو مورد حجم در عرضه و تقاضا میعدم تعادل ترتیب این بهتعادلی برسند.

یابد. معامالت بعد از رسیدن به حد نوسان قیمت، افزایش می

ها تجربه بورس

بورس اوراق بهادار توکیو 3- 1- 1

اسـتفاده ي نوسـان دامنهاز ها گذاران در مقابل نوسان زیاد قیمت منظور حمایت از سرمایه بورس توکیو به

، )2013جـوالي 16( 1فـروش و خریـد هـاي مظنـه مرتبط با حـد نوسـان قیمـت روي کند. طبق قانون می

و هرروزدر 2قیمت هاي ویژه قیمت پایانی در روز معامالتی قبل یا بر اساس مظنه اساس برهاي قیمتی دامنه

گـذاران در مقابـل سـرمایه شود. هدف اصلی این قـانون محافظـت کشور (ین) تعیین می یواحد پول برحسب

بازار است. حد از بیشنوسان

شود: جدول زیر تعیین می قیمت سهم و طبق اساس بر سهام فروش و خرید هاي حد نوسان قیمت سفارش

ین) برحسبي نوسان قیمت روزانه سهام ( محدوده : 1 جدول

1. Rules Conerning Price Limits on Bids and Offers 2. Special Quote

حد نوسان ین) برحسبقیمت سهام ( (باال/پایین)

30 100 تا - 50 200 تا 100 بیش از 80 500 تا 200 بیش از 100 700 تا 500 بیش از 150 1,000 تا 700 بیش از 300 1,500 تا 1,000 بیش از 400 2,000 تا 1,500 بیش از 500 3,000 تا 2,000 بیش از 700 5,000 تا 3,000 بیش از 1,000 7,000 تا 5,000 بیش از 1,500 10,000 تا 7,000 بیش از 3,000 15,000 تا 10,000 بیش از 4,000 20,000 تا 15,000 بیش از 5,000 30,000 تا 20,000 بیش از

این جدول ادامه دارد

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

14

ین 2,400تا 1,600قیمت روزانه آن بین ي ین باشد، محدوده 2,000اگر قیمت سهم برابر مثال عنوان به

این سهم در این محدوده قابلیت معامله دارند. فروش و خریدهاي است و سفارش

اعمال و 1 سهام فاقد حق تقدم ي هاي اولیه سهام، عرضه براي مواردي مانند عرضه محدودیت: این 1 نکته

.شود نمی

را ي نوسان دامنهبورس اختیار دارد در صورت بروز گره در معامالت یا اختالل در نقدشوندگی، : 2 نکته

افزایش دهد.

یک ین است. ثابت طور به قیمت اوراق قرضه ي نوسان دامنه:3نکته

اگر در )، در بورس توکیو 2011سال شده اصالح( 2فروش و خریدهاي مربوط به مظنه قانون اساس بر

بورس احتمال نوسان نظر ازاي صورت نگیرد یا معامله هیچ 1شماره جدول اساس برشده هاي تعیین دامنه

در این روش بورس خود اقدام به ورود شد. هاي ویژه استفاده خواهد باال وجود داشته باشد، از مظنه

طرفه هستند (یا خرید یا فروش) ها که معموالً یک کند. این مظنه اي در سیستم معامالتی می هاي ویژه مظنه

ویژه به ي شوند. با ورود مظنه بازار وارد سیستم معامالت میقابلیت اجرا ندارند و تنها با هدف ساماندهی

قابلیت ورود به سیستم معامالت 2 نوسان جدول شماره هاي دیگر با رعایت حد ي معامالت، سفارش سامانه

کند. به اي جلوگیري می بروز نوسانات باالي لحظهبدین ترتیب بورس با ورود مظنه ویژه از را خواهند داشت.

تواند به ین باشد، نوسان روزانه قیمت آن می 1000یگر اگر قیمت سهمی در آغاز معامالت روزانه بیان د

قابل نوسان خواهد بود. اما نوسان 1300تا 700ین باشد یعنی قیمت سهم در این روز بین 300میزان

روز این طول در اگر ،ین خواهد بود. به عنوان مثال 30، 2اي این سهم بر اساس جدول شماره لحظه

1070ي ین معامله شود، معامله بعدي آن در محدوده 1100معامالتی قیمت سهم یادشده به ارزشی برابر با

ي نوسانی خارج از دهنده واردشده در سیستم معامالتی نشان ها قابل انجام خواهد بود. اگر سفارش 1130تا

از این سازوکار در سیستم معامالت خواهد کرد. ویژه ي این محدوده باشد، بورس خود اقدام به ورود مظنه

خارج دهد که قیمت سهم از حالت عادي کند و اجازه نمی جلوگیري می مدت کوتاهنوسانات شدید قیمت در

شود. 1. Ex-right 2 . Rules Concerning Bids and Offers

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

15

قیمتـی باشـد، ي موجـود خـارج از محـدوده فروش و خرید هاي طبق این قانون، اگر سفارشبدین ترتیب

هـاي ویـژه در مظنـه عنـوان بـه را ویژه فروش و خرید هاي سفارش 1ها قیمت پیوستگی حفظ هدف بابورس

مورد به صورت بههاي ویژه و تعیین محدوده نمایش مظنه زمان مدتتعیین .کند وارد می معامالتی سیستم

در همان زمـان صـورت شده وارد فروش و خرید هاي مورد توسط بورس و با در نظر گرفتن وضعیت سفارش

.شود اي اصالح می دوره صورت بهو شده تعیینهاي ویژه توسط بورس گیرد. میزان تغییرات دامنه مظنه می

شرکتی قابل معامله در ي و اوراق قرضه تبدیل قابلهاي ویژه را براي سهام، اوراق قرضه بورس توکیو مظنه

گذاران در به سرمایه رسانی اطالعهاي ویژه، به معناي هبینی کرده است. اعالم مظن بورس در قوانین پیش

را تشویق به ورود ها آناست و بدین ترتیب اجرا قابلی خارج از محدوده قیمت بامورد سفارشی در سیستم

کند. در صورت ورود به تعادل رسیدن قیمت سهم می ي معامالت براي سامانهدر طرف دیگر هایی سفارش

شوند، در غیر هاي ویژه از سیستم حذف می رسد و مظنه ي آن قیمت سهم به تعادل میسفارش جدید و اجرا

شود. می روز بهبار هاي ویژه تا زمان به تعادل رسیدن قیمت سهم هر سه دقیقه یک مظنه صورت این

قیمت ي نوسان دامنهتوانند منظور فراهم نمودن نقدشوندگی، می بورس توکیو به مسئوالناین، بر عالوه

هاي اي انجام نشود و مظنه روز متوالی معامله 3 که درصورتیروزانه را افزایش دهند. بر اساس مقررات موجود

قیمت دو برابر خواهد شد. این ي نوسان دامنهویژه نیز رشد صعودي یا نزولی داشته باشند، در روز چهارم

فرآیند تا انجام معامله ادامه خواهد داشت.

1. Maintaining Continuity of Prices

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

16

هاي ویژه را براي هر معامله نسبت به قیمت معامله قبلی نشان دوده تغییرات قیمت مظنهجدول زیر مح

دهد: می ین است) برحسبهاي ویژه نسبت به قیمت معامله قبل (اعداد : محدوده تغییرات مظنه2 جدول

حد نوسان (حد باال/ حد پایین) هاي ویژه قیمت مظنه 5 200کمتر از 200 500 8 500 700 10 700 1,000 15

1,000 1,500 30 1.500 2.000 40 2.000 3.000 50 3.000 5.000 70 5.000 7.000 100 7.000 10.000 150 10.000 15.000 300 15.000 20.000 400 20.000 30.000 500

-این جدول ادامه دارد -

بعدي معامله قیمتین باشد 1,000قیمت آخرین معامله بر روي سهام شرکتی چنانچه ،براي مثال

1,030و 970ي تر، قیمت بعدي باید در بازه . به عبارت سادهیابد افزایش یا کاهش تواند می ین 30 حداکثر

اي بر ین در بازار وجود داشته باشد معامله 1,100 قیمت باین قرار گیرد. با توجه به این مثال، اگر سفارشی

در این صورت بورس .صورت گیرد 1,030تواند روي زیرا معامله بعدي حداکثر می ؛گیرد روي آن صورت نمی

احتمال دارد که زمانیکند. بنابراین ویژه به تغییرات قیمت بازار با نوسان کمتر کمک می ي با اعالم مظنه

هاي ویژه مظنه بدین ترتیبشود. هاي ویژه اعالم می ت نوسان شدیدي داشته باشد مظنهمد قیمت در کوتاه

بهشود و شده در جدول باشد ارائه می هاي گفته قیمت بعدي کمتر از مظنهرود انتظار می که زمانیخرید

،هاي جدول باشد رود قیمت بعدي باالتر از مظنه هاي ویژه فروش در مواقعی که انتظار می مشابه، مظنه طور

عمومی از طریق سیستم معامالتی بورس صورت بههاي ویژه ارائه خواهد شد. اطالعات مرتبط با اعالم مظنه

یک هاي جود عدم تعادل در سفارشکوتاهی همگان از و زمان مدتشود و توکیو براي فعاالن بازار منتشر می

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

17

تر متعادل هاي قیمت با هایی سفارشسهم خاص مطلع خواهند شد. این موضوع فعاالن بازار را به ورود

کند. تشویق می

سهام 1بورس توکیو براي کنترل نوسانات قیمتی اوراق بهادار در بازار اقدام به تعیین حداقل تغییرات قیمت

قدام، تعیین حداقل تغییرات قیمت از یک قیمت به قیمت دیگر است. حداقل کرده است. هدف از این ا

با افزایش قیمت سهام، این حداقل افزایش که طوري بهتغییرات قیمتی سهام به قیمت آن بستگی دارد؛

به زیرااهمیت باالیی برخوردار است، محدود از هاي سفارشیابد. این سازوکار در زمان وارد نمودن می

و به صالحدید هاي زمانی این سازوکار در دوره دهد. هاي ممکن و در دسترس را نشان می گر قیمت معامله

، حداقل تغییرات قیمت 2014فوریه 26گیرد. طبق آخرین اصالحیه در تاریخ قرار می بازنگري موردبورس

هاي ت به ترتیب براي شرکت، حداقل تغییرات قیمزیراست. در جداول شده تعییناز سهام دسته دوبراي

است. شده ارائهها و سایر شرکت 1002عضو تاپیکس

ین) برحسب( TOPIX100هاي اصلی عضو : حداقل تغییرات قیمت سهام شرکت3 جدول

حداقل تغییرات مجاز قیمت سهام 1 10,000 تا - 5 50,000 تا 10,000 بیش از 10 100,000 تا 50,000 بیش از 50 500,000 تا 100,000 بیش از 100 1,000,000 تا 500,000 بیش از 500 5,000,000 تا 1,000,000 بیش از 1000 10,000,000 تا 5,000,000 بیش از 5,000 50,000,000 تا 10,000,000 بیش از 10,000 50,000,000بیش از

ها (برحسب ین) سایر شرکت سهام متیق راتییحداقل تغ: 4 جدول

حداقل تغییرات مجاز قیمت سهام 1 3,000 تا -

5 5,000 تا 3,000 بیش از 10 30,000 تا 5,000 بیش از 50 50,000 تا 30,000 بیش از

1. Minimum Tick Size 2. TOPIX100

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

18

100 300,000 تا 50,000 بیش از 500 500,000 تا 300,000 بیش از 1000 3,000,000 تا 500,000 بیش از 5,000 5,000,000 تا 3,000,000 بیش از 10,000 30,000,000 تا 5,000,000 بیش از 50,000 50,000,000 تا 30,000,000 بیش از

100,000 50,000,000 بیش از

ین 5,000کمتر از قیمت با 100، اگر سفارش خرید یا فروش سهام شرکت عضو تاپیکس مثال عنوان به

دیگر حداقل برابر یک ین است. به همین ي اي به معامله میزان تغییرات قیمت از معاملهگذاشته شود،

ین وارد سیستم 20,000 قیمت با 100صورت اگر سفارشی بر روي سهام شرکت غیر عضو تاپیکس

ین است. 10معامالتی شود، میزان تغییرات قیمت حداقل

:شودمی اشاره بدان زیر در که شودمی انجام سطح دو در توکیو بورس در قیمت نوسان کنترلبدین ترتیب

هاي سفارش .1مجاز نوسان روزانه نسبت به قیمت پایانی روز قبل است ي سطح اول: هر سهمی داراي دامنه

شوند. دریافتی خارج از این محدوده قیمتی رد می

هاي دریافتی که در محدوده مجاز نوسان روزانه هستند، نیز مشمول کنترل قیمتی قرار سطح دوم: سفارش

اساس قیمت آخرین معامله تعیین میزان مجاز نوسان قیمت سهم را برگیرند. این سطح از کنترل، می

باالتر شده تعیینتواند در صورت اجرا، قیمت سهم را از محدوده قیمتی مجاز تنها سفارشی که می 2ند.ک می

(بالفاصله با شود ویژه مشمول اجراي فوري نمی ي ویژه است. الزم به ذکر است که مظنه ي ببرد، مظنه

اینازار گردد و در غیر دیگري وارد ب هاي سفارششود تا شود بلکه اجازه داده می سفارش مقابل منطبق نمی

.گیرد) معامله مظنه ویژه صورت می صورت

و آید می دراي را نیابد، معامالت حراج پیوسته به حالت تعلیق ي ویژه سیستم معامالتی مظنه که درصورتی

ي قبل از گشایش، کارگزاران شود. در مرحله ي قبل از گشایش برگزار می مرحله صورت بهبازار آن سهم

شوند. قیمت حراج نیز منظور بازگرداندن ثبات قیمتی می هاي تعادلی به سفارش کردن واردتشویق به

روي سهمی در حالت ها سفارشدر شرایطی که دیگر عبارت به. شود می روز بهمحاسبه و در طول حراج

عنوان قیمت مرجع براي تعیین دامنه نوسان مجاز گاه قیمت آن مظنه به در صورتی که مظنه ویژه در پایان معامالت روز قبل وجود داشته باشد، آن .1 شود. روزانه براي آن سهم در نظر گرفته می

تر باشـد محـدوده نوسـان شود هر چه قیمت آخرین معامله بیش قیمت آخرین معامله سهم تعیین می اساس برترین محدوده نوسان قیمتی مجاز بیش .2 تر خواهد بود. قیمت مجاز بزرگ

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

19

آید که در این صورت می اي نیز وجود نداشته باشد، بازار به حالت تعلیق در ي ویژه عادل نباشند و مظنهت

شود. حراج و کشف قیمت حراج معامالت از سر گرفته می زمان مدتشود. پس از حراج برگزار می

ویژه در دفتر ثبت سفارش محدود به ي اي را بیابد، قیمت سفارش مظنه ي ویژه سیستم، مظنه که زمانی

قیمتی مجاز است. ي شود باالترین محدوده . قیمتی که نشان داده میآید نمی درنمایش

بورس اوراق بهادار مالزي 4- 1- 1

بـراي تمـامی اوراق بهـادار ، بـورس مـالزي بایـد 1مقررات مربوط به معـامالت در بـورس مـالزي اساس بر

محدودیت قیمتی ، محدودیت نوسان قیمت تعریف کند. )BMSB2( بورس اوراق بهادار مالزي در شده پذیرفته

. شود اعمال می 4پویامحدودیت و 3محدودیت ایستا در دو نوع متفاوت شامل

قیمتی ایستا ي آستانهشود و تعیین می 5مبنااي است که براي یک روز معامالتی و بر مبناي قیمت ي قیمتی ایستا محدوده دامنه

قیمت سهم در آن روز به حد باال یا پایین برسد کـه در ایـن صـورت که آندر طول آن روز ثابت است، مگر

شود. حراج برگزار می

کنـد. شده در بـورس اعمـال مـی هاي قیمتی ایستا را براي تمامی اوراق بهادار پذیرفته بورس مالزي آستانه

تواند وارد قیمت) و حداکثر قیمت (حد باالي قیمت) را که یک سفارش میپایین حداقل قیمت (حد ،بورس

ي توانـد خـارج از محـدوده کند. بنابراین در طـول سـاعات معـامالتی سفارشـی نمـی مشخص می ،بازار شود

، صـحیح حـداقل تغییـرات قیمـت تعیـین منظور به ها قیمت براي گرد کردنشود. سیستموارد شده تعریف

شود. تمامی حدود قیمتی می گردپایین قیمت به سمت باال ي آستانه وسمت پایین قیمت به يباال ي آستانه

براي کل روز معامالتی معتبر است.

حداقل گیرد. در بورس مالزي حداقل تغییرات قیمت نیز براي معامالت اوراق بهادار مورد استفاده قرار می

است: زیرتغییرات قیمت در بورس مالزي به شرح

1.Bursa Trade Securities II Participating Organization' Trading Manual 2. Burse Malaysia Securities BHD 3. Static Price Thresholds 4. Dynamic Price Threshold

شود. هاي خودکار استفاده می کننده شود و از این قیمت در سازوکار متوقف هاي متفاوت محاسبه می هاي مختلف با روش مبنا در بورسقیمت . 5

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

20

: حداقل تغییرات قیمت در بورس مالزي5 جدول

حداقل تغییرات قیمت (رینگت) قیمت (رینگت) نوع اوراق

صندوق ، 1ABFMY1 غیراز بهتمامی اوراق بهادار قابل معامله سهام و اوراق قرضه قابل گذاري یهسرما

2معامله

05/0 کمتر از یک 1 99/9از یک تا

2 99/99تا 10از 10 به باال 100از

ABFMY1 1 در هر قیمتی

هاي قابل معامله سهام صندوق

1/0 کمتر از یک 5/0 99/2بین یک تا

1 و بیشتر 3ETB 1 در هر قیمتی

اوراقی که جدیداً در بورس استثناي بهرا براي تمامی اوراق بهادار ایستا بورس مالزي محدودیت قیمتی

کند: مطابق جدول زیر تعیین می را اند شده عرضه

در بورس شده پذیرفتهسهام جدیداً استثناي بهبراي تمامی اوراق بهادار ایستا: محدودیت قیمتی 6 جدول

حد پایین حد باال بازاري سهام قیمت درصد 30 درصد 30 باالتر از یک رینگت

رینگت 3/0 سنت) 30(رینگت 3/0 رینگت 1کمتر از

رینگت 3/0مطلق صورت بهطبق جدول اگر قیمت سهم کمتر از یک رینگت باشد حد باال و پایین سهم

رینگت باشد، حد پایین عدد 3/0قیمت سهم مساوي یا کمتر از که صورتی درشود. سنت) اضافه می 30(

رینگت تعریف خواهد شد. 005/0مطلق

وارد بورس 3عرضه عمومی اولیه صورت بههایی که روي سهام شرکت ایستا محدودیت نوسان قیمت

است: زیراند به شرح شده

1. ABF Malaysia Bond Index Fund 2. Exchange Traded Bonds 3. Initial Public Offering

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

21

در بورس شده پذیرفتهبراي سهام جدیداً ایستا: محدودیت قیمتی 7 جدول

حد پایین حد باال 1مبناقیمت درصد 30 درصد 400 یک رینگت و باالتر

سنت 30 سنت 30درصد یا حداقل 400 رینگت 1کمتر از

قابل کاربرد یا کمتر باشد رینگت 3/0 )عدد مطلق( ها آني ها سهامی که قیمتبراي این قانون نکته:

شود. رینگت تعریف می 005/0مطلق وربه طحد پایین قیمت بنابراین نیست،

قیمتی پویا ي آستانه

جلوگیري هدف باآستانه قیمتی پویا عنوان بهعالوه بر آستانه قیمتی ایستا، از ابزار دیگري ،بورس مالزي

کند. محدودیت پویا براي تمامی اوراق از نوسان ناگهانی در قیمت به علت معامالت غیرعادي استفاده می

شود. شوند، اعمال می اوراقی که براي اولین بار عرضه می استثناي بهبهادار

ي قبلی در طول روز ي بالقوه نسبت به معامله قیمتی را براي هر معامله ي قیمتی پویا، محدوده امنهد

ها آنکنند که قیمت را پیدا می شدن اجراییهایی قابلیت ، سفارشدیگر عبارت بهکند. معامالتی تعریف می

تر از باالتر یا پایین ي قیمتی به صورت درصدي باشد. این محدوده بورسشده توسط اي تعریف در محدوده

.شود تعیین میي قبلی قیمت معامله

(مانند ها سفارشسایر و براي کاربرد داردنرمال هاي سفارشبازار محدودیت قیمتی پویا صرفاً در

پیششود. این محدودیت در فازهاي معامالتی خرده سهام یا کمتر از صد سهم) اعمال نمی هاي سفارش

نیز کاربرد ندارد. عالوه بر این، در دوره زمانی توقف 2معامالت پایانی پایانی و گشایش پیشآغازین، گشایش

شود. اعمال نمی خودکار کننده متوقفاوراق بهادار و فعال بودن

مستمر در طول ساعات معامالتی بر طور بهپویا مشتمل بر حدود باال و پایین بوده و قیمتی ي آستانه

شود. اگر می روز بهبهادار ي صورت گرفته بر روي ورقه ي از آخرین معامله عدد مطلق /درصدي مبناي

1. Reference Price 2. Trading At Last

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

22

آستانه قیمتی پویا ي مبناي محاسبه عنوان به مبنااي به دست نیاید، قیمت آخرین قیمت معامله براي ورقه

گیرد. قرار می استفاده مورد

تایوان اوراق بهاداربورس 5- 1- 1

ها به دلیل قیمت سهام را اعمال کرد و حتی در برخی از دوره ي نوسان دامنه 1962بورس تایوان از سال

بار به 16. از آن زمان تاکنون بورس تایوان 1ه استي نوسان را افزایش داد گذاران محدوده تقاضاي سرمایه

قیمت را تغییر داده است که هر بار با آرام شدن اوضاع و برگشت بازار به وضع ي نوسان دامنهدالیل مختلف

بازار، بحران نفتی، اندازه از شیبگذاران، نوسان کرده است. حفاظت از سرمایه بیشتررا ي نوسان دامنهعادي،

، انتخابات ریاست جمهوري و جلوگیري از سقوط قیمت لرزه نیزمالمللی، حران مالی بینسقوط شاخص، ب

است. شده اعالمن بورس براي تغییر دامنه قیمت سهام مسئوالسهام از دیگر دالیل

بر در معامالت است که 2شود، حداقل تغییر قیمت کنترلی دیگري که در تایوان به کار گرفته می سیاست

آن تغییرات قیمت سهام از یک معامله به معامله بعدي بر اساس واحد پول تایوان به شرح زیر است: اساس

: حداقل تغییرات قیمت در بورس تایوان8 جدول

P=>1000 500<=P<1000 100<=P<500 50<=P<100 10<=P<50 0.01<=P<10 دامنه قیمت

سهام

5 1 5/0 1/0 05/0 01/0 رییحداقل تغ

متیق

مدت نظیر هاي کوتاه هاي محدودیت نوسان در دوره در خصوص بورس تایوان اعمال سیاست توجه جالبنکته

جلوگیري از منظور به لرزه نیزمانتخابات ریاست جمهوري و لیبه دلروزه است که به ترتیب 10روزه و 7

7ي و سپس محـدوده 5ي گذاران براي افزایش دامنه نوسان، ابتدا محدوده تقاضاي سرمایه دلیل به 1999تا سپتامبر 1998هاي پایانی سال بورس تایوان ماه مسئوالن .1

درصد بود. 3درصدي را در بازار اعمال کردند که پیش از آن حد نوسان قیمت تنها 2. Tick size

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

23

قیمت نشان ي نوسان دامنهاین بورس را در اعمال ي است. جدول زیر تجربه شده اعمالسقوط قیمت سهام

:1دهد می

: تغییر در سازوکارهاي کنترل نوسان قیمت سهام در بورس تایوان9 جدول

علت (درصد) ي نوسان دامنه مدت زمان آغاز گذاران منظور محافظت از سرمایه به ± 5 بیش از ده سال 02/09/1962

بازار ازاندازه شیبنوسان ± 3 ماه 4 08/04/1973

برگشتن بازار به حالت عادي ± 5 ماه 6 06/08/1973

بحران نفتی و جلوگیري از سقوط قیمت سهام - 1+ و 5 ماه 2کمتر از 18/02/1974

جلوگیري از سقوط قیمت سهام ± 1 ماه 1 14/04/1974

عادي برگشتن بازار به حالت ± 5 سال 4بیش از 16/06/1974

سهام متیق سقوط از يریجلوگ ± 2و 5 ماه 1 18/12/1978

برگشتن بازار به حالت عادي ± 5 سال 9بیش از 14/01/1979

المللی بحران مالی بین ± 3 ماه 13بیش از 26/10/1987

گذاران براي افزایش حد نوسان تقاضاي سرمایه ± 5 سال کینزدیک به 13/11/1988

گذاران براي افزایش حد نوسان تقاضاي سرمایه ± 7 سال کینزدیک به 10/10/1999

و جلوگیري از سقوط قیمت لرزه نیزم - 5/3و 7 روز 10 27/09/1999

برگشتن بازار به حالت عادي ± 7 سال 4نزدیک به 8/10/1999

انتخاب ریاست جمهوري و جلوگیري از سقوط قیمت سهام - 5/3و 7 روز 7 20/03/2003

برگشت بازار به حالت عادي ± 7 تاکنون 27/03/2003

ییاسپانیابهادار اوراق هاي بورس 6- 1- 1

صـبح آغـاز و 8:30از سـاعت يریگ سفارشبراي شیگشا شیپدوره ییاسپانیا هاي اوراق بهادار در بورس

شـود. حراج آغازین صورت گرفته و معامالت سهام آغاز مـی 9:00ساعت رأسکشد و طول میبه نیم ساعت

جلوگیري هدف باتواند است که می اضافی يا هیثان 30زمانی حداکثر ي داراي یک بازه شیگشا شیپ ي دوره

17:30 2دوره بـازار عـادي اضافه شود. ساعت پایـان معـامالت به آن تصادفی صورت بهقیمت يکار دستاز

بـه انتهـا 17:35و در ساعت شده آغاز اي دقیقه 5 3یانیپا شیپدوره ،بدون وقفه و آن از پس و استدقیقه

اي تصادفی دارد. ثانیه 30 زمانی ي نیز بازه دورهاین .رسد می

است. 1388از بورس تایوان در سال مدیریت تحقیق و توسعه بورس تهران اطالعات مندرج در این جدول براساس ایمیل دریافتی 1

2. Open Market 3. Closing Auction

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

24

است که در طول بازار عادي برگزار 1نوسانآغازین و پایانی داراي حراج این بورس عالوه بر دو حراج

هاي نوسان باال یا پایین به یکی از دامنه معامله ای سفارش متیقکه این محض به. در این بورس شود می

يا هیثان 30پنج دقیقه است و داراي یک بازه زمانی نوسانحراج زمان مدتشود. آغاز می نوسانبرسد، حراج

شروع حراج پایانی فاصله زمان بادقیقه 5حراج نوسان کمتر از زمان اجراي که یصورت در .تصادفی است

ممکن است بدون لحظه هر، حراج نوسان در طول .شوندواقع می روي یکدیگرداشته باشد، این دو حراج بر

شود. آغاز 2ها سفارش تطبیقیافته و فرآیند هشدار قبلی حراج پایان

شود. استفاده می حراج پایانیهمچنین هنگام برگزاري و معامالت اصلی ي جلسهطول درپویا ي دامنه

حراج پایانی هنگام برگزاري عادي معامالت و ي جلسه در طول حراج آغازین،هنگام برگزاري ایستا ي دامنه

ایستا قرار بگیرد ي اگر در حراج پایانی قیمت تئوریک بر روي یکی از حدود دامنه .گیرد مورد استفاده قرار می

دقیقه ثابت 2یا اینکه این قیمت بر روي حدود یا خارج حدود دامنه پویا قرار بگیرد، مدت زمان حراج پایانی

طور اگر قیمت تئوریک حاصل از حراج آغازین بر روي حدود یابد. همین ثانیه تصادفی افزایش می 30و

ي دورهبرخالف یابد. ثانیه تصادفی افزایش می 30بت و دقیقه ثا 2نوسان ایستا واقع شود، مدت زمان حراج

است، حراج شیافزا قابل ها آن زمان مدتکه تحت شرایط خاصی پایانی گشایش و پیش شیگشا شیپ

این ویژگی را ندارد. نوسان

برسد. دامنه 4یا پویا 3به دامنه مجاز قیمت ایستا ها سفارشکه قیمت شود برگزار میزمانی نوسانحراج

آن 1"آخرین نوسانات تاریخی قیمت"مجزا و بر اساس صورت بهمجاز قیمت ایستا و پویا براي هر سهم

1. Volatility Auction 2. Matching Orders 3. Static Ranges 4. Dynamic Ranges

17:35 17:30 9:00 8:30

گشایشپیشدوره پایانیپیشدوره دوره بازار عادي

اسپانیایی هايهاي زمانی طی یک جلسه معامالتی در بورس : انواع دوره1 شکل

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

25

شود. مجزا محاسبه می صورت بهاین دامنه بر اساس عملکرد اخیر سهم ،گرید عبارت بهشود. محاسبه می

گیرد. و در اختیار فعاالن بازار قرار می شده محاسبهدر فواصل زمانی منظم ها این دامنه

Ø درصد حسب بردهد و پویا: این دامنه حداکثر نوسان مجاز را در اطراف قیمت پویا نشان می ي دامنه

در دیبا دامنه نیا. استدر بازار عادي یا حراج شده انجام . قیمت پویا قیمت آخرین معاملهشود اعالم می

.شود تیرعا یانیپا حراج و يعاد بازار طول

،%5/2%، 2%، 5/1%، 1از: اند عبارت. این اعداد اند شده فیتعراین دامنه تعییناعداد استانداردي براي

%.8% و %4، %5/3، 3

Ø قیمت ایستا (قیمت آخرین حراج) را نشان نسبت بهایستا: این دامنه حداکثر نوسان مجاز ي دامنه

حراج نیآخر درمحاسبه شده 2تئوریک ایستا قیمت . قیمتشود درصد اعالم می حسب بردهد و می

عنوان بهگذشته حراج قبلی یا قیمت پایانی روزاگر چنین قیمتی وجود نداشته باشد، قیمت و است

کل جلسه تر بوده و باید در طول پویا گسترده ي . این دامنه از دامنهشود گرفته میقیمت ایستا در نظر

شود که قیمت حراج رعایت شود. قیمت ایستا در طول جلسه معامالتی صرفاً زمانی تعدیل می معامالت

اند عبارت. این اعداد اند شده فیتعراین دامنه تعیین. اعداد استانداردي براي ثبت شوددر آن روز جدیدي

%.8% و 7%، 6%، 5%، 4از:

3ایستا ي حراج نوسان دامنه

شود که قیمت سهم به حـد بـاال یـا پـایین ایستا، زمانی آغاز می ي براي دامنه یا حراج تالطم حراج نوسان

ي دامنـه اسـپانیا هـاي واقعـی بـورس . براي درك بهتر با استفاده از دادهبرسد ي بهادار ورقهایستاي ي دامنه

طـول در ي بهـادار ي ورقـه ها سفارشایستاي قیمت در شکل زیر رسم شده است. این شکل تغییرات قیمت

آبـی خـط پیوسـته صـورت بـه زیر قیمت معامالت در بازار عادي ( دهد. شکل معامالتی را نشان می ي جلسه

ي دهـد. دامنـه رنگ) را نمایش مـی ضلعی سبز چند صورت به) و قیمتی که منجر به حراج سهم شده (رنگ

1. Most Recent Historical Volatility 2. Theoritical Price

و حجم براساس التیممعا سیستم ،فرآیند این در. شود می محاسبه معامالتی سیستم توسط گشایش پیش جلسه در که است قیمتی تئوریک قیمت . کند می تا زمان بازگشایی سهم اقدام تئوریک قیمت محاسبه به، شده وارد ها سفارش قیمت

3. Volatility Auctions due to Breach of Static Range

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

26

+ درصـد 5بـه سـطح هـا درصد است. مطابق شکل، حراج نوسان با رسیدن قیمـت ±5ایستا براي این سهم

برگزاري زمانمدت باید توجه کنیم که در شود. می ي نوسان دامنهو موجب افزایش شده برگزارقیمت ایستا

1(قیمت محرك حـراج ه استدقیقه)، قیمت ایستا قیمتی است که منجر به بروز حراج شد 5حراج نوسان (

قیمـت بـا هـا دقیقه حـراج نوسـان، اکثـر مظنـه 5شود در طول طور که در شکل مشاهده می همان .است)

سهم در تطبیقشود قیمت که موجب می اند برگزاري حراج وارد سیستم شده مبناتري نسبت به قیمت پایین

، از )اننوسـ (در بازار عـادي پـس از حـراج ایستاي جدید ي این دامنه نتیجه درتري انجام شود. سطح پایین

تر است. حراج نوسان پایین ي اول باالتر ولی از دامنه ي دامنه

ییاسپانیا هاي بورسدر هاي محدودیت نوسان قیمت ایستا : تغییرات در دامنه2 کلش

2پویا ي حراج نوسان دامنه

بر روي حد باالیی یا پایینی یا خارج شود که قیمت سهم ، زمانی برگزار میپویا ي حراج نوسان براي دامنه

هاي واقعی بورس اسپانیا، دامنه پویاي سهم براي درك بهتر با استفاده از داده پویا سهم واقع شود. ي دامنه

1. Trigger Price of the Auction 2. Volatility Auctions due to Breach of Dynamic Range

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

27

براي یک ساعت جلسه معامالت در شکل زیر رسم شده است. این شکل تغییرات قیمت معامالت در بازار

ي درصد و دامنه ±6ایستاي این سهم ي . دامنهدهد میرا نشان است عادي و قیمتی که منجر به حراج شده

پویا ي قیمتی خارج دامنه واقع دردرصد است. قیمتی که باعث آغاز حراج نوسان شده است، ±5/3پویاي آن

شود که اي انجام می معامالت تا محدوده واقع در. استبه انجام معامله بر روي آن مند عالقهاست که بازار

د.وشنپایه درصد قیمت -5/3ي یعنی نقطه پویا ي منجر به عبور از دامنه

شود دقیقه حراج نوسان، قیمت محرك حراج از دید فعاالن بازار خیلی پایین تشخیص داده می 5در طول

شود. شود. این حراج منجر به حرکت رو به پایین دامنه ایستا می سهم اصالح می تئوریکو توسط قیمت

ییاسپانیا هاي هاي محدودیت نوسان قیمت پویا و ایستا در بورس : تغییرات در دامنه 3شکل

کشورهایی همچون توان به بورس نمونه می عنوان بهشود؛ هاي دیگر نیز برگزار میدر بورس نوسانحراج ، 4، کره جنوبی3افریقاي جنوبی ،2، نروژ1، ایتالیا7، ایرلند6، یونان5، آلمان4، فنالند3، دانمارك2، برزیل1اتریش

1. Weiner Borse AG 2. BM & F Bovespa 3. OMX Copenhagen 4. MX Helsinki 5. Deutsche Boerse AG 6. Athens Stock Exchange 7. Irish Stock Exchange

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

28

البته هر بورس بنا به شرایط اختصاصی خود داراي حد نوسان و اشاره کرد. 7انگلستان و 6سوئیس ،5سوئد نوساندر دانمارك و فنالند طول زمان جلسه حراج ،مثال عنوان بهمختص خود است. نوسانزمان حراج

ي ثانیه است و حد نوسان براي دامنه 180پویا ي ثانیه و براي عبور از دامنه 60ایستا ي براي عبور از دامنه است. شده فیتعردرصد قیمت پویا 3پویا ي درصد قیمت ایستا و براي دامنه 15ایستا

ایستا برخورد کند، زمان این ي به دامنه سهم ئوریکقیمت تدر حراج آغازین اگر ییاسپانیا هاي در بورسپویا برخورد کند یا ي یابد و اگر در حراج پایانی قیمت تخصیص سهم به دامنهدقیقه افزایش می 2حراج در پایان حراج یابد.دقیقه افزایش می 2ایستا برخورد کند حراج پایانی ي پویا خارج شود یا به دامنه ي دامنه

شود. ، معامالت عادي آغاز میاضافیي آغازین و پس از گذشت دو دقیقه

با شده انجامبه سیستم معامالتی و معامالت شده وارد هاي سفارشي بین قیمت رابطه یخوب به 4شکل ایستا و پویاي قیمت در هاي دهد. عالوه بر این، تغییرات در دامنه ها را در یک جلسه معامالتی نشان می حراج

مشکی بیانگر قیمت حراج آغازین بازار است. ي است. در این شکل، دایره شده مشخصطی جلسه معامالتی بر مبناي قیمت حراج پایانی یا شده محاسبهایستا مجاز نوسان ي قیمت حراج آغازین باید در محدودهاز آخرین حراج بازار آمده دست بهدهنده قیمت ایستاي نشان رنگ یآب ي آخرین معامله روز قبل باشد. دایره

معامالتی باشد. این قیمت مبناي ي در طول جلسه نوسانتواند حراج آغازین و یا حراج است. این حراج می رسم شده است. رنگ یآبایستا است. این دامنه با خطوط ي تشکیل دامنه

تطبیـق شـده وارد يها سفارشکه بعدي دامنه پویاست که در طول جلسه معامالتی و پس از آن ي دامنه، مثـال عنـوان بـه کند. ، پس از انجام هر معامله دامنه پویا تغییر میگرید عبارت بهشود. ، تعیین مییابند می

بمجاز قرار داشته و اجرا شود. این معامله ي فرض کنید آخرین سفارش وارده به سیستم معامالت در دامنهپویـاي جدیـد ي است. هر معامله باعـث ایجـاد دامنـه شده دادهدر شکل زیر نشان رنگش بنفدایره صورت

سیسـتم جدیـد وارد هـاي سفارشبنفش رسم شده است. حال فرض کنید در دو سناریو رنگ باشود که میهـاي مجـاز بنفش، سفارش رنگ با شده مشخصقیمتی ي شوند. در سناریوي اول و در محدوده معامالت می قرمـز دوم، سفارش خارج از محدوده مجاز یعنی دایـره يشوند. در سناریو اجرا می رنگ سبزهاي یعنی دایره

1. Borsa Italiana 2. Oslo Børs 3. Johannesburg Stock Exchange 4. Korea Exchange (KRX) 5. OMX Stockholm 6. SIX Swiss Exchange 7. London Stock Exchange

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

29

خواهد شد، زیرا در بازار سفارشی وجود دارد نوسانشود و این موضوع منجر به برگزاري حراج اجرا نمی رنگیت ولی بـه دلیـل محـدود استپتانسیل معامله شدن را دارا و به عبارت بهتر استداراي سفارش مقابل که آید پویاي جدیدي به دست می و ستایا ي دامنه نوسانقیمت پویا امکان معامله ندارد. با اجراي حراج ي دامنه

البته ممکن است که در برخـی مواقـع .کند) ي ایستا و پویا تغییر می (پس از برگزاري حراج نوسان نیز دامنهفرآیند معامالت، افـزایش ي در ضمن اگر در ادامه باشند. یکسان )24ي مراجعه به صفحه(پویا قیمت ایستا و

اجـرا نوسـان ایستا شود، در این زمان حراج ي یا کاهش قیمت منجر به رسیدن قیمت سفارش به حد دامنه گیرد. ایستاي جدید شکل می ي و دامنه شده

ییاسپانیا هاي در بورس مبناهاي ها و قیمت : نمایی از چگونگی تغییر در دامنه3 شکل

استانبولبورس اوراق بهادار 7- 1- 1

کنـد. در ایـن سـهام اسـتفاده مـی ي نوسان دامنهبراي تعریف 1استانبول از قیمت مبنا اوراق بهاداربورس

مجاز نوسان قیمت روزانه قرار داشته باشند. قیمـت مبنـاي ي شوند که در دامنه ی اجرا میهای سفارشبورس

مـورد آیـد. روش هر سهم با محاسبه میانگین موزون قیمت معامالت جلسه معامالتی روز قبل به دست مـی

رسد. و به اطالع فعاالن بازار می شده نییتعبراي تعیین قیمت مبنا توسط کمیته اجرائی استفاده 1. Base Price

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

30

اي با نظارت ، افزایش سرمایه و غیره، قیمت مبنا توسط کمیتهمانند تقسیم سودز اقدامات شرکتی پس ا

رعایت نشود. ي نوسان دامنهشود. در این مواقع ممکن است محدودیت رییس بورس استانبول تعیین می

درصد قیمت مبنا است. البته ممکن است 10قیمت سهام در بورس استانبول حداکثر ي نوسان دامنه

1اجرایی براساس شرایط بازار این دامنه را تغییر دهد. در شرایط خاص بازار، مدیر بازار سهام ي کمیته

را به دو برابر افزایش دهد. ي نوسان دامنه خویشیا صالحدید 2تواند با درخواست حداقل سه عضو بازار می

بازار و یا عضو 5تواند بر اساس درخواست حداقل نیز می 3بورس عامل مدیرهمچنین در شرایط خاص بازار،

را حذف کرده و یا تغییر دهد. ي نوسان دامنهصالحدید خودش

لیر ترکیه مشخص برحسباوراق بهادار را 4بورس استانبول بر اساس قیمت مبنا، حداقل تغییر قیمت

است: هشد ارائهکه در جدول زیر این حداقل براي سهام و حق تقدم کند می

در بورس استانبولسهام و حق تقدم : حداقل تغییرات قیمت 10 جدول

(لیر) قیمت (لیر) حداقل تغییر قیمت01/0 00/10 - 01/0

05/0 00/100 - 05/10

و بیشتر 50/100 50/0

5یونانبورس اوراق بهادار آتن 8- 1- 1

ي بهادار قابل معامله به عنوان درصد انحـراف از قیمـت آغـازین یـا سـایر محدودیت نوسان قیمت یک ورقه

شود. ها به عنوان قیمت مبنا بیان می قیمت

ایـن بـورس تواند به صورت ایستا و پویـا بیـان شـود. محدودیت نوسان قیمت میدر بورس اوراق بهادار آتن

مطابق موارد قانونی استفاده شود. این مکانیسم براي کنترل 6ر نوساناتممکن است از مکانیسم توقف خودکا

شود. به صورت خودکار توسط سیستم فعال می است که به قابل معاملهي نوسان قیمت در اوراق بهادار دامنه 1. Director of the stock market 2. Exchange Member 3. Chairman of the Exchange 4. Price Tick 5. Athens Exchange 6. Automatic Volatility Interruption Mechanism (AVIM)

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

31

د. کنـ حدود قیمتی را تعیین مـی سازوکار ذکر شده نوسانات ناگهانی قیمت اوراق بهادار، منظور جلوگیري از

شود که در محاسبات از یک قیمت ثابـت ماننـد قیمـت آخـرین حـراج بـه می نامیدهاین حدود زمانی ایستا

عنوان قیمت مبنا استفاده شود و زمانی پویا است که در محاسبات از یک قیمت متغیر مانند قیمـت آخـرین

مبنا صورت درصدي از قیمت به توان گفت که این حدود شود. در کل می عنوان قیمت مبنا استفاده معامله به

شود. لحاظ می ±%3پویا حد ي و براي دامنه ±%10ایستا حد ي شوند و در حال حاضر براي دامنه بیان می

پس از اقدامات شرکتی (اعم از افزایش سرمایه، تقسیم سود و غیره)، قیمـت مبنـا بـراي محاسـبه محـدوده

شود. نوسان قیمت روزانه تعدیل می

هاي بازار اوراق بهادار، نوع اوراق بهادار بندي در بورس اوراق بهادار آتن محدوده نوسان قیمتی براساس بخش

شود که این موضوع مبتنی بر تصمیمات هیئت مـدیره و مطـابق بـا هاي بازار تعریف می و یا براساس شاخص

بار در بورس پذیرفته شده و ضوابط ها براي اولین هایی که سهام آن مندرجات در قانون پذیرش است. شرکت

هـاي شرکت"را داشته باشند، در یک بخش خاصی از بازار به عنوان بخش 1 207و شرایط ذکر شده در ماده

هاي کـه شـرایط پـذیرش در ایـن بخـش از بـازار را ندارنـد، در بخـش شوند. شرکت بندي می طبقه ٢"بزرگ

هاي شده در بخش شرکت براي اوراق بهادار پذیرفتهشوند. طبقه بندي می "3هاي متوسط و کوچک شرکت"

و در 4بـه صـورت گـام بـه گـام ، حداکثر محدوده نوسان قیمتهاي کوچک و متوسط شرکتبخش و بزرگ

برخی شرایط متفاوت از یکدیگر است.

%+ یا 10) 5نوسان قیمت اولیه (توقف معامالت ي هاي مختلف بازار، محدوده براي تمامی اوراق بهادار در بخش

خرید در حد باال ها شود. اگر سفارش روي قیمت آغازین (به عنوان قیمت مبنا) اوراق بهادار تعریف می -10%

دقیقه به عنـوان بهتـرین سـفارش پیشـنهادي 15فروش در حد پایین تعریف شده، به مدت ها و یا سفارش

دهد. ایـن را به تفصیل ارائه می "هاي بزرگ شرکت "هاي تازه پذیرفته شده در بخش بندي سهام شرکت این ماده شرایط و معیارهاي الزم براي طبقه 1.، میزان سـود قبـل میلیون یورو باشد 15به میزان حداقل در زمان پذیرش در بورس حقوق صاحبان سهام به صورت مختصر به صورت ذیل است: معیارها

میلیون یورو کمتر نباشد و سود قبل از کسر بهره، مالیـات و 3میلیون یورو به شرطی که در هر سال از 12براي سه سال گذشته مجموعاً از کسر مالیاتارزش شرکت بـر مبنـاي کل میلیون یورو نباشد و نهایتاً این که 4میلیون یورو که براي هر سال کمتر از 16انواع استهالك براي سه سال گذشته حداقل

.باشد میلیون یورو 150کمترین قیمت ثبت شده در روز عرضه عمومی در بورس، حداقل 2. Big Capitalization 3. Middle & Small Capitalization 4. Stepwise 5. Trading halt

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

32

یوسته صورت نگرفتـه و اصـطالحاً خرید و فروش با هیچ سفارشی منطبق نشوند (یعنی معامالت به صورت پ

یابد. گسترش می -%20%+ یا 20نوسان قیمت روزانه به ي صف خرید یا فروش تشکیل شود)، محدوده

درصـد 10 هـا آن محدودیت نوسان قیمـت هستند، FTSE/ATHEX 20سهامی که عضو شاخص ولی براي

به سقف یا کف قیمـت، بـا یـک ها که پس از رسیدن قیمت سفارش ، در حالیشود محاسبه میقیمت مرجع

تواند بدون محدودیت معاملـه کوتاه، محدودیت نوسان قیمت از سیستم حذف شده و قیمت سهم می ي وقفه

نوسان قیمت وجود ندارد. ي هاي صادر شده روي این دسته از سهام نیز محدوده شود. براي حق تقدم

شوند، دادوستد می "2تحت نظارت "و بخش "١خاص هاي معامالتی ویژگی"بهاداري که در بخش براي اوراق

شود که براي کل جلسه معامالتی ثابت است. تعریف می -%20%+ یا 20ي نوسان قیمت روزانه محدوده

در موارد ذیل، محدودیت نوسان قیمت سهام براي سه روز اول معامالتی برقرار نخواهد شد:

گیرند. در بورس اوراق بهادار آتن مورد پذیرش قرار می براي اولین بارناشرانی که اوراق بهادار. الف

زمانی بیش از سه ماه متوقـف بـوده و ي ها به دلیل توقف موقت براي دوره ب. سهام ناشرانی که معامالت آن مجدداً مورد بازگشایی قرار گرفته است.

شـوند محـدودیت نوسـان ستد می و داد "3بازار با درآمد ثابت"براي اوراق بهادار با درآمد ثابت که در بخش قیمتی وجود ندارد.

هـا را شرایط بوده سفارش شود، سیستم ابتدا واجد بر اساس حدود قیمتی که توسط این مکانیسم ارائه می

مجـاز تعیـین ي ها در داخل و یا بر روي دامنه کند. اگر قیمت مظنه منظور وجود امکان معامله کنترل می به

شوند و اگر خارج این دامنه واقع شـوند معمولی اجرا می ي صورت یک معامله ند، بهشده توسط مکانیسم باش

اي به دلیل خارج حدود بـودن قیمـت اجـرا نشـود، سیسـتم بـه بالقوه ي معامله اجرا نخواهد شد. اگر معامله

منجـر حراج نیز رعایت نشوند، ي شود. اگر این حدود قیمت در جلسه حراج می ي صورت خودکار وارد جلسه

ي توانـد یـک بـازه دقیقه است که می 5جلسه حراج زمان مدت حراج خواهند شد. ي به افزایش زمان جلسه

فرآیند و جزئیات مربوط به کاربرد مکانیسم فوق توسط بـورس آتـن اي نیز داشته باشد. دقیقه 3زمانی مازاد

شود. تعیین می 1 Special Trading Characteristics 2 Under Surveillance 3 Fixed Income Market

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

33

زیـر اقـدام بـه حـذف مـوارد ازتواند بنا بـه یکـی می 1معاونت عملیات بازارها، در ارتباط با حذف سفارش

سفارش کند:

؛تعلیق قرار داردحالت در موردنظر بهادار ي ورقهزمانی که .1

؛زمانی که فعالیت یک عضو که سفارش را وارد کرده است در حالت تعلیق قرار داشته باشد .2

؛حذف سفارش ضروري باشد، گذاران سرمایهحفظ ثبات بازار و حمایت از منظور بهکه زمانی .3

بـودن منصـفانه که بورس آتن، آن بخش از معامالت صالح ذيمقامات سایر یا ي مدیره هیئتممکن است

ممکن این نوع معامالت معامالتی هستند که. را لغو کنند اندازد گذاران را به خطر می بازار و یا حقوق سرمایه

بـرداري کالهبا هدف و یا اند اجرا شده در زمان خرابی سیستم معامالت یا، شوند منجر به آشفتگی بازاراست

.خواهد کردلغو معامالت وضع منظور به. در این راستا بورس آتن قوانینی را اجرا شوند

سایر ي تجربه ،)2008 دسامبرانتشاریافته در ( ها بورس جهانی فدراسیون گزارش بر اساسدر ادامه

.است شده ارائه اختصار به 11 شماره جدول در ها بورس

1. The Market Operations Directorate

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

34

میالدي) 2008( قیمت ي نوسان دامنه سازوکار از استفاده در ها بورس : تجربه11 جدول

اسامی ها بورس

ي نوسان دامنه قیمت

میزان نوسان مجاز قیمت

توضیحات

شاخص سهام

10، ± 5، ±2 دارد دارد ملی هند درصد ± 20و ±

± 10و ± 5، ±2هایی را که خارج از دامنه مجاز قیمتی روزانه ( سامانه معامالت سفارش پذیرد. شوند، نمی درصدي بسته به گروه سهام، نسبت به قیمت پایانی روز قبل) وارد می

درصد است. ± 20و ±15، ± 10محدوده مجاز نوسان قیمت براي شاخص درصد است. ± 20در بازار حراج دامنه مجاز

و ± 10 دارد دارد کره درصد ± 15

درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل است ± 15محدودیت مجاز نوسان قیمت سهام شوند. اگر قیمت به حد باال و پایین رسید و قیمت پیشنهادي خارج از این محدوده رد می

شود. درصد بازگشت، معامله متوقف نمی ± 15ي و مجدداً به محدودهنزدك OMX

30و 20، 15 - دارد درصد

30و 20، 15هاي مختلف اوراق بهادار قیمت سهام عادي بسته به گروه ي نوسان دامنه خوانی ندارد، رد کند. هایی را که با شرایط بازار هم تواند مظنه درصد متغیر است.نزدك می

و - 20، -10 دارد دارد نیویوركدرصد - 30

اگر قیمت سهم درصد است. 30، 20، 10مجاز شاخص صنعتی داوجونز ي نوسان دامنهدالر) است که 2آن یک دالر ( ي نوسان دامنهدالر) باشد 20از بیشتردالر (یا 20از کمتر

هاي در شرایط غیرعادي، مقام همچنینشود. نسبت به قیمت آخرین معامله سنجیده میبیش از ها آناوتی را براي سهامی که قیمت قیمت متف ي نوسان دامنهتوانند رسمی می

دالر است در نظر بگیرند. 100است که شده تعییندر این بورس نیز براي ابزارهاي مختلف، محدوده نوسان متفاوتی - - دارد وین

بندي بازار، مدل معامالتی و نوسانات گذشته آن ابزار خاص بستگی میزان آن به بخشفراتر رود، (مثالً در حراج شده تعیینقیمت این اوراق از محدوده مجاز که درصورتیدارد.

شود. کوتاهی متوقف می زمان مدتآغازین) معامالت براي 30و 20، 10 دارد ندارد تورنتو

درصدتواند در مواقعی قیمت سهم وجود ندارد، اما این بورس می ي نوسان دامنهدر این بورس

شود معامالت آن سهم را در قیمت یک سهم دیده می توجیه غیرقابلکه نوسان شدید و متوقف کند.

هشت برابر - دارد کنگ هنگحداقل تغییرات

قیمت

برابر حداقل تغییرات قیمت نسبت به بهترین قیمت خرید 8سفارش خریدي که بیش از برابر تغییرات 8است، نباید وارد سیستم شود و همچنین هیچ سفارش فروشی بیش از

قیمت نسبت به بهترین قیمت فروش نیز نباید وارد سیستم شود.شش برابر - دارد سنگاپور

حداقل تغییرات قیمت

برابر حداقل تغییرات قیمت، نسبت به بهتـرین قیمـت طـرف 6اگر سفارشی وارد شود که شود. این باشد)، هشداري به مدیر بازار و کارگزار داده می بیشترمقابل فاصله داشته باشد (

اي معـادل تواند جریمه دهد که خطایی به وجود آمده که می هشدار به کارگزار عالمت می دالر سنگاپور را در پی داشته باشد. 2/0

درصد نسبت 2 - دارد سوئیسبه قیمت آخرین

معامله

درصد براي سهام بازار جدید ±5درصد ( ±2قیمت معامله بعدي بیش از که درصورتیSWX دقیقه براي 5دقیقه ( 15 مدت به) از قیمت آخرین معامله انحراف یابد معامالت

شوند. سهام خارجی) متوقف میدرصد نسبت 5 - دارد لندن

به قیمت آخرین معامله

درصد قیمت 5از در طول زمان معامالت پیوسته چنانچه قیمت معامله بعدي بیشآخرین معامله انحراف یابد معامله معلق و یک دوره حراج مانند دوره حراج پیش از

شود. دقیقه برگزار می 5گشایش به مدت دقیقه است. 10درصد و حداکثر زمان تعلیق آن نیز 10قیمت براي سهام ي نوسان دامنه - - دارد آرژانتینقبل تغییر کند، معامالت به مدت روز بهدرصد نسبت ±10شاخص بیش از که درصورتی - دارد دارد اسلوونی

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

35

±3در مورد سهام عادي نیز در صورت تغییر بیش از شود. دقیقه متوقف می 120تا 15درصدي نسبت به متوسط قیمت آخرین معامله در آن روز و یا قیمت حراج، معامالت به

شود. ) متوقف میبیشتردقیقه 2دقیقه (یا حداکثر 8تا 3مدت درصد نسبت به قیمت ± 10محدوده نوسان قیمت در بورس اوراق بهادار مسقط - ندارد دارد مسقط

قیمت سهامی در دو روز معامالتی که درصورتیدر روز معامالتی قبل است و شده بستهرا تجربه کند، نماد سهم براي انتشار گزارش توسط ناشر متوقف شده تعیینمتوالی حد

کشد. ساعت طول می 48فرایند کمتر از شود. این میدرصد است و بیشترین میزان توقف در یک روز 15تا 10محدوده نوسان براي سهام بین - دارد دارد اندونزي

معامالتی است.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

36

فصل بندي و جمع خالصه

قیمت، به تشریح انواع ي نوسان دامنههاي موافق و مخالف پیرامون در این فصل پس از مروري بر دیدگاه

و ترکیه ،ژاپن، مالزي، یونان، تایوان، اسپانیا قیمت در بورس کشورهاي ي نوسان دامنهمختلف هاي مدل

محدوده نوسان قیمت روزانه سهام بر اساس قیمت سهام بصورت ،پرداخته شده است. در بورس توکیو آمریکا

ي نوسان از هدنوسان روزانه و همچنین محدو ي محدودهدر این بورس شاهد شود. ثابت (مطلق) تعریف می

هاي قیمتی متفاوت تعریف ي بعدي هستیم که هر دو بر اساس واحد پول (ین) در دامنه هر معامله به معامله

شود که در ویژه تعریف می ي ي بعدي بر اساس مظنه ي نوسان از هر معامله به معامله اند. محدوده شده

یابد. و در صورت عدم انجام معامله دامنه افزایش میاي فواصل سه دقیقه

کند. قیمتی پویا استفاده می ي قیمتی ایستا و حد آستانه ي بورس مالزي از دو حد آستانه یعنی حد آستانه

ي قبل در طول روز ي بالقوه نسبت به معامله قیمتی را براي هر معامله ي قیمتی پویا، محدوده آستانه

اي است که براي یک روز معامالتی و بر مبناي قیمتی ایستا، محدوده ي کند و آستانه میمعامالتی تعریف

یک از حدود باال و پایین معامالت متوقف شود. در صورت برخورد قیمت سهم به هر قیمت مبنا تعیین می

شود. حراج نوسان اجرا میشده و

کند. در بورس صورت درصدي استفاده میه یستا بنوسان قیمت پویا و ا ي از محدودهاوراق بهادار آتن بورس

براساسیا اوراق بهادار، نوع اوراق بهادار هاي بازار بندي بخش براساسقیمتی نوسان ي محدوده مذکور

قانون مفادو مطابق با مدیره هیئتشود که این موضوع مبتنی بر تصمیمات بازار تعریف می هاي شاخص

پذیرش است.

مجزا و براساس صورت بهمجاز قیمت ایستا و پویا براي هر سهم ي دامنه ییاسپانیا بهادارهاي اوراق بورس

ي نوسان قیمت سابقهاین دامنه براساس ،گرید عبارت بهد. نکن آخرین نوسانات تاریخی قیمت آن محاسبه می

و در اختیار شده محاسبهدر فواصل زمانی منظم ها شود. این دامنه مجزا محاسبه می صورت بهاخیر سهم

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

37

تعیین توسط بورس ي داعداد استاندار ،نوسان پویا و ایستا هاي براي دامنه، به عالوه. گیرد فعاالن بازار قرار می

.یابد اختصاص می هاي بهادار هر یک از ورقهکه به است شده

در شرایط است که آنکند. نکته حایز اهمیت م استفاده میانوسان قیمت سه ي بورس استانبول نیز از دامنه

را به دو ي نوسان دامنه خویشیا صالحدید تواند با درخواست حداقل سه عضو بازار خاص بازار، مدیر بازار می

5اساس درخواست حداقل تواند بر میبورس مدیرعاملبرابر افزایش دهد. همچنین در شرایط خاص بازار،

را حذف کرده و یا تغییر دهد. ي نوسان دامنه خویشعضو بازار و یا صالحدید

، ي نوسان روزانه قیمت دامنه ایجادمعامالت، ي منظور حفاظت بازار، از افزایش زمان جلسه بورس آتن نیز به

نوسان ي محدودهکند. در تعریف معامالت، تعلیق معامالت استفاده می ي ها، لغوکننده سفارش ي لغوکننده

و ±%10 ایستا حد ي د. در حال حاضر براي دامنهشو ویا تقسیم میي ایستا و پ دسته قیمت، حدود به دو

شود. سایر موارد ذکر شده نیز بنا به صالحدید ناظر بازار و براساس لحاظ می ±%3پویا حد ي براي دامنه

شرایط بورس اعمال خواهد شد.

شود و شده استفاده می هاي بررسی بنابراین به طور خالصه ابزارهاي کنترل نوسان قیمت که در اکثر بورس

گیرد به شرح زیر است: ي ایران قرار نمی ي بازار سرمایه مورد استفاده

ي نوسان پویا و ایستا محدوده - 1

کند، مانعی براي ي بعدي را کنترل می ي نوسان پویا که تغییرات قیمت از هر معامله به معامله محدوده

ي ایستا که به مراتب بزرگتر از ي دامنه شود. محدوده تغییرات ناگهانی قیمت اوراق بهادار محسوب می

مندي از کند. در صورت بهره ي معامالتی را مشخص می ي پویا است، حدود نوسان جلسه ي دامنه محدوده

در این حالت با کنترل افزایش داد.ایستا را ي حدود دامنهبا اطمینان بیشتري توان ي پویا می دامنه

محافظتاي از تغییرات شدید لحظه گذاران و سرمایه ي بعدي، بازار معامله به معامله از یک یقیمت هاي نوسان

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی محدودیت نوسان قیمت –فصل اول

38

براي هاي عرضه و تقاضا از آزادي عمل بیشتري نوسان روزانه، نیرو ي بازشدن دامنهبا دیگر سو د. ازنشو می

تعیین قیمت تعادلی برخوردار خواهند شد.

حداقل تغییرات قیمت - 2

شود. بدین شده حداقل تغییرات قیمت متناسب با قیمت اوراق بهادار تعیین می هاي بررسی بورسدر بیشتر

بیشتري برخوردار هستند. در بورس تهران یقیمت اتباالتر، از حداقل تغییر هاي ترتیب اوراق بهادار با قیمت

تیب در رقابت براي خرید یا است. بدین تر یک ریال تعیین شده اوراق بهادارحداقل تغییر قیمت براي تمامی

هاي فروش با یک ریال هاي خرید با یک ریال بیشتر و بهترین سفارش فروش اوراق بهادار، بهترین سفارش

رقابت لطمه در به کیفیت ،باال هاي تواند به ویژه براي سهامی با قیمت شوند. این سازوکار می کمتر تعیین می

افزایش قیمت سهم به افزایش حداقل تغییرات قیمت آن منجر شده هاي بررسی وارد کند. در اکثر بورس

شود. می

حراج نوسان - 3

قیمت به حد نوسان پویا یا ایستا یا وجود شرایطی که شده در صورت رسیدن هاي بررسی از بورس برخیدر

یابی به قیمت دستهاي یادشده را ایجاب کند، به منظور نیروهاي عرضه و تقاضا انجام معامله خارج از دامنه

. این حراج که معموالً پنج دقیقه به طول کنند تعادلی جدید نسبت به برگزاري حراج نوسان اقدام می

شود. انجامد به تعیین حدود نوسان جدید منجر می می

مبناي تعیین حد نوسان قیمت و حداقل تغییرات قیمت - 4

ها همچون شود. با این حال در برخی از بورس می حدنوسان قیمت به صورت درصدي بیان ،به طور معمول

شده هاي بررسی آنچه در میان بورس شود. می تعیینتوکیو و مالزي حد نوسان قیمت برحسب واحد پول

عمومیت دارد، تعیین حد نوسان (چه به صورت درصد و چه واحد پول) و حداقل تغییرات قیمت متناسب با

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

39

نوسان و حداقل تغییرات قیمت با افزایش قیمت طور معمول میزان حدسطح قیمت اوراق بهادار است. به

یابد. بندي مشخص، افزایش می سهم بر اساس طبقه

فصل دوم

اوراق بهادار توقف معامالت در بورس

نویسندگان

ی یاحسان عسکري فیروزجا

حمید اسکندري

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

37

مقدمه

نماد معامالتی یک 2یا تعلیق 1بازار، توقف موقت در بحث مدیریت نوسان استفاده موردیکی از سازوکارهاي

ي شرکت یا تعطیلی موقت کل بازار است. توقف نماد به معناي جلوگیري موقت از دادوستد رسمی یک ورقه

ناظران بازار استفاده موردهاي دنیا تمامی بورس رتقریباً د معمول طور بهدر سیستم بورس است که بهادار

ثباتی بی معامالت،بر حذف عواملی که موجب ناکارایی سازوکار کنند عالوه تالش می ها آنگیرد. قرار می

هاي ناخواسته بازار و شود، از ابزارهاي کنترلی کارآمد براي مدیریت شوك نظمی در بازارها می ها و بی قیمت

ستیابی به سازوکارهاي مناسب براي کنترل و مدیریت نوسان گذاران بهره گیرند. بنابراین د حمایت از سرمایه

بر این باورند ها آن، این وجود با گذاران را به خود مشغول کرده است. است که ذهن سیاست مسائلیقیمت از

برطرف شوند. سرعت بههاي معامالتی باید تنها در شرایط مناسب انجام و که وقفه

گذاران براي ارزیابی اطالعات جدید است؛ البته هدف اصلی توقف و تعلیق نماد، دادن فرصت کافی به سرمایه

گذاران سرمایه نیاز موردبراي افشاي سایر اطالعات بااهمیت و ایجادشدهتوانند از فرصت ها هم می شرکت

در شرایط اضطراري در سطح کل بازار و بیشتر، که ي دوم براي مدیریت نوسان گزینهاستفاده کنند.

تواند تعلیق بازار می زمان مدتشدید بازار کاربرد دارد، تعطیلی موقت کل بازار است. منظور کنترل نوسان به

در شرایط مختلف، متفاوت باشد.

یافته و سعههاي تو هر یک از این دو سازوکار طرفداران و منتقدان زیادي دارد، ولی با این حال در اکثر بورس

ي بهادار و بررسی سازوکار توقف معامالت ورقهبه شوند. در این فصل در حال توسعه دنیا به کار گرفته می

شود. پرداخته میدنیا هاي منتخب بازار در بورسکل

1 Trading Halt 2 Suspention

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

38

توقف و تعلیق معامالت

زمانی ي ورقه بهادار یا کل بازار در یک دوره ي کلی، توقف معامالت ممانعت از انجام معاملهدر یک تعریف

در معمول طور بهن بازار است و مسئوالیا بر اساس نظر شده تعیین پیشاز مشخص، در شرایط ضروري

، نقض شرایط پذیرش توسط ناشر، عدم تعادل نامتعارف در اتشایع پخشمواقع انتشار اطالعات جدید،

ها مانند افزایش سرمایه، ادغام یا تصاحب در شرکتعمده تاري ، تغییرات ساخفروش و خریدهاي سفارش

گیرد. تعلیق نماد یک شرکت نیز مانند توقف نماد است که در شرایطی قرار می استفاده موردشرکت دیگر

. افتد خاص اتفاق می

بندي کرد که با طبقه 2و خودکار 1اصلی صالحدیدي ي دسته دوتوان توقف معامالت را به می کلی طور به

ها سازگاري دارد. بورس بیشترمقررات

صالحدیدي معامالت توقف

به اقدامات گردانندگان بازار یا مقام ناظر براي توقف معامالت معمول طور بهصالحدیدي معامالت توقف

ف معامالت در صورت بهادار یا گروهی از اوراق بهادار در آن بازار اشاره دارد. معموالً این نوع توق ي یک ورقه

به رخدادهاي غیرمترقبه به اجرا نیاز به انتشار فوري اخبار بااهمیت از سوي ناشر و یا حتی در واکنش

تأثیرتوقف صالحدیدي معامالت، بسته به هدف توقف متفاوت است و بستگی به زمان مدت. آید درمی

ي بهادار یا گروهی از اوراق بهادار و یا حتی کل بازار دارد. شرایط خاص حاکم بر یک ورقه

یا مقام ناظر اعمال شود. در اغلب موارد 3ن بازارمسئوالممکن است توسط صالحدیدي معامالت توقف

براي صالح گیري اشخاص ذي تفکیک رسمی مسئولیت بین این دو غیرممکن است. عامل کلیدي در تصمیم

اعمال توقف معامالت، میزان شفافیت مقررات و شرایطی است که مبناي تصمیم براي اعمال توقف قرار

شفافیت تا حد زیادي بستگی به اثربخش بودن نوع ي ، درجهصالحدیدي معامالت توقفگیرد. در می

در این زمینه مدنظر ها و مقامات ناظر دارد. اطالعات کلیدي که ممکن است همکاري و ارتباط بین بورس

1. Discretionary Trading Halt 2. Automatic Trading Halt 3. Market Authorities

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

39

قرار گیرند، عبارت است از ماهیت اطالعات مبناي توقف معامالت، دوره توقف، نقدشوندگی بازاري که ابزار

شود. مالی در آن دادوستد می

اطالعات جدید بررسی وتحلیل براياستفاده از این سازوکارها، اعطاي زمان کافی به فعاالن بازار ي فلسفه

افشاي اطالعات مناسب مستلزم که آنجا ازالعمل نسبت به اخبار جدید است. عکس ارائهگیري و و تصمیم

کنندگان بازار زمان کافی است و وجود شایعه در بازار نیز باعث انتقال اطالعات نادرست به بعضی از مشارکت

عث شفافیت بازار و گیري، با کنند با توقف نماد و ایجاد فرصت کافی براي تصمیم تالش می مسئوالنشود، می

توانند مانند توقف بر مبناي شایعه، در طول نشست معامالتی ها می حذف نااطمینانی از آن شوند. این توقف

ها قبل یا بعد از نشست معامالتی صورت گیرند. اعمال شوند یا هنگام انتشار عادي اطالعات شرکت

عمال اَ، بااهمیتاز: افشاي اطالعات اند بارتعبراي توقف و تعلیق صالحدیدي معامالت چهار دلیل عمده

، عدم رعایت استانداردهاي پذیرش یا الزامات افشاي مداوم از سوي ناشر، کاري دستمشکوك به تقلب یا

شوند. مترقبه که منجر به بستن بازار می رویدادهاي غیر

انتشار اطالعات 2-2-1

دادن فرصت کافی به شرکت براي انتشار اطالعات بااهمیت است. مفهوم این ،دلیل اصلی توقف معامالت

تأثیرگذاران این است که اخبار بااهمیتی منتشر خواهد شد که داراي نوع توقف معامالت براي عموم سرمایه

ا تکمیل و دهد که اطالعات مهم ر زیادي بر بازار آن سهم است. توقف معامالت به فعاالن بازار این اجازه را می

توقف نیز صالحدیدي است و ي آن را بر قیمت اوراق بهادار محاسبه کنند. دوره تأثیرروش سیستماتیک به

شود. دلیل این امر آن است که انتشار اطالعات فرآیندي تعیین می معامالت کننده توقف توسط مقام اعمال

مند بودن فرآیند کشف ي تضمین منصفانه و قاعدهتواند توانایی بازار را برا بر است و ادامه دادوستد می زمان

کند. قیمت تضعیف

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

40

طـور بـه تشخیص دهد اطالعات مؤثر بر قیمـت ناظرماند که مقام معامالت تا زمانی متوقف می طورکلی به

ممکن است توقف معامالت تا زمان شفافیت و رفع شـایعات ،است. عالوه بر این شده منتشرگسترده در بازار

ر ادامه یابد. توسط ناش

، ناشـر بایـد کلـی طـور بـه . 1در بسیاري از کشورها، ناشر ملزم به آگاه کردن بازارها از اخبار بااهمیت است

ن بازار قرار دهد تا پس از بررسی اطالعات، نسبت به میزان اهمیـت مسئوالنویس اطالعات را در اختیار پیش

کننـد. در برخـی گیـري توقف، تصـمیم زمان مدتبراي توقف معامالت، افشاي عمومی اطالعات و نیز ها آن

را متوقف کند. اگر بهادار وين درخواست نماید معامالت اوراق مسئوالکشورها ناشر این امکان را دارد که از

ي توقف معامالت را بدهنـد، در ایـن زهاز سوي ناشر اجا شده ارائهمقررات بازار یا مقام ناظر با توجه به دالیل

کنند. صورت مسئوالن بازار با این درخواست موافقت می

2کاري دستتقلب و 2-2-2

در معـامالت، ممکـن اسـت کـاري دسـت تقلب یـا ي ها و مقامات ناظر در صورت مشاهده ن بورسمسئوال

اطالعـات نادرسـت یـا ارائـه وان به ت بهادار را متوقف کنند. از مصادیق تقلب می ي معامالت یک یا چند ورقه

کـه معـامالت غیرعـادي ، هنگـامی عـالوه بـه اطالعـات مـالی اشـاره کـرد. ي ارائـه در بااهمیتحذف حقایق

اطالعات نهانی باشد، مقـام نـاظر، معـامالت را متوقـف براساساحتمالی یا معامله کاري دست ي دهنده نشان

ي کننـده کـه توجیـه بـااهمیتی اطالعـات عـدم وجـود مبنی بـر اي از سوي ناشر کرده و متعاقب آن اعالمیه

شود. منتشر میهاي غیرعادي بازار باشد، فعالیت

بـازار مسـئول باشـد. کـاري دسـت ي متقلبانـه یـا در برخی موارد، شایعات ممکن است جزئی از یک نقشه

توقـف ،حـال هـر بـه کنـد. اي صـادر تواند با توقف معامالت از شرکت بخواهد که در مورد شایعات بیانیه می

ي شـایعات بـازار مجبـور نباشـند در مـورد همـه شـود، تـا ناشـران انجام می احتیاط بامعامالت با این هدف

موارد توقف نماد در ترین مهمرسانی کنند. رواج شایعه یا انتشار اطالعات از منبع دیگري غیر از ناشر از اطالع

ست.ا ها بورس

پذیرد. مطابق با شرایط پذیرش صورت می مسئلهاین .12. Fraud and Manipulation

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

41

استانداردها و الزامات افشاقصور ناشر در رعایت 2-2-3

ن بورس ممکن است معامالت اوراق بهادار مسئوالکند، که ناشر در رعایت مقررات پذیرش کوتاهی هنگامی

مـالی، گزارشـگري آن ناشر را متوقف کنند. براي مثال، عدم رعایت استانداردهاي پذیرش یا قصور در انجـام

شـده، سهامداران و ارزش بـازار بـه کمتـر از حـداقل تعیـین عدم رعایت الزامات افشاي مداوم، کاهش تعداد

شـود، شود. اگرچه شرایطی که منجر به توقف یا تعلیق معامالت سهام می موجب تعلیق یا توقف معامالت می

هاي معامالتی، گونه توقف است (مانند آنچه در مقررات پذیرش آمده است)، اما این شده تعیینمعموالً از قبل

کند، بـورس یـا دیگـر مقـام مجـاز که ناشر مقررات پذیرش را رعایت نمی هستند؛ یعنی هنگامیصالحدیدي

کند. در برخی موارد، تعلیق معامالت منجـر بـه گیري می شرایط را بررسی و در مورد تعلیق معامالت تصمیم

شود. می 1بورسشده در اوراق بهادار پذیرفتهحذف ناشر از فهرست

منتظره به دلیل رویدادهاي غیر 2بستن بازار 2-2-4

گـذاران و بازار از طریق تعطیلی موقـت بـازار نیـز روش خاصـی بـراي حمایـت از سـرمایه مدیریت نوسان

عنـوان یـک اقـدام افت شدید بازار است. این سازوکار اغلب به ي در دوره ها آن حد از بیشجلوگیري از زیان

از ایـن سـازوکار، کننـده اسـتفاده هـاي گیـرد. بـورس قرار مـی استفاده مورداحتیاطی و در شرایط اضطراري

داننـد و بـه دنبـال کـاهش گذاران مـی حمایت از سرمایه نتیجه درکار خود را کنترل نوسان بازار و ي فلسفه

کنند، جلوگیري از واکنش شدید مردم نسـبت اي که بازار را تهدید می نوسان بازار، مبارزه با خطرهاي بالقوه

هایی که بازار با نوسان شدید مواجه است، هستند. در دوره بازارسازانبازار و کمک به به سقوط

: افتد که تعطیلی موقت بازار در شرایطی اتفاق می

قرار دهد؛ تأثیرناشی از رویدادهاي بیرونی، وضعیت کل بازار را تحت هاي نظمی بی •

یا سـایر شـرایطی کـه ادامـه فعالیـت بـازار را ها ساخت مشکالت عملیاتی عمده ناشی از نقص زیر •

سازد. غیرممکن

1. Delisting 2. Market Closure

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

42

توقف خودکار معامالت

شـده (ماننـد مقـررات بـازار) اسـت. توقف خودکار معامالت سازوکار مبتنی بر معیارهـاي از پـیش تعیـین

ر بـه خطـر نظم بازا کلی طور بهآید و وجود بهي بهادار یا کل بازار نوسان زیاد در قیمت یک ورقه هک هنگامی

. 1شوند افتد، معامالت براساس سازوکار توقف خودکار معامالت، متوقف می

ي هاي اصلی بازار (براي مثال، قیمـت یـا حجـم) یـا در برخـی مـوارد شـاخص قیمـت از دامنـه اگر متغیر

تواند در مـورد خودکار متوقف خواهد شد. توقف خودکار معامالت می طور بهشده تجاوز کند، معامالت تعریف

کنـد در مقـررات و گیري از این سازوکار را ایجـاب مـی بهادار یا کل بازار باشد. شرایطی که بهره ي یک ورقه

شـود. محـدودیت قیمتـی و توقـف است و تنها توسط گردانندگان بازار اعمـال مـی شده قیدها دستورالعمل

دو نوع اصلی از توقف خودکار معامالت هستند. معامالت

2قیمتی محدودیت

کننـد. اعمـال مـی هـایی محدودیت اوراق بهادارها براي پیشگیري از نوسان شدید بر قیمت برخی از بورس

مجاز نوسـان قیمـت ي یا کمتر از دامنه بیشترانجام معامله با قیمتی ي قیمتی به معناي عدم اجازه ي دامنه

شـود. محـدودیت ها اعمال مـی ، این محدودیت فقط براي کاهش قیمتها است. گاهی اوقات در برخی بورس

زمـانی کـه قیمتی متفاوت از توقف معامالت است، زیرا محدودیت قیمت، براساس تغییـرات قیمـت بـوده و

در بازارهـاي بیشـتر ودکـار معـامالت، افتد. توقف خ رسد، توقف خودکار اتفاق می می نظر موردقیمت به حد

است. در بازارهاي مبتنـی بـر سـفارش، نوسـان شـدید قیمـت ناشـی از نـامتوازن بـودن 3شمبتنی بر سفار

براي ورود سفارش جدید در سمت داراي کمبود سـفارش اسـت. نیاز مورد زمان مدت همچنینو ها سفارش

نقدشـوندگی از نوسـان شـدید قیمـت کـردن فـراهم براي بازارسازها، تعهدات 4در بازارهاي مبتنی بر مظنه

ها ي توقف اکثر بورس در طول دوره هاي قیمتی نباشد. شود نیازي به محدودیت کند و باعث می جلوگیري می

شـوند. مـی کـاربرده بـه ي بهادار، گروهی از اوراق بهادار، کل بازار و ابزارهاي مشتقه ي معامالتی (خودکار و صالحدیدي) براي یک ورقه هر دو نوع وقفه .1تواند منجر به توقف معامالت شاخصی شود کـه اوراق بهـادار در محاسـبات آن ملحـوظ ها توقف معامالت یک نوع اوراق بهادار می حتی در برخی از بورس

شده است.2. Price Limit 3. Order Driven 4. Quote Driven

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

43

ي ، اعالمیـه تأثیرگـذار دهند در مـورد تغییـرات قیمتـی و در صـورت وجـود اطالعـات به ناشران دستور می

دهند. ارائهسازي به بازار شفاف

1توقف کل معامالت بازار

مشـکالت ي نتیجـه در 19872توقف کل معـامالت بـازار، نخسـتین بـار در بـورس نیویـورك و در اکتبـر

مدت در قیمت و حجم اوراق بهادار بکار گرفته شد. در ایـن تـاریخ، نقدشوندگی حاصل از نوسان شدید کوتاه

درصد کـاهش یافـت و در پـی آن کمیسـیون بـورس و اوراق 23شاخص داوجونز در یک نشست معامالتی،

گذاران، تعطیلی بازار را در دستور کار سرمایه بیشتربراي جلوگیري از سقوط بازار و زیان متحده ایاالتبهادار

داد که این اقدام از طرف فعاالن بازار مورد استقبال قرار گرفت. خود قرار

و جـایگزینی بـراي شـده طراحـی توقف بازار، توقف معامالت است که فقط براي زمان سقوط شدید بـازار

گیـرد. توقـف بـازار شوندگی بازار صورت مـی هاي معامالتی موردي است که در زمان کاهش شدید نقد توقف

هـا، کند تا بتوانند شرایط بازار را در دوران کـاهش شـدید قیمـت بازار و فعاالن آن فراهم میفرصتی را براي

خودکـار و صورت بهتغییر در شاخص از حد معینی بگذرد، که هنگامیارزیابی کنند. در بسیاري از کشورها،

شود. شده معامالت در بازار متوقف می از پیش تعیین

فراگیر از همه فعاالن بـازار یحمایت عمالً در شرایط اضطرارياین سازوکار کارگیري بهبنا به نظر موافقان،

اگر نیروهاي بـازار بـه شـکل طبیعـی عمـل در شرایط عادي اي است که گونه ها به است؛ زیرا ساختار بورس

قیمـت در شود و پیامـد تعیـین عادالنـه طور شفاف و صحیح انجام می کنند، فرآیند کشف قیمت در بازار به

ناکـارایی ثباتی شدید و بازار، ایجاد اعتماد در بین فعاالن بازار خواهد بود. بنابراین توقف معامالت در زمان بی

هـاي کنـد و در مقابـل نوسـان کنندگان بازار حذف می بازار عوامل ناشناخته و مجهول را براي تمام مشارکت

دهد. فرصت واکنش می ها آنشدید بازار به 1. Circuit Breakers or Ttrading Curb

در بورس نیویورك موجب شد تا تقریباً تمامی بازارهـاي سـرمایه در سراسـر جهـان سـقوط شـدیدي را در یـک روز 1987دوشنبه سیاه سال رویداد 2.تـر قیمـت هاي کنترلی بازار مانع از نوسانات و سقوط بـیش کارگیري ابزار معامالتی تجربه کنند و همین امر مقامات بورس نیویورك را بر آن داشت تا با به

شوند. اوراق بهادار در بورس

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

44

زمان مدتباشد، بیشترهرچه میزان سقوط یعنی ،توقف بازار بستگی به میزان سقوط بازار دارد نزما مدت

است. ي معامالت یا خارج آن در طول جلسه اعمال توقف بازار زمانخواهد بود. عامل دیگر، بیشترتوقف نیز

اگر این اعمال در ساعات پایانی روز معامالتی اتفاق افتد، در آن روز دیگر معامالت از سر گرفته نخواهد شد.

، مخالفان سازوکار بستن بازار، از عدم دخالت در بـازار و پیـروي از رونـد طبیعـی آن حمایـت وجود این با

داننـد در مقابـل خطـر زیانـدهی رهایی که افراد مـی اي به نام مشکل اخالقی در بازا از پدیده ها آنکنند. می

کمتردر برابر زیان باعث مشارکت میدایاطمینان از حمایت ها آنکنند. به عقیده شوند، یاد می محافظت می

عملکـرد خـویش مسـئول گذار گذاري خواهد شد. مخالفان معتقدند هر سرمایه گذاران در امر سرمایه سرمایه

توانـد از کـاهش مـی گـذار ها آسیب ببینـد؛ از طـرف دیگـر سـرمایه ر کاهش قیمتاست و ممکن است در اث

وظیفه بورس را ها آن، دیگر عبارت بهعنوان فرصتی مناسب براي خرید اوراق بهادار استفاده کند. ها به قیمت

ها همه تالش خـود را دانند و معتقدند نیازي نیست که بورس ایجاد تسهیالت براي دادوستد اوراق بهادار می

گذاران کنند. صرف حمایت از سرمایه

نهادهاي مجاز براي اعمال توقف معامالت

رد. اختیار اعمال توقف معامالت را دا در اغلب کشورها بیش از یک مقام مجاز، حق اعمال (درخواست) توقف

دیگري تفـویض شـود) یـا معامالت، ممکن است از اختیارات قانونی مقام ناظر باشد (که ممکن است به مقام

را معـامالت درخواسـت توقـف ي ارائـه . نهادهاي مجاز براي 1باشد شده دیدهکه در چارچوب مقررات بازار این

بندي کرد: صورت زیر دسته توان به می

شده رفتهیپذهاي شرکت 2-2-5

براي درخواست توقف معامالت از بورس، وجود اطالعات مهمـی شده پذیرفتههاي ترین دلیل شرکت اصلی

وجـود نـدارد. شـرکت هـا آنبسزایی دارند، امـا امکـان افشـاي فـوري تأثیراست که بر قیمت سهام شرکت

هـا در شـرایط خـاص یـا از طریـق از آن هرکدامولیت ئهرگونه تضاد بالقوه بین مقامات براي اعمال توقف معامالت از طریق توافقات قبلی در مورد مس .1

و فصل است. حل قابلاطالعات، موقع بهرسمی براي تبادل ارتباط غیر

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

45

گیـري در مـورد توقـف (ماننـد الزم براي تصـمیم اطالعات ارائهشده باید درخواست کتبی خود را با پذیرفته

و اقدامی که باعث پایان یافتن توقف خواهد شد) به بورس تسلیم کند. شده بینی پیشدالیل توقف، مدت

ها بورس 2-2-6

دهند یا به ها قدرت توقف معامالت را می شود که به بورس این اختیار معموالً از مقررات و قوانینی ناشی می

و بازار را ملزم به حصول اطمینان از منظم و منصفانه بودن ها آنطور غیرمستقیم پیامد قوانینی هستند که

توان توقف معامالت را اعمال کرد، در اساس آن میکند. شرایطی که بر گذاران می حمایت از سرمایه همچنین

معامالت را براي انتشار اطالعات، برخورد شود. براي نمونه، مقررات بازار اعمال توقف مقررات بازار تشریح می

و واکنش به عبور از محدودیت ها با کوتاهی ناشران در رعایت استانداردهاي پذیرش، عدم توازن سفارش

داند. و رویدادهاي غیرمترقبه، الزامی می کاري دستتوقف بازار، تقلب و ي قیمتی یا آستانه

مقام ناظر 2-2-7

نسبت به مطلع کردن مقامات نـاظر ها آنتوقف معامالت باشند، برخی از اعمال مسئولها حتی اگر بورس

ن مسـئوال ملزم به مطلـع کـردن مقـام نـاظر و ها آندر انجام این اقدام، تعهد دارند. براي مثال، ممکن است

ادواري، صورت بهممکن است فوري یا مسئلهبورس از توقف معامالت باشند. بسته به مقررات هر کشور، این

مثالً ماهانه باشد.

و یکپـارچگی بـازار، نظـام گذاران یا براي حفظ حمایت از سرمایه منظور بهناظر، هاي مقام بیشترچنین هم

. مقام نـاظر، توقـف معـامالت را زمـانی اعمـال دارند رابراي توقف همه معامالت اوراق بهادار 1اختیار قانونی

شده یا افشاي کـافی صـورت نگرفتـه کاري دستکند که شواهد موجود نشان دهد در قیمت اوراق بهادار می

2اختیـار تعلیـق ،گـذاران است. در بسیاري از کشورها، مقام ناظر براي حمایت از منافع عموم مردم و سرمایه

و شـود مـی محدودیت قیمتـی را وضـع ااسپانی هاي بورسدر ،مثال عنوان بهرد. تمام معامالت یک بازار را دا

1. Statutory Authority

تـر شود، طـوالنی انتشار اخبار شرکت) اعمال می منظور بههاي معامالتی که توسط بازار (و براي چند ساعت و آن در مقایسه با توقف زمان مدتمعموالً . 2 است.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

46

در کلمبیا مقام ناظر مقـررات کلـی را منتشـر همچنیندارد. زمان هرمقام ناظر قدرت توقف معامالت را در

توقف بر اساس پیشنهاد بورس و مقررات لوکزامبورگکند. در کند و بورس بر اساس آن مقررات اقدام می می

شود، اما همـه مقـررات ها توسط بورس وضع می پذیرد. در تایلند اگرچه همه محدودیت مقام ناظر صورت می

ها باید به تصویب مقام ناظر برسد. در برخی از کشورها وزیر اقتصاد نیز از اختیارات خاصی در توقف یا بورس

تعلیق معامالت برخوردار است.

مزایا و معایب توقف معامالت

که اند گرفته قرار بررسی موردهاي بازار در مطالعات متعددي انواع مختلف محدودیت معایبو زایام

صورت زیر خالصه کرد: توان آن را به می

معامالت توقف زایايم 2-2-8

شناسـایی ،شـدید بـازار هاي معامالت دشوار است، چون در دوران نوسان بالقوه توقف زایايمتأسفانه اثبات م

اما طرفداران سیاست توقف معتقدنـد کـه توقـف ممکن است؛ تغییرات قیمت ناشی از معامالت ناآگاهانه غیر

گـذاران را در شـرایط برابـر قـرار معامالت با ایجاد فرصت کافی براي ارزیابی اطالعات جدیـد، همـه سـرمایه

ها بـه سـمت کند. بنابراین قیمت گذاران جلوگیري می رمایهدهد و از پیدایش رانت براي گروه خاصی از س می

گذاران در برابر نهایی آن کاهش نااطمینانی و محافظت از سرمایه ي کنند که نتیجه واقعی شدن سوق پیدا می

کرد که الگوهاي توقـف معـامالت (و توقـف کـل بـازار) نشـان خاطرنشانالبته باید هاي قیمتی است. نوسان

کند. را توجیه می معامالت، کاربرد آن شرایط مناسب، منافع توقف دهد که تحت می

جزو اولین کسانی بودند که به بررسـی توقـف معـامالت در بـورس اوراق بهـادار )1978( 1وارتزشول و هاپ

ها در این بازار بیش از یک روز معـامالتی درصد از توقف 92نشان دادند که حدود ها آننیویورك پرداختند.

ها به افشاء و ارائه اطالعات مربوط نبودنـد، بلکـه بـه دلیـل نیمی از توقف تقریباًعالوه، به .نکشیده استطول

هایی که منجـر بـه انتشـار شدند. این دو دریافتند توقف انجام می فروش و خرید هاي سفارشدر تعادل عدم

1. Hopewell & Schwartz

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

47

هـاي مربـوط بـه عـدم تعـادل در تر بوده و تغییرات قیمت سهام (نسبت به توقـف یشوند طوالناطالعات می

نسـبت بـه اطالعـات سـریعاً هـاي سـهام چنین مشاهده کردند کـه قیمـت هم ها آن) بیشتر است. ها سفارش

.شوندمنتشرشده در طی دوره توقف معامالت واکنش نشان داده و تعدیل می

در دوره پس از توقف پذیري نوساننیویورك دریافتند که 2خارج از بورسبا بررسی بازار ) 1988( 1فوزي و ما

توقـف معـامالت در ایـن بـازار موفـق بـوده اسـت. سازوکاربسیار پایین است و نسبت به دوره قبل از توقف

ویورك باید در با بررسی این نکته که آیا توقف معامالت یک سهم در بازار نی 1988چنین این دو در سال هم

گیرد هم انجام شود یا خیر، به این نتیجه رسیدند مورد معامله قرار می ها آنسایر بازارهایی که این سهام در

هـاي آربیتـراژ در ایـن بازارهـا و فرصـت یافتـه افـزایش در بازارهایی که نماد سهم باز است پذیري نوسانکه

ببرند. سؤالر ن توقف معامالت در تمام بازارها را زیموضوعیت نداشته است. این نتایج موجب شد که آنا

کُندکننـده ابزار بـه عنـوان داند، این مدت می هاي بازار را کاهش نوسان کوتاه ) هدف توقف1998( 3هریس

شـدید بـازار، کنـد هاي کند. در جریان نوسان (که متأثر از اطالعات بنیادي هستند) عمل می تغییرات قیمت

کـه شـرایطی توقـف معـامالت در کنندگان بازار مفید اسـت؛ مـثالً مشارکت اکثرکردن تغییرات قیمت براي

شـود بـراي بـازار سـودمند اسـت. یعنـی اگـر بـه دلیـل عـدم تـوازن انجام می 4ناآگاهانه صورت بهمعامالت

، این توقف براي بازار سودمند است، زیرا یفتدبگر ناآگاه، توقف اتفاق ناشی از عملکرد یک معامله هاي سفارش

) و 1991( 5تینسـ کننـد. گـرین والـد و ا شـوندگی الزم را فـراهم مـی گران آگاه وارد بازار شده و نقد معامله

مدل سازي کردند. در دو آگاهانه مدل ) تغییرات شدید قیمت را بر اساس معامالت نا1994( 6برینکودرس و اُ

گران آگاه دسـت از انجـام معاملـه برداشـته بودنـد، چـون از تغییرات شدید قیمت، معامله، طی طراحی شده

، نامطمئن بودند. هر دو مطالعه بـه ایـن نتیجـه رسـیدند کـه گرفت ها صورت می با آنهایی که معامله قیمت

1. Fabozzi & ma 2. Over the counter (OTC) 3. Harris 4. Uninformed Trading 5. Greenwald & Stein 6. Kodres & Obrian

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

48

نجام معاملـه، قبل از ا بیشترگذاران، براي آگاهی معامالت ممکن است از طریق فرصت دادن به سرمایه توقف

.دهدعملکرد بازار را بهبود

معامالت توقف معایب 2-2-9

شدید بازارهاي مختلف وجـود هاي وجود مشکالت آماري که براي انجام مطالعات مربوط به نوسان یلبه دل

مطالعـات حـاکی از بیشترهاي ، یافتهوجود ینا با. نرسیده استو قابل قبولی محکمها به نتایج دارد، بررسی

ایـن، توقـف بـر عـالوه مدت اسـت. آتی قیمت ناچیز و کوتاه هاي معامالت بر نوسان این است که تأثیر توقف

اندازد (اگر اطالعات بنیادي خیر میأدارد؛ براي مثال فرآیند کشف قیمت را به تاي هاي بالقوه معامالت هزینه

شود. ي بهادار ورقه عث افزایش نوسان قیمتتواند با طی مدت توقف فراهم شود) و یا می

باشد، توقف معامالت بـه ي بهادار ورقهمدت مربوط به اطالعات بنیادي مؤثر بر قیمت کوتاه هاي اگر نوسان

، اگـر اطالعـات یگـر د عبـارت بـه شود زمان الزم براي تأثیر اطالعات بر قیمت افزایش یابد. سادگی باعث می

عدم ،عالوه بر این یابد. افزایش می جدید فرآیند تعیین قیمتکارایی بنیادي در طی مدت توقف فراهم شود،

ازشـود و بـا یابد، چون هیچ اطالعاتی از طریق معـامالت منتقـل نمـی افزایش می 1اطمینان در مورد قیمت

کنندگان بازار به این نکته پی ببرند که شود. اگر مشارکت شدیدتر می 2زودگذر هاي معامالت، نوسان یريسرگ

تـر اقـدام بـه سـریع ها آنرا انجام دهند اتفاق خواهد افتاد، خود معامالت ها آنکه توقف معامالت قبل از این

طقـی بـا گـران من احتمال وقوع توقف معامالت وجـود دارد، معاملـه که یزمانکنند. بنابراین انجام معامله می

شوند. تغییر استراتژي معامالتی خود، باعث افزایش نوسان بازار می

ها (که متأثر از اطالعات قیمت به تعادل رسیدن شدن کند موجبمعامالت توان گفت که توقف می بنابراین

ایـن زنند محدود شـوند، دامن می قیمت زودگذر هاي گرانی که به نوسان شود. اگر معامله بنیادي هستند) می

منجر به انتقال ها آنگرانی که مشارکت جلوگیري از معامالت معاملهیابد. از سوي دیگر، ها کاهش می نوسان

تـأثیر خـالص ایـن نـوع توقـف میـزان ، ولـی زودگذر خواهد شد يها نانوسشود، باعث افزایش اطالعات می

نیست. گیري اندازه قابلزودگذر يها نانوسمعامالت بر

1. Price Uncertainty 2. Transitory Volatility

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

49

هـا، مختلفی نظیر عـدم تـوازن سـفارش یلبه دال )، به بررسی تأثیر توقف معامالت1994( 1و همکاران لی

و انتشار اخبـار، بـر حجـم معـامالت و تغییـرات قیمـت اوراق بهـادار در بـورس 2منتشرنشده یتبااهماخبار

انـد. مقایسـه کـرده 3کـاذب هـاي هاي معامالت را بـا توقـف در بررسی خود توقف ها آناند. نیویورك پرداخته

، لیکن هیچ توقف معـامالتی اند هاي زمانی بود که همان سهام وضعیت مشابهی داشته هاي کاذب، دوره توقف

روز بعد از توقـف معـامالت نسـبت بـه 3بر آن اعمال نشده است. آنان دریافتند که حجم معامالت به مدت

طـور بـه ند که نوسان قیمت یک روز بعد از اعمال توقف دریافت همچنین ها آنشرایط کاذب باالتر بوده است.

شود، مطابقت ها می معامالت باعث ثبات قیمت باال بوده است. شواهد آنان با این فرضیه که توقف یتوجه قابل

ندارد.

هـاي هـا، هزینـه هاي معامالتی (مربوط بـه اخبـار) را بـر قیمـت ) تأثیر توقف2002( 4همکاران و کریستی

نزدك بررسی کردند. این پژوهشگران دریافتند که عدم اطمینان ناشـی بورس و حجم معامالت درمعامالتی

دقیقه دوره ورود 5توقف پس از که یزماناز توقف معامالت بعد از شروع مجدد معامالت برطرف نشده است.

کـه یزمـان شـود. ي از سرگرفته مـی بیشترشود، معامالت با شکاف قیمتی باالتر و با نوسان می حذف 5مظنه

کمترشود، شکاف قیمتی و نوسان قیمت می حذفورود مظنه، ي دقیقه دوره 90توقف در صبح روز بعد و با

کامل طور بهشود، ولی هاي آنان حاکی از این است که توقف باعث حذف بخشی از عدم توازن می است. یافته

کند. آن را برطرف نمی

کنند که استفاده از این رویکرد، تعدیل مخالفان توقف معامالت استدالل می، شده اشارهبا توجه به شرایط

درکند و گذاران محروم از معامله تحمیل می بر سرمایه هاي اضافی اندازد، هزینه قیمت سهام را به تأخیر می

کاهد. گذاران می از جذابیت بورس براي سرمایه نتیجه

قرار بررسی موردتوقف معامالت را در بازارهاي مالی جهان تأثیری که اتادبیات تحقیق ي برمروردر ادامه

گردد: می ارائه دادند 1. Lee, Ready & Seguin 2. Pending News 3. Pseudo Halts 4. Christie, Corwin and Harris(2002) 5. Five Minute Quotation

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

50

توقف معامالت در بازارهاي مالی تأثیر در موردمرور ادبیات تحقیقی : 12جدول

موردمطالعهبازار تحقیق تعداد وقفه

)گیري نمونه(دوره دوره رویداد

)نرمال غیر(متغیرهاي موردمطالعه

نوع توقف

هاي مهم تحقیقیافته

الف) مطالعاتی که بیانگر مفید بودن توقف موقت معامالت هستند

متحده ایاالتبازارهاي

Hopewell & Schwartz(1978) NYSE

948 )1975-1974(

]6،6-[ روزانه

بازده

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

بازارهاي کارا به اطالعات جدید بااهمیت واکنش نشان

دهند. اما تطبیق کامل میممکن است با عدم توقف و یا

تر با وقفه معامالتی کوتاهصورت گیرد. ایشان در مورد

اجراي توقف موقت تائیدمردد این بورس معامالت در

هستند .

Fabozzi & Ma (1988)

NYSE NASDAQ

314 )1985(

]0،42[ دقیقه

نوسان پذیري

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

توقف معامالت در محدود کردن نوسانات مفید است.

Howe & Schlarbaum

(1986) NYSE

165 )1979-1959(

]40، -40[ هفتگی

]5،5 -[ روزانه

توقفات بازدهSEC

هاي معامالتی جهت وقفهمنطبق شدن همزمان با ارزشیابی مجدد اوراق

شود. ، اجرا میشده متوقفبازده غیرعادي منفی عالوه به

طوالنی و اساسی در دوره قبل شود. در از توقف مشاهده می

بازار قوي نیمهضمن کارایی طور مشهود دچار مشکل به

شود.می

Chen, Chen & Valerio(2003) NYSE

999 روزانه )1992(

پراکندگی قیمت

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

توقف معامالت موجب انتشار اطالعات شده و فرآیند کشف

کند.قیمت را تسهیل می

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

51

موردمطالعهبازار تحقیق تعداد وقفه

)گیري نمونه(دوره دوره رویداد

)نرمال غیر(متغیرهاي موردمطالعه

نوع توقف

هاي مهم تحقیقیافته

Madura, Richie &Tucker (2006)

NASDAQ 656

اخبار بازده ]- 3،3[ )1998(

کشف قیمت در دوره وقفه شود که معامالت متمرکز می

بودن وقفه کارآمداشاره به معامالتی دارد. تعدیل قیمت اوراق بهادار در اطراف توقف معامالت تا حد زیادي به رویدادي بستگی دارد که موجب وقفه شده است.

متحده ایاالتبازارهاي مالی خارج از

Kryzanowski (1979)

TSE,CSE, MSE&VSE١

120 )1977-1963(

]40،40 -[ هفتگی

اخبار بازده

از این نظر که بازار در شکل نیمه قوي کاراست وقفه

معامالتی مطلوب است ولی انتشار عمومی اطالعات ازنظر

چنین کارایی کافی ندارد. همدر تعدیل رو تأخیريفاصله و

به پایین در قیمت اوراق بهادار شود.دیده می

Bildik (2004) ISE٢

323 )2003-1999(

]40،40 -[ دقیقه 15

حجم معامالت، نوسانو پذیري بازده

اخبار

- گذاران نهادي با بهرهسرمایهگیري از سرعت عمل در دوره معامالتی بعد از توقف، بیش از

گذاران حقیقی، از سرمایهمزیت قیمتی اطالعات جدید - در طی دوره توقف سود می

برند. او اشاره کرد که توقف معامالت در انتشار اطالعات

بوده و نقش مؤثرباارزش مهمی در افزایش کارایی - سازوکار کشف قیمت ایفا می

کند.

Engelen & Kabir (2006)

Euronext Brussel 102

)2000-1992( ]20،20 -[

روزانه

بازده، حجم نوسانو

پذیري اخبار

افشا و انتشار اطالعات جدید و - اعطاي فرصت به سرمایه

گذاران جهت ارزیابی این ناپایداري را در اطالعات، اثرات

بازار اوراق بهادار از بین خواهد برد.

1.Toronto, Canadian, Montreal and Vancouver Stock Exchanges respectively 1. Istanbul Stock Exchange

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

52

موردمطالعهبازار تحقیق تعداد وقفه

)گیري نمونه(دوره دوره رویداد

)نرمال غیر(متغیرهاي موردمطالعه

نوع توقف

هاي مهم تحقیقیافته

ب) مطالعاتی که بیانگر نامفید بودن توقف موقت معامالت هستند متحده ایاالتبازارهاي

Ferris, Kumar & wolf(1992)

NYSE AMEX

40 )1963،1987(

]30،30 -[ روزانه

بازده، حجم نوسان و

پذیري

SEC توقفات

هاي معامالتی فعالیتها با وقفه

غیرعادي، حجم معامالت و پراکندگی قیمتی بسیار باال

همراه خواهند بود.

Fong (1996)

NYSE AMEX

1512 )1989-1988(

]0،13[ ايدقیقه 30

نوسان پذیري

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

بعد از وقفه نوسان پذیري

بیشتر از مراتب بهمعامالتی قبل از آن است. نوسان پذیري

Corwin & Lipson (2000) NYSE

295 )1999-1995(

روز معامالتی ايدقیقه 30و

حجم، عمق، نوسان ، پذیري

شکاف و گردش ها سفارش

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

و ارائهدر طول توقف معامالت،

فسخ سفارش محدود و بازار افزایش توجهی قابلطور بهمعامالت در یابد. عمق میطور هاي پیشنهادي، بهقیمت

غیرعادي پایین است، بازارمتخصصان و وجود بااین

در این مواقع سازاننقدشوندگی بیشتري فراهم

کنند. سرانجام، متخصصان میبراي گسترش قیمت

پیشنهادي قبل از عدم تعادل ناشی از وقفه معامالتی و جهت

انتقال اطالعات به بازار، در کنندگان مشارکت

کنند.ایفاي نقش می

Christie, Corwin &

Harris(2002) NASDAQ

1167 )1998-1997(

]4،4 -[ ايدقیقه 30

نوسان ، پذیري

حجم و شکاف

اخبار

قبل از وقفه و نوسان پذیري

مراتب بههاي معامالتی، هزینهبیشتر از دوره گشایش مجدد

و 5گذاري بازار با دوره قیمت .استاي در بازار دقیقه 90

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

53

موردمطالعهبازار تحقیق تعداد وقفه

)گیري نمونه(دوره دوره رویداد

)نرمال غیر(متغیرهاي موردمطالعه

نوع توقف

هاي مهم تحقیقیافته

متحده ایاالتبازارهاي مالی خارج از

Kabir (1994) LSE 426

)1988-1970( ]5،5 -[

بازده ماهانه

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

بازده غیرعادي مثبت و در یک ماه بعد از توجهی قابل

ازسرگیري معامالت وجود ها بر این اعتقاد دارد. این یافتهمعامالت منتج که توقف موقت

به انتشار گسترده اطالعات در شود، گذاران میبین سرمایه

کند.تردید ایجاد می

Aitken, Frino &winn (1996) ASX

5788 )1995-1992(

]40،40 -[ ايدقیقه 30

نوسان ، پذیري

حجم و شکاف قیمتی

اخبار

نوسان پذیريحجم معامالت و بسیار زیادي براي یک روز قبل

وجود بعدازآناز وقفه و دو روز دارد. شکاف قیمتی بین قیمت

در خریدوفروشپیشنهادي دوره بعد از توقف افزایش

چنین گیري دارد. همچشموقفه معامالتی فرآیند کشف

قیمت را در زمان انتشار اخبار اندازد.می تأخیربااهمیت به

Kryzanowski & Nemiroff

(1998) MSE

412 )1990-1988(

]10،10 -[ ايدقیقه 30

بازده، حجم نوسان و

پذیري

اخبار و عدم

تعادل در ها سفارش

ها که با نتایج تحقیقات یافتهلی،ریدي وسگوئیم سازگار

که رسد نظرمیاست اما به یک مانع در عنوان بهها وقفه

NYSE .ها آنمطرح نیستند بهتواند معتقدند که این می

دلیل دفتر سفارش باز و یا باشد. ها سفارشجریان کمتر

Wu (1998) SEHK١ 522

)1993-1986( ]30،30 -[

روزانه

بازده، حجم نوسان و

پذیري اخبار

ها که با نتایج تحقیقات یافته) 1994لی،ریدي وسگوئیم(دهد که سازگار است نشان می

ها در تسهیل ممکن است وقفهرعادي بازار هاي غیفعالیتچنین نتایج نباشند. هم مؤثر

کند، ماهیت اخبار بیان میعاملی عنوان بهتواند توقف می

در تشریح رفتار بازار در اطراف

1. Stock Exchange of Hong Kong

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

54

موردمطالعهبازار تحقیق تعداد وقفه

)گیري نمونه(دوره دوره رویداد

)نرمال غیر(متغیرهاي موردمطالعه

نوع توقف

هاي مهم تحقیقیافته

موردتوجهتوقف معامالت باشد.

Tan & Yeo (2003) SSE١

470 )1995-1986(

]30،30 -[ روزانه

بازده، حجم نوسان و

پذیري

اخبار و - شرکتهاي وارد تازه

گروه اخبار مطلوب،بازده غیرعادي بسیار مثبتی را در

اطراف توقف تجربه خواهد کرد و از سوي دیگر گروه اخبار

نامطلوب، دچار کاهش مداوم چنین، حجم خواهد شد. هم

معامالتی باال در قبل و بعد از نوسان دوره توقف با افزایش در

بازده در بعد از توقف پذیري همراه است.

)1389منبع: قالیباف و عسکري (

1. Singapore Stock Exchange

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

55

ها در مورد توقف معامالت تجربه بورس

بورس هند 2-2-10

کند. این سازوکار در سه استفاده می 1بازار محور شاخص ي کننده متوقفبورس اوراق بهادار هند از سازوکار

ایـن کـه وقتـی درصـد اسـت. 20و 15، 10مختصـر طـور بـه شـود کـه مرحله از تغییرات شاخص فعال می

شود، موجب توقف هماهنگ در معـامالت بازارهـاي سـهام و اوراق مشـتقه خودکار فعال می ي کننده متوقف

براسـاس NSE CNX Nifty3یـا 2BSE Sensexهـاي از شـاخص هرکـدام شـوند. افـت مبتنی بر سهام می

خواهد شدخودکار کننده متوقفشدن شده منجر به فعال هاي از پیش تعیین درصد

4حراج گشایشپیشخودکار)، بازار با برگزاري ي کنندهمتوقف توسطاز رفع ضرورت توقف معامالت (پس

در جدول زیر آمده است: گشایشپیشتوقف بازار و جلسه زمان مدتشود. مجدداً آغاز می

در گشایشپیشخودکار مبتنی بر شاخص و طول دوره جلسه حراج کننده متوقفتوقف بازار پس از فعال شدن زمان مدت: 12 جدول

بورس هند

حد آغازگر

پس از توقف حراج پیش گشایشجلسه توقف معامالت بازار ي دوره زمان آغازگر بازار

10% دقیقه 15 دقیقه 45 13قبل از ساعت

دقیقه 15 دقیقه 15 14:30تا 13از ساعت شود اجرا نمی افتد اتفاق نمی توقف به بعد 14:30از ساعت

15% دقیقه 15 دقیقه 45ساعت و 1 13قبل از ساعت

دقیقه 15 دقیقه 45 14تا 13از ساعت شود اجرا نمی تا پایان روز معامالتی به بعد 14از ساعت

شود اجرا نمی تا پایان روز معامالتی هر زمان در طول ساعات معامالت 20%

در بورس هند معامالت در بخش سهام در تمامی روزهاي هفته (غیر از تعطیالت روزهاي شنبه و یکشـنبه

شود. شود) انجام می و سایر تعطیالت که توسط بورس اعالم می

1. Index-Based Market-Wide Circuit Breaker 2. Bombay Stock Exchange Sensitive Index

عنـوان بـه صـنعت اسـت و 23در بورس هند) متعلـق بـه شده پذیرفتهشرکت متنوع ( 50متشکل از شود، نیز نامیده می Nifty 50این شاخص که . ٣ شود. هاي شاخصی و اوراق مشتقه مبتنی بر شاخص استفاده می اندازي صندوق مبنایی براي تشکیل و راه

4. Pre-open Call Auction Session

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

56

کنگ هنگبورس اوراق بهادار 2-2-11

مشخص وجود ندارد اما بورس این طور بهخودکار معامالت ي کننده متوقفکنگ، در بازار اوراق بهادار هنگ

اي از سازوکارهاي نظارت بر تغییرات در قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار را اختیار را دارد که مجموعه

یک ناشر مشاهده شود یا اوراق بهادارتغییرات غیرعادي در قیمت یا حجم معامالت چنانچهتعریف کند.

منتشر شود، باشد، تأثیرگذارر قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار خبري یا شایعات بازار که ب هاي گزارش

درنگ گیرد و در این شرایط ناشر ملزم است بی فانه با ناشر تماس میصحفظ بازار منظم و من هدف بابورس

گونه درخواست از سوي بورس پاسخگو باشد. در این بورس با توجه به شرایط و موقعیت ناشر از دو به هر

است. 2و تعلیق معامالت 1شود که شامل توقف موقت معامالت قف معامالت استفاده مینوع تو

شود، بورس به » توقف موقت معامالت«تغییرات جدیدي براي ناشر اتفاق افتد و ناشر مشمول که درصورتی

هاي خود را در طول ساعات معامالتی منتشـر کنـد. ناشـر مکلـف اسـت کـه هـر دهد اعالمیه ناشر اجازه می

صورت کتبی و با ذکر دالیل ارائه کند. در مورد توقف درخواست توقف معامالت (اعم از موقت یا تعلیق) را به

ي که اطالعات ناشر بالفاصله پس از آغاز توقف منتشر شود ولی نباید از جلسه شود تالش میموقت معامالت

30ي زمـانی حـداقل معامالتی روز بعد از توقف فراتر رود. در این نوع از توقف، معـامالت پـس از طـی دوره

فرصـت کـافی در اختیـار زمـان مـدت شـود. ایـن مـی گرفتـه سري ناشر، از اي پس از انتشار اعالمیه دقیقه

درگیـري کننـد. آگاهی کامل تصـمیم دهد تا اطالعات انتشاریافته را تحلیل کرده و با گذاران قرار می سرمایه

، پـس از برطـرف عـالوه به روز معامالتی است. 2دقیقه و حداکثر 30توقف موقت حداقل زمان مدت، نتیجه

20دقیقـه جلسـه حـراج و 10دقیقه زمان براي انجام معامله (شـامل 30شدن توقف معامالت باید حداقل

).3قل دوره معامالتیدقیقه معامالت پیوسته) وجود داشته باشد (حدا

تواند اعالمیه یا اطالعات خود را در طـول شود، نمی» تر تعلیق یا توقف بلندمدت«حال اگر ناشري مشمول

دوره زمانی منـدرج 3ها و اطالعات خود را در یکی از جلسه معامالتی منتشر کند و صرفاً ملزم است اعالمیه

بـراي 20تا 18(از ساعت 23تا ساعت 16:15و از 12:30تا 12صبح، از رأس 8:30تا 6در قانون (ساعت 1. Trading Halt 2. Suspension 3. Minimum Trading Period

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

57

را در طول تکمیلی منتشر کند و اجازه انتشار اطالعات )روزهاي تعطیل عمومی قبل از روز معامالتی بعدي)

1ساعات معامالتی نخواهد داشت.

مـرتبط تکمیلـی سهمی به وجود آید و ناشـر از انتشـار اطالعـات تکمیلیاگر الزامی براي انتشار اطالعات

آیـد. سـپس معـامالت سـهم در امتناع کند، معامالت آن سهم تا زمان انتشار اطالعات به حالت تعلیق درمی

شود. اولین جلسه معامالتی پس از انتشار اطالعات از سر گرفته می

ا توقف از سوي ناشر منتشر نشود، توقف موقـت معـامالت اگر در پایان دو روز معامالتی، اطالعات مرتبط ب

خودکار از توقف موقت به تعلیق تغییـر خواهـد کـرد. البتـه صورت بهمنقضی شده و وضعیت معامالتی ناشر

شرایط ضروري جلوگیري کند. توقف یا تعلیـق استثناي بههاي معامالت سیاست بورس آن است که از توقف

نظمی بالقوه یا واقعی بازار است. بی دادن نشاني معامالت صرفاً ابزاري برا

معیارهاي توقف موقت معامالت

بـدون دریافـت -کنـد کـه در صـورت وقـوع شـرایط زیـر بورس همواره این حق را براي خود محفوظ می

دستور توقف معامالت را صادر کند: -درخواست توقف از سوي دیگران

در قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار ناشر، یا ایجاد بازار دلیل بدوندر زمان تغییرات غیرعادي و -

کند تائیدمجاز ناشر نتواند فوراً تماس بگیرد تا ي ه نمایند که جایی در، یا اوراق بهادارکاذب بر روي

که در زمان تغییرات غیرعادي قیمت یا حجم و یا ایجاد بازار کاذب، ناشر اطالعـات بـااهمیتی بـراي

خیر أشـده تـ بینی هاي پیش ناشر در انتشار اطالعات در قالب فرم که زمانیانتشار در اختیار ندارد یا

داشته باشد.

که موجب تغییرات غیرمعمول قیمت یا اطالعات نهانی ناشران در بازار نشرانتشار اطالعات مبهم یا -

حجم معامالت در اوراق بهادار ناشر شود.

معیارهاي تعلیق معامالت

است. 16تا 13:00از ساعت بعدازظهرظهر و جلسه 12:00تا 9:30کنگ جلسه معامالتی صبح از ساعت در حال حاضر در بورس هنگ ١.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

58

است: ارائه قابلدر شرایط زیر معمول طور بهدرخواست تعلیق معامالت (غیر از توقف معامالت)

اصل و توافق شدهشرایط بر روي برخیصرفاً کند که در آن میپیشنهادي را دریافت ناشر زمانی که -

توافق با یک یا چند سهامدار عمده است. معموالً تعلیق معامالت زمـانی یا نیازمند مذاکره و موضوع

هاي قبلی صورتی که در اطالعیهباشد. در نشده منتشردر مورد آن ي قبلی مناسب است که اطالعیه

ي ا اعالمیهناشر وجود ندارد، ییات جز انتشاراگر امکان یا ه باشدیا جزییات پیشنهاد منتشر شدموارد

شود. سیستم تعلیق معامالت به کار گرفته نمی باشد، هداد ارائهبه بازار در مورد مذاکرات 1يهشدار

حفظ نظم بازار؛ -

، مانند تغییرات مهم در ماهیت، کنترل یـا سـاختار مالکیـت ناشـر بااهمیت رویدادهاي که زمانهر -

ضـروري بـوده یـا نیـاز بـه مصـوبه بینانـه و انتشار جزئیات کامل آن براي ارزشـیابی واقـع داده روي

سهامداران دارد؛

باشد. داده دست ازناشر صالحیت پذیرش در بورس را که هنگامی -

شود؛ 3یا منحل 2خواهد تسویه ناشر می که زمانی -

اي انتشار اطالعات مالی دوره يدرزمینهناشر تأیید کند دیگر قادر به ایفاي تعهدات خود که زمانی -

مطابق با قوانین پذیرش بورس اوراق بهادار نخواهد بود.

بورس اوراق بهادار مالزي 2-2-12

ي بهادار ورقه 4وضعیت معامالتی

:شود تعریف میزیر هاي از حالت یکی دروضعیت معامالتی اوراق بهادار توسط بورس مالزي

فعال •

روي آن نماد قابلیت ورود، اصالح، ابطال هاي سفارشقرار دارد » 5فعال«در حالت بهاداري ي ورقه که زمانی

.دارند راو معامله

1. Warning Announcement 2. Receivership 3. Liquidation 4. Trading Status 5. Active

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

59

1)2و 1توقف موقت خودکار (سطح •

توقـف «شود، وضعیت معامالتی بـه حالـت خودکار فعال می ي کننده متوقفنماگر سطح یک و دو که زمانی

.نباید منطبق شوندولی شده لغووارد، اصالح و ممکن است ها سفارشآید که در این حالت درمی» 2موقت

3)3تعلیق خودکار (سطح •

روي آن ورقـه قابلیـت ورود، اصـالح، هاي سفارشگیرد، قرار می» 4تعلیق«ي بهادار در حالت ورقه که زمانی

ابطال یا معامالت را ندارد.

تعلیق •

تـوان را نمـی هـا سفارشو شده شناخته» معلق« عنوان بهبهادار ي مشابه وضعیت باال، در این صورت نیز ورقه

دستی صـورت صورت بهیق لوارد، اصالح، ابطال یا معامله کرد. این وضعیت به دنبال ارائه درخواست براي تع

گیرد. می

توقف •

روي آن ورقـه قابلیـت ورود، اصـالح و هـا سـفارش گیرد، قرار می» توقف موقت«اي در حالت ورقه که زمانی

این وضعیت نیز بنا به ارائه درخواست براي توقف ایجـاد .شدن ندارند طال دارند ولی امکان معامله و منطبقاب

دسـتی صورت بهن مشخص است، توقف گونه که از اسم آ تفاوت توقف با توقف موقت خودکار همان شود. می

شود. درخواست ناشر یا تشخیص ناظر بازار اعمال می اساس برو

5)/ تعلیقموقت توقف (اوراق بهادارتوقف الزامات اجراییشرایط و

صورت به اوراق بهادار(که شامل الزامات ناشر در توقف یا خروج از لیست 6الزامات پذیرش مقررات 16فصل

جـایی ناشـر در بازارهـا اسـت) توقف موقت، تعلیق یا اخراج ناشر یا جابه ي درزمینهداوطلبانه و قدرت بورس

1. Circuit Breaker Halt (Levels 1 and 2) 2. Halt 3. Circuit Breaker Suspension (Level 3) 4. Suspend 5. Suspended (Halt/Suspend)

.زیر قابل دریافت استالزامات پذیرش بورس مالزي در سایت مقرراتفایل ٦. http://www.bursamalaysia.com/market/regulation/rules/listing-requirements/main-market/listing-requirements

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

60

را شـده پذیرفتـه توانـد معـامالت اوراق بهـادار کند که بورس در هر زمان و تحت شرایط خاص مـی بیان می

هاي معامالتی که در طول توقف (در بازارهاي سـفارش چگونگی اجراي توقف معامالت و فعالیت متوقف کند.

است:به طور کلی شامل موارد زیر ) قابل انجام است، 1نرمال و ناقص

د، توقف موقت معـامالت بـه مـدت شو در طول ساعت معامالتی منتشر 2ي مهم اطالعیه که هنگامی •

شود. تر باشد، اعمال می یک ساعت یا تا پایان ساعت معامالتی، هرکدام که کوتاه

صبح منتشر شـود، توقـف معـامالت بـه 9ي مهم قبل از آغاز معامالت در ساعت اطالعیه که زمانی •

ي زمـانی دورهدر ایـن هـا سـفارش شود. ورود و اصالح صبح اعمال می 9مدت یک ساعت از ساعت

گیرد. نمی انجاماي محاسبه خواهد شد اما معامله 3(یک ساعت) مجاز بوده و قیمت تئوریک گشایش

صبح منتشر شود، معامالت به مدت یک سـاعت از 11تا 9ي مهم بین ساعت اطالعیه که درصورتی •

زمان انتشار اطالعیه متوقف خواهد شد. ورود و اصالح سفارش در طول این مدت قابل انجام بـوده و

شود، اما امکان انجام معامله وجود ندارد. محاسبه میگشایش قیمت تئوریک

منتشر شود، معامالت تا پایـان جلسـه معـامالتی در 11عد از ساعت هاي مهمی ب اطالعیه زمانی که •

منتشـر 15:30ي بااهمیتی بعد از سـاعت مشابه، اگر اطالعیه طور بهشود. متوقف می 12:30ساعت

) ادامه خواهد یافـت. در ایـن دو حالـت، 17معامالتی (ساعت ي شود، توقف معامالت تا پایان جلسه

در دوره توقف وجود ندارد و طبعاً قیمت تئوریک گشایش نیز محاسبه امکان ورود و اصالح سفارش

شود. نمی

از ساعت یکمنتشر شود، معامالت براي 14:30تا 13:30ي مهمی بین ساعت اطالعیه که درصورتی •

ممکن است و قیمت تئوریک گشایش ها سفارششود. در این دوره ورود و اصالح متوقف می 14:30

گیرد. نمی انجام ها سفارش براي د اما معاملهشو نیز محاسبه می

1. Normal and Odd Lot Markets 2. Material Announcement 3. Theoretical Opening Price (TOP)

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

61

منتشر شود، توقف معامالت به مـدت 15:30تا 14:30ي بااهمیتی بین ساعت اطالعیه که درصورتی •

مشابه، امکان ورود و اصالح سفارش وجـود طور بهشود. یک ساعت از زمان انتشار اطالعیه اعمال می

گیرد. اي صورت نمی شود اما معامله دارد و قیمت تئوریک محاسبه می

منتشر شود، توقـف معـامالت بـه دلیـل 13:30تا 12:30ي مهمی در فاصله زمانی اطالعیه چنانچه •

شود. بسته بودن بازار اعمال نمی

1وقفه، توقف و تعلیق کل بازار

شـود کـه نمـایش داده مـی » توقـف موقـت خودکـار «زمـانی بـه حالـت کل بازارمعامالتی وضعیت الف)

حالت زیر فعال شود: 2خودکار در کننده متوقف

درصد)؛ 15درصد ولی کمتر از 10بیش از تغییر شاخص در سطح اول ( •

درصد). 20درصد ولی کمتر از 15بیش از تغییر شاخص در سطح دوم ( •

، اصالح یا لغو کنند. واردمحدود را هاي سفارشگران اجازه دارند ي زمانی این وضعیت، معامله در دوره

ها، در طول این براي هر دو نوع این سفارشبازار اجازه ورود به سیستم را ندارند. قیمت با ها سفارشعالوه، به

گیرد. مرحله هیچ انطباقی صورت نمی

ورود، اصالح، ابطـال و انطبـاق را ندارنـد. ي ها اجازه لت تعلیق قرار دارد، سفارشکه بازار در حا ب) هنگامی

مساوي تغییر شاخص خودکار در حالت سوم ( ي کننده دهد که متوقف زمانی رخ می بورسحالت تعلیق براي

درصد) فعال شود. 20یا بیش از

صـد افـت کنـد، معـامالت بـراي یـک در 10معامالتی قبل بیش از روز بهشاخص بازار نسبت که درصورتی

شود. ساعت یا باقیمانده جلسه معامالتی هرکدام کمتر باشد، متوقف می

درصد یا بیشتر کـاهش یابـد، معـامالت تـا پایـان 20معامالتی گذشته به میزان روز بهاگر شاخص نسبت

آید. همان روز معامالتی به حالت تعلیق درمی

1. Interrupt/Halt and Suspension of Board

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

62

برزیلبورس اوراق بهادار 2-2-13

آرام کردن نوسانات شدید منظور بهمعامالت، ابزاري است که ي کننده متوقف 1بورس اوراق بهادار برزیلدر

تـوان مـی واقـع درگیرد. قرار می استفاده مورددر بازار فروش و خرید هاي سفارشو ایجاد تعادل جدید بین

کند. شدید محافظت می و نوسانات عادي غیرمعامالت از بازار در شرایط ي کننده متوقفگفت که

به شرح زیر است:بازار توقف معامالت ي این بورس داراي سه حالت اصلی در حوزه

درصد افت کند، معامالت کل بـازار 10نسبت به شاخص پایانی روز قبل، 2اصلی بورساگر شاخص .1

شود. دقیقه متوقف می 30براي

پس از شروع مجدد معامالت، اگر شاخص مجدداً روند نزولی خود را ادامه دهد و میزان افت شاخص .2

شود. % برسد، معامالت براي یک ساعت دیگر متوقف می15نسبت به شاخص پایانی روز قبل به

و میزان افت آن نسـبت بـه شـاخص پیداکردهپس از شروع مجدد بازار، اگر روند افت شاخص ادامه .3

گیري کرده و نتیجـه تعلیق معامالت تصمیم زمان با% برسد، بورس در ارتباط 20نی روز قبل به پایا

رساند. می بازاررا به اطالع

بهـاداري اوراق ي اگر معامله شوند. : سه حالت فوق در طول مدت نیم ساعت پایانی معامالت اجرا نمینکته

30عامالت از سر گرفته شود، زمـان معـامالت حـداقل دقیقه پایانی م 30است، در شده متوقفکه نماد آن

. نیستمعامالت ي کننده متوقفشود. این زمان مازاد شامل محدودیت دقیقه اضافه می

ي خودکار تک سهم تعریف نشده است. در صورتی که بـورس بـا کننده در بورس اوراق بهادار برزیل متوقف

متوقف نماید با ذکر دالیل توقف، بازار و کمیسیون بورس و اوراق ي بهاداري را ي ورقه صالحدید خود معامله

سازد. می مطلع تصمیم خویشرا از این 3بهادار

1. BM&F BOVESPA Stock Exchange 2. Bovespa Index 3. Securities and Exchange Commission (CVM)

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

63

کانادابورس اوراق بهادار تورنتو 2-2-14

خودکـار هـاي کننـده متوقـف کاهش نوسانات مقطعی، اسـتفاده از منظور به 1، بورس تورنتو2011در سال

اول مقـررات نمـود. مقرراتاین بروزرسانیاقدام به 2013ند و در سال در معامالت را به تصویب رسا 2سهم

دامنـه شـمول ،روزرسانیبشد ولی بعد از اجرا می 3شاخص بورس تورنتو ي دهنده صرفاً بر روي سهام تشکیل

اجرایی شد. این بورس لیسـت نمادهـایی را اوراق بهادارگسترش یافت و بر روي تعداد بیشتري مقرراتاین

ماهیانه محاسبه و اعالم صورت بهرا با توجه به معیارهاي خود شود اجرایی می ها آنبر روي مقرراتکه این

جلـوگیري از نوسـانات منظـور بههاي اجباري ، ایجاد وقفهمقرراتکند. هدف بورس تورنتو از تصویب این می

محدود کردن نوسانات قیمتی سهم، از انتشار اثـر شـوك واقع دریک سهم است. شدید و غیرمنطقی قیمت

مقرراتکند. این ضمنی نوسان شاخص را محدود می طور بهها جلوگیري کرده و آن سهم بر روي سایر سهم

کند: به دو صورت اقدام به توقف معامالت سهم می

% یا بیشـتر 10اگر قیمت در کمتر از پنج دقیقه ؛ دارند قرار 4TSXکه در تابلوي بهاداري اوراقبراي .1

دقیقه دیگـر 5توان شود. در صورت نیاز می نوسان کند، معامله آن سهم براي پنج دقیقه متوقف می

به زمان فوق افزود.

قرار دارند؛ اگر قیمت در کمتر از پـنج دقیقـه 6CNSXیا 5TSXVکه در تابلوي بهاداري اوراقبراي .2

شود. ن کند، معامله آن سهم براي ده دقیقه متوقف می% یا بیشتر نوسا20

دقیقه ابتدا و انتهایی جلسه 30شامل ي بهادار ورقه ي کننده متوقف، اجراي 2010مصوب سال مقرراتدر

شـمول اجـراي ایـن 2013بـود. در سـال 15:30الی 9:50شد، بدین معنا که ساعات اجرا از معامالت نمی

، در کـل سـاعت عـادي معـامالت اسـتفاده از دیگـر عبارت بهشد. 16:00صبح لغایت 9:30از ساعت مقررات

مـدت دراگر 16:00الی 15:30و 9:50الی 9:30شد. الزم به ذکر است در طول دوره اجرایی کننده متوقف

1. Toronto Stock Exchange (TMX) 2. Single Stock Circuit breakers 3. S&P/TSX Composite Index 4. Toronto Stock Exchange 5. TSX/Venture Exchange 6. Canadian National Stock Exchange

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

64

یقه متوقـف خواهـد دق 5سهم براي ي معامله% افزایش و یا کاهش قیمت داشته باشیم، 20دقیقه حداقل 5

ي گذشـته دقیقه 5براي تعیین میزان نوسان قیمت سهم به منظور توقف معامالت از حداکثر قیمت در .شد

ي گذشـته در صـورت صـعودي بـودن آن اسـتفاده دقیقه 5در صورت نزولی بودن سهم و حداقل قیمت در

شود. می

انتشـار اخبـار افتد که نیاز به زمـان بـراي اق میمعامالت در صورتی اتف 1صالحدیديدر حالت کلی، وقفه

هاي بورسی وجود داشته باشد یا مقامات ناظر بازار، معامالت یا اتفاقات مشکوکی را در بازار رصد کرده شرکت

انتشار اخبـار یـا براثرکه -قانونی ي پس از پایان وقفهو براي بررسی وضعیت، اقدام به توقف معامالت کنند.

شود تا کشف قیمت واقعـی صـورت دقیقه به بازار فرصت معامالتی داده می 30 -است شده اعمالسایر موارد

گیرد.

یـا صالحدیدي صورت بهتوقف معامالت زمانی کهبه علت سرعت و حجم باالي معامالت در بورس تورنتو،

گیرد کـه را در نظر می این احتمال 2گذاري کانادا گذاري صنعت سرمایه شود، سازمان قانون خودکار انجام می

توقف در بازارهـاي کانـادا اجـرا ي و قبل از شروع دوره 3معامالتمعامله آغازگر توقف تعدادي معامله پس از

است، اما در این میان معامالتی که در محـدوده ها آنترین راه براي برخورد با این معامالت حذف شود. ساده

گذاري کانادا با معامالتی که پس از گذاري صنعت سرمایه ند، بنابراین سازمان قانونوش مجاز بودند نیز لغو می

نماید: زیر رفتار می صورت به اند شده انجامآغاز توقف معامالت

شود. آغازگر توقف، تفاوت داشته باشد، معامله حذف می قیمت بادرصد 5اگر قیمت معامله بیش از .1

آغازگر تفاوت دارند، بـدون قیمت بادرصد 5اند یا کمتر از د نشدهمعامالتی که به محدوده توقف وار .2

شوند. تغییر تأیید می

آغـازگر و ي معاملـه اجراي براي شفافیت بیشتر در شکل زیر نحوه برخورد با معامالتی که بالفاصله پس از

شـود، طور که در شـکل مشـاهده مـی است. همان شده دادهشرح اند شده انجامقبل از شروع توقف معامالت

1. Regulatory halt 2. Investment industry regulatory organization of Canada (IIROC) 3. Triggering of the circuit breaker

شود. شود اطالق می معامالت می کننده متوقفشدن اي که منجر به فعال به معاملهي آغازگر معامله

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

65

ثانیه بعد یعنـی سـاعت 11توقف معامله که درصورتیگیرد صورت می 10:05:00ي آغازگر در ساعت معامله

است که بورس باید در مورد شده اجرااي ثانیه 11شود. بنابراین معامالتی در این دوره اعمال می 10:05:11

گیري کند. تصمیم ها آن

: نمایی از چگونگی اجراي سازوکار توقف معامالت در بورس کانادا4 شکل

دقیقه بـه 5اي توقف سهم، اگر بورس نیاز به زمان توقف بیشتري داشته باشد، دقیقه 5 زمان مدتدر طی

گـذاري گذاري صنعت سرمایه کند و اگر مجدداً نیاز به تمدید این زمان بود، سازمان قانون زمان آن اضافه می

تبـدیل 1الحدیديصـ کند و توقـف خودکـار سـهم را بـه توقـف کانادا پیغامی را براي فعاالن بازار منتشر می

کند. می

آمریکا متحده ایاالت 2-2-15

المللـی بـه میـزان کوتاه، قیمت تعـداد زیـادي از سـهام در بازارهـاي بـین یزمان مدتو در 2010در سال

نیز گسترش یافت و باعث افـت شـدید متحده ایاالتدر بازارهاي سرعت به مسئلهافت کرد. این توجهی قابل

و از بـین رفـتن نوسان یادشـده شد. این رویداد باعث بروز نگرانی در ارتباط با تکرار مجدد آمریکابازار سهام

1. Regulatory Halt

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

66

قـانونی 2010در سال 1آمریکا، کمیسیون بورس اوراق بهادار درنتیجهشد. آمریکایکپارچگی بازارهاي سهام

5از کمتـر همی در براي مواجهه با نوسانات سریع قیمت سهم تصویب کرد. مطابق این قانون، اگر قیمت سـ

سهم را در تمام بازارها ي و معامله شده فعالخودکار هاي کننده متوقفدرصد نوسان کند، 10دقیقه بیش از

اگـر اسـت، کـرده صـادر را توقـف دسـتور کـه یبورسـ از توقـف، دقیقـه 5 گذشـت از کند. پس متوقف می

چه این بورس پس چنان. معامالت را از سر بگیرد تواند می نداشته باشد، نامتوازن فروش و خرید هاي سفارش

اي بیانیـه به از سرگیري معامالت نباشد، طی قادر ها دقیقه به دالیلی غیر از عدم توازن سفارش 5از گذشت

بدون توجه بـه هستند مجاز ها بورس سایر توقف، از دقیقه 10 از پسعدم بازگشایی آن را اعالم خواهد کرد.

خواهند کرد. آغاز را خود معامالت خیر،یا شدهگرفته کننده توقف از سر بورس اعالم که معامالت در این

اسـت، 2پایین حد -باال حدقانون دیگري که معروف به طرح ،2012پس از گذشت دو سال یعنی در سال

و بهـادار اوراق اول شامل معامالت تمامی ي جایگزین این قانون شد. این طرح در دو مرحله اجرا شد. مرحله

دوم شش ماه پس از اجراي ي بود. مرحله Russell1000و S&P500 هاي در شاخص 3محصوالت قابل معامله

نیـز بسـط حق تقدم و وارانت استثناي به 4اول عملیاتی شده و بر روي تمامی اوراق بهادار بازار ملی ي مرحله

شود و از انجـام معاملـه در خـارج از تعریف می 5مجاز قیمتی ي یافت. مطابق این قانون براي هر سهم، دامنه

توسـط پردازشـگر اطالعـات مبنـا درصدي بر روي قیمـت صورت بهشود. این دامنه این دامنه جلوگیري می

شود. تعیین می 6اوراق بهادار

مبنـا قیمت آن از پسها در مرحله حراج آغازین است و ، قیمت آغازین یا میانگین مظنهمبنااولین قیمت

نشـده انجـام اي دقیقه گذشـته هـیچ معاملـه 5دقیقه قبل است. اگر در 5برابر میانگین حسابی معامالت در

قیمـت بـا جدید حداقل یک درصد يمبناقیمت که صورتی درشود. قبلی استفاده می يمبناباشد، از قیمت

قیمـت بهتـرین زمانی کهشود. روزرسانی میثانیه ب 30جدید پس از يمبناقبلی تفاوت داشته باشد، قیمت

1. United States Securities and Exchange Commission (SEC) 2. Limit Up- Limit Down 3. Exchange Traded Products (ETPs) 4. National Market System Securities 5. Price Band 6. Securities Information Processor

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

67

ورقه بهاداري از یکی از حدود دامنه عبور کند، پردازشگر اطالعات 1ملیسفارش پیشنهادي خرید (یا فروش)

اجرا قابل غیرکند که بهترین سفارش پیشنهادي خرید (فروش) اعالم می 2اي اوراق بهادار با استفاده از نشانه

است.

دقیقاً بر روي یکی از حدود واقـع شـود، معـامالت وارد ملیپیشنهادي خرید (فروش) اگر بهترین سفارش

دهـد، پردازشـگر اطالعـات بایـد بهتـرین سـفارش شود. زمانی که حالت محدود روي مـی می 3حالت محدود

ثانیـه پـس از 15یک مظنه حالت محدود نمایش دهد. اگـر تـا عنوان بهپیشنهادي خرید (فروش) داخلی را

رسد. اگر و یا لغو شوند، این حالت به انتها می شده اجراهاي حالت محدود ورود به حالت محدود، تمام مظنه

بهـادار ي ورقهاین ي اي براي معامله دقیقه 5ثانیه از حالت محدود خارج نشود، یک توقف 15بازار در مدت

شود. میاعمال

خارج حـدود قیمـت باشـد و سـهم در حالـت ملیفروش) یا بهترین سفارش پیشنهادي خرید ( زمانی که

50/9است. براي مثال فرض کنید براي سهمی حد پایین داده رخ 4محدود قرار نداشته باشد، حالت استرادل

ملـی بهترین پیشنهاد خریـد گیرد اگر دالر است. چنین سهمی در حالت استرادل قرار می 50/10و حد باال

دالر باشد. 50/9اجرا است) و بهترین پیشنهاد فروش باالي قابل غیردالر (این پیشنهاد خرید 50/9زیر

اگر سهمی در حالت استرادل باشد و معامالت در این سهم از وضعیت عادي انحراف داشـته باشـد، بـورس

ممکن است توقف معامالت را بر روي سهم اعمال کند.

کند و پارامتر درصد این فرمـول در پردازشگر اطالعات حدود قیمت را با استفاده از فرمول زیر محاسبه می

است: شده ارائههاي زیر جدول

= دامنه قیمت )مبنا(قیمت ± )مبناقیمت × درصد پارامتر(

1. National Best Bid (Offer)

NBBO شود. ها بر روي یک سهم اطالق می به بهترین پیشنهاد خرید و بهترین پیشنهاد فروش در بین بورس 2. Flag 3. Limit State 4. Straddle State

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

68

)2010آمریکا (مطابق قانون متحده ایاالت هاي بورس در معامالت توقف اعمال براي قیمت تغییرات مجاز حد تعیین :13 جدول

)15:30الی 9:45ي اول ( مرحله

قیمت پایانی روز قبل پارامتر درصد دالر 3بیش از درصد 5 دالر 3تا 75/0 درصد 20

دالر 75/0کمتر درصد 75دالر یا 15/0حداقل

)2012آمریکا (مطابق قانون متحده ایاالت بورس در معامالت توقف اعمال براي قیمت تغییرات مجاز حد تعیین :14 جدول

)16:00الی 9:30ي دوم ( مرحله

قیمت پایانی روز قبل پارامتر درصد دالر 3بیش از درصد 10 دالر 3تا 75/0 درصد 20

دالر 75/0کمتر درصد 75دالر یا 15/0حداقل

دقیقـه آخـر 25دقیقـه اول و 15قیمـت در ي دامنـه ،2012بر اساس قـانون ي بااهمیت آن است که نکته

شود. ساعات معامالت عادي دو برابر می

اندونزي 2-2-16

براي معامله انواع اوراق بهـادار اسـت. بـازار تـوافقی 4و نقد 3، عادي2داراي سه بازار توافقی 1بورس اندونزي

ي مستقیم و در خارج از بازار حراج پیوسته به توافق رسـیده و تسـویه طور بهبازاري است که در آن طرفین

از طریـق سیسـتم اوراق بهـادار شود. بازار عادي بازاري اسـت کـه این معامله بر اساس توافق اعضا انجام می

توسـط شـرکت این معامالت سـه روز کـاري پـس از انجـام معاملـه ي و تسویه شده انجامت خودکار معامال

ي آن اسـت. تسـویه ي تسـویه زمـان مـدت پذیرد. تفاوت اصلی بازار نقد با عادي در صورت می گذاري سپرده

این وجود دارد. سفارش 5رددر این بازارها سیستم خودکار . شود انجام میدر بازار نقد در همان روز معامالت

1. Indonesia Stock Exchange (IDX) 2. Negotiation Market 3. Regular Market 4. Cash Market 5. Auto Rejection System

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

69

کند. قیمت مبناي سهام در بازار عادي و نقـد عبـارت سیستم براي محاسبات خود از قیمت مبنا استفاده می

است از:

؛1قیمت آغازین .1

؛، قیمت پایانی روز قبلمحاسبه نشوداگر قیمت آغازین .2

؛اند هایی که اقدام شرکتی انجام داده قیمت تئوریک سهم براي شرکت .3

شود. سهم براي شرکتی که براي اولین بار در بورس معامله می ي قیمت اولیه .4

کند که داراي شرایط زیر باشند: می ردی را های سفارش ،این سیستم در بازار عادي و نقد

روپیه باشد؛ 50معامالتی، کمتر از مظنه خرید یا فروش سهم در سامانه .1

درصد از قیمت مبنا افـزایش یـا 35از روپیه است، بیش 200تا 50براي سهمی که قیمت آن بین .2

؛کاهش قیمت داشته باشیم

درصد از قیمت مبنا افزایش یـا 25روپیه است، بیش از 5000تا 200براي سهمی که قیمت آن از .3

؛کاهش قیمت داشته باشیم

درصد از قیمت مبنـا افـزایش یـا 20روپیه است، بیش از 5000براي سهمی که قیمت آن بیش از .4

؛داشته باشیم کاهش قیمت

درصـد تعـداد سـهام 5یـا ،2بسـته 50,000حجم سـفارش خریـد یـا فـروش یـک سـهم بـیش از .5

.است) باشد تر کوچکدر بورس (هرکدام که شده پذیرفته

تواند با توجه به شرایط بازار اقدام به تغییر قوانین فوق نماید، البته حـداقل سـه روز می اوراق بهاداربورس

اقدامی باید این تغییرات را به اطالع فعاالن بازار برساند. عنو کاري قبل از هر

کند: اقدام به تعلیق کل بازار می زیردر ضمن، بورس اندونزي بنا به دالیل

؛مشکل فنی سیستم معامالت .1

؛معامالت بازار يپامشکل فنی در سیستم تسویه و پایا .2

1. Opening Price

.استیا ورقه بهادار سهم 100هر الت شامل . 2

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

70

(حداکثر زمان توقف، یـک شود IHSGباعث افت معنادار شاخص که طوري بهوقوع هراس در بورس .3

؛جلسه معامالتی است)

؛امثال آن سوزي و بالیاي طبیعی مانند سیل، زلزله، آتش .4

؛امثال آنگذاري، شورش، خرابکاري و آشوب، بمب جمله ازرویدادهاي اجتماعی .5

.امثال آنقطع برق و جمله از ي بازارها مشکالت در زیرساخت .6

را متوقـف هـا آنها حرکت قیمت غیرعادي مشاهده شود، بورس معامالت اگر در برخی از سهم ،عالوهبه

کند. می

سنگاپوربورس 2-2-17

.3را به تصویب رساند 2انتظار ي معامالت و دوره ي کننده متوقفقانون 1بورس سنگاپور 2014در فوریه سال

بـا اسـت تـا فعاالن بـازار به فرصت ارایه، بلکه نیستحرکت قیمت کردن توقفمهدف از تصویب این قانون

.شود کشفو منصفانه و قیمت منطقی کنند تحلیل و تجزیهرا وضعیت بازار ،استفاده از توقف معامالت

:دنشو کار برده می بهبر روي ابزارهاي مالی زیر معامالت هاي کننده متوقف

؛شوند لحاظ می 6استریتس زمانی شاخصیا 5که در شاخص آزاد سنگاپور 4هایی تراست واحدهاي .1

هـاي ، تراسـت 8گـذاري امـالك و مسـتغالت هاي سـرمایه ، صندوق7هم به سهام، اوراق بهادار متصل .2

گذاري قابل معامله در بـورس، هاي سرمایه صندوق و اسنادگذاري، هاي سرمایه تجاري، انواع صندوق

بـه یا بیشتر باشند. 5/0به واحد پولی پایه، ها آن مبنايدر آغاز روز معامالتی، قیمت هصورتی ک در

معامالت اگـر قیمـت ي کننده متوقفین است، ها آنبراي ابزارهاي مالی که واحد پولی ،مثال عنوان

1. Singapore Exchange 2. Cooling-Off Periods

. به گیرد خودکار به صورت ترکیبی از محدودیت نوسان قیمتی و توقف موقت معامالت مورد استفاده قرار می هاي کننده متوقفسنگاپور در بورس 3. شود. ي معامالت استفاده می کننده عبارت متوقفهمین دلیل از

4. Unit Trusts 5. MSCI Singapore Free Index 6. Straits Times Index

شرکت در بورس سنگاپور است. 30موزون شاخص سرمایه ،استریتس زمانی شاخص7. Stapled Securities 8. Real Estate Investment Trusts

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

71

شود) یا بیشتر باشـد نشان داده می 5/0ین (در سیستم معامالتی با 500مبنا در آغاز روز معامالتی

توانند بـراي ایـن ابزارهـا در صـورت می ها کننده متوقف، دیگرارت عب به گیرد. قرار می استفاده مورد

احراز شرایط، اجرا شوند.

در دو بند قبلی قرار دارد. ها آنپایه داراییقراردادهاي آتی که .3

بررسـی موردمعامالت با توجه به بندهاي باال ي کننده متوقفاستفاده از برايروزانه صورت بهابزارهاي مالی

است: معامالت داراي خصوصیات زیر ي کننده متوقفگیرند. قرار می

شود. استفاده میپیوسته معامالت در فاز معامالتی بازار ي کننده متوقف .1

کنـد. معاملـه در اوراق بهـادار و قیمـت عمـل مـی ي نوسـان دامنـه معامالت مشابه ي کننده متوقف .2

گیرد. این حدود بر مبناي درصدي از حد باال و پائین قیمت صورت ي قراردادهاي آتی باید در دامنه

شود. قیمت مبنا محاسبه می

معامله با یک سفارش که در خارج حد باالیی یا پایینی اولیه قرار منظور به وروديزمانی که سفارش .3

و هـیچ شـده رد وروديشـود. سـفارش انتظار فعـال مـی ي وارد سیستم معامالتی شود، دوره ،دارد

وارد سیستم معامالتی ورودي سفارشاگر حال آنکهشود. مجاز انجام نمی ي دامنهاز اي خارج معامله

ي مجاز نوسان قیمت معامله شود و به حـد موجود در دامنه هاي با سفارش تنها بخشی از آن وشود

ي دامنـه ود دح داخل. معامالتی که داخل یا شود ي سفارش حذف می نوسان برسد، بخش باقیمانده

حجـم باقیمانـده از کنند و تنهـا نمی يانتظار تغییر ي دوره شدن فعالاند با شده اجراقیمت نوسان

شود. می حذف سفارش ورودي

قیمتی که در آغاز ي نوسان دامنهیا قراردادهاي آتی در اوراق بهادارانتظار، معامالت ي در طی دوره .4

اگـر سـفارش ورودي بخواهـد بـا دوره،کند. در ایـن است، ادامه پیدا می شده تعریفانتظار ي دوره

و در ضـمن شـده رد ورودي قرار دارد منطبق شـود، سـفارش ي نوسان دامنهسفارشی که در خارج

انتظار نخواهد شد. ي باعث افزایش دوره

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

72

و معامالت اوراق بهادار و قراردادهاي آتی بـا شده تعدیل ي نوسان دامنهانتظار، ي پس از اتمام دوره .5

شوند. جدید انجام می ي نوسان دامنه

ایت براي اعضـا در وب س CIRBشود، آن ابزار با نماد انتظار براي یک ابزار مالی فعال می ي زمانی که دوره

شود. نمایش داده می

رسد: دقیقه است و با آغاز هر یک از موارد زیر این دوره به پایان می 5انتظار ي دوره زمان مدت

حراج پایانی پیش گشایش .1

تعلیق .2

توقف معامالت .3

و پـیش گشـایش ي حراج آغازین (شـامل مرحلـه ي در پایان جلسه آمده دست بهدر ضمن قیمت تعادلی

تعـدیل قیمـت ي حراج تک قیمتی) و مرحله و پیش گشایشحراج تک قیمتی)، حراج پایانی (شامل مرحله

شود. موجب فعال شدن دوره انتظار نمی

از تواند نمی بورس توافق به بنا توقف این. شود اجرا می سنگاپور بورس در ناشر درخواست به بنا نماد توقف

تعلیـق حالـت بـه را نمـاد ایـن توانـد می بورس شود بیشتر روز 3 از توقف این اگر. شود بیشتر کاري روز 3

ایـن از خروج جهت الزم اجرایی اقدامات ماه شش مدت در است گرفته قرار تعلیق در که ناشري اگر. درآورد

.نماید اخراج تابلو از را شرکت این تواند می بورس ندهد، انجام را وضعیت

معامالت ي کننده متوقفمحاسبه

در آغاز روز معامالتی بـه شـرح زیـر محاسـبه مبنااست. قیمت مبنادرصد قیمت ±10حدود باال و پایین

شود: می

،صورت این؛ در غیر بهادار ي ورقه ي معامله 1قیمت آغازین .1

،صورت اینروز قبل؛ در غیر ي قیمت پایانی روز قبل یا قیمت آخرین معامله .2

در دسترس. ي آخرین قیمت معامله .3

1. Opening price

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

73

روز ي . بـراي ادامـه اسـت اسـتفاده قابـل دقیقه اول فاز معـامالتی 5در آغاز روز معامالتی براي مبناقیمت

شود: به شرح زیر محاسبه می مبنامعامالتی قیمت

،صورت ایندر غیر ؛بالقوه ي دقیقه قبل هر معامله 5 ي قیمت آخرین معامله .1

در شروع روز معامالتی. مبناقیمت .2

شـده ذکـر دوره و هماننـد دو بنـد این از پس مبناباشد، قیمت شده انجامانتظار ي اگر معامالتی در دوره

دوره ایـن از پـس باشـد، اولـین معاملـه نشـده انجـام انتظار ي اي در دوره شود. اگر معامله فوق محاسبه می

عنـوان بـه انتظـار ي شود. قیمت اولین معامله پـس از دوره معامالت نمی ي کننده متوقف مشمول محدودیت

بـه شـرح دو بنـد بخـش قبـل مبنـا قیمت آن از بعدشود. دقیقه بعد لحاظ می 5براي معامالت مبناقیمت

محاسبه خواهد شد.

حذف محض به مبنااست، قیمت شده متوقفدر مواردي که ابزار مالی در حالت تعلیق قرار دارد و یا اینکه

شود: ها به شرح زیر محاسبه می این محدودیت

،صورت اینیمت تعادلی؛ در غیر ق .1

،صورت اینآخرین قیمت معامله در فاز معامالتی قبل از تعلیق یا توقف معامالت؛ در غیر .2

در آغاز روز معامالتی. مبناقیمت .3

.استدارایی پایه آن مبناقراردادهاي آتی همان قیمت مبناقیمت

است: شده ارائهدرك بهتر دو مثال زیر منظور به

کننده متوقف ،. در این روز معامالتیاستدالر 1 گشایشداراي قیمت Aبهادار ي فرض کنید ورقه: 1مثال

11:00. در سـاعت اجرا نشـده اسـت اي بر روي این ورقه اعمال خواهد شد. پس از گشایش بازار هیچ معامله

التـی بـا قیمـت 5 کند تا با یک سـفارش فـروش دالر تالش می 20/1به قیمت Aسفارش خرید یک التی

.شود منطبقدالر 20/1

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

74

بنـابراین ،یـک دالر اسـت گشـایش و قیمت نشده انجاماي معامالت هیچ معامله مرحلهدر طول که ازآنجا

بـراي کننـده متوقفین یهمان یک دالر است. بنابراین حد باال و پا 11:00در ساعت Aي ورقه يمبناقیمت

عبارت است از: 11:00در ساعت Aورقه

1+ ( 10% ×1) = 1/1

1- ( 10% ×1) = 9/0

کننـده متوقف حد بااليشود منجر به انجام یک معامله در خارج منطبق واردشدهسفارش خرید چه چنان

و آغازشـده 11:00شود. دوره انتظار از ساعت انتظار آغاز می ي شده و دوره رد سفارششود. بنابراین این می

. اگـر در ایـن قابل انجام اسـت 1/1تا 9/0بازه در کند. در طول این دوره، معامالت ادامه پیدا می 11:05تا

.خواهد شد ردوارد شود، مجدداً دالر 20/1 با قیمت Aي یک التی ورقه دوره سفارش خرید

شـود انتظار انجـام مـی ي اي که پس از دوره اي انجام نشود، اولین معامله انتظار معامله ي اگر در طول دوره

دالر 20/1 بـا قیمـت Aي یک التی ورقه اگر سفارش خریدحال شود. معامالت نمی ي کننده متوقفمشمول

ي ، نتیجـه )موجود باشد ها چنان در دفتر سفارش دالر هم 20/1التی با قیمت 5سفارش فروش (و وارد شود

ي معـامالت، دقیقـه بعـد 5بـراي حـداقل مبناقیمت از آن پس. است دالر 20/1 انجام معامله در قیمت آن

.خواهد بوددالر 20/1

بـر روي سـهم ي کننـده متوقف. استدالر 00/1 گشایشداراي قیمت Bبهادار ي : فرض کنید ورقه2مثال

(یعنی در ساعت 10:00دقیقه قبل از ساعت 5معامله در آخرین قیمتاعمال خواهد شد. ي بهادار ورقهاین

.است 10:00در ساعت مبنااین همان قیمت واست، دالر 90/0) 9:55

80/0) و یالت 5دالر ( 82/0 قیمت باهمزمان طور به Bي بر روي ورقه دو سفارش فروش 10:00در ساعت

5موجود در بازار به صورت یک سفارش خریدهاي شود. سفارش ) در سیستم معامالت ثبت مییالت 5دالر (

در مبنـا . بنـابراین قیمـت هسـتند دالر 80/0 التی با قیمت 3یک سفارش دیگر و دالر 82/0التی با قیمت

شوند: و حدود باال و پایین به شکل زیر محاسبه می استدالر 90/0برابر 10:00ساعت

9/0 + ( 10% × 9/0 ) = 0/99

9/0 - ( 10% × 9/0 ) = 0/81

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

75

. خواهـد شـد دالري منطبـق 82/0دالر بـا سـفارش خریـد 82/0 قیمـت باالتی 5سفارش فروش ورودي

منطبـق دالر 80/0 التـی 3 با سـفارش خریـد تالش دارد دالر 80/0 قیمت بابعدي التی 5سفارش فروش

ز گیـرد کـه خـارج ا اي صورت می شود معامله منطبقشود. اگر سفارش فروش ورودي با سفارش خرید خود

شـود. ایـن دوره از سـاعت انتظـار آغـاز مـی ي شود و دوره می رداست. بنابراین این سفارش ي نوسان دامنه

دالر اجرا 99/0تا 81/0 یقیمت ي دامنهتواند در معامالت میو در طی آن داردادامه 10:05آغاز و تا 10:00

.شود

یـک دقیقـه بعـد و شود سیستم میارد ودالر 83/0به قیمت التی 5یک سفارش خرید 10:01در ساعت

این دو سفارش ي شود. نتیجه دالر وارد می 83/0 قیمت باالتی 5یک سفارش فروش 10:02یعنی در ساعت

.است دالر 83/0با قیمت 10:02در ساعت التی 5 اي معامله

کـه اسـت دالر 82/0دقیقـه 10:05انتظـار یعنـی در سـاعت ي دورهپایـان بالفاصـله بعـد از مبناقیمت

10:07. در ساعت استانتظار ي قبل از شروع دوره دقیقاً دقیقه قبل یعنی 5قیمت معامله در ي دهنده نشان

دقیقه قبل یا به عبـارتی قیمـت 5قیمت معامله در ي دهنده شود که نشان دالر می 83/0 مبناقیمت ،دقیقه

.استدقیقه 10:02 معامله در ساعت

سهم است. علت این اسـتثنا ي کننده متوقفاولین روز معامالتی پس از بازگشایی نماد معاف از محدودیت

اعالمی فروشنده اختالف داشته باشد. قیمت بااین است که قیمت بازاري اوراق بهادار ممکن است

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

76

فصل بندي و جمعخالصه

زمانی مشخص، در ي بهادار یا کل بازار در یک دوره ي ورقه ي ممانعت از انجام معامله ،توقف معامالت

ي دسته دوتوقف معامالت به .ن بازار استمسئوالیا براساس نظر شده تعیین از پیششرایط ضروري

همچنین توقف معامالت به توقف کل بازار در صورت نوسان شدید . شود میبندي و خودکار طبقه صالحدیدي

یا در صورت نیاز به ارایه اطالعات جدید و قیمت قابل توجه ي بهادار در صورت نوسان ورقهشاخص یا توقف

.شود میتقسیم بااهمیت توسط ناشر

کند. این ر استفاده میبازابراي کل محور ي شاخص کننده متوقفبورس اوراق بهادار هند از سازوکار

ي کننده متوقفکه این شود. وقتی از تغییرات شاخص فعال میدرصد 20و 15، 10سازوکار در سه مرحله

اوراق مشتقه مبتنی بر سهام د، موجب توقف هماهنگ در معامالت بازارهاي سهام و شو خودکار فعال می

گشایش ي خودکار)، بازار با برگزاري پیش دهکنند. پس از رفع ضرورت توقف معامالت (توسط متوقفشو می

شود. حراج مجدداً آغاز می

مشخص وجود ندارد اما بورس طور ي خودکار معامالت به کننده کنگ، متوقف در بازار اوراق بهادار هنگ

اي از سازوکارهاي نظارت بر تغییرات در قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار این اختیار را دارد که مجموعه

را تعریف کند. چنانچه تغییرات غیرعادي در قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار یک ناشر مشاهده شود یا

هاي خبري یا شایعات بازار که بر قیمت یا حجم معامالت اوراق بهادار تأثیرگذار باشد، بورس از ناشر گزارش

روز 2دقیقه و حداکثر 30حداقل توقف موقت زمان مدت .سازي منتشر کند خواهد تا اعالمیه شفاف می

دقیقه زمان براي انجام معامله (شامل 30پس از برطرف شدن توقف معامالت باید حداقل معامالتی است.

در صورتی که شرایط توقف پس از .دقیقه معامالت پیوسته) وجود داشته باشد 20دقیقه جلسه حراج و 10

شود. ي تعلیق می مرحله روز معامالتی رفع نشود، ورقه بهادار وارد 2

توقف موقت خودکاربهادار به پنچ حالت فعال، مالزي وضعیت معامالتی اوراقاوراق بهادار در بورس

هاي خاص که هر حالت ویژگی شود تعریف میصالحدیدي (سطح اول و دوم)، تعلیق خودکار، تعلیق و توقف

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

77

شود که زمانی به حالت توقف موقت خودکار نمایش داده می کل بازاروضعیت معامالتی دارند.خود را

درصد) و 15درصد ولی کمتر از 10از سطح اول (تغییر شاخص بیش حالت، 2ي خودکار در کننده متوقف

درصد) قرار گیرد. حالت تعلیق براي بورس 20درصد ولی کمتر از 15سطح دوم (تغییر شاخص بیش از

درصد) 20مساوي یا بیش از تغییر شاخص ي خودکار در حالت سوم ( کننده دهد که متوقف زمانی رخ می

درصد افت کند، معامالت 10روز معامالتی قبل بیش از که شاخص بازار نسبت به صورتی فعال شود. در

درصد 20شود و اگر به میزان مانده جلسه معامالتی هرکدام کمتر باشد، متوقف می براي یک ساعت یا باقی

قانون الزامات پذیرش آید. کاهش یابد، معامالت تا پایان همان روز معامالتی به حالت تعلیق درمی شتریا بی

تواند معامالت اوراق بهادار کند که بورس در هر زمان و تحت شرایط خاص می بیان می بورس مالزي

،قف قابل انجام استهاي معامالتی که در طول تو توقف و فعالیت مدت زمانشده را متوقف کند. پذیرفته

ي معامالت) دارد. (در طول یا خارج از جلسه روزبستگی به زمان انتشار اطالعات در طول

پایانی روز قبل، رقمداراي سه حالت اصلی توقف معامالت است. اگر شاخص اصلی نسبت به بورس برزیل

شود. پس از شروع مجدد معامالت، اگر دقیقه متوقف می 30درصد افت کند، معامالت کل بازار براي 10

% 15شاخص مجدداً روند نزولی خود را ادامه دهد و میزان افت شاخص نسبت به شاخص پایانی روز قبل به

مجدد بازار، اگر روند افت شاخص ادامه شود. پس از شروع برسد، معامالت براي یک ساعت دیگر متوقف می

تعلیق زمان % برسد، بورس در ارتباط با20کرده و میزان افت آن نسبت به شاخص پایانی روز قبل به پیدا

ي خودکار کننده این بورس سازوکار متوقف رساند. گیري کرده و نتیجه را به اطالع عموم می معامالت تصمیم

شود. تک سهم به صورت صالحدیدي انجام میي بهادار ندارد و توقف ورقه

هاي خودکار به دو صورت اقدام به توقف معامالت سهم کننده ، قانون متوقفاوراق بهادار تورنتودر بورس

% یا 10 ،قیمت در کمتر از پنج دقیقه حضور دارند و ر تابلوي بورس تورنتوبهاداري که د کند. براي اوراق می

دقیقه دیگر به 5توان شود. در صورت نیاز می آن سهم براي پنج دقیقه متوقف میبیشتر نوسان کند، معامله

پذیر بورس تورنتو یا بورس اوراق هاي مخاطره که در تابلوي شرکت بهاداري براي اوراق زمان فوق افزود.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل دوم

78

مله آن سهم % یا بیشتر نوسان کند، معا20قرار دارند؛ اگر قیمت در کمتر از پنج دقیقه بهادار ملی کانادا

افتد که نیاز معامالت در صورتی اتفاق می صالحدیدي ي در حالت کلی، وقفه شود. براي ده دقیقه متوقف می

هاي بورسی وجود داشته باشد یا اینکه مقامات ناظر بازار، معامالت یا انتشار اخبار شرکتزمان براي به

ت، اقدام به توقف معامالت کنند.اتفاقات مشکوکی را در بازار رصد کرده و براي بررسی وضعی

پایین براي مدیریت نوسان حد - باال قانون حد 2012ایاالت متحده، در سال هاي اوراق بهادار در بورس

اول شامل معامالت تمامی ي مرحله .پس از آغاز با اصالحاتی همراه شدشش ماه بازار ارایه شد. این طرح

دوم، این ي بود. در مرحله Russell1000 و S&P500 هاي اوراق بهادار و محصوالت قابل معامله در شاخص

ي اول اضافه شد. استثناي حق تقدم و وارانت اجرا و به مرحله قانون بر روي تمامی اوراق بهادار بازار ملی به

تعریف شده و از انجام معامله در خارج از این دامنه جلوگیري یمتیي مجاز ق مطابق آن، براي هر سهم دامنه

تعیین ،صورت درصدي بر روي قیمت مبنا توسط پردازشگر اطالعات اوراق بهادار شود. این دامنه به می

شود. زمانی که قیمت بهترین سفارش پیشنهادي خرید (یا فروش) ملی ورقه بهاداري از یکی از حدود می

کند که بهترین سفارش اعالم می اي کند، پردازشگر اطالعات اوراق بهادار با استفاده از نشانهدامنه عبور

در معامالت توقف اعمال براي قیمت تغییرات مجاز حد تعیینپیشنهادي خرید (فروش) غیرقابل اجرا است.

در گزارش شرح داده شد. آمریکا متحده ایاالت بورس در شده تعریف ي دو مرحله

انواع اوراق بهادار است. این بورس به ي براي معامله و نقد اندونزي داراي سه بازار توافقی، عادي بورس

شود، IHSGو سیستم تسویه و پایاپاي، افت معنادار شاخص دالیلی مانند مشکل فنی سیستم معامالت

ها ازجمله در زیرساخت، مشکالت امثال آنگذاري و بالیاي طبیعی، رویدادهاي اجتماعی ازجمله آشوب، بمب

کند. اقدام به تعلیق کل بازار می امثال آن قطع برق و

براي بازار به فرصت ي ارایه هدف با را انتظار ي دوره و معامالت ي کننده متوقف قانون سنگاپور بورس

±10 در این بازار پایین و باال حدود عالوه، به . کند می اجرا قیمت منطقی کشف و بازار وضعیت بررسی

ي در این بورس از سازوکار دوره شود. ي قبل تعیین می دقیقه 5براساس معامالت که است مبنا قیمت درصد

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

79

شود و در صورتی که سفارش خرید یا فروشی در خارج انتظار براي جلوگیري از نوسانات قیمتی استفاده می

ي انتظار فعال منطبق شود، دورهي مجاز قیمت در سیستم موجود بوده و سفارشی تالش کند با آن دامنه

ي مجاز قیمتی ی که در داخل دامنههای دقیقه است و در طی آن سفارش 5شود. مدت زمان این دوره می

. گیرد صورت میبنا به درخواست ناشر در بورس سنگاپور توقف معامالت نماد شوند. معامله می ،قرار دارند

روز بیشتر شود بورس 3روز کاري بیشتر شود. اگر این توقف از 3 تواند از این توقف بنا به توافق بورس نمی

تواند این نماد را به حالت تعلیق درآورد. اگر ناشري که در تعلیق قرار گرفته است در مدت شش ماه می

.تواند این شرکت را اخراج نماید خروج از این وضعیت را انجام ندهد، بورس می براياقدامات اجرایی الزم

با اهمیتبراي تغییرات در این گزارش شده بررسی هاي که بورس کرد گیري نتیجهتوان این میبنابر

يدر شرایط اضطرار. این امر اند بینی کرده پیشبازار براي توقف معامالت کلشاخص اقدامات مقتضی را

البته با توجه به .شود میبازار شناخته کل خودکار ي کننده عنوان متوقف گیرد و به مورد استفاده قرار می

کنند، وجود هاي معامالتی در بازار اعمال می محدودیت کمتري را بر فعالیت ها بورسکه این این

رسد. منطقی به نظر میهاي شدید شاخص، براي جلوگیري از نوساني خودکار کل بازار کننده متوقف

ي مالت براي انتشار اطالعات، محدودهها براي حداکثر مدت زمان توقف موقت معا چنین برخی بورس هم

ي زمانی ند. بدین معنا که با توجه به زمان انتشار اطالعات در روز، حداکثر دورها هزمانی در قانون تعریف کرد

بینی شده گذاران و بازار در قانون پیش بهادار براي تحلیل و بررسی اطالعات توسط سرمایه ي توقف ورقه

است.

فصل سوم

اوراقبورس معامالتی در مراحلبندي طبقه

بهادار

هنویسند

مهدي ذوالفقاري

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

81

مقدمه

.شـود ي معامالتی گفتـه مـی هاي مختلف معامالت در طول یک جلسه به دورهمراحل یا فازهاي معامالتی

هـایی در جزئیـات برخوردارنـد، در کلیـات هاي مختلـف از تفـاوت مراحل معامالتی با وجود آن که در بورس

و انجام معامالت و نیز ها مراحل معامالتی از نظر عملکرد سیستم دریافت سفارشهاي فراوانی دارند. شباهت

مشـترکی وجـود مراحـل معـامالتی هاي دنیا قابل ورود و اجرا متفاوت هستند. در اکثر بورس ها نوع سفارش

ي مرحلـه باشـند. ایـن مراحـل معـامالتی شـامل متفـاوت دارد که ممکن است در قوانین و مقررات اجرایی

پایـانی، حـراج پایـانی و (اصـلی) معـامالت، پـیش ي پیوسته ، مرحلهگشایش، حراج ناپیوسته یا آغازین پیش

ها هاي معامالتی اجازه ورود، اصالح و حذف سفارش مگشایش، سیست ي پیش مرحلهاست. در معامالت پایانی

این مرحله افزایش کارایی بازار براي جذب اجرايگیرد. هدف از اي صورت نمی دهد ولی معامله را به بازار می

ي مرحلـه انـد. ي معامالتی قبل تا شروع بازار روز جاري انتشـار یافتـه اطالعاتی است که پس از خاتمه جلسه

ها ي اصلی معامالت هرگونه عملیات بر روي سفارش در مرحلهشود. برگزار میج آغازین در زمان کوتاهی حرا

پایانی و حراج پایانی مشابه ي پیش مرحله شود. ي معامالتی محسوب می ترین مرحله قابل اجرا است و طوالنی

هـاي بـورس اي معـامالتی فازهـ در ایـن بخـش شـود. گشایش و حراج آغـازین برگـزار مـی ي پیش با مرحله

هاي یونان، تونس، نروژ، لهسـتان، عمـان و فیلیپـین بـه تر و بورس یورونکست، قطر، مالزي به صورت مفصل

اند. صورت مختصر ارایه شده

اوراق بهادار هاي در بورس معامالت مراحل

رفتن شرایط ویژه روز و در نظر گ یکدر ي معامالت جلسه ي زمانی دورههاي اوراق بهادار با تفکیک بورس

هاي خاص براي هر مرحله با . این تفکیک و تعیین ویژگیکنند اقدام میبه فازبندي معامالت براي هر مرحله،

سازي قیمت ترین هدف از فازبندي معامالت، شفاف عمده واقع درگیرد. هدف افزایش کارایی بازار صورت می

، یگرد عبارت بهگذاري در ساعات اولیه و ساعات پایانی بازار است. یند قیمتو ممانعت از ایجاد اختالل در فرا

نیاز قبل و پیش ي مرحله ي کننده ک، تکمیلی براي هر شده ینتدوهر یک از این مراحل، با توجه به ساختار

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

82

تی اتخاذ هاي دنیا بخشی از این مراحل معامالتی را در سازوکار معامال بعدي است. برخی از بورس ي مرحله

کنند. نموده و برخی دیگر عالوه بر مراحل معمول، مراحل بیشتري را تعریف می

مراحل معامالتی

خود را دارد. فرد منحصربههاي است که هر مرحله ویژگی مرحله 6معامالتی شامل روز هر معمول طور به

5، حراج پایانی4یانیپا یشپ، 3بازارپیوسته یا ي اصلی ، جلسه2، حراج آغازین1گشایش پیششامل: این مراحل

است. شده پرداختهتشریح هر یک از این مراحل است. در ادامه به 6و معامالت پایانی

گشایش پیشي مرحله 1- 1- 3

دقیقـه 30عـادي، طور بهها است که در اکثر بورس گشایش پیشاولین مرحله در معامالت روزانه، مرحله

آن وجـود دارد، امـا حـذف و اصالحي معامالت، کشد. در این مرحله امکان ورود سفارش به سامانه طول می

، فـروش و خریـد هاي هاي پیشنهادي سفارش قیمت بر اساسدر این مرحله گیرد. اي صورت نمی هیچ معامله

محاسـبه پـذیر اسـت) ي سهم در آن قیمت امکان (قیمتی که حداکثر مقدار معامله 7قیمت تئوریک گشایش

8شود. می

ي حراج آغازین مرحله 2- 1- 3

شود. در این قیمت تئوریک گشایش انجام می بر اساس، حراج آغازین پیش گشایشي پس از پایان مرحله

منطبـق یکـدیگر هاي مشـمول قیمـت تئوریـک بـا اعالم قیمت تئوریک گشایش، سفارش محض بهمرحله،

گیرند. در این مرحله امکـان هاي دنیا در حداقل زمان ممکن صورت می هاي آغازین در بورس حراج شوند. می

هـا در مرحلـه هاي موجود وجود ندارد. پس از انطباق سـفارش سفارش حذفیا اصالحجدید و سفارشورود

شود. صورت خودکار وارد مرحله اصلی معامالت روزانه می حراج آغازین، سیستم به 1. Pre-Opening 2. Opening Auction 3. Main Session/ Continouse Session/ Market Session 4. Per Closing 5. Closing Auction 6. Trading At Last 7. Theoretical Opening Price

.شودي بیشتر در مورد چگونگی تعیین قیمت تئوریک به فصل قیمت مبنا مراجعه براي مطالعه .8

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

83

ها صرفاً بـه شـکل حـراج تـک قیمتـی هاي دنیا، معامالت بر روي برخی از سهام شرکت در برخی از بورس

پـیش ي ، بعـد از مرحلـه دیگـر عبارت بهمعامالت اصلی وجود ندارد. جلسه صورتشود که در این انجام می

معـامالت پایـانی صـورت ي معـامالتی، مرحلـه ي متفاوت جلسه هاي زمانو برگزاري چند حراج در گشایش

اي صورت هاي تک قیمتی امکان ورود، اصالح و لغو وجود دارد ولی معامله گیرد. در طول زمان بین حراج می

گیرد. نمی

پیوسته یا اصلیي مرحله 3- 1- 3

هاي شود. در این مرحله انواع مختلف سفارش ي اصلی معامالت شروع می پس از پایان حراج آغازین، مرحله

شوند. در ایـن مرحلـه امکـان در دامنه مجاز وارد سامانه معامالت می مجاز بر اساس طیف مختلفی از قیمت

هـا اجـرا هـا، سـفارش ایـن، در صـورت انطبـاق مظنـه بر آن وجود دارد. عالوه حذفو اصالحورود سفارش،

شوند. در طول این مرحله ممکن است مطابق مقررات بر روي برخی از اوراق بهـادار، حـراج تـک قیمتـی می

برگزار شود.

یانیپا شیپمرحله 4- 1- 3

این مرحلـه معمـوالً زمان مدتشود. شروع می یانیپا یشپي ي اصلی معامالت، مرحله پس از پایان جلسه

و اصـالح توانند وارد، هاي پیشنهادي می ها بر اساس قیمت سفارش ،ها متفاوت است. در این مرحله در بورس

تعیـین 1، قیمـت تئوریـک پایـانی یـانی پا یشپي گیرد. در مرحله نمیاي صورت شوند، اما هیچ معامله حذف

ها در طول این مرحله، ممکن است قیمت پایانی تئوریک تغییر کند. با ورود یا لغو سفارش ،رو ینازا شود. می

هـا نظیـر انـواع محـدودي از سـفارش ي اصلی معامالت، در این مرحله جلسه برخالفاست که ذکر یانشا

ها نیز بایـد در مظنه همچنین. دارند راامکان ورود به سامانه معامالت 3یا سفارش آخر بازار 2سفارش محدود

مجاز نوسان جلسه اصلی معامالت قرار داشته باشند. ي دامنه

1. Theoretical Closing Price 2. Limit Order 3. Market or Close Order

شود اجرا می قیمت پایانیمعامالتی شده و با سامانهاست که وارد غیر محدودي سفارش

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

84

نـد، در صـورت ا هولی اجرا نشد شده واردي معامالت اصلی که در جلسهمجازي هایی عالوه بر این، سفارش

د داشـت. شوند و در تعیین قیمت تئوریک پایانی نقش خواهن صورت خودکار وارد این مرحله می عدم لغو، به

صورت خودکار وارد ایـن که از نوع سفارش محدود هستند، به يا اجرانشدههاي ها، سفارش در برخی از بورس

ي معـامالت اصـلی، در پایـان در صورت اجرا نشدن در جلسـه 1بازار قیمت باها شوند، اما سفارش مرحله می

شوند. لغو می ي اصلی جلسه

مرحله حراج پایانی 5- 1- 3

شود. در قیمت تئوریک پایانی شروع می بر اساس، مرحله حراج پایانی یانیپا یشپي پس از اتمام مرحله

مشمول قیمت تئوریک ي شده واردهاي ي سفارش اعالم قیمت تئوریک پایانی، همه محض بهاین مرحله

ي ها شود و سفارش هاي جدید وارد نمی سفارش، یانیحراج پاي در مرحله شوند. منطبق می یکدیگرپایانی با

ها، در صورت عدم اعالم قیمت تئوریک پایانی (عدم شوند. در برخی از بورس نمی حذفیا اصالحموجود نیز

اصلی معامالت، ي در مرحله جلسه شده معاملههاي وجود سفارش در سیستم معامالتی)، آخرین قیمت

شوند. بعد از اتمام این ها بر اساس آن منطبق می و سفارش شده منتشرقیمت اعالمی در این بخش عنوان به

شود. ي معامالت پایانی می صورت خودکار وارد مرحله مرحله، سیستم به

)TALي معامالت پایانی ( مرحله 6- 1- 3

یشپي در مرحلهشده (قیمت تئوریک پایانی تعیین مبنا قیمت باتوانند ها می سفارشمرحله، این با آغاز

شوند. معامله می مبنابر اساس قیمت در این مرحله واردشدهي ها سفارش. شوند حذفو اصالحوارد، )یانیپا

است: توجه قابلدر این مرحله زیردقیقه است. موارد 15تا 5این مرحله بین زمان مدت، معمول طور به

ها نظیر؛ سفارش محـدود، ي معامالتی اصلی، در این مرحله انواع محدودي از سفارش جلسه برخالف •

توانند وارد سیستم معامالتی می 3، سفارش آخر بازار و سفارش حداقل مقدار2سفارش انجام و ابطال

1. Market Order 2. Fill And Kill Order 3. Minimum Quantity Order

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

85

و شـده واردکه در جلسه معـامالتی اصـلی 1بازار قیمت باها، سفارش شوند. البته در برخی از بورس

و مشـمول داشـته را، امکان ورود به مرحله معامالت پایانی (در صـورت عـدم لغـو) است نشدهاجرا

شود. ها می برخی محدودیت

در روز معامالتی، قیمت پایانی روز قبل پس از اعمال ي بهادار خاص ي ورقه در صورت عدم معامله •

شود. تعیین می مبناقیمت عنوان به )در قانون(مندرج ضروري تعدیالت

ها است. انطباق سفارش ي کننده یینتعدر این مرحله تقدم زمانی ورود سفارش، •

ي معامالت پایانی مزایاي مرحله 7- 1- 3

افزایش تنوع معامالت .1

به سایر مراحل موجب تنوع معامالت فرد منحصربههاي مرحله معامالت پایانی با ویژگی اضافه شدن

پذیري) در مراحل معامالت خواهد شد. بدون شک این فاز ریسک ازنظرگذاران ( و حتی تنوع سرمایه

آخرین مرحله قبل از خاتمه بازار، از حساسیت باالیی براي فعاالن بازار برخـوردار عنوان بهمعامالتی

فـرد در ایـن مرحلـه از معـامالت، گـذاري منحصـربه با توجه به وجود ساختار قیمت همچنیناست.

از طرفداران عمده این فاز معامالتی هستند. یزگر یسکرگذاران سرمایه

افزایش حجم معامالت .2

ي زمـانی فاز معامالتی جدید به جلسـه معـامالتی بـازار، معمـوالً موجـب افـزایش دوره اضافه شدن

که این فاز طرفداران خاص خود را دارد، در افزایش حجم معامالت شود و با توجه به این معامالت می

ي معامالت و حضـور تر شدن دوره جلسه گذارد. بنابراین، تنوع معامالت، طوالنی ار تأثیر میروزانه باز

عالوه، بسیاري شود. به گذاران جدید به این فاز معامالتی، منجر به افزایش حجم معامالت می سرمایه

و ایـن خـود شوند گذاري آن، با یکدیگر منطبق می ها در این فاز با توجه به ساختار قیمت از سفارش

تأثیر چشمگیري بر حجم معامالت روزانه دارد.

بهبود وضعیت نقدشوندگی .3

1. Market Order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

86

شـوند، یک قیمـت معـین وارد بـازار مـی بر اساسها با توجه به اینکه در این فاز معامالتی، سفارش

نقد گذارانی که خواهان شوند. بدون شک سرمایه ورود دو سفارش مقابل هم، سریعاً اجرا می محض به

مقابل، هاي سفارشتوانند با ورود سفارش فروش خود، در صورت ورود هام خود هستند، میس شدن

دهد که ایجاد فاز تک قیمتی بعد از فازهاي چنـد نشان می ها تجربیات بورسسهم خود را بفروشند.

شود. قیمتی موجب بهبود نقدشوندگی سهام می

گرانگریز از ریسک نوسانات قیمت روزانه توسط معامله .4

گذاران در طول روز معامالتی نگران این موضـوع هسـتند کـه بـا ورود سـفارش و بسیاري از سرمایه

هاي معین، در پایان روز متضـرر شـوند؛ یعنـی قیمـت پایـانی سـهم از انجام معامله سهم در قیمت

اران گـذ ، بسیاري از سرمایهرو ینازاقیمتی که معامله صورت گرفته است، انحراف زیادي داشته باشد.

دهند در این کنند. لذا این افراد ترجیح می از این نوسانات فرار می یزگر یسکرگذاران ویژه سرمایه به

معامالتی، معامله کرده و از ریسک نوسانات قیمت روزانه در امان بمانند. ي مرحله

گذارانی که در طول روز موفق به انجام معامله نشدند. ایجاد فرصت براي سرمایه .5

گیري براي انجام معامله دچار تردیـد کـرده و گذار را در تصمیم سرمایه اوقات نوسانات قیمت، گاهی

فاز معامالت پایانی با از رو ینا ازبازار، این افراد نتوانند وارد بازار شوند. ي شود بعد از خاتمه باعث می

کند. از سوي دیگر، برخـی از و اجراي آن فراهم می ها سفارشبین بردن تردید، شرایط را براي ورود

را در قیمت پایانی و در فاز پرتفوي تحت مدیریت خوددهند سهام ترجیح می گذاري مدیران سرمایه

معامله کنند. معامالت پایانی

.شاخص هستند 1گذارانی که عالقمند به ردگیري کمک به سرمایه .6

شاخص هستند در صورت خرید فروش اوراق بهادار از 2فعالیگذارانی که عالقمند به پیروي ان سرمایه

گیرنـد. بـدین ترتیـب ي بهـادار قـرار مـی هي قیمت ورق در طی روز در معرض ریسک نوسان روزانه

در ایـن تواند درخور توجه باشد رو در رو خواهد شـد. ردگیري شاخص توسط آنها با انحرافی که می

ترین ردگیران شاخص هستند کـه در صـورت نبـود فـاز معـامالت هاي شاخصی اصلی صندوقمیان

1. Trace 2. Passive

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

87

ي معامالت پایانی به این گروه شوند. بدین ترتیب مرحله رو میایانی با ریسک انحراف از شاخص روبپ

شـود را گذاري در اوراق بهادار با قیمتی کـه در شـاخص لحـاظ مـی گذاران امکان سرمایه از سرمایه

داد. خواهد

هاي دنیا نشست معامالتی در بورس

صـبح و تواند شامل یک یـا دو نشسـت معامالت در بورس است که می ي نشست معامالتی به معناي جلسه

ي دنیـا ماننـد یافتـه هاي پیشرفته و توسعه دهد که در حال حاضر، اکثر بورس ها نشان می باشد. بررسیعصر

یک نشست معامالتی هستند. برخی دیگر، از صرفاً داراي ك، یورونکست، لندن و بسیاري دیگر، نیویورك، نزد

زن چین، توکیـو و بـورس اوراق هاي و شن کنگ، شانگ هاي اوراق بهادار مالزي، استانبول، هنگ جمله بورس

براي صـرف مانی ي ز بهادار تایلند داراي دو نشست معامالتی صبح و عصر هستند و بین این دو نشست وقفه

وجود دارد.ي نماز) ناهار (یا اقامه

هاي در بسیاري از بورس ي اصلی معامالت جلسهبرگزاري دهد که مدت زمان به عالوه، این بررسی نشان می

ي معامالت بدون وقفه تا علی بورس اوراق بهادار تهران است و این جلسهي معامالت ف تر از جلسه طوالنی دنیا

ساعات بعد از ظهر ادامه دارد.

نشست معامالتی دو هاي شش کشور داراي بورس معتبر دنیا، بورس 27دهد که از بین جدول زیر نشان می

. دارندي اصلی معامالت ي معامالتی بین جلسه وقفه صبح و عصر بوده و

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

88

هاي دنیا مدت زمان نشست معامالتی در برخی از بورس :15 ولجد

زمان به وقت محلی نام بورس عالمت بورس

ردیفي معامالت پایان جلسه ي معامالت جلسه شروع ساعت نهار

1 نیویورك NYSE 9:30 ندارد 16:00 2 نزدك NASDAQ 9:30 ندارد 16:00 3 اندونزي IDX 9:30 ندارد 16:00 4 استرالیا ASX 9:50 ندارد 16:12 5 کره KRX 9:00 ندارد 15:00 6 یورونکست EPA & AMS 9:00 ندارد 17:30 7 سوئیس SIX 9:00 ندارد 17:30 8 لندن FTSE 8:00 ندارد 16:30 9 مسکو MICEX 10:00 ندارد 18:45 10 هند BSE & NSE 9:15 ندارد 15:30 11 کراچی KSE 9:30 ندارد 15:30 12 ژوهانسبورگ JSE 9:00 ندارد 17:00 13 عربستان TADAWUL 11:00 ندارد 15:30 14 اردن ASE 10:00 ندارد 12:00 15 سنگاپور SGX 9:00 ندارد 17:00 16 تایوان TSE 9:00 ندارد 13:30 17 اسپانیا BME 9:00 ندارد 17:30 18 برزیل BOVESPA 10:00 ندارد 17:30 19 تورنتو TSX 9:30 ندارد 16:00 20 مکزیک BMV 8:30 ندارد 15:0017:00 14:00-12:30 9:00 MYX 21 مالزي 17:30 14:00-12:30 9:30 ISE 22 استانبول 16:00 13:00-12:00 9:20 HKEX کنگ هنگ 23 15:00 13:00-11:30 9:30 SSE هاي شانگ 24 15:00 13:00-11:30 9:30 SZSE زن شن 25 15:00 12:30-11:30 9:00 TSE 26 توکیو 16:30 14:30-12:30 10:00 SET 27 تایلند

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

89

هاي خارجی تجربیات بورس

شود. می ارائهمعامالت سهام ي فازبندي جلسه ي ینهزم درهاي جهان در ادامه تجربیات برخی از بورس

1بورس یورونکست 8- 1- 3

يگـذار مظنـه .2یمتیتک قدر این بورس دو روش معامالتی وجود دارد: معامالت پیوسته و معامالت حراج

کنـد کـه می شود. میزان نقدشوندگی سهم تعیین سهم با یکی از این دو روش انجام می فروش و خریدبراي

حراج براي معامالت آن استفاده شود. دو معیار یسممکانکه از پیوسته معامله شود یا این صورت بهآیا سهم

ستد سهام یک ناشر در بازار معامالت پیوسته به شرح زیر است: و الزم براي داد

بار باشد. 2,500 از بیش سالطول یک در ي بهادار ورقه شده انجام معامالتي دفعه تعداد •

نقدشوندگی به امضا برساند. کننده ینتأم مالی قراردادي را با نهاد •

معامالت پیوسته

هاي نیویورك، بلژیک، فرانسه، انگلیس، هلند و پرتغال است. در جدول زیر بورس یورنکست متشکل از بورس

است. شده ارائهزمان هر یک از فازها برحسبفازهاي معامالتی فازهاي معامالتی بورس یورونکست :16 جدول

یانیپا یشپ حراج پایانی معامالت پایانی بورس/ مرحله یشگشا یشپ حراج آغازین جلسه اصلی

نیویورك 7:15-9:00 9:00 17:30-17:35 17:35 17:35-17:40

بروکسل 7:15-9:00 9:00 9:00-17:30 17:35 -17:30 17:35 17:35-17:40

پاریس 7:15-9:00 9:00 9:00-17:30 17:35 -17:30 17:35 17:35-17:40

آمستردام 7:15-9:00 9:00 9:00-17:30 17:35 -17:30 17:35 17:35-17:40

لندن 7:15-9:00 9:00 9:00-17:30 17:35 -17:30 17:35 17:35-17:40

لیسبون 6:15-8:00 8:00 8:00-16:30 16:30-16:35 16:35 16:35-16:40

1. Euronext 2. Call Auction

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

90

قیمت ±% 1قیمت ي وجود دارد که معامالت در دامنه در این بورس پس از بسته شدن بازارها، این امکان شود. نامیده می 1این مرحله، معامالت بعد از ساعات انجام شوند.نیز پایانی

حراج تک قیمتیشود؛ به این صورت که ، صرفاً یک یا دو بار حراج برگزار میقیمتی تکبرخالف معامالت پیوسته، در حراج

شـود. در هـر حـراج، انطبـاق انجام نمـی ها آناي بر روي قبل از حراج وارد سیستم شده و معامله ها سفارشي معـامالت ، جلسـه آن از پـس گیرد و صورت میگشایش و بر روي قیمت تئوریک لحظه یکدر ها سفارش

شـده در ي پذیرفتـه هـا یابد. این فرآیند براي شرکت دقیقه بر روي قیمت پایانی ادامه می 30پایانی به مدت هــاي و بــراي شــرکت 16:30و 11:30در هــر جلســه معــامالتی در ســاعات مرتبــهدو تشــاخص یورنکســ

شود. انجام می 15:00در ساعت مرتبه یک 2تشده در شاخص آلترنکس پذیرفته

ییهاي اوراق بهادار اسپانیا بورس 9- 1- 3

صبح آغاز و 8:30از ساعت يریگ سفارشبراي شیگشا شیپدوره ییاسپانیا هاي اوراق بهادار در بورسشود. حراج آغازین صورت گرفته و معامالت سهام آغاز می 9:00کشد و رأس ساعت نیم ساعت به طول می

جلوگیري از هدف باتواند است که می يا هیثان 30زمانی حداکثر ي داراي یک بازه شیگشا شیپ ي دورهدقیقه 17:30 3بازار عادي در اضافه شود. ساعت پایان معامالتبه آن تصادفی صورت بهقیمت يکار دستبه انتها 17:35و در ساعت شده آغاز اي دقیقه 5 4یانیپا شیپ ي و بدون وقفه، دوره آن از پس و است اي تصادفی دارد. ثانیه 30 زمانی ي نیز بازه دورهاین رسد. می

است که در طول بازار عادي برگزار 5نوساناین بورس عالوه بر دو حراج آغازین و پایانی داراي حراج هاي نوسان باال یا پایین به یکی از دامنه معامله ای سفارش متیقکه این محض بهشود. در این بورس می

1. After Hours Trading 2. Alternext 3. Open Market 4. Closing Auction 5. Volatility Auction

17:35 17:30 9:00 8:30

گشایشپیشدوره پایانیپیشدوره دوره بازار عادي

اسپانیایی هايزمانی طی یک جلسه معامالتی در بورسهاي : انواع دوره5 شکل

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

91

30زمانی ي نوسان پنج دقیقه است و داراي یک بازه حراج زمان مدتشود. آغاز می نوسانبرسد، حراج شروع حراج پایانی زمان بادقیقه 5زمان اجراي حراج نوسان کمتر از که یصورت درتصادفی است. يا هیثان

شوند.فاصله داشته باشد، این دو حراج بر روي یکدیگر واقع می

قطربورس اوراق بهادار 10- 1- 3

دهـد. انجام مـی قیمتی تکاین بورس نیز معامالت خود را در دو بخش معامالت پیوسته و معامالت حراج دهد. از دو بخش فوق قرار می یکی درها را میزان نقدشوندگی، شرکت اساس بربورس

الف) معامالت پیوسته است: شده ارائهفاز معامالتی است که در جدول زیر ساعت اجراي هر فاز 6معامالت پیوسته داراي

فازهاي معامالتی بورس قطر: 17 جدول

معامالت پایانی حراج پایانی یانیپا یشپ معامالت پیوستهجلسه حراج آغازین پیش گشایش

9:25-9:00 9:30-9:25 13:00-9:30 13:05-13:00 13:10-13:05 13:15-13:10

ب) حراج تک قیمتی است: شده دادهحراج تک قیمتی داراي سه مرحله است که در ادامه هر یک از این مراحل شرح

وارد سیسـتم با قیمـت محـدود هاي سفارش: در این مرحله همانند حراج آغازین پیش گشایش ي مرحله) 1 شود. محاسبه می گشایش و قیمت تئوریک شده

1لغو سفارش امکان عدم ي دوره) 2، امکان ثبت وجود ینا باهاي موجود را اصالح یا لغو کنند. توانند سفارش طی این دوره، اعضاي بورس نمی

اي انجام شود. معامله که یناهاي جدید وجود دارد بدون سفارش حراج ي مرحله) 3

تطبیـق الگـوریتم اسـاس بر، انـد شـده ثبتهایی که در دفتر ثبت سفارش مرکزي طی این دوره، سفارش را اجراکه حجم قابل کند قیمتی را تعیین میشوند. الگوریتم تطبیق حراج، حراج، با یکدیگر تطبیق داده می

. برساندبه حداکثر

1. No Cancel Period

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

92

مالزيبورس اوراق بهادار 11- 1- 3

گیرد. معامالت سهام در بورس مالزي در دو نوبت صبح و عصر به شرح جدول زیر انجام می فازهاي معامالتی بورس مالزي: 18 جدول

نوبت معامالتی عصر نوبت معامالتی صبح

/پیش گشایش حراج آغازین

جلسه اصلی معامالت

پایان نوبت صبح

/پیش گشایش حراج آغازین

جلسه اصلی معامالت

/یانیپا یشپ معامالت پایانی حراج پایانی

9:00-8:30 12:30-9:00 12:30 14:30-14 16:45 - 14:30 16:50 -16:45 17:00-16:50

اي وجود نداشته شده این است که در مرحله حراج پایانی اگر قیمت تئوریک پایانی محاسبه توجه قابلنکته معامالتی به مرحله بعدي یعنی معامالت پایانی ي ها در سامانه باشد و نتوان تطبیقی را انجام داد، سفارش

(TAL) در مبناعنوان قیمت اصلی معامالت، به ي در مرحله شده انجامروند و قیمت آخرین معامله پیش می

شود. آن مرحله در نظر گرفته می

ها سایر بورس 12- 1- 3

است: شده ارائهمختصر صورت بهها برخی از بورسدر معامالتی ي زمانی هر یک از مراحل دوره ،در ادامه

هاي آتن، تونس، اسلو، ورشو و مسقط فازهاي معامالتی در بورس: 19 جدول

جلسه معامالت اصلی حراج آغازین پیش گشایش بورس کشوریانیپا یشپ

حراج پایانی معامالت پایانی

17:201-17:04 17:03-17:00 17:00-10:30 10:30-10:15 آتن یونان

14:10-14:05 14:05-14 14:00-10:00 10:00-9:00 تونس تونس

9:00:30-9:00 9:00-8:15 اسلو نروژ 9:00-16:20 16:20-16:25 16:25-17:30

17:05-17:00 17:00 -16:50 16:50-9:00 9:00-8:30 ورشو لهستان

12:50 -12:40 12:40 - 12:30 12:30-10:30 10:30-10:00 مسقط عمان

1. Aftermarket Session

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

93

بندي خالصه و جمع

جلسه یا هر چنین نتیجه گرفت که به طور معمول توان می در این فصل دنیا هاي بورسبرخی از بررسی با

حذفو اصالح، امکان ورود گشایش پیشي مرحله . درشود تقسیم مییا فاز مرحله 6روز معامالتی به

هاي براساس قیمتقیمت تئوریک گشایش گیرد. در این مرحله اي صورت نمی معاملهوجود دارد و ها سفارش

انجامد. به طول می کمتر از یک ساعتشود و به طور معمول این مرحله پیشنهادي خرید و فروش تعیین می

قیمتی شوند که یک حراج تک هم منطبق می با تئوریک هاي مشمول قیمت سفارش ،حراج آغازین در

وارد سامانه قیمت مجاز ي امنهمجاز در د هاي انواع سفارش ،اصلی معامالت ي جلسهدر شود. محسوب می

ها سفارشها، د دارد و در صورت انطباق مظنهوجو ها سفارش اصالحو حذفشوند و امکان ورود، معامالت می

حراج تک قیمتی در طول روز معامالتی، شوند. البته ممکن است بر روي برخی از اوراق بهادار، اجرا می

صورت گیرد.

وجود دارد، اما از آنجایی که قیمت ها سفارش حذفو اصالحامکان ورود، ،پایانی پیشي در مرحله

در حراج پایانی، به محض .پذیرد اي صورت نمی شود، هیچ معامله تئوریک پایانی در این مرحله تعیین می

شوند. هاي مشمول این قیمت با یکدیگر منطبق می اعالم قیمت تئوریک پایانی، تمامی سفارش

دقیقه 15الی 5زمان این مرحله بین مدت طور معمول بهکه پایانی معامالتي نهایتاً، در مرحله

ي بااهمیت آن نکتهو معامله شوند. حذف، اصالحوارد، پایانی توانند براساس قیمت ها می سفارش ،باشد می

ها این مرحله را اجرا آن دسته از بورسبلکه ،شود ها اجرا نمی در تمامی بورس پایانیي است که مرحله

هایی که قیمت به عبارت دیگر بورس .آید به دست می حراج پایانیکنند که قیمت پایانی جلسه براساس می

ي معامالت پایانی نیستند. داراي مرحله ،کنند میتعیین )VWAP(پایانی را براساس میانگین موزون قیمت

یک نشست معامالتی صرفاً ها داراي دهد که اکثر بورس نیا نشان میهاي د بررسی نشست معامالتی بورس

تر ي معامالتی بورس اوراق بهادار تهران طوالنی پیوسته هستند و مدت زمان این جلسه در مقایسه با جلسه

هاي و کنگ، شانگ هاي اوراق بهادار استانبول، مالزي، هنگ ها از جمله بورس چنین برخی از بورس است. هم

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس توقف معامالت در بورس اوراق بهادار –فصل سوم

94

بین این دو نشست کهنزن چین، تایلند و توکیو داراي دو نشست معامالتی صبح و عصر هستند ش

یک تا دو ساعت تعریف شده است.ي زمانی وقفه معامالتی،

دو ،)هاي نیویورك، بلژیک، فرانسه، انگلیس، هلند و پرتغال است متشکل از بورس که(بورس یورونکست در

عضو این بورس مراحل معامالتی يها در تمامی بورس دارد. وجود یمتیتک قروش معامالتی پیوسته و حراج

شود؛ به حراج برگزار می مرتبه، صرفاً یک یا دو قیمتی تکدر حراج یکسان و شامل هر شش مرحله است.

این شود. انجام نمی ها آنبر روي اي حراج وارد سیستم شده و معاملهزمان قبل از ها سفارشاین صورت که

در هر جلسه معامالتی در ساعات مرتبهدو تشده در شاخص یورنکس هاي پذیرفته رآیند براي شرکتف

انجام 15:00در ساعت بار یک تشده در شاخص آلترنکس هاي پذیرفته و براي شرکت 16:30و 11:30

شود. می

در دو بخش معامالت میزان نقدشوندگی براساسخود را اوراق بهادار نیز معامالت قطر اوراق بهادار بورس

راج تک حو فاز معامالتی 6دهد. معامالت پیوسته داراي انجام می قیمتی تکپیوسته و معامالت حراج

است. مرحله حراجو لغو سفارش امکان دوره عدم ،پیش گشایشقیمتی داراي سه مرحله شامل

گیرد. نوبت صبح شامل مراحل انجام می در دو نوبت صبح و عصر معامالت سهامدر بورس مالزي

، گشایش/حراج آغازین و نوبت عصر نیز شامل پیش بودهاصلی معامالت ي گشایش/حراج آغازین و جلسه پیش

این است که در توجه قابل ي نکته است. یانی/حراج پایانی و معامالت پایانیپا یشپاصلی معامالت، ي جلسه

به هاي موجود اي وجود نداشته باشد، سفارش شده محاسبه تئوریک پایانیحراج پایانی اگر قیمت ي مرحله

در مرحله اصلی شده انجامو قیمت آخرین معامله شوند منتقل مییعنی معامالت پایانی بعدي ي مرحله

شود. در آن مرحله در نظر گرفته می مبناعنوان قیمت معامالت، به

شده هاي بررسی ها در بورس اي معامالتی و مدت زمان اجراي آناطالعات مربوط به فازهدر این فصل سایر

شامل یونان، تونس، نروژ، لهستان، عمان و فیلیپین در قالب جدول در گزارش ارایه شده است.

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

95

حلاشده در این گزارش داراي مر هاي بررسی بورس اکثرکه نتیجه گرفتتوان بندي می به عنوان جمع

در تعیین قیمت حراج پایانیبرگزاري هستند. )Trading At Lastمعامالت پایانی (حراج پایانی و معامالتی

در پایان این مرحلهي زیرا برگزاري جلسه کند، نقش مهمی ایفا میي بهادار و مناسب ورقه پایانی منصفانه

را در تعیین گذار تاثیردهد که آخرین اطالعات و اخبار کنندگان بازار اجازه می معامالتی به مشارکت ي جلسه

ي حراج پایانی به عنوان مبنایی براي شده در مرحله کنند. از قیمت کشفي بهادار دخیل نی ورقهقیمت پایا

افزون بر اینشود. ي گشایش آغازین روز معامالتی بعدي استفاده می ي قیمتی مرحله تعیین محدوده

اجرا دهد معامالت خود را در قیمت منصفانه گذاران اجازه می ي پایانی معامالت به سرمایه برگزاري جلسه

.مصون باشندي معامالتی از این طریق از نوسانات قیمتی در طول جلسه ونمایند

ي سبهمحارا از طریق روز معامالتیهایی که قیمت پایانی ي قابل توجه دیگر آن است که بورس نکته

داراي مراحل معامالتی حراج پایانی و معامالت پایانی نیستند. بنابراین کنند، ارایه میمیانگین موزون قیمت

ها از برگزاري این مرحله، تعیین قیمت رود که هدف آن هایی به کار می برگزاري حراج پایانی براي بورس

ز معامالتی آتی است.ي پیش گشایش رو پایانی آن روز به عنوان قیمت مبناي مرحله

فصل چهارم

بورس در مبناقیمت سازوکار تعیین بررسی

بهادار اوراق

نویسندگان

ییاحسان عسکري فیروزجا

حمید اسکندري

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

97

مقدمه

هاي معامالتی در سازوکار آنو از هشد محاسبه یهاي متفاوت هاي مختلف با روش در بورس 1مبنا قیمت

گذاري سرمایه هاي صندوق در ها دارایی خالص ارزش ي سهام، محاسبه ي حدود قیمتی روزانهمحاسبه شامل

هاي شاخص محاسبه ،) معامله اختیار قراردادهاي مانند( مشتق ابزارهاي انقضاي ارزش تعیین مشترك،

.شود استفاده می مالی قراردادهاي مختلف انواع ي تسویه و کارگزاران عملکرد ارزیابی مختلف،

. است شده انجامو اثرات آن مبناقیمت ي محاسبه ي هاي دنیا در مورد نحوه مطالعات مختلفی در بورس

ترین آن روش حراج که اصلی مبناهاي محاسبه قیمت نتایج این مطالعات نشان داده است که برخی از روش

ها در ابتدا و انتهاي موجب رفع عدم توازن سفارش و بهبود بخشیدهرا ، فرآیند کشف قیمت سهام پایانی است

روز معامالتی شده است. عالوه بر این، روش حراج پایانی کیفیت بازار را در جلسه معامالتی پیوسته و قبل از

، حجم پذیري نوسانو فروش و خریدشدن بازار بهبود داده است و با کاهش تفاوت قیمت پیشنهادي بسته

قیمت ي هاي محاسبه گین میزان معامالت را افزایش داده است. در این بخش انواع روشمعامالت و نیز میان

آورده شده است. مبناقیمت ي ها در روش محاسبه و تجربیات برخی از بورس گرفته قرار بررسی مورد مبنا

1. Reference Price

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

98

1قیمت پایانی ي محاسبه هاي روش

است که گرفته قرار استفاده موردقیمت پایانی ي هاي متفاوتی براي محاسبه مختلف، روشهاي در بورس

از: اند عبارت

2روش قیمت آخرین معامله 1- 1- 4

قیمت پایانی در نظر عنوان بهدر پایان روز یا جلسه معامالتی شده انجامدر این روش قیمت آخرین معامله

بهاي طی روز یا نشست معامالتی صورت نگیرد، قیمت آغازین که هیچ معامله صورتی درشود. گرفته می

شود. لحاظ می پایانیقیمت عنوان

موجب انتقادات که آن ي مزیت این روش سهولت محاسبه و در دسترس بودن آن است و از معایب عمده

آنجا ازانجام تعداد محدودي معامله است. طریق ازقیمت آخرین معامله کاري دستزیادي نیز شده، امکان

بهادار دارد که ي ورقه پذیري نوساندر توجهی قابلاست، تأثیر قیمت پایانی مبناي معامالت آتی سهام که

ها برخی از بورس دهد. کنندگان بازار را از انجام معامله در بازار افزایش می نگرانی زیاد مشارکت مسئلهاین

اوراق بهادار ، بورس3شیلیاوراق بهادار سانتیاگوي از: بورس اند عبارتکنند که از این روش استفاده می

بورس اوراق بهادار نزدك دبی و بازار مالی ، 6پرواوراق بهادار بورس ، 5مجارستانبوداپست ، بورس 4کلمبیا

.8بورس اوراق بهادار کراچی، 7دبی

9روش میانه 2- 1- 4

تعداد در این روش به .شود قیمت پایانی استفاده می ي ها از روش میانه براي محاسبه برخی از بورسدر

قیمت پایانی عنوان به ي قیمتیها داده ي را در نظر گرفته و میانه شده مشخصی از آخرین معامالت انجام

از .شود از سهام استفاده میها براي تنها برخی شود. از این روش هنوز هم در تعدادي از بورس اعالم می 1. Closing Price 2. Last Price 3. Santiago Stock Exchange 4. Bolsa De Valores De Colombia 5. Budapest Stock Exchange 6. Bolsa De Valores De Lima (BVL) 7. NASDAQ Dubai Stock Exchang and Dubai Financial Market 8. Karachi Stock Exchange Ltd. 9. Median

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

99

از اشاره نمود. 1کنگ هنگ اوراق بهادارتوان به بورس کنند می هایی که از این روش استفاده می بورس جمله

توان به موارد زیر اشاره کرد: مزایاي این روش سادگی در محاسبه است، اما از معایب آن می

یابد. نوسان قیمت اغلب در دقایق آخر معامالت افزایش می •

شود. می بیشتراغلب در دقایق پایانی معامالت فروش و خریدبین قیمت پیشنهادي ي فاصله •

گذاران دشوار است. آخرین معامله براي عموم سرمایه قیمت بادرك تفاوت قیمت پایانی •

2روش میانگین موزون 3- 1- 4

خواهنـد داشـت. در روش قیمـت پایـانی تـأثیر بیشـتري ي معامالت با حجم باال در محاسبه در این روش

.گیـرد قـرار مـی اسـتفاده مورددر محاسبه قیمت پایانی شده انجاممیانگین موزون گاهی بخشی از معامالت

بـورس ، 3هاي اوراق بهادار شانگهاي و شـنزن چـین بورساز: اند عبارتکننده از این روش هاي استفاده بورس

اوراق بهـادار مصـر بـورس ، 5بورس اوراق بهـادار مکزیـک ، 4و بورس اوراق بهادار ملی هند اوراق بهادار بمبئی

.7بورس اوراق بهادار ژوهانسبورگ آفریقاي جنوبی ،6(کاریو الکساندریا)

در شده انجاماز قیمت آخرین معامله درگذشتهدهد که سیر تحوالت روش محاسبه قیمت پایانی نشان می

قیمـت توسـط کـاري دستاین روش به دلیل امکان که اشاره شد طور همانشد و ه میروز معامالتی استفاد

ها براي حل ایـن . برخی از بورساست بودهگران و تأثیرگذاري آنان در قیمت پایانی با انتقاداتی همراه معامله

ان ایـن روش امکـ هرچنـد مشکل از روش میانگین مـوزون بـراي محاسـبه قیمـت پایـانی اسـتفاده کردنـد.

(مربـوط بـه محاسـبات پایـانی) 9در قیمت تسویه 8دهد، اما یک تورش طبیعی بازار را کاهش می کاري دست

هایی که از ایـن روش یابد. بنابراین بورس کند که با افزایش نوسان طی معامالت روزانه، افزایش می ایجاد می

1. Hong Kong Stock Exchange (HKEx) 2. Value Weighted Average Price (VWAP) 3. Shanghai Stock Exchang and Shenzhen Stock Exchange 4. National Stock Exchange of India and Bombay Stock Exchange 5. Bolsa Mexicana De Valores 6. Cairo and Alexandria Stock Exchange 7. Johannesburg Stock Exchange (JSE) 8. Inherent Bias 9. Settlement Price

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

100

حـل تـري بودنـد. راه کـارگیري اسـتراتژي کامـل بـه دنبـال بهکردند، براي محاسبه قیمت پایانی استفاده می

در انتهاي روز معامالتی بود. 1رفع این مشکل، استفاده از حراج پایانی برايپیشنهادي

حراج پایانی 4- 1- 4

به است و یافته افزایشقیمت پایانی بسیار ي هاي اخیر در محاسبه محبوبیت روش حراج پایانی در سال

هاي این روش در بورس است. شده تبدیل، شود محسوب می بازارها اکثر پذیرش موردعنوان روشی که

بورس ،4مالزيبورس اوراق بهادار ،3اندونزيبورس اوراق بهادار ،2استرالیابورس اوراق بهادار بزرگی همچون

،8دویچه بورس آلمان ،7اي یورونکست اس واي ان ،6جنوبی کرهبورس اوراق بهادار ،5فیلیپیناوراق بهادار

گیرد. قرار می استفاده مورد 10بورس اوراق بهادار لندن ،9اسپانیابورس مادرید

ین قیمـت معـامالت و آخـر هـاي سـاده روش جـاي بـه حراج پایانی گیري از روش هاي اخیر بهره در سال

بازارها کنندگان در این داشته است و بسیاري از مشارکت در بر ها براي بورس ، نتایج مثبتی رامیانگین موزون

معامالتی در طول روز است. البته در ارتباط با روش ي ترین دوره اند که حراج پایانی معموالً فعال اذعان کرده

حراج پایانی دو نگرانی نیز وجود دارد؛ اولین نگرانی این است که برگزاري حراج پایـانی ممکـن اسـت حجـم

به دوره حراج منتقل کنـد و منجـر بـه کـاهش 11تهپیوس یا اصلیمعامالتی ي زیادي از معامالت را از جلسه

پیوسته شود. نگرانی دوم این است که ممکـن اسـت در ي معامالت در جلسه ي نقدشوندگی و افزایش هزینه

بـازار وجـود داشـته کـاري دستامکان همچنان نتیجه درزمان حراج، به مقدار کافی معامله صورت نگیرد و

بـین ي ز روز معامالتی، معموالً با افزایش نوسان قیمت همراه اسـت و فاصـله آخرین دقایق ا که آنجا ازباشد.

شـود، معرفـی روش حـراج مـی بیشـتر اي مالحظه قابلطور نیز به فروش و خریدبهترین قیمت پیشنهادي

1. Closing Auction 2. Australian Securities Exchange 3. Indonesia Stock Exchange (IDX) 4. Bursa Malaysia 5. Philippine Stock Exchange 6. South Korea Exchange 7. NYSE Euronex 8. Deutsche Borse (XETRA) 9. Bolsa de Madrid 10. London Stock Exchange 11. Continuous Trading

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

101

شـود. ایـن سهام به ارزش ذاتـی آن مـی بخشد و باعث نزدیک شدن قیمت پایانی کیفیت قیمت را بهبود می

اسـاس بـر از طرفـی .دهد قیمت در دقایق پایانی ساعات معامالت را نیز کاهش می کاري دستروش ریسک

شود. گرفته کار بهشوند، معامله می کمتربراي سهامی که تواند پایانی می هاي مختلف، حراج تجربیات بورس

در . ها صورت پـذیرد ود که تطبیق قیمتش معامالت پیوسته، زمانی یک معامله انجام می ي در طول مرحله

امـا در روش ،آینـد مـی دربـه اجـرا هاي مختلف ت معامالت و در قیمتساع در طول ها سفارشاین مرحله،

و آیند درمیو در یک قیمت به اجرا شود) (که توسط بورس تعیین می 1از زمان لحظه یکحراج، معامالت در

این امکان یکی دیگـر از شوند. حجم معامالت را در پی دارد، انجام میقیمتی که بیشترین همه معامالت در

رود. می شمار بهمزایاي روش حراج پایانی

بـین بهتـرین قیمـت ي هاست، بـه ایـن معنـی کـه فاصـله شدن قیمت تر اثر دیگر استفاده از حراج، دقیق

تـر شـدن شـک منجـر بـه دقیـق شود. بنابراین نتایج برگزاري حراج بدون کم می فروش و خریدپیشنهادي

2شود. ها در آخرین دقایق روز معامالتی می قیمت

انجـام معاملـه منظـور بهگذاران برگزاري حراج پایانی فرصت جدیدي را براي سرمایه که آنجا از، همچنین

هاي عجوالنه در آورد، موجب کاهش استفاده از استراتژي می وجود بهمعامالتی پیوسته ي پس از اتمام جلسه

شود. به کاهش نوسان در این دقایق منجر می نهایت درشود و دقایق پایانی روز معامالتی می

:را به شرح زیر برشمرد قیمت پایانیتعیین برگزاري حراج پایانی براي مزایايتوان می کلی طور به

تـک کـاهش اثـر تـک مزیـت موجـب شود که این می 3ت جریان سفارشمنجر به تقویحراج پایانی .1

بر قیمت پایانی توجهی قابلخاص اثر ي ، یک معاملهدیگر عبارت بهشود. میمعامالت بر قیمت پایانی

سهم نخواهد گذاشت.

1. Arbitrary Point of Time

از: اند عبارتهاي دقیق در تعریف قیمت مورداستفادههاي هاي مختلفی استفاده کرد. شاخص توان از شاخص تر می هاي دقیق البته براي تعریف قیمت 2.

ترین تفاوت بین بهترین قیمت خرید و بهترین قیمت فروش. کم •شـود. الـف) در ها در سامانه معامالت است که معموالً در دو سطح توضیح داده می سفارش شود). منظور، ارزش عنوان عمق نیز شناخته می ها (که همچنین به ارزش سفارش •

تواند دادوستد کند. طور متوسط چقدر می گذار به که یک سرمایه ب) در کل دفتر ثبت سفارش. بنابراین عمق معیاري است از این خریدوفروشهاي بهترین قیمت شود. تعریف می موردنظرامکان اجراي معامالت با حجم زیاد با کمترین هزینه در زمان رتصو بهمعموالً شوندگی نقد: شوندگی نقد •

3. Consolidation of Order Flows

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

102

تواند فرآیند کشف قیمت را بهبود بخشد و منجر بـه ناشی از برگزاري حراج می 1اطالعات افشاسازي .2

ست. ها آن نیز ایجاد ثبات در قیمت ي شود، که نتیجه کاهش نوسان

شود و حجم معامالت و میانگین اندازه معامالت را می فروش و خریدهاي تفاوت قیمت کاهشباعث .3

دهد. افزایش می

کنــد تــا کنــد و شــرایطی را ایجــاد مــی فــزایش نقدشــوندگی فــراهم مــیســازوکار مناســبی بــراي ا .4

عامالت به قیمت پایانی دست یابند (یعنی بـا افـزایش م ي گذاران بتوانند بدون افزایش هزینه سرمایه

ي دهد بنابراین هزینه تر روي می و عادالنه تر سریعي پایانی، کشف قیمت ها در مرحله تعداد سفارش

.یابد) آن کاهش می

گذاران نهادي را داشـته کند تا امکان معامله با سرمایه گذاران خرد فراهم می شرایطی را براي سرمایه .5

یابد. کاهش می 2باشند که در این شرایط ریسک انتخاب نامناسب

تواننـد هـا مـی اشاره کرد که در طول حراج، سفارش مسئلهتوان به این هاي روش حراج می از دیگر ویژگی

، بـه انـد شـده واردکه طـی سـاعات معـامالت هایی امکان انتقال سفارش همچنینیا حذف شوند. شده وارد

سـادگی بـه گذار نخواهد سـفارش بـه حـراج منتقـل شـود، سرمایه چنانچهحراج پایانی وجود دارد. ي مرحله

اج پایـانی آغـازین و حـر به این خواسته خود برسد. روش اجراي حراج 3تواند با تعیین محل سفارش خود می

یکسان است.

نشان 2013در سال اي هاي دنیا را به تفکیک منطقه ي قیمت پایانی در بورس هاي محاسبه جدول زیر روشعیین ي دنیا از روش حراج براي ت یافته هاي مطرح و توسعه شود بورس طور که مشاهده می دهد. همان می

کنند. استفاده می ي معامالت قیمت پایانی جلسه

1. Information Revelation 2. Adverse Selection Risk 3. Placing of Offer

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

103

)2013( هاي دنیا ي معامالت در بورس تعیین قیمت پایانی جلسه هاي روش: 20 جدول

روش محاسبه قیمت پایانی نام بورس اوراق بهادار ناحیه

سیهیانوو اق

سیا آ

حراج بورس استرالیا

میانگین موزون زن و بورس شانگهاي چین بورس شن روش میانه بورس هنگ کنگ

میانگین موزون بورس ملی هند

حراج بورس اندونزي حراج بورس توکیو ژاپن

حراج بورس مالزي

حراج بورس نیوزلند قیمت آخرین معامله بورس کراچی پاکستان

حراج بورس فیلیپین

حراج بورس سنگاپور حراج بورس کره جنوبی

حراج بورس تایوان

حراج بورس تایلندي رهاشوک

ییروپاه ارفتیشپ

حراج وین اتریش

حراج بلژیک NYSEیورونکست حراج بورس کپنهاگ دانمارك حراج بورس امکس فنالند

حراج فرانسه NYSEیورونکست حراج دویچه بورس آلمان حراج بورس آتن یونان حراج بورس ایرلند حراج بورس ایتالیا

حراج هلند NYSEیورونکست حراج اسلو نروژبورس حراج پرتغال NYSEیورونکست حراج بورس مادرید اسپانیا و بورس باتیبکس

حراج بورس استکهلم سوئد حراج بورس سوئیس

حراج بورس لندن انگلستان

رها ي ورپاا

ی ی

ظه حراج هوري چکمبورس پارك جنو

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

104

روش محاسبه قیمت پایانی نام بورس اوراق بهادار ناحیه

قیمت آخرین معامله بورس بوداپست مجاستان

حراج لهستان ورشوبورس

قیمت آخرین معامله بورس مسکو روسیه حراج بورس استانبول ترکیه

ین التايریکي ام

رهاشوک

حراج بورس سائو پارلو برزیل

قیمت آخرین معامله بورس سانتیاگو شیلی

قیمت آخرین معامله بورس کلمبیا میانگین موزون بورس مکزیک

قیمت آخرین معامله بورس پرو

یقاوافر

نه میااوري خ

رهاشوک

میانگین موزون بورس الکساندریا و کاریو مصر قیمت آخرین معامله بورس کازابالنکا مراکش

میانگین موزون بورس جی اس اي افریقاي جنوبی قیمت آخرین معامله بورس نزدك دبی امارات متحده عربی معاملهقیمت آخرین بازار مالی دبی امارات متحده عربی حراج بورس ابوظبی امارات متحده عربی

ت یاالا

ده تحم

یکاآمر

حراج بورس نیویورك

حراج بورس نیویورك آرکا

ها بورس ي تجربه

بورس تایلند 5- 1- 4

هـاي آغـازین و پایـانی، تعیـین همچنین تثبیت قیمت هاي پایانی و قیمت کاري دستجلوگیري از منظور به

به گیرد. در این روش، سیستم معامالتی بورس تایلند صورت می 1روش حراج تصادفی اساس برقیمت پایانی

انتخـاب 16:40الی 16:35 تصادفی بین ساعت صورت بهحراج پایانی را ي زمان اتمام جلسه صورت خودکار

حـراج ي تـا زمـان پایـانی تصـادفی جلسـه 16:30زمانی مازاد از ساعت ي . بنابراین، اعضا یک دوره2کند می

وارده هـاي سفارشالبته در این دوره . جدیدي را وارد سیستم کنند هاي سفارشتوانند خواهند داشت که می

1. Random Auction Method

هایی مانند بورس تایلند، لندن، اسپانیا، فرانکفورت آلمان و سوئیس نیز به کار گرفته ي حراج در بورس انتخاب زمان تصادفی براي اتمام جلسه . 2 شود. می

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

105

حراج اجرا نخواهند شد. در زمان پایانی تصادفی، بورس تایلند بـا اسـتفاده از ي تا زمان پایان تصادفی جلسه

اسـت، قیمـت پایـانی را محاسـبه گشـایش پیش ي روش حراج که مشابه روش تعیین قیمت آغازین در دوره

:شود شده در سیستم، قیمت پایانی به روش زیر تعیین می هاي معتبر ثبت کند. براي تمامی سفارش می

ها را اجرا کند. قیمتی که بیشترین حجم سفارش .1

ها را اجرا کند، قیمتی که اگر بیش از یک قیمت وجود داشته باشد که بتواند بیشترین حجم سفارش .2

1قیمت پایانی انتخاب خواهد شد. (به مثال عنوان بهقابل اجرا را داراست، حداقل حجم سفارش غیر

مراجعه شود).

در شده ثبتبیش از یک قیمت وجود داشته باشد، فشار بازار در سمت خرید یا فروش 2 بند دراگر .3

. استقیمت اجرا ي کننده دفتر ثبت سفارش با حداقل حجم عدم انطباق، تعیین

ورقـه در سمت خرید باشد، تقاضاي بیشتري براي خریـد نشده منطبقهاي اگر تمام سفارش .3.1

ي دامنـه حـد بـاالیی رو ایـن ازیابند. افزایش می زیاد احتمال بهها وجود دارد و قیمت بهادار

).مراجعه شود 2شود (به مثال قیمت حراج استفاده می عنوان به قیمت نوسان

در سمت فروش باشـد، تقاضـاي بیشـتري بـراي فـروش نشده منطبق هاي فارشاگر تمام س .3.2

حـد پـایین رو ایـن ازیابنـد. کـاهش مـی زیاد احتمال بهها وجود دارد و قیمت بهاداري ورقه

مراجعه شود). 3شود (به مثال قیمت حراج استفاده می عنوان به قیمت ي نوسان دامنه

وجود داشته باشد، دو قیمتی کـه فروش و خریدها منطبق نشده در هر دو بخش اگر سفارش .3.3

هـاي تر هستند؛ یعنی جایی که عالمـت سـفارش به سطح قیمت تغییرات عدم انطباق نزدیک

1مبنـا قیمتی که به قیمت ،بین این دو قیمت شوند. دهد انتخاب می نامنطبق تغییر جهت می

مراجعه شود). 5شود (به مثال قیمت حراج انتخاب می عنوان بهتر است نزدیک

در مبنـا عنـوان قیمـت است. اگر سهمی قبل از این معامله نشده باشد، قیمت عرضه عمومی اولیه بـه آخرین معامله باقیمتبرابر مبنا، قیمت آغازدر 1.

انتخاب خواهد شد. مبناعنوان قیمت وجود نداشته باشد، بیشترین قیمت بالقوه حراج به مبناشود. اگر قیمت نظر گرفته می

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

106

اگر براي هر سطح قیمت، حجم سفارش خرید تجمعی با حجم سفارش فروش تجمعی برابـر .3.4

حراج در ي قیمت بالقوه عنوان بهتر است نزدیک مبناباشد، قیمتی که از همه بیشتر به قیمت

).مراجعه شود 4نظر گرفته خواهد شد. (به مثال

اولویـت 3محدود براي انطباق اولیه قیمت بانسبت به سفارش 2ATCو ATO1هاي سفارش که آنجا ازنکته:

:کند میصورت زیر تعیین را به ATCو ATOهاي ، سیستم معامالتی قیمت سفارشدارند

یـا 4اضـافه یـک تیـک براي یک سفارش خرید، قیمت سفارش برابر با بیشـترین قیمـت خریـد بـه .1

که بیشتر است. هرکدامبیشترین قیمت فروش در دفتر ثبت سفارش،

براي یک سفارش فروش، قیمت سـفارش برابـر بـا کمتـرین قیمـت فـروش منهـاي یـک تیـک یـا .2

که کمتر است. هرکدامترین قیمت خرید در دفتر ثبت سفارش، پایین

5انطباق عدم حداقل و اجرا قابل حجم حداکثر) 1 مثال

فروش خرید تعداد قیمت قیمت تعداد200 ATO ATO 300

100 4/10 9 100 200 1/10 8/9 200 100 95/9 95/9 100 100 9/9 10 100 1/10 100 3/10 100

1. At-The-Open Order 2. At-the Close Order 3. Pre-Matching 4. Tick 5. Imbalance

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

107

خواهد بود. 10 برابر فروشقیمت آخرین زیر براي تمامی جداولتوضیح:

خریدحجم قیمت خرید حجم

تجمعی فروشحجم

حجم فروش تجمعی

حجم اجراشده

عدم حجم انطباق

ATO 200 300 5/10 ATO= 200® 200 - 1000 200 (800) 4/10 100 300 - 1000 300 (700) 3/10 - 300 100 1000 300 (700) 2/10 - 300 - 900 300 (600) 1/10 200 500 100 900 500 (400) 10 - 500 100 800 500 (300)

(100) 600 700 100 600 100 95/9 قیمت حراج

9/9 100 700 - 600 600 100 85/9 - 700 - 600 600 100 8/9 - 700 200 600 600 100 .... - 700 - 400 400 300 9 - 700 100 400 400 300 95/8 - 700 ATO=300®® 300 300 400

تجمعی. حجم فروش منهاي تجمعی حجم خرید با برابراست انطباق نکته: حجم عدم

یا) 5/10( تیک یک اضافه به خرید برابر است با بیشترین قیمت )ATO )5/10 سفارش خرید قیمت ®

. است تر بزرگ هرکدام، )4/10( فروش قیمت بیشترین

یا کمترین) 9/9( تیک یک منهاي فروش قیمت برابر است با کمترین )ATO )9/9 فروش قیمت ®®

. است تر کوچک هرکدام ،)2/10( خرید قیمت

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

108

)مثبت انطباق عدم( خرید فشار) 2مثال

فروش خرید قیمت تعداد تعداد قیمت

ATO 100 100 ATO

5/10 200 100 85/9

2/10 5000 100 95/9

9/9 500 100 10

100 4/10

خرید خرید قیمت فروش فروش تجمعی

عدم اجراشدهحجم تجمعی انطباق

ATO 100 100 6/10 ATO= 100® 100 - 500 100 (400) 5/10 200 300 - 500 300 (200) 4/10 - 300 100 500 300 (200) 3/10 - 300 - 400 300 (100)

4900 400 400 - 5300 5000 2/10 قیمت حراج

1/10 - 5300 - 400 400 4900 10 - 5300 100 400 400 4900 95/9 - 5300 100 300 300 5000 9/9 500 5800 - 200 200 5600 85/9 - 5800 100 200 200 5600 8/9 - 5800 ATO=100®® 100 100 5700

یـا بیشـترین ) 6/10( تیـک یـک اضافه به خرید قیمت برابر است با بیشترین )ATO )6/10 خرید قیمت ®

. است که بیشتر هرکدام، )4/10( فروش قیمت

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

109

تـرین یا پـایین ) 8/9( تیک یک منهاي فروش قیمت برابر است با کمترین )ATO )8/9 فروش قیمت ®®

.است تر که کم هرکدام، )9/9( خرید قیمت

)انطباق منفی عدم( فروش فشار) 3 مثال

فروش خرید قیمت تعداد قیمت تعدادATO 100 300 ATO

5/10 100 100 85/9 4/10 100 100 95/9 3/10 200 100 1/10

10 200 100 4/10 9/9 200 100 5/10

عدم انطباق اجراشدهحجم فروش تجمعی فروش خرید تجمعی خرید قیمت

ATO 100 100 6/10 ATO= 100® 100 - 800 100 )700( 5/10 100 200 100 800 200 )600( 4/10 100 300 100 700 300 )400( 3/10 200 500 - 600 500 )100( 2/10 - 500 - 600 500 )100(

)100( 500 600 100 500 - 10/1 قیمت حراج

10 200 700 - 500 500 200 95/9 - 700 100 500 500 200 9/9 200 900 - 400 400 500 85/9 - 900 100 400 400 500

8/9 - 900 ATO=300®®

300 300 600

) یا بیشترین 6/10یک تیک ( اضافه به) برابر است با بیشترین قیمت خرید ATO )6/10قیمت خرید ®

که بیشتر است. هرکدام)، 5/10قیمت فروش (

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

110

) یا کمترین 8/9) برابر است با کمترین قیمت فروش منهاي یک تیک (ATO )8/9قیمت فروش ®®

که کمتر است. هرکدام)، 9/9قیمت خرید (

تجمعی باشد وجود انطباق فروش حجم با برابر خرید تجمعی حجم اگر قیمتی، سطح هر براي) 4 مثال

. خواهد شد انتخاب شده انجام معامله آخرین قیمت به قیمت تریننزدیک

فروش خرید قیمت تعداد قیمت تعدادATO 100 200 ATO

4/10 100 100 95/9 3/10 100 100 3/10 9/9 100 85/9 100

خرید خرید قیمت فروش فروش تجمعی

عدم اجرا اجراشدهحجم تجمعی

ATO 100 100

5/10 ATO= 100® 100 - 400 100 (300)

4/10 100 200 - 400 200 (200)

3/10 100 300 100 400 300 (100)

2/10 - 300 - 300 300 -

1/10 - 300 - 300 300 -

- 300 300 - 300 - 10 قیمت حراج

95/9 - 300 100 300 300 -

9/9 100 400 - 200 200 200

85/9 100 500 ATO=200®® 200 200 300

یا بیشترین )5/10( تیک یک اضافه به خرید برابر است با بیشترین قیمت )ATO )5/10 خرید قیمت ®

. که بیشتر است هرکدام ،)3/10( فروش قیمت

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

111

کمترین یا) 9/9( تیک یک منهاي فروش کمترین قیمت برابر است با )ATO )85/9 فروش قیمت ®®

.که کمتر است هرکدام ،)85/9( خرید قیمت

عدم تغییر عالمت سطح که به قیمت دو. دارد وجود انطباق عدم فروش و خرید بخش در هر دو)5مثال

. گردند می انتخابباشد انطباق قیمت

فروش خرید قیمت تعداد قیمت تعدادATO 200 300 ATO

4/10 100 100 9 1/10 200 200 8/9

95/9 100 100 95/9 9/9 100 100 10

100 1/10 100 3/10

خرید خرید فروش فروش تجمعی

عدم اجرا اجراشدهحجم تجمعی

ATO 200 300

5/10 ATO= 200® 200 - 1000 200 (800)

4/10 100 300 - 1000 300 (700)

3/10 - 300 100 1000 300 (700)

2/10 - 300 - 900 300 (600)

1/10 200 500 100 900 500 (400)

10 - 500 100 800 500 (300)

(100) 600 700 100 600 100 95/9 قیمت حراج

9/9 100 700 - 600 600 100

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

112

خرید خرید فروش فروش تجمعی

عدم اجرا اجراشدهحجم تجمعی

85/9 - 700 - 600 600 100

8/9 - 700 200 600 600 100

.... - 700 - 400 400 300

9 - 700 100 400 400 300

95/8 - 700 ATO=200®® 300 300 400

) یا بیشترین 5/10یک تیک ( اضافه به) برابر است با بیشترین قیمت خرید ATO )5/10قیمت خرید ®

)، هرکدام که بیشتر است. 3/10قیمت فروش (

) یا کمترین 95/8) برابر است با کمترین قیمت فروش منهاي یک تیک (ATO )95/8قیمت فروش ®®

که کمتر است. هرکدام)، 9/9قیمت خرید (

بورس اوراق بهادار مالزي 6- 1- 4

به 2پایانی پیش ي آغاز و با جلسه 1گشایش پیش ي معامالتی با جلسه ي هر جلسهمالزي اوراق بهادار در بورس

یا حذف شوند، اما هیچ سفارشی اجرا شده واردتوانند می ها سفارشدر طی این دو جلسه تمام رسد. اتمام می

توسـط سیسـتم خودکـار بهـادار ي ورقـه براي هر یا پایانی شود. در این مراحل قیمت تئوریک گشایش نمی

خود را وارد، اصـالح یـا هاي سفارش توانند یمگران در این مراحل معامله گردد. می اعالمت محاسبه و معامال

یـا پایـانی ممکن است منجر به تغییر قیمت تئوریـک گشـایش ها آنیا لغو ، تغییر ها سفارشلغو کنند. ورود

جدیـد را محاسـبه کـرده و بـه تئوریک یا پایانی قیمت گشایش ،این اتفاق رخ دهد، سیستم که یزمانشود.

گذارد. نمایش می

اصلی معـامالت ي جلسهحراج آغازین و خودکار وارد صورت بهبازار گشایش پیش ي تکمیل جلسه محض به

شـوند. تئوریک منطبق و اجرا مـی قیمت با هاي سفارششوند. در طی حراج آغازین، شده و معامالت آغاز می 1. Pre-Opening Phase 2. Pre-Closing phase

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

113

اصـلی معـامالت، ي ورود بـه جلسـه محـض بـه . سـت ین ممکن ها سفارشاصالح و یا تغییر آغازیندر حراج

شوند. به جلسه اصلی معامالت منتقل می آغازیندر جلسه حراج اجرانشده هاي سفارش

پایانی پیشو گشایش پیشجلسات در 1محاسبه قیمت تئوریک آغازین

ي و موارد زیر در محاسبه محاسبه 2صورت آنی به پایانی پیشو گشایش پیشقیمت تئوریک آغازین در جلسه

شود: آن در نظر گرفته می

؛شود هر زمان که یک سفارش وارد، اصالح و یا لغو شود، قیمت تئوریک آغازین مجدداً محاسبه می )1

؛شوند مجاز نوسان قیمت قرار نداشته باشند، لغو می ي ی که در دامنههای سفارش )2

شود؛ ر گرفته میدر نظ ها سفارشحجم کل )3

محدود باشند. قیمت باباید از نوع سفارش ها سفارش )4

قیمت تئوریک آغازین داراي قوانینی به شرح زیر است: ي محاسبهدر ضمن

؛با یکدیگر منطبق شوند شده انتخابدر قیمت ها سفارشحداکثر حجم )1

؛با عدم انطباق مواجه شوند ها سفارشحداقل حجم )2

، باشـد را داشت و عدم انطباق در سـمت خریـد 2و 1هاي بیش از یک قیمت شرایط بند که یزمان )3

؛شود قیمت تئوریک آغازین در نظر گرفته می عنوان بهباالترین قیمت

، باشـد را داشت و عدم انطباق در سمت فروش 2و 1هاي بیش از یک قیمت شرایط بند که یزمان )4

شود. آغازین در نظر گرفته میوریک قیمت تئ عنوان بهکمترین قیمت

شود: زیر تعیین می صورت به مبنامالزي قیمت اوراق بهادار در بورس مبناقیمت

مبناقیمت عنوان به، قیمت آخرین معامله در روز معامالتی قبل زیر بخش 2 بند در شده ذکرشرایط جز به )1

باشد، قیمت آخرین معاملـه روزهـاي نشده انجاماي در روز قبل معامله که یصورت درشود. در نظر گرفته می

شود؛ لحاظ می مبناقیمت عنوان بهمعامالتی قبل،

1. Theoretical Opening Price (TOP) 2 . Realtime

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

114

؛اي انجام نشود ، معاملهروز یک معامالتی متوالی ي سهمی در دو جلسهبر روي اگر )2

متـوالی معـامالتی ي در پایـان دو جلسـه ،مجاز قیمـت ي نوسان دامنهاگر سفارش خریدي به قیمت حد باالي

نوسان مجاز قیمت در پایان ي باشد، حد باالي دامنهي قبلی مبناوجود داشته باشد و این قیمت بیشتر از قیمت

؛شود در نظر گرفته می ي جدیدمبناقیمت عنوان بهبازار

متوالی معامالتی در پایان هر دو جلسه ،قیمت مجاز ي نوسان دامنهاگر سفارش فروشی به قیمت حد پایین

عنوان بهباشد، حد پایین نوسان قیمت در پایان بازار ي قبلیمبناوجود داشته باشد و این قیمت کمتر از قیمت

شود. در نظر گرفته می ي جدیدمبناقیمت

مشخص اوراق بهادارتوسط بورس ها آن يمبناشوند، قیمت گذاري می عالمت EXاوراق بهاداري که با حروف )3

شود. می

مظنه یا قیمـت ،اند، در اولین روز عرضه شده دیتائبهاداري که توسط بورس براي پذیرش در بازار راقبراي او )4

شود. در نظر گرفته می مبناعنوان قیمت پیشنهادي فروش به

اقدام به تعیین قیمت خواهد شد. ،در سایر شرایط مطابق قوانین بورس )5

1کنگ هنگاوراق بهادار بورس 7- 1- 4 کنگ به شرح زیر است: قیمت پایانی در بورس هنگ ي مراحل محاسبه

پایانی ي دقیقهیک 2اسمیقیمت 5 ي در حال حاضر، قیمت پایانی یک سهم از طریق محاسبه میانه .1

اي که ثانیه 15اي را در فواصل قیمت اسمی لحظه 5شود. سیستم تعیین می ،جلسه اصلی معامالت

کـم بـه زیـاد اي از قیمت اسـمی لحظـه 5کند. این میشود، دریافت عصر شروع می 3:59از ساعت

شود. عنوان قیمت پایانی انتخاب می شوند و سپس میانه (عدد وسط) به مرتب می

1. Hong Kong Exchange

فـروش فعلـی و قیمـت پیشـنهادي در جلسه معامالتی پیوسته با مقایسه قیمت پیشنهادي خریـد فعلـی، قیمـت ) Nominal Price(قیمت اسمی . 2 شود. آخرین معامله / آخرین قیمت پایانی تعیین می

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

115

دهد: محاسبه را نشان می ي مثال زیر نحوه .2

قیمت خرید زمان لحظه (دالر)

قیمت فروش (دالر)

قیمت آخرین معامله (دالر)

(دالر) قیمت اسمی

1 15:59:00 40/39 50/39 50/39 50/39 2 15:59:15 40/39 50/39 50/39 50/39 3 15:59:30 30/39 40/39 50/39 40/39 4 15:59:45 30/39 40/39 40/39 40/39 5 16:00:00 20/39 30/39 30/39 30/39

، 40/39، 40/39، 50/39، 50/39شده (یعنی صورت نزولی مرتب اي به پنج قیمت اسمی لحظه .3

پنج ي شود. انتخاب میانه عنوان قیمت پایانی انتخاب می ) به40/39) و سپس میانه (یعنی 30/39

زمان خاص یک معامله که در ي وسیله بهکند که قیمت پایانی اي تضمین می قیمت اسمی لحظه

، منحرف نخواهد شد. شده انجام

است. در ابتدا براي گرفته قرار استفاده دمور 1987از سال کنونیقیمت پایانی ي روش محاسبه .4

اندازي و با راه 1993از سال شد ولی اي استفاده می قیمت اسمی لحظه 3قیمت پایانی از ي محاسبه

کرده پیدااي افزایش قیمت اسمی لحظه 5این تعداد به 1سیستم اجرا و انطباق خودکار سفارش

است. در حال حاضر، براي محاسبه قیمت پایانی براي کل بازار، سیستم به چند دقیقه زمان نیاز

دارد.

شود: به شرح زیر انتخاب می کنگ هنگدر بورس اسمیقیمت

یا در پایان آن: پیش گشایشدر هر زمان در طول جلسه .1

تعادلی حراج و در غیر قیمت بابرابر است 3، قیمت اسمی٢در صورت امکان محاسبه قیمت تعادلی حراج

.شود میدر نظر گرفته اسمیقیمت عنوان بهقیمت پایانی قبلی؛ صورت، این

برابر است با: اسمیمعامالت پیوسته یا در پایان آن، قیمت ي در هر زمان در طول جلسه .2

1. Automatic Order Matching and Execution System 2. Indicative Equilibrium Price 3. Nominal Price

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

116

شده باشد: تا آن زمان معامله نظر موردسهم اگر الف)

شده قیمت خرید فعلی بیش از آخرین قیمت ثبتبهترین زمانی کهفعلی، (بهترین قیمت خرید •

باشد) در غیر این صورت؛

قیمت فروش فعلی کمتر از آخرین قیمت ثبتبهترین بهترین قیمت فروش فعلی، (زمانی که •

شده باشد) در غیر این صورت؛

اسمیشده، قیمت یمت ثبتکدام از دو بند فوق وجود نداشته باشند، آخرین ق که هیچ صورتی در •

. شود تلقی می

تا آن زمان معامله نشده باشد: نظر موردسهم اگر ب)

قیمت خرید فعلی بیش از قیمت پایانی قبلی باشد) در غیر این زمانی کهبهترین قیمت خرید فعلی، ( •

صورت،

باشد) در غیر این بهترین قیمت فروش فعلی، (زمانی که قیمت فروش فعلی کمتر از قیمت پایانی قبلی •

صورت،

قیمت اسمی به عنوان کدام از بندهاي فوق وجود نداشته باشد، قیمت پایانی قبلی که هیچ صورتی در •

شود. تلقی می

1ایتالیا بورس 8- 1- 4

بهبورس ایتالیا شود. در بورس ایتالیا قیمت آغازین و پایانی با برگزاري حراج آغازین و پایانی تعیین می

ترین قیمت به نزدیک ي کننده منعکسکه بهادار ورقهقیمت آغازین براي هر گیري اطمینان از شکل منظور

کردهتنظیم را اي از مقررات مربوط به عملکرد حراج آغازین و پایانی بازار است، مجموعه ي منصفانه قیمت

است.

1. Borsa Italiana

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

117

مجزا با سفارش یک ورود از ناشی تاثیرپذیري قیمت کاهش احتمال هدف باهاي فنی تعیین قیمت روش

پاسخگویی کامل به حراج آغازین براي ،مفهومی لحاظ از. ارایه شده استیا حتی نادرست خاص ویژگی

معرفی شد و از طریق ابزارهاي الکترونیکی اجرا شده است. 1قیمتی یا ناپیوسته بازار حراج تک سازوکار

که زمان ثبت شود، هنگامی شود و بالفاصله اجرا نمی ثبت می بهادار ي ورقهمرتبط با هر هاي سفارشجریان

مدرن الکترونیکی، گذار حراجایتالیا همچون یک بورسرسد، سیستم الکترونیکی به پایان می ها سفارش

کند. هستند را شناسایی می 2سازگار ها سفارشقیمتی که در آن تمامی

حراج سه مرحله دارد:

حراج گشایش پیش •

3یسنجاعتبار •

4گشایش واقعی •

الی 8:00:00از ساعت 6هاي ستاره و بخش 5شده در بازار برتر براي اوراق بهادار پذیرفته گشایش پیش

وارد، اصالح و لغو شوند. ها سفارشدهد تا گیرد. در طی این زمان سیستم اجازه می صورت می 9:00:59

نزولی و صورت بهخرید را برحسب قیمت هاي سفارش( قیمت بارا در زمان واقعی مطابق ها سفارش ،افزار نرم

بهدهد و را انجام می اتچیند سپس محاسب می )صعودي صورت بهحسب قیمت فروش را بر هاي سفارش

توانایی 7ها کند. واسطه می روزرسانی بهآغازین را تئوریکموجود قیمت هاي سفارش اساس برمداوم طور

را دارند. ها سفارشیا به عبارتی لیست تمامی ها سفارشکامل رؤیت

1. Call market 2. Compatible orders 3. Validation 4. Actual Opening 5. Blue Chip 6. Star Segments 7. Intermediaries

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

118

:شود آغازین بر اساس فروض زیر محاسبه میقیمت تئوریک

بهادار قابل معامله است؛ ي قیمتی که در آن بیشترین حجم ورقه .1

، قیمتی که با حجم دیگر عبارت بهوجود دارد. فروش و خریدقیمتی که در آن حداقل تفاوت میان حجم .2

را داشته باشد؛ نشده اجرامعامالتی یکسان، حداقل مقدار

نباشد، محاسبه قابلحراج پایانی یا اگر این قیمت يمبناقبلی (قیمت مبنايترین قیمت به قیمت نزدیک .3

؛یکسان اجرانشده هاي سفارش و حجم باپایانی) شده معاملهدرصد حجم 10قیمتی برابر با میانگین وزنی

همه شرایط مساوي باشد. که درصورتیباالترین قیمت .4

:شود میدر حال حاضر با چند مثال این مفهوم توضیح داده

زیر در بازار موجود است: هاي سفارشفرض کنید .1

مقدار خرید خریدوفروشقیمت پیشنهادي مقدار فروش0 7/15 5000

2000 8/15 0 2000 9/15 3000 3000 16 2000 6000 1/16 2000

1000 1حراج قیمت 0

: نماید میرا مجدداً تنظیم و ترکیب ها سفارشطبق جدول زیر جدول صورت بهسیستم

مقدار خرید خریدوفروشقیمت پیشنهادي مقدار فروش0 7/15 13000

2000 8/15 8000 4000 9/15 8000 7000 16 5000 13000 1/16 3000

اجرا شود، بسیار 7/15بخرد ولی سفارش وي در قیمت 9/15خواهد در قیمت مشخص است فردي که می

نیست. هر فردي که در قیمت 16گذار حاضر به پرداخت قیمت این سرمایه که حالی درراضی خواهد بود،

1. Auction Price

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

119

نسبی با طور به، آماده پرداخت قیمت حراج براي سفارش خود است (سفارش کند میحراج سفارش را وارد

بافروش هاي سفارششود). از سوي دیگر، بدیهی است که تمامی سطوح قیمت پیشنهادي ترکیب می

شود. خرید ترکیب می ي یافته هاي افزایش قیمت

است، زیرا قیمتی است که بیشترین انطباق عرضه و تقاضا و بیشترین 16 آغازیندر این مثال قیمت تئوریک

4000تنها اجازه 15.9سازد، اما براي مثال قیمت پذیر می اوراق بهادار) را امکان 5000حجم معامالت (

. دهد میواحد معامله را

:اند شده ترکیبو بندي طبقهطبق جدول زیر ها سفارشفرض کنید در حال حاضر .2

مقدار خرید خریدوفروشقیمت پیشنهادي مقدار فروش0 7/15 13000

2000 8/15 8000 5000 9/15 8000 7000 16 5000 13000 1/16 3000

اجرانشدهسهم 2000، مقدار 16سهم فراهم است. در قیمت 5000 ي امکان معامله 16و 9/15در دو قیمت

، قیمت تئوریک رو این ازشود. تایی ایجاد می 3000، تفاوت عرضه و تقاضاي 9/15ماند و در قیمت باقی می

خواهد بود. 16 آغازین

است: 8/15 دیروز يمبناترکیبی است و قیمت يها سفارشفرض کنید جدول زیر شامل .3

مقدار خرید خریدوفروشقیمت پیشنهادي مقدار فروش 0 7/15 13000

2000 8/15 8000 5000 9/15 7000 7000 16 5000 13000 1/16 3000

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

120

ترین ، نزدیک16نسبت به قیمت اجرانشدهو شده معاملهخواهد بود، زیرا با مقدار یکسان 9/15قیمت آغازین

خواهد بود. قبلی مبناسطح به قیمت

در جدول قبلی، هر دو قیمت شده دادهنشان هاي سفارشو 95/15فرضی يمبنادر مورد یک قیمت .4

یکسان خواهند بود. در این مبنااز قیمت و فاصله اجرانشدهدر شرایط مقدار سفارش، مقدار 16و 9/15

است. 16قیمت حراج استفاده شود که قیمت عنوان بهتواند شرایط قیمت باالتر می

پذیر نیست: محاسبه قیمت تئوریک گشایش در موارد زیر امکان

ثبت سفارش خالی باشد. سامانه •

، یعنی معین وجود داشته باشد قیمت با ییها سفارشصرفاً در یک سمت از بازار (خرید یا فروش)، •

اولویت اصلی و قیمت با ها سفارشدر چنین شرایطی، خرید یا فروش موجود باشد. هاي سفارش تنها

شوند. پیوسته می تمعامال ي مرحله وارد زمانی

به ها سفارشوجود داشته باشد. این آغازین قیمت با یهای سفارشصرفاً در یک سمت از بازار، •

شود. روز قبل در نظر گرفته می مبناو قیمت شده منتقلپیوسته ي معامله

گشایش و قیمت معین وجود قیمت با یهای سفارشصرفاً در یک سمت از بازار، که صورتی در •

معامالت منتقل پیوسته ي گشایش به مرحله قیمت با هاي سفارشداشته باشد. در چنین شرایطی،

شود. می

هاي معین در دو سمت بازار امکان انجام معامله را نداشته باشند. مثالً در قیمت با یهای سفارشاگر •

که باالترین قیمت خرید کمتر از کمترین قیمت فروش باشد. بایستی در نظر داشت که در شرایطی

شرایط معکوس (بهترین قیمت خرید بیش از کمترین قیمت فروش باشد) گشایش کامالً طبیعی

است.

ثبت سفارش ارائه ي سامانهدر دو سمت آغازین قیمت با هاي سفارش، در شرایطی که صرفاً نهایت در

کند. روز قبل تعیین می مبنارا با توجه به قیمت آغازینشوند، سیستم قیمت تئوریک

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

121

شود و از ساعت اعتبار قیمت تئوریک تأیید میدر آن اي که است، دوره سنجیاعتبارمرحله بعدي، مرحله

پذیرد و به جدید را نمی هاي سفارشانجامد. در طی این زمان سیستم به طول می 9:05الی 9:01

شود. براي آنکه قیمتی معتبر در نظر گرفته شود، تفاوت میان موجود نیز اجازه اصالح داده نمی هاي سفارش

10د براي سهام نباید بیش از یک درصد معین باشد که در حال حاضر این درص مبناقیمت تئوریک و قیمت

(قیمت تئوریک قیمتی است که یا در طول برگزاري درصد است 5 تبدیل قابلدرصد و براي اوراق قرضه

اقدامات شرکتی بر مبناي اساس برشود و یا حاصل می فروش و خریدهاي ي حراج از تطابق مظنه جلسه

شود). ي بهادار محاسبه می آخرین قیمت مبناي ورقه

توسطشده زمانی تعیین ي حراج براي یک بازه گشایش پیش ي نشود، مرحله تائیداگر اعتبار قیمت تئوریک

شود. مجدداً آغاز می ،بورس

1سازگار هاي سفارش) سیستم شروع به اجراي 9:10الی 9:05گشایش بازار (از ساعت ي در طول مرحله

هاي موجود مطابق با اولویت حجم زمانی کهتا شوند، کند: قراردادها صرفاً در یک قیمت آغازین اجرا می می

هاي سفارشو آغازینمعین کمتر از قیمت قیمت با شده واردخرید هاي سفارشزمان اجرا شوند. -قیمت

شوند. وسته منتقل میپی ي معامله ي بیشتر از قیمت آغازین به مرحله قیمت با شده واردفروش

:شود اضافه میمثال قبل زیر به جدول جدول

مقدار خرید خریدوفروشقیمت مقدار فروش1000 9/16 11000 4000 0/17 6000 7000 1/17 3000

اوراق 5000شوند یعنـی معاملـه اجرا می ،سازگار در این قیمت هاي سفارشتمامی .است 16قیمت آغازین

گیرد. بهادار صورت می

1. Compatible Order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

122

6000فـروش هـاي سفارشو 9/15ورقه در قیمت 3000و 7/15ورقه در قیمت 5000خرید هاي سفارش

شوند. سفارش فروش براي معامالت پیوسته منتقل می ي هایشان به مرحله با محدودیت 1/16واحد در قیمت

مانـده از سـفارش بـا شـود: مقـدار بـاقی بهادار اجـرا مـی ي ورقه 1000تنها براي 16واحد در قیمت 3000

شود. پیوسته منتقل می ي آن به معامله محدودیت و اولویت اصلی

هاي روزانه (حراج آغازین، پایـانی و در حراج تمامی بهمعرفی و 1ها ، پایان تصادفی حراج2002نوامبر 18در

این از پسگرفته شدند) در تمامی بازارها بسط داده شد. کار بهیجه نوسان غیرعادي نت عنوان بهطی روز که

ي از دقیقه لحظه یکروزرسانی قیمت تئوریک حراج، که در و به دنبال آن به ها سفارشتغییرات، امکان ورود

تصـادفی انجـام صورت به خودکاررسد، از طریق یک الگوریتم حراج به پایان می گشایش پیشپایانی مرحله

نیسـت و شناسـایی قابـل حـراج از قبـل گشایش پیش ي دقیق پایان مرحله ي ، لحظهترتیب این بهشود. می

شود. تر می گیري قیمت منظم یند شکلآفر

حراج، گشایش پیشکند و مراحل آن نیز یکسان است: حراج پایانی دقیقاً شبیه روش حراج آغازین کار می

مراحل سنجش ، عاديدار و بازار برتر، ستاره اوراق بهادارحراج. تنها تفاوت آن است که براي سنجش اعتبار و

، یافت دست. عالوه بر این، اگر نتوان به یک قیمت حراج معتبر شود انجام میدقیقه 5اعتبار و حراج تنها در

شود. نمی اجراحراج جدیدي گشایش پیش ي مرحله

بهبه حراج آغازین روز بعد خودکار صورت بهباشد، نشده اجرایا جزئی کلی طور بههر سفارش معتبري که

بهگشایش (اگر در روز قبل قیمت باسفارش عنوان بهباشد) یا شده واردمعین (اگر قیمت باسفارش عنوان

شود. باشند) منتقل می شده واردپایانی قیمت با ها سفارش عنوان

بندي و ترکیب نموده است: طبقهبه شرح زیر را ها سفارش قبالًفرض کنید که جدول زیر

مقدار خرید خریدوفروشقیمت پیشنهادي مقدار فروش1000 9/16 11000 4000 0/17 6000 7000 1/17 3000

1. Random Closing of Auctions

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

123

، تنها بخشی از حال این بااست. 17قیمت حراج معتبر ي که در باال توضیح داده شد؛ نتیجه طور همان

به ها سفارشوجود دارد. سایر 1اجراشدهاست، زیرا کمبود اوراق بهادار شده اجرا) 4000خرید ( ها سفارش

یا باالتر 17محدود به قیمت نشده اجراسفارش خرید 2000 حراج روز بعد موکول شده است: در این مثال،

اند شده محدود 1/17سفارش فروش به قیمت 3000و 9/16از تر پایینخرید به قیمت ها سفارشاست،

شوند). معامالتی بعد منتقل می روز بهمحدود قیمت با(یعنی

2مصر بورس 9- 1- 4

هـر روز ارزش معـامالت باشـد و شده معاملهسهم بر روي نماد 100محاسبه قیمت پایانی، حداقل باید براي

معامالتی نیز داراي شرایط زیر باشد:

پونـد 10,000%) یـا 5/0( xتعداد روزهاي معامالتی ) برتقسیم (ارزش کل معامالت در طی سه ماه گذشته

هرکدام که بیشتر باشد. 3مصر

شود. محاسبه می بار یکارزش حاصله از فرمول فوق هر سه ماه •

شده در فرمول فوق باشد، قیمـت پایـانی اگر ارزش معامالت یک ورقه بهادار کمتر از ارزش محاسبه •

جدید محاسبه نخواهد شد.

شده در فرمول فوق باشـد، قیمـت پایـانی اگر ارزش معامالت یک ورقه بهادار برابر یا بیشتر از ارزش محاسبه شود. محاسبه می 4VWAPجدید با روش

5بورس ملی هند 10- 1- 4

انـد محاسـبه بهاداري که در یک روز معـامالتی دادوسـتد شـده در بورس ملی هند، قیمت پایانی براي اوارق

کـه در ی برابر میانگین موزون قیمت در نیم ساعت آخر جلسه معامالت است. در صورتیشود. قیمت پایان می

1. Matching Securities 2. Egyptian Exchange (EGX) 3. Egyptian Pound (EGP) 4. Volume Weighted Average Price (VWAP) 5. National Stock Exchange (NSE)

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

124

قرار نگیرد، قیمت آخرین معامله روز به عنوان قیمت پایانی در نظر بهادار مورد معامله ي نیم ساعت آخر ورقه

شود. گرفته می

1مسکو بورس 11- 4-1

شـود. مـدت زمـان جلسـه قیمت پایانی در این بورس با استفاده از سازوکار حراج محاسبه می 2013از سال

هـاي محـدودي کـه در ادامه دارد. سـفارش 16:45آغاز و تا 16:40دقیقه است که از ساعت 5پایانی پیش

هـا بـه قیمـت پایـانی، ششـوند. در ضـمن سـفار پایانی وارد می اند به جلسه پیش جلسه معامالت اجرا نشده

توانند در این جلسه وارد شوند. به عالوه، در این جلسه امکان حـذف هاي محدود و به قیمت بازار می سفارش

اي تصادفی در زمان گشایش است که ثانیه 30ي زمانی پایانی داراي بازه ي پیش ها وجود دارد. جلسه سفارش

پایـانی، ي پـیش رسد. اگر پـس از اتمـام جلسـه اي به انتها می ثانیه 30جلسه به صورت تصادفی در این بازه

شـود. پایانی افزوده می اي به جلسه پیش دقیقه 3ي زمانی امکان تعیین قیمت پایانی وجود نداشته باشد، بازه

ي حراج، هاي موجود در جلسه اي تصادفی است. سفارش ثانیه 30ي زمانی پایان جلسه مجدداً داراي یک بازه

ها در این هاي بازار و محدود را نیز وارد کرد. امکان حذف سفارش توان سفارش شوند و می این مرحله می وارد

پـذیر ي قیمـت پایـانی امکـان شده همچنـان محاسـبه پذیر است. اگر با گذشت این زمان اضافه مرحله امکان

ي معامالت خواهد بـود. در جلسـه نباشد، قیمت پایانی برابر با میانگین موزون معامالت ده دقیقه آخر جلسه

این 6شماره تر در شکل شوند. براي درك ساده ها بر اساس قیمت پایانی اجرا می پس از معامالت نیز سفارش

فرآیند ترسیم شده است.

1. Moscow Exchange

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

125

: فرآیند محاسبه قیمت پایانی در بورس مسکو6 شکل

دقیقه آخر جلسه معامالت است. 10قیمت *منظور از قیمت جاري، میانگین موزون

ي نوسان قیمت متفاوت دارند. گیرند که هرکدام دامنه هاي مختلف قرار می ها در گروه در بورس مسکو، سهم

هاي مختلف درصد براي گروه 40و 30ي نوسان قیمت روزانه ها، دامنه براي جلوگیري از دستکاري در قیمت

درصـدي نسـبت بـه آخـرین 5/2این، براي حراج پایانی نیز دامنـه نوسـان سهام تعیین شده است. عالوه بر

شود. ي جلسه اصلی معامالت اعمال می معامله

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

126

فصلگیري و نتیجه خالصه

از مختلفـی کاربردهاي قیمت این. شود می محاسبه متفاوت هاي روش با مختلف هاي بورس در مبنا قیمت

هـاي پرتفـوي دارایـی خـالص ارزش ي محاسـبه خودکـار، هـاي کننـده متوقـف اجـراي در بکـارگیري جمله

مالی قراردادهاي مختلف انواع ي تسویه مدیران، عملکرد ارزیابی مختلف، هاي شاخص محاسبه گذاري، سرمایه

.دارد غیره و

مختلفـی هـاي روش و است شده انجام آن اثرات و مبنا قیمت محاسبه ي نحوه مورد در متعددي مطالعات

میـانگین روش میانـه، روش معاملـه، آخـرین قیمت روش از عبارتند که است شده ارایه آن ي محاسبه براي

و مزایـا انضـمام به ها روش این از کدام هر فصل این در. پایانی حراج و موزون میانگین روش قیمت، ي ساده

کشـورهاي هـاي بـورس در روش ایـن . اسـت پایـانی حراج روش ، روش ترین رایج. است شده ارایه آن معایب

.گیرد می قرار استفاده مورد... و انگلستان اسپانیا، آلمان، فرانسه، جنوبی، کره فیلیپین، مالزي، ،ژاپن استرالیا،

و آغازین هاي قیمت تثبیت همچنین و پایانی هاي قیمت در دستکاري از جلوگیري منظور به تایلند بورس

معـامالتی سیسـتم روش، ایـن در. کنـد مـی اجرا تصادفی حراج روش براساس را پایانی قیمت تعیین پایانی،

بنـابراین، . کند می انتخاب 16:40 الی 16:35 ساعت بین تصادفی صورت به را پایانی حراج جلسه اتمام زمان

کـه داشـت خواهنـد حـراج جلسـه تصـادفی پایـانی زمـان تا 16:30 ساعت از مازاد زمانی ي دوره یک اعضا

پایـانی زمـان در. شـود انجـام اي معاملـه کـه این بدون کنند، سیستم وارد را جدیدي هاي سفارش توانند می

هـاي رویـه بـا مطابق سیستم در شده ثبت معتبر هاي سفارش به توجه با و حراج روش از استفاده با تصادفی،

.شود می محاسبه پایانی قیمت عملیاتی،

اتمـام بـه پایـانی پـیش ي جلسه با و آغاز گشایش پیش ي جلسه با معامالتی ي جلسه هر مالزي، بورس در

در. شـوند نمـی معامله ولی هستند حذف و ویرایش قابل و شده وارد سفارش ها جلسه دو هر در که رسد می

و محاسبه معامالت خودکار سیستم توسط بهادار ي ورقه هر براي پایانی یا گشایش تئوریک قیمت مراحل این

بـه توجـه بـا و آنـی صـورت بـه پایانی پیش و گشایش پیش ي جلسه در آغازین تئوریک قیمت. شود می اعالم

هاي اوراق بهادار بورسبررسی ریزساختارهاي تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

127

و خریـد هاي سفارش به مبنا قیمت تعیین مالزي بورس در. شود می محاسبه سیستم در موجود هاي سفارش

دارد. بستگی سیستم در موجود فروش

جلسـه پایـانی ي دقیقه یک اسمی قیمت 5 ي میانه ي محاسبه طریق از کنگ هنگ بورس در پایانی قیمت

سیسـتم انـدازي راه بـا و 1987 سـال از کنونی پایانی قیمت ي محاسبه روش. شود می تعیین معامالت اصلی

در اسـمی قیمـت انتخاب ي نحوه بخش این در. گیرد می قرار استفاده مورد سفارش خودکار اجراي و انطباق

.است شده بررسی معامالت ي دوره مختلف مراحل

نادرسـت، یـا اسـتثنایی سـفارش ورود احتمـال کاهش هدف با و مبنا قیمت تعیین براي ایتالیا بورس در

گشـایش اعتبارسنجی، گشایش، پیش مرحله سه شامل حراج هر برگزاري. است شده ایجاد فنی سازوکارهاي

دار سـتاره هـاي بخـش و برتـر بـازار در شده پذیرفته بهادار اوراق براي گشایش پیشي در مرحله. است واقعی

آن در کـه قیمتـی الکترونیکی سیستم آغازین، حراج مرحله در. را دارند لغو و اصالح ،ه ورودزاجا ها سفارش

تئوریـک قیمـت اعتبـار نیـز اعتبارسنجی ي مرحلهدر . کند می شناسایی را هستند سازگار ها سفارش تمامی

را جدید هاي سفارش سیستم زمان این طی در. انجامد می طول به 9:05 الی 9:01 ساعت از و شود می تأیید

. شود نمی داده اصالح اجازه نیز موجود هاي سفارش به و پذیرد نمی

بـراي کـه معنـی بـدین . اسـت معامالتو ارزش حجم اساس بر مبنا قیمت تعیین شرایط مصر بورس در

سهم در هر روز معامله شود و ارزش معـامالت نیـز 100ي قیمت پایانی جدید هر سهم باید حداقل محاسبه

%) یـا 5/0( ×) معـامالتی روزهاي تعداد تقسیم بر گذشته ماه سه طی در معامالت کل ارزش(حداقل برابر با

محاسـبه بـار یـک ماه سه هر فوق فرمول از حاصله ارزش است، باشد. بیشتر که کدام هر پوند مصر 10,000

باشـد، فـوق فرمـول در شده محاسبه ارزش از کمتر بهادار ي ورقه یک معامالت ارزش که زمانی تا و شود می

ارزش از بیشـتر یـا برابـر بهـادار ي ورقـه یـک معـامالت ارزش اگر. شد نخواهد محاسبه جدید پایانی قیمت

.شود می محاسبه قیمت موزون میانگین روش با جدید پایانی قیمت باشد، فوق فرمول در شده محاسبه

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس بررسی سازوکار تعیین قیمت مبنا در بورس اوراق بهادار –فصل چهارم

128

پایانی پیش جلسه زمان مدت. دشو می استفاده پایانی قیمت تعیین براي حراج سازوکار از مسکو بورس در

جلسه که است گشایش زمان در تصادفی اي ثانیه 30 زمانی ي بازه داراي پایانی پیش ي جلسه. است دقیقه 5

امکـان پایـانی، پـیش ي جلسـه اتمـام از پس اگر. رسد می انتها به اي ثانیه 30 بازه این در تصادفی صورت به

پایـان . شـود می افزوده پایانی پیش جلسه به اي دقیقه 3 زمانی ي بازه باشد، نداشته وجود پایانی قیمت تعیین

همچنـان شده اضافه زمان این گذشت با اگر. است تصادفی اي ثانیه 30 زمانی ي بازه یک داراي مجدداً جلسه

آخـر دقیقـه ده معـامالت مـوزون میـانگین بـا برابر پایانی قیمت نباشد، پذیر امکان پایانی قیمت ي محاسبه

. بود خواهد معامالت ي جلسه

کـه نتیجـه گرفـت تـوان هـاي مختلـف مـی هاي تعیین قیمت مبنا در بورس در این فصل با بررسی روش

ایـن . اسـت پایانی حراج روش ،ي دنیا یافته هاي توسعه اکثر بورسبراي تعیین قیمت مبنا در روش ترین رایج

، انگلسـتان اسپانیا، آلمان، فرانسه، جنوبی، کره فیلیپین، مالزي، ،ژاپن استرالیا، کشورهاي هاي بورس در روش

.گیرد می قرار استفاده مورد بورس یورنکست و بسیاري دیگر

هاي دنیا کـه در مقایسـه بـا حـراج پایـانی از محبوبیـت کمتـري قیمت مبنا در بورسروش دیگر تعیین

هـایی کـه قیمـت پایـانی دهد بورس ها نشان می ها است. بررسی برخوردار است، روش میانگین موزون قیمت

انی کنند، مراحل معامالتی حراج پایانی و معـامالت پایـ خود را بر اساس میانگین موزون محاسبه و اعالم می

ندارند.

ي کشـف منصـفانه هـاي پایـانی و قیمت کاري دستجلوگیري از منظور بهها در برخی از بورسچنین هم

در یک گشایش حراجزمان شود. بدین معنا که استفاده می روش حراج تصادفی ازهاي آغازین و پایانی قیمت

خودکار و تصادفی در آن بازه، حـراج به صورت سیستم معامالت شود و بورس تعیین می توسط نیزما ي بازه

.کند را اجرا می

ها پیوست

دنیا اوراق بهادارراهنماي معامالتی برخی از بازارهاي )2014دوم سال ماهه سهآخرین ویرایش در Group ConvergEXبرگرفته از گزارش (

گردآوري و ترجمه

سولماز باطبی

احسان عسکري

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

128

سترالیاا Australian Securities Exchange www.asx.com.au

پیش گشایش 7:00-10:00

ساعت کاري حراج آغازین 10:00-10:09:15

جلسه اصلی معامالت 10:00-16:00

پیش پایانی 16:00-16:10

حراج پایانی 16:10-16:12

حراج آغازین

اطالعات حراج

1LOOزمان ثبت ثانیه قبل از شروع هر گروه 30

حروف الفباي سفارش اساس بر 10:09:15الی 10از ساعت ها گروهشروع تناوبی در

)A-B( 1گروه 10:00 ثانیه 15 ±

)C-F( 2گروه 10:02:15 ثانیه ±15

)G-M( 3گروه 10:04:30 ثانیه ±15

)N-R( 4گروه 10:06:45 ثانیه ±15

)S-Z( 5گروه 10:09:00 ثانیه ±15

حراج پایانی

LOC2زمان ثبت 16:30:01

16:12الی 16:10؛ حراج پایانی قیمت واحد 16:10الی 16 یپیش گشایش پایان

یک نماد تواند یمهیچ قانون مشخصی براي توقف موقت نماد معامالتی وجود ندارد، اما بورس دستور تواند یمتعلیق نماید. همچنین بورس مبنامعامالتی را با رسیدن یک خبر مهم از قیمت

توقف تمامی معامالت بازار را نیز بدهد. توقف موقتی نماد

اندازه الت یک است. 3اوراق بهادار اندازه سفارش کامل تمامی باًیتقربراي

1. Limit On Opening Order (LOO) 2. Limit On Close Order (LOC) 3. Board lot

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

129

سترالیاا سفارش محدود

1سفارش نقطه میانی

2سفارش دوطرفه نقطه میانی

3سفارش پنهانی

4دوبخشیسفارش

ها سفارشانواع

شرایط به خصوصی اساس بررویه فروش استقراضی همانند رویه فروش است. افشاي عمومی باید استقراضیفروش صورت پذیرد.

حداقل اندازه تغییر قیمت قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت

0-0.1 0/001

0.1-2 0/005

>2 0/01

اولویت سفارش گیري زمان -اولویت قیمت

1. Center Point Order 2. Center Point Crossing 3. Undisclosed orders 4. Iceberg Order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

130

تریشا Weiner Borse AG en.wienerborse.at info@wienerborse.at

8:00-8:55

پیش گشایش

ساعت کاري

حراج آغازین 8:55-9:01

جلسه اصلی معامالت 9:02-17:30

حراج در طی روز 12:30-13:30

17:30-17:35

حراج پایانی

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/1MOOزمان ثبت 8:55-9:00

پایانی حراج

2MOC/LOCزمان ثبت 17:30:01

حراج در طی روز

ي خرد، مختلط و ناقص از ساعت ها سفارش. حراج براي ردیگ یمصورت 13:30- 12:30از ساعت . ردیگ یمصورت 13:00-13:02

حراج در طی روز

که دامنه قیمت معامالت به حداکثر آن برسد و تصمیم شود یمزمانی حراج در طی روز فعال

دقیقه پایان 5الی 3حراج بعد از عموماً. بسته به نوع اوراق بهادار شود یمسوي بورس گرفته

. دهد یمبعدي بسته به تغییر قیمت رخ شده يزیر برنامه. تغییر به مرحله معامالتی ابدی یم

از دو برابر ارزش دامنه پویا قیمت انحراف داشته باشد، مداخله نوسان اگر قیمت مورد انتظار حراج کمتر درصد از آخرین قیمت براي حداقل 10. اگر قیمت مورد انتظار بورس کمتر از دهد یمرخ 3سهم تک

. اگر قیمت مورد انتظار بورس دهد یمرخ 4دشدهیتمدیک دقیقه انحراف داشته باشد، مداخله نوسان بیش از سه برابر دامنه قیمت پویا تفاوت داشته باشد و اگر قیمت مورد انتظار بورس قیمت مبتنی بر

.ابدی یم. معامله براي روز بعد ادامه دهد ینمبازار نباشد، هیچ تعیین قیمت در آن روز رخ

1. Market On Opening Order (MOO) 2. Market On Closing Order (MOC) 3. Single Volatility 4. Extended Volatility

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

131

تریشا ) آغاز مداخله حراج نوسان کند ینماگر دامنه قیمت ایستا یا پویا افزایش یابد (بورس سطح تعریف

. ابدی یمدقیقه ادامه 2حدود باًیتقر. حراج شود یماست و بعد از یک تعیین قیمت حراج تطبیق داده .شود یم دستی تمدید صورت بهنوسان گر مداخلهاگر قیمت در محدوده دامنه قیمت قرار گیرد،

توقف موقتی نماد

اندازه الت اندازه سفارش کامل یک است.

باز متیق باسفارش

سفارش محدود ها سفارشانواع

سفارش دوبخشی فروش استقراضی فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

حداقل اندازه تغییر قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت قیمت

0 0/001

10 0/005

50 0/01

100 0/05

بهترین قیمت، زمان، اندازه سفارش

. شود یم) مطابق با اولویت حجم / زمان اجرا Midpointسفارش حد میانی ( اولویت سفارش گیري

ابزارهاي معامله ها نامهیگواهي رسید سپرده و ها برنامه، ها پشتوانهسهام عادي، سهام ممتاز،

. شود یمهدایت Xetra Viennaالکترونیکی از طریق صورت بهتمامی معامالت

سیستم معامله

هیچ محدودیتی وجود ندارد.محدودیت مالکیت

خارجی

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

132

بلژیکEuronext Brussels www.euronext.com infobrussels@nyx.com

ساعت کاري

پیش گشایش 7:15-9:00

اجراي سفارش 8:55-9:00

جلسه اصلی معامالت 9:00-17:30

حراج پایانی 17:30-17:35

معامالت پایانی 17:35-17:40

حراج آغازین

اطالعات حراج

MOO/LOOزمان ثبت 07:15

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 17:30-17:35

ي پایانی معامله شود. این موضوع تنها براي ها متیقدر تواند یمدر معامالت پایانی، سهام .رود یمیکسري از اوراق بهادار خاص بکار

حراج ویژه

2ی. سهام ثابت تک سهمشود یممعامله 16:30الی 11:30از ساعت 1سهمی سهام ثابت دو. بعد از هر شود یمي حراج بسته به گروه تجاري که به آن وابسته است معامله ها دورهدر

.شود یمدقیقه بعدي در قیمت ثابت معامله 30تثبیت، سهام براي

) از قیمت BEL20درصد براي سهام 6درصد ( 10توقف موقتی نماد معامالتی، مثبت و منفی (آخرین قیمت پایانی دهد یمرخ رسد یمی که بازار به نقطه باال یا پایین خود هرزمانپویا مبنا

درصد از آخرین قیمت معامالتی 5براي شروع). اگر قیمت معامالتی بیش از مثبت و منفی .شود یمانحراف داشته باشد، بازار براي دو دقیقه متوقف

توقف موقتی نماد

سفارشاندازه توان یم 3تبراي برخی ابزارها همانند یورونکساندازه سفارش کامل یک است اما معامالتی را تعریف نمود.

اندازه الت

1. Double Fixing Stocks Trade 2. Single Fixing Stock Trade 3. Euronext

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

133

بلژیک

سفارش بازار

ها سفارشانواع سفارش محدود

سفارش توقف زیان/ سفارش توقف زیان به قیمت معین 1سفارش تثبیت

سفارش دوبخشی

درصد از سهام یک شرکت و براي جلوگیري از 25هاي فروش بیش از براي اخذ موقعیت وجود دارد. یده گزارشي مالی الزامات ها شرکتی براي سهام ده وام

فروش استقراضی

ي معامالتی، حداقل اندازه تغییر قیمت پویا را دارا هستند. ها گروهبرخی از 0/01 حداقل اندازه تغییر قیمت

. تغییرات در مقدار سفارش یا محدودیت شود یممطابق با اولویت قیمت اجرا هاي سفارش

. شود یمقیمت منجر به از بین رفتن اولویت زمانی

اولویت سفارش گیري

، سهام ممتاز، پشتوانه، اوراق رهنی2يا هیسرماسهام عادي، سهام

ابزارهاي معامالتی

سیستم معامالتی . شود یم) اجرا UTPمعامله جهانی یورنکست جدید (تمامی معامالت از طریق سامانه

هیچ محدودیتی وجود ندارد.

محدودیت مالکیت خارجی

1. Pegged Order 2. Capital Share

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

134

برزیلBM & F Bovespa www.bmfbovespa.com

ساعت کاري پیش گشایش 10:45-11:00

جلسه اصلی معامالت 11:00-18:00

پایان فروش 17:55-18:00

بعد از بازار 18:30-19:30

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOOزمان ثبت 10:45-11:00

حراج پایانی

LOCزمان ثبت 17:55-18:00

ثانیه آخر تغییر یابد، حراج براي یک دقیقه به تأخیر 30در ها متیقاگر حجم یا .افتد یم

حراج در طی روز

الی 13در ساعت اجرانشده) و Oddي ترکیبی، غیرعادي و خرد (ها التحراج براي . شود یمانجام 13:02

حراج نوسان

اجازه رسمی معامالت که یزمانگران ممکن است معامالت حراج مقرر را تا معامله، نگاه رادارنددارایی دوفروشیخری که اجازه گران معاملهي را داشته باشند و یا ا مبادله

گر معاملهداشته شود. حتی ممکن است معامالت حراج در وقت مقرر بدون رضایت اجرا گردد. در طی معامالت حراج در زمان مقرر به روش سنتی، معامالت الکترونیکی

. افتد یمادار به تعویق اوراق به

:شود ینمدقیقه آخر معامالت اجرا 30، البته در شود یمسه قانون زیر اجرا

توقف موقتی نماد

دقیقه 30درصد کاهش یابد: Bovespa 10اگر شاخص •

ساعت 1درصد کاهش یابد: 15اگر شاخص •

تعلیق درصد کاهش یابد: ممکن است بورس معامالت بورس را 20اگر شاخص • نماید.

شامل ها آنکامل (اکثر هاي سفارششود و خرد در بازار نقدي انجام می هاي سفارش

.شود یمسهم است) در بازار مبنتی بر بورس انجام 100

اندازه الت

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

135

برزیل سفارش محدود

ها سفارشانواع

1حمایتی قیمت باسفارش

2معین متیق بابازار با سفارش زیان گریز 3محدود توقف زیانسفارش

4توقف زیانسفارش

5سفارش دوبخشی

سفارش روز: سفارش فوري یا ابطال/ سفارش انجام یا ابطال

سفارش انجام یا ابطال دار مدتسفارش

سفارش بدون محدودیت زمانی

فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

فروش استقراضی

.شود یمتعیین BRLمظنه قیمت سهام در 0/01 حداقل اندازه تغییر قیمت

اولویت سفارش گیري زمان –اولویت قیمت

ابزارهاي معامالتی اوراق بهادار

. شود یماجرا NSCسیستم اساس بري معامالتی الکترونیکی براي اوراق بهادار ها دستگاه

سیستم معامالتی

يگذار هیسرماي ها صندوقی اوراق و گواههاي رسیدهاي سپرده، سهام عادي، طرح

ابزارهاي معامالتی

، کشف معدن، انرژي، ونقل حملمالی، مؤسساتخارجی در صنایع هوایی، گذاران هیسرما

ي کنند.گذار هیسرما توانند ینمکشاورزي

ي گذار هیسرماي ها تیمحدود خارجی

1. Protection Price Order 2. Market with Leftover as Limit Order 3. Stop Limit Order 4. Stop Order 5. Iceberg Order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

136

کاناداToronto Stock Exchange (TMX), Venture Stock Exchange (CV), Canada National (CF) www.tmx.com info@tmx.com

ساعت شروع کار حراج آغازین 7:00-9:30

جلسه اصلی معامالت 9:30-16:00

حراج پایانی 15:40-16:00

در طی حراج اجازه معامله دارد. 1صرفاً سفارش کامل

اطالعات حراج

حراج آغازین

MOO/LOOزمان ثبت 7:00-9:30

اجراي سفارش اولیه 09:30

دوره خاموشی .ابدی یمثانیه ادامه 30تا - 9:30

حراج پایانی

7:00-15:40

MOCزمان ثبت

16:00

MOCاجراي

16:00 - 16:10 تمدید انتقال قیمت

16:10 -16:15

ي لغو شود.)ا بازشده(اگر هر سفارش

زمان لغو معامالت

.افتد یمثانیه آخر تغییر یابد، حراج براي یک دقیقه به تأخیر 30در ها متیقاگر اندازه یا

توقف موقتی نماد S&P500% کاهش در شاخص20% یا 13%، 7همزمان با بورس نیویورك. با یا S&Pیی بسته باشد؛ اگر آمریکا. اگر معامالت کانادایی باز باشد، اما معامالت ردیگ یمصورت

TSE 7%،20% شود یم% کاهش یابد؛ نماد متوقف 30یا .

دقیقه نوسان داشته باشد، معامله 5درصد یا بیشتر براي 10اگر قیمت یک ورق اوراق بهادار در توقف موقتی نماد توقفدرصد تمامی معامالت در شروع 5خواهد شد. اگر بیش از تعطیل دقیقه 5اوراق براي

.شود یمباشند توقف موقت نماد معامالتی لغو شده معامله

1. Round lot

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

137

کانادادر طی جلسه اصلی معامالت توانند یمو تنها است دار راي خود ها سفارشسفارش خرد ثبت

(نه در زمان حراج پایانی) اجرا شود.

اندازه الت

متنوع است:ي الت ها اندازه

قیمت اندازه الت

1000 0/1

500 0/1-0/99

100 1+

باز با قیمتفارش س

ها سفارشانواع

سفارش محدود

سفارش دوبخشی (بایستی سفارش کامل باشد)

سفارش به قیمت حراج

به قیمت پایانیسفارش 1سفارش با توقف

2پنهانسفارش محدود نقطه مرکزي / پنهانسفارش

/ سفارش بدون محدودیت زمانی/سفارش انجام یا ابطالدار مدتروز: سفارش سفارش فروش استقراضی براي تمامی اوراق بهادار کانادا در حال اجراست. 2012از اکتبر سال 3فروش استقراضیقانون

حداقل اندازه تغییر قیمتمتحداقل اندازه تغییر قی قیمت

0/005 0

0/01 0.5

اولویت 5اولویت دارد. سفارش کامل افشاشدهي ها سفارشبر 4پنهانیي ها سفارشاجراي

بیشتري دارد.

اولویت سفارش گیري

و دیگر ابزارهاي دارایی ها پشتوانهسهام عادي، سهام ممتاز،

معامالتیابزارهاي

1. On-Stop 2. Dark midpoint /Dark limit order 3. Down tick rule 4. Disclosed order 5. Board lot

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

138

کانادا

TSX .شود یماستفاده TSXکوانتوم هم بازار بورس تورنتو و هم در ستمیس از 2007از نوامبر ی و سرعت معامالت باال، بهبود شوندگ نقدکوانتوم یک سیستم از راه دور، الکترونیکی است که

ي این سیستم است. ها یژگیوروایی و افزایش ظرفیت بازارها و کاهش هزینه معامالت از

سیستم معامالتی

ابزارهاي معامالتی يگذار هیسرماي ها صندوقی و گواههاي گواهی سپرده، اوراق سهام عادي، طرح

ي گذار هیسرماي ها تیمحدود ي خارجی در صنایع حیاتی (صنایع زیربنایی) با محدودیت همراه است. گذار هیسرما خارجی

صادرکنندهبراي هر نکول را به CDSبراي اجراي معامالت در بورس، خریداران آگهی قصد

در روز آگهی و سه تواند یم. اگر صدور در زمان دوره آگهی باشد، اختیار معامله کنند یماعالم اجرا شود. بعدازآنروز

خودکار صورت به مجدداً) آماده نباشند، خریداران T+4صبح ( 10ساعت رأساگر اوراق بهادار اختیار معاملهوجود دادن قرضقرض بگیرند. اگر هیچ اوراق بهاداري براي اوراق بهادارتا کنند یمسعی

. شود یمدرصدي بر جریمه قبلی افزوده 20یک جریمه مجدداًنداشته باشد،

است. نشده فیتعرسهم یا نگرفتن دادن لیتحودر کانادا هیچ جریمه رسمی براي بازار در مقابل

در معموالًباشد که برداشتهممکن است هزینه اختیار معامله را در ندادن لیتحوبراي معامالت .کنند یمبازارهاي محلی، کارگزار آن را از مشتري دریافت

جریمه بازار

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

139

جمهوري چکPrague Stock Exchange www.pse.cz info@pse.cz

ساعت کاري

سفارش کردن جمع 8:00-8:45

ی حراجده سازمان 8:45-9:10

جلسه اصلی معامالت 9:10-16:20

حراج پایانی 16:27-16:20 بهادار منتخب اوراق

حراج پایانی

در دامنه مجاز قیمت که از طریق بهترین مظنه قیمت معتبر در پایان زمان مرحله ها تراکنش اطالعات حراج ي پایانی خاتمه یابد. ، در مرحلهافتهی شیافزادرصد 10 ازهرجهتاست و شده فیتعرآغازین

درصد از نقطه میانی شروع مرحله آغازین انحراف داشته باشد 20اگر نقطه میانی دامنه مجاز بیش از

. اگر حداقل دیآ یدرمدقیقه به حالت تعلیق 5دقیقه به داخل دامنه برنگردد، معامله براي 2و بعد از 10از افت ناگهانی در طی زمان تعلیق مظنه قیمت را بکار ببرند، گستره مجاز بعد گردان بازار 3

درصد از سطح گستره بیشتر 10معامالت زمانی که. ابدی یمدرصد افزایش 50±درصد و تا حداکثر آید. شود؛ معامالت سهم به حالت تعلیق درمی

توقف موقتی نماد

تنها براي 1اندازه سفارش کامل در یک واحد براي تمامی اوراق بهادار ثابت است. سفارش مختلط

KOBOS .مجاز است اندازه الت

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

سفارش دوبخشی

سفارش به بهترین قیمت

سفارش به قیمت گشایش

1. Mixed lot

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

140

جمهوري چک

فروش استقراضی دارد.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/01 <200

0/1 200-1000

1 <1000

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

ها نامهیگواهو ها پشتوانهسهام عادي و ممتاز،

ابزارهاي معامالتی

SPAD شود یممعامله سهام شناور اوقات یک سیستم تعیین قیمت خودکار است که در اکثر .

. معامالت خودکار (حراج ) یک سیستم سفارش شود یممعامله SPADدرصد حجم در 90تقریباً . ردیگ یمقرار مورداستفادهخودکار است که از سوي مشتریان خرد

سیستم معامالتی

يگذار هیسرماي ها صندوقو ها نامهیگواههاي گواهی سپرده، سهام عادي، طرح

ابزارهاي معامالتی

ي در جمهوري چک دارند جز گذار هیسرمامحدودیتی براي ساکنان خارجی که تمایل به 49میزان مالکیت به ها شرکتي وجود ندارد که در این ساز اسلحهي ها شرکتي در گذار هیسرما

. شود یمدرصد محدود

ي ها تیمحدود ي خارجیگذار هیسرما

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

141

دانمارك

OMX Copenhagen www.nasdaqomxnordic.com

ساعت کاري پیش گشایش 8:00-9:00

حراج آغازین 09:00

جلسه اصلی معامالت 9:00-16:55

حراج پایانی 16:55-17:00

حراج آغازین

اطالعات حراج

دقیقه قبل از گشایش 30

MOO/LOOزمان ثبت

حراج پایانی

یک دقیقه بعد از پایان

MOC/LOCزمان ثبت

حراج نوسان

باشد. حراج نوسان ایستا بعد از مبناآغازگر زمانی است که قیمت بیش از یک درصد معین از قیمت . ابدی یمثانیه پایان 180نوسان پویا بعد از حراجثانیه و 60

دقیقه آخر معامله وجود ندارد. 4حراج نوسان در

5) از بازگشایی؛ محدودیت پویا: OMXC20درصد براي شاخص 10درصد ( 15محدودیت ایستا:

دقیقه 1دقیقه و در حالت پویا 3). تعلیق در حالت ایستا OMXC20درصد براي شاخص 3درصد ( است.

توقف موقتی نماد

است. 1تمامی اوراق بهادار باًیتقرسفارش کامل براي

اندازه الت

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

ي باز و بستهها حراجسفارش نامتوازن براي

1سفارش محدود پنهان

حداقل مقدار اجرایی

است) فرد منحصربه(مید نوردیک بخشی از نزدك امکس با سیستم معامالتی 2سفارش مید نوردیک

1. Hidden limit order 2. Nordic@ Mid Order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

142

دانمارك

ها بانکممنوعیت فروش سهام

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

01/0 0

0/05 5

0/1 10

0/5 50

1 500

10 5000

100 20000

زمان - نمایش -داخلی -قیمت

اولویت سفارش گیري . شود یمبه معناي سفارش ورودي است که در برابر سفارش متعلق به اعضا اجرا "داخلی"

هاي رسید سپرده سهام عادي، سهام ممتاز، گواهی

ابزارهاي معامالتی

سیستم معامالتی الکترونیکی است.

. معامالت خودکار (حراج ) یک سیستم سفارش شود یممعامله SPADدرصد حجم در 90تقریباً سیستم معامالتی . ردیگ یمقرار مورداستفادهخودکار است که از سوي مشتریان خرد

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

143

فنالند

OMX Helsinki www.nasdaqomxnordic.com

ساعت کاري پیش گشایش 09:45

حراج آغازین 9:45-10:00

جلسه اصلی معامالت 10:00-18:30

حراج پایانی 18:25-18:30

حراج آغازین

اطالعات حراج

دقیقه قبل از گشایش 30

MOO/LOOزمان ثبت

حراج پایانی

دقیقه بعد از پایان یک

MOC/LOCزمان ثبت

حراج نوسان

انحراف داشته باشد. حراج مبناآغازگر زمانی است که قیمت بیش از یک درصد معین از قیمت . ابدی یمثانیه پایان 180ثانیه و حراج نوسان پویا بعد از 60نوسان ایستا بعد از

دقیقه آخر معامله وجود ندارد. 4حراج نوسان در

درصد 5) از زمان گشایش، محدودیت پویا: OMXC20درصد براي 10درصد ( 15حدودیت ایستا: م دقیقه است. 1دقیقه و در حالت پویا 3). تعلیق در حالت ایستا OMXC20درصد براي 3(

توقف موقتی نماد

است. 1تمامی اوراق بهادار باًیتقرسفارش کامل براي

اندازه الت

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

ي باز و بستهها حراجسفارش نامتوازن براي

1سفارش محدود پنهان

2حداقل مقدار اجرایی سفارش مید نوردیک

1. Hidden limit order 2. Minimum Execution Quantity

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

144

فنالند

فروش استقراضی وجود دارد.

فروش استقراضی

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت تغییر قیمتحداقل اندازه

0/01 0

زمان - نمایش -داخلی -قیمت اولویت سفارش گیري

. شود یمبه معناي سفارش ورودي است که در برابر سفارش شخصی اعضا اجرا "داخلی"

ابزارهاي معامالتی ها یگواه، پرداخت شیپهاي رسید ، طرحها پشتوانهسهام عادي، سهام ممتاز،

سیستم الکترونیکی است.

سیستم معامالتی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

145

فرانسه Euronext Paris

www.euronext.com infoeu@nyx.com

ساعت کاري

پیش گشایش 7:15-9:00

اجراي سفارش 8:55-9:00 جلسه اصلی معامالت 9:00-17:30

حراج پایانی 17:30-17:35

معامالت پایانی 17:35-17:40

حراج آغازین

اطالعات حراج

07:15

MOO/LOOزمان ثبت

حراج پایانی

17:30-17:35

MOC/LOCزمان ثبت

در قیمت پایانی معامله شود. این امکان براي اوراق تواند یمدر مرحله معامالت پایانی، سهام بهادار خاصی وجود دارد.

حراج ویژه

در 2. سهام ثابت تک سهمشود یممعامله 16:30الی 11:30از ساعت 1همیسهام ثابت دو س. بعد از هر شود یمبسته به گروه معامالتی که به آن تعلق دارد معامله شده نییتعدوره حراج

. گردد یممعامله شده تیتثبدقیقه دیگر در قیمت 30سهام براي 3تثبیت

دقیقه آخر معامله وجود ندارد. 4حراج نوسان در

توقف موقتی نماد

که بازار به زمان هرپویا که مبنا) از قیمت 20BEL4درصد براي سهام موجود در 6درصد ( 10(آخرین قیمت پایانی براي گردد یمتنظیم مجدداًسطح باال یا پایین افت ناگهانی داشته باشد

) از BEL 20درصد براي سهام 3درصد ( 5±بیش از شده معاملهبازگشایی). اگر انحراف از قیمت . گردد یمدقیقه متوقف 2باشد، معامالت بازار براي شده معاملهآخرین قیمت

اندازه سفارش مورد در توان یمسفارش کامل یک است، اما براي برخی از ابزارهاي یورونکست ي نمود. ریگ میتصم

اندازه الت

1. Double fixing stock 2. Single fixing stock 3. Fixing 4. The BEL20 is the benchmark stock market index of Euronext Brussels

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

146

فرانسه

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع سفارش محدود

محدودسفارش متوقف به باز/ سفارش متوقف به

سفارش تثبیت یدوبخشسفارش

درصد از کل سرمایه تهیه گزارش و براي جلوگیري از 0/25ي استقراضی بیش از ها فروشبراي

ي مالی تهیه درخواست نیاز است. ها شرکتوام دهی به سهام

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر حداقل اندازه تغییر قیمت پویا هستند.ي معامالتی داراي ها گروه. برخی 0/01 قیمت

. تغییرات در شود یممطابق با اولویت قیمت دقیق اجرا شده ثبتي ها سفارشي، زسفارش مرک . گردد یممقدار سفارش یا محدودیت قیمت منجر به هدر رفت اولویت زمان

اولویت سفارش گیري

، ابزارهاي شاخصیها نامهیگواه، 1همگانیها، سهام تشویقی سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

ابزارهاي معامالتی

ي شده است انداز راه 2009که از فوریه NYSE Euronextتمامی معامالت از طریق سامانه جدید .شود یماجرا

سیستم معامالتی

یی ها تیمحدود، ممکن است حال نیبااي خارجی وجود ندارد. گذار هیسرماعموماً محدودیتی براي مانند وزارت دفاع، بهداشت و خدمات عمومی وجود داشته باشد. هاي خاصی از سوي ناشران بخش

ي گذار هیسرمامحدودیت خارجی

1. Fidelity Bonus Shares

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

147

آلمانDeutsche Boerse AG deutsche-boerse.com info@deutsche-boerse.com

ساعت کاري

پیش گشایش 7:30-8:50

حراج آغازین 8:50-9:00

جلسه اصلی معامالت 9:00-17:30

حراج در طی روز 13:00-13:02

حراج پایانی 17:30-17:35

حراج آغازین

اطالعات حراج

8:50-9:00

MOO/LOOزمان ثبت

حراج پایانی

17:30

MOC/LOCزمان ثبت

در طی روز حراج

13:02- 13:00ي خرد، مختلط و ناقص: ها سفارشحراج براي

حراج نوسان

شود که دامنه انحراف حداکثر قیمت افزایش یابد. این تصمیم از این حراج زمانی اجرا میدقیقه پایان 5الی 3بعد از عموماً. بسته به نوع اوراق بهادار شود یمسوي بورس گرفته

بعدي بسته به تغییر قیمت اتفاق شده يزیر برنامهتی . تغییر به مرحله معامالابدی یم افتد. می

اگر قیمت مورد انتظار حراج کمتر از دو برابر دامنه قیمت پویا انحراف داشته باشد، آنگاه درصد کمتر از آخرین 10. اگر قیمت مورد انتظار معامله، دهد یمرخ 1وقفه نوسان مجزا

. اگر دهد یمرخ 2تر دقیقه آخر انحرافات داشته باشد، وقفه نوسانات طوالنی قیمت یک

1. Single Volatility Interruption 2. Extended Volatility Interruption

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

148

آلمانقیمت مورد انتظار معامالتی بیش از سه برابر دامنه قیمت پویا باشد و اگر قیمت مورد

قیمتی در آن روز رخ نخواهد داد. نییتعقیمت بازار نباشد، هیچ اساس برانتظار معامالتی . ابدی یمبعد ادامه معامله در روز معامالتی

هاي (بورس آستانه شود یمدامنه قیمت پویا یا ایستا افزایش یابد حراج نوسان آغاز که یهنگام

. حراج شود یم) و بعد از تعیین قیمت حراج، دامنه قیمت تطبیق داده کند ینممنتشر قیمتی راقرار گیرد، وقفه نوسان شده فیتعر. اگر قیمت خارج از دامنه ابدی یمبراي دو دقیقه ادامه باًیتقر . گردد یمدستی تمدید صورت به

خودکار يها کننده متوقف

اکثر اوراق بهادار با سفارش کامل یک ورقه معامله حال نیباااست، 100اندازه سفارش

ي مختلط و خرد صرفاً در طی حراج، مجاز به انجام معامله هستند. ها سفارششوند. می

التاندازه

ها سفارشانواع باز با قیمتسفارش

.) شود یمسفارش محدود (اگر بتواند منجر به وقفه نوسانی شود، رد

جهانی ممنوع است. فروش صورت بهي آلمانی ها شرکتفروش استقراضی بدون پشتوانه

ي اوراق دولتی نیز ممنوع است. اجازه فروش استقراضی بدون پشتوانه در طی رو براستقراضی روز وجود دارد.

فروش استقراضیي مالی منتخب بایستی به ها شرکتیا بیشتر در 2/0هاي فروش استقراضی خالص موقعیت

BaFIN )یزمانمالی دولت آلمان) براي بستن معامالت روز بعد گزارش داده شود. حاکم ئتیه هاي درصد تغییر یابد، انتشار آگهی الزامی است. موقعیت 0/1 به اتخاذشدههاي موقعیت که

. شود یمرسمی اعالم صورت به BaFINدرصد بر روي صفحه سایت 5بیش از

. شود یماین قوانین تنها به شرایطی که در پایان روز وجود دارد مربوط

قیمت قیمتحداقل اندازه تغییر

حداقل اندازه تغییر قیمت

0/01 0

0/05 10

0/1 50 0/5 100

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

149

آلمان

بهترین قیمت، زمان، اندازه سفارش

اولویت سفارش گیري

هاي نرخ بهره و وارانت هاي با ي پوششی، وارانتها ها، وارانت سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

شاخصی

ابزارهاي معامالتی

یا از طریق سیستم الکترونیکی که در بازار 1اسکاچ همچوناي هاي منطقه معامالت در بورس

. کند یماست، امکان معامله از راه دور را فراهم شده هیتعب

سیستم معامالتی

براي مالکیت خارجی وجود دارد. براي مثال، اگر قدرت غالب بازار در هر ها تیمحدودحداقل

، نیاز به صدور مجوز نهاد دیآ دست بهي خارجی یا داخلی گذار هیسرمابخش خاص از طریق ناظر بازار دارد.

ي خارجیگذار هیسرماقوانین

1. Scoach

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

150

یونان

Athens Stock Exchange www.ase.gr/default_en.asp information-services@helex.gr

ساعت کاري

پیش گشایش 10:15-10:30

جلسه اصلی معامالت 10:30-17:00

حراج پایانی 17:00-17:03

جلسه پس از بازار 17:04-17:20

حراج آغازین

اطالعات حراج

10:15-10:30

MOO/LOOزمان ثبت

حراج پایانی

15:00

MOC/LOCزمان ثبت

حراج در طی روز

. افتد یمبراي اوراق مشتقه منقضی شده اتفاق هرماهحراج در طی روز در سومین جمعه تصادفی در صورت بهوارد شوند. حراج 11:45از ساعت دنتوان یمبراي حراج طی روز ها سفارش

. افتد یماتفاق 12و 11:59فاصله زمانی

حراج نوسان

ي اوراق بهادار ها متیقي قیمت ایستا و پویا براي جلوگیري از نوسانات ناگهانی در ها تیمحدودتعیین مبناي ها متیقدرصد انحراف از صورت بهي قیمت ها تیمحدود. شود یمتعیین

پایانی روز قبل براي اکثر اوراق متیقدرصد از 30. حد نوسان قیمت مثبت و منفی گردد یم بهادار است.

درصد از ±2پویا صورت بهدرصد از آخرین قیمت پایانی یا ±10ایستا صورت بهاگر یک سهم دقیقه 5که حداقل افتد یممعامله قبلی نوسان داشته باشد؛ نوسانات حراج در داخل روز اتفاق

. کشد یمطول

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

151

یونان

ي قیمت ها تیمحدود. کند یمدرصد تغییر 18آغازگر زمانی است که قیمت یک سهم در محدوده

. شوند ینمدر سه روز اول پذیرش شرکت بکار گرفته

نمادتوقف موقتی

است. 10است، البته براي برخی از اوراق بهادار منتخب 1سفارش کامل

اندازه الت

باز با قیمتسفارش

سفارش محدود ها سفارشانواع

سفارش توقف

. فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است. شود یماستفاده 1حداقل اندازه تغییر قیمت مثبت

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/01 0/01-59/99

0/05 60

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

ي قابل گذار هیسرماي ها صندوق)، نام یبو بانامسهام عادي، سهام ممتاز با و بدون حق رأي (سهام

معامله

ابزارهاي معامالتی

. بسته به بخش شود یمانجام OASISالکترونیکی از طریق سیستم صورت بهتمامی معامالت سهام سیستم معامالتی

1. Uptick rule

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

152

یونان

هاي خرید است. معامله و حراج هاي سفارشبازار، رویه معامالتی ترکیبی از انطباق خودکار پیوسته بازار فیوچرهاي خاص و با ياستثنا بهي بازار ها بخشبراي تمامی توان یمدر قیمت پایانی را

در بازار خاص تواند یم VWAP متیق درنقدشوندگی پایین اجرا نمود. همچنین، معامالت بلوکی (Large Cap Market) .بعد از محاسبه قیمت پایانی اجرا شود

الملل نیبیونانی و خارجی یکسان است. رضایت کمیته گذاران هیسرماي مالکیت براي ها تیمحدود

ي استراتژیک ملی ضرورت دارد. ها شرکتدرصد 20داخلی براي افزایش سهم مالکیت بیش از ي گذار هیسرماقوانین

خارجی

سفارش انجام یا ابطال اوراق بهادار سفارش فوري یا ابطال شرایط اجرا

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

153

کنگ هنگ

HKEx www.hkex.com.hk info@hkex.com.hk

ساعت کاري

پیش گشایش 9:00-9:30

ساعت صبح 9:30-12:00

وقت ناهار 12:00-13:00

بعدازظهرساعت 13:00-16:00

حراج نوسان

متوقف HKEدر طی روز با صالحدید تواند یمحراج نوسان به خصوصی وجود ندارد، اما سهام اطالعات حراج شود.

. هر سفارشی که لغو نشده در طی ناهار در ثبت باقی شود یمدفتر سفارش در طی وقت ناهار بسته

دقیقه قبل از اتمام وقت 30ي را براي ها سفارش توان یم. اجازه جایگزینی وجود ندارد، اما ماند یم لغو نمود. ناهار

وقت ناهار

قوانین خاصی وجود ندارد، اما بورس حق دارد تا معامله ورقه بهادار را به اختیار خود متوقف نماید.

توقف موقتی نماد

. شود یم 5000000تا 1000،2000، 400،500متنوع است: به فرض مثال شامل ها التاندازه الت براي هر سفارش است. 3000حداکثر اندازه الت

محدودسفارش

ها سفارشانواع

1سفارش محدود بهینه

2سفارش محدود ویژه

حراج با قیمتسفارش محدود

حراج با قیمتسفارش

. اجازه فروش استقراضی به معامله پیوسته دارندتنها اوراق بهادار خاصی مجوز فروش استقراضی به توانند ینمو 3تثبیت نمایندگران بایستی سفارش فروش را ؛ معاملهشود یم(نه حراج) داده

به باالترین توانند یمي قابل معامله گذار هیسرماي ها صندوقباالترین قیمت سفارش بفروشند. فروش استقراضی

1. Enhanced Limit Order 2. Special Limit Order 3. peg to

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

154

کنگ هنگ

دارد. قیمت بفروشند. حداقل اندازه تغییر قیمت مثبت کاربرد

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/001 0

0/005 0/26

0/01 0/51

0/02 10/01

0/05 20/01

0/1 200/01

0/2 100/01

0/5 500/01

1 1000/01

2 2000/01

5 5000/01 .شود یمرقم اعشار گرد 4قیمت با دقت

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

155

مجارستانBudapest Stock Exchange www.bse.hu info@bse.hu

ساعت کاري

يریگ سفارششروع 8:30-9:00/9:01

شروع اجراي سفارش 9:00/9:01-9:02

جلسه اصلی معامالت 9:02-17:00

يریگ سفارشپایان 1700-17:05/17:06

پایان اجراي سفارش 17:05-17:06

پایانی با قیمتمعامله 17:06-17:10

ي محدود تنها مختص حراج هستند. ها سفارش

اطالعات حراج حراج آغازین

8:30-9:00/9:1

LOOزمان ثبت

حراج پایانی

15:00

LOCزمان ثبت

درصد باشد، توقف 10پایانی روز قبل بیش از با قیمتاگر تغییر در قیمت معامله در مقایسه . بورس شود یمدقیقه متوقف 15الی 2و معامله براي آن ورقه بهادار براي گردد یممعامالت اعمال

. کند یماز توقف در طی روز معامالتی براي هر محصول استفاده بار کتنها ی

توقف موقتی نماد

اندازه الت سفارش کامل یک است.

بازار با قیمتسفارش

سفارش محدود ها سفارشانواع

سفارش توقف

. دفروش استقراضی وجود دار

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

1 <2000

5 >2000

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

156

مجارستان

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

هاي گواهی سپرده سهام عادي، سهام ممتاز و طرح

ابزارهاي معامالتی

سیستم معامالتیBSE ) اولین نوع سیستم معامله چندگانه بازارMMTS ها ییدارابراي معامله 1998) در نوامبر MMTS. ردیگ یمدور صورت راه صورت بهبازار نقدي در حال حاضر جهیدرنتي شده است. انداز راه

. کند یمی و قوانین بازارهاي سرمایه مطابقت الملل نیب هاي با فعالیت

وجود ندارد.ي گذار هیسرماقوانین

خارجی

حداقل اجراي سفارششرایط اجرا (جز پیش

گشایش) اوراق دوفروشیخرسفارش

سفارش انجام یا ابطال

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

157

اندونزيIndonesia Stock Exchange (IDX) www.idx.co.id callcenter@idx.co.id

8:45-8:55

پیش گشایش

ساعت کاري

9:00-12:00

صبحپیوسته جلسه

12:00-13:30

وقت ناهار

13:30-15:49:59

جلسه بعدازظهر

15:50-16:00

جلسه قبل از بستن

16:05-16:15

جلسه بعد از معامله . است 14:00الی 11:30توجه: در جمعه، وقت ناهار از ساعت

حراج آغازین اطالعات حراج

8:45-8:55

LOOزمان ثبت دقیقه متوقف 30درصد کاهش یابد، معامله براي 10اگر شاخص نسبت به قیمت پایانی روز قبل

درصد کاهش یابد، معامله تا پایان روز متوقف 15(یا تا پایان جلسه اصلی معامالت). اگر شود یمدرصد 20یا تر نییپادرصد 10 ها آنیی را که قیمت ها سفارش. براي هر سهم، بورس گردد یم . کند یمباشند را رد مبنااالتر از قیمت ب

توقف موقتی نماد

است. 500اندازه سفارش

اندازه الت

سفارش محدود

ها سفارشانواع

فروش استقراضی . کند یمفروش استقراضی سهام مشخصی را حمایت

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

1 <200

5 200-500

10 500-2000

25 2000-5000

50 >5000

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

158

ایرلندIrish Stock Exchange www.ise.ie finance@ise.ie

ساعت کاري

مرحله پیش گشایش معامله 6:30-7:50

حراج آغازین 7:50-8:00

ساعات اصلی معامله 8:00-16:28

حراج پایانی 16:28-16:30

)TALمعامالت پایانی ( 16:30-17:50

روز بهي به ورقه دیگر و از روزي ا ورقهو از استآغازین و پایانی تناوبی هاي شروع حراج يها زمان

معموالًدیگر متفاوت است. چارچوب زمانی براي تمامی اوراق بهادار براي ورود به مرحله حراج در دفتر ثبت ها سفارشي غیرعادي ها حجم که یزمانثانیه نیست، اما ممکن است 5بیش از

سفارش وجود دارد؛ تأخیر آن بیشتر باشد.

اطالعات حراج

حراج آغازین

7:50-8:00

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

16:28 -16:30

LOC/MOCزمان ثبت

حراج نوسان

قیمت که ییازآنجاو معامالت پیوسته رخ دهد و ها حراجدر خالل تواند یمحراج نوسان ي ها دامنهآغاز شود. تواند یمخارج از دامنه قیمت پویا و دامنه قیمت ایستا باشد شده اعمال

نوسان يها کننده متوقفتمدید گردد. سرعت بهقیمت ایستا و پویا ممکن است در یک بازار ممکن است در یک پیشامد خاص تمدید شود.

مراجعه شود. "حراج نوسان "به

توقف موقتی نماد

اندازه سفارش یک است.

اندازه الت

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

159

ایرلند

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

محدودسفارش

سفارش محدود به بازار

سفارش پنهان

سفارش نقطه میانی

سفارش دوبخشی

1سفارش توقف بازار

2محدود زیان سفارش توقف

ي مالی ایرلندي ها شرکتبراي اوراق بهادار توانند یم گردانان بازارامکان فروش استقراضی وجود دارد. تنها فروش استقراضی انجام دهند.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/001 9999

0/005 49995

0/01 99990

0/05 : سه رقم اعشارکردن ردگدقت

شده ثبتي محدود ها سفارشي بازار اولویت بیشتري نسبت به ها سفارشزمان. -اولویت قیمت

.شود یمي بازار، اولویت زمانی نیز بکار برده ها سفارشدارند. میان

اولویت سفارش گیري

هاي پوششی و ي قابل معامله، وارانتگذار هیسرماي ها صندوقسهام عادي، سهام ممتاز،

يگذار هیسرماي ها صندوق

ابزارهاي معامالتی

در بورس از سیستم معامله الکترونیکی شده معاملهي گذار هیسرماي ها صندوقو ها ییداراتمامی سیستم معامالتی

1. Stop Market Order 2. Stop Limit Order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

160

ایرلندکه محصول ادغام تکنولوژي استراتژیک میان بورس اوراق کنند یم) استفاده ISE Xetraبورس (

یک سیستم معامله الکترونیکی را ISE. در خالل این ادغام، هستبهادار ایرلند و بورس دانمارك . دهد یمسامانه معامله فرانکفورت انجام در ي ایرلندي در یک صنعت خاص ها ییدارابراي

ي ایرلندي وجود ندارد، اما ها شرکتي خارجی در گذار هیسرماهیچ محدودیت خاص قانونی براي اجرا نماید. شده انیبقوانین خاص خودش را که در اساسنامه شرکت تواند یمهر شرکت

ي گذار هیسرماقوانین خارجی

اوراق خریدوفروشسفارش

شرایط اجرا (جز پیش گشایش)

ابطالسفارش انجام یا

اجرا و حذف

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

161

ایتالیاBorsa Italiana www.borsaitaliana.it

ساعت کاري

پایان 9:00:59الی 9تصادفی بین صورت به پیش گشایش حراج 9:00-8:00 .ابدی یم

جلسه اصلی معامالت 9:00-17:25پایان 17:30:59الی 17:30تصادفی بین صورت به حراج پایانی 17:30-17:25 .ابدی یم

معامله در قیمت پایانی 17:35-17:40

بعد از جلسه اصلی معامالت 18:00-21:00

حراج آغازین

اطالعات حراج

8:00-9:00/9:00:59

LOO/MOOزمان ثبت

.شوند یمي ناقص لغو شده و خارج ها سفارشدر حراج پایانی

حراج پایانینحوه اجراي حراج پایانی همانند روش حراج آغازین است. تنها تفاوت آن این است که اعتبار و

ي بزرگ و عادي هر بخش صنعت اتفاق ها شرکتدقیقه براي سهام 5مراحل حراج فقط در . افتد یم

باشند) به حراج آغازین واردشدهمحدود (اگر با قیمت ها سفارشي ناقص با عنوان ها سفارشباشند واردشدهي قیمت پایانی ها سفارش عنوان بهیا اگر روز قبل ابندی یمروز بعد انتقال

. شوند یمي قیمت آغازین در نظر گرفته ها سفارش

حراج نوسان (براي حراج آغازین شود یماگر حراج نشانگر به یک قیمت معتبر منتج نشود، حراج نوسان آغاز

). شود یمو صرفاً براي حراج پایانی تکرار . این دامنه از سوي واحد شود یمقیمتی ایستا و پویا بکار برده ي نوسان دامنهدو سطح هر در

. شود یممشخص براي هر بخش بازار تعیین توقف موقتی نماد

تمامی اوراق بهادار یک است. باًیتقراندازه سفارش کامل براي

اندازه الت

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع سفارش محدود سفارش دوبخشی

1اجرا قابلهاي مظنه ي توقف ها سفارش

فروش استقراضی فروش استقراضی وجود دارد. فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

1. Executable quote

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

162

ایتالیا

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/25باالي 0/0001

0/0005 0/2501-1

0/001 1/0001-2

0/0025 2/0001-5

0/005 5/0001-50

0/01 >50

اولویت سفارش گیري زمان –اولویت قیمت

ابزارهاي معامالتی ها و وارانت انداز پسسهام عادي، سهام ممتاز، سهام

بخشی از گروه بورس لنـدن شـده اسـت. 2007قرارداد ژوئن اساس بربورس ایتالیا در حال حاضر

AIMو MTA. ابزارهـاي دارایـی در شـود یمـ معاملـه LSEاوراق از طریق سیستم الکترونیکـی ITALIA شود یممعامله .

ابزار بازار و سیستم معامالتی

MTA ي زیر تقسیم نموده است:ها بخشبازار را به یورو ونیلیم کییی با سرمایه بیش از ها شرکت: 1ي برترها شرکتی نقدشوندگ بهمیلیون یورو که از تمام قوانین مربوط 40ي با حداقل ا هیسرمایی با ها شرکتستاره:

. کنند یمو حاکمیت شرکتی پیروي کننـده ه کـه توجیـه نقدشـوند : 1: (طبقـه شـوند یمـ به دو بخش تقسـیم ها شرکتاستاندارد: سایر

: صرفاً مدل حراج)2معامالت پیوسته است، طبقه MTA ی: سهام ناشران خارجی که در حال حاضر در دیگر بازارهاي قانونمند اتحادیه اروپـا الملل نیب

.اند شدهی سینو رهیپذMTF ي گذار هیسرماي ها شرکتي با سرمایه ثابت و گذار هیسرما: صندوق

AIM ITALIA ي ایتالیایی با اندازه متوسـط و کوچـک و ها شرکت: بازار بورس ایتالیا است که به پتانسیل رشد زیاد اختصاص دارد.با

ي خارجی وجود ندارد. گذار هیسرماهیچ محدودیتی براي

ي گذار هیسرماقوانین خارجی

سفارش انجام یا ابطال شرایط اجرا اوراق دوفروشیخرسفارش

1. Blue-chip

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

163

ژاپن

Tokyo Stock Exchange, Osaka Securities Exchange/JASDAQ www.tse.or.jp www.ose.or.jp

ساعت کاري

بورس سهام توکیو JASDAQاکا /زاو 09:00 ثبت سفارش 08:00

پیش گشایش حراج

جلسه صبح 11:30-9:00 حراج آغازین 09:00 وقت ناهار 12:30-11:30 جلسه اصلی معامالت 9:00-15:10 بعدازظهرجلسه 15:00-12:30 حراج پایانی 15:10

حراج پایانی 15:00

حراج آغازین

اطالعات حراج

8:00 OSE 9:00 TSE

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت هر زمان بعد از شروع جلسه دوم

ارسال شود، یک سفارش MOCو LOCي ها سفارش 11:00در بازار اوراق بهادار، اگر قبل از ساعت ارسال شود، سفارش جلسه پایانی 11:00. اگر بعد از ساعت شود یمدر جلسه پایانی صبح تلقی

. شود یمبعدازظهر تلقی

همچنین قبل و بعد از وقت ناهار در بازار بورس اوراق بهادار حراج وجود دارد.

دهد که پس از تغییرات شدید قیمتی به خودکار اجازه می کننده متوقفبورس اوراق بهادار ژاپن به دو دقیقه فعال شوند. اگر قیمت در یک درصد معینی بعد از پایان یافتن اولین توقف موقتی نماد 15مدت

حرکت کند، توقف موقتی نماد براي بار دوم اعمال خواهد شد.

توقف موقتی نماد

اندازه الت

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

164

ژاپن

TSE است. 1،10،50،100،500،1000: اندازه الت بسته به ورقه بهادار

OSE است. 1،10،50،100،500،1000،2000،3000: دامنه اوراق بسته به اوراق بهادار

باز با قیمتسفارش

هاي سفارشانواع سفارش محدود

سفارش فوري یا ابطال

باز) قیمتبا سفارش انجام یا ابطال (تنها براي سفارش

. انواع فروش استقراضی و معافیت از فروش استقراضی وجود رود یمقانون حداقل اندازه تغییر مثبت بکار دارد.

فروش استقراضیدرصد از قیمت پایانی روز 10بازار منفی که یزمانقانون حداقل اندازه تغییر مثبت تنها 2013نوامبر 5از

، تا شود یمقانون حداقل اندازه تغییر مثبت بکار گرفته که یزمانقبل حرکت کرده باشد، بکار خواهد رفت. پایان روز معامله بعدي اثربخش خواهد بود.

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

3000باالي 1

5 5000

10 30000

50 50000

100 300000

500 500000

1000 3000000

5000 5000000

10000 30000000

50000 50000000

100000 >500000000

زمان –اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

165

مالزيBursa Malaysia (MYX) www.bursamalaysia.com customerservice@bursamalaysia.com

ساعات شروع کاري

صبح پیش گشایش 8:30-9:00

جلسه صبح 9:00-12:30

12:30

پایان ساعت کاري صبح

وقت ناهار 12:30-14:30

بعدازظهر پیش گشایش 14:00-14:30

بعدازظهرجلسه 14:30-17:00

16:45

پایان اولیه

16:50

معامالت پایانی

بستن بازار 17:00

آغازینحراج

اطالعات حراج

براي جلسه 2:00براي جلسه صبح، 8:30 بعدازظهر

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

بعدازظهربراي جلسه 16:45

MOC/LOCزمان ثبت

درصد از قیمت پایانی روز قبل کاهش یابد، معامله براي یک ساعت یا تا 10اگر شاخص اصلی بیش از درصد یا بیشتر کاهش یابد، معامله براي 20. اگر شاخص شود یمپایان جلسه اصلی معامالت متوقف

. شود یمطول روز معامالتی متوقف توقف موقتی نماد

اندازه الت است. 100اندازه الت براي اکثر سهام

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود 1به قیمت بازار سفارش محدود

سفارش انجام یا ابطال به قیمت بازار

سفارش انجام و ابطال حداقل مقدار

1. A Market-to-Limit (MTL) Order

MTL و مجدداً شده حذفشود. اگر بخشی از سفارش اجرا شد، مانده سفارش از سیستم یک سفارش بازار است که در بهترین قیمت فعلی بازار اجرا می .شود مشتري وارد بازار می مدنظربا قیمت محدود ي آن مانده

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

166

مالزيپذیر است. قانون حداقل اندازه تغییر مثبت امکان شده تعیینفروش استقراضی براي اوراق بهادار مجاز

. رود یمبکار فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

05/0 <1

1 1- 99/9

2 10- 99/99

10 100

زمان –اولویت قیمت

سفارش گیري اولویت

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

167

مکزیکBolsa Mexicana de Valores (BMV) bmv.com.mx cinforma@bmv.com.mx

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 9:00-9:25

1قبل از اجراي سفارش 9:25-9:30

جلسه معامالتی پیوسته 9:30-16:00

16:05

حراج پایانی

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/MOOزمان ثبت 9:00-9:25

قبل از شروع اجرا 9:25-9:30 2گانه سهوارد نمود. باز شدن هنگامه دوگانه و 9:30الی 9:25را از ساعت ها سفارش توان ینم منجر به حجم غیرمعمول شود. تواند یم

حراج پایانی MOC/LOCزمان ثبت 15:40ی قبل از هرزمان

باز در با قیمت. بایستی از سفارش کند یمبورس قیمت را محاسبه 16:00الی 15:40از ساعت حراج پایانی استفاده نمود.

. کند یمفروش در حراج عمل عنوان بهي استقراضی ها فروش

درصد نسبت به قیمت پایانی قبلی نوسان داشته باشد، معامله به 15اگر یک سهم بیش از .شود یمصالحدید بورس متوقف

توقف موقتی نماد

پزو اندازه 200بیش از با قیمت). در بازار اصلی، براي سهامی 100، 5، 1اندازه الت متفاوت است (

هستند. 5 ها التتمامی sicسهم است. در بخش 100پزو اندازه الت 200است. زیر 5الت

اندازه الت

جادشدهیا ها آن. یک سفارش الکترونیکی خرد براي شود یمالت داده 1ي کمتر از ها سفارشاجازه است.

.شود یمي بند طبقهو به دو سفارش بورسی متفاوت شود یمسفارش مختلط تقسیم

1. Pre-order Matching 2. Witching double and triple

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

168

مکزیک

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

سفارش به قیمت پایانی

1سفارش دوطرفهاجراي

سفارش دوبخشی)دوفروشیخرقیمت (بهترین قیمت پیشنهادي خرید یا فروش و یا میانه بهترین 2سفارش به قیمت ثابت

فروش استقراضی وجود دارد. قرض دهی اولیه باید انجام شود.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/001 0/001-1

0/01 1/01

زمان –اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

براي معامالت پیوسته است. اولویت به يریگ سفارشکامپیوتري، سیستم SENTRAي ها هیسرما

. شود یمبه دو پارامتر محدودیت قیمت و زمان ورود اختصاص داده شده استفادهي ها سفارش سیستم معامله

تعیین Banixcoو CNBVو SHCPي خارجی در مکزیک از سوي گذار هیسرماي ها تیمحدود . شود یم

ي مالکیت ها تیمحدود خارجی

1. Cross Order 2. Pegged Order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

169

هلند

Euronext Amsterdam www.euronext.com infoeu@nyx.com

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 7:15-9:00

اجراي سفارش 8:55-9:00

جلسه اصلی معامالت 9:00-17:30

حراج پایانی 17:30-17:35

معامالت پایانی 17:35-17:40

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/MOOزمان ثبت 07:15

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 17:30-17:35

ي پایانی معامله شوند. این حراج براي ها متیقدر دنتوان یم)، سهام TALدر مرحله معامالت پایانی ( دارد. کاربرداوراق بهادار خاصی

حراج ویژه

هاي حراج در دوره 2شوند. سهام با تثبیت مجزا معامله می 16:30تا 11:30از 1سهام با تثبیت دوگانه شوند. دقیقه در قیمت تثبیت معامله می 30شوند. بعد از هر تثبیت، سهام براي هر معامله می

، معامله به اختیار بورس تغییر داشته باشددرصد نسبت به قیمت پایانی قبلی 15اگر یک سهم

. شود یممتوقف

جادشدهیا ها آن. یک سفارش الکترونیکی خرد براي شود یمالت داده 1ي کمتر از ها سفارشاجازه توقف موقتی نماد است.

. شود یمي بند طبقهو به دو سفارش بورسی متفاوت شده میتقسسفارش مختلط

1. Double fixing stock 2. Single fixing stock

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

170

هلند

اندازه الت تواند تغییر یابد. است، اما براي برخی از ابزارهاي خاص در یورونکست این الت می 1اندازه الت

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

سفارش توقف / سفارش توقف محدود

سفارش به قیمت ثابت

سفارش دوبخشی

دهی به سهام دارد و براي جلوگیري از وام یده گزارشدرصد سهام نیاز به 25فروش استقراضی بیش از است. موردنیازي مالی درخواست ها شرکت

استقراضیفروش

هاي معامالتی داراي حداقل تغییر قیمت پویا هستند. ، برخی از گروه01/0 حداقل اندازه تغییر

قیمت

. تغییر در مقدار سفارش دنشو یمدفتر سفارش مرکزي مطابق با اولویت دقیق قیمت اجرا هاي سفارش . شود یمن زمان رفت هدریا محدودیت قیمت منجر به

گیريسفارش اولویت

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

171

نروژOslo Bors www.oslobors.no

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:15-9:00

حراج آغازین 9:00-9:00:30

جلسه پیوسته 9:00-16:20

حراج پایانی 16:20-16:25

1معامالتمرحله پس از 16:25-17:30

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/MOOزمان ثبت 8:15-9:00

یک دقیقه) وجود داشته باشد: حداکثر هرکدام معموالًممکن است یک یا چندین دوره تمدید حراج ( باز. با قیمتتمدید سفارش بار کتمدید کنترل قیمت و حداکثر ی بار دو

پایانیحراج

MOC/LOCزمان ثبت 16:20-16:25

حراج نوسان

دوره تعلیق اجراي. ردیگ یمقیمت خارج از محدوده نوسان قیمت باشد توقف صورت که یزمان . ابدی یمدقیقه پایان 3دهد. حراج بعد از ) روي میAESP( خودکار صورت به

بهاداري ي دقیقه ادامه یابد و اگر تغییر قیمت زیاد در ورقه 4براي بیش از تواند یمتوقف موقتی نماد . بورس داراي توقف نماد ایستا و پویا است. اداره بررسی بورس شود یموجود داشته باشد توقف اعمال

یی را تنظیم نموده که بر آن اساس توقف موقتی نماد مبتنی بر اتفاقاتی که ها تیمحدودیکسري اسلو .شود یماست، اعمال رگذاریتأثیط یک شرکت یا بازار شرا

توقف موقتی نماد

است 1تمامی اوراق بهادار باًیتقراندازه سفارش براي

اندازه الت

1. Post Trade

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

172

نروژ باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

ثابت با قیمتسفارش

سفارش تثبیت پنهان سفارش محدود پنهان

سفارش بدون محدودیت زمانی

سفارش انجام یا ابطال 1سفارش اجرا و حذف

سفارش در قیمت آغازین / پایانی

سفارش مناسب براي حراج/ سفارش روز/ حراج طی روز

فروش استقراضی رد. فروش استقراضی بدون پشتوانه براي سهام خاصی ممنوع است. افروش استقراضی وجود د

حداقل اندازه تغییر قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت

بازار قیمتحداقل اندازه تغییر

قیمت بازار قیمت

0/01 0 NO 0/0001 0 NO-BOX

0/05 10 0/0005 0.5

0/1 15 0/001 1

0/25 50 0/002 2

0/05 100 0/005 5

1 250 0/01 10

0/05 50

0/1 100

0/5 500

1 1000

5 5000

10 10000

20 20000

40 40000

50 50000

80 80000

100 100000

1. Execute and Eliminate

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

173

نروژ

، زمانشده داده، اندازه نمایش ها گروهقیمت،

اولویت سفارش گیري

ي ها صندوقو ها نامهیگواه، پرداخت شیپي رسید ها برنامه)، Bو Aسهام عادي (سهام طبقه

)ETFي قابل معامله (گذار هیسرما

يا معاملهابزارهاي

. کند یماستفاده LSEاز سیستم الکترونیکی 2010آوریل 12نروژ از تاریخ

سیستم معامله

ي نروژي وجود ندارد. ها شرکتهیچ محدودیت خارجی براي مالکیت خارجی در

ي مالکیت ها تیمحدود خارجی

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

174

لهستان

Warsaw Stock Exchange www.gpw.pl gpw@gpw.pl

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:00-9:00

09:00

حراج آغازین

پیوستهجلسه 9:00-17:20

حراج پیش گشایش 17:20-17:30

17:30

حراج پایانی

پایانی حراجمرحله پس از 17:30-17:35

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/MOOزمان ثبت 8:00-9:00

. شود یمبه یک سفارش محدود در قیمت شروع تبدیل خودکار صورت به1ي خردها سفارشسهم

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 17:20-17:35

با اجرا باقی بماند، به یک سفارش محدود رقابلیغاگر هر قسمتی از سفارش در زمان شروع بازار از آمده دست بهباشد، قیمت اجرا قابلآغازین، پایانی یا قیمت مجزا یا اگر با قیمتی برابر قیمت

شود. یل میسازي تبد هاي متعادل فعالیت

. شود ینمنوع سفارش با اندازه متوسط در حراج حمایت

و توازن بازار آغاز شود یمي مجاز فزونی یابد، معامالت معلق ها تیمحدوداگر قیمت از انحراف

. شود یمي ایستا و پویا نیز استفاده ها تیمحدود. از شود یم توقف موقتی نماد

اندازه سفارش کامل یک است.

اندازه الت

1. Unfilled order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

175

لهستان

ها سفارشانواع بازار با قیمتسفارش

سفارش محدود

1سفارش اجراي الزامی

پنهانسفارش

2سفارش متوسط سفارش زیان گریز

سفارش انجام یا ابطال دوفروشیخرسفارش

سفارش بدون محدودیت زمانی سفارش روز

. شود یمتنها به اوراق بهادار به خصوصی اجازه فروش داده

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت قیمتحداقل اندازه تغییر

0/01 0-50

0/05 50-100

0/1 100-500

0/5 500

زمان –اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

هاي گواهی سپرده ها، طرح سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

يا معاملهابزارهاي

سفارش خودکار است. این بدان معناست که براي تعیین قیمت صورت بهسیستم معامله بورس ورشو

با ها سفارش. این شود یمدر دفتر سفارش ثبت دوفروشیخري ها سفارشي بهادار، یک لیست ورقهارتقا نقدشوندگی معامله، کارمزد منظور به. دنشو یمقوانین دقیق در طی دوره معامالت تطبیق داده

در دفتر خریدوفروشي ها سفارشثبت لهیوس بهي بازار ها دهندهرونق عنوان به تواند یم ها شرکت

سیستم معامله

1. Must Be Filled Order 2. Mid-size order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

176

لهستان

سفارش عمل کند.

، اگر گذاران هیسرماي خارجی وجود ندارد. مستقل از اصالت گذار هیسرما، هیچ محدودیتی براي عموماًدرصد معینی از سطوح کل سهام معین نزد سهامداران به یک حدي برسد؛ چندین قانون گزارش

ي عمومی وجود دارد.ها سفارشمالکیت و

ي ها تیمحدود مالکیت خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

177

پرتقالEuronext Lisbon www.euronext.com infoeu@nyx.com

ساعات شروع کاري

6:15-8:00

پیش گشایش

اجراي سفارش 7:55-8:00

جلسه اصلی معامالت 8:00-16:30

حراج پایانی 16:30-16:35

)TALمعامالت پایانی( 16:35-16:40

حراج آغازین

اطالعات حراج

06:15

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

16:30-16:35

MOC/LOCزمان ثبت با توجه به قیمت پایانی معامله شود. این موضوع تنها براي تواند یمي معامالت پایانی، سهام در مرحله

. اجراست قابلاوراق بهادار خاصی

ویژه حراج. سهام ثابت تک سهم بسته به گروه شود یممعامله 15:30الی 10:30سهام ثابت دوگانه از ساعت

. شود یممعامله شده نییتعي حراج ها دوره درتجاري که به آن وابسته است آن اساس برپویا است که مبنا) از قیمت BEL 20در شده رفتهیپذدرصد براي سهم 6درصد ( ±10

بیش از معاملهشود. اگر انحرافات قیمت یا پایین رسید، مجدداً تعریف می باال آستانههر زمان قیمت به دقیقه 2)، بازار براي BEL 20درصد براي سهم 3قبل باشد ( شده معاملهدرصد آخرین قیمت ±5

. شود یممتوقف

توقف موقتی نماد

مورد در تواند یم 1، یورونکستخصوص بهاندازه سفارش کامل یک است، اما براي برخی ابزارهاي

ي کند. ریگ میتصم سفارشاندازه

اندازه الت

1. Euronext

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

178

پرتقال

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع سفارش محدود

سفارش توقف/ سفارش محدود توقف

سفارش تثبیت سفارش دوبخشی

جلوگیري از وام دهی منظور بهالزامی است و یده گزارشدرصد سهم، 25/0براي فروش استقراضی بیش از

ي مالی ارائه درخواست الزامی است. ها شرکتسهام

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر

. رادارندتی حداقل اندازه تغییر قیمت پویا معامالي ها گروه. برخی 01/0 قیمت . تغییرات در شوند یمدر دفتر مرکزي ثبت سفارش مطابق با اولویت قیمت دقیق اجرا ها سفارش

. شود یممقدار سفارش یا محدودیت قیمت منجر به از بین رفتن اولویت زمانی

سفارش گیرياولویت

ي، گذار هیسرماي ها صندوق)، ETFي قابل معامله (گذار هیسرماي ها صندوقسهام عادي، سهام ممتاز، ها یگواهو ها وارانت

يا معاملهابزارهاي

2009که از تاریخ فوریه NYSE) یورونکست UTPسامانه جهانی معامالت (تمامی معامالت بر روي

حداقل زمان تأخیر و ارتجاعی يفناور. این سامانه جدید از طریق شوند یمي شده هدایت انداز راه . شود یمحمایت

سیستم معامله

ي ها تیمحدود ها شرکت، برخی حال نیبااي خارجی وجود ندارد. گذار هیسرمامحدودیتی براي عموماً رود یمخارجی و داخلی بکار گذاران هیسرمامالکیت انفرادي در برخی شرایط را دارا هستند که براي

ICEPي خارجی از سوي گذار هیسرماشرکت موجود است. قوانین تیسا وبکه اطالعات آن در . گردد یمتنظیم

ي ها تیمحدود مالکیت خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

179

سنگاپور

Singapore Exchange www.sgx.com

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:30-8:59

معامالت پیوسته 09:00-17:00

پایانی پیش گشایش 17:00-17:05

17:06

حراج پایانی

حراج آغازین

اطالعات حراج LOO/MOOزمان ثبت 8:30-8:59

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 17:00-17:06

درصد را براي اوراق بهادار پویا تعریف نمود. توقف 10محدودیت پویا SGX، 2014فوریه 24از ابتدا

تعریف شد. ها ییداراموقتی نماد نیز براي توقف موقتی نماد

ي خرد مجاز ها سفارش. معامله دنشو یمسهمی معامله 1000سهام اساساً در اندازه سفارش کامل

است. اندازه الت

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

بازار با قیمتسفارش محدود

1میاعال ي جلسهسفارش

سفارش توقف

2سفارش انطباقی شرطی سفارش انجام یا ابطال

سفارش انجام و ابطال

میلیون ممنوع است. 30سفارش بیش از

1. State Session Order 2. If-Touched Order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

180

سنگاپور

فروش استقراضی مجاز است. استقراض بایستی قبل از تاریخ فروش استقراضی تأمین مالی شود، در

وجود دارد. قانون حداقل اندازه تغییر مثبت وجود ندارد. 1غیر این صورت مجازات باي این

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/001 <0/2

0/005 0/2-2

0/01 >2

زمان –اولویت قیمت اولویت سفارش گیري

1. Buy-in

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

181

آفریقاي جنوبیJohannesburg Stock Exchange www.jse.co.za info@jse.co.za

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:30-8:35

حراج آغازین 8:35-9:00

پیوسته معامالت 9:00-16:50

حراج پایانی 16:50-17:00

حراج آغازین

حراجاطالعات

LOO/MOOزمان ثبت 8:35-9:00

ممکن است اتفاقات غیرمعمول یا اقدامات شرکت حراج بورس را به تعویق اندازد.

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 16:50-17:00

از: بازار، محدود و حراج. اند عبارتي مجاز ها سفارش

حراج نوسان

به دنبال تغییرات قیمتی در سهام نقدشونده یا مطابق با صالحدید بورس حراج نوسان برگزار درصد یا به میزانی که بورس مشخص 20یا 10شود که قیمت شود، آغازگر زمانی فعال می می

.کند یمکرده است، تغییر

قانون توقف کامل بازار وجود ندارد.

توقف موقتی نماد

اندازه سفارش کامل یک است.

اندازه الت

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

182

آفریقاي جنوبی

بازار با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

سفارش بازار حراج

سفارش انجام یا ابطال

سفارش بازار

امکان فروش استقراضی وجود دارد. فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

فروش استقراضی

براي هر ابزاري حداقل اندازه تغییر قیمت یک است.

حداقل اندازه تغییر قیمت

اولویت سفارش گیري زمان. -اولویت قیمت

هاي گواهی سپرده ها و طرح سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

يا معاملهابزارهاي

ي شد. بورس ژوهانسبورگ از سوي بورس اوراق بهادار انداز راه 2002در می JSEسیستم معامله

مبتنی بر سیستم JSEرسان کاربردي عرضه گردید. دفتر سفارش سیستم خدمت عنوان بهلندن خود را به بازار در یک دفتر دوفروشیخري عضو، سفارش ها شرکتاست که در آن محور سفارش

. دهند یمسفارش الکترونیکی نمایش

سیستم معامله

هاي هلدینگ ها یا شرکت درصد مالکیت بانک 15توانند بیش از گذاران داخلی یا خارجی نمی سرمایهاي را بدون تصویب مقام ناظر صنعت مربوطه به دست هاي بیمه درصد شرکت 25ها و بیش از بانک

آورند.

ي ها تیمحدود مالکیت خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

183

کره جنوبیKorea Exchange (KRX) http://eng.krx.co.kr

ساعات کاري

پیش گشایش 8:00-9:00

حراج آغازین 9:00-9:05

جلسه اصلی معامالت 9:00-15:00

حراج پایانی 14:50-15:00

حراج آغازین

اطالعات حراج

LOO/MOOزمان ثبت 8:00-9:00

سفارشاجراي 9:00-9:05

5از نشانگر قیمت در تر نییپادرصد باالتر یا 5انحرافات قیمت بالقوه خرید بیشتر از که یزمانتفاوت داشته باشد؛ مبنا با قیمتدقیقه قبل باشد و قیمت فروش بالقوه بیش از یک درصد

دقیقه یا بیشتر به تأخیر انداخت. 5حراج را براي توان یم

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 14:50

حراج نوسان

درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل در 10بیش از KOSDAQیا KOSPIشاخص که یزماندقیقه تعلیق 20. معامالت براي ردیگ یمطی حداقل یک دقیقه کاهش یابد، توقف صورت

شود. دقیقه حراج برگزار می 10، سپس شود یم

درصد از قیمت پایانی روز قبل براي حداقل یک 10بیش KOSDAQیا KOSPIشاخص که یزمان

، سپس براي شود یمدقیقه تعلیق 20. معامله براي ردیگ یمدقیقه کاهش یابد، توقف صورت 40و در طی شود یمدقیقه براي حراج است. توقف موقتی نماد معامالتی براي یک روز محدود 10

توقف موقتی نماد

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

184

کره جنوبی . ردیپذ ینمتوقف نماد صورت دقیقه آخر جلسه اصلی معامالت

اندازه التKOSPI 50000است (اگر قیمت بیش از 1یا 10: اندازه سفارش کامل KRW (.باشد

KOSDAQ .اندازه سفارش کامل یک است :

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود

پایانی سفارش محدود به قیمت بازار به قیمت

اجرا قابلسفارش فوري محدود

1بهترین محدودیت

قیمت هدف

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت

بازار قیمت

5 0-5000

KOSPI

10 5000-10000

50 10000-50000

100 50000-100000

500 100000-500000

1000 500000

KOSDAQ

5 0-5000

10 5000-10000

50 10000-50000

100 50000

اولویت سفارش گیري زمان. -اولویت قیمت

1. Best limit

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

185

اسپانیاBolsa de Madrid www.bolsamadrid.es infobolsamadrid@grupobme.es

شروع کاريساعات

حراج آغازین 8:30-9:00

معامالت پیوسته 9:00-17:30

حراج پایانی 17:30-17:35

حراج آغازین

اطالعات حراج

8:30-9:0

LOO/MOOزمان ثبت با این هدف که از رسد یمبه پایان 9:00:30و 9:00متغیر بین صورت بهحراج قیمت حراج وجود ندارد، دفتر ثبت سفارش که یزماني قیمت جلوگیري شود. کار دست

نشان داده ها حجماست (بهترین قیمت پیشنهادي خرید، فروش و مشاهده قابلنسبتاً ). شوند یم

حراج پایانی17:30-17:35

MOC/LOCزمان ثبت

. ابدی یمپایان 17:35:30و 17:35متغیر بین صورت بهحراج

حراج نوسان پس از برخورد با دامنه ایستا و پویا (از جدیدترین نوسانات تاریخی سهام محاسبه

کشد. ثانیه متغیر طول می 30 اضافه بهدقیقه 5). این حراج براي شود یمبورس دامنه قیمت ایستا و پویا را اعمال حال نیبااقانون توقف موقت کل بازار وجود ندارد.

کند. اگر قیمت یک سهم باالي این دامنه رود، آن سهم تعلیق خواهد شد. می توقف موقتی نماد

اندازه سفارش کامل یک است.

اندازه الت

باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود سفارش تثبیت

سفارش فوري یا ابطال حداقل حجم سفارش چیاهی همهسفارش

سفارش دوبخشی

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

186

اسپانیا

امکان فروش استقراضی وجود دارد. فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/005 0

0/01 1 02/0 10

زمان. -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

SICAV ،ETFها، ، یونیت تراست1ها، اوراق همزمان سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

يا معاملهابزارهاي

. معامله در سهم نقدي اصلی مستمر است. سهام نقدي شود یممعامله SIBEسهام اصلی در ).16:00و 12:00(در ساعت شود یم، اما در دو سیستم روزانه حراج معامله SIBEهنوز در

سیستم معامله

براي ياستثنا بهگذاران خارجی در اسپانیا محدودیت ارزي براي سرمایه گونه در حال حاضر، هیچ

ي به خصوصی که از طریق قوانین ها تیمحدود، حال نیباامناطق معاف از مالیات وجود ندارد. وجود دارد. شود یمدولتی بر روي سهام خاصی اعمال

ي مالکیت خارجیها تیمحدود

1. Syndicated Share

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

187

سوئد

OMX Stockholm www.nasdaqomxnordic.com

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:00-9:00

09:00

حراج آغازین

معامالت پیوسته 9:00-17:25

حراج پایانی 17:25-17:30

حراج آغازین

اطالعات حراج

دقیقه قبل از بازگشایی 30

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

دقیقه بعد از پایان 1

MOC/LOCزمان ثبت

حراج نوسان انحراف داشته باشد. مبناشود که قیمت بیش از درصدي معین از قیمت آغازگر زمانی فعال می

. ابدی یمثانیه پایان 180حراج نوسان پویا بعد از وثانیه 60حراج نوسان ایستا بعد از یانی معامالت حراج نوسان نداریم.دقیقه پا 4در

) از زمان بازگشایی؛ محدودیت OMXC20درصد براي شاخص 10درصد ( 15محدودیت ایستا:

دقیقه و براي محدودیت 3). تعلیق براي محدودیت ایستا OMXC20درصد براي 3درصد ( 5پویا: دقیقه است. 1پویا

توقف موقتی نماد

اندازه سفارش کامل براي اکثر اوراق بهادار یک است. .

التاندازه

سفارش بازار

ها سفارشانواع

سفارش محدود سفارش نامتوازن براي شروع و حراج پایانی

سفارش محدود پنهان 1اجراشدهمقدار حداقل

2سفارش مید نوردیک

1. Minimum Execution Quantity 2. Nordic@Mid order

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

188

سوئد

فروش استقراضی وجود دارد.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت قیمتحداقل اندازه تغییر

0/01 0

0/05 5

0/1 15

0/25 50

0/5 150

1 500

5 5000

زمان -نمایش - داخلی - قیمت

. شود یمبه معناي سفارش درآمدي است که در مقابل سفارش اعضاي داخلی اجرا "داخلی" اولویت سفارش گیري

هاي گواهی سپرده، سهام با حق اولین نکول، سهام ها، طرح سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت و اوراق قرضه لیتبد قابل

يا معاملهابزارهاي

. این سیستم وب محور است. شود یماستفاده INET Nordicسیستم

سیستم معامله

مقیم اجازه داده ندارد. به هر شخص غیر ي خارجی در بازار وجودگذار هیسرماي ها تیمحدود ي کند. گذار هیسرماتا در تمامی اوراق بهادار سوئد شود یم

ي مالکیت ها تیمحدود خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

189

سوئیسSIX Swiss Exchange www.six-swiss-exchange.com

ساعات شروع کاري

پیش گشایش 8:30-9:00

09:00

دقیقه متغیر) 2(با حراج آغازین

ساعات معامله 9:00-17:20

)17:30دقیقه از 2حراج پایانی (با 17:20-17:30

حراج آغازین

اطالعات حراج

. اگر قیمت تئوریک آغازین از هست 9:02یا 9:00متغیر بین ساعت صورت بهحراج آغازین انحراف زیادي داشته باشد یا اگر هیچ مظنه قیمتی در دفتر سفارش حتی در خالل مبناقیمت حراج آغازین را توان یمموجود در هر دو سوي بازار وجود نداشته باشد، اجرا قابلي ها سفارش

نیز صادق است. دقیقه به تأخیر انداخت. همین موضوع براي حراج پایانی 15الی 5

حراج پایانی

MOC/LOCزمان ثبت 17:20-17:30

حراج نوسان باشد، معامله شده مشخصمعامله بیش از درصدي با قیمتاگر تفاوت قیمت بالقوه بعدي

مربوط به بازار سهام که این اساس برموضوع که این شود یمدقیقه تعلیق 5پیوسته براي است، متغیر خواهد بود. 2هاي متوسط یا شرکت 1ي برترها شرکت

شود اگر قیمت بالقوه بعدي متفاوت باشد بیش از: دقیقه متوقف می 5معامالت پیوسته به مدت جاري. مبنادرصد از قیمت 5/1 -1

ثانیه معتبر است. 10که در مبنادرصد از قیمت 5/1 -2

توقف کلی بازار در این بورس وجود ندارد.

نماد توقف موقتی

تمامی اوراق بهادار یک است. باًیتقراندازه سفارش کامل براي

اندازه الت

1. Blue Chip 2. Mid Cap

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

190

سوئیس

ها سفارشانواع بازار با قیمتسفارش

سفارش محدود

فروش استقراضی وجود دارد. فروش استقراضی بدون پشتوانه ممنوع است.

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت اندازه تغییر قیمت حداقل

0/0001 0001/0-499/0

0005/0 9995/0-5/0

001/0 999/4-10

005/0 95/99-50

01/0 99/49-10

05/0 95/99-50

1/0 95/499-100

5/0 5/999-500

1 4999-1000

5 9995-5000

اولویت سفارش گیري زمان -نمایش - داخلی - قیمت . شود یمبه معناي سفارش درآمدي است که در مقابل سفارش اعضاي داخلی اجرا "داخلی"

هاي سپرده ها و گواهی ETFها، سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

يا معاملهابزارهاي

بورس سوییس از طریق سیستم الکترونیک معامالت بورس سوییس انجام تمامی اوراق بهادار در

شود. سیستم یکپارچه معامالتی و تسویه معامالت در بورس الکترونیک براي تمامی اعضا در می دسترس قرار دارد.

سیستم معامله

ي خارجی در بازار وجود ندارد. گذار هیسرماي ها تیمحدودي مالکیت ها تیمحدود

خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

191

تایلند Stock Exchange of Thailand www.set.or.th SETCallCenter@set.or.th

9:55-9:30

اول پیش گشایش

ساعت کاري

حراج آغازین (تصادفی) 9:55-10:00 جلسه معامالت صبح 10:00-12:30

وقت ناهار 12:30-14:00

14:25-14:00 دوم پیش گشایش 14:30-14:25 گشایش بعدازظهر (تصادفی) 16:30 -14:30 جلسه معامالت بعدازظهر 16:40 -16:35 حراج پایانی (تصادفی)

حراج آغازین

اطالعات حراج

1LOOزمان ثبت بعدازظهر)براي جلسه 14:30( 9:55-9:30

. آغاز جلسه معامالتی افتد یماتفاق 10:00و 9:55تصادفی بین ساعت صورت بهحراج آغازین

. افتد یماتفاق 14:25-14:30تصادفی بین ساعت صورت بهبعدازظهر نیز

حراج پایانی

LOCزمان ثبت 16:30

از ها سفارش. ممکن است شود یمانجام 16:40و 16:35تصادفی بین ساعت صورت بهحراج پایانی

تا زمان بسته شدن بازار ارسال شود. 16:30ساعت

1. Limit On Opening

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

192

تایلند

دقیقه متوقف 30درصد افت داشته باشد، معامله براي 10اگر شاخص نسبت به پایانی روز گذشته شود. می

دقیقه 60کاهش یابد، معامله براي درصد 20اگر شاخص نسبت به قیمت پایانی روز گذشته شود متوقف می

توقف موقتی نماد

است. 100اندازه سفارش کامل براي تقریباً تمامی اوراق بهادار

اندازه الت

سفارش محدود

ها سفارشانواع

سفارش به قیمت بازار

سفارش به قیمت آغازین سفارش به قیمت پایانی

1فوري یا ابطالسفارش

2سفارش انجام یا ابطال 3سفارش انتشار 4سفارش سبدي

پذیر است. فروش استقراضی امکان

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت قیمت

>2 0001/0

5-2 0/0005

10-5 0/001

25-10 005/0

100-25 01/0

200-100 05/0

400-200 1/0

400+ 5/0

1. Immediate-Or-Cancel Order 2. Fill-Or-Kill Order 3. Publish Order 4. Basket Order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

193

تایلند

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

درصد 25و ها شرکتاکثر منتشرشدهدرصد از کل سهام 49گذاران خارجی به مالکیت سرمایه است. محدودشدههاي ارتباطات هاي مالی و شرکت ها تجاري، شرکت سهام بانک

مالکیت خارجی

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

194

ترکیه Borsa Istanbul http://borsaistanbul.com International@borsaistanbul.com

بازگشایی صبح 9:15-9:35

ساعات کاري

جلسه صبح 9:00-12:30

وقت ناهار 12:30-14:00

بازگشایی بعدازظهر 14:00-14:15

جلسه بعدازظهر 14:30-17:30

ساعت پایانی 17:30-17:40

معامالت در قیمت پایانی 17:38-17:40

حراج آغازین

اطالعات حراج

براي ساعت بعدازظهر) 14:15( 9:15-9:30 LOO/MOOزمان ثبت

است. اولین 14:15-14:10و 9:34- 9:30ساعت گردانان بازاربراي يگذار مظنهاولین است. 14:15- 14:14و 9:35-9:34سیستم ساعت يگذار مظنه

حراج پایانی

17:33-17:36 MOC/LOCزمان ثبت

. دهد یمرخ 17:38-17:36مرحله تعیین قیمت پایانی در ساعت

در سهم رخ دهد، شود یمغیرعادي که از سوي بورس تعیین "قیمت یا حجم"یک که یزمان دقیقه ادامه دارد. 15و تعلیق براي گردد یممعامله تعلیق

توقف موقتی نماد

است. 1اندازه سفارش

اندازه الت

سفارش محدود

بازار با قیمتسفارش ها سفارشانواع

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

195

ترکیه

پذیر است. جلسه بازگشایی امکان ياستثنا بهفروش استقراضی در بورس ترکیه

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت

قیمت حداقل اندازه تغییر قیمت

0/01 0/01-5

0/02 5/02-10

0/05 10/05-25

0/1 25/10-50

0/25 50/25-100

0/5 100/50-250

1 251-500

2/5 503/5-1000

5 1005

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

ADRsو افتهیانتشار، سهام ممتاز، حق تقدم ETF)، ها حجمدر تمامی باًیتقرسهام عادي (

يا معاملهابزارهاي

ISE کند که دو حراج آغازین پنهان را برمبناي یک سیستم مبتنی بر سفارش فعالیت می سیستم معامله کند. قبل از جلسه معامالتی برگزار می

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

196

انگلیس London Stock Exchange, London International Order Book www.londonstockexchange.com

)LN( بورس اوراق بهادار لندن )LIی لندن (الملل نیب دفتر سفارش

ساعات شروع کاري

حراج آغازین 8:00-7:50 گشایی بازارباز 7:00-8:00

معامالت پیوسته 16:30-8:00 حراج آغازین 7:50-8:00

حراج پایانی 16:35-16:30:01 معامالت پیوسته 8:15-15:30

حراج پایانی 15:30-16:00

جلسه پس از حراج پایانی 16:00-17:15

اطالعات حراج

حراج آغازین 7:50-7:59:50 )LN(

LOO/MOOزمان ثبت

است. ممکن است به دلیل خبرهایی که در مورد 8:00:30الی 8متغیر بین طور بهحراج آغازین و یا اگر بورس سیستم انتشار داشته باشد، این تأخیر روي دهد. شود یمسهمی منتشر

حراج پایانی

16:30:01 (LN), 15:30 -15:40 (LI)

MOC/LOCزمان ثبت LN ردیپذ یمي بازار یا محدود را در زمان حراج پایانی ها سفارش.

حراج نوسان

ي ایستا و پویا به ها تیمحدوداز تر نییپایی باال یا ها متیقحراج نوسان به دلیل تالش براي اجراي تقسیم 2دوره نوسان غیرمتقاطع و 1حراج نوسان فراخوان دوره. حراج نوسان به دو دیآ یموجود

به دوره ها سفارش اي که ، دورهدینما یمغیرمتقاطع را تصادفی اجرا ورس یک دورهب. گردد یم، فراخوان. در طی دوره گردند یممعامله باهمو اگر امکان داشته باشد شوند یموارد 3فراخوان

یی را که در تعیین شاخص قیمت حراج در طی روز ها سفارش کنندگان مشارکتممکن است را وارد، تصحیح و حذف نمایند. اثرگذارند

حراج در طی روز

.کند یمپایانی را تعیین يها زمان. بورس شوند یمي طی روز معامله ها حراجتنها در ها بخشبرخی

1. Volatility auction call 2. Volatility uncrossing 3. call

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

197

انگلیستجاوز ي اوراق بهادار). اگر از این سطوح ا معاملهي ها بخشدرصد (بسته به 25الی 5سطوح نوسان

سهم متعادل که یزمانتا ابدی یمدقیقه ادامه 5. این توقف براي دهد یم، توقف در طی روز رخ شود خالف حذف گردند. يها سفارشیا شده

در دفتر باشد، یک شده ثبتدرصد بیشتر از آخرین معامله خودکار 5 واردشدهیک سفارش زمانی که توقف موقتی نمادثانیه پایان دوره) در طی جلسه اصلی معامالت رخ 30حدود اضافه بهدقیقه 5( خودکاردوره تعلیق

.دهد یم

ي خرد مجاز به ورود در سامانه معامالت ها سفارشاست. 1براي اکثر اوراق بهادار اندازه سفارش کامل اندازه الت .شوند یمي ترکیبی تقسیم ها سفارشهستند.

بازار با قیمتسفارش سفارش محدود ها سفارشانواع

سفارش دوبخشی

نیز حاکم است. افشا عمومی بایستی در شرایط خاص تمامی شرایط فروش براي فروش استقراضی فروش استقراضی انجام شود.

حداقل اندازه و LI قیمت تغییر قیمت

حداقل اندازه و LN قیمت تغییر قیمت

حداقل اندازه تغییر قیمت

0/01 0 LI 0/01 0 LN

0/1 50 LI 0/25 10 LN

0/25 100/01 LI 0/5 500 LN

1 1000 LI 1 1000 LN

0/01 0 LI-EURO 0/0001 0 LN-EURO

0/1 50 LI-EURO 0/0025 0.1 LN-EURO

0/25 100/01 LI-EURO 0/005 5 LN-EURO

0/01 0 LI-USD 0/01 10 LN-EURO

0/1 50 LI-USD 0/0001 0 LN-SET1

0/25 100/01 LI-USD 0/0005 0.5 LN-SET1

0/001 1 LN-SET1

0/005 5 LN-SET1

0/1 10 LN-SET1

0/5 50 LN-SET1

1 100 LN-SET1

5 500 LN-SET1

10 1000 LN-SET1

0/01 0 LN-USD

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

198

انگلیس

زمان -اولویت قیمت

اولویت سفارش گیري

ي، واحد گذار هیهاي سرما هاي گواهی سپرده، سهام تراست ها، طرح سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

ي متغیر. گذاري با سرمایه هاي سرمایه ها و شرکت یونیت تراست

يا معاملهابزارهاي

SETS - دفتر سفارش الکترونیکی براي معامله اوراق بهادار انگلیس با نقدشوندگی باال که شاملETF

.شود یم

سیستم معاملهSETS qx - سامانه معامالتی براي اوراق بهاداري با نقدشوندگی کمتر نسبت بهSETS

SEAQ - خودکار براي اوراق بهادار يگذار مظنهمعامله باAIM که درSETS یاSETSqx معامله . شود ینم

ي ها تیمحدودتا قوانین و نیازهاي شغلی خود را نسبت به شده گذاشتهاین موضوع به عهده هر شرکت ي شود. ساز ادهیپاز طریق اساسنامه شرکت تواند یممالکیت خارجی وضع نمایند که

ي مالکیت ها تیمحدود خارجی

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

199

آمریکا متحده ایاالتMajor Exchanges: New York Stock Exchange (NYSE), NASDAQ www.nyse.com www.nasdaq.com

NASDAQ اوراق بهادار نیویورك بورس

ساعات کاري 09:30 پیش گشایش بازار 7:00-9:30

حراج آغازین

ساعات معامله 16:00-9:30 جلسه اصلی معامالت 9:30-16:00

16:00 ساعت پس از معامالت 16:00-20:00

حراج پایانی

بعد از جلسه پایانی 16:15-17:00

حراج آغازین

اطالعات حراج7:30-9:30)NYSE(

LOO/MOOزمان ثبت

حراج پایانی

)NYSE( 15:45قبل از ساعت

MOC/LOCزمان ثبت

، 2، سطح 1% کاهش یابد (به ترتیب نقطه توقف سطح 20% یا 13%،7به سطح S&P500اگر هرروزدر بار کتنها ی 2و 1. توقف سطح افتد یمگویند) توقف گسترده معامله بازار اتفاق 3سطح از: است عبارت. توقف معامله بسته به کاهش و زمان افتد یماتفاق

نماد توقف موقتی

Ø 7کاهش يا قهیدق 15: توقف 15:25قبل از : %

Ø عدم توقف15:25بعد از :

Ø 13کاهش دقیقه توقف 15: 15:25قبل از:%

Ø عدم توقف15:25بعد از :

Ø شود یمآن روز بازار تعطیل.

%:20کاهش

است. تنها براي 100و براي سایر اوراق بهادار 1اندازه الت براي بسیاري از اوراق بهادار

. سفارش مختلط برابر است با سفارش کامل شود یمي خرد داده ها سفارشمجوز ي بازار ها سفارش سفارش ناقص. اضافه به

اندازه الت

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

200

آمریکا متحده ایاالت باز با قیمتسفارش

ها سفارشانواع

سفارش محدود MOC ،LOCي ها سفارش

سفارش جلسه پایانی سفارش فوري یا ابطال

سفارش بدون محدودیت زمانی تنها سفارش آغازین1سفارش تسویه پایانی

2انتقال قابلسفارش غیر 3سفارش باقیمانده بین بازاري

4ذخیره پنهان 5ذخیره بلوك سفارش روز

6سفارش خرید به کسر 7اضافیبا قیمت سفارش فروش

8سفارش فروش استقراضی9سفارش جفتی

. رود یمپذیر است. قانون حداقل اندازه تغییر مثبت بکار فروش استقراضی امکان

فروش استقراضی

حداقل اندازه تغییر قیمت یک سنت است.

حداقل اندازه تغییر قیمت

زمان –اولویت قیمت

گیري اولویت سفارش

ي گذار هیسرماي ها صندوقیی، آمریکاهاي گواهی سپرده ها، طرح سهام عادي، سهام ممتاز، وارانت

يا معاملهابزارهاي

1. Closing Offset Order 2. Do not Ship Order 3. Intermaket Sweep Order 4. Dark Reserve 5. Block Reserve 6. Buy Minus Order 7. Sell Plus Order 8. Sell Short Order 9. Coupled Order

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

201

واژگان تخصصی

Market-to-Limit (MTL) Order

سفارش محدود به قیمت بازار

A Market-to-Limit (MTL) order is submitted as a market order to execute

at the current best market price. If the order is only partially filled, the

remainder of the order is canceled and re-submitted as a limit order with

the limit price equal to the price at which the filled portion of the order

executed.

Adverse Selection Risk Risk on the situation where sellers have information that buyers don't (or انتخاب نامناسبریسک

vice versa) about some aspect of product quality.

At-the Close Order

سفارش خرید یا فروش سهام به قیمت پایانی

An order specifying that a trade is to be executed at the close of the

market, or as near to the closing price as possible. An at-the-close order is

one in which the broker or exchange is directed to ensure that an order is

only filled at that given time of the trading, in most cases coming just

prior to the end of trading on a given day.

At-The-Open Order

سفارش خرید یا فروش سهام به قیمت گشایش

An order to buy or sell shares that specifically requests execution at the

opening price. Market-On-Open (MOO) orders can only be executed

when the market opens, and at no other time during the trading day. MOO

orders on the Nasdaq can be entered, canceled or amended from the time

the system opens at 7 a.m. to 9:28 a.m. The market on opening order does

not specify a limit price, unlike a Limit-On-Open (LOO) order that

specifies one.

Automatic Trading Halt

توقف معامالتی خودکار

A temporary automatically suspension in the trading of a particular

security on one or more exchanges, usually in anticipation of a news

announcement or to correct an order imbalance. A trading halt may also

be imposed for purely regulatory reasons. During a trading halt, open

orders may be canceled and options may be exercised.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

202

Base Price

قیمت مبنا

The most fundamental cost of a good or service to a consumer that does

not include common extra fees. In addition to the base price of a product,

fees that raise the overall price to buyers are often assessed by sellers for

such things as sales tax, shipping charges and extra equipment or supply

options.

Basket Order

اي) (دسته سفارش سبدي

An order to buy or sell a group of securities simultaneously. Basket trading is essential for institutional investors and investment funds who wish to hold a large number of securities in certain proportions. As cash moves in and out of the fund, larg baskets of securities must be bought or sold simultaneously, so that price movements for each security do not alter the portfolio allocation. In order for a trade to be considered a "basket trade," it must typically involve the sale or purchase of 15 or more securities.

Big Capitalization

بزرگ با ارزش بازار ها شرکتA term used by the investment community to refer to companies with a market capitalization value of more than $10 billion. Large cap is an abbreviation of the term "large market capitalization". Market capitalization is calculated by multiplying the number of a company's shares outstanding by its stock price per share.

Board lot

سفارش کامل

A standardized number of shares defined by a stock exchange as a trading

unit. In most cases, this means 100 shares. The purpose of a board lot is to avoid "odd lots" and to facilitate easier

trading. It's more difficult for a broker to find a buyer for, say, 17 shares,

than if everybody agrees to trade in 100 share lots.

Buy Minus Order

سفارش خرید به کسر

In the context of general equities, rare market or limit order to buy a

stated amount of a stock, provided that the price to be obtained is not

higher than the last sale if the last sale is a minus or zero-minus tick, and

is not higher than the last sale minus the minimum fractional change in

the stock if the last sale is a plus or zero-plus tick (If limit, then the buy

cannot occur above the limit, regardless of tick).

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

203

Call market

بازار حراج ناپیوسته (تک قیمتی)

A type of market in which each transaction takes place at predetermined intervals and

where all of the bid and ask orders are aggregated and transacted at once. The

exchange determines the market clearing price based on the number of bid and ask

orders. A call market is contrasted to an auction market, where orders are filled as

soon as a buyer/seller is found for any given order at an agreed upon price.

Blue Chip

A nationally recognized, well-established and financially sound company. Blue chips generally sell high-quality, widely accepted products and services. Blue chip companies are known to weather downturns and operate profitably in the face of adverse economic conditions, which help to contribute to their long record of stable and reliable growth.

بازار برتر

Capital Share

يا هیسرماسهام

Funds raised by issuing shares in return for cash or other considerations.

The amount of share capital a company has can change over time because

each time a business sells new shares to the public in exchange for cash,

the amount of share capital will increase. Share capital can be composed

of both common and preferred shares.

Cash Market

بازار نقد

The marketplace for immediate settlement of transactions involving

commodities and securities. In a cash market, the exchange of goods and

money between the seller and the buyer takes place in the present, as

opposed to the futures market where such an exchange takes place on a

specified future date

Center Point Crossing Order

سفارش دوطرفه نقطه میانی

The Centre Point Crossing Order enables Participants to cross at the

midpoint of the prevailing best bid and offer in the stock market. Centre

Point Crossings provide greater flexibility to the liquidity search process

by removing the additional requirement to Appear, Create before

Executing.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

204

Center Point Order

سفارش نقطه میانی

A Centre Point Order enables execution at the prevailing midpoint of the

best bid and offer of the ASX Central Limit Order Book (CLOB). These

anonymous orders transact independently of the CLOB and will only

transact with another Centre Point Order.

Chicago Mercantile Exchange

بورس کاالي شیکاگو

The world's second-largest exchange for futures and options on futures

and the largest in the U.S. Trading involves mostly futures on interest

rates, currency, equities, stock indices and a small amount on agricultural

products.

Circuit Breaker

-Refers to any of the measures used by stock exchanges during large sell خودکار ي کننده متوقف

offs to avert panic selling. Sometimes called a "collar."

Circuit Breakers or trading curb

توقف معامالت بازارA temporary restriction on program trading in a particular security or

market, usually to reduce dramatic price movements. Also known as a

collar or circuit breaker.

Closing Auction

حراج پایانیThe closing auction takes place at the end of the trading day after

continuous trading ends. It comprises three phases: call phase, price

determination phase and order book balancing phase.

Closing Offset Order

سفارش تسویه پایانی

A limit order that allows the purchase or sale of a security in order to

offset an imbalance at market close. A closing offset order is accepted

until market close, and must contain a limit price and have a round lot

quantity. A closing offset order can be canceled or reduced by 3:45 pm

for legitimate errors, but cannot be canceled after 3:58 pm.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

205

Continuous Trading

پیوستهمعامالت A method of transacting different securities orders. Continuous trading

involves the immediate execution of orders upon their reception by

market makers and specialists.

Cooling-Off Periods

انتظار ي دورهA term referring to law pertaining to newly-entered contracts that allows

both sides of the party a period of time (after the contract has been signed)

to release themselves from any obligations without penalty.

Corporate Action

شرکتی اقدام

Any event that brings material change to a company and affects its

stakeholders. This includes shareholders, both common and preferred, as

well as bondholders. These events are generally approved by the

company's board of directors; shareholders are permitted to vote on some

events as well.

Cross Order

سفارش اجراي دوطرفه

Meaning an order to buy and sell the same stock, usually for the purpose

of making a quotation. Sometimes a broker receives an order from one

customer to buy and from another an order to sell the same stock; then he

has a cross order which is not fictitious. On the New York Stock

Exchange a broker who has an order to buy and another order to sell the

same stock is not allowed to fulfill the orders by entering one against the

other. He must make an actual purchase of another broker and an actual

sale to another broker.

Dark limit order

پنهانمحدود با قیمت سفارش

It is a kind of order where price and volume are not displayed. It was

introduced as native order features available in our displayed order book

and can be entered using two new tags to the FIX and STAMP order entry

protocols.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

206

Dark midpoint Order

نقطه مرکزي پنهانسفارش

An undisclosed order pegged to the mid-point of the national best bid or

offer where price and volume are not displayed.

The Dark Midpoint orders types were introduced as native order features

available in our displayed order book and can be entered using two new

tags to the FIX and STAMP order entry protocols.

Dark Midpoint orders always provide price improvement of at least a full

trading increment unless the national best bid or offer spread is one

trading increment. In this case, the price improvement provided will be

half a trading increment.

Delisting

حذف ناشر از فهرست بورس

The removal of a listed security from the exchange on which it trades.

Stock is removed from an exchange because the company, for which the

stock is issued, whether voluntarily or involuntarily, is not in

compliance with the listing requirements of the exchange.

Closing session

جلسه پایانی

A period of time consisting of one day of business in a financial market,

from the opening bell to the closing bell. Within the time frame of the

trading session, all orders for the day must be placed, and buyers and

sellers both participate in setting current market prices.

Discretionary Trading Halt A trading halt is discretionary when it requires the action of a market

operator or regulatory authority to halt trading within its jurisdiction. It is

activated expecting an imminent release of relevant news and it is not

predetermined as it depends on the particular circumstances that motivated

it.

توقف معامالتی صالحدیدي

Ship Order

انتقال قابلسفارش A document used by a business to specify what items are to be transferred from a storage location or warehouse to what person and to what new location. A shipping order typically is sent along with a shipment of goods so that the person receiving them can verify that the document correctly reflects the items that they actually received.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

207

Double fixing Stock

یسهم دوسهام ثابت

In some exchanges and for some infrequently traded stocks, a fixing

mechanism is used, which is very similar to the opening procedures of

Walrasian auction method that opening price is determined by maximum

volume among all submitted orders that can be traded. At the Paris

Bourse and the Brussels Stock Exchange double fixing mechanism is

used, when aggregated supplies and demands for infrequently supplied or

demand stocks are matched.

Down tick rule

قانون فروش استقراضی

A transaction on an exchange that occurs at a price below the previous

transaction.

In order for a downtick to occur, a transaction price must be followed by a

decreased transaction price. This is commonly used in reference to stocks,

but it can also be extended to commodities and other forms of securities.

Dynamic Price Threshold During this period, orders can be matched within "x" Sen up and down of آستانه قیمتی پویا

the Reference Price.

Dynamic Ranges It is the ratio between the largest and smallest possible values of a پویادامنه مجاز قیمت

changeable quantity.

Enhanced Limit Order

سفارش محدود بهینه

An Enhanced Limit order (ELO) is an order submitted at a given price

(Limit Price) that can be matched with queued opposite orders at the Limit

Price and/or ten spreads better than the Limit Price. If there is a remaining

portion in the order that is unmatched, that portion will be converted to a

Limit order at the input Limit Price and remain a valid order until day end.

Exchange Traded Bonds

در بورس اوراق قرضه قابل معامله

A type of exchange-traded fund (ETF) that exclusively invests in bonds.

Bond ETFs are very much like bond mutual funds in that they hold a

portfolio of bonds and can differ widely in strategies, ranging from U.S.

Treasuries to high yields, from long-term to short-term. Bond ETFs trade

like stocks and are passively managed.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

208

Exchange Traded Products (ETPs)

در بورس محصوالت قابل معامله

A type of security that is derivatively-priced and which trades intra-day

on a national securities exchange. Exchange Traded Products are

derivatively-priced, where the value is derived from another investment

instruments such as a commodity, currency, share price or interest rate.

Generally, exchange traded products are benchmarked to stocks,

commodities, indices or they can be actively managed funds. Exchange

traded products include exchange traded funds (ETFs), exchange traded

vehicles (ETVs), exchange traded notes (ETNs) and certificates.

Execute and Eliminate

سفارش اجرا و حذف

A particular type of order which a client gives to his broker when buying

shares. The client specifies the company he wants to buy shares in, a

price, and the number of shares he is prepared to buy at that price. When

the price of the share matches the price specified by the client, the broker

will execute the order up to the number of shares specified. If he cannot

get the required number of shares at that price, he will buy what he can

and 'eliminate' the shortfall. Execute and eliminate orders may also be

used on the Stock Exchange's Electronic Trading Service (SETS).

Ex-right

فاقد حق تقدمسهام

Shares of stock that are trading but no longer have rights attached because

they have expired, been transferred to another investor or been exercised.

The rights originally assigned to the stockholder are, for whatever reason,

no longer valid or no longer applicable to the stock.

Extended Volatility

یافته تسرينوسان

Trading extended volatility is one of the major aspects of successful day

trading. I use what I call Volatility Bands in my Trading Service which

are the 1-day Standard Deviation levels of a stock, index, ETF etc. They

are calculated and published daily based on the implied volatility of the

asset for that specific day.

Fidelity Bonus Shares

There is no charge for this service. To join you need investments of سهام تشویقی همگانی$100,000 or more held directly with Fidelity. Many of investors have reached the minimum value by bringing together ISAs, funds and personal pensions from other providers.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

209

Fill-Or-Kill Order

سفارش انجام یا ابطال

A type of time-in-force designation used in securities trading that instructs

a brokerage to execute a transaction immediately and completely or not at

all. This type of order is most likely to be used by active traders and is

usually for a large quantity of stock. The order must be filled in its

entirety or canceled (killed). The purpose of a fill or kill order is to ensure

that a position is entered at a desired price.

Fixed Income Market

بازار با درآمد ثابت

A type of investing or budgeting style for which real return rates or periodic income is received at regular intervals at reasonably predictable levels. Fixed-income budgeters and investors are often one and the same - typically retired individuals who rely on their investments to provide a regular, stable income stream. This demographic tends to invest heavily in fixed-income investments because of the reliable returns they offer.

Fixing

تثبیت

Establishing the price of a product or service, rather than allowing it to be determined naturally through free-market forces. Antitrust legislation makes it illegal for businesses to decide to fix their prices under specific circumstances. However, there is no legal protection against government price fixing. In an ill-fated attempt to end the Great Depression, for example, Franklin Roosevelt forced businesses to fix prices in the 1930s. However, this action may have actually prolonged the downturn.

Flag

نشانه

A technical charting pattern that looks like a flag with a mast on either side. Flags result from price fluctuations within a narrow range and mark a consolidation before the previous move resumes. Likewise, "pennant" formations are usually treated like flag formations because they are very similar in appearance, tend to show up at the same place in an existing

trend, and have the same volume and measuring criteria.

Hidden limit order

محدودبا قیمت سفارش پنهان Customers will be able to set an optional limit price on their pegged order (referred to as a “hard limit”). If the reference price of the order reaches this price, the order will effectively become a hidden limit order and reside on the order book at the limit price.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

210

Iceberg Order

سفارش دوبخشیA large single order that has been divided into smaller lots, usually

through the use of an automated program, for the purpose of hiding the

actual order quantity.

If-Touched Order

سفارش انطباقی شرطی

A conditional order that becomes a market order when a security reaches

a specified price. When using a buy market-if-touched order, a broker will

wait until the security falls to a certain level before purchasing the asset.

A sell market-if-touched order will activate when the price of a security

rises to the specified level.

Imbalance

عدم انطباق

A situation where all of the future debt obligations of a government are

different from the future income streams. Both of the obligations and the

income streams are measured at their respective present values, and will

be discounted at the risk free rate plus a certain spread.

A vertical fiscal imbalance describes a situation where revenues do not

match expenditures for different levels of government. A horizontal

imbalance describes a situation where revenues do not match expenditures

for different regions of the country.

Immediate-Or-Cancel Order

فوري یا ابطالاجراي سفارش

An order to buy or sell a security that if not immediately filled, will be

canceled. An IOC order is one of several "duration orders" that investors

and traders can use to specify how long the order will remain active in the

market and under what conditions the order will be canceled.

An IOC order requires all or part of the order to be executed immediately;

otherwise the order (or any unfilled parts of the order) will be canceled.

Partial fills are accepted with this type of order duration, unlike a fill-or-

kill order, which must be filled immediately in its entirety or be canceled.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

211

Index-Based Market-Wide Circuit Breaker

محور بازار ي شاخص کننده متوقف

The index-based market-wide circuit breaker system applies at 3 stages of

the index movement, either way viz. at 10%, 15% and 20%. These circuit

breakers when triggered bring about a coordinated trading halt in all

equity and equity derivative markets nationwide. The market-wide circuit

breakers are triggered by movement of either the BSE Sensex or the NSE

CNX Nifty, whichever is breached earlier.

Indicative Equilibrium Price

قیمت تعادلی حراج

Indicative Equilibrium Price (IEP) is the price at which the maximum

number of shares can be traded if matching occurs at that time.

An IEP is calculated during the Pre-opening Session and serves as the

market-opening price for the corresponding security.

It will be calculated only if the highest bid price of the buy ALO is equal to

or higher than the lowest ask price of the sell ALO.

Initial Public Offering

عرضه عمومی اولیه

The first sale of stock by a private company to the public. IPOs are often

issued by smaller, younger companies seeking the capital to expand, but

can also be done by large privately owned companies looking to become

publicly traded.

In an IPO, the issuer obtains the assistance of an underwriting firm, which

helps it determine what type of security to issue (common or preferred),

the best offering price and the time to bring it to market.

Intermarket Sweep Order

بازاريسفارش باقیمانده بین

An inter market sweep order is generally a large quantity limit order that

is sent to multiple exchanges simultaneously. The trader submitting this

type of order is required to fulfill Regulation NMS order protection

obligations and exchange rules by simultaneously sending orders to

market centers with better prices than the defined order limit.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

212

Investment industry regulatory organization of Canada (IIROC)

گذاري صنعت سازمان قانون گذاري کانادا سرمایه

IIROC operates under Recognition Orders from the provincial and

territorial securities commissions that make up the Canadian Securities

Administrators (CSA). IIROC is the national self-regulatory organization

for firms that are registered as investment dealers in Canada. In addition,

it oversees all trading activity on debt and equity marketplaces in Canada.

IIROC carries out its regulatory responsibilities through setting and

enforcing:

• rules regarding the proficiency, business and financial conduct of

dealer firms and their registered employees, and

• market integrity rules regarding trading activity on Canadian

equity marketplaces

• As provided for in the Industry Agreement between CIPF and IIROC,

IIROC recommends an Industry Director for nomination to the CIPF

Board.

Limit On Close Order (LOC)

محدودیت سفارش پایانی

A type of limit order to buy or sell shares near the market close only if the

closing price is trading better than the limit price. This order is an

expansion of the market-on-close order, adding to it a limit condition,

which places a maximum on the entry price and minimum on the selling

price.

Limit On Opening Order (LOO)

A type of limit order to buy or sell shares at the market open if the market محدودیت سفارش آغازین

price meets the limit condition. This type of order is good only for the

market opening and does not last for the whole trading day.

Limit Order

سفارش محدود

An order placed with a brokerage to buy or sell a set number of shares at a

specified price or better. Because the limit order is not a market order, it

may not be executed if the price set by the investor cannot be met during

the period of time in which the order is left open. Limit orders also allow

an investor to limit the length of time an order can be outstanding before

being canceled.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

213

Limit Up- Limit Down

The “limit up, limit down” (LU/LD) SEC regulation replaced the single حد پایین -حد باال

stock circuit breaker in which trading was halted when stocks increased or

decreased 10 percent in a rolling five-minute window.

Liquidation

When a business or firm is terminated or bankrupt, its assets are .1 انحالل

sold and the proceeds pay creditors. Any leftovers are distributed to

shareholders.

Market Closure

بستن بازار به دلیل رویدادهاي غیرمترقبه

An order placed by a company's insider to buy or sell restricted securities

from within the company's own treasury. Appropriate

documentation must be filed before the order can be placed.

Market Order

بازار با قیمتسفارش

An order that an investor makes through a broker or brokerage service to

buy or sell an investment immediately at the best available current price.

A market order is the default option and is likely to be executed because it

does not contain restrictions on the buy/sell price or the timeframe in

which the order can be executed.

Market Order interruption

وقفه سفارش بازارIf, at the end of the call phase of an auction, market orders and market-

to-limit orders in the order book cannot be executed, or only in part

(market order surplus), the call phase is prolonged for a limited time

period to increase the probability of market order execution in auctions.

Market Session

جلسه اصلی معامالت

A period of time consisting of one day of business in a financial market,

from the opening bell to the closing bell. Within the time frame of the

trading session, all orders for the day must be placed, and buyers and

sellers both participate in setting current market prices.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

214

Market Turbulence

Market Turbulence is the rate of change in the composition of customers بازار ي آشفتهشرایط

and their preferences.

Matching Securities

اجراشدهاوراق بهادار

The process for executing securities trades by pairing buy orders with sell

orders. Matching orders utilize algorithms which determine how orders

are matched and in what order they are filled, which subsequently differ

based on the venue to which the trade is routed. One common algorithm

used in matching orders utilizes first in, first out (FIFO), which prioritizes

assets acquired first to be filed for selling first.

Material Announcement

اطالعیه مهم

Information likely to affect a stock's price. Examples include mergers and

acquisitions, information on earnings over the most recent quarter or year,

or announcements of regulatory changes. If material news is particularly

good or bad, it can cause large fluctuations in the stock's price, increasing

its volatility. For this reason, publicly-traded companies usually hint

about what material news will say before they actually announce it. This

allows the market to absorb the information gradually so as to reduce

pressure for volatility. Material news is also called material information.

Mid Cap

متوسطبا ارزش بازار شرکت A company with a market capitalization between $2 and $10 billion,

which is calculated by multiplying the number of a company’s shares

outstanding by its stock price. Mid cap is an abbreviation for the term

"middle capitalization".

Midpoint order

Traders to seek a price at the midpoint of the National Best Bid and Offer یانیم حدسفارش

(NBBO), with the ability to make the order less aggressive by using an

offset amount.

Minimum Execution Quantity

حداقل مقدار اجراي سفارشMinimum quantity orders specify that you require a minimum number of

shares to be executed in order to complete a transaction. If the minimum

is not available, minimum quantity orders specify that none of the order

should be executed.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

215

Minimum Quantity Order

سفارش حداقل مقدار

A minimum order quantity (MOQ) is the minimum order size accepted by

a supplier. Generally, this is based on the minimum order the supplier

needs in order for the transaction to be profitable for them. Sometimes

they may accept smaller orders for a higher price per unit. With most

suppliers, the more you order, the greater your discount.

While some suppliers do not enforce minimum orders, they are essential

for many wholesalers who rely on large orders to make a profit. Most

wholesalers only make small margins on each item they sell. Sometimes

this means that small orders can cost them a lot of time and effort to

process, and there is little financial gain, hence why larger orders are

more profitable.

Mixed lot

سفارش مختلط

A type of order for a number of securities that is not a round (or whole)

lot order amount. This type of order is comprised of a round lot order and

an odd lot order. A round lot is the exchange-established trading unit,

which defines the interval at which securities typically should be traded.

An odd lot is an order that falls below the initial round lot amount.

Most Recent Historical Volatility

آخرین نوسانات تاریخی قیمت

The realized volatility of a financial instrument over a given time period.

Generally, this measure is calculated by determining the average

deviation from the average price of a financial instrument in the given

time period. Standard deviation is the most common but not the only way

to calculate historical volatility.

Must Be Filled Order

سفارش اجراي الزامی

A must be filled (MBF) order is a trade that must be executed due to

expiring options or futures contracts on those exchanges. Many MBF

orders are filled on the third Friday of each month because index options

often expire on those days each month. MBF orders have the advantage of

being exempt from short sale rules.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

216

National Best Bid (Offer)

خرید یا يپیشنهادبهترین قیمت فروش داخلی

The best (lowest) available ask price and the best (highest) available bid

price to investors when they buy and sell securities. National Best Bid and

Offer is the bid and ask price the average person will see. The Securities

and Exchange Commission’s Regulation NMS requires that brokers must

guarantee customers this price.

National Market System Securities

بازار مالی سیستم اوراق بهادار (نزدك)

The Nasdaq National Market consists of over 3000 companies that have a

national or international shareholder base, meet stringent financial

requirements and agree to specific corporate governance standards.

Negotiation Market

بازار توافقی

A type of secondary market exchange in which the prices of each

security are bargained out between buyers and sellers. In a negotiated

market there are no market-makers or order matching, instead buyers

and sellers actively negotiate on the price at which a transaction is

finalized either directly or through the use of brokers. These markets are

considered very inefficient as the time, effort and lack of transparency in

pricing are large issues to be dealt with.

Nordic @ Mid Order

نوردیک سفارش مید

Nordic@Mid offers a separate continuous crossing of reference price

pegged Non-displayed Orders as a complement to the central Order Book.

They are executed solely against other Nordic@Mid Orders at the

midpoint of the reference prices. Published visible Best Bid and Offer

(BBO) from NASDAQ OMX Nordic central Order Book is used as

references price in shares admitted to trading in Copenhagen, Helsinki,

Iceland and Stockholm. For Norwegian shares traded on NASDAQ OMX

Stockholm and First North Stockholm, Oslo Börs BBO is used as

reference price.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

217

Odd Lot

سفارش ناقص

An order amount for a security that is less than the normal unit of trading

for that particular asset. Odd lots are considered to be anything less than

the standard 100 shares for stocks. Trading commissions for odd lots are

generally higher on a percentage basis than those for standard lots, since

most brokerage firms have a fixed minimum commission level for

undertaking such transactions.

Round Lot

سفارش کامل

A group of 100 shares of a stock, or any group of shares that can be

evenly divided by 100, such as 500, 2,600 or 14,300. A round lot has

historically been the smallest order that can be placed through an

exchange. However, "round-lot one" now allows for the execution of

orders as small as one share on some exchanges. A round lot may also be

referred to as a "normal trading unit".

On-Stop

توقف باسفارش

An order to buy or sell a security when its price surpasses a particular

point, thus ensuring a greater probability of achieving a predetermined

entry or exit price, limiting the investor's loss or locking in his or her

profit. Once the price surpasses the predefined entry/exit point, the stop

order becomes a market order.

Opening Auction

آغازینحراج The opening auction takes place at the beginning the trading session and

consists of three phases: call phase, price determination phase and order

book balancing.

Overreaction اندازه از شیبواکنش A market hypothesis stating that investors and traders react

disproportionately to new information about a given security. This will

cause the security's price to change dramatically, so that the price will not

fully reflect the security's true value immediately following the event.

Typically, the price swing from overreaction is not long lasting, as the

stock price will tend to return back to its true value over time.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

218

Peg to order تثبیت سفارش فروش Users can peg an order to a certain identifiable market rate (the Bid, the

Offer, or the Mid-Point) by submitting an order from the ‘Pegged’ tab.

Pegged order

سفارش تثبیتA pegged order will follow the market and obviates the need for the trader

to constantly update their order. The purpose of the pegged order is to

avoid having to pay away the spread.

Per Closing

پیش پایانیي مرحلهA preliminary meeting before the formal closing to review documents,

sign appropriate documents, and prepare for actual closing. Pre closing

frequently occurs when multiple units must close in one day.

Placing of Offer

سفارشتعیین محل

When a company has a new issue of its shares, either as part of an IPO

(flotation) or after listing, it has two choices. It can have an offer for sale

to the public at large or it can place the shares with institutions. In the

1980s there were lots of high profile new issues involving offers for sale,

and some of them were done as tender offers where investors effectively

had to bid for the shares. The costs of a placing are far lower than an offer

for sale.

Portfolio insurance

پرتفوي يساز منیاA method of hedging a portfolio of stocks against the market risk by short

selling stock index futures.or,

Brokerage insurance such as the Securities Investor Protection

Corporation (SIPC).

Post Trade

مرحله پس از معامالت

After a trade is complete, it goes through post-trade processing, where the

buyer and the seller compare trade details, approve the transaction,

change records of ownership and arrange for the transfer of securities and

cash. Post-Trade processing is especially important in markets that are not

standardized such as the over-the-counter (OTC) market.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

219

Pre-Matching

انطباق اولیه

Pre-matching process: The Pre-Matching Process is a process of

comparing trade or settlement information between counterparties before

other matching or comparison procedures. The main difference between

pre-matching and matching is that pre-matching tends to be informal and

non-binding.

Pre-Opening

پیش گشایش

A period of trading activity that occurs before the regular market session. The pre-market trading session typically occurs between 8:00 - 9:30 A.M. Many investors and traders watch the pre-market trading activity to judge the strength and direction of the market in anticipation for the regular trading session.

Pre-order Matching

قبل از اجراي سفارشي دوره

During the pre-order matching period, only at-auction orders are

accepted and modification or cancellation of orders will not take place. It

can avoid significant changes in the Indicative Equilibrium Price (IEP)

and adjust the IEP to a fair market price. Input of pre-open trades is

allowed during this period.

Price Band

دامنه مجاز قیمتی

A value-setting method in which a seller indicates an upper and lower

cost range, between which buyers are able to place bids. The price band's

floor and cap provides guidance to the buyers. This type of auction

pricing technique is often used with initial public offerings (IPOs).

Price bands can also be used in international trade. A country can set an

upper and lower price that it will allow a good to be sold at in the market.

If the price of an imported good is below the lower price threshold, the

country could tax the good until it falls within the price band.

Price Limit

محدودیت قیمتی

The highest and lowest prices that a commodity or option is permitted to

reach in a given trading session. Once reached, no trading occurs on that

commodity or option until the following session. also called fluctuation

limit or daily trading limit

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

220

Price Tick

حداقل تغییر قیمتThe minimum upward or downward movement in the price of a security.

The term "tick" also refers to the change in the price of a security from

trade to trade. Since 2001, with the advent of decimalization, the

minimum tick size for stocks trading above $1 is 1 cent.

Price Uncertainty

عدم اطمینان در مورد قیمت

The chance or speculation that the price of an asset will change. This

affects prices for stocks, commodities, and even bonds, whether directly

or indirectly. Most of the time, price uncertainty refers to the possibility

that a specific commodity is unstable. For example, a rice famine might

produce uncertainty in the price of rice. However, it can also refer to

uncertainty as to the real value of securities and their derivatives.

According to Alan Greenspan, long-term, widespread price uncertainty is

inimical to stable economic growth. See also: Price stability.

Protection Price Order

حمایتی با قیمتسفارش

One of the provisions of Regulation NMS that ensures that investors

receive an execution price that is equivalent to what is being quoted on

any other exchanges where the security is being traded. The order

protection rule requires that each exchange establish and enforce policies

to ensure consistent price quotation for all NMS stocks, which include

those on the major stock exchanges as well as many over-the-counter

(OTC) stocks.

Pseudo Halts

کاذب يها توقف

Every pseudo-halt is a period of continuous trading matching the corresponding trading halt in stock, sign of excess (or net-of-market) return, duration, and time of day. No pseudo-halt can be within 10 trading days before or after a trading halt of the same stock. Each pseudo-halt slightly over-matches or slightly under matches in absolute excess return the corresponding trading halt. The average absolute during-pseudo-halt excess return is insignificantly different from the average absolute during-halt excess return, so that the during-pseudo-halt volatility should be, on average, similar to the during-halt volatility. The main result of this study is that the post-halt volatility (measured as the absolute excess returns of 30-trading-minute intervals) is significantly larger than the post-pseudo-halt volatility for less than two trading hours after the market re-opens.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

221

Regulatory Halt

It is called during the trading day to allow a company to announce توقف قانونی

important news or where there is a significant order imbalance between

buyers and sellers in a security.

Round lot

سفارش کامل

A group of 100 shares of a stock, or any group of shares that can be

evenly divided by 100, such as 500, 2,600 or 14,300. A round lot has

historically been the smallest order that can be placed through an

exchange. However, "round-lot one" now allows for the execution of

orders as small as one share on some exchanges. A round lot may also be

referred to as a "normal trading unit".

Securities Information Processor

پردازشگر اطالعات اوراق بهادار

The term securities information processor means “any person engaged in

the business of (i) collecting, processing, or preparing for distribution or

publication, or assisting, participating in, or coordinating the distribution

or publication of, information with respect to transactions in or quotations

for any security (other than an exempted security) or (ii) distributing or

publishing (whether by means of a ticker tape, a communications

network, a terminal display device, or otherwise) on a current and

continuing basis, information with respect to such transactions or

quotations.

Sell Plus Order

اضافیبا قیمت سفارش فروش

Market or limit order to sell a stated amount of stock provided that the

price to be obtained is not lower than the last sale if the last sale was a

plus, or zero plus tick, and is not lower than the last sale plus the

minimum fractional change in the stock if the last sale was a minimum or

zero minimum tick. (In a limit order, sale cannot be lower than the limit,

regardless of tick.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

222

Sell Short Order

سفارش فروش استقراضی

A market transaction in which an investor sells borrowed securities in

anticipation of a price decline and is required to return an equal number of

shares at some point in the future.

The payoff to selling short is the opposite of a long position. A short

seller will make money if the stock goes down in price, while a long

position makes money when the stock goes up. The profit that the

investor receives is equal to the value of the sold borrowed shares less the

cost of repurchasing the borrowed shares.

Settlement Price

قیمت تسویه

In derivatives markets, the price used for determining profit or loss for the

day, as well as margin requirements. The settlement price is the average

price at which a contract trades, calculated at both the open and close of

each trading day. Additionally, it is important because it determines

whether a trader may be required to post additional margins. It is

generally set by defined procedures that differ slightly among each

exchange and the instrument traded.

Special Limit Order

سفارش محدود ویژه

Special limit order allows matching of up to ten price queues at a time.

Any unfilled quantity after matching will be cancelled. SLO is only

available in the Continuous Trading Session (from 9:30 a.m. to 4:00

p.m.). SLO type does not support AON. Special Limit Order can only be

executed by "Power Securities" and "Online Securities Trading".

Special Quotes

ویژه قیمت يها مظنه

A special quote is indicated whenever prices look likely to jump beyond

the special quote renewal price intervals given in. Special quotes are

mechanisms to prevent short-term wild price fluctuations on Tokyo Stock

Exchange.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

223

Stapled Securities

هم به اوراق بهادار متصل

Stapled securities are created when two or more securities are

contractually bound together so that they cannot be bought or sold

separately.

The two parts are usually a share in one company and a unit in a trust

related to that company. For example, a property trust may have its units

stapled to the shares of the company that manages the trust's properties.

The trust is the legal owner of the property assets. The related company

manages the fund and development opportunities, and charges the trust a

fee.

Star Segments

ستاره يها بخش

STAR is the market segment of Brose Italian’s equity market (MTA)

dedicated to midsize companies with a capitalization of less than 1 billion

euros, which voluntarily adhere to and comply with the following strict

requirements:

• High transparency and high disclosure requirements

• High liquidity (free float of minimum 35% )

• Corporate Governance in line with international standards

(i.e. a set of rules that determine the company’s management)

Italian and foreign institutional investors as well as private investors

appreciate the high quality of the STAR segment. The companies listed

on STAR are leaders in their industry and they represent Italy’s economic

diversity and strong competitiveness.

State Session Order

ي اعالمی جلسهسفارش A Session State Order (SSO) allows you to prepare your orders in

advance of trading session changes by specifying the session in which to

trigger your order.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

224

Statutory Authority

اختیار قانونی

A statutory authority is a body set up by law which is authorised to

enforce legislation on behalf of the relevant country or state. They are

typically found in countries which are governed by a British style of

parliamentary democracy. They are common in the UK, Australia, New

Zealand etc. but are also found elsewhere. In Britain, many such bodies

are termed QUANGOs because of their semi-autonomous nature.

The goals and objectives of a statutory authority are typically set out in

the originating act or in subsequent governmental guidance or instruction.

Its senior management are chosen by the relevant government (State or

Federal) and will work closely with its associated ministry or ministries.

Stop Limit Order

محدود توقف زیانسفارش

An order placed with a broker that combines the features of stop order

with those of a limit order. A stop-limit order will be executed at a

specified price (or better) after a given stop price has been reached. Once

the stop price is reached, the stop-limit order becomes a limit order to buy

(or sell) at the limit price or better.

Stop Market Order

سفارش توقف بازارWhen the stop limit is reached (or exceeded for stop buy orders or falls

below it for stop sell orders), the stop order is automatically placed in the

order book as a market order and may be executed immediately.

Stop Order

توقف زیانسفارش

An order to buy or sell a security when its price surpasses a particular

point, thus ensuring a greater probability of achieving a predetermined

entry or exit price, limiting the investor's loss or locking in his or her

profit. Once the price surpasses the predefined entry/exit point, the stop

order becomes a market order.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

225

Straddle State

A Straddle State exists when the NBB is below the Lower Price Band

while the NBO is inside the prices band or when the NBO is above the

Upper Price Band and the NBB is within the band. The NMS Stock is not

in a Limit State when this occurs. The Primary Listing Exchange may

declare a Trading Pause for a security in a Straddle State if trading in that

security deviates from normal trading characteristics. Currently,

NASDAQ plans to carefully monitor these conditions during the Pilot

period and will reserve the discretion to declare a pause as provided for

under the Rule.

حالت استرادل

Straits Times Index

The Straits Times Index is Singapore's premier equity index and the most

widely used benchmark for the performance of equities traded on the

Singapore Stock Exchange.

یتسرشاخص زمانی است

Suspend

تعلیق

A stoppage in the trading of a security for an extended period of time that

normally occurs when there is a lack of material financial information on

the security. Once the security is suspended, shares of that security cannot

be traded on the market until the suspension is lifted or lapses. The exact

amount of time for the suspension will be determined on on a case-by-

case basis.

Theoretical Closing Price

قیمت تئوریک پایانی

A theoretical price which is calculated and continuously published

according to the bid and ask prices on the order books during auctions

(pre-opening, stop trading, post-trading).

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

226

Theoretical Opening Price

قیمت تئوریک گشایش

According to Bursa definition; “The Theoretical Opening Price or TOP is

the price at which the share would trade if it opens at the moment the

price is calculated. TOP is calculated on a real-time basis on Pre-Opening

Phase. With TOP, investors can get a better understanding of market

demand and supply conditions to better plan their investment strategies.”

Basically a Dealer’s representative (Remise or Dealer) can view via their

new Bursa Trade Securities (BTS) system the TOP after the pre-opening

phase. Most of us investors would not have privy to it. We have to call

our remise or dealer to check the TOP. So far we don’t have any idea how

the TOP is decided but it is based on the entire buy and sell order keyed-

in during the pre-opening phase.

Tick Size

حداقل تغییرات قیمت

The minimum price movement of a trading instrument. The price

movements of different trading instruments vary. For example, if the

minimum price movement of a stock is 0.01; the stock has a tick value of

one cent (each tick is worth one cent for one stock). Futures markets

typically have a tick size that is specific to the instrument. For example,

the Russell 2000 e-mini futures contract (TF) has a tick size of .10; the

value of each tick is $10.00 (each contract is worth $100 multiplied by the

index).

Trading At Last

During the trading-at-last phase, orders can only be entered and matched معامالت پایانی

at the closing price. Securities traded by auction the trading-at-last phase

will be available immediately after each auction.

Trading halt

توقف معامالت

A temporary suspension in the trading of a particular security on one or

more exchanges, usually in anticipation of a news announcement or to

correct an order imbalance. A trading halt may also be imposed for purely

regulatory reasons. During a trading halt, open orders may be canceled

and options may be exercised.

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

227

Trading suspension

تعلیق معامالت

A stoppage in the trading of a security for an extended period of time that

normally occurs when there is a lack of material financial information on

the security. Once the security is suspended, shares of that security cannot

be traded on the market until the suspension is lifted or lapses. The exact

amount of time for the suspension will be determined on on a case-by-

case basis.

Under Surveillance نظارتتحت

Meaning closely watched to see if their suspicions are well-founded.

Undisclosed orders

سفارش پنهانی

This order type discloses the execution price but not the volume traded in

price then time priority. When an Undisclosed order is partially filled and

the remaining quantity is less than A$500,000 the shares remaining will

be revealed without affecting queue priority. Trades are immediately

reported to the Course of Sales under code and clearing and settling like

any other equity trade. Trades using this order type are included in

VWAP, Volume and Value, Open, High, Low and Close information. The

advantage of this order type is to indicate size commitment and attempt to

attract the other side of the trade. Useful in liquid names to jump the

queue.

Unfilled order

Formal document issued for procurement of goods and/or services which

meets the criteria of an incurred obligation but has not been executed by the

receiver.

سفارش خرد

Unit trusts

واحدهاسهام An unincorporated mutual fund structure that allows funds to hold assets

and pass profits through to the individual owners, rather than reinvesting

them back into the fund. The investment fund is set up under a trust deed.

The investor is effectively the beneficiary under the trust.

پیوست بهادار هاي اوراق بررسی ریزساختارهاي بورس

228

Uptick rule حداقل اندازه تغییر قیمت مثبت

A former rule established by the SEC that requires that every short sale

transaction be entered at a price that is higher than the price of the

previous trade. This rule was introduced in the Securities Exchange Act of

1934 as Rule 10a-1 and was implemented in 1938. The uptick rule

prevents short sellers from adding to the downward momentum when the

price of an asset is already experiencing sharp declines.

Validation

سنجش اعتبار

The amount of time necessary for the premium on an insurance policy to

cover the commissions, the cost of investigation, medical exams and other

expenses associated with the issuance of the policy. The validation period

is the period of time that passes before an insurance product becomes

profitable or until the product can start to contribute to surplus.

Value Weighted Average Price

میانگین موزونA trading benchmark used especially in pension plans. VWAP is

calculated by adding up the dollars traded for every transaction (price

multiplied by number of shares traded) and then dividing by the total

shares traded for the day.

Volatility Auction

حراج نوسان

It can lead to static range or dynamic range:

• By breaking the static range: when a value is going to negotiate the

price ceiling, considering as such the price static + static range, the

value goes to auction volatile situation. The price has caused the

rupture becomes static price for the duration of the auction, at the

end of it, the resulting price becomes the new price static.

• By breaking the dynamic range: when a value is going to negotiate

the price ceiling (price dynamic + dynamic range) or outside the

dynamic range, the value will auction volatility. The static price

prevailing at the time of starting the auction remains operational

along with it. After the auction of volatility, the resulting price

becomes the new pricing dynamic

هاي اوراق بهادار بررسی ریزساختارهاي بورس تهران مدیریت تحقیق و توسعه بورس اوراق بهادار

229

Volatility uncrossing If the difference between the indicative uncrossing price and the static دوره نوسان غیرمتقاطع

price exceeds the maximum percentage variation.

Close Order An order specifying that a trade is to be executed at the close of the

market, or as near to the closing price as possible. An at-the-close order is

one in which the broker or exchange is directed to ensure that an order is

only filled at that given time of the trading, in most cases coming just

prior to the end of trading on a given day.

با قیمت پایانی بازارسفارش