iici.global · web viewkio/kia ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ knla...

112
ပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပ ပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပပပပပပပပပပ ပပပပပပပပပပ ပပ

Upload: ngonhan

Post on 28-Apr-2018

410 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

Page 1: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး �သ က၍ းႏးငင�ကာလပပထး�လပနညး�မာ�က း�ဖည*း+ကမြကမမး�မး�ခငး�

း�မနမား�မနမာႏးငငတြ�င လကေးတြ�ေ.ဆာငရြင0ကေး

နသမာ�အတြ�က အထ�လမး�ညႊန

Page 2: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မတ ၂၀၁၈

Page 3: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ
Page 4: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ေကးဇးတငလႊ�

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက ရကဒရပ+ (REDRESS) မ� ဆာရာဖလတ န (Sarah Fulton) ၏ ကယ+ာ�ေးရ�သာ�း�ခငး�း�ဖစၿပ� နာအမဘာကာ (Naomi Barker) ၏ သေး�သနထပဆငးး�ပလပမႈအကအညး�ဖငး ေးရ�သာ�ခး�ခငး�း�ဖစသပည။ း�မနမာဥေပဒႏး�ငး ပ�သကေးသာ အခနး�မာ�ကး အတြယEF နး�ရန နး�က စစေးဆ�ေးပ�သည။ ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကတြ�င ပါဝငေးသာ အခကအ လကမာ�က စစေးဆ�အ�ညး�ပကာ ကည ေးထာက ေးပ�ခၿပ� အမေKLဖားMေးသာ �စဥ��စေးယာကခငး�စကလညး� ၎�.၏ ကညေးထာက ေးပ�မႈမာ�အတြ�က ေးက�ဇ��င ေးၾကာငး� ေးး�ပာၾကာ�လပါသည။ ရကဒရပ+ (REDRESS) ၏ ဥေပဒႏး�ငးမ ဝါဒဌာနမ� ဌာနမ�� ဂၽြYရဂန+ခါ�ရ (Jürgen Schurr) းႏး�ငး းႏးငင�ကာရာဇဝ�မႈစးစမး�ေးထာကM �မး�ေးရ� (“IICI”) စမခကဒါ႐ကတ ာ ဂါဘရယယအ �ငရြစ\ယဇင (Gabriël Oosthuizen) �.ကလညး� ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက စစေးဆ�အ�ညး�ပေးပ�ခၾကသည။ ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက ေးရ�သာ�း�ဖစး�ခငး�သည ၿဗ�သ�အစ�ရ၏ းႏးးငငး�ခာ� ေးရ�ႏး�ငး ဓနသဟာယ႐း� (Foreign &

Commonwealth Office )၏ *စမး�*စမး��မေးထာက ကညေးပ�မႈး�ဖငaးသာ း�ဖစေးပၚလာခး�ခငး�း�ဖစသပည။

ဤျဖညစြ��ကမြက�မးမခက��ငစြ ပတသ ကသ ညစြ မပငခြင&ငစြ��ငစြ ဤျဖညစြ��ကမြက�မးမခကက ျပငဆင+ငည��ႈငးျခငး��ငစြ.တသ ကေသ� မ�တ သ�း�ဖယရ�

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက IICI းႏး�ငး ရကဒရပ+ (REDRESS) က မပငရြငခငး0ရ�ထာ�သည။ သေ.သား ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက သကဝငေးနၿပ� လကေးတြ�႕သး�ႏးးငေးသာ စာငရြရက+ာ�မး�း�ဖစးႏးးင0န ရညရြKeယထ ာ�သည။ အသး�း�ပသအာ�လး�အတြ�က အခမး�ဖစၿပ� ေးခ�မ မ�aနကafနသပညaးအျhပင လအပမႈႏး�ငaးအည း�ပငဆပငည�ႏးႈငး�ႏးပငသပည။ ထေးး�ပာငး�လး�ပငဆငမႈအတြ�က IICI းႏး�ငး ရကဒရပ+ (REDRESS)၊ ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက ေးရ�သာ�း�ပစသမာ� သ.မဟ� းႏးးငငး�ခာ�ေးရ�ႏး�ငး ဓနသဟာယ႐း� (FCO)�.ထမ� *ခငးး�ပခကေး�ာငး�ခရန မလအပေးပ။ သေ.သား း�ပငဆင K�ႏးႈငး�မႈး�ပလပ ါက ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက အသအမ��း�ပမႈေးပ�ရန ေးမ�ာရပခပါသည။

မသကဆ ငေၾက�ငးရ� ငးလငးခကဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခက - ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး �သက၍ းႏးငင�ကာ လပပထး� လပနညး�မာ� -�စခလး�က သ.မဟ� ၎တြ�င ါဝငေးသာ စာငရြရက+ာ�မး�က အ�ခာ�သမာ�မ� အသး�း�ပး�ခငး� းႏး�ငး/သ.မဟ� း�ဖည*း+က း�ပငဆငး�ခငး��း. း�ပလပ ါက သ.မဟ� ၎ႏး�ငaးဆက+ပေးသာ အက�ဆကမာ�ေးပေၚပါက ါက IICI းႏး�ငး ရကဒရပ+ (REDRESS) ေအနျဖငး မK\ညaးတာဝနမ�မရ�သညးနညး�� ေးနာငMညး� မK\ညaးတာဝနယပမႈမ�ရ�မKLဟ�ေးပ။ ေးဖားး�ပပါ စာငရြရက+ာ�မး�မာ�က အသး�း�ပသ �ငး�သည ၎တြ�င ပါဝငေးသာေအၾကာငး�အရာမာ�က လကေးတြ�႕ကငaးသး�း�ခငး� းႏး�ငး/သ.မဟ� အသး�း�ပရနေးဘ�ကငး�း�ခငး�ႏး�ငး သငးေး�ားး�ခငး�မာ�ရ�မရ� အကး�ဖ�0န �ာဝန0�သည။

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကတြကတ င ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခက၏ အခနး� (၁) တြ�င ရ�ငး�း�ပထာ�သညaးအ�ငး� ေမ�ားတဆ အမႈမအမ��မ မ�ာ�တြယငး�မႈ မာ�ပါရ�ေးကာငး�ပါရ�ႏးပငသပည။ ေအၾကာငး�အရာမာ� ေးခ�မး�ခငး�ရ�မရ�ႏး�ငး မ�aနကနး�ခငး�ရ�မရ�က စစေးဆ�ရနမ�ာ အသး�း�ပသမာ�၏ �ာဝနသာ း�ဖစသပည။

IICI ၏ ေန�ကေၾက�ငးရ�ဇဝင

းႏးငင�ကာရာဇဝ�မႈစးစမး�စစေးဆ�ေးရ� အဖြဖ႕အစညး�သည စစ0ာဇဝ�မႈမာ�၊ လသာ�ခငး�K�ာ�ာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ�မႈမာ�၊ လမ��း�သ�း�ဖ�မႈႏး�ငး ဆ�ငရြရာ�ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကမႈမာ�က စးစမး�စစေးဆ�ရနးႏး�ငး မ��တ မး�း�ပစ

Page 5: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ရaနအပတြ�က းႏးငင�ကာဆင0ာ၊ း�ပညရြKrငး�ဆင0ာ၊ ၿမ႕�ပလ႕အဖြဖ႕အစညး�ဆင0ာႏး�ငး အ�ခာ�စးစမး�စစေးဆ�သမာ�ႏး�ငး လကေးတြ�႕ကငaးသး�သမာ�၏ *စမး�ေးဆာင0Kက �ညေးဆာကး�ခငး�ႏး�ငး း�မ�ငaးတငေးပ�း�ခငး��.တြ�င အထ�း�ပလပေးဆာငရြင0ကသ ည။ ၎အဖြဖ႕အစညး�မ� ေးပ�အပေးသာ သငတနး�မာ�တြ�င ပဋပကၡႏး�ငး ဆကးႏ*းယေးသာ လငမႈႏး�ငး ကာ�မေအး�ခ�ပ အၾကမး�ဖကမႈမာ�က စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ဆင0ာ သငတနး�ေးပ�း�ခငး�ပါဝငသပည။ IICIးႏး�ငး �သ က၍ ထပမသရ�လပါက www.iici.global တြ�င ဖ�႐ႈႏးပငသပည။

ရကဒရပ� (REDRESS) ၏ ေန�ကေၾက�ငးရ�ဇဝင

ရကဒရပ+ (REDRESS) သည ၿဗ�သ�ႏးငငႏး�ငး နယသ ာလနးႏးငင�.တြ�င ေအး�ခစကထ ာ�ေးသာ းႏးငင�ကာ လ.အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ အစ�ရ မဟ�သ ညး အဖြဖ႕အစညး�း�ဖစၿပ� းႏးငင�ကာရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး းႏး�ပ+ကည �ဥး�ပနး�မႈမာ�မ� တြလ�ေးး�မာက0�ပငသနနMာသမာ�က

ကညပပ�ေးပ�ရန ၊ စစေးလားေးၾက�ကသေ.သာ အ�ခာ�ပးစေးလားေးၾက�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ��မႈရရ�ရန ၊ းႏး�ပ+ကည �ဥး�ပနး�မႈက�တြလနခ ၾကသမာ�ႏး�ငး အစ�ရမာ�က �ာဝန ယခငး�ႏးးင0န ၊ ခရသမာ�အတြ�က း�ပနMKထေးထာငး�ခငး�က း�ပလပး�ခငး�ႏး�ငး းႏးးငင�ကာ စခန+ညႊနး�မာ�ႏး�ငး အည လပေးဆာငး�ခငး� နညး�လမး�မာ�က ခမ��းႏးးင0န လပ ငရြငခငaးအာဏာရ�သည။ ရကဒရပ+ (REDRESS) းႏး�ငး �သ က၍ ထပမသရ�လပါက www.redress.org တြ�င ဖ�႐ႈႏးပငသပည။

Page 6: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မ�တက�ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး �သ က၍ းႏးငင�ကာ လပပထး�လပနညး�မာ�စာအပ (“IP2”) ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပပထပ�ေးဝမႈ (မ�M ၂၀၁၇) တြ�င ပါဝငေးသာဤအခနး�မာ�ႏး�ငး အခနး�ဖြခမာ�သည တြလယက *စာက�ကာ�ႏးးငသပညး လငအၾကမး� ဖကမႈႏး�ငး ပ�သ ကေးသာ အခကမာ�မာ�*စာ ေးဖားး�ပပါရ�ေးသားMညး� အခနး�မာ�အာ�လး�သည းႏးငငအလက ထပမ*မမး�မး�ပး�ပငး�ခငး� �.ပါရ�ရန လအပေးၾကာငး� သ�း�ပပါ။

အတေက�က��း...............................................................................................vi

အပငး ၁။ �ငငတက� လငပထးလပနညးမ�းက ျမန���ငငတြတင အသးျပျခငး....................1အခနး ၁ - နဒါနး...........................................................................................................1

အပငး ၂။ လငအၾကမးဖက�ႈဆသညမ�� အဘယနညး။......................................................2

အခနး ၂ - ျမန���ငငရ� လငအၾကမးဖက�ႈက န�းလညျခငး................................................2၁။ စစတပ��ငစြ �ငငတက�မဟတေသ� လကနကက င��းၾက�း ပဋပကၡ..............................................2

၂။လမးေရးအ�စနးေရ�က ဗဒၶဘ�သ�ဝင��း၏ လႈပရ��းမႈမ�း ျမငစြOတ+ကလ�ျခငး..........................3ဇယာ� ၁။ ႐ဟငဂာမဆလငမာ�က �ငး�ရငး�သာ�ထမ�ထ� ယး�ခငး�...............................................................4

၃။ ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈမ�တတ မးမ�း................................................5၄။ စစတပ��ငစြ ရမ�းက အျပငခြစTတေနျခငး...............................................................................5

(ခ) ျမန���ငငရ� ပဋပကၡ��ငစြ ရက�က ယတ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈပစမ�း......................5၅။ မဒမးမႈ.........................................................................................................................5၆။ ထနးသမးစခနးတြတင ည�ဥးပနးမႈ��ငစြ လငကငတြZနျပမႈပစျဖငစြ လငအၾကမးဖက�ႈ............7၇။ အ�ငး�အကပ ေကလ�ပကေးစ�ခငး�ႏး�ငး ေကလ�ဖကခhခငး�....................................................7၈။ အတငးအကပ လကထ ပေစျခငး��ငစြ ကယဝနေဆ�ငေစျခငး.............................................7၉။ လင.ငးဆငရ� မ�ဖယ�ရ�ျပျခငး၊ မဒမးကငစြရန ၿခမးေျခ�ကျခငး��ငစြ အတငးအကပ ကယလ းတးျဖစေစျခငး..........................................................................................................7၁၀။ ေနရငခြပ_ငးတြထကေျပးတမးေရ� �ငေနရသမ�း��ငစြ သကဆ ငေသ� လင.ငးဆငရ���ငစြ က�းမေအျချပ အၾကမးဖက�ႈ.......................................................................................................7

(ဂ)ပဋပကၡ��ငစြ ရက�က�ႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈ...............................................................8၁။ လႈေaဆ��ႈမ�း.................................................................................................................8

Page 7: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂။ မတငငတနးၾေကသ� လငအၾကမးဖက�ႈ..................................................................................8(၃) ခရသသ�းေက�င��း...........................................................................................................8၄။ ကးတြလOနသငcမ�း....................................................................................................................9၅။ လငအၾကမးဖက�ႈ အတငးအတ�.......................................................................................10

(ဃ) ျမန���ငငရ� ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈ၏ ႐က&တ�ႈ................10

အပငး ၃။ တ�ဝန&�င�ႈလမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�င�ႈ.................................13

အခနး ၃။ ျမန���ငင��ငစြOဆက��ယေသ� တ�ဝန&�င�ႈ လမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�ငမႈေအပၚ သးသပ&က......................................................................................................13

(က) ျမန���ငင၏ ဥေပေဒရးရ�ေအနအထ�း.....................................................................13

(ခ) တရ�း႐းမ�း၏ နညးပါးေသ�အခနးက႑..............................................................14

ဇယာ� ၂။ း�မနမာႏးးငငတြ�င �ရာ�႐း�မာ�က ေးရ�ာင0�ာ�း�ခငး�.....................................................................14

(ဂ) ျမန���ငင��ငစြOဆက��ယေသ� တ�ဝန&�င�ႈ လမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�င�ႈေအပၚ သးသပ&က...........................................................................................................15

၁။ ျပညတြည_ငးလမးေၾက�ငးမ�း (ျမန��)............................................................................15

ဇယာ� ၃။ း�မနမာႏးးငငဆင0ာလ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ� ငရြငrင �aငၾကာ�သမာ�က လကတ း.�ပနး�ခငး�မာ�...................16

၂။ လ႔အ�ခငစြေအရးဆငရ� ေဒသတြတငးလပငနးစဥ��း...................................................................17

၃။ �ငငတက� တ�ဝန&�င�ႈ လပငနးစဥ��း.................................................................................17

၄။ စစမးစစေဆးေရး��ငစြ အခကအ လကရ��ေ�ဖျခငးအဖြဖaမ�း.............................................18

၅။ �ငငတက���ငစြ ဖက�ပ တရ�း႐းမ�း��ငစြ ခ႐းမ�း.............................................................18

ဇယာ� ၄။ း�မနမာႏးးငငတြ�ငး�ရ� ကမၻာကလသမဂၢဆင0ာ တြလ�M ပေးသာ းႏးးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ� လပေးဆာငခက...........................................................................................................................................18

၆။ တတယ�ငငမ�းတြတင လပေဆ�ငျခငး - ကမၻ�လးဆငရ� တရ�းစရင.ငခြင&ငစြOအပါအဝင နယ.ယ&aတြထငတရ�းစရင.ငခြင&ငစြ ၁၈၈..............................................................................................................19

(ဃ) တ�ဝနယငc�င�ႈ လမးေၾက�ငး ဇယ�း..................................................................20

အခနး ၄။ ျမန���ငငဥေပဒအရ ရ�ဇဝတ�ႈဆငရ� တစဥးခငးတ�ဝနယငcမႈ..................................22

(က) ဥေပဒဖြဖaစညးပ...............................................................................................22

ဇယာ� ၅။ စစတပ၏ ဆ�ငရြရာ�ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကမႈအတြ�က �ရာ�မမႈမာ�......................................23

(ခ) ျမန���ငငဥေပဒအရ လငအၾကမးဖက�ႈ....................................................................23

Page 8: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁။ ျမန���ငငဥေပဒအရ ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈပစမ�း��ငစြ�Oပလ+ဥးေသ� ရ�ဇဝတ�ႈမ�း........................................................................................................................24

ဇယာ� ၆။ ပးမ�န0�ေးေနသာ ရာဇဝ�မႈမာ�က အသး�း�ပမႈအာ�နညး�း�ခငး�...................................................29

၂။ တ�ဝနယငcမႈနညးလမးမ�း................................................................................................30

တ�ဝနယငcမႈနညးလမးမ�း............................................................................................30

သကဆ ငသငညစြ ပဒ�မ�း.....................................................................................................30

ေဖ�ျပခက............................................................................................................30

၃။ ရ�ဇဝတ�ႈဆငရ� တ�ဝနယငcမႈက ဖယရ��းေေနသ� က�တြကယ�ႈမ�း၊ ဆငေျခမ�း��ငစြ အျခ�း ေန�ကကြကက ယ

ေအၾက�ငးရငးမ�း...........................................................................................................31

ဇယာ� ၇။ ဥေပဒႏး�ငးမညေးသာ အမန.မာ�က သသာ*စား�ပလပေးေနသာ သစၥာမရ�ေးသာ ကာတြကယေးရ��ပ.. .33

၄။ ေကလး ျပစ�ႈကးတြလOနသငcမ�း...............................................................................................33

၅။ ညႊနနၾက�းခက��း...............................................................................................................33

၆။ ကငးတြလကမြတ&ငစြ��ငစြ တြလတၿငမးခမးသ��ခငစြ..................................................................33

ဃ။ လပငနးစဥ��း��ငစြ သကေသမ�းက ေဆ�င�႐ကျခငးစညးမဥးမ�း.........................33

၁။ ေသဘ�တညျခငး.........................................................................................................33

၂။ အတညျပျခငး...........................................................................................................34

၃။ စတငလ+ပေဆ�င�ႈ��ငစြ ေန�ကဆ ကတြကတ လငထပါးမႈ.........................................................................34

၄။ သကေသစ�ႈနး.............................................................................................................34

၅။ လပငနးစဥ.....................................................................................................................34

အပငး ၄။ လကေတြတaမ�တတ မးတငျခငး - ျပငဆငျခငး.........................................37

အခနး� ၇။ ထခကနစနာမႈ မ�ဖစေးေစရ�................................................................................37

(က) ခရသမ�း��ငစြ မကျမငသကေသမ�းက ထခကနစန��ငေစသညစြ အလ�းအလ�ရငးျမစ��း................................................................................................................................ 37(ခ) ေအၾက�ငးၾက�းထ�းေသ� ေသဘ�တညခက.........................................................38

(ဂ) ထခကနစန�မႈက ေလ�စြပါးေစျခငး...........................................................................39

၁၉။ ၿခမးေျခ�က�ႈ��ငစြ အ�sရ�ယက အကျဖတျခငးမ�း....................................................39

ဇယာ� (၈)။ ။အ*ခငး0 ပဂၢ လမာ�..............................................................................................................40

၂၊ လ�aဝ�က&ကထ နးသမးမႈ.....................................................................................................41

၄။ လႊေျပ�ငးေပးျခငးမ�း........................................................................................41

Page 9: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အခနး� (၈) ။ ။ အ�sရ�ယက ငးေရး��ငစြ စတ.ငးဆငရ�လၿခေရး......................................43

(က) နဒါနး................................................................................................................43

လကေတြတ႔လပေဆ�ငသငcမ�းအတြတက အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး........................43

ဇယာ� (၉)။ ။ တြသယဝက0ရ�ေးသာ စ�ဒဏ0ာက ေးဖားထ�း�ခငး�..................................................................44

(ဂ) သတငးအခကအ လကဆ ငရ� အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး......................................44

အကးတြလန&ရသမ�း��ငစြ မကျမငသကေသမ�း၏ အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး...........44

အခနး� (၁၀)။ ျမန���ငငရ� လငအၾကမးဖက�ႈမ�းတြတင သကေသအမးအစ�းမ�း........................46

(က) နဒါနး................................................................................................................46

(ခ) တြထကဆ ခကသ ကေသ.................................................................................................46

(ဂ) စ��႐က��တမးသကေသ........................................................................................46

ဇယာ� (၁၀) ဆရာမမာ�က မဒမး�ကငး သ�း�ဖ�း�ခငး�တြ�င ရရ�ေးသာ ႐ပ ငး�ဆင0ာ သကေးသမာ�က စေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ ကသ ညး အခကမာ�....................................................................................................46

(ဃ) ႐ပ.ငးဆငရ�သကေသ.........................................................................................46

အဆးသတ��တ�မ�း............................................................................................47

Page 10: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အတေက�က��း

AA ရခပငတေပမ�ား

ABSDF ဗမာေးကာငး�သာ�မာ� ဒမကရကတ ပစတပဥ�

ALP ရခငရြငE�M ပေးရ�ပါ�

ARIF ရခင႐ဟငဂာ အစၥလာမတပဥ�

ARSA ရခင႐ဟငဂာ ကယတ ငေးရ��ပ

ASEAN ေအရ�ေ႕�ာငအာရ�ႏးငငမာ�အဖြဖ႕

CARSV ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ

CEDAW အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာလပပထး�လပနညး�

CEDAW Committee အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ ေးကားမ�

CNF ခငး�အမ�သာ��ပဥ�

CRC ေကလ�သငယ အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ လပပထပ�လပနညး�

CrPC း�ပစမႈဆင0ာကငaးထး�ဥေပဒ

CRPD မသငရြန+မး�သမာ�အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ လပပထပ�လပနညး�

DKBA ကရငဗဒၶဘာသာ/ ပရဟဆင0ာ ဒမကရကတ ပစတေပမ�ား

EAOs �ငး�ရငး�သာ� �ေပမ�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ�

FIR ပထမဥ�ဆး�အၾကမး�ဖကမႈမ��တ မး�

HaY ဟာရာခါ အယM -ယာရ�င

HREIB း�မနမာႏးးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ ပညာေးပ�အဖြဖ႕အစညး�

HRW လ႕အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညးမႈ

ICESCR စ�*ပာ�ေးရ�၊ လမႈေးရ�ႏး�ငး ယဥေးက�မႈအ*ခငေးအရ�ဆင0ာ းႏးငင�ကာလပပထး�လပနညး�

ICC းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း�

ICJ းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င

IDP း�ပညရြKrငး�ေးန တြထကေးး�ပ��မး�ေးရ�ာငသပမာ�

IED လကး�ဖစေးပါကကြကက ပစၥညး�ကရယာ

IICI းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈဆင0ာ စးစမး�စစေးဆ�ေးရ�အဖြဖ႕အစညး�

Page 11: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

IP2 ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ းႏးငင�ကာစညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)

KA ကရငန�ေပမ�ား

KIO/KIA ကခငရြငE�ေးး�မာကေးရ�အဖြဖ႕အစညး�/�ပ

KNLA ကရပငအမ�သာ�တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပ

KPC ကရပငအမ�သာ�တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပးႏး�ငး ၿငမး�ခမး�ေးရ�ေးကာင+

KNU ကရပငအမ�သာ�အဖြဖ႕

KNWO ကရငန အမ�သမ�အဖြဖ႕အစညး�

KWAT ထငး�ႏးးငငရ� ကခငအမ�သမ�အဖြဖ႕အစညး�

KWO ကရပငအမ�သမ�အဖြဖ႕အစညး�

LAN ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0က

MN-DAA း�မနမာအမ�သာ�ဒမကရကတ စမဟာမ�တ ေပမ�ား

NCA း�ပညရြKrငး�အပစအခ�0ပ+ေးရ� ေသဘာ�ညခက

NHRC း�မနမာႏးးငငဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င

NHRC Act း�မနမာႏးးငငဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ ၂၀၁၄

NMSP *မနး�ပKနယ ါ�သစ

NSPAW အမ�သမ�မာ�း�မ�ငaးတငေးရ� �စးႏးငငလး�အဆငးနညး�ဗဟာစမခက

OHCHR လ.အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� ကမၻာကလသမဂၢ႐း�

PNLO ပအ.ဝMမ�ဆင0ာ တြလ�M ပေးရ�အဖြဖ႕အစညး�

PTSD စ�ဒဏ0ာေးၾကာငး စ�ဖစ�မႈမမမ�နး�ခငး�

SLORC းႏးးငငေး�ားၿငမဝပ း�ပာ�မႈ �ညေးဆာကေးရ�အဖြဖ.

SSA-South ရ�မး�း�ပKနယေး�ာင ငး��ေပမ�ား

SPDC းႏးငငေး�ားေးအ�ခမး�သာယာေးရ�ႏး�ငး *ဖ႕ၿဖ�ေးရ�ေးကာင+

SWAN ရ�မး�အမ�သမ�မာ�လႈပ0�ာ�မႈတြကန0က

TWO �ာအနး�အမ�သမ�အဖြဖ႕အစညး�

TNLA �ာအနး�အမ�သာ�တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပ

RSO ႐ဟငဂာစညး�လး�ညညရြည�မႈအဖြဖ႕

Page 12: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

RCSS ရ�မး�း�ပKနယထ နး�သမး�ေးရ�ေးကာင+

UN ကမၻာကလသမဂၢ

UNICEF ကမၻာကလသမဂၢ းႏးငင�ကာေကလ�သငယမာ� ေအရ�ေးပၚရပးေး*င (ယနဆက)

UNFFM း�မနမာႏးးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ းႏးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ�ဆင0ာ တြလ�M ပေးသာ စမခကမာ�

UNHCHR ကမၻာကလသမဂၢ လ.အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ�

UPR ကမၻာကလသမဂၢဆင0ာ ပးမ�န+စေးဆ�မႈမ��တ မး�

UWSA ဝ�ပKနယ+ညး�႐း�ေးရ��ေပမ�ား

WCRP အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး ေကလ�သငယအ *ခငေးအရ� စမခက

WLB း�မနမာအမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ႕အစ

Page 13: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ
Page 14: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အပငး ၁။ �ငငတက� လငပထးလပနညးမ�းက ျမန���ငငတြတင အသးျပျခငး

အခနး ၁ - နဒါနး

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ�� �မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး �သ က၍ းႏးငင�ကာ လပပထး�လပနညး�မာ� စာအပ (“IP2”) ဒ�ယအႀကမပးႏး�ပပထပ�ေးဝ�ခငး�သည စစ0ာ ဇဝ�မႈမာ�၊ လသာ�ခငး�စာနာ ေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ� မႈမာ�၊ လမ��း�သ�း�ဖ�မႈႏး�ငး ဆ�ငရြရာ�ေးသာ းႏးငင�ကာ ရာဇ ဝ�မႈ၊ လ.အ*ခငေးအရ�ႏး�ငး လသာ�ခငး� စာနာေးထာကထ ာ�မႈဆင ရာ ဥေပဒ

မာ�က စးစမး�စစေးဆ�ရနးႏး�ငး မ��တ မး�း�ပစရာတြ�င ေအကာငး�ဆး�လပေးဆာငးႏးးင0န လမး�ညႊနခကမာ�က ခမ��ထ ာ� သည။၁ လကေးတြ�႕လပေးဆာငသပမာ�၊ သအရ အယအဆဆင0ာ၊ �ရာ�ဥေပဒဆင0ာႏး�ငး အတြလန လကေးတြ�႕ေကသာ မ��တ မး� ႐ႈေးထာငးမာ� း�ပလပ0aနအပတြ�က အတြလနေးကာငး�ေးသာ အရငး� အ�မစး�ဖစသပည။

ဤလပပထး�လပနညး�စာအပ (၂) “IP2” တြ�င ရ�ငး�လငး�*စာေးး�ပာထာ� သညး အ�ငး�ပင ေအၾကာငး�အရာေအသ�စ� ါဝငၿပ� ပဋပကၡ �စခခငး�စႏး�ငး းႏးငင�စခခငး�စတြ�င ေအကာငး�ဆး� လပေးဆာင မႈလမး�ညႊနခကမာ�ႏး�ငး

အ�ၽြ�ဖက ါရ�ေးသာ သ�သန.ဥေပဒႏး�ငး လကေးတြ�ေ႕

ဆာငရြင0ကခကမာ�ရ�သည။ ၃ ဤ�ဖည*း+က *မမး�မခက က လပပထး�

လပနညး�စာအပ (၂) “IP2” ၏ ၽြ�ဖကအ hဖစ ရညရြKeယ ေးရ�သာ�ထာ�း�ခငး�း�ဖစၿပ� း�မနမာႏးးငငရ� ေအး�ခေအနမာ�ႏး�ငး ကက ညေးသာ အခကအ လကမာ�း�ဖငး တြကာဟမႈက း�ဖညးထာ�း�ခငး�း�ဖစ သည။ လပပထး�လပနညး�စာအပ (၂) “IP2”

က း�ပနMKက�ေးရ� ထာ�း�ခငး�မဟ�ဘ �စမ ��ညး�လညး� အသး�း�ပ၍မေရပ။ သေ.သား း�မနမာႏးးငငအတြ�ငး� သသာထင0�ာ�ေးေနသာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လ

ပငအၾကမး�ဖကမႈ (“CARSV”) ၏ တြသငး�ပငMကၡဏာ မာ�ႏး�ငး ေအၾကာငး�အရာမာ�၊ း�မနမာႏးးငင အဆငးးႏး�ငး

းႏးးငင�ကာအဆငaးအတြ�ငး� �ရာ�မ��မႈရ�ေးစရန အတြ�က ဥေပဒလမး�ေးၾကာငး�မာ�၏ ေအနအထာ�၊ းႏးးငငအတြ�ငး� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ

(“CARSV”)၂ က မ��တ မး��င0ာတြ�င ေးပေၚပါကM ာႏးးငသပညး

လကေးတြ�႕ကစၥမာ�၊ လပငနး�စဥဆင0ာ လအပခကမာ�ႏး�ငး ေအသ�စ�သ ကေးသလးအပခကမာ�က ရညရြKeယထ ာ�း�ခငး� း�ဖစသပည။

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကသ ည လပပထး�လပနညး� ၂ (IP2) အ�ဖစ

သ�မ��ထ ာ�ေးသာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (“CARSV”) က စစ0ာဇဝ�မႈမာ�၊ လသာ� ခငး�K�ာ�ာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ�မႈမာ�၊ လမ��း� သ�း�ဖ�မႈႏး�ငး ဆ�ငရြရာ�ေးသာ းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ၊ လ. အ*ခငေးအရ�ႏး�ငး လသာ�ခငး�စာနာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ဥေပဒ

မာ�က ေအလ�ေးပ�ထာ�သည။ းႏးငငအတြ�ငး� (းႏး�ငး စစရာဇဝ�မႈ း�ဖစMာႏးးငေးသာ) း�ပညရြKrငး�လကနက ကင ဋပကၡျဖစ0ပမာ� အတြ�ငး�တြ�င က�တြလနေးသာ လငအၾကမး�ဖကရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး (း�ပညရြKrငး�လကနက ကင ဋပကၡျဖစ0ပမာ� မဟ�ေးသားMညး� ထကသေ.သာ ေအး�ခေအနတြ�နငMညး� က�တြလနးႏးးငေးသာ) လသာ� ခငး�စာနာေးထာကထ ာ�မႈက

ဆန.ကငေးသာ ရာဇဝ�မႈမာ� သ.မ ဟ� လမ��း�သ�း�ဖ�မႈမာ�က အထ�ေအလ�ေးပ�ထာ�သည။

လငအၾကမး�ဖကမႈက ပဋပကၡႏး�ငaးဆကးႏ*းယမႈမရ�ေးသာ K�ဥး�ပနး�မႈ ပးစ�စခအ�ဖစ သ�သန.သ�မ��း�ခငး� မပါရ�ေးသားMညး� ထသ. ေးသာ အၾကမး�ဖကမႈသည လသာ�ခငး� စာနာေးထာကထ ာ�မႈက ဆန.ကငေးသာ ရာဇဝ�မႈ

11

Page 15: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မာ� သ.မဟ� လမ��း�သ�း�ဖ�မႈ မာ�ႏး�ငး အ�ခာ� ဆ�ငရြရာ�ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကမႈမာ�ကး း�ဖစMာေးစႏးးငသပည။

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက အသး�း�ပသမာ�ေအနျဖငး ဥေပဒသည ေးး�ပာငး�လႏးးငေးၾကာငး� သ�း�ပသငးၿပ� ဤအထတြ�င ါဝငေးသာ ဥေပဒသ�မ��ခကမာ�သည း�မနမာႏးးငငရ� ေးခ�မဥေပဒမာ�ႏး�ငး ကကည မႈရ�မရ� စစေးဆ�သငaးသည။ ထသေ.သာ ရာဇဝ�မႈမာ� အတြ�က �ာဝနခမႈက း�မ�ငaးတင0နနညး�လမး�မာ�က ဆကM က ေးတြဆ�ေးႏ*း�ေးနၾကဆး�ဖစသည။ အဓပၸာကမြယဖငaးဆမႈ အသစမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�ႏး�ငး

လပငနး�စဥ+ညး�ကမး�မာ�က အသစဖaနတ�း�ခငး� း�ဖငး ဥေပဒအသစမာ�ႏး�ငး လပငနး�စဥ အသစမာ�က ရာဇဝ�မႈ မာ�က ဖန ��ႏးaငMာမညး�ဖစသပည။

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက း�ပညရြKrငး�ႏး�ငး း�ပKပမ� လကေးတြ�႕ လပ ေးဆာငသပမာ�အတြ�က ရညရြKeယထ ာ�ၿပ� တြလနခ ေးသာ းႏး�စမာ�*စာက က�တြလနခ ေးသာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈ ဆင0ာ လင အၾကမး�ဖကမႈ (“CARSV”)က း�ဖစေးစ၊ ယခလက0� း�ဖစခေးသာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လင

အၾကမး�ဖကမႈ (“CARSV”) ကး�ဖစေးစ ရညရြKeယသ ည။၄ အ

ပငး� ၄ (လကေးတြ�႕ မ��တ မး� �ငး�ခငး�) တြ�င ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ လကေးတြ�႕ ကစၥရပ မာ�သည း�မနမာႏးးငငအတြ�က မ��တ မး��ငး�ခငး�ကသာ ရညရြKeယေးသားMညး� းႏးးငငတြ�ငး�ႏး�ငး းႏးးငငး�ပင းႏး�စခလး�တြ�င မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး သကဆ ပငသပည။

ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကက REDRESS (www.redress.org)

းႏး�ငး IICI (www.iici.global) ဝကဘဆ aဒတပ.တြ�င ရရ�ႏးငၿပ� း�မနမာ ဘာသား�ပနဆပထာ�ေးသာ စာအပပကပ ပးႏး�ပပထပ�ေးဝၿပ� ေးနာကတြကတ င ရရ�မညး�ဖစသပည။ ၿဗ�သ�အစ�ရ၏ းႏးးငငး�ခာ�ေးရ�ႏး�ငး ဓနသဟာယ ႐း� (FCO) တြ�နငMညး� ၎၏ ဝကဘဆ ငရြဒrင းႏး�ပစဘာသား�ဖငး �ငထာ�ေးကာငး� �ငေးပ�ထာ�မညး�ဖစသပည။

12

Page 16: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အပငး ၂။ လငအၾကမးဖက�ႈဆသညမ�� အဘယနညး။

အခနး ၂ - ျမန���ငငရ� လငအၾကမးဖက�ႈက န�းလညျခငး

လငအၾကမး�ဖကမႈ - အထ�သ�ဖငး အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ� ငယမာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈသည း�မနမာႏးးငင

တြ�င ေးန.စဥဘဝ တြ�ငး�ဖစေးေနသာ အရား�ဖစသပည။၅ အ�ခာ�ေးနရာမာ�ကသ.ပင “ေဓလထး��မး�အရႏး�ငး ယဥေးက�မႈအရ လကခလပေးဆာငမႈ မာ�က ေးယာကးးာ�ႀက�စ�မႈႏး�ငး ကာ�မေအး�ခ�ပဖြခး�ခာ�ဆကဆ မႈ ဆင0ာ ေသဘာထာ�မာ�ႏး�ငး ေးပါငး�စပM ကေးသာအခါ [ကာ�မ ေအး�ခ�ပအၾကမး�ဖကမႈ] က သာမနအျhဖaစအပကက သ. နာ�လည *ခငနးMႊ�ေးပ�ၾကသည။ ၆ လငအၾကမး�ဖကမႈမ� အသက0�ငရြငE� ေးး�မာကသ မာ�ကမ လမႈေးရ�အရႏး�ငး ဥေပဒအရပါ ကယး�ပန.*စာ ဖြခး�ခာ�ဆကဆ ၾကၿပ� �ရာ�မ��မႈရရ�ေးရ�လပ0ာတြ�င အခကအ ခ မာ�*စာႀကးရကာ �ခါ�ရ ေမကားMႊးာ�ႏးးငေးအာငး�ဖစတ�သည။

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) က း�ပKနကတြယတ ငး�ႏး�ငး း�ပKနယမဟ�ေးသာ ေးနရာ မာ�ရ� ေးရရ�ည လကနကက င ဋပကၡမာ�ႏး�ငး �ကခကမႈမာ�တြ�င လပေးဆာငသပမာ�ရ�ေးနၿပ� း�ပK\လထေအပၚ အ�ခာ�လပ0ပ မာ�မ�ာလညး� အတြလaနဆပ�ငရြရာ�ကာ လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ ရက+က ေးသာ အပငး�မာ� ပါဝငေးေနပသည။ ထလပ0ပပအပတြ�က �ာဝန0� သမာ�က စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး �ာဝaနယပခငး�း�ခငး�မ�ာမ မရ�ေသလာက ရ�ာ�ေးပသည။

၁။ စစတပ��ငစြ �ငငတက�မဟတေသ� လကနကက င��းၾက�း ပဋပကၡ

ၿဗ�သ�လကေးအာကမ� တြလ�M ပေးရ�ရၿပ�ေးနာက လႊ�ေး�ား ဒမ ေကရစကာလ�အတြ�ငး�တြ�င း�မနမာႏးးငငသည စပစတပ အပခပ ေးရ�ေးအာကသ . ၁၉၆၂ မ� ၂၀၁၁ အထ ဆကတ းကန�ပါ�ပင က ေးရာကခသည။ ထအပခပမႈသည �ရာ�႐း�မာ�ႏး�ငး ဥေပဒ စနစ မာ�က စစတပ၏လႊမး�မ�မႈး�ဖငး ထ

နး�ခပးႏးးငေးအာငထ ခ႕ႏးးငခ သည။၇ စစအာဏာရ�ငမာ�က ၂၀၁၁ တြ�င �ရာ�ဝင ဖကသ မး� ခၿပ� ဒမေကရစေးငရြရ�ေးကာကပြက မာ�း�ဖငး အရပပသာ� အစ�ရက ၂၀၁၅ တြ�င �ငေးး�မ�ာကးႏးးငခ ေးသားMညး� စစတပပသပည း�ပK\၏ ထနး� ခပမႈေးအာကက ေကရာကM ာသKLဟ�ဘ း�မနမာ းႏးးငငေးရ� တြ�င အငအာ�အႀက�ဆး�အ�ဖစ ဆကM က ရ�ေးနခၿပ� ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒအရ လႊ�ေး�ားထတြ�င ထငခးမာ�၏ ၂၅% က ရရ�ေးနဆး�ဖစကာ အငအာ�ႀက� ဝနႀက�ဌာနမာ�က ခပက ပင ထာ�သ

ည။ ၈ �ရာ�႐း�မာ�က �က႐းကM ႊမး�မ� မႈမာ�ရ�ေးနဆ း�ဖစၿပ� စစတပ ဝနထမး�မာ�ႏး�ငaးဆငေးသာ အမႈမာ�တြ�င တြလ�M ပ

*စာ လပေးဆာငးႏးးငမႈက အ�ပညaးအဝရရ�ထာ�သည။၉

ထ.အ�ပင ေအရ�ေးပၚေအး�ခေအနတြ�င ေအး�ခခဥေပဒအရ စစတပပသပည အရပပသာ�အစ�ရက း�ဖ�ခႏးငၿပ� �စကပယတ ညး�

အပခပ *ခငး0�သည။ ၁၀

း�မနမာႏးးငငနယ+ပမာ�က ယခငကရ�ခေးသာ ယဥေးက�မႈ သ.မဟ� �ငး�ရငး�သာ�လမ�စမာ�၁၁ ထက ၿဗ�သ�အင ါယာ ေးခ�က သ�မ��ခေးသာ နယ+ပမဥး�ေးပၚတြ�င ေအး�ခခထာ�ၿပ� အာရ��ကတြကတ င �ငး�ရငး�သာ� မာ�*စာရ�ေးသာ းႏးးငငမာ�

ထမ� �စခ း�ဖစသပည။၁၂ ထနယေးး�မမာ�ထမ� အခ႕မ�ာ ၁၉၄၈

ခႏး�စ တြလ�M ပ ေးရ�ရၿပ�က�ညး�က အပခပမႈေးအာကသ .

ေမရာက ခၾေကပ။၁၃ ၁၉၈၂ းႏးးငငသာ�ဥေပဒသည

အဓက�ငး�ရငး�သာ� ၈ မ�က အသ အမ��း�ပခၿပ� ထ�

ငး�ရငး�သာ��.မ�ာ ဗမာ ၁၄ (လဥ�ေးရ၏ သး�ပး းႏး�စ းခန.)၊ ခငး�၊ ကခင၊ ကယာ�၊ ကရင၊ *မန ၊ ရခငးႏး�ငး ရ�မး��.�ဖစ သည။ ထလမ� ၈ မ�က “လမ�စ ၁၃၅ စ” အ�ဖစ

အစ�ရက ထပမဖြခး�ခာ�သ�မ��ခသည။၁၅ ထလမ�စငယမာ�သည �ရာ�ဝငအသအမ��း�ပမႈက မရရ�ၾေကပ။

13

Page 17: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

တြလ�M ပေးရ�ရၿပ�ေးနာကတြကတ င စ�က �ယဥေးသာ လ.အဖြဖ႕အစညး� း�ဖစေးသာ း�မနမာႏးးငငသည ဗမာႀက�စ�ေးသာ

းႏးးငင၁၆ က �ငး�ရငး� သာ�အာ�လး�က ေး�ားM�န aနကနfနၾကသညး း�ပညရြKrငး�စစး�ဖစ0ာ ေးနရား�ဖစMာသKၿပ� တြလ�M ပေးရ�အတြ�က သ.မဟ� ကယ င အပခငရြပခငaးအတြ�က �ကခကၾ ကသည။၁၇ �ငး�ရငး�သာ�ကစၥရပမာ�သည ပစခ�မႈမာ�က စ�ငး�ဖစေးပၚ ေးေစသားMညး� သဘာဝရငး�း�မစမာ�က အၽြလသး�စာ�း�ပလပး�ခငး�၊ ေးး�မက အသး�း�ပး�ခင၊ ေအး�ခခလအပခက+မကနး�မာ� ဖြဖ႕ၿဖ�မႈ မညမ�း�ခငး�ႏး�ငး မ�ယစေးဆ�ကငရြန\ယး�ခငး��.ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ ကစၥရပမာ�သည ေအရ�ႀက�ေးသာ အခနး�က႑မ� ပါဝငM�က0� သည။ လမာ�ေးသာ �းငး�ရငး�သာ�အပ+ႀက�မာ� (ဗမာ) သည လညး� ဒမေကရစ း�ပနMKeရ�ရaနအပတြ�က စစတပပအပပခပေးရ�က တြ�နး�လ�န0aနႀက�စာ�လ�က0�သည။ ၁၈ ၁၉၈၈ ခႏး�ငရြစrင စစတပ အပခပေးရ�က အၾကမး�မဖကဆ န.ကငမႈအာ� စစတပပအပငအာ�း�ဖငး ၿဖ*ခငး�ခၿပ� အရပပသာ� ၃၀၀၀ - ၁၀၀၀၀ ဥ�ခန. ေးေသၾကခၾကကာ လမာ�*စာ�.သKEညး� အယခဝငရြငခငးမရ�ဘ အကဥး�ခခၾကရ သည။၂၀

ဤ�ဖစ0ပေးၾကာငး �ငး�ရငး�သာ�လကနကက းင အဖြဖ႕အစညး�မာ� ဟ ေးခၚၾကသညး းႏးငငအဆငးမဟ�ေးသာ လကနကက ပငအပဖြဖ႕မာ� ေအး�မာကအ hမာ�ေးပေၚပါကM ာခၿပ� ကယ ပငအပပခငရြပခငးးႏး�ငး အသ အမ��း�ပမႈရရ�ေးရ�က အဆငးး�မငးး�မငး0ရ�ရန ေး�ာငး�ဆလာၾက သည။၂၁ ထအခနမ�စ၍

စစတပ၏ အဓကလပေးဆာငခကမ�ာ ပငနကနယေးး�မ�Kၿမေးရ�ႏး�ငး ဗဟထနး�ခပမႈစနစ �Kၿမေးရ�က အငအာ�သး�ထနး�သမး�ရaနသာ း�ဖစMာခသည။ အစ�ရစနစ အာဏာက လကခရနး�ငငး�ဆနေးသာ လနညး�စ�ငး�ရငး�သာ� မာ�ႏး�ငး စစပြစ း�ဖစ0န အဓပၸာယသ ကေးရာကေးစခသည။ လကနက ကင

�ပမာ�က အတြလaနအမငး�မာ�း�ပာ�လာေးစခၿပ� �ငaးကာ�အပါ အဝင စစMfကနက စၥညး�မာ� အမာ�အ�ပာ�ဝယယ လာေးစခ သည။ ကန0�ေး�ာငးခေးေနသာ လကနကက ပငအပပ+မာ�က မ� ကတြYမး�ေးေနသာ ကမၻာေးး�မႀက�ႏး�ငး း�ပနMKပaနကafနတပကခကမႈ နညး�လမး�မာ�က အသး�း�ပၿပ� ေးး�ပာကက ာ�စစပြစ

က လပေးဆာင ခၾကသည။ ၂၂

ထနညး�လမး�မာ�၏ အစ�အ ပငး�အ�ဖစ စစတပပသပည “း�ဖ� ၄ း�ဖ�” နညး�ဗဟာဟ ေးခၚသညး နညး�လမး�က အသး�း�ပၿပ� ေးး�ပာက ကာ�စစတပမာ�က ေအထာကအ ပး�ပေးနသညး မသာ�စမာ�ႏး�ငး ေးဒသခငရြရာမာ�က း�ဖ�ေး�ာကး�ခငး�း�ဖငး အရပပသာ�မာ�ထမ� ဖြခထ�ၾ ကသည။

အရပပသာ�မာ�*စာက း�ပညရြKrငး�တြ�င အ�ငး�အကပ း�ပနMပည ေးနရာခထာ�း�ခငး��.သည စစတပ၏ အဓက နညး�ဗဟား�ဖစ သည။၂၃ စစတပပသပည ေးး�ပာကက ာ� �ပမာ�က ေအထာက အပေးပ�ေးနျခငး�မ� း�ဖ�ေး�ာက ရaနအပတြ�က အ�ငး�အကပ း�ပနMပညေးနရာခထာ�ေးရ� ဇးက ေးနရာအကယႀ က� �ညေးဆာက ခသည။ လကေးလာမႈမရ�ေးသာငရြရာမာ�က

ေးး�မႀက�သာ ကနသပည အထ တြလ�M ပေးရ��ပမာ�က �က႐ကက ညသKဟ ထင0 ေးသာ ေးက�ငရြရာလထကမ ငရြရာ၏ ေးရအရငး�အ�မစထသ. မ�႐ႈ႕ခၿပ� ေးရာဂါရ�ေးသာ ၾကကင�ကမာ�က စစတပမ� ပစခခေးၾကာငး� ေးကာလဟာလမာ�ဖနတ�ၿပ� တြထ

ကေးး�ပ�ေးအာင း�ပလပခၾက သည။၂၄ ထနညး�လမး�ႏး�ငး အ� အရပပသာ�မာ�က ပစခ�း�ခငး�ႏး�ငး အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး�၊ ဥေပဒျပင သ�း�ဖ�း�ခငး�၊ လင အၾကမး�ဖကး�ခငး�၊ K�ဥး�ပနး�း�ခငး�၊ ႐ကးႏး�ကး�ခငး� းႏး�ငး အ�ခာ�ႏး�ပ စကး�ခငး�၊ း�ပK\မာ�၏ ပပငဆပငမႈမာ�က ဖကဆ�း�ခငး�မာ�း�ပ လပခၾကသည။၂၅ ၁၉၉၀ း�ပညးးႏး�စမာ�တြ�င းႏး�စ+ဥ လဥ�ေးရ ၁၀၀၀၀ ခန. �ကပြက ေးၾကာငး ေးေသၾကခသKL�ာ းႏး�စေးပါငး� ၄၀ ရ�ၿပဟ ခန.မ�နး�သရ�ရ

သည။၂၆

ဤ�ဖစ+ဥအတြ�ငး� စစတပပသပည အဖြဖ႕အမာ�စက ေးခတြY�သပၿပ� အပစအခ�0ပ+ေးရ� ေသဘာ�ညခကမာ�က လကမ�� ေးရ�ထ�ခေးသားMညး� ေးနာက ငး�တြ�င အခ႕က ခ�ေးဖာကခး�ခငး� (ကခငရြငrင ပမသသာ*စာ) သ.မဟ� အခ႕ကစၥရပမာ�တြ�င ရက+ကမႈသည ဆကM ကး�ဖငရြစ ာ�ေးနခသည (ဥပမာအာ�း�

ဖငး ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး�)။ ၂၇ းႏး�ပစသမးေးပ� ထာ�ေးသာ ေးနရာမာ�တြ�င းႏးငငေးရ�အရ အၾကမး�ဖကမႈ နညး�လမး�က အသး�း�ပၿပ� နယေးး�မက ထနး�သမး�ထာ�သ

ည။ ၂၈

14

Page 18: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂၀၁၅ ေးအာကတ ဘာ ၁၅ ရကတြကတ င အမ�သာ�ဒမေကရစ အဖြဖ႕

ခပအစ�ရ၏ ေးငရြရ�ေးကာကပြက း�ဖစခၿပ�ေးနာက �ငး�ရငး�သာ� �ပမ ေး�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ�ႏး�ငး ဗဟအစ�ရ�. အ

ပစအခ� ရပ+ေးရ� ေသဘာ�စာခပမာ�ခပဆ ပခၾကသည။ ၂၉

သေ႔သ� အႀကးဆး �ငး�ရငး�သာ� �ေပမ�ားအဖြဖ႕ အစညး�အခ႕ မ�ာ အစ�ရက း�ပ႒ာနး�ထာ�ေးသာ �ာ�း�မစခကမာ�ေးၾကာငး လက မ��ထ�ရန မ�ဖစးႏးငး�ဖစေးနသည။ ကခငး�ပKနယးႏး�ငး ရ�မး�း�ပညေးး�မာင ငး�မ� �ငး�ရငး�သာ� �ေပမ�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ� ၄ ခသည အပစအခ�0ပ+ေးရ�၏ အ�ပငဘပကတြကတ င0�ေးနၿပ� စစတပ းႏး�ငး ဆကM ကတ ကပြက း�ဖစေးနကာ စစတပမ� းႏး�စဖက K�ပပတပက း�ခငး� းႏး�ငး ေးေလၾကာငး�း�ဖငaးတကခက း�ခငး�က ၂၀၁၆ ခႏး�ငရြစrင း�ပလပၿပ�ေးနာကတြကတ င ပးမးး�ပ

ငး�ထနMာခသည။ ၃၀ ထ.�ပင အပစ အခ�0ပ+ေးရ�က လကမ��ထ �ထာ�သမာ�ႏး�ငး ေအကာင အထညေးဖား0နမ�ာလညး� မ��မႈမရ�ဘ ေးႏး��ေးတြက�ေးနၿပ� အပစ အခ�0ပ+ေးရ�လကမ�� ထ�ထာ�ေးသာ ၿမ႕နယ ၉၄ ၿမ႕နကတြယတ င ၄၀ ၿမ႕နယမ�ာ လကနကက ပငအ

ဖြဖ႕မာ�ရ�ေးေနပသည။ ၃၁

၂၀၁၇ ခႏး�စ း�မနမာႏးးငငတြ�င စစတပးႏး�ငး �ငး�ရငး�သာ��ေပမ�ား အဖြဖ႕အစညး�မာ� *စာ - (၁)

ကခင (ကခငရြငE�ေးး�မာကေးရ�အဖြဖ႕/ �ပ

((“KIO”/”KIA”))၊ (၂) ရ� မးျပညေျမ�က.ငး (�ငး�ရငး�သာ� �ေပမ�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ� *စာ - KIA၊ �ာအနး�အမ�သာ� တြလ�ေးး�မာကေးရ�

�ပ (“TNLA”)၃၂၊ း�မနမာႏးငငဒမကရကတ စ မဟာမ�တ ပ(“MN-DAA”)��ငစြ ရခငငတေပ�တ� (“AA”)၊(၃) ရခင (အ�ရကန ႐ဟငဂ� ကယတ ငေရးတပ

(“ARSA”) က ဆန႔ကင တက&ကေေနသ� သ.မဟ� ဟာရာခါ အယM -ယာရ�င (HaY))၊ (၄) ကရင

(ကရငန) (ဒမကရကတ စ ကရငဗ ဒၶဘ�သ� တပ

(DKBA”)က ဆန႔ကငတငက&ကေေနသ�တပ - စသ

ည�. ၾကာ�တြ�င းႏးငင�ကာအဆငးမဟ�ေးသာ လကနကက င ပဋပကၡမာ� ရ�ေးနခၾကသည။ ၃၃

၂။လမးေရးအ�စနးေရ�က ဗဒၶဘ�သ�ဝင��း၏

လႈပရ��းမႈမ�း ျမငစြOတ+ကလ�ျခငး

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) က ပမနာ�လKEာေးစရန ေအရ�ႀက�မႈ ပမး�ဖစ*ပာ� လာေးသာ မၾကာေးသ�ခငက ကစၥရပပတစခမ�ာ ရခငး�ပKနကတြယတ င း�ဖစၿပ� း�မနမာႏးးငငအတြ�ငး� ဗဒၶဘာသာ အ*စနး�ေးရာကM ႈပ0�ာ�မႈ မာ�း�မငaးတကMာကာ မဆလငမာ�က လ.ဘဝႏး�ငaးဆငေးသာ ၿခမး� ေးး�ခာကမႈအ�ဖစ ပးေးဖားၾကကာ ဗဒၶဘာသာသည အာ�နညး�ၿပ� အစၥလမဘာသာက အစာ�ထ�ဝငေးရာကက ာ အဓကဘာသာ း�ဖစမတြသာ�ေးစရaနအပတြ�က ကာတြက

ယ0နနMပအပသKဟ ဆၾက သည။ ၃၄

ဤ�ဖငရြစ ာ�မႈသည ၉၆၉ လႈပ0�ာ�မႈ၏ အစ�အ ပငး�အ�ဖစ

ပ႕ႏး�. လာခၿပ� ၂၀၁၁ ခႏး�ငရြစrင းႏးငငေးရ�တြလ�M ငရြပခငaးက ရရ�ၿပ�ေးနာက အစၥလာမေးပေၚပါကM ာမႈက *စစပြပ+ေးး�ပာဆေးသာ အ*စနး�ေးရာက အ�မငမာ�က ဘနး�ေး�ားႀက�မာ�က ဥ�ေးဆာင အသလႊငးခ ၾကၿပ� မဆလငMပငနး�မာ�က ဖ

ယက ဥ0န ပမအသာ�ေးပ��ကတြကတ နး� ခၾကသည။ ၃၅ ၂၀၁၃ ခႏး�ငရြစrင ထေးရာကေးသာ �ာ�း�မစမႈ ရ�လာ ခၿပ� လႈပ0�ာ�မႈသည လမ�၊ ဘာသာက ကာတြကယ0န အတြ�က မ စနေစကသာ အဖြဖ႕အစညး�အ�ဖစ ေးပေၚပါကM ာကာ မဘသ ဟ လသမာ�

လာသည။ ၃၆

မဘသ သည ၂၀၁၅ ခႏး�ငရြစrင လဥ�ေးရထနး�ခပေးရ�၊ ဗဒၶဘာသာ ဝငအမ�သမ�မာ� အ�ခာ�ဘာသာဝငမာ�က လကမထပေးရ�၊ ဘာသာေးး�ပာငး�ေးရ�ႏး�ငး �စMပfငတစမယာ�စနစ စသည�.ႏး�ငး ပ�သ ကသ ညး လမ�ဘာသာကာတြကယေးရ�ဥေပဒက း�ပ႒ာနး�ရန အစ�ရက ေး�ာငး�ဆမႈေးအာငး�မငခသည။ ၃၇ ထဥေပဒမာ�သည မဆလငမာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ ရန အတြ�က ရညရြKeယၿပ� လပေးဆာငခေးၾကာငး� း�ပငး�ထငရြန+ာ ေးဝဖနခရ

15

Page 19: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

လ�က0�သည။ ၃၈ ထ.အ�ပင မဘသ အတြ�ငး�ရ� ဘနး�ေး�ားႀက�အခ႕သည မဆလင ဆန.ကငေးရ� ေးဟာေးး�ပာမႈမာ�ႏး�ငး အမနး�စကာ�မာ�က ကန.တြကကၾ ေကသားMညး� အ�ခာ�ေအရ�ပါေးသာ ဘနး�ေး�ားႀက�မာ�ႏး�ငး အရပပသာ�မာ�မ�ာ �စယပသနအပ*စနး�ေးရာက မဆလငဆန.ကငေးရ�အ�မငမာ�က ေးထာကခအာ�ေးပ�ၾကၿပ� လမ�ဘာသာကာတြကယသKဟ ေအၾကာငး�း�ပကာ အၾကမး�ဖကမႈ က လႈေ႕ဆားၾ

က မသက�ကတြYနး�ပၾကသည။ ၃၉ ထသ.�ပလပး�ခငး�သည ပမ�ငး�မာေးသာေအး�ခေအနက း�ဖစေးစၿပ� ႀက�မာ�ေးသာ ရငရြပ0ာတြ�ငး� အၾကမး�ဖကမႈက း�ဖစMာႏးး

ငေးစသည။ ၄၀

16

Page 20: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဇယ�း ၁။ ႐ဟငဂ�မဆလင��းက တငးရငးသ�းထမ�ထတ.ယျခငး

းႏးးငင၏ �ငး�ရငး�သာ�အဖြဖ႕ဟ �ရာ�ဝငသ�မ��း�ခငး�မခေရသားMညး� စစတပမ� ထပကာထပကာ ပစမ��ထ ာ� �ကခကခရသညaးအဖြဖ႕မ�ာ ရခငး�ပKနယ0� ႐ဟငဂာမဆလငအပဖြဖ႕�ဖစသပည။ ဗဒၶဘာသာရခaငMမာ�စႏး�ငး ႐ဟငဂာမဆလငMနညး�စၾကာ�ရ� �ငး�မာမႈမာ�ႏး�ငး အၾ

ကမး� ဖကမႈမာ�သည ၿဗ�သ�ကလနေးခ�က ပင ရ�ေးနခးသည။ ၄၁ ရခငမာ�က ႐ဟငဂာမာ�သည �ငး�ရငး�သာ�မာ�မဟ�ေးၾ

ကာငး�ႏး�ငး ရခငး�ပည နယးႏး�ငး သမငး�အဆက အစပမရ�ေးၾကာငး� း�ငငး�ဆၾကၿပ� း�မနမာႏးးငငႏး�ငး ဘာသာေးရ�၊ ေဓလထး�စ သ.မဟ� လမႈေးရ�အရ ဆကးႏ*းယမႈမရ�ေးသာ (�ငး�ရငး�သာ�မဟ�ေးသာ သ.မဟ� ခ�ဝငမာ�အ�ဖစ သ�မ��ၾ

ကၿပ�) ႐ဟငဂာမာ�က ဘဂၤလမာ�အ�ဖစသာ ႐ႈး�မငၾကသည။၄၁

႐ဟငဂာမာ�သည ဗမာအစ�ရအဆကဆ ကM ကေးအာကတြကတ င တြသာ�လာမႈက �ာ�း�မစကန.သ�မႈ၊ ပညာသငရြငခငးးႏး�ငး ကနး�မာေးရ� ဝနေးဆာငမႈ ရပငရြငခငးမာ�အပါအဝင ဖြခး�ခာ�ဆကဆ ဖႏး�ပခရမႈမာ�က ဆယ+ႏး�စမာ�*စာ ခေးနၾကရၿပ� ၁၉၈၂ ခႏး�စ းႏးငငသာ�ဥေပဒအရ

၎�.၏ းႏးးငငသာ� း�ဖစ ငရြငခငaးက ထေးရာကမြက+ာ ရ�ငး�ထ�ခၾကသည။၄၃

၁၉၇၈ ခႏး�ငရြစrင ႐ဟငဂာ းႏး�ပစသနး�ေးကားသည အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ဖႏး�ပမႈမာ�မ� တြလ�ေးး�မာက0န ဘဂၤလာ�ေးဒရ� aးက တြထကေးး�ပ�ခၾကၿပ� ၁၉၉၁ - ၁၉၉၂ တြ�င းႏး�ပစသနး�ဖြခေးကားထပမ တြထကေးး�ပ�ခၾကသည။ ၄၄ ေးနာက ငး�တြ�င အမာ�စက ဘဂၤလာ�ေးဒ

ရ�းမ� အ�ငး�အကပ း�ပနMKပေ.ဆာင ခသည။ ၄၅ လ.အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညး+ာရငး�အရ ႐ဟငဂာမာ�က မ�ရာ�း�ပး�ခငး�သ

ည အ�ခာ��ငး�ရငး�သာ� လနညး�စမာ�က ထကာလ အတြ�ငး� း�ပလပခသKLာ�ႏး�ငး အတြလန ၽြကး�ပာ�း�ခာ�နာ�သည။အ�ခာ�ေးနရာမာ�တြ�င ဗမာစစတပပသပည �ငး�ရငး�သာ�လကနကက ပငအပဖြဖ႕မာ�ႏး�ငး အခနၾကား�မင*း+ာ �ကခကၾ ကၿပ� ထပဋပကၡမာ�မ� အရပပသာ�မာ�ေအပၚ �ရာ�ဥေပဒႏး�ငးမညေးသာ �ကခကမႈမာ� တြထကေးပၚလာ��သ ည။ ႐ဟငဂာကစၥတြ�ငမ းႏးငငအဆငးမဟ�ေးသာ လကနကက ပငအပဖြဖ႕မာ� - ႐ဟငဂာ စညး�လး� ညညရြည�ေးရ��ပ (“RSO”) းႏး�ငး အာရကန ႐ဟငဂာအစၥလာမတပဥ� (“ARIF”) �.က ရခငး�ပKနယ ေးး�မာက ငး�တြ�င ၁၉၈၂ ခႏး�စးႏး�ငး ၁၉၈၇ ခႏး�ငရြစrင �ညေးထာငခၾေကသားMညး� ထအဖြဖ႕မာ�ႏး�ငး အ�ခာ�အဖြဖ႕�.သည း�မနမာစစတပ၏ ေအနအထာ�၊ ၎�.၏ အဓကပစမ�� သ.ဟ� း�မနမာလ.အဖြဖ႕အစညး�က မK\ညး အခါမ� း�ပငး�ထနေးသာ ၿခမး�ေးး�ခာကမႈမ�ပခေးပ။ သေ.သား း�မနမာလးၿခးေးရ��ပမာ�ကမ ႐ဟငဂာမာ�ေအပၚ ကယး�ပန.*စာ မ�ရာ�း�

ပခၾကၿပ� ေးနရာေးရႊေ႕း�ပာငး�ေးနထင0န သသာထင0�ာ�ေးသာ ဖအာ�ေးပ�မႈမာ�ရ�ေးနသည။ ၄၆

ရငရြပ0ာၾကာ�အၾကမး�ဖကမႈအႀက�စာ�သည အခနၾကာလာသညးႏး�ငaးအမ� ဆကး�ဖစMာေးနခသည။ ၂၀၁၂ ခႏး�ငရြစrင ရငရြပ0ာၾကာ� အၾကမး�ဖကမႈ ေးၾကာငး အနညး�ဆး� လ ၁၉၂ ဥ� ( ႐ဟငဂာ ၁၃၄ ဥ�ႏး�ငး ရခင ၅၈ ဥ�) ေးသဆး�ခၿပ� ပပငဆပငမႈမာ�က ကယး�ပန.*စာ ဖကဆ �း�ခငး�လညး�ရ�ခကာ ၈၆% ခန.မ�ာ ႐ဟငဂာမာ�၏ ပပငဆပငမႈမာ�း�ဖစသပည။ အၾကမး�ဖကမႈေးၾကာငး ေးနရပပတ

မး�ေးရ�ာငရြငထကေးး�ပ�သ (“IDPs”) �စသနး�ေးလ�ေးသာငး� ခန.ရ�ၿပ� ၉၅% ေးကားမ�ာ ႐ဟငဂာမာ�း�ဖစသပည။ ၄၇

ရခငး�ပKနယေးး�မာက ငး�တြ�င အၾကမး�ဖကမႈး�မငaးတကး�ခငး�ႏး�ငး ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငမႈမာ�*စား�ဖစး�ခငး� အ�ဖစအပကေးနာကတ စခမ�ာ ၂၀၁၆ ေးအာကတ ဘာလတြ�ငး�ဖစၿပ� ေးမာငေး�ာႏး�ငး ေရသေး�ာင0� နယ+ပ0စခနး�မာ�က ရခင႐ဟငဂာကယတ ငေးရ��ပ(ARSA) က �ကခကမႈ မာ� ဆကတ ကး�ဖစခသည။ ၂၀၁၆ းႏးဝငဘာလႏး�ငး ၂၀၁၇ ၾသဂ�M �.တြ�င ရခင႐ဟငဂာကယတ ငေးရ��

17

Page 21: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ပ(ARSA) ၏ �ကခကမႈမာ� ေးၾကာငး း�မနမာစစတေပအနျဖငး ရ�ငး�လငး�ေးရ�စမခကက း�မနဆပငရြန+ာလပခရၿပ� မဆလငအသငး�အဝငး�

က ထခကေးစခကာ ႐ဟငဂာဥ�ေးရ ေးး�ခာကသ နး�ေးကားခန.က ဘဂၤလာ�ေးဒရ� aးသ. တြထကေးး�ပ��မး�ေးရ�ာေင0စခသည။၄၈

၂၀၁၇ မ�M တြ�င ထ�း�ပနေးသာ ကမၻာကလသမဂၢ၏ �ငး�ပခကမ��တ မး�တြ�င (ကလသမဂၢမ��တ မး�ဟ ေဤနရာတြ�င ေးခၚဆ) ကယး�ပန.*စား�ဖငရြစ ာ�ေးနသညး �ရာ�ဥေပဒအရ မဟ�ေးသာ တြကပမကမႈမာ�ႏး�ငး ေကလ�သငယ သ�း�ဖ�မႈမာ� အပါအဝင အ�ခာ��ရာ�ဥေပဒႏး�ငး မညေးသာသ�း�ဖ�မႈမာ�၊ အ�ငး�အကပ ေးပာကတြကက ယ ေးစမႈမာ�၊ အပ+ဖြဖ႕မဒမး�ကငးမႈမာ� အပါအဝင မဒမး�မႈမာ�၊ အ�ခာ�အၾကမး�ဖကမႈပးစမာ�၊ းႏး�ပ+ကမႈႏး�ငး အ�ခာ�ရက+က လမဆနေးသာ သ.မဟ� းႏး�မခဆကဆ မႈမာ� သ.မဟ� း�ပစဒဏေးပ�း�ခငး�၊ အမမ�႐ႈ႕�ခငး�ႏး�ငး အ�ခာ�ပပငဆပငမႈမာ�မ�႐ႈ႕�ခငး�၊ အစာ�ေအသာကမာ�ႏး�ငး အစာ�ေအသာက ရငး�း�မစမာ�က ဖကဆ �း�ခငး�၊ ခ�ယး�ခငး�ႏး�ငး �ငး�ရငး�သာ�ႏး�ငး ဘာသာေးရ� ဖြခး�ခာ�မႈမာ�က ေအသ�စ�ေးဖားး�ပထာ�သ

ည။၄၉

လ.အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ ကမၻာကလသမဂၢ အထကေးကားမရ�ငမငး�ႀက� ဇက0ာအကအ ယEဟ စန (Zeid Ra’ad Al Hussein) က “လမ�

သန.ရ�ငး�ေးရ�အတြ�က+ာအပပႀက�” ၅၀ းႏး�ငး ကလသမဂၢမ��တ မး�က က�တြလနခ ေးသာ ရာဇဝ�မႈမာ�သည လသာ�ခငး� စာနာေးထာ

ကထ ာ�မႈက ဆန.ကငေးသာရာဇဝ�မႈမာ� အတြလနး�ဖစးႏးးငေးၾကာငး� ေးကာကခကခ ထာ�သည။ ၅၁ ၂၀၁၇ ဒဇငဘာလတြ�င အထကေးကားမရ�ငမငး�ႀက�က းႏးငငတြ�ငး�ရ� စစတပမ�လမာ�ႏး�ငး အရပပသာ�အစ�ရ�.သည လမ��း�သ�း�ဖ�မႈအတြ�က �ာဝန0�ေးကာငး�ရ�ႏးပငသKဟ ေးဖားး�ပခသည။ ၂၀၁၈ ေးေဖဖၚဝါရတြ�င ကလသမဂၢ လ.အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ မဟာမငး�ႀက�ရး�၏ း�မနမာႏးငငဆင0ာ အထ�ကယ+ာ�လ�ယ ( း�မနမာႏးငငဆင0ာ ကလ သမဂၢ အထ�ကယ+ာ�လ�ယ) ယနဟ�လက ရခငး�ပKနကတြယတ င စစတပ လပေးဆာငခကမာ�မ�ာ

လမ��း�သ�း�ဖ�မႈ၏ လကၡဏာမာ� ပါရ� သKဟ ဆသည။ ၅၃ ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေး

ေ*ဖရ�စမခက (“UNFFM”) အရ ဤရာဇဝ�မႈ မာ�သည လသာ�ခငး�စာနာမႈႏး�ငး လမ��း�သ�း�ဖ�မႈက ဆန.ကငေးသာ ရာဇ

ဝ�မႈေသဘာသကေးရာကး�ခငး�ရ�မရ� စးစမး�စစေးဆ�လ�က ရ�သည။၅

၃။ ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈမ�တတ မးမ�း

း�မနမာလကနကက င ပဋပကၡ ေအး�ခေအနမာ�အတြ�ငး� လင အၾကမး�ဖကမႈက က�တြလနေးနၾကၿပ� အ�ခာ� ေအး�ခေအနမာ� အတြ�ငး� းႏးငင�ကာရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး ဆ�ငရြရာ�ေးသာ လ.အ*ခငး ေအရ�ေးဖာကဖကမႈမာ�က က�တြလနေးနၾကရာတြ�င (အခနး� ၄ (ဂ) တြ�င ဆကM ကဖ�႐ႈရန) စစတပပသည ထအၾကမး�ဖကမႈ အမာ�စအတြ�က �ာဝန0�သKဟ သ�

ငး�ရရ�သည။ ၅၅

မဒမး�မႈမာ�ႏး�ငး အ�ခာ�ေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�က စပစတပမ� ဆယ+ႏး�စေးပါငး�မာ�*စာ လပေးဆာငေးနခ ေးသားM

ညး� ေးနာက ငး� ဆယ+ႏး�စမာ�တြ�င ထသေ.သာ အၾကမး�ဖကမႈမာ� ပမ��*ပာ� လာေးၾကာငး� ကလသမဂၢအဖြဖ႕မာ�အပါအဝင အ�ခာ�အဖြဖ႕မာ�ထ ကပါ သ�ငး�ရရ�သ

ည။ ၅၆ ထက�တြလနေးဖာကဖကမႈမာ�သည ေးယဘယအာ�း�ဖ

ငး လနညး�စ �ငး�ရငး�သာ�ပဋပကေၡဒသမာ� (လက0�တြ�င ရခငး�ပKနယ၊ ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး�၊ ကခငး�ပKနယ၊ ကရငး�ပKနယ၊ ကယာ� (ကရငန) း�ပKနယ) �.တြ�င း�ဖငရြစ ာ�ခၿပ� ထလမ�စမာ�မ� မနး�ေကလ�မာ�ႏး�ငး အမ�သမ�

မာ�က အဓက ပစမ��ထ ာ�ခသည။၅၇

၂၀၁၆ ခႏး�ငရြစrင ကခင၊ ရခင၊ ကရငးႏး�ငး ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး�ရ� အရပပသာ�မာ�သည လငအၾကမး�ဖကမႈ၊ လမာ�*စာ

18

Page 22: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ေးနရပ �မး�ေးရ�ာင တြထကေးး�ပ�ေးစမႈမာ� အပါအဝင စပစတပပအၾကမး�ဖကမႈ မာ� း�ပငး�ထနး�မငaးတကး�ခငး�က

ေးတြ�႕�မငခရသည။၅၈ ရခငး�ပKနယ တြ�င ထလငအၾကမး�ဖ

ကမႈက း�မနမာႏးးငငစစတပးႏး�ငaးအ� နယ+ပ0ႏး�ငး း�ပKနယ ေးစာငးေးရ�ာကေးသာ အရပပသာ�မာ�မ� က�တြလနခ ေးၾကာငး� သ

�ငး� ေးပ�မႈမာ�ရ�သည။ ၅၉

လငအၾကမး�ဖကမႈက �ငး�ရငး�သာ��ေပမ�ား အဖြဖ႕အစညး�မာ� ေအနျဖငး ကငaးသာ�ေရနၿပး�ဖစ ေးၾကာငး� သရၿပ� ထသေ.သာ အၾကမး�ဖကမႈမ�က ေအသ�စ� လသ

ရ� aငၾကာ�ေးဖားး�ပမႈမာ�မ�ာ ရ�ာ�ပါ�လ�သည။၆၀ ၂၀၁၇ ခႏး�ငရြစrင လသရ� aငၾကာ�း�ဖစMာေးသာ မၾကာေးသ�ခငက အမႈ�စခတြ�င �ာအနး�အမ�သာ� တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပသာ�ႏး�စဥ�က ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး�မ� ေးကာငး�အပပဆရာမက မဒ

မး�ကငaးသKဟ *စစပြပ+ခသည။ ၆၁ �ာအနး�အမ�သာ�တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပက သသယရ�သမာ� သည ထအဖြဖ႕ဝငမာ�း�ဖစၿပ� စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�က ၾကာရ�ညေးစရန ၎�.၏ အစအစဥး�ဖငး ဖမး�ဆ� ထနး�သမး�ထာ�ေးၾကာငး� ဝနခခ သည။ ထသေ.သာ လငအၾကမး�ဖကမႈအတြ�က အ�ခာ� က�ကာ�မႈ ေအနျဖငး ဥပမာ - အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�အာ� ဖယ0�ာ�ေးရ� ေးကားမ�(“CEDAW

Committee”) တြ�င �ငး�ေပသာ ၂၀၁၆ း�မနမာႏးးငငေအပၚ အ�မငဆပးင0ာ အစရငခစာအရ လကနကက ပငတပစပြပဖ႕ မာ�သည ေးက�လကေးဒသမ� အမ�သမ�မာ�က လငဆကဆရန အ�ငး�အၾကပခငး�ေးစၿပ� ကယဝန0�လာပါက �ာဝနယပမႈမရ�ေးၾ

ကာငး� သရ�ရသည။၆၂

၄။ စစတပ��ငစြ ရမ�းက အျပငခြစTတေနျခငး

း�မနမာစစတပးႏး�ငး0မာ�က ဆ�ငရြရာ�ေးသာ က�တြလနေးဖာကဖကမ းႈမာ�က က�တြလနး�ခငး�အာ� အရပပသာ�မာ� း�မငရြငခငးမရ�သညး

သ�သန. စစတရာ�႐း�ထာ�ရ�ေးသာ ေအး�ခခဥေပဒႏး�ငး သ�သန. ရ�ရာ�႐း�မာ� တြ�င သကေးသမရာဇဝ�မႈမာ�က ရမာ�ႏး�ငး ကငရြငrယေးး�ဖရ�ငး�း�ခငး� �ေ.ၾကာငးး�မန မာႏးးငင၏ �ရာ�ဥေပဒ စနစးႏး�ငaးအည လး�ဝ မစစေးဆ�

ဘေးနျခငး�သည ဆကM က း�ဖစေးန ေးစခသည။ ထး�ဖစ0ပမာ�က အခနး� ၄ (း�မနမာႏးးငငဥေပဒ အရ ရာဇဝ�မႈ ဆင0ာ �စဥ�ခငး��ာဝနယပမႈ

(ခ) ျမန���ငငရ� ပဋပကၡ��ငစြ ရက�က ယတ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈပစမ�း

း�မနမာႏးးငငတြ�ငး� မ��တ မး��ငထာ�ေးသာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး� ဖကမႈပးစမာ�သည ကယး�

ပန. လာၿပ� အခ႕�ဖစ0ပမာ�တြ�င အတြလန0က+ကသ ည။ ၆၃ းႏးင

င၏ ေးနရာေးဒသမာ�*စာတြ�င း�ဖစေးေနသာ လငအၾကမး�ဖက မႈမာ� (အထ�သ�ဖငး ႐ဟငဂာမာ�ေအပၚ လငအၾကမး�ဖကမႈ) းႏး�င*aးကး�ပာ� း�ခာ�နာ�မႈအခ႕ ရ�ေးကာငး� ရ�ေးနႏးးငေးသားMညး� မ�ၽြကး�ပာ�ေးသာ �ငး�ရငး�သာ� အပ+မာ�ေအပၚ တြ�င ဆယ+ႏး�စေးပါငး�မာ�*စာ ထပကာ ထပကာ း�ဖ

ငရြစ ာ�ေးန ခသည။ ၆၄ သကေးသမာ�က ဥေပဒ ကစၥရပမာ�

အာ�လး�အတြ�က ထနး�သမး�ထာ�း�ခငး� ရ�ႏးငၿပ� ထသေ.သာ လပေးဆာင ခကမာ�သည စစ0ာဇဝ�မႈမာ�၊ လသာ�ခငး� စာနာေးထာကထ ာ�မႈကထပါ�ေးသာ အမႈမာ�ႏး�ငး/

သ.မဟ� လမ��း�သ�း�ဖ�မႈေသဘာ သကေးရာကေးစၿပ� လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကမႈ ကလညး� ပါဝငေးစသည။

၅။ မဒမးမႈ

အစ�ရမဟ�ေးသာ အဖြဖ႕အစညး�မာ�ႏး�ငး ကလသမဂၢအဖ*း႕မာ� သည အနညး�ဆး� ဆယ+ႏး�စေးပါငး�မာ�*စာက

း�မနမာႏးးငငတြ�ငး� း�ဖငရြစ ာ�ခေးသာ ပဋပကေၡဒသအတြ�ငး� ပ႕ႏး�.ခေးသာ မဒမး�မႈမာ�က စဥဆကမhပ� မ��တ မး��ငခၾ

ကသည။၆၅ ၁၉၉၄ ခႏး�ငရြစrင း�မနမာႏးငငဆင0ာ ကလသမဂၢ

အထ�သ�ငး�ေးထာကက မဒမး�မႈသည ကယး�ပန.*စာ း�ဖငရြစ ာ�ေးေနၾကာငး� အထ�သ�ဖငး လနညး�စ�ငး�ရငး�သာ� အမ�သမ�မာ�တြ�င း�ဖစေးေနၾကာငး� သ�ငး�ရ

19

Page 23: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ငး�း�မစမာ�*စာမ� သ�ငး�ရရ�ေးနခေးၾကာငး�က ေအသ�စ

�ေးး�ပား�ပခသည။ ၆၆

၁၉၉၈ ခႏး�ငရြစrင း�မနမာႏးငငဆင0ာ ကလသမဂၢ အထ�ကယ+ာ�လ�ယ လနညး�စ�ငး�ရငး�သာ� ေးဒသမာ�တြ�င လကနကက ပငတပမာ�က က�တြလနခ ေးသာ မဒမး�မႈအပါအဝင း�ပငး�ထနသပညး

ေးဖာကဖကမႈမာ�သည အတြလနမာ�း�ပာ�ၿပ� တြလနခ ေးသာ းႏး�စမာ�အတြ�ငး� အၿမမ�ပ�း�ဖစေးနခကာ �စဥ��စေးယာကမ� သ�း�ခာ� လပေးဆာငး�ခငး� သ.မဟ� အလယတ နး�အရာရ�မာ�ႏး�ငး ေးအာကတ နး�အရာရ�မာ�က ေမကာငး�း�ပမး�ခငး�မဟ�ဘ အ�မငaးဆး�အဆငး မဝါဒမာ�၊ လအပေးေနသာ

းႏးငငေးရ�ႏး�ငး �ရာ�ဥေပဒ �ာဝနဝ�ရာ�မာ�ေးၾကာငး း�ဖစေးပၚလား�ခငး� း�ဖစေးၾကာငး�၎၏အ�မငကပ ေး

ဖားး�ပခသည။ ၆၇

ေးနာက ငး��ကM ာေးသာ ကလသမဂၢအထ� ကယ+ာ�လ�ယမာ�၏ �ငး�ပခကမာ�ႏး�ငး အမ�သမ�အဖြဖ႕အစညး�မာ�သည း�မနမာႏးငငအႏး�.ရ� �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စမာ�ႏး�ငး ၿမ႕�ေပနရာမာ�တြ�င မဒမး�မႈမာ�က စနfစတက�ပလပေးေနသာ အလာ��လပေးဆာငမႈ မာ�ရ�ေးၾကာငး� ေးဖားထ�ၾ ကသည။ ၆၈ မ�ညေးသာ �ငး�ရငး�သာ� လနညး�စမာ�မ� အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�ငယမာ�သည အပ+ဖြဖ႕မဒမး�ကငးး�ခငး�ႏး�ငး မဒမး�ကငနးMသ�း�ခငး�အပါအဝင ပးစ�မဒမး�မႈး�ဖစ+ဥမာ�၊ လငကပတြYနး�ပမႈမာ�ႏး�ငး အ�ငး�အ

ကပ လကထ ပး�ခငး�မာ�က �aငၾကာ�ခၾကသည။ ၆၉ အ

ခ႕မ�ာ ဖမး�ဆ� ခထာ�ရၿပ� ရကေးပါငး�မာ�*စာ ရကသ �ပ

�ေးပါငး�မာ�*စာ မဒမး�ကငးခၾကရသည။ ၇၀

ထသေ.သာ မဒမး�မႈပးစမာ�က ရခငး�ပKနယ0� း�ဖငရြစ ာ�ေးနဆ ပဋပကၡကာလတြ�င ထပကာ ထပကာ း�ဖငရြစ ာ�ေးနၿပ� မဒမး�မႈမာ�က �စခါ�စ0 အႏးရာယ0�ေးသာ အရာဝ�မာ�း�ဖငး ကယး�ပန.*စာ အသး�း�ပေးေနၾကာငး� သကဆ င0ာ စာငရြရက+ာ�မး�မာ�အရ ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ႐ငဖယေးသန�မာ� သ.မဟ

� ဝါ�ရငး���မာ� ကသေ.သာ အရာဝ�မာ�က ဒ�ယအသး�း�ပစရာအ�ဖစ အသး�း�ပ ထာ�သKက ေးတြ�႕ရ�ေရၾကာငး� ႐ဟငဂာ ေအရ�အခငး� ဆင0ာ ကလသမဂၢမ��တ မး�

တြ�င ေးဖားး�ပထာ�သည။ ၇၁၂၀၁၇ ခႏး�စ စကတ ပငဘာလ ကလသ

မဂၢအစရငခစာတြ�င အပ+ဖြဖ႕ မဒမး�ကငးမႈ �စခ၌ ခရသအမ�သမ�က ဓါ�း�ဖငး ထ�တြသငး�း�ခငး�း�ပခၾေကၾကာ

ငး� ေးဖားး�ပထာ�သည။ ၇၂

အပ�ဖြဖaမဒမးကငစြ�ႈ (ခရသက မ�ညေးသာ က�တြလaနသပမာ�*စာက အစဥMကမဒမး�ကငနးၾက�ခငး�) တြ�င း�မနမာႏးငငတြ�င ကယး�ပန.*စာ း�ဖငရြစ ာ�ေးေနၾကာငး� မ��တ မး�ရရ�သည။၇၃ ကရငး�ပKနကတြယတ င လငအၾကမး�ဖကမႈက ၂၀၀၄ ခႏး�စ အစ

ရငခစာအရ မဒမး�မႈ ၄၀% သည အပ+ဖြဖ႕မဒမး�ကငးမႈမာ�း�ဖစၾကၿပ� ၇၄ ထကာလအတြ�ငး�တြ�င အ�ခာ��aငၾကာ�မႈမာ�တြ�နငMညး� အလာ��း�ဖစေးေနသာ ပးစး�ဖစ သည။၇၅ ၂၀၁၀ - ၂၀၁၄ အတြ�ငး� ကခင၊ ရ�မး�ႏး�ငး ကရငး�ပKန

ယ �.မ� အမ�သမ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�ငယ ၁၀၄ ဥ�၏ မဒမး�မႈမာ�က မ��တ မး��င0ာတြ�င ၄၇% မ�ာ အပ+ဖြဖ႕ မဒမး�

ကငးမႈမာ�း�ဖစၾက သည။ ၇၆ အပ+ဖြဖ႕မဒမး�ကငးမႈက ၂၀၁၆

-၂၀၁၇ အတြ�ငး� ႐ဟငဂာအမ�သမ�မာ�က စနfစတက ကယး�ပန.*စာ ရဖန0ခါ က�တြလနနၾေကၾကာငး�လညး� သ�ငး�ရရ�

သည။ ၇၇

လစလေဝးျဖငစြ မဒမးကငစြစြစြျခငး သ႔မဟတ အစလကအ ၿပလက မဒမးကငစြျခငး ဆသKL�ာ စစသာ�မာ�သည ခရသသာ�ေးကာင မာ�က အဖြဖ႕လက+စညး�ေးစၿပ� အပ+လက သ.မဟ� �စေးယာကခငး� မဒမး�ကငးး�ခငး�း�

ဖစသပည။ ၇၈ ထသေ.သာ လငအၾကမး�ဖကမႈသည ႐ဟငဂာမာ�က လပေးဆာငေးေနသာ လက0�အၾကမး�ဖကမႈမာ�၏ �စ+�တ စ ငး�း�ဖစေးၾကာငး� မ��တ မး�အရ သရ�ရၿပ� း�မန မာႏးးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာအခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ�စမခက (UNFFM) ကလညး� ၂၀၁၇ ခႏး�

20

Page 24: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ပစက လ.အ*ခငေးအရ� ေးကာင+ သ.�ငေးသာ ၾကာ�း�ဖ�အ စ

ရငခစာတြ�င �ငး�ပထာ�သည။၇၉ း�မနမာစစတပမ� က�တြလနခ ေးသာ အစလကအ ၿပးလက မဒမး�ကငးး�ခငး�မာ�ထမ� ၆ ခက လ႕အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညး အဖြဖ႕က မ��တ မး��င ခၿပ� ၅ ခမ�ာ ၂၀၁၅ ၾသဂ�M ၂၅ ရကေးန.စ�ငေးသာ ရ�

ငး�လငး�ေးရ�စမခကအ တြ�ငး� း�ဖငရြစ ာ�ခး�ခငး� း�ဖစသပည။ ၈၀

ရက�က�ႈမ�းပါဝငေသ� မဒမးမႈ သည လၾက�းထ အရ�ကခြက&ျခငး မ�း၊ ��ပ�ကျခငး၊ ခ�ၶ�ကယက ျဖတ ေတ�ကျခငး သ႔မဟတ သတျဖတျခငး ကသေ.သာ လ.အ*ခငေးအရ� အၽြလသး�စာ�း�ပမ းႈမာ�က ေးနာကဆ ကကြကတ သ.မဟ� �ၿပငနကM ပေးဆာင မႈမာ�ပါဝငၿပ� း�မနမာႏးးငငတြ�ငး�ရ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈ ဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ လကၡဏာ�စ0ပ း�ဖစသပည။ ဥပမာအာ�း�ဖငး ၂၀၀၂

ခႏး�စ ရ�မး�း�ပKနကတြယတ င ရ�မး�အမ�သမ�မာ� လႈပ0�ာ�မႈတြကန0က (SWAN) က အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ� ငယမာ� မဒမး�ကငaးသ�း�ဖ�ခရhခငး�က မ��တ မး��ငခရာ �aငၾကာ�ခေးသာ မဒမး�မႈမာ�၏ ၂၅% ခန.သည ေးသန�း�ဖငး ပစး�ခငး�၊ လKပငး�K�စး�ခငး�၊ ႐ကးႏး�ကး�ခငး�၊ ဓာ�း�ဖငးထ�း�ခငး� သ.မဟ� မ�႐ႈ႕�ခငး�ခေရၾကာငး�

ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ၈၁

ရခငး�ပKနကတြယတ င ႐ဟငဂာမာ�က အၾကမး�ဖကမႈက တြထကဆ ရာ

တြ�င ႐ကးႏး�ကး�ခငး�၊၈၂ လKပငး�K�စး�ခငး�၊ ဓာ�း�ဖငး

ထ�း�ခငး�၊၈၃ မ�႐ႈ႕�ခငး�၊၈၄ ေးေရႏ*း�း�ဖငး ကး�ခငး�၊

ေးလ�ာငေးး�ပာေငသရားး�ခငး�၊ ၈၅ ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခ

ငး�ႏး�ငး ၈၆ ရပငသာ�က ကကး�ခငး�အပါအဝင အ�ခာ� ကယအ

ဂၤးါ း�ဖ�ေး�ာကး�ခငး�မာ� ပါရ�သည။ ၈၇ ထ႔အတ း�မ

နမာ းႏးးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခက အလက ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက (UNFFM) က အစရင

ခရာတြ�င မဒမး�ကငးၿပ� ေးနာက လKE��သ�း�ခငး� သ.မဟ� မ�႐ႈ႕ သ�း�ခငး� သ.မဟ� ေးသသKအထ အပ+

ဖြဖ႕ မဒမး�ကငးး�ခငး� �.က အမ�သမ�မာ�က တြထကဆ းခ

ၾေကၾကာငး� ပါရ�သည။ ၈၈

ကလသမဂၢမ��တ မး�အစရငခစာတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး

အ� မဒမး�မကငးမ ၈၉ အဝ�ဗလား�ဖငး ဓာ� း႐ကး�ခ

ငး�၊ အမန�ခငး�မာ� ေးရ�႕တြ�င အဝ�ဗလား�ဖငး း�ပေသစ�ခငး� စသညး အရ�ကပြကခး�ခငး� လပ0ပမာ�ကလညး� ေးဖားး�ပ

ခသည။ ၉၀

မသ�းစဝင��းက မဒမးကငစြOသညက ၾကညစြ႐ႈေစျခငး သKEညး� �ငး�ရပငသာ� လနညး�စေးဒသမာ�တြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈက က�တြလaနသပညး စစတပ၏ လပေးနက လပေးဆာငမႈ�စခ း�ဖစသပည။ ကလသမဂၢ မ��တ မး�အစရငခစာတြ�င ႐ဟငဂာ မဆလငမာ�က ေကလ�ငယမာ�အပါအဝင ၎�.၏ မသာ�စဝင

မာ� (�စခါ�ရ ေကလ�ငယမာ�)၉၁ က မဒမး�ကငaးသ�း�ဖ�း�

ခငး�အာ� ၾကညးခ ငး�ခေးၾကာငး� ေးဖားး�ပထာ�သည။ အသက ၁၄ းႏး�စ းႏး�ငး ၁၇ းႏး�စ သမ��.က အပ+ဖြဖ႕မဒမး�ကငးး�ခငး�က မဘမာ�က ၾကညးခ ငး�ခး�ခ

ငး�လညး� ပါရ�သည။ ၉၂

တြလနခ ေးသာ ၁၅ းႏး�စမ�စ၍ ေယန.အထ အစရငခစာမာ� အရ မဒမး�ကငးခရသက မဒမး�ကငးေးနစဥအတြ�ငး�တြ�င ၎၏

ေးရ�႕၌ မသာ�စဝငမာ� - ေကလ�ငယမာ�ႏး�ငး သကႀ က� ငရြရယအ းမာ� ကလညး� ႐ကးႏး�ကသ �း�ဖ�ခ ၾေကၾကာငး� မ��တ

မး�ရ�သည။ ၉၃

၆။ ထနးသမးစခနးတြတင ည�ဥးပနးမႈ��ငစြ လငကတြZနျပမႈပစျဖငစြ လငအၾကမးဖက�ႈ

ခပေးႏး�ာငထာ�စဥအတြ�ငး� (မဒမး�မႈအပါအဝင) ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈသည အမ�သမ� မာ�တြ�ငမက အမ�သာ�မာ�ကလညး� းႏး�ပ+ကနညး�အ�ဖစ း�ပလပခၾေကၾကာငး� �aငၾကာ�ခခရသည။ အမ�သာ�မာ�က အၾ

21

Page 25: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ကမး�ဖကမႈက �aငၾကာ�မႈမ�ာ နညး�ပါ� ေးသားMညး� ( အပငး� ၃ (၃) တြ�င ဖ�႐ႈႏးင) ကလသမဂၢ အလပပအမႈေးဆာငအဖြဖ႕ က ၂၀၁၄ ခႏး�ငရြစrင ဆး�း�ဖ�ခေးသာ အာဏာရ�င ဆနေးသာ ခပေးႏး�ာငမႈဆင0ာ အမႈ�စခမ�ာ ကခင အမ�သာ��စဥ�က း�မနမာစစတပမ� ေးကအငေးအ �စပြပဖ႕ဝငး�ဖစသKဟ *စစပြပ+ၿပ� သ�သန.ခပေးႏး�ာငထာ�ကာ ကခငMမ� အကဥး�သာ�း�ဖစသညး အ�ခာ� အမ�သာ��စဥ�ႏး�ငး လငဆကဆ ခငး�ၿပ� ၎၏ လပငအဂၤးါက ေဖယာငး��ငမ�ႏး�ငး ႐ႈ႕ခေးၾကာငး� သရ�ရသ

ည။ ၉၄

လငကပတြYနး�ပး�ခငး� - လနညး�စ�ငး�ရငး�သာ� အမ�သမ�မာ�က စစတပပအကဥး�ခနး�မာ�တြ�င ခပေးႏး�ာငထာ� း�ခငး� သ.မဟ� အထပပအပ�မာ� သယခငး�း�ခငး�း�ဖငး အ�ငး�အကပေးစခငး�း�ခငး� ေအး�ခေအနသ. အ�ငး�အကပ+စမႈထမး�ခငး�း�ခငး�၊ ေးယာကးးာ�မာ� းႏး�ငး ဖြခထာ�ၿပ� အခနနၾကား�မငး0ာ ထပကာ ထပကာ မဒမး�ကငးး�ခငး� ( ၂၄ နာရပ�M း� မ� လႏး�ငးခ၍) စသKr.က းႏးးငင၏ ေးး�မာက ငး�ႏး�ငး ေအရ�႕ပငး�ရ� ပဋပကေၡဒသမာ�ႏး�ငး ရခးငး�ပKနယ0� ပ

ဋပကေၡဒသ မာ�တြ�င ႀကမဖနမာ�*စာ ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ၉၅

၇။ အ�ငး�အကပ ေကလ�ပကေးစ�ခငး�ႏး�ငး ေကလ�ဖကခhခငး�

ရခငး�ပKနကတြယတ င ၂၀၁၇၆ - ၂၀၁၇ အၾကမး�ဖကမႈ ကာလအတြ�ငး� မဒမး�မႈ၏ အက�ဆကအ hဖစ အ�ငး�အကပ ကယဝနဖကခမႈ မာ� းႏး�ငး ေကလ�ပကက မႈမာ�က �aငၾကာ�မႈမာ�*စာ ရ�ခသည။ ၂၀၁၇ စကတ ပငဘာလက လ႕အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� ကမၻာကလသမဂၢ႐း�ထ ဘဂၤလာ�ေးဒရ�းမ� ေးကာပစဘဇာ�က အတြလန ခaငMးေးသာ သ�ငး�ရငး�း�မစ၏ �aငၾကာ�ခကအ ရ

ကယဝနေးဆာင မဒမး�ကငးခရသ�စဥ�သည မဒမး�ကငး

ေးနစဥအတြ�ငး� ဗကက ဖြခၿပ� ေကလ�က ထ�က ာ ဓာ�း�ဖငး သ�ခၾကသKဟ ဆသည။ ထေ.နာက းႏး.သ�ေးခါငး�မာ�

ကလညး� း�ဖ�ခခရသည။ ၉၆ ကယဝန အရငaးအမာႏး�ငး အမ�သမ�မာ�သည ရက+ကမြက+ာ အပ+ဖြဖ႕ မဒမး� ကငးခရၿပ�ေးနာ

က ေကလ�ပကက hခငး� သ.မဟ� ေအေသ*မ�း�ခငး� �.

ခစာ�ခရသည။ ၉၇

၈။ အတငးအကပ လကထ ပေစျခငး��ငစြ ကယဝနေဆ�ငေစျခငး

ဗမာစစသာ�မာ�ႏး�ငး အ�ငး�အကပMfကထပေးစ�ခငး�က ကခင၊ ကရငးႏး�ငး ရခငး�ပKနယ0� �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စေးဒသမာ�တြ�င ေးတြ�႕ရ�ရၿပ� အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�က မသာ�စမာ� ထမ� အ�ငး�အကပေးခေၚဆာငး�ခငး� သ.မဟ� (မဒမး�ကငးး�ခငး� အပါအဝင) အ�ငး�အက

ပ လကထ ပေးစ�ခငး��. း�ပလaပၾက သည။၉၈ း�မနမာႏးငငဆင

ရာ အထ�သ�ငး�ေးထာက၏ ေးး�ပာၾကာ�ခကအ ရ ၁၉၉၄

ခႏး�ငရြစrင ထသ. လကထ ပး�ခငး�မ� ေး*မ�လာေးသာေကလ�မာ�က ဗမာလမ�အ�ဖစ (�ငး�ရငး�သာ� အ�ဖစထက) သ�မ��ၾကရသည။ ၉၉ ထသ. လကထ ပး�ခငး�သည အ�ငး�အကပကပ

ယဝနေးဆာငေးစမႈကလညး� း�ဖစေးစသည။၁၀၀

22

Page 26: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၉။ လင.ငးဆငရ� မ�ဖယ�ရ�ျပျခငး၊ မဒမးကငစြရန

ၿခမးေျခ�ကျခငး��ငစြ အတငးအကပ ကယလ းတးျဖစေစျခငးမဒမး�ကငး0နၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�ႏး�ငး အ�ငး�အကပ ကယM း��� း�ဖစေးစ�ခငး� အပါအဝင လင ငး�ဆင0ာ မ*ဖယမရား�ပး�ခငး� သ.မဟ� အႏးပငကငးး�ခငး�သည ေးက�လက

ေးဒသမာ� ရပငဆပငေးနေရသာ ရက+ကမႈႏး�ငး အၾကမး�ဖကမႈမာ�း�ဖစၿပ� ဆကM ကM ပေးဆာင0န ေးရ�ေ႕း�ပ�နမ�မာ�း�ဖစသပည။ ၁၀၁ း�မနမာႏးငငမ� တြထကေးး�ပ�ၾေကသာ ႐ဟငဂာမာ�၏ ေအတြ�႕အႀကးက ကလသမဂၢမ��တ မး�အရ လာေးရာက+းစမး�း�ခငး� သ.မဟ� အမက ပ ဝင+စး�ခငး��.�ပလပ0ာတြ�င ေကလ�ငယမာ�ကေး�ာင ခႏၶာကယက က�ေးကားး�ခငး�သည

လပေးနက�ဖစသပည။ ထသ.ရ�ာ ေး*ဖရာတြ�င အမ�သမ�မာ�က

ေးး�ပား�ပသKL�ာ စစတပပသပည ၎�.၏ ရပငသာ�မာ�က အ�ငး� ဖး�ခငး�၊ းႏး.သ�ေးခါငး�က K�စး�ခငး�၊ ႐ငဖယ ေးနာက ငး�း�ဖငး းႏး.သ�ေးခါငး� ကဖး�ခငး�၊ အဝ�အ စာ� မခတြY�M သမာ�က ပါ�႐ကး�ခငး� သ.မဟ� ႐ကးႏး�ကး�ခငး��.အ�ပင အခ႕�ဖစ0ပမာ�တြ�င ၎�.၏ လငအဂၤးါ အတြ�ငး� ပစၥညး�မာ� ဝ�ကထ ာ�ႏးပငသKဟ ဆကာ လကး�ဖငး းႏးႈကၾ ေကၾကာငး�

ေးး�ပား�ပၾကသည။၁၀၂

၁၀။ ေနရငခြပ_ငးတြထကေျပးတမးေရ� �ငေနရသမ�း��ငစြ သကဆ ငေသ� လင.ငးဆငရ���ငစြ က�းမေအျချပ အၾကမးဖက�ႈ

လကနကက င ဋပကၡမာ�၊ �ကခကမႈမာ�ႏး�ငး �ကပြက စဥမာ�ႏး�ငး

ဆက+ပေးသာ ေးနရပပတမး�ေးရ�ာင0မႈမာ�သည လင အၾက

မး�ဖက မႈႏး�ငး လကaနကပ�မႈ၊၁၀၃ း�ပညaးတaနဆာမႈႏး�ငး မသာ�စတြ�ငး� အၾကမး�ဖကမႈ ကသေ.သာ လေငအး�ခ�ပ အၾကမး�ဖကမႈက က�တြလန0 တြလယေးစရန ေအး�ခေအေနပ�ေးသာ

ေအနအထာ�က း�ဖစေးစသည။၁၀၄ လငအၾကမး�ဖကမႈသည

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) က မသကေးရာက ေးသားMညး� လမာ�က အ�ငး�အကပေးရႊေ႕း�ပာငး� ေးစ�ခငး�၊ လသာ�ခငး� စာ

နာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ဝနထမး�မာ�က �ာ�ဆ�း�ခငး� သ.မဟ� ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငသပမာ�စခနး�က �ကခကသ ညး လကနကက ပငတပမာ�၏ လပ0ပမာ�က း�ဖစေးစ းႏးငၿပ� ပမဆ�ငရြရာ�ေးစႏးးငၿပ� အခ႕ေအး�ခေအနမာ� တြ�င စစ0ာဇဝ�မႈ၊ လသာ�ခငး�စာနာမႈဆင0ာ ေးဖာကဖကက �တြလနမႈ းႏး�ငး လမ��း�သ�း�

ဖ�မႈ အထပါ ရ�ႏးးငသပည။၁၀၅ းႏးးငငဥေပဒႏး�ငး လ.အ*ခငေးအရ� ေးဖာကဖကမႈ ဥေပဒအရ �ာဝနယပရမႈမာ� ရ�လာႏးးငၿပ� ၎�.ကယတ င ရာဇဝ�မႈထ ပါဝငရြင\ာ�ႏးပငသပည။

(ဂ)ပဋပကၡ��ငစြ ရက�က�ႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈ

၁။ လႈေaဆ��ႈမ�း

း�မနမာအစ�ရက း�ငငး�ဆထာ�ေးသားMညး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စစMfကနကက သ. အသး�း�ပေးနသKက ေးတြ�႕ရ�ရၿပ� ႐ဟငဂာ�.ေအပၚတြ�င အၾကမး�ဖကမႈ က�တြလနေးနျခငး� းႏး�ငး �သ က၍ း�မနမာစစတပမ� လမ��း�သ�း�ဖ�မႈ လကနက

က အသး�း�ပခသည။ ၁၀၆ ထသ.လပေးဆာငမႈမာ�က လသရ� aငၾကာ� ကယး�ပန. *စာ လပေးဆာငး�ခငး�၊ က�တြလaနသပမာ�မ� သး�ႏႈနး�ေးသာ စကာ�မာ�၊ အရာရ�မာ�က အမနေ.ပ�သ�ဖငး က�တြလနေးသာ အခကးႏး�ငး ထသေ.သာ အမႈမာ�က

ကယး�ပန.*စာ အ�ပငရြစE�း�ခငး� �.က ေးတြ�႕ရ�ရသည။

လငအၾကမး�ဖကမႈက အၾကမး�ဖက0န ၊ အရ�ကပြကခရနးႏး�ငး

အခ႕ ေးသာ �ငး�ရငး�သာ�အသငး�အဝငး�မာ�က အကငးဖက0aနအပတြ�က အသး�း�ပၾကသည။ မဒမး�မႈမာ�ႏး�ငး အ�ခာ�ေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈ ပးစမာ�က လေးရ�႕တြ�င အတြလaနအမငး�ရက+ကမြက+ာ က�တြလနနၾက�ခငး�၊ ေးတြဆမ�မာ�ႏး�ငး ပမကယး�ပနေ.သာ အသငး�အဝငး�ေးရ�႕တြ�င က�တြလနနၾက�ခငး�ႏး�ငး ရငရြပ0ာ �စခလး�က သ�ငး�း�ဖန.�ခငး� �.က

လညး� း�ပလပေးလရ�ၾကသည။ ၁၀၇

လငအၾကမး�ဖကမႈက �ငး�ရငး�သာ��ေပမ�ား အဖြဖ႕အစညး� မာ�၏ သ�း�ပစရာ ေးထာက ေးသာ �စဥ��စေးယာကခငး�စႏး�ငး ရငရြပ0ာမာ�အတြ�က း�ပစဒဏ းစ�စခအ�ဖစ

23

Page 27: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အသး�း�ပၾကသည။ အမ�သမ�မာ�က မဒမး�ကငးး�ခငး�မ�ပမ �ငး�ရငး�သာ��ေပမ�ား သာ��စဥ�ဥ�၏ ဇန�ဟ

*စစပြပ+ခရ��သ ည။ ၁၀၈ ရခငး�ပKနကတြယတ င ၂၀၁၇ ခႏး�ပစအပတြ�ငး� အၾကမး�ဖကမႈက အခနကပကM ပး�ခငး�သည လက+ာ�ေးခ�ခငး�း�ဖစတ�ေးၾကာငး� သရ�ရၿပ� ေးသာငး�ကနး� သမာ�၏ လပေးဆာငခကမာ�အတြ�က း�ပနMKrး႕�ပနသပညး ေအနျဖငး �ငး�ရငး�သာ�မာ� ေအပၚ လက+ာ�ေးခ�ခငး�း�ဖစသပည။ ၁၀၉ ကလသမဂၢမ��တ မး� အစရငခစာက ေးဖားး�ပထာ�သKL�ာ

ဗမာစကာ�က နာ�လညေးသာ သ.မဟ� ၎�.နာ�လညေးသာ စကာ�မာ�က ေးး�ပာဆခၾကသညး က�တြလaနသပမာ�၏

ေးး�ပာစကာ� မာ�က ခခရသမာ�က း�ပနMပည ေးး�ပား�ပခကအရ (က) ေးတြဆမ� း�ဖစသပညး အမ�သာ� းႏး�ငး/သ.မဟ�

ေးသာငး�ကနး�သ ပနး�ေးန သညးေးနရာက ေမး�ပား�ခငး� သ.မဟ� (ခ) ေးသာငး�ကနး� သမာ�က ပပ�ေးပ�း�ခငး� - ဥပမာ - ခကး�ပ�ေးပ�း�ခငး� (င) ႐ဟငဂား�ဖစေးန း�ခငး� စသညေးအၾကာငး�ရငး�မာ� ေးၾကာငး င အမ�သမ�မာ�က း�ပစဒဏအ hဖစ သ�မ��ထ ာ�ေးၾကာငး� သရ�ရသ

ည။ ၁၀၉ လငအၾကမး�ဖကမႈက K�ဥး�ပနး�မႈပးစ�စခ အ�ဖ

စ သ�မ��ထ ာ�ေးၾကာငး� ေးတြ�႕ရသည။၁၁၀

မဒမး�မႈက အခေ႕သာ�ငး�ရငး�သာ�အပ+မာ�က ဖကဆ �ရန နညး�လမး�အ�ဖစ *ပငနးMငး�*စာ အသး�း�ပ ေးနၾကသည။ အခေ႕သာ �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စ အမ�သမ�မာ�၏

ရငရြပ0ာအသငး�အဝငး� အတြ�ငး� ကယဝနေးဆာငေးရ� တြလ�M ငရြပခငaးသည ကန.သ�ခ ထာ�ရၿပ� �ငး�ရငး�သာ� လနညး�စမာ� ��*ပာ� လာေးရ�အတြ�က ေကလ�မာ�ေး*မ�ေးပ�ရန

�ာဝန0�သKဟ သ�မ��ထ ာ�သည။ ၁၁၁ အ�ခာ��စဖကတြကတ င ဗမာစစသာ�

မာ�ကလညး� �ငး�ရငး�သာ� လနညး�စ အမ�သမ�မာ�က

ကယဝေန0အာင လပး�ခငး�သည ငရြရာထတြ�င ဗမာေးတြသ�က

ခနးႏးးငခး�ခငး� း�ဖစသျhဖငး ပaနကfနမႈက အဆး�သ�းႏးးငမညး နညး�း�ဖစသKဟ သငၾကာ�ခထာ�ရသည။ ဗမာကစၥတြ�င

�မထ�ေးကာငး� ထ�ေးနၿပ� း�ပKနယယ ႏးရာ�ႏး�ငး ပရသဝါဒ လႊမး�မ�မႈ ေးပါငး�စပေးေနၾကာငး� း�ပေသနမ

ညး�ဖစေးသား လညး� မဒမး�မႈသည စစသာ�မာ�က ေးကနပမႈေးပ�ရန အ*ခငaးအလမး�က ဖနတ�ေးပ�ၿပ� ၎�.က သမး�တြသငး� စညး�႐း�ကာ လကထ ပ းႏးးငၿပ�ေးနာက ဗမာေးတြသ�က ေးရာေးစကာ �ငး�ရငး�သာ� မာ�က ေးပာကတြကက ယေး

စႏးးင မKဟ ယးၾကKၾကသည။ ၁၁၂ ရခငး�ပKနကတြယတ င မဒ

မး�မႈက လမ�ေးရ�သန.ရ�ငး�မႈနညး�လမး�အ�ဖစ *ပငနးM

ငး�*စာ သ�မ��ထ ာ�သည။ ၁၁၃

၂။ မတငငတနးၾေကသ� လငအၾကမးဖက�ႈ

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈ ဆင0ာ ေအေတြထတြထ အတြ�ငး� ေးရ�မ�� အထ�ကယ+ာ�လ�ယ၏ ၂၀၁၇ အစရငခစာက

ေးဖားး�ပသည မ�ာ အ�မငရြစrယေးေနသာ ဖြခး�ခာ�ဆကဆ မႈ၊ လကတ း.�ပနခရရန ေးၾကာကမြက0႕မႈ၊ ဝနေးဆာငမႈမာ�က နညး�ပါ�*စာရရ�း�ခငး�ႏး�ငး ရႏး�ငး �ရာ� ဥေပဒစနfစကပ ယးၾကKLႈႏး�ငး အာ�က�မႈမရ�း�ခငး��. ေးၾကာငး လငအၾကမး�ဖကမႈသည း�မနမာႏးးငငတြ�င �aငၾကာ�မႈ မရ�ဘ ဆကM

ကး�ဖငရြစ ာ�ေးနသည။ ၁၁၄ �aငၾကာ�မႈမရ�း�ခငး�၏ အ�ခာ�

ေအၾကာငး�ရငး�မာ�မ�ာ ခရသမာ�ထသ. ေးထာက ပေ.ဆာငေးရ�ႏး�ငး လးၿခးေးရ�အတြ�က စာငရြရက+ာ�မး�ေးကာကယ သမာ�က အခကအ ခ း�ဖစေးစ�ခငး�လညး� ပါဝငသပည။ ၁၁၅ ဤကစၥရပမာ�က အခနး� ၃ (�ာဝနခႏးငမႈ လမး�ေးၾကာငး�မာ�ေအပၚ သး�သပခက၊ အခနး� ၇ (အႏးရာယ မ�ဖစေးေစရ�) းႏး�ငး အခနး� ၈ (ေးဘ�ကငး�ေးရ�ႏး�ငး လးၿခးေးရ�) �.တြ�င အကယ ေးတြဆ�ေးႏ*း�ထာ�သည။

24

Page 28: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

(၃) ခရသသ�းေက�င��း

အထကတြကတ င ေးဖားး�ပခသကသ. �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စ

အမ� သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ� မာ�အာ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာ မႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) က အ��ကာလ ေ�လ�ာကးႏး�ငး ယခကာလအတြ�ငး� �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စ ပဋပကေၡဒသမာ� (ရခငး�ပKနယ၊ ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး�၊ ကခငး�ပKနယ၊ ကရငး�ပKနယ၊ *မနး�ပKနယ၊ ခငး�း�ပKနယ၊ ရ�မး�း�ပKနယးႏး�ငး ကရငန(ကယာ�း�ပKနယ) တြ�င ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ေးက�လကးႏး�ငး ၿမ႕�ပ းႏး�စခ

လး�တြ�င ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ၁၁၆

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) သည အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�အာ� အငရြရေယမငရြရ� ပစမ��ထ ာ�ၾကၿပ� ၅ းႏး�ပစအပငရြရယ မနး�ေကလ� အပါအဝင သကငယမဒမး�မႈမာ�လညး� မာ�*စာ�aငၾကာ�ၾကသည။ ၁၁၇ မဒမး�မႈ၊ လငကပတြYနး�ပမႈႏး�ငး အ�ငး�အကပMfကထပမႈ အတြ�က �aငၾကာ�မႈအမာ�စမ�ာ ဆယေးကားသက၊ ၂၀ ေးကားးႏး�ငး ၃၀ ေးကား အမ�သမ�မာ� း�ဖစေးသားMညး� ၄၀ ေးကား၊ ၅၀ ေးကားးႏး�ငး ၆၀ ေးကား အမ�သမ�

မာ�၏ မဒမး�မႈမာ�ကလညး� �aငၾကာ�း�ခငး� ရ�သည။၁၁၈

ေးယာကးးာ�ႏး�ငး ေးယာကးာ�ေးလ�မာ�က မဒမး�ကငးခရမႈအာ� ေးယဘယအာ�း�ဖငး �aငၾကာ�း�ခငး�မရ�ေးသားMညး� ကလသမဂၢႏး�ငး အ�ခာ�ရငး�း�မစမာ�က ထသေ.သာ

မဒမး�မႈမာ�ရ�ေးၾကာငး�၁၁၉ ေးဖားး�ပၾကၿပ� သေး

�သနျပလပေးနသမာ�ကလညး� ထအမႈမာ� ရ�ေးၾကာ

ငး� သ�း�ပမၾကသည။ ၁၂၀ သေ.သား ထအၾကမး�ဖ

ကမႈက အမ�သမ�အၾကမး�ဖကမႈမာ�ထက ဖး�တြကယထ ာ�ေးလရ�ၾကသည။ း�မနမာႏးးငငတြ�င းႏးးငငေးရ�အကဥး�သာ�မာ�က ခပေးႏး�ာငထာ�စဥ အတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက K�ဥး�ပနး�မႈအ�ဖစ အသး�း�ပး�ခငး� (အ�ငး�အကပကပယ လး���း�ဖစေးစ�ခငး�၊ လငအဂၤးါက ႐ကးႏး�ကး�ခငး�၊ မဒမး�

ကငးမKဟ ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�၊ ေး*ခ�က မဒမး�ကငးခငး�း�ခငး� စသညး�ဖငး၁၂၁) သည ပဋပကေၡဒသမာ�တြ�င

အကဥး�စခနး� သ.မဟ� အ�ခာ�ေးနရာမာ�တြ�နငMညး� ရ�သKဟ သရသည။ ဥပမာ - ထသေ.သာ အမႈ�စခတြ�င ကခပငအမ�သာ� �စဥ�က ေးကအငေးအ�ပသာ�ဟ *စစပြပ+၍ (အ�ခာ�ကခင အမ�သာ��စဥ�ႏး�ငး လငဆကဆေးစၿပ� လငအဂၤးါက

မ�႐ႈ႕�ခငး�) း�ပလပခေးၾကာငး� ၂၀၁၄ ခႏး�စ WGAD

သ. �aငၾကာ�ခသည (အထက ါစာမကးႏး�ာ ၂၇ တြ�င

ဖ�႐ႈပါ)။ ၁၂၂ လပနညး�လပနညး�စာအပ (IP2) တြ�င ေး

ဖားး�ပထာ�သကသ. မ��တ မး��ငသပမာ�သည ေးယာကးးာ�ႏး�ငး ေးယာကးာ�ေးလ�မာ�က ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) ရ�မရ� စးစမး�မ��တ မး��င0န နးMညး� သ�း�ပသငaးသည။

ေကလ�စစသာ�မာ�သKEညး� လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ သာ�ေးကာ

င မာ�း�ဖစတ�သည။ ၁၂၃ တြလနခ ေးသာ ဆယးႏး�ပစက း�မနမာႏးးငင

သည ကမၻာတြ�င ေကလ�စစသာ� အမာ�ဆး�း�ဖစခသည

(၂၀၀၇ တြ�င ေကလ�ငယ ၇၀,၀၀၀ သည း�မနမာစစတပ၏ ငါ�

ပး�စ း း�ဖစခသKဟ ခန.မ�နး�ထာ�သည)။ ၁၂၄ ထကနး�ဂ

ဏနး�သည ယခအခါ သသသာသာ ေးလာကလာ ေးသားMညး� ေကလ� စစသာ�မာ� စေးဆာငး�မႈႏး�ငး အသး�း�ပမႈမ�ာ ဆကM ကး�ဖငရြစ ာ� ေးနဆး�ဖစသပည။၁၂၅ ထးေကလ�မာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈ လပေးဆာငေးနျခငး�ႏး�ငး ၎�.ကလညး� သ�ပါ�က လငအၾကမး�ဖက0န �ကတြကတ နး�ေးနျခငး�က

မကး�မငး�မငေးတြ�႕ရသမာ�ရ�သည။ ၁၂၆ ေကလ�စစသာ�မာ�

သည အပ+ဖြဖ႕မဒမး�မႈမာ�၏ သာ�ေးကာငး�ဖစတ�ၿပ� စစတပပထတြ�င အပ�က�ရနးႏး�ငး အမန.နာခရန နညး�လမး�ေအနျဖ

ငး း�ပလaပၾက သည။ ၁၂၇ ေကလ�စစသာ�မာ�က �ငး�ရငး�

သာ� �ေပမ�ား အဖြဖ႕အစညး�မာ�ကလညး� စေးဆာငး�

အသး�း�ပၾကသည။၁၂၈ လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ေကလ�စ

ပစသာ� ေအၾကာငး�က လပပထး�လပနညး�စာအပ IP2 စာမကးႏး�ာ ၂၄၈ တြ�င ၾကညး ါ။

25

Page 29: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၄။ ကးတြလOနသငcမ�း

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ

(CARSV) က း�မနမာစစသာ�မာ�က �ငး�ရငး�သာ� လနညး�စ

ေးဒသမာ�တြ�င �ာဝနထမး�ေးဆာင+ဥ က�တြလနေးနၾကသ

ည။ ၁၂၉ က�တြလaနသပမာ�တြ�င ေးအာကတ နး�စစသာ�မာ�သာမက အ

ဆငးး�မငaးအရာရ�မာ�လညး� ပါဝငၾကသည။ ရ�မး�း�ပKနကတြယတ

ငး� မဒမး�မႈ ၁၇၃ မႈက စစတမး�ေးကာက0ာတြ�င မ��တ မး�၏

(၈၃%) မ�ာ အရာရ�မာ�က �စပြပဖ႕၏ေးရ�႕တြ�င က�တြလနး�ခ

ငး�း�ဖစေးၾကာငး� သရ�ရသည။၁၃၀ ခရသမာ�က အပ+

ဖြဖ႕မဒမး�ကငး0န သ.မဟ� သ� စ0န �စပြပဖ႕ထသ. လႊး

အပေးလရ�သည။ ၁၃၁

အခ႕အမႈမာ�တြ�င အထ�သ�ဖငး ၂၀၁၆ - ၂၀၁၇ အတြ�ငး�

ရခငး�ပKနယ0� ႐ဟငဂာမဆလင �ကခကမႈတြ�င နယ+ပေးစာငး0

မာ�၊ ပးမ�န0မာ�ႏး�ငး “အစ�ရလးၿခးေးရ��ပမာ�ႏး�ငး အ�

�တြက ပ�ေးပါငး�ေးဆာငရြင0ကၾ ေကသာ” အရပပသာ�မာ�သည း�မ

နမာစစတပးႏး�ငး ပ�ေးပါငး�ကာ ထအၾကမး�ဖကမႈက း�ပလ

ပခၾကသည။ ၁၃၂ ကလသမဂၢမ��တ မး�အရ ထေးဒသမ� ရခ

ငရြင0ာသာ�မာ�က လကနကမာ� ေးပ�အပထာ�ေးၾကာငး� သကေး

သရ�သည။ ၁၃၃ း�မနမာႏးးငငတြ�င အရပပသာ� စစအကမာ�ရ�သKဟ

ေးသာ အခကးႏး�ငးမ�ညဘ အမာ�စမ�ာ စစတပပကပ ပ�ေးပါ

ငး�း�ခငး�သား�ဖစသပည။၁၃၄

အထကတြကတ င ေးဖားး�ပထာ�သကသ. လငအၾကမး�ဖကမႈက

�ငး�ရငး�သာ��ေပမ�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ�ကလညး� က�တြလနနၾေကသားMညး� ထအမႈမာ�ႏး�ငး �သ ကသ ညး အခကအ လကမာ�

မ�ာ နညး�ပါ�သည။၁၃၅ ဤအခကအ လကမာ�က ရ�ာေးေ*ဖဖားထ

�သ ငaးသည။ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV)အာ�လး� သည က�တြလaနသပမK\း�ဖစေးစ ခရသသာ�ေးကာငသပည မK\ညaးအသငး� အဝငး�မ�း�ဖစေးစ မ��တ မး��ငထာ�သငaးသည။

၅။ လငအၾကမးဖက�ႈ အတငးအတ�

လငအၾကမး�ဖကမႈက း�ပေသေနသာ အႏးရာယအ ခကး�ပမႈမာ�*စာက အခနး� ၂ - း�မနမာႏးးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး�၊ အပငး� ၂ ၊ အခနး� ၃( စာမကးႏး�ာ ၂၄ ဇယာ� ၅ )တြ�င း�ဖစခါန� သ.မဟ� း�ဖစေးနဆ က စာရငး�း�ပစထာ�ၿပ� း�မန မာႏးးငင၏ အခ႕အပငး�မာ�တြ�င သသာထင0�ာ�သည။

အႏးရာယအ ခကး�ပမႈ

လငအၾကမးဖက�ႈ ျဖစ&ါနး သ႔မဟတ ျဖစေနဆက ျပေသေနသ� အျဖစအပက��း��ငစြ ေအျခေအနမ�း

စစတပ/လၿခေရး အ�ငး�အကပ+ေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး အဓမေ တြသ�ေးဆာငး�ခငး� အမ�သာ�မာ�ႏး�ငး ေးယာကးးာ�ေးလ�မာ�က အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး ေကလ�ငယမာ�ထမ� အ�ငး�အ

ကစပြပခထာ�း�ခငး�

26

Page 30: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အမက ပ အငကဖမး��ကခကး�ခငး� ေးကာငး�က အငကဖမး��ကခကး�ခငး� �ကခကM ယး�ခငး�ႏး�ငး ဝငေးရာကေးမႊေးႏး�ာကး�ခငး� လကတ း.�ပနတပကခကး�ခငး� စစေးဆ�ေးရ�ဂ� အကဥး�ခ�ခငး�၊ စစေးဆ�ေးမ�း�မနး�း�ခငး�၊ းႏး�ပ+ကး�ခငး�

�ငငေရး/ ဥေပဒ အမ�သမ�မာ�က သကၡခ�ခငး�ႏး�ငး လမဆနေးသာစကာ�ေးး�ပား�ခငး�အပါအဝင ဝါဒျဖန.�ခငး�ႏး�ငး အမနး�စကာ�

�ငး�ရငး�သာ�ခငး� ေးတြသ�ဖြခး�ခငး�လမႈေရး/ လသ�းခငး စ�န�ေထ�ကထ �းမႈ

ဒကၡသKစခနး�ႏး�ငး ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငသပမာ� တြထကေးး�ပ�း�ခငး�ႏး�ငး �မး�ေးရ�ာငး�ခငး� �မး�ေးရ�ာင+ခနး�မာ�တြ�င လးၿခးေးရ�ႏး�ငး ေအး�ခခလအပခက ညဖငး�း�ခငး� စခနး�မာ�က လကနကး�ဖငး ထနး�ခပး�ခငး� ဝငရြငခငးမရေး�သာ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး ေကလ�ငယမာ�က စစတပ+ခနး�မာ�၊ ရစခနး�မာ� သ.မဟ�

လႈးေ႕ဆာ*း မာ�တြ�င ေးတြ�႕ရ�ရသKဟ သ�ငး�ရရ�း�ခငး�

(ဃ) ျမန���ငငရ� ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈ၏ ႐က&တ�ႈ

အခနး� ၂ - း�မနမာႏးးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး�၊ အပငး� ၂ ၊ အခနး� ၃( စာမကးႏး�ာ ၂၅- ၂၇ ဇယာ� ၅ )တြ�င ေး

ဖားး�ပထာ�ေးသာ ႐းကခ�မႈအမာ�စသည း�မနမာႏးးငငတြ�င း�ဖစေးနသည။ း�မနမာႏးးငင၏ ေအနအထာ�၊ ဥေပဒ၊ ယဥေးက�မႈႏး�

ငး လမႈေးရ� စသ�မ��ခကမာ� ေးၾကာငး မ�ေးမာငး�ထ�း�ပသငးေးသာ သ�သန.သကေးရာကမႈအခ႕ရ�သည။ ေးအာက ါဇယာ�

သည း�မနမာႏးငငႏး�ငး သ�သန.သကဆ ငေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ ႐ကခ�မႈမာ�ထမ� ပမကယ း�ပနေ.သာအခ႕က မ�ေးမာငး�

ထ�း�ပထာ�သည။ အသက0�င ကန0ပစသပက အႏးရာယး�ပး�ခငး�ႏး�ငး ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ အခကအ လကမာ�က အခ

နး� ၇ (အႏးရာယမhဖစေးေစရ�) တြ�င ဖ�႐ႈႏးးငသပည။

း�မနမာႏးးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ ႐ကခ�မႈမာ�၏ နမနာမာ�

ခရသ သ�းေက�င��း အမးသမး သ�းေက�င��း အမးသ�း သ�းေက�င��း ေကလး သ�းေက�င��း

႐ပ.ငးဆငရ�

» ေးသသKအထ ဒဏ0ာအနာ�ရhဖစး�ခငး�

» မလခငေးသာ ကယဝန » အခနမ�ငမ ေး*မ�း�ခငး�၊

ေကလ�ပကက hခငး� သ.မ

» ႐ပ ငး�ဆးင0ာ ထခ

ကးႏးးင ေးး�ခအတြလ

နမာ�း�ခငး�

» ႐ပ ငး�ဆးင0ာ ထခ

ကးႏးးင ေးး�ခႏး�ငး

27

Page 31: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဟ� ေအေသ*မ�း�ခငး� (ကယဝနေးဆာငကပ မဒမး�ကငးး�ခငး�)

» မဒမး�မႈေးၾကာငး ေး*မ�ေးသာေကလ� သ.မဟ� အႏးရာယမကငး�ေးသာ ဖကခမႈ၏ ႐ႈပေးတြထ�မႈမာ� (း�မန မာႏးးငငတြ�င ေကလ�ဖကခမႈသည အမာ�အာ�း�ဖငး �ရာ�ဥေပဒႏး�ငး မညေးပ)

» ဒဏ0ာမာ�က မကသ၍

ဆ�လမး�ေးၾကာငး�ႏး�ငး ေး*မ�လမး�ေးၾကာငး� ပ�ဝငး�ခငး�

» လငမ��ဆငး က�စကေးသာ ေးရာဂါမာ� (အပခaးအစပြငဗ၊ ကလမ�ဒ ယာ�၊ ဂႏးရ�ယာ�၊ ဆစဖလစ၊ ေးရယန ၊ ၾတြကကးႏး.(HPV)

အပါအဝင)

အသက ၁၆ းႏး�စ ေး

အာကတ .တြ�င ကယဝန0

း�ခငး�/ ေး*မ�*ဖာ�း�ခ

ငး��.၌ ႐ႈပေး

တြထ�း�ခငး�/ စာရ�း�

ပနာ အတြလနမာ�း�ခငး�

စတ.ငးဆငရ�

» အရ�က0hခငး�၊ အ�ပစတငခရhခငး�

» စ�ဓာ�က hခငး�၊ ဝမး�နညး�မႈ၊ ေးၾကာကမြက0႕မႈ

» စ�ဒဏ0ာေးၾကာငး စ�ဖစ�မႈမမမ�နး�ခငး� (“PTSD”)

» အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�က ေမလ�စာ�း�ခငး� ကသ. စ� ကေးေနသာ အမ�သမ�မာ�၏

» မမဘာသာ �စဥ��

ညး�ေးနျခငး�ႏး�ငး

*စန.*ခာမႈ

» ပးတြသငး�ေးပ�ေးသာ

���ကမႈအဆငးမာ�က

သကေးရာကးႏးးင၊

အ�ပအမ ဆင0ာႏး�ငး

အမေးထာငေးရ� အခ

က အခမာ�က ဥ��

ညးႏးင

» အရ�ကကြကက း�ခငး�၊ အ�ပစတ

ငခရhခငး�၊ မမကယက �

28

Page 32: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ယဥေးက�မႈက ေအး�ခခ ေးသာ ခစာ�ခကမာ�

» မ�ယစေးဆ�အၽြလသး�မႈ (ဥပမာ - ဘနး�)

နဖ �မရ�ဟခစာ�း�ခငး�

» အငရြရယေးရာကေးသာ

အခါ စ� ငး�ဆင0ား�

ပနာ မာ�ႏး�ငး ကစဥကaးက

လာ�း�ဖစ း�ခငး� း�မ

ငaးတကးႏးးငး�ခငး�

လမႈေရး

» လမႈေးရ�အမညး�စ

က အတြလaနအမငး�

း�ဖငရြစ\ာ�း�ခငး�

» ပက+�း�ခငး�ႏး�ငး ရငရြပ0ာ �စခလး�က အရ�ေက0စ

သKဟ သ�မ��း�ခငး�» ရငရြပ0ာသန.ရ�ငး�ေးစရန

အမ�သမ�က ငရြရာမ� းႏး�ပငထပ�း�ခငး� (ဥပမာ - ကရငန/ကရင၊ ရ�မး� ရငရြပ0ာမာ�)

» အမေးထာငေးရ�ပက+�း�ခငး�၊ အမေးထာငဖကမ� *စန.ပစ း�ခငး�ႏး�ငး အငရြမrငး� အၾကမး�ဖကး�ခငး�

» အမေးထာငကႏးငေးး�ခက ႐ကခ�း�ခငး� သ.မဟ� မဒမး�မႈမ� ကယဝန0ပါက လကထ ပ0န ဖအာ�ေးပ�း�ခငး�

» အႏးရာယက ငး�ေးရ�အတြ�က ေးး�ပာငး�ေးရႊ႕ရhခငး�

» လငအၾကမး�ဖကမႈက

ခေရသာ အမ�သာ�မာ�

က အမညး�စကမာ� အ

တြလaနအမငး� ဝနး�ရး�ခ

ငး�

» ေးယာကးာ�ပသ�ခ

ငး�ႏး�ငး ဖမမ�*ပာ�မႈ

က ယဥေးက�မႈဆင0ာ

ခန.မ�နး�း�ခငး�/

ဒ႑ာရ ဆနဆန ထငး�မ

ငး�ခငး�

» ထပမက�တြလနခရရန း�ဖ

စးႏးးငေးး�ခမာ�း�ခ

ငး�

» ပညာေးရ�တြ�င

ေအႏး�ာငး အယ�ကး�ဖ

စး�ခငး�

လမႈ-စး�ပ�းေရး��ငစြ ဥေပဒဆငရ�

» အမေးထာငး�ပင တြ�င လင ဆကဆ း�ခငး�ႏး�ငး

ေးဖာကး�ပန း�ခငး�က

» စအတြ�ငး� ထ�တြသ

ငး�၍ လငဆကဆး�ခငး�

က ဥေပဒအရ အမႈဟ

29

Page 33: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဥေပဒအရ အမႈဟ သ�မ��သ ည (ေသဘာ �သညး�ဖစေးစ မ�သညး�ဖစေးစ)

» ကယဝနဖကခhခငး�သည

�ရာ�ဥေပဒႏး�ငး မညေးပ

» အသက0�ပငကန0ပစသပ၏

မသာ�စမ� ကသမႈစရ�က ကaနကခရhခငး�

» အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး

မသာ�စ မာ�က ရငရြပ0ာတြ�ငး�သ. း�ပနဝငရြငခငး0ရaနအတြ�က သန.စငေးရ�ဖြပအတြ�က ကaနကစရ�က ေးပ�ရhခငး� (ကယာ�း�ပKနယ)

သ�မ��သ ည (ေသဘာ�

သညး�ဖစေးစ မ�သ

ညး�ဖစေးစ).

ဆကM ကဖ�႐ႈရန: UNFPA, ‘အငအာ�ႀက�ဒ႑ာရမာ�၊ ဖး�တြကယထ ာ�ေးသာလ�႕ဝ�ကခကမာ�’, (2017), http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/PowerfulMythsHiddenSecrets_EDITED.pdf; HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’; UN Flash Report (2017); SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, pp. 21-25;

Women’s League of Burma (“WLB”), ‘အမ�သမ�မာ�က အဆငaးအ�နး�ဖြခး�ခာ�မႈပးစမာ�အာ�လး�က ဖယ0�ာ�ေး

ရ�ေးကားမ� ၂၀၁၆ အစရငခစာ (“CEDAW”)’, (2016), http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CEDAW/Shared

%20Documents/MMR/INT_CEDAW_NGO_MMR_24233_E.pdf; WLB, ‘မနး�ေကလ�မာ�အရ�က0hခငး� - း�မန

မာႏးးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈခေရသာ မနး�ေကလ�ငယမာ�အတြ�က �ရာ�မ��မႈ ရရန အဟန.အ�ာ�’, (2017), p. 2, https://progressivevoicemyanmar.org/wp-content/uploads/2017/11/GirlsBeartheShame_WLBBreifingPaper_Eng.pdf; ကာ�မ�နး��ညေမ�ရ�တြကaနယက - ‘��ဆ �မႈေးနာကတြကက ယ - အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး

၎�.၏ ေး�ာငးခမႈမာ�၊ း�မနမာႏးငင - စာ�မး�ငယ’, (October 2015), http://www.themimu.info/node/61566.

30

Page 34: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အပငး ၃။ တ�ဝန&�င�ႈလမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�င�ႈ

အခနး ၃။ ျမန���ငင��ငစြOဆက��ယေသ� တ�ဝန&�င�ႈ လမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�င�ႈေအပၚ သးသပ&က

ဤအခနး�သည း�မနမာႏးးငငရ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာ

မႈ ဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV ) ၏ ခရသသာ�ေးကာ

ငမာ� အတြ�က း�ပညရြKrငး�း�ပKပမ� ယကမြ�+အဆး� ေသဘာ

�ရာ�အရ ရႏးငေးသာ �ာဝနယပႏးငမႈက သး�သပး�ခငး�း�ဖ

ပစသပည။ ယခ အခငရြနrင ပးမ�နမဟ�ေးသာ ေအး�ခေအနမာ�မ�

ၽြလ၍ း�မနမာ းႏးငငတြ�င ထေးရာကေးသာ �ရာ�မ��မႈက

ရႏးငရြငခငး အတြလန နညး�ပါ�ၿပ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈ

ဆင0ာ လငအၾကမး� ဖကမႈ (CARSV) မာ�က တြလ�ေးး�မာကခ

မး�သာ*ခငးမ�ာ ေးနရာ အႏး�႕�ဖငရြစ ာ�ေးနသည။

ခရသသာ�ေးကာငမာ�က ေးဒသအတြ�ငး�တြ�င ေးငရြရ�ခယမႈလ

ညး� ေးပ�း�ခငး�မရ�ေးပ။ သေ.သား းႏးငင�ကာအဆင*aးတ

င �ရာ�ေးရ� ဆင0ာမဟ�ေးသာ ေးငရြရ�ခယမႈအလာ�အလာ

မာ�*စာ ရ�သည။ းႏးးငငအမာ�စမ�ာ က�တြလaနသပမာ�က ၎�.၏

နယ ကတြယတ င ရ�ေးနရနနMပအပေးသားMညး� ရာဇဝ�သ ာ�မာ�က းႏးငင

�ကာ �ရာ�ေးရ�ဥေပဒျဖငး း�ပKပတြ�င �ရာ�စရငး�ခ

ငး�သည အလာ�အလာေးကာငး�ေးသာ ေးငရြရ�ခယမႈ�စခး�ဖ

ပစသပည။

မK\.ပငး�ဖစေးစ �ရာ�ေးရ�ဆင0ား�ဖစေးစ �ရာ�ေးရ�

ဆင0ာ မဟ�သ ညး အပငး�တြ�ငး�ဖစေးစ း�ပညရြKrငး�ႏး�ငး

းႏးးငင�ကာ အဆငးမာ�တြ�င ရရ�ႏးင လာေးသာ �ာဝနယပႏးင

မႈႏး�ငး း�ပနMပည ထေးထာင ေးရ�ယႏးရာ�မာ� အနာဂကတြ�တ င ရ�

လာႏးငေးပသည။ ေးကာကယ ရရ�ေးသာ သကေးသမာ�အရ

းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ ဥေပဒႏး�ငး ေအကာငး�ဆး�လကေး

တြ�႕စသ� မ��ခကမာ� ( ဥပမာ - လပပထး�လပနညး�စာအငရြပrင ပါ

ရ�ေးသာ) သည ေးတြဆ�ေးႏ*း�မႈႏး�ငး မသကဆ ပငဘ �နဖ �ရ�

လာႏးငေးပသည။

�ာဝနခႏးငမႈ လမး�ေးၾကာငး�မာ�က သး�သပခကအ ာ� မဖ�မ

ေးအာက ါအခနး�မာ�တြ�င း�မနမာႏးးငင၏ �ရာ�ဝင းႏးးင

ငေးရ� း�မငရြငကငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ ေအပၚစ� း�မေင0သာ ေအး�

ခေအနက အကဥး�ခပေးဖားး�ပ ထာ�သည။

(က) ျမန���ငင၏ ဥေပေဒရးရ�ေအနအထ�း

း�မနမာႏးငင၏ ဥေပေဒရ�ရာေအနအထာ�သည

႐ႈပေးတြထ�ေးနသည - းႏးးငငေးရ�႐ႈပေးတြထ�မႈး�ႏး�ငး �ငး�ရငး�သာ�ေးဒသမာ� း�ပငး�ထငရြန+ာ ၽြကး�ပာ�ေးနျခငး�သည �ရာ�ဥေပဒမာ�႐ႈပေးတြထ�ေးနျခငး� းႏး�ငး မာ�*စာေးသာ ဥေပဒစနစမာ�က း�ဖစေးစသည။ းႏးငငသာ� မာ�*စာသည (း�ပKနယမာ� ၾကာ�တြ�နငMညး� ၽြကး�ပာ�ကာ ငရြရာမာ�ၾကာ�တြ�နငMညး� ၽြကး�ပာ�ေးနၿပ� ထေးဒသ၏ ေအပၚစ� း�မေင0သာ ေအး�ခေအနမ� သရ�ရသညး) ႐ႈပေးတြထ�ၿပ� �ရာ�မဝင ေးသာ ဥေပဒမာ�ႏး�ငး �ရာ�ဝငးႏးငငဥေပဒ�.က ေးရာေးတြထ�၍ လပေးဆာငေးနၾကသည။

ထးတမး ဥေပဒ

�ငး�ရငး�သာ�လနညး�စေးဒသမာ�*စာတြ�င �ရာ�ဝငးႏးငငဥေပဒ၏ း�ပင တြ�င လပေးဆာငေးနၾကၿပ� ဘဝေအး�ခေအနမ�စးက အပခပ ရာတြ�င ထး�စး�ဖစေးေနသာ ဥေပဒျဖ

ငaးသာ လကေးတြ�႕လပေးဆာင ေးနၾကသည။ ၁၃၇

31

Page 35: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

�ငး�ရငး�သာ�လနညး�စ အမ�သမ�မာ�က ဥေပဒအရ

ေအး�ဖရ�ာ သညး အခါတြ�င (မ�ဖေစမန ေးငရြရ�ခယဖ. မလအပေးသားMညး�) �ရာ�မဝငေးသာ ဥေပဒယႏးရာ�မာ�က ပါဝ

aငMာေးလရ�သည။ ၁၃၈ ထ�ရာ�မဝငေးသာ ဥေပဒစနfစကပ ေး

ဒသခအႀကေးပ� သမာ�ႏး�ငး ေးက�ငရြရာအပခ ပပသပမာ�က အသး�း�ပၾကၿပ� �စခါ�စ0 မသာ�စ၏ အမေးထာငဥ�စ�မာ�ႏး�ငး ဖြဖ႕စညး�ထာ�ေးသာ ေးယာကးးာ�အဖြဖ႕မာ� း�ဖaစၾကကာ ေးဒသအာဏာပငမာ�အ�ဖစ လပေးဆာငၾက၍ ထး��မး�ဥေပဒအရ �ရာ�စရငး�ခငး�း�ဖငး နယ ယအ တြ�ငး� ၿငမး�ခမး�ေးအာင လပ0aနတာဝန ယၾကသည။ ထအပခ ပပသပ မာ�သည �aငၾကာ�မႈမာ�က ပယခရန (သကေးသမရ�ဟ ေးး�ပာေးလရ�) း�ဖစေးစ းႏး�စဥ�ႏး�စဖက ၾကာ� အ�ငငး�*ပာ�မႈ

က ေးး�ဖရ�ငး�ရနး�ဖစေးစ �ာဝနယပၾကသည။ ၁၃၉ ထစန

ပစသပည အထ�သ�ဖငး ေးက�လကးႏး�ငး �ငး�ရငး�သာ�လနညး�စ အမ�သမ�မာ�က ကာ�မေအး�ခ�ပ အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး လငအၾကမး�ဖကမႈအတြ�က �ရာ�မ��မႈရ�ာေး*ဖရာတြ�င မထ�း�ခာ�ေးသာ လပငနး�စဥမာ� အသး�း�ပး�ခငး�အပါအဝင အမ�သမ�မာ�က အမႈ႐�သ မး�ရန ဖအာ�ေးပ�း�ခငး�၊ က�တြလaနသပက လကထ ပ0နဖအာ�ေးပ�း�ခငး� (ေးလားေးၾက�ေအနျဖငး) းႏး�ငး က�တြလနခေရသာ အမ�သမ�၏ မသာ�စအက�အတြ�က ေမလာကင ေးသာ K�ႏးႈငး�ေး*ငး�ဖငး ေးေကအ�ရhခ

ငး��. း�ဖစေးအာင း�ပလaပၾကသည။ ၁၄၀ ထသေ.သာ

လပေးဆာငမႈ မာ�က ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) �.တြ�နငMညး� ေးတြ�႕ရ�ရၿပ� �ရာ�မ��မႈဆသKL�ာ �ာဝန0�ေးသာ စစသာ�မာ� းႏး�ငး �ပသာ�မာ�မ� ေးလားေးၾက�အ�ဖစ ေးပ�ေးသာ သ.မဟ� K�ႏးႈငး� သ�မ��ေးသာ ေးေ*ငၾက�အနညး�ငယက လကခး�ခငး�

သာ း�ဖစသပည။ ၁၄၁ ဤစနfစသပည ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈ

ဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ကာ�မ

ေအး�ခ�ပ အၾကမး�ဖကမႈ) က ခေရသာ အမ�သာ�မာ� အတြ�ကM ညး� ၿဖးေးလာကေးသာ အရအ�ာ�ပငး�ဖစသပည။

ကယ.ငငအငပ&ငခြပ&ငစြေရဒသမ�း

၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒအရ း�ပဌာနး�ခေးသာ ကယ င အပခငရြပခငး0 ေးဒသမာ�တြ�င �ရာ�စရငးႏးးငေးသာ အာဏာရ�သ

ည။ ၁၄၂ လကေးတြ�႕တြ�င အ�ခာ�ေးဒသမာ�တြ�နငMညး�

အလာ�� အာဏာပငမာ�က အပခaပၾကသည။

လကနကက ငေး�ားM�နေးသာ အဖြဖ႕မာ�ရ�သညး ေး�ာငေးပေၚဒသ းႏး�ငး နယ+ပေးဒသအခ႕၏ အ�ခာ� အမာခနယေးး�မ�.တြ�င လကနကက င အဖြဖ႕မာ�က အ�ပညaးအဝ အပခaပၾကၿပ� ေအး�ခခ ဝနေးဆာငမႈမာ�၊ �ရာ�မ��မႈႏး�ငး

လးၿခးေးရ�က လပေးပ�ၾကၿပ� ေးဒသရငရြပ0ာထမ� အ*ခ

နေးကာကယ ၿပ� လသစ+ေးဆာငး�ၾကသည။ ၁၄၃ အ�ခာ�ေး

နရာမာ�တြ�င နယ ယက ခငမာ*စာ အပခပး�ခငး� မရ�ေးသားMညး� ရငရြပ0ာႏး�ငး န�ကပခငမငရြင+ာ ဆကဆ မႈရ�ၿပ� ရငရြပ0ာကလညး� လကနက ကပငအပဖြဖ႕မာ�၏ အပခပေးရ� ဌာနမာ�ႏး�ငး ဆကဆ ေးရ�က

ဆကM ကထ နး�သမး�ထာ�ၾကသည။ ၁၄၄

တရ�းဝငဥေပဒစနစ

ရာဇသ�ႀ က�၊ း�ပစမႈဆင0ာကငaးထး�ဥေပဒႏး�ငး အရပပသာ� �ရာ�စရငမႈဥေပဒ အပါအဝင း�မနမာဥေပဒအမာ�စသည ၿဗ�ေသ�ခ� အႏၵယဥေပဒက တြလ�M ပေးရ�ရခငရြနrင ဆကM ေကအ*မရရ�ခး�ခငး�း�ဖစ ၿပ� ေမး�ပာငး�လဘ ထာ�ရ�ခသည။ စပစအပပခပေးရ�စနfစအပတြ�ငး� ဆရ�ယM ပစတရာ�႐း�မာ� က း�ပ႒ာနး�ခေးသားMညး� ၁၉၈၈ တြ�င းႏးးငငေး�ားတရာ� ႐း�ခပးႏး�ငး ဗဟ�ရာ�႐း��.က း�ပနMပ¦K§႕စညး�ရာတြ�င အစာ�ထ�ခၾကသည။ �ရာ�႐း�မာ�သည း�မနမာဘာသာသ. း�ပနဆပ

ထာ�သညး အဂၤလပဥေပဒအရ ေးဆာငရြင0ကၾ ကသည။၁၄၅

သေ.သား �ရာ�သႀက�မာ�မ�ာ ေးလကငးမႈအာ�နညး�ၿပ� အကငး က း�ခစာ�မႈႏး�ငး အထကမ� ေးႏး�ာငaးယ�ကမႈ�. ရ�ေးန

သည။ ၁၄၆

32

Page 36: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

စစတပပကစၥရပမာ�ႏး�ငး သကဆ းငေးသာ အမႈစရငး�ခငး� မာ�တြ�င အခနး� ၄ (း�မနမာႏးးငငဥေပဒအရ ရာဇဝ�မႈဆင0ာ �စဥ�ခငး��ာဝနယပမႈ

(ခ) တရ�း႐းမ�း၏ နညးပါးေသ�အခနးက႑

စစတပပအရာရ�မာ�၏ အမႈမာ�က ေးဆာငရြင0က0ာတြ�င စစတပမ�ပင အ�ပညaးအဝထနး�ခပမႈသည း�မနမာႏးးငငတြ�င �ရာ�မ��မႈရရ�ရန အႀက�ဆး�ေးသာ အခကအ ခ

း�ဖစသပည။ သေ.သား အ�ခာ� သသာ ထင0�ာ�ေးသာ အခကအ ခမာ�*စာရ�ေးနၿပ� လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာက ခရသမာ�က �ရာ�႐း�မာ�က ေးရ�ာင0�ာ�ေးနသညး ေအး�ခေအနသ. ေးရာက0�ေးနၾကသည (ေးအာကေးဖားး�ပပါ ဇယာ� ၂ တြ�နငၾကညး ါ)။ထအခကအ ခမာ�တြ�င ေးအာက ါ�. ပါဝငသပည။

႐ပ ငး�ဆင0ာ �ကခကမႈမာ�၊ �ရာ�ေးရ�ဆင0ာ မ*ဖယ မရာလပး�ခငး� သ.မဟ� မ��တ မး��ငမႈ ေးပာကဆ း�း�ခငး� ( အခနး� ၇ (အႏးရာယမhဖစေးေစရ�) းႏး�ငး အခနး� ၈ (အႏးရာယ ကငး�ေးရ�ႏး�ငး လးၿခးေးရ�) �.တြ�င ၾကညး ါ)။ အပါအဝင လ.အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�က �ပငတနး�မႈမာ� း�မငနးMာေးသာ း�ပKနကတြယတ င ကယ+ာ�လ�ယမာ�က ေးရ�ေ႕နမာ�ႏး�ငး �aငၾကာ�သ

မာ�က လကတ း.�ပန0န ေးၾကာကမြက0႕�ခငး�၁၄၇

�ပငတနး�ခကမာ�က ရမာ�က မ��တ မး�မ�ငMး�ခငး� သ.မဟ� လးၿခးေးရ�အ�ပညးး�ဖငး စရငမႈအထ း�ဖစေးေစအာင စစေးဆ�မႈမ�ပလး�ခငး�ႏး�ငး �ရာ�စရ

ငမႈေးရ�႕ဆက0န မလလာ�း�ခငး�၁၄၈

အကငး ကး�ခစာ�မႈႏး�ငး အထကမ� ေးႏး�ာငaးယ�ကမႈ�. က း�ဖစေးစသညaးအခကအ hဖစ �ရာ�သႀက�အဖြဖ႕၏ တြလ

�M ငရြပခငနးMး�ဝမရ�း�ခငး�၁၄၉

ဥေပဒႏး�ငး စရပငထပ�မာ�က ေအတြ�႕အႀကးနညး�ပါ�ၿပ� ပညာနညး�ပါ�သညး �ရာ�သႀက�မာ� ရ�ေးနျခ

ငး�၁၅၀

လပေးဆာင0ာတြ�င ပါဝင0နးႏး�ငး ခရ�တြသာ�ရန ကaနကစရ�မာ� အပါအဝင ဥေပေဒရ�ရာ ေးဆာငရြင0ကမႈစရ�မာ�က

�ာ�း�မစး�ခငး�၁၅၁

ဇယ�း ၂။ ျမန���ငငတြတင တရ�း႐းမ�းက ေရ� �ငရ� �းျခငး

းႏးငင�ကာဂရလႀက�မာ� ေးကားမရ�င၏ ၂၀၁၈ အစရငခစာအရ “း�မနမာႏးးငငမ� လအမာ�စသည �ရာ�႐း�ႏး�ငး ဆကးႏ*းယ0hခငး�က ေးရ�ာင0�ာ�ၾကၿပ� အထ�သ�ဖငး လ႕အ*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကး�ခငး�ကသ. ေးသာ းႏးငငႏး�ငaးဆငေးသာ ေမကနပခကမာ�တြ�င ေးရ�ာင0�ာ�ၾက သည။ လထၾကာ�တြ�င အာဏာပငမာ�က ထ�ပငတနး�ခကမာ�က ရန+hခငး�ဟ မ��ယၿပ� �aငၾကာ�သအာ� �ရာ�ဝငဥေပဒအေရရာ �ရာ�မဝငဥေပဒအရပါ အမႈ*ဖငးမKက ေးၾကာကမြက0ၾကသည။ ထ႕�ပင �ရာ�႐း�မာ�သည ကစာ�း�ခငး� သ.မဟ� း�ပနMပည ထေးထာငေးပ�း�ခငး� �.က ရႏးငေးအာင ကညေးပ�း�ခငး�မရ�ေသလာက နညး�ပါ�သည။ ထသ.လပမညaးအစာ� ေအလားေးပ�ရန သ�သန. လာေးရာကည �ႏးႈငး�း�ခငး� သ.မဟ� အရာရ�မာ�ႏး�ငး လာေးရာကး�ခငး� သ.မဟ� လး�ဝ

ေအလ� မထာ�း�ခငး��.ကသာ း�ပလaပၾကသည။ ထေအၾကာငး�ရငး� မာ�ေးၾကာငး း�မနမာႏးငင�ရာ�႐း�က လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကခရသမာ�က ကစာ�း�ခငး� သ.မဟ� း�ပနMပည ထေးထာငေးပ�း�ခငး��.အတြ�က အာ�က�ေရသာေးနရာဟ မယဆၾေကပ။ းႏးငင�ရာ�႐း�မာ�သည

�ရာ�စရငေးရ�တြ�င တြလ�M ပမႈႏး�ငး �ာဝနယပႏးငမႈ မရ�း�ခငး�ေးၾကာငး ထေးရာကေးသာ ကစာ�း�ခငး� သ.မဟ� း�ပနMKထေးထာငေးပ�း�ခငး� ေးပ�ႏးင0န ၾကန.ၾကာ

သည။ ၁၅၂

33

Page 37: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

(ဂ) ျမန���ငင��ငစြOဆက��ယေသ� တ�ဝန&�င�ႈ လမးေၾက�ငးမ�း��ငစြ ျပနလညကစ�း�င�ႈေအပၚ

သးသပ&က

၁။ ျပညတြည_ငးလမးေၾက�ငးမ�း (ျမန��)

ေးအာက ါအခကမာ�သည း�မနမာႏးးငငရ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+က ယ�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈCARSV က �ာဝန ယႏးငမႈႏး�ငး ကစာ�ႏးးငမႈအတြ�က �ရာ�ဝင လမး�ေးၾကာငး�မာ�း�ဖစၿပ� ယခငက အခနး�မာ�တြ�င ပါဝငသပညး �ရာ�ေးရ�ဆင0ာ ကစာ�မႈမာ�ထက သသာ*စာနညး�ပါ�သည။

(က) တရ�းေရး

(၁) ရ�ဇဝတသ �း

» ရာဇဝ�မႈ�aငၾကာ�ခကက အမႈက သ�ငး�ရရ�သညး မ

K\မဆ ၁၅၃ စ�င �aငၾကာ�ႏးငၿပ� �ရာ�႐း�တြ�င အ

မႈရပငဆပငး�ခငး� မ�ပမ ရက စစေးဆ�သည။ အမႈ၏

အ�မငaးဆး�း�ပစ ဒဏေးပၚမ�ည၍ ၿမ႕နယတ ရာ�႐း� (

၇ းႏး�စေးထာငဒဏအ ထ)၊ ခ႐ပငတရာ�႐း� သ.မဟ� (အထ�ေအး�ခေအန�.တြ�င) ဗဟ�ရာ�႐း��.တြ�င ၾ

ကာ�နာရသည။

» း�မနမာစစတပးႏး�ငaးသကဆငေးသာ အမႈမာ�ကး စစခး႐း�တြ�

င ၾကာ�နာရၿပ� (အမႈမာ�က �ာဝနထမး�ေးဆာငေးန

စဥအတြ�ငး�မက�တြလaနသပညaးအျhဖစမ� ၽြလ၍ စစခး႐း�တြ�င

ဆး�း�ဖ�သ ည) (အခနး� ၄ တြ�င ၾကညး ါ)။

» ယခင+ပစအစ�ရလကထ က (၂၀၁၁ ဇနနဝါရ ၃၁ ရကေးန.ထ)

တြ�င စစတပေးကာင+မာ�ႏး�ငး ယခငအစ�ရအဖြဖ႕ဝင မာ�သ

ည �ာဝနထမး�ေးဆာငေးနစဥအတြ�ငး� အမႈက�တြလနခ ပါ

က အ�ပစမ� တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငးေးပ�း�ခငး�က

၂၀၀၈ ခႏး�စ ေအး�ခခဥေပဒ ပဒမဖြခ ၄၄၅ အရ း�ပ႒ာနး�

ခသည (အခနး� ၄ တြ�င ၾကညး ါ)။

» ရအရာရ�မာ�ႏး�ငး ပ�သ ကသ ညး အမႈမာ�က ရ�ရာ�႐း�

တြ�င ၾကာ�နာေးလရ�သည (အခနး� ၄ တြ�င ၾကညး

ပါ)။

(၂) အရငပသ�း

» အရပပသာ�အမႈမာ�စရင0ာတြ�င အရပပသာ��ရာ�႐း�ေအနျဖ

ငး နစနာေးၾက�ေး*ငး�ဖငး ၿပ�ဆး�သငaးသKဟ ထငး�မ

ပငယပဆပါက “ မK\မဆ အမႈေးၾကာငး နစနာမႈ သ.မ

ဟ� ဒဏ0ာ ရရ�မႈမာ�က က�တြလaနသပအာ� ဒဏ႐ကး�ခ

ငး�း�ဖငး ရရ�ေးသာေး*ငမ� “ �ရာ�႐း�သည နစ

နာေးၾက�ေးပ�ေးလရ�သည။၁၅၅

» ေးေ*ငလားေးၾက�က ခရသဘကက ေး�ာငး�ဆႏးင

သ�ဖငး လငအၾကမး�ဖကမႈသည အရပပသာ��ရာ� ဥေပဒ

တြ�င �ရာ�မ��မႈ မရ�း�ခငး�က း�မငaးတကေးစသည။

က�တြလaနသပ သည း�ပKနယအ ရာရ�း�ဖစ ပါက း�ပKနယသ ည

တြသယဝက၍ ဥေပဒအရ �ာဝန0�သည။ သေ.သား ထလ

ပ0ပမာ�မ�ာ လကေးတြ�႕လပး�ခငး�မရ�ေသလာက နညး�

ပါ�သည။

» အစ�ရအရာရ�မာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈ က�တြလaနသပက စးစမး�စစေးဆ�ရန ၊ �ရာ�စရင0နးႏး�ငး အ�ပစေးပ�ရန ပကတြကက ကမႈေးၾကာငး း�ပK\မာ�ေအပၚ ေးပါ ဆမႈက း�ဖစေးစ၍ �ာဝန ကတြကက ကမႈ သ.မဟ� ေအး�ခေအနက မ�ည၍ အ�ပစက�တြလနး�ခငး�က း�ဖစေးစသည။

(၃) ဖြဖaစညးပေအျခခဥေပဒ

» ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒ အရ အခေ႕သာအ*ခငေးအရ�မာ�

က �ာဝနယပမႈရ�လာၿပ� ဥေပဒပစပြဒခ ၃၇၇ သည ေအး�ခ

ခး�ဖစMာခကာ ခရသ၏ ေအး�ခခအ*ခငေးအရ�အာ� ေးဖာ

ကဖကး�ခငး�က ဗဟ�ရာ�႐း�သ. �က႐ကတ ငး�ပၿပ�

34

Page 38: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ထအ*ခငေးအရ�မာ�က အာ�း�ဖညးး�မ�ငaးတင0န အသး�း�

ပႏးးငသပည။ သေ.သား ထလမး�ေးၾကာငး� က လ

ကေးတြ�႕အသး�း�ပႏးငး�ခငး�ရ�မရ� မသႏးငေးသ�ေး

ပ။ ၁၅၆ း�မနမာႏးးငငေးရ�ေ႕နမာ�ေးး�ပာၾကာ�ခကအ ရ အ

မႈမာ�မ�ာ အပငး� ခ (�ရာ�႐း�၏ အခနး�က႑ နညး�

ပါ�း�ခငး�) တြ�င ပါရ�ေးသာ အခကမာ�ေးၾကာငး ဗဟ

�ရာ�႐း�က �က႐က တြသာ�ေးရာကး�ခငး�ထက သ

ကဆ င0ာ အစ�ရကယ+ာ� လ�ယမာ�က K�ႏးႈငး�း�ခငး�း�ဖငး

ေးး�ဖရ�ငး�ၾကသည။ ၁၅၇ ဘေဝနထငရြငခငးးႏး�ငး က

ယ ငရြငE�M ငရြပခငး၊ ကတြYနး�ပး�ခငး�မ� တြလ�ေးး�မာကး�ခ

ငး�၊ အ�ငး�အကပ ခငး�ေးစ�ခငး� ကသေ.သာ အ�

ခာ�သကဆ င0ာ အ*ခငေးအရ�မာ�က ကာတြကယ ေးပ�ေးသားM

ညး� ေအး�ခခဥေပဒတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈ သ.မဟ

� K�ဥး�ပနး�း�ခငး�က �ာ�း�မစး�ခငး�ပါရ�သည။

၁၅၈

» ေအရ�ေးပၚ ေအး�ခေအနက ေးၾက�ငာသညး ေးနရာ

မ�ၽြလ၍ ေဓလထး��မး�ဆင0ာ သာမန ဥေပဒအမန.မာ�

ကလညး� ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒ၁၅၉ တြ�င ရရ�ႏးပငသပည။၁၆၀ ဥေပဒ �aငၾကာ�ေးသာ ဥေပဒမာ� အတြ�က လပပထး�လ

ပနညး�မာ�က စနfစတက ေးပါငး�စသည။၁၆၁ ပဋပကၡႏး�

ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV)

မာ�တြ�င အသး�အဝငဆး� အမန.စာသည ဆငးေးခၚ

စား�ဖစၿပ� ဖမး�ဆ�ထာ�း�ခငး�က �ရာ�ေးရ�အရ း�ပ

နနMKဆနး�စစကာ ဥေပဒႏး�ငးမညပါက လႊ�ေးပ�သည။ ထ

သ. ခပေးႏး�ာငထာ�း�ခငး�ႏး�ငး �သ က၍ ၎�.သည ဖ

မး�ခထာ�ရသေအပၚ ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ၁၆၂ “ဘဝ

ေးနထငမႈႏး�ငး ပဂၢ လေးရ� တြလ�M ငရြပခငး” က ၿခ

မး�ေးး�ခာကမႈဟ၍ စနေးခၚရန အသး�း�ပႏးပငသပည။ ၁၆၃ ဥပမာအာ�း�ဖငး ကခငး�ပKနယ းႏး�ငး ရ�မး�း�ပ

Kနယမ� မသာ�စဝငမာ�ကယ+ာ� *စစပြပ+ၿပ� စစတပမ� �ရာ�မဝင ဖ

မး�ဆ�း�ခငး�ခခေရသာ သမာ�က ထသ. ဆငးေးခၚ

စာအသး�း�ပး�ခငး�က း�ပလပခၾကသည။ ၁၆၄ သေ.

သား ၂၀၁၁ တြ�င း�ပနMပညး�ပ႒ာနး�ခခနမ� စ၍ ဆငးေး

ခၚစာအသး�း�ပး�ခငး� း�ဖစ0ပနမနာမာ�သည ေးအာငး�

မငသKက ၁၆၅ ေမတြ�႕ရ�ရဘ ထဆငးေးခၚစာက အသး�း�

ပခၾေကသာ ေးရ�ေ႕နမာ�ႏး�ငး ခရသမာ�က

း�ပKနယအ ာဏာပငမာ�၏ လကတ း.�ပနး�ခငး�က ရပငဆaငၾ

ကရသည။ ၁၆၆ ဤသKL�ာ�ရာ�စရင ငရြငခငး တြလ�M ပမႈမ

ရ�း�ခငး�ေးၾကာငး အစ�ရ၊ အရာရ�မာ� သ.မဟ�

၎�.၏ အက�စ�*ပာ�က စနေးခၚသမာ�ႏး�ငး သကဆ

ငေးသာ အမႈမာ�တြ�င အဆ�ဆး�း�ဖစေးၾကာငး� ထ

င0�ာ�သည။ ၁၆၇

(ခ) အလ�းတတရ�းေရး ��ငစြ တရ�းေရးမဟ

တေသ�

» း�မနမာႏးငင လ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င က ၂၀၁၁ တြ�င

ဖြဖ႕စညး�ခၿပ� ၂၀၁၄ တြ�င းႏးးငငေး�ားဥေပဒထ

တြ�င ထည*aးသငး�ခသည။ ၁၆၈ အ�ပညaးအဝ တြလ�M ပမႈ ရ�သ

Kဟ မသ�မ��းႏးပငသပညaးအျhပင းႏးငငေး�ားအဖြဖ႕အစညး�မာ�၏ ေအး�ခေအနေအပၚ ပရပစက�ကဝ�းႏး�ငနးMညး� ကကည း�ခငး�မရ�ေးပ။ ၁၆၉ ၎အဖြဖ႕ဝငမာ�မ�ာ း�မနမာစစတပပကပ �က႐က *စစပြပ+ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�အမႈမာ�တြ�င သကေးသေအထာကအ ထာ�မ�ာ အတြလန ခaငMးေးနလ�င ေး�ာငမ� မ��ခက ေးပ�ရန သ.မဟ� စးစမး�ရန လaပMစ�မရ�

သည က ေးတြ�႕ရသည။ ၁၇၀ အခ႕ကစၥရပမာ�တြ�င �

aငၾကာ�သမာ�က လကတ း.�ပနး�ခငး� မာ�ရ�ေးနသည

(ဇယာ� ၃ တြ�င ၾကညး ါ)။ ၁၇၁ း�မနမာႏးငင လ႕အ*ခ

ငေးအရ�ေးကားမရ�င တြ�င ေးအာက ါ လပ ငရြငခငးမာ�ရ�သည။

35

Page 39: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

» အကဥး�ေးထာင၊ အခပးႏး�ငး ထနး�သမး�ေးရ�စခနး�မာ�က တြသာ�ေးရာကး�ခငး�အပါအဝင �ပငတနး�မႈမာ�က စးစမး�စစေးဆ�ရနးႏး�ငး အႀ

ကး�ပခကေးပ�ရန ၁၇၂

» လ�း႕ဝ�က+ာငရြရက+ာ�မး�မာ�ႏး�ငး (ထစာငရြရက+ာ�မး�ႏး�ငး သကေးသမာ�) က ေးဖားထ� ါက းႏးငငလးၿခးေးရ�ႏး�ငး ကာတြကယေးရ�က ထခကးႏးးပငသKL�ၽြလ၍ စာငရြရက+ာ�မး� းႏး�ငး သကေးသ ေးပ�

ရaနအပတြ�က လမာ�က ဆငးေးခၚရန ၁၇၃

» က�တြလaနသပက �ရာ�ဥေပဒအရ ေအရ�ယရနးႏး�ငး

နစနာေးၾက�ရရ�ေးရ�အတြ�က အႀကး�ပရန။၁၇၄ အႀကး�ပခကမာ�က လစM႐ႈ ပါက အာဏာ �ညေးစ�ခငး�က း�မ�ငaးတင0န မK\ညနးMပ ငရြငခငးမ� မရ�ေး�ာပါ။

ဇယ�း ၃။ ျမန���ငငဆငရ�လaအ�ခငစြေအရးေက��ရ� ငခြင_င တOငၾက�းသမ�းက လကတ ႔ျပနျခငးမ�း

၂၀၁၂ စကတ ပငဘာ ၁၃ တြ�င စစသာ�မာ�က အရပပသာ� မာ�က �

ကခကခရာ ၁၃ းႏး�ပစအပငရြရယ ေးကာငး�သေးလ� ဂာဆနး�

အနကပ ေးသန�ထ မ�န ခၿပ� ဒဏ0ာရရ�ခသည။ ထေညနမ�ာပ

င ေးသဆး�ခသည။

စစတပပက ခး႐း��င+စေးဆ�မႈး�ပလပခၿပ� မနး�ေကလ�

သည ေးကအငေးအက ေးထာငခေးသာ ဗး�ေးၾကာ

ငးေးသဆး�ရသKဟ ေအး�ဖထ�ခသည။ ၎၏ဖခင ဥ�

ဘရနေးရ�ာငက လ.အ*ခငး ေအရ�ေးကားမရ� ငရြငrင �aငၾ

ကာ�ခၿပ� သသယရ� ေးသာ က�တြလaနသပမာ�က စစေးဆ�

ရနးႏး�ငး အ�ပစေးပ�ရန ေး�ာငး�ဆခသည။ စစတပမ�

ထ�aငၾကာ�မႈက သရ�တြသာ�ၿပ� ဥ�ဘရနေးရ�ာငကပ �နး�

ပန �aငၾကာ�မႈး�ပလပခသည။၁၇၅

၎က နာကငေးစလမႈး�ဖငး မဟ�မမ�န *စစပြပ+း�ခငး� အ�

ပစးႏး�ငး ရာဇသ�ႀ က�ပဒမ ၂၁၁ း�ဖငး �ရာ�ဖြစဆခသ

ည။ ၎၏ ၾကာ�နာစစေးဆ�မႈက သသာ*စာ အခစပြနဆး�ခ

ငး�၊ အဓက မကး�မင သကေးသ (ဂာဆနး�အနကပ က

ေသပ�ခေးသာ အစ�ရဆရာဝန)၏ အၾသ*ဖယ တြထကဆ

မႈ၊ �ရာ�သႀက� အစာ�ထ�း�ခငး�ႏး�ငး ဥ�ဘရနေး

ရ�ာင၏ ေးရ�ေ႕နက စစတပမ� �ရာ�႐း�တြ�င ၿခမး�ေးး�

ခာကး�ခငး�မာ�း�ဖငး အဖကဖကမ� ဒကေၡပ�ခ သည။

ေးနာကဆ း�တြ�င ၁၈ လၾကာၿပ�ေးနာက ၎က စရငခကခခ

ၿပ� ၎အ�ပစမရ�ေးၾကာငး� ကန.တြကက0ာတြ�င ေးထာငကျh

ခငး�မ� ေးရ�ာင0�ာ�ရန ဒဏေးေ*ငဆာငခငး�ခသည။

လ.အ*ခငေးအရ� ေးကားမရ� ပငသပည ၎၏ သမ�အမႈကလ

ညး� ပါဝငး�ခငး� မရ�သညaးအျhပင ၎က �ရာ�ဖြစဆရာ

တြ�နငMညး� ၎ကယ+ာ�း�ပ လပပကပငေးပ�း�ခငး�မရ�ခေးပ။၁၇၆

» အမႈစစ0ာတြ�င မာ�*စာေးသာ စစဘက၊ ရဘကးႏး�ငး

အစ�ရ�.က စးစမး�စစေးဆ�ေးရ�အဖြဖ႕မာ�က

လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�က စစေးဆ�ရန

ဖြဖ႕စညး�ခသည။ ၎အဖြဖ႕မာ�သည ဥေပဒျပေးရ�အခ

ကမာ�ထက ဌာနတြ�ငး� စညး�ကမး� မာ� သ.မဟ� အ

စ�ရhပ႒ာနး�ဥေပဒမာ� း�ဖငး ဖြဖ႕စညး�ထာ�း�ခငး�း�

ဖစၿပ� တြလ�M ပမႈမရ�း�ခငး�၊ သမာသမ� မက�ခငး�ႏး�ငး

�ာဝနယပမႈမရ�း�ခငး�၁၇၇ းႏး�ငး လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေး

ဖာကမႈမာ�အတြ�က အစ�ရဘကမ� း�ငငး�ေးပ�း�ခငး�

�ေ.ၾကာငး အတြလန ေးဝဖနခရသည။ ၁၇၈ ထ.�ပင အ

ဆငးး�မငးေးကားမရ�ငမာ�သည လငအၾကမး�ဖကမႈ း�ဖ

36

Page 40: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

စေးေနသာ သကေးသမာ� ရရ�သညaးအခါမာ�မ�ာပင လင

အၾကမး�ဖကမႈဟ သ�မ��0န အနညး�ႏး�ငaးအမာ� ပကတြကက

ကခၾကသည။ ၁၇၉

» ေဓလထး�စအာ�း�ဖငး အရပပသာ�လ.အဖြဖ႕ အစညး�

မာ� သ.မဟ� စစဘကအရာရ�မာ�၊ ဝနႀက�မာ�၊ ဝနႀက�ဌာန

မာ�ႏး�ငး လႊ�ေး�ား အဖြဖ႕ဝငမာ�ထ စာေးပ�

ပေ.သာ အရပပသာ�မာ�က လကမ��ေးရ�ထ�ထာ�ေးသာ

လထကမ နး� ထ�း�ပနခကမာ�း�ဖငaးကစာ�မႈမာ�က ရ�ာေး

*ဖၾကၿပ� အာဏာပငမာ�က ထအပခပေးရ� း�ပနာမာ�က

ေးစာဒက�ကမႈမာ�အ�ဖစသာ ေသဘာထာ�ၾကသည။ ၁၈၀ �ရာ�ေးရ�စနစးႏး�ငး အ�ခာ�အဖြဖ႕အစညး�မာ�က

ယးၾကKLႈမရ� ေးသာ အာ�နညး�ခကေးၾကာငး ဤ

လပေးဆာငခကမာ�သည ေယန.အထ ကယး�ပန.*စာ ဆ

ကM ကး�ဖငရြစ ာ�ေးနၿပ� ဤအ�ပ အမက �aငၾကာ�သမာ�

သည လကတ း.�ပနး�ခငး�မာ� ခၾကရသည။ ၁၈၁

၂။ လ႔အ�ခငစြေအရးဆငရ� ေဒသတြတငးလပငနးစဥ��း

အာရ��ကတြကတ င လ.အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညးေးရ� ေးဒသ

ဆင0ာ ယႏးရာ� မရ�ေးပ။ း�မနမာႏးငငသည ေအရ�ေ႕�ာငအာရ�

(အာဆယ) အဖြဖ႕ဝငး�ဖစၿပ� ၂၀၁၂ ခႏး�ငရြစrင လ.အ*ခငေးအ

ရ�ေးၾက�ငာစာ�မး�က ထ�း�ပန ခသည။ သေ.သား

ထေးၾက�ငာစာ�မး�သည း�ပငး�း�ပငး� ထနထန ေးဝဖန

ခေးနရၿပ� အာဏာ�ညး�ခငး� လညး�မရ�ေးပ။၁၈၂

၃။ �ငငတက� တ�ဝန&�င�ႈ လပငနးစဥ��း

း�မနမာႏးးငငသညး�ပညရြKrငး�ေးရ�ႏး�ငး းႏးငငေးရ�အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ းႏးငင�ကာလပပထး�လပနညး� းႏး�ငး K�ဥး�ပနး�ႏး�ပ+ကမႈဆင0ာ လပပထး�လပနညး� �.အပါအဝင လ.အ*ခငေးအရ� ေသဘာ� စာခပမာ�က ခပဆ ပထာ�း�ခငး�မရ�ေးပ။ သေ.သား

အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�က ဖယ

ရ�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ ေးကားမ�CEDAW ၊ ေကလ�သငယ အ*ခငေးအရ� ဆင0ာ လပပထပ�လပနညး�(“CRC”) းႏး�ငး ဒ�ယ လပထး�လပနညး� (လကမ��ထ �ခေးသားMညး� ပထမ �စခး�ဖစသညး လကနကက င ဋပကၡအတြ�ငး� ေကလ�မာ� းႏး�ငး �သ က၍

လပေးဆာငမႈက အ�KLhပ းႏးငခေးပ။)၊ စ�*ပာ�ေးရ�၊ လမႈေးရ�ႏး�ငး ယဥေးက�မႈအ*ခငေးအရ�ဆင0ာ းႏးငင�ကာလပထး� လပနညး�၊ မသငရြန+မး�သမာ� အ*ခငေးအရ� ဆင0ာ လပပထပ�လပနညး� (“CRPD”) �.တြ�င အဖြဖ႕ဝငမဟ�ေးပ။

(က)တရ�းေရး

» �ရာ�ေးရ�ဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ��ရာ�႐း�မာ�သည

ေးဒသအ�ပငဘကအဆင*aးတင မရ�ေးပ။

(ခ) အလ�းတတရ�းေရး

» း�မနမာႏးးငငသည ၎အဖြဖ႕ဝငအျhဖစ ါရး�ထာ�ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ� ေသဘာ�စာခပမာ�တြ�င မK\ညး စာခပးႏး�ငး �သ ကေးသာ �aငၾကာ�မႈ မာ�ကမ� လကခး�ခငး�မရ�ေးပ။

» ကသသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၏ အထ�လပပထး�လပ နညး�မာ�ထမ� �စခး�ဖစသပညး အာဏာရ� ပငဆaနသပညး အကဥး� ခမႈေအပၚ ကသသမဂၢ လပေးဆာငေးရ� အဖြဖ႕သKEညး� အကဥး�ခခထာ�ရခငရြနrင ပဋပကၡႏး�ငး

ရက+ကယ �မာမႈ ဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (CARSV) က ခရသမာ�ကယ+ာ� သ.မဟ� ခရသမာ� ကယတ င လာေးရာကးႏးငေးသာ အလာ���ရာ�ေးရ�လပငနး�စဥမာ� ရ�ေး

နသည။ ၁၈၃

(ဂ) တရ�းေရးမဟတေသ�

» း�မနမာႏးးငငသည ၎အဖြဖ႕ဝငအျhဖစ ါရး�ထာ�ေးသာ ကလ

သမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေသဘာ�စာခပမာ�တြ�င မK\ညး

စးစမး�စစေးဆ�မႈမာ�ကမ� လကခး�ခငး�မရ�ေးပ။

37

Page 41: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

» သေ.သား း�မနမာႏးးငငသည ၎အဖြဖ႕ဝငအျhဖစ ါရး�ထာ�ေးသာ ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေသဘာ� စာခပမာ�က

ေအကာငအထညေးဖား0ာတြ�င ႀက�ၾကပေးသာ အဖြဖ႕မာ�က အခါအာ�ေးလာ*း+ာ အစရငခစာ�င0မည။

အစ�ရ မဟ� ေးသာ အရငး�အ�မစမာ�အတြ�က ေးကားမ�ထ သ�ငး� အခကအ လက ေးပ�ႏးးင0န အ*ခငaးအလမး�ကေရစၿပ� ေးကားမ�ေအနျဖငး လ.အ*ခငေးအရ�ကစၥရပမာ�ေအပၚတြ�င အ�ပနအfလ�န ေးတြဆ�ေးႏ*း�း�ခငး�း�ဖငး းႏးးငငက ေးမ�*ခနး�ထ�းႏးပငသပည။

» ေအရ�ေးပေၚလ�ာကM ခကမာ�ႏး�ငး တြထကဆ ခက+ာမာ� က လပေးဆာငေးနဆ း�ဖစေးသာ အထ�သ�ငး�ေးထာကမာ�ႏး�ငး လပေးဆာငေးရ�အဖြဖ႕မာ�ထ �ငး�ပႏးပငသည။ ဤသ.�ပ လပ း�ခငး�သည အခေ႕သာစာခပက ပ အ�ညး�ပရန သ.မဟ� အခေ႕သာ လပပထး�လပနညး�က လကခရန မလအပဘ အလေအလာက အကး�ဝငေးစသည

(ဤလပပထး�လပ နညး�မာ�ႏး�ငး ပ�သ က၍ ပမသရ�လ

ပါက လပပထး�လပနညး� ၂ စာမကးႏး�ာ ၃၅ ကၾကညး ါ)။

» ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+သည း�မနမာ အစး�ရ၏ လပေးဆာငခကမာ�က စစစ0aနအပတြ�က ကမၻာလး�ဆင0ာ အစရငခစာ လပငနး�စဥမာ�၊ း�မနမာႏးငငဆင0ာ ကလ သမဂၢအထ�သ�ငး�ေးထာကမာ�ႏး�ငး ၂၀၁၇ ေးအာကတ ဘာလ းႏး�ငး ဒဇငဘာလမာ�တြ�င း�မနမာႏးးငငရ� အထ� အစညး�ေအဝ�မာ�း�ဖငး အ�ခာ�ေးတြဆ�ေးႏ*း� ပ*းမာ�က

လပေးဆာင သည။ ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+သည လ�႕ဝ�က �aငၾကာ�ခက အစအစဥက ထာ�ရ�ၿပ� အတြလaနဆပ�ေးသာ အ�ဖစ အပကမာ� ဆကတ းကး�ဖစေးေနသာ ယးၾကည ခငမာေးသာေအထာကအ ထာ�မာ�ရ�ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�မာ� အာ�လး�ႏး�ငး ေအး�ခခတြလ�Mငရြပခငaးအာ�လး� ခ�ေးဖာကး�ခငး�က ရပငဆပငေးပ�သည။ လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကခရသ သ.မဟ� ထခ�ေးဖာကမႈက ခaငMး*စာ သရ�ေရသာ �စဥ��စေးယာကခငး�း�ဖ

စေးစ၊ အဖြဖ႕မ�း�ဖစေးစ၊ အစ�ရမဟ�ေးသာ အ

ဖြဖ႕အစညး�မ�း�ဖစေးစ �aငၾကာ�ႏးးငသပည။ ၁၈၄

၄။ စစမးစစေဆးေရး��ငစြ အခကအ လကရ��ေ�ဖျခငးအဖြဖaမ�း

» ေယန.အခနအထ းႏးငင�ကာ �ာဝနယပမႈ အတြ�က အခငမာဆး� း�ဖစးႏးငေးး�ခက း�မနမာႏးးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခကအ လက

ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက (ေးအာက ါ ဇယာ� ၄က ၾကညး ါ) ကလသမဂၢ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+က ဖနတ�ခသည။

ေးကားမရ� ငရြငrင း�မနမာႏးးငငက �ရာ�ဝငတာဝနယပေးအာင

လပးႏးးငေးသာ အ*ခငaးအာဏာမရ�ေးသားMညး� က�တြလaနသပမာ�၏ �ာဝန ယႏးငမႈ အ�ပညaးအဝႏး�ငး ခရသမာ�အတြ�က �ရာ�မ��မႈက ေးသခာေးစရန အ�မငး�ဖငး

လပ ငရြငခငaးက ေးရ�သာ�ထာ� သည။၁၈၅ လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�က းႏးငင အဆငးမ�သည လ�စဥ�ခငး�စ၏ �ာဝနယပမႈ ေးကာကခက ခႏးးငၿပ� းႏးငင�ကာ လပေးဆာငမႈ လ႕အဖြဖ႕အစညး�အာ� အႀကး�ပခကမာ�က ေးပ�ႏးးင သည။

၅။ �ငငတက���ငစြ ဖက�ပ တရ�း႐းမ�း��ငစြ ခ႐းမ�း

» း�မနမာႏးငငသည းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း� (“ICC”) ၏ ေးရာမစာခပ၏ းႏးးငငအဖြဖ႕ဝင း�ဖစသပည။ းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း�၏ ဥေပဒျပ႒ာနး�ေးရ� က း�မ�ငaးတင0န အတြ�က (အ�ညး�ပလကမ��ထ �း�ခငး� က းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း�ေအနျဖငး ေးရာမ စာခပက ပ း�မနမာႏးငငတြ�င လပေးဆာငMာေးသာ ေးန.မ �ငမ း�ဖစခေးသာ အမႈမာ�က မစရငးႏးးငေးသားMညး� ဆလသKL�ာ - အ�ညး�ပလကမ��ထ �း�ခငး�သည ေးရ�႕�ဖစ0ပမာ�ႏး�ငး မသကဆ ငေး�ာေးသားMညး�) ကလသမဂၢ လးၿခးေးရ� ေးကာင+သည (ေးရာမ စာခပက ပ း�မနမာႏးငငတြ�င လပေးဆာငMာ ေးသာ ၂၀၀၂ ဇလင ၁ ရကေးန.မ�ငမ လႊးေးး�ပာငး�ေးပ�လကသ က း�ပနMပည သကဝ

38

Page 42: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ငေးအာင လပးႏးးငရြင+မး�ရ�သညး) �ရာ�စရငေးရ� ႐း�က ေအး�ခေအနအာ� �ငး�ပ*ခငး0�သည။ သ.မဟ� း�မနမာႏးငငသည း�မနမာႏးငငတြ�င က�တြလနေးသာ အမႈမာ�အာ� ဥေပဒ း�ပး�ခငး� သ.မဟ � က�တြလaနသပမာ�က (ေးၾက�ငာခကသ ည ၂၀၀၂ ဇလင ၁ ရကေးန.တြ�င း�ပနMK\ကဝငေးအာင လပးႏးးငရြင+မး�ရ�သညး) ဥေပဒ း�ပး�ခငး�က လကခေးသာ ေးရာမစာခပေးၾက�ငာခက ပဒမ ၁၂ (၃) က း�ပလပခသငaးသည။

ဇယ�း ၄။ ျမန���ငငတြတငးရ� ကမၻ�စြကလသမဂၢဆငရ� တြလတလ ပေသ� �ငငတက� အခကအ လကရ��ေေ�ဖရး လပေဆ�င&က

၂၀၁၇ ေးမလတြ�င ကလသမဂၢ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+သည းႏးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ� စမခကက ေအရ�ေးပၚလႊ�M ကး�ခငး�း�ဖငး း�မနမာႏးးငငတြ�င ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ ဆး�း�ဖ�ခက ၃၄/၂၂ က ေသဘာ�လကခခသည။ ထလပ ငရြငခငaးအာဏာက း�မနမာႏးငငရ� အထ�သ�ဖငး ရခငး�ပKနကတြယတ င အာဏား�ဖငး ခပေးႏး�ာငထာ�း�ခငး�၊ K�ဥး�ပနး�း�ခငး�ႏး�ငး လမဆနေးသာ ဆကဆ မႈ၊ မဒမး�မႈႏး�ငး လပငအၾကမး�ဖကမႈမာ�၊ �ရာ�ဥေပဒျပင လပ0ပမာ�၊ းႏႈ� �သ �း�ဖ�း�ခငး� သ.မဟ� အာဏား�ဖငး သ�း�ဖ�း�ခငး�၊ အ�ငး�အကပေးး�ခရာ ေးဖာကေးစ�ခငး�၊ အ�ငး�အကပ ေးနရပေးရႊေ႕း�ပာငး�ေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ရာ�ဥေပဒႏး�ငးမညေးသာ အ�အမ+ညး�စမဖကဆ �မႈ �.က က�တြလaနသပမာ�မ� �ာဝနအျhပညaးအဝယေးရ�ႏး�ငး ခရသမာ�မ� �ရာ�မ��မႈရရ�ေးရ�က ေးသခာေးေစသာ အ�မငး�ဖငး စစတပးႏး�ငး လးၿခးေးရ��ပမာ�က က�တြလနခ ေးသာ လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကမႈမာ�ႏး�ငး အၽြလသး�စာ�း�ပမႈမာ�၏ အခကအ လကမာ�ႏး�ငး

ေအး�ခေအနမာ�က ေးဖားး�ပသည။၁၈၆ း�မနမာႏးးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာအခကအ လက

ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက(UNFFM)ေအနျဖငး ၎၏ လပ ငရြငခငaးက ရခငး�ပKနယအ hပင ကခင း�ပKနယးႏး�ငး ရ�မး�း�ပညေးး�မာ

က ငး�အပါအဝင အ�ခာ�အပငး�မာ�တြ�င ခ�ေးဖာကမႈမာ�ကလညး� စစေးဆ�ႏးင0န ��ခ႕မKဟ ဆသည။ ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာအခကအ လက ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက(UNFFM) ၏ အတြ�ငး�ဝနမာ�႐း�တြ�င လင အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ကာ�မ ေအး�ခ�ပအၾကမး�ဖကမႈမာ�က အထ�း�ပကတြYမး�ကငေးသာ ကာ�ေမရ�ရာအႀကေးပ�ပဂၢ လတ စဥ�က ထည*aးသငး�ထာ�သည။

ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခကအ လက ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက(UNFFM) ၏ လပ ငရြငခငaးက ၂၀၁၇ စကတ င

ဘာလ တြ�င ��ခ႕ခၿပ� ၂၀၁၈ မ�M တြ�င ၾကာ�း�ဖ� အစရငခ စာက �ငး�ပမညး�ဖစကာ အဆး�သ� အစရငခစာက

၂၀၁ စကတ ပငဘာလတြ�င �ငး�ပမည။

ေယန.အထ း�မနမာအစ�ရသည ကမၻာကလသမဂၢ တြလ�Mပေးသာ းႏးငင�ကာအခကအ လက ရ�ာေးေ*ဖရ� စမခက(UNFFM) းႏး�ငး ပ�ေးပါငး�လပေးဆာငး�ခငး� သ.မဟ� နယ ယမာ�အတြ�ငး�သ. ဝငေးရာက0န *ခငးး�ပး�ခငး�မရ� သ�ဖငး း�မနမာႏးးငငမ� တြထကေးး�ပ� လာေးသာ ခရသ ဒကၡသKLာ�က ေးမ�း�မနး�း�ခငး�အပါအဝင စးစမး�စ

စေးဆ�မႈမာ�က းႏးးငငး�ပင တြ�င လပေးဆာငM�က0�သည။၁၈၇

» းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း� ICC ၏ �ရာ�ေးရ� အ�ခာ� လမး�ေးၾကာငး��စခမ�ာ က�တြလaနသပသည ��ယႏးငင၏ းႏးငငသာ�း�ဖစေးနသညaးအခါတြ�င း�ဖစသပည။ ထ��ယႏးငင သည း�မနမာႏးငငတြ�င က�တြလaနသပက ၂၂၀

ဇလင ၁ ရကမ� စ၍ က�တြလနေးသာ အမႈမာ�ႏး�ငး ပ�သက၍ ေးၾက�ငာခက ပဒမ ၁၂(၃) က ေးလ�ာကထ ာ�ေးသာ သ.မဟ� ပါဝင ထာ�ေးသာ းႏးငငး�ဖစ ါက းႏးးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ �ရာ�႐း� ICC က ထက�တြလaနသပက စစေးဆ�၍ စရင0န ဥေပဒအရအာဏာရ�မညး�ဖစသပည။

39

Page 43: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၆။ တတယ�ငငမ�းတြတင လပေဆ�ငျခငး - ကမၻ�လးဆငရ� တရ�းစရင.ငခြင&ငစြOအပါအဝင နယ.ယ&aတြထOငတရ�းစရင.ငခြင&ငစြ ၁၈၈

» းႏးငငအမာ�စတြ�င က�တြလaနသပမာ�က ၎�.၏ းႏးးငငအ

တြ�ငး� စရင0နနMပအပေးသားMညး� း�မနမာႏးးငငအတြ�ငး�

တြ�င တြလ�ၿငမး�*ခငaးက အ�ပညaးအဝန�ပါ�ေးပ�ထာ�သ�ဖ

ငး း�မနမာႏးးငငး�ပင ရ� က�တြလaနသပမာ�က အမႈအခငး� း�

ပလပ0ာတြ�င အ�ခာ�ႏးငင�.တြ�င း�ပ႒ာနး�ေးသာ �

စေးလာကလး��ရာ�စရင ငရြငခငး က အသး�း�ပ ေးကာ

ငး�း�ပမည။

ဥပမာအာ�း�ဖငး ၂၀၀၂ ခႏး�ငရြစrင း�မနမာစစတပ၏ လကထ

တြ�င အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး� အပါအဝင လ.အ

*ခငေးအရ�ခ�ေးဖာကခရသညး း�မနမာႏးငငမ� ခရသသာ�ေး

ကာင ၆ ဥ�သည ဘယEဂ ယႏး�ငး း�ပငသပစတပ.တြ�င း�မနမာႏး

ငငတြ�င လပေးဆာငေးေနသာ း�ပငသစေးရနႏး�ငး သဘာ

ဝဓာ�ေး*င႕ကမၸဏ Total က �aငၾကာ�ခၾကသ

ည။ “စ�ဓာ� ငး�၊ ေးေ*ငၾက�၊ ေးထာက ပေ.ဆာ

ငေးရ�ႏး�ငး စစဘကဆင0ာ အကအညမာ�ေးပ�ရန �ာဝန

ယထာ�သညး း�မနမာစစတပ၏ �ပ0ငး�ႏး�ငး န�ကငရြပ+ာ

ပ�ေးပါငး�ေးေနသာ ပကM ငး� စမကနး�တြ�င ကမၸ

ဏဖြခမ� က�တြလaနသပမာ�း�ဖစသျhဖငး “လ႕အ*ခငေးအရ�ခ�ေး

ဖာကမႈက မၾကာခဏ စနfစတက�ပလပး�ခငး�” အတြ�က

း�မနမာစစတပမ� �ာဝန0�သည။ ၁၈၉ �ရာ�စရငေးရ� လအပခ

က ေအး�ပာငး�အလမာ� ေးၾကာငး ဘယEဂ ယ၏ အမႈ

အခငး�လပေးဆာငမႈ သည ၂၀၀၈ တြ�င ပ�ခရသည။

အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး�သည း�ပငသစဥေပဒ တြ�င

အမႈမဟ�သ hဖငး း�ပငသစ၏ အမႈအခငး� လပေးဆာငမႈ

က ၂၀၀၆ တြ�င ပယဖကခရသည။ ၁၉၀

၂၀၁၅ ခႏး�ငရြစrင း�ပKထေးရ�ဝနႀက�၊ လဝငမႈႀက�ၾက

ပေးရ�ႏး�ငး း�ပK\.အငအာ�ဝနႀက� လညး�း�ဖစသပညး ဒ

�ယဗလခပပႀက� ကက က စစ0ာဇဝ�မႈမာ�၊ လသာ�ခငး�

စာနာေးထာကထ ာ� မႈဆင0ာႏး�ငး K�ဥး�ပနး�မႈမာ�အတြ�

က တြဆစဇာလငရြနrင �aငၾကာ�ခသည။ ကလသမဂၢ လ.အ

*ခငေးအရ�ေးကာင+၏ း�မနမာကယ+ာ�လ�ယ အဖြဖေ႕ခါ

ငး�ေးဆာငက ဒ�ယ ဗလခပပႀက�ကက က တြဆစဇာလနနယ ယအ

တြ�ငး� အ�ပစကငး�တြလ� *ခငးေးပ�း�ခငး�း�ဖငး ကာ

တြကယ ေးပ�ခေးသာေးၾကာငး �aငၾကာ�ခကက ဆကM က

မလပေးဆာင းႏးငခေးပ။၁၉၁

ထ.အ� အရပပသာ�ကစၥမာ�က နယ ယး�ပင �ရာ�စရငေးရ�အတြ�က သ�မ��ထ ာ�ေးသာ ဥေပဒတြ�င အရပပသာ��aငၾကာ�မႈမာ�က ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ CARSV ၾကရာပါး�ဖစး�ခငး� သ.မဟ� �ာဝန0�း�ခငး��.က း�ဖစေးေစသာ ေအး�ခခေအဆာကအ အးအတြ�ကသ ာ သ�မ�� ေးကာငး� သ�မ��တ �ၾ ကသည။ ဤကစၥႏး�ငး စပMဥး�၍ ပဋပကေၡဒသ သ.မဟ� အ�ခာ�ေးဒသတြ�င လပေးဆာငေးေနသာ ကမၸဏမာ�က လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကး�ခငး�ႏး�ငး းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈမာ�က က�တြလaနသညေးအပၚ �aငၾကာ� ခကမာ�သည ထကမၸဏမာ�က ရလဒေးကာငး� ရရ�ႏးးငသပည။

ဥပမာ ၁၉၉၆ ခႏး�ငရြစrင း�မနမာ�စ+သည း�မနမာစစတပမ� အ

�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး�၊ သ�း�ဖ�ခရhခငး�၊ မဒ

မး�မႈႏး�ငး K�ဥး�ပနး�မႈ အပါအဝင လ.အ*ခငေးအရ�

ခ�ေးဖာကး�ခငး�က ခရသမာ�း�ဖစေးၾကာငး� ေအမ

ရကနး�ပညေးထာင+ရ� ယႏးကယ Unocal က �ငး��

စ ါ�သာ� �ရာ�မနစနာမႈ �ပငတနး�ခကဥေပဒျဖငး �aငၾ

ကာ�ခသည။ အဖြဖ႕မာ�က စစေးဆ�ခၿပ� “ ယႏးကယ

Unocal ေအနျဖငး ပကM ငး�တြသယတ နး�ေးသာ ေးဒသမ�

း�ပK\မာ�၏ အ*ခငေးအရ�ႏး�ငး ေးနထငမႈဘဝက း�မ�ငaးတ

40

Page 44: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

င0န း�မနမာႏးးငငရ� စမကနး�မာ�တြ�င ရပးေးေ*ငထာက ၿ

ပ� �ရာ�လမာ�က နစနာေးၾက�မာ� ေးပ�ရန ေသဘာ�သည” ဟေးသာ �ရာ�႐း�စရငခကက ခမ��ခသည။၁၉၂

အမႈက ၂၀၀၅ ခႏး�ငရြစrင ပ�ခသည။

(ဃ) တ�ဝနယငc�င�ႈ လမးေၾက�ငး ဇယ�း

း�ပညရြKrငး�အဆငး

တစဥးခငး တ�ဝနယငcမႈ �ငင တ�ဝနယငcမႈ ��စ&လး

တရ�းေရး

ရာဇဝ�တ ရာ�႐း� - း�မနမာႏးငငတြ�င (စစတပပအပတြ�က အသး�မ�ပေးသာ) - သ.မဟ� �စေးလာကလး��ရာ�စရင ငရြငခငaးက လကခကငaးသး�ေးသာ ��ယႏးငငစစတရာ�႐း�ရ�ရာ�႐း�တရ�းေရးမဟတေသ�

တရ�းေရး

၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒအရ အ*ခငေးအရ�မာ�က အာဏာ�ညေးေစသာအာ�း�ဖငး ပဒမ ၃၇၇ က းႏးငငေး�ားတရာ�႐း�ခငရြပrင အသး�း�ပး�ခငး�ဆငးေးခၚစာ က ဥေပဒအရ ေးရ�သာ�*ခငးး�ပး�ခငး�

တရ�းေရး

း�မနမာႏးးငငရ� �ရာ�မနစနာမႈက အရပပသာ�မ� �aငၾကာ�း�ခငး� သ.မဟ� နယေးး�မအ�ပငဘက �ရာ�စရင ငရြငခငaးက လကခကငaးသး�ေးသာ ��ယႏးငငမ� �aငၾကာ�း�ခငး�အလ�းတတရ�းေရး ��ငစြ

တရ�းေရးမဟတေသ�း�မနမာႏးးငင လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�ငစးစမး�စစေးဆ�ေးရ� ေးကားမရ�ငမာ�စစတပ၊ ဝနႀက�မာ�၊ ဝနႀက�ဌာနမာ� းႏး�ငး လႊ�ေး�ားကယစာ�လ�ယမာ�အရပပသာ�လမႈေးရ�အဖြဖ႕မာ�မ� လထ လႈ.ေ.ဆာ*း ထ�း�ပနခကမာ�

နငင�ကာအဆငး

တစဥးခငး တ�ဝနယငcမႈ �ငင တ�ဝနယငcမႈ ��စ&လး

တရ�းေရး

းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�တ ရာ�႐း�

အလ�းတတရ�းေရး ��ငစြ

အာဏာရ� ပငဆaနဆန ဖမး�ဆ� ခပေးႏး�ာငမႈမာ�ဆင0ာ ကလသမ

တရ�းေရးမဟတေသ�

41

Page 45: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

(ကလသမဂၢ လးၿခးေးရ� ေးကာင+မ� လႊးေးး�ပာငး�ေးပ�း�ခငး�၊ ကယတ aငMႊးေးး�ပာငး� ေးပ�း�ခငး� (အတြလနး�ဖစးႏးငေးး�ခမရ�ေးသားMညး�) သ.မဟ� အ�ခာ�ႏးးငငမ� ၎၏ းႏးးငငသာ�ႏး�ငး ပ�သ က၍ စစေးဆ�ေးပ�ရန လႊးေးး�ပာငး�ေးပ�း�ခငး�)

ဂၢ လပေးဆာငေးရ�အဖြဖ႕တရ�းေရးမဟတေသ�ကလသမဂၢအထ�လပငနး�စဥမာ� (း�မနမာႏးငငရ� အထ�ကယ+ာ�လ�ယမာ� အပါအဝင အထ�ကယ+ာ�လ�ယမာ�ႏး�ငး လပေးေနသာ အဖြဖ႕မာ�)၁၉၃

အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆး�ခငး� ပးစအာ�လး�ကဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ ေးကားမ�

းႏး�ငး

ေကလ�သငယအ *ခငေးအရ�ဆင0ာ လပပထပ�လပနညး��.က အစရငခေးသာ အဖြဖ႕ဝငးႏးးငငကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+ ကမၻာလး�ဆင0ာ အကး�ဖ�+ာ�မး�ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၏ း�မနမာႏးးငငတြ�ငး�အထ�လပငနး�စဥမာ�ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၏�aငၾကာ�ေးရ�လပပထး�လပနညး�

နငင�ကာအဆငးးႏး�ငး ဖက+ပ �ရာ�႐း�မာ�ႏး�ငး စစခး႐း�မာ�

တစဥးခငး တ�ဝနယငcမႈ �ငင တ�ဝနယငcမႈ ��စ&လး

တရ�းေရး

နငင�ကာအဆငးးႏး�ငး ဖက+ပ �ရာ�႐း�မာ�ႏး�ငး စစခး႐း�မာ� း�ဖစMာႏးးငေးး�ခ (ယခအခငရြနrင မ�ဖစးႏးးင)

42

Page 46: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အခနး ၄။ ျမန���ငငဥေပဒအရ ရ�ဇဝတ�ႈဆငရ� တစဥးခငးတ�ဝနယငcမႈ

လက0� း�မနမာႏးငငတြ�င �စဥ�ခငး� အမႈဆင0ာ �ာဝနယပမႈက ရရ�ရန သသာထင0�ာ�ေးသာ အခကအ ခမာ�ရ� ေးသားMညး� (အခနး� ၂ းႏး�ငး ၃ တြ�င ၾကညး ါ) အခေ႕သာ ခတြYငး�ခကအ မႈမာ� - ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�က း�ပညရြKrငး�ဥေပေဒအာကတြကတ င စရပငသပည။ ေးအာက ါ အခနး�သည း�ပညရြKrငး�ရာဇဝ�မႈဥေပဒေအး�ခေအန းႏး�ငး းႏးငင�ကာစသ�မ��ခကမာ�အရ ခ႕တြယငး�ခကအ ခ႕က မ�ေးမာငး�ထ�း�ပထာ�သည။ ဤအခနး�က (၁) ဥေပဒမာ� း�ပနMပညး�ပး�ပင0န အတြ�က လပငနး�စဥ းႏး�ငး (၂) အနာဂကတြ�တ င �ာဝနယပမႈပမး�မငးမာ�လာေးစရန ေအး�ခေအေနး�ပာငး�လး�ခငး� ရ�ေးစရန ဟေးသာ ရညရြKeယခက းႏး�စခး�ဖငး လပေးဆာငထာ�း�ခငး�း�ဖစသပည။ ဥေပဒသည ေးး�ပာငး�လ��ၿပ� လက0�ဥေပဒ ေအး�ခေအနကလညး� ဂ႐း�ပၿပ� စစေးဆ�သငးေးၾကာငး� မ��သ ာ�သငaးသည။

(က) ဥေပဒဖြဖaစညးပ

၁၉၄၉ ဂနဗာညလာခ၏ အဖ*း႕ဝငးႏးးငငး�ဖစေးသားMညး� း�မနမာႏးးငငဥေပဒသည စစ0ာဇဝ�မႈမာ�က ရာဇဝ�မႈအ�ဖစ မသ�မ��ေးပ။ း�မနမာႏးးငငဥေပဒသည လသာ�ခငး�စာနာ ေးထာကထ ာ�မႈႏး�ငး လမ��း�သ�း�ဖ�မႈ�.က ရာဇဝ�မႈအ�ဖစ မသ�မ��ေးပ။ ရာဇသ�ႀ က�ပဒမ ၃၃၀ းႏး�ငး ၃၃၁ (*ဖငေးမး�ပာရန သ.မဟ� ပစၥညး�ဥစၥား�ပနMKထနး�သမး�မႈ မ�ပႏးးင0န ၿခမး�ေးး�ခာကမႈအ�ဖစ နာကငမႈ/ း�ပငး�း�ပငး�ထနထန ဒဏ0ာေရစမႈက �မငး�ဖစေးစ�ခငး�) က ဤ အမႈ၏ အ�ခာ�ကစၥရပမာ�က

စရငးႏးငေးသားMညး� K�ဥး�ပနး�မႈက ရာဇဝ�မႈအ�ဖစ မသ�မ��ေးပ။

အခနး� ၂ (း�မနမာႏးးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး�) တြ�င ေးဖားး�ပထာ�သညaးအ�ငး� ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒသည

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈ ဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�အတြ�က စစတပမ� �ာဝနယပမႈရ�ရန သသာထင0�ာ�ေးသာ အခကအ ခမာ�က း�ဖစေးစသည။

ပထမအခကမ�ာ ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒ၏ ပဒမ ၄၄၅ အရ ယခင+ပစအပပခပေးရ�၏ အဖြဖ႕ဝငမာ�၊ းႏးငငေး�ား ၿငမဝပ း�ပာ�ေးရ�ႏး�ငး

�ရာ�ဥေပဒစ�မ�ေးရ�၊ းႏးငငေး�ား ေးအ�ခမး�သာယာေးရ�ႏး�ငး *ဖ႕ၿဖ�ေးရ�ေးကာင+၊ အစ�ရအဖြဖ႕ဝငမာ�က ၎�. အပခပခစဥအတြ�ငး� ( ၂၀၁၁ ဇနနဝါရ ၁ ရကေးန.တြ�င �ရာ�ဝင အဆး�သ�ခသည) က�တြလနခ ေးသာ အမႈမာ�အာ�လး� အာ� �ရာ�စရငမႈက

ငး�တြလကမြ�ခငးေးပ�ထာ�း�ခငး�း�ဖစ သည။၁၉၄

ဒ�ယအခကမ�ာ ထအခနမ�စ၍ က�တြလနခ ေးသာ ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�က ၂၀၀၈ ေအး�ခခဥေပဒသည စစတပဝနထမး�မာ� က�တြလနခ ေးသာ

အမႈမာ�သည “ စစခး႐း�စနစ0� ၁၉၅ စစတရာ�႐း�မာ�တြ�aငသာ ဆး�း�ဖ�0မည း�ဖစၿပ� ထသေ.သာ ကစၥရပမာ�အတြ�က ကာတြကယေးရ�

အဖြဖ႕မာ� စစေးသနာပ�၏ ဆး�း�ဖ�ခကက အ�ညး�ဖစေးၾကာငး� း�ပ႒ာနး�ထာ�သည။၁၉၆ ဥေပဒအရ ကာတြကယေးရ�အ

ဖြဖ႕မာ�သည လကနကက င �စပြပဖ႕မာ�ႏး�ငး သကဆ ပငသပညး ကစၥရပမာ�တြ�င တြလ�M ငရြပ+ာ စမ စစေးဆ�ဆး�း�ဖကမြ�ခငး ရ�သKဟ း�ပ႒ာနး�ထာ�သည။ ၁၉၇ စစတပ၏ �ရာ�မ��မႈ ရ�မရ�က းႏးးငငေး�ားတရာ�႐း�ခပမ� စစေးဆ�ေးလ မရ�ေးပ။

၁၉၅၉ ကာတြကယေးရ��ပမာ�အကဥေပဒအရ လသ�မႈ၊ အ�ပစမကငး�ေးသာ သ�း�ဖ�မႈႏး�ငး မဒမး� မႈအပါအဝင အမႈမာ�က

�ာဝန ထမး�ေးဆာငေးနစဥ သ.မဟ� း�မနမာႏးးငငး�ပင သ.မဟ� သမ �က ေးစလႊ�ေးသာ နယး�ခာ�ေးဒသတြ�င က�

43

Page 47: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

တြလနခ ပါက စစတရာ�႐း�တြ�င ၾကာ�နာစစေးဆ�ရသည။ ၁၉၈ “�ာဝန ထမး�ေးဆာငေးနစဥ” ဟေးသာ စကာ�လး�သည အတြလaနက

ယး�ပန.ၿပ� “ထပဂၢ လသ ည ရaနသပအာ� �က0aနအပတြ�က စစဘကဆးင0ာ လပငနး�စဥမာ�က လပေးဆာငေးေနသာအဖြဖ႕ �စပြစဖ႕ႏး�ငး ဆက+

ပေးေနသာ သ.မဟ� ပါဝငေးေနသာ အခန” က ဆလသည။၁၉၉

ထေ.ၾကာငး ေသဘာ�ရာ�အရ ထအမႈမာ�က အရပပသာ��ရာ�႐း�သ. လႊးေးး�ပာငး�ရနမ�ာ စစတပပအရာရ�မာ�က ထစစသာ�သည �ာ

ဝန ထမး�ေးဆာငေးနျခငး� ၂၀၀ မဟ�ဟ ေးသာ အ�မငး�ဖငး ေသဘာထာ�ဆကဆ သညး ေအး�ခေအနတြ�aငသာ း�ဖစးႏးးငသပည။

၂၀၁၆ ေးမလတြ�င အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာလပပထး�လပနညး� ေးကားမ�သ. �ငး�ေပသာ အစရငခစာ၌ းႏးငင�ကာ လ.အ*ခငေးအရ�အဖြဖ႕အစညး�မာ�*စာသည စစတပဝနထမး�မာ�က အရပပသာ�မာ�က လ.အ*ခငး

ေအရ� ခ�ေးဖာကမႈ က�တြလaနသပညaးအခါတြ�င အရပပသာ� �ရာ�႐း�မာ�တြ�င စရပငသငးေးၾကာငး� ဖအာ�ေးပ�ၾက သည။ ၂၀၁ ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမ�အရ စစတရာ�႐း�မာ�ေအနျဖငး စစတပဝနထမး�မာ�က �ရာ�စရငးႏးငး�ခငး�အပါအဝင ကစၥရပပအာ�လး�တြ�င လပေးဆာငးႏးးငသပညး ကယး�ပနေ.သာ �ရာ�စရင ပငရြငခငaးသည း�ပငး�ထနေးသာ လ.အ*ခငး ေအရ� ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�

က အ�ပစေးပ�ရာတြ�င ၎ဝနထမး�မာ�အာ� တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငးေးပ�နငမႈ က း�ဖစေးေစၾကာငး� ေးတြ�႕ရ�ရသည။ ၂၀၂ တြလ�ၿ

ငမး�ခမး�သာ*ခငး စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�ေအပၚ ကလသမဂၢ၏ ေးနာကဆ း��ငး�ပခကတြကတ င ေးဖားး�ပထာ�သKL�ာ စစခး႐း�မာ�၏ �ရာ�စရင ငရြငခငaးက စစတပဝနထမး�မ� က�တြလနေးသာ စစဘကကာတြကယေးရ� အမႈမာ�အတြ�ကသ ာ သ�သန.ကန.သ�0မညး�ဖစၿပ� လ.အ*ခငး ေအရ� ခ�ေးဖာကမႈမာ�အတြ�က ခနထာ�ခ ကာ ပးမ�နး�ပညရြKrငး��ရာ�႐း�မာ� သ.မဟ� သငးေး�ားေးသာေးနရာမာ�တြ�င းႏးးငင�ကာဥေပဒ းႏး�ငး ထကတ နေးသာ း�ပငး�ထနေးသာ အမႈမာ�တြ�င းႏးးငင�ကာႏး�ငး းႏးငင�ကာရာဇဝ�မႈ�ရာ�႐း�မာ�မ� �ရာ�စရငရြငခငးေးပ�ရမKဟ ဆသည။ ၂၀၃

း�မနမာအစ�ရသည ၂၀၁၁ ခႏး�စးႏး�ငး ၂၀၁၆ ဇနနဝါရလ အတြ�ငး� စစသာ�မာ�က က�တြလနခ ေးသာ လငအၾကမး� ဖကမႈ ၃၇ မႈက �

ငး�ပခၿပ� စစတပမ� စရငၿပ�ေးနာက အရပပသာ��ရာ�႐း�သ. လႊးေးပ�ခသည။ ၂၀၄ ဥပမာ - ၂၀၁၄ ခႏး�ငရြစrင ရ�မး�း�ပKနယမ� ၁၄ းႏး�ပစအ

ငရြရယ မသငရြန+မး� ကခငမနး�ေကလ�က စစသာ��စဥ�က မဒမး�ကငးေးသာ အမႈႀက�တြ�င း�ပK\လထမ� ဖအာ�ေးပ�ေး�ာငး�ဆ

ခၾကသညး အမႈတြ�င ထသ. လပေးဆာငေးပ�ခသည။ ၂၀၅ သေ.သား ထအမႈမ�သည ခတြYငး�ခေကအ း�ခေအနတြ�င သာ း�ဖ

စၿပ� “�ာဝန ထမး�ေးဆာငေးနစဥ” ဟေးသာ စကာ�လး�သည အတြလaနကယး�ပန.ၿပ� ဆလသKL�ာ အမႈမာ�က စစတရာ�႐း�မ� ၂၀၆

အၿမဆး�း�ဖ�မKဟ ေသဘာရၿပ� ေအး�ခခဥေပဒအရ ေးနာကဆ း� ဆး�း�ဖ�ခကက �ာဝနထမး�ေးဆာငေးနစဥ ဟ�မဟ�ဟ ေးသာ

အခကက ကင၍ လပ ငရြငခငး0�သည။ ၂၀၇

ဇယ�း ၅။ စစတပ၏ ဆးငခြရ�းေသ� လ႔အ�ခငစြေအရးခးေဖ�က�ႈအတြတက တရ�းမစြမႈမ�း

စစတရာ�႐း�မာ�တြ�င တြလ�M ပး�ခငး� သ.မဟ� သမာသမ�က hခငး� မရ�ဘ လ�႕ဝ�ကေးသာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�း�ဖငး ��တ ဆ� လပေးဆာငကာ ခရသမာ�က အသေးပ�ေးလ မရ�သညaးအျhပင က�တြလaနသပက �ာဝနယပခငး�ရန ပကတြကက ကသ Kကေးတြ�႕ရ�ရသ�ဖငး

းႏးငငအရာရ�မာ�သည ၎�.က ၎�. ဥေပဒ၏ အထကတြကတ င ရ�သKဟ ယးၾကKၾကသည။ ၂၀၈ ထ.အ� ရမာ�က ခ�ေးဖာကမႈမာ�က

ရာဇဝ�မႈဥေပဒအရ စရငး�ခငး�မရ�ဘ း�မနမာရ�စပြပဖ႕ စညး�ကမး�ထနး�သမး�ေးရ�ဥေပဒႏး�ငaးအည အ�ပစ ေအနျဖငaးသာ ဆး�း�ဖ

44

Page 48: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

�ေးလရ�သည။ ၂၀၉ အရာရ�မာ�က း�မနမာႏးငငရ�စပြပဖ႕၏ း�ပနတမး�ဝငအရာရ�မာ�ႏး�ငး ဖြဖ႕စညး�ထာ�ေးသာ ရ�ရာ�႐း�မ� စစေးဆ�

သည။ ထသေ.သာ �ရာ�႐း�မာ�သည တြလ�M ပး�ခငး� သ.မဟ� သမာသမ�က hခငး� မရ�ဘ က�တြလaနသပမာ�က �ာဝနယပမႈမ� ေးရ�ာငေးး�ပ�ေးစႏးပငသပည။ အကဥေပဒအရ ေးပ�ေးသာ အ�ပစဒဏမာ�သည ရာဇသ�ႀ က�ပဒမတြ�င ပါရ�ေးသာ း�ပစဒဏမာ�ထက ပမေးလ�ာ

ေးပါ ��သ ည။ ၂၁၀

ထသေ.သာ အမႈမာ�က း�ပK\.�ရာ�႐း�သ. လႊးေးး�ပာငး�သငးၿပ� ရစညး�မဥး�စညး�ကမး�း�ဖငး ထပမစစေးဆ�သငးေးသားMညး� လကေးတြ�႕တြ�ငမ ရအရာရ�မာ�က အမႈက ပ�0န K�ႏးႈငး�ေးလရ�ၾကသည။

(ခ) ျမန���ငငဥေပဒအရ လငအၾကမးဖက�ႈ

း�မနမာႏးးငငရာဇသ�ႀ က�ပဒမhဖငး ဖမး�ဆ�ေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈမ�သည သကဆ င0ာ ေသဘာ�စာခပးႏး�ငး ေဓလထး��မး�ဆင0ာ းႏးးငင�ကာဥေပဒမာ�တြ�င ပါရ�ေးသာ းႏးငင�ကာ ဥေပဒမာ�ႏး�ငး အတြလငရြနကား�ခာ�သည။

း�ပညရြKrငး�အမႈမာ�သည းႏးငင�ကာအမႈမာ�၏ ပးမ�န သ.မဟ� ေအး�ခေအနဆင0ာ အခကအ လကမာ�း�ဖငး သကေးသ�ပရန မလအပေးပ။ ထ.�ပင း�ပညရြKrငး�အမႈမာ�သည ကာ�မေအး�ခ�ပအမႈမာ�း�ဖစၿပ� ကာ�မစထာ�မႈဆင0ာ လမႈေသဘာထာ�မာ� �နဖ �မာ�ႏး�ငး သကဆ ပငသျhဖငး း�ပညရြKrငး�အမႈအမာ� စသည ခရသ ကာ�မၽြကး�ပာ�း�ခငး� သ.မဟ� က�တြလaနသပမာ�ေအပၚတြ�နငMညး� �ညမႈမရ�ဘ ခရသ အမ�သာ�း�ဖစသပညaးအမႈ၊ က�တြလaနသပအမ�သမ� း�ဖစသပညaးအမႈ စသညး�ဖငး ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ရ�သည။ း�မနမာႏးငငဥေပဒသည းႏးငင�ကာဥေပဒႏး�ငး ေအကာငး�ဆး�လပပထး�လပနညး�မာ�မ� (CARSV းႏး�ငး ပ�သ က၍) ၽြကး�ပာ�ပး ကး ေးအာကတြကတင (စာလး�အ�ပာ း�ဖငး) ေးဖားး�ပထာ�သည။

အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကး�ခငး�မ� ကာတြကယေးရ�ႏး�ငး �ာ�ဆ�ေးရ�ဆင0ာ ဥေပဒမၾကမး�က ၂၀၁၄ ဒဇငဘာ တြ�င လမႈဖလးေးရ�၊ ကယဆ ယေးရ�ႏး�ငး း�ပနMပညေးနရာ ခထာ�ေးရ�ဝနႀက�ဌာနမ� လမႈဖလးေးရ�ဌာနက ေးရ�သာ�ခသည။ ထမၾကမး�က

း�ပနMKစစေးဆ�မႈ လပငနး�စဥအဆငaးဆငး လပေးဆာငခၾက ေးသားMညး� လႊ�ေး�ားသ. ၂၁၁ မ�ငး�ပေရသ�ဘ ၂၀၁၈ ေးေဖဖၚ

ဝါရအထ လက0�မၾကမး�က ေမၾက�ငာႏးငေးသ�ေးပ။ ၂၀၁၅ ခႏး�ငရြစrင တြထက0�ေးသာ လမ�ႏး�ငaးဘာသာဥေပဒက အငအာ�ေးလာေးစသKဟေးသာ ထငး�မငခကး�ဖငး ဗဒၶဘာသာအမ�သာ�ေးရ�လႈပ0�ာ�မႈမာ�၏ ဆန.ကငမႈေးၾကာငး မၾကမး�၏ စာပဒမာ�သည

အပငး�လက အပငး�လက ႐ႈပေးတြထ�လ�က0�သည ( အခနး� ၂ (း�မနမာႏးငငတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး� အပငး� က

တြ�င ၾကညး ါ)။၂၁၂

45

Page 49: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁။ ျမန���ငငဥေပဒအရ ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈပစမ�း��ငစြ�Oပလ+ဥးေသ� ရ�ဇဝတ�ႈမ�း

ရာဇသ�ႀ က�ပဒမတြ�င ပါရ�ေးသာ အခကမာ�က က�ကာ�ထာ�း�ခငး�မ�အပ အ�ခာ�အခကမာ� မပါဝငေးပ။

လငအၾကမးဖက�ႈ

ပဒ� ၃၇၅ - မဒမးမႈ

အမ�သာ��စဥ�သည အခေ႕သာခတြYငး�ခကက စၥမာ�မ�ၽြလ၍ ေးအာက ါ အခက ၅ ခကး�ဖငး ေကရာကေးသာ ေအး�ခေအနတြ�င အမ�သမ� �စဥ�က လငဆကဆလ�င (၁) သ၏ ဆႏၵမပါဘ (၂) ေသဘာ�ညခက မပါဘ (၃) ေးသဆး�ရန သ.မဟ� ထခကနာကင0န ေးၾကာကမြက0႕သ�ဖငး ေသဘာ�ညခက ေးပ�သညaးအခါ (၄) အမ�သာ�က သ၏ လငေးယာကးးာ�မဟ�သ Kက သရ�ေးေနသားMညး� အမ�သမ�က သႏး�ငaးတရာ�ဝငMfကထပပထာ�ေးသာ လငေးယာကးးာ�ဟ ယးၾကည၍ ေသဘာ�ညခကေးပ�သညaးအခါ (၅)

ေသဘာ�ညခကေးပ�သညး�ဖစေးစ ေမပ�သညး�ဖစေးစ အသက ၁၆ းႏး�စေးအာကး�ဖစေးနသညaးအခါ �.တြ�င မဒမး�မႈေးး�မာကသ ည။

ရ�ငး�လငး�ခက - မဒမး�မႈး�ဖစေးၾကာငး� ေးပၚတြလင0နမ�ာ လငဆကဆမႈး�ဖစေးး�မာကသ Kအထ ထ�တြသငး�း�ခငး�း�ဖစ0န လးအပသည။

ခတြYငး�ခက - မမ၏ဇန�မယာ�ႏး�ငး လငဆကဆး�ခငး�သည ဇန�မယာ�က ၁၅ းႏး�စေးအာက မဟ� ါက မဒမး�မႈေမး�မာကေးပ။

မ�တ&က - ဥေပဒသည အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�က မဒမး�မႈမ� ကာတြကယ0aနသာ း�ပ႒ာနး�ထာ�ၿပ� ဥေပဒသည အမ�သမ� က�တြလaနသပမာ�အတြ�က မပါဝငေးပ။ လငဆကဆး�ခငး�က အမ�သမ�အဂၤးါတြ�ငး�သ. လငတထ�ထညးး�ခငး��စခ�ညး�ကသာ သ�မ��ထ ာ�ၿပ� (အ�ခာ�အရာဝ� သ.မဟ� လကး�ဖငး ထ�တြသငး�း�ခငး�) ၂၁၃ မပါဝငသပညaးအျhပင ပါ�စပး�ဖငး လငဆကဆး�ခငး�ကသ. ထ�တြသငး�း�ခငး�မပါဝငေးသာ အ�ခာ�ပးစမာ�ကလညး� မကာမေးပ။ ထး�ပစမႈမာ�သည ကာယအေးး�ႏၵပကး�ပာ�ေးစရန ရညရြKeယခကး�ဖငး ေးစားကာ�မႈစသညး ပမေးသ�ငယ ေးသာ း�ပစမႈး�ဖငး ဖး�ထာ�ႏးးငသပည။ လငမယာ�ခငး�မဒမး�ကငးမႈက ခနM�ပပထာ�း�ခငး�သည းႏးးငင�ကာစသ�မ�� ခကမာ�ႏး�ငး ဆန.ကငဘကး�ဖစၿပ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ CARSV ကစၥရပ မာ�တြ�င အ�ငး�အကပMfကထပေးစမႈမာ�သည အထ�သ�ဖငး း�ပနား�ဖစေးနသည။

မ�တ&က - း�မနမာႏးငငတြ�င ကာယအေးး�ႏၵပကး�ပာ�ေးစ�ခငး�သည ကာ�ေမရ�ရာကစၥ�ဖစၿပ� အမ�သာ�က အမ�သမ�ကသာ

က�တြလနးႏးင သည။ ၂၁၄ အ�ပစဒဏေးသ�ငယေးသားMညး� ( ေးထာင ၂ းႏး�စခhခငး� သ.မဟ� ဒဏေး*င�ပး�ခငး� သ.မဟ� းႏး�စခလး�) ဤအမႈသKပဒမ ၃၇၅ း�ဖငး ကာတြကယေးပ�ထာ�း�ခငး�မရ�သညးမ ဒမး�မႈ၏ အ�ခာ�ပးစမာ�း�ဖစသပညး ပါ�စပကပ မဒမး�ကငးး�ခငး�၊ အရာဝ��စခခး�ဖငး မဒမး�ကငးး�ခငး� က ကာတြကယေးပ�ထာ�သည။ �ရာ�ဖြစဆရာတြ�င း�ပစမႈေးး�မာကေးသာ လပေးဆာငမႈႏး�ငaးအ� ပဒမ ၃၅၄ ၏ အဓကလအပခကမာ� အသး�း�ပး�ခငး�က သကေးသ�ပႏးးင0မညး�ဖစၿ

ပ� က�တြလန0န ၿခမး�ေးး�ခာကမႈထက အမ�aနတကယ ကငရြငrယမႈပါဝင0သည။ ၂၁၅ စရပငထး�ဥေပဒတြ�င ဤပဒမအတြ�ငး� ေးအာက ါအခ

ကမာ� ပါဝငသပည ဟ ဆး�း�ဖ�သ ည - အမ�သမ�က ဖကး�ခငး� သ.မဟ� နမး�း�ခငး�၊ ၂၁၆ လငမႈဆင0ာ အ�ပအမး�ဖငး ဖမး�

ၽြဆး�ခငး�၂၁၇ းႏး�ငး ၄ းႏး�ပစအပငရြရယ မနး�ေကလ�၏ လငအဂၤးါက ကငရြငrယး�ခငး� ၂၁၈ �.ပါဝငသပည။ ဤ�ပစမႈအတြ�က ေသဘာ�

46

Page 50: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ညခကေးပ�ႏးးင သညး အငရြရယမ�ာ ၁၂ းႏး�စ း�ဖစသပည။ ၂၁၉

ပဒ� ၂၇၇ - ဓမၼတ���ငစြ ဆန႔ကငသငညစြ လငဆ+ကဆမႈ

“အမ�သာ�ႏး�ငးး�ဖစေးစ အမ�သမ�ႏး�ငးး�ဖစေးစ �ရစၦာနးႏး�ငးး�ဖစေးစ ဓမၼတ���ငစြ ဆန႔ကငသငညစြ လငဆ+ကဆမႈက

မမ ေသဘ� ေအလ�ကျပသ”

မ�တ&က - ဓမၼတ���ငစြ ဆန႔ကငသငညစြ လငဆ+ကဆမႈက ထထက.၍ ရ� ငးလငး�စ� အဓပၸ�ကမြယ�ငစြOဆ+ျခငးမရ� ေသ� လညး လပဂၢ လ၏ စအ (အမးသ�း သ႔မဟတ အမးသမး) က ေသဘ�တညမႈရ� လ�ငေတ�င�� လငတျဖငစြOထ+းတြသငးျခငးကသ� ပါဝငသငည။ ၂၂၀ လငတငcဆကဆ ျခငးက ျပစ�ႈအျဖစ သတ��တျခငးသည ကးတြလန&ရသအမးသ�းမ�းအတြတက ေသဘ�တညမႈမရ� ေၾက�ငး သကေသမျပ�ငရန ေၾက�ကမြကရaသျဖငစြ လငအၾကမးဖက�ႈက တOငၾက�းရန အခကအ ခတစရပျဖစသငည။

ပဒ� ၃၆၆ - အမးသမးက အတငးအကပလကကထပ&ငးရန ျပနေပးဆြဆျခငး၊ အဓမေၼခေၚဆ�ငျခငး၊ ျဖ�းေယ�ငးျခငး

“အမ�သမ�က သ၏ ဆႏၵႏး�ငaးဆန.ကင၍ �စ+း�စဥ�က လကထ ပ0န အ�ငး�အကပခငး�ေးစရန ၊ သ.မဟ� လငဆကဆရနး အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး� သ.မဟ� း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး� း�ပရaနအပတြ�က၊ သ.မဟ� လငဆကဆရနး အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး� သ.မဟ� း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး� း�ပခရမKက သလ�ကးႏး�ငး ထရညရြKeယခကး�ဖငး း�ပနေးပ�ၽြဆး�ခငး� သ.မဟ� အဓမေ ခေၚဆာငး�ခငး�း�ပသ မK\မဆ။ ဤပဒမတြ�င ပါရ�ေးသာ ၿခမး�ေးး�ခာကေးသာနညး�း�ဖငး သ.မဟ� အာဏာအၽြလသး�မႈး�ဖငး သ.မဟ� မလေပမနလပေးေစသာ အ�ခာ�နညး�း�ဖငး အမ�သမ��စဥ�က အ�ခာ� လပဂၢ လတ စဥ�ႏး�ငး လပငဆကဆရနး အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး� သ.မဟ� း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး� း�ပခရမKက သလ�ကးႏး�ငးး�ဖစေးစ း�ပခရရန

း�ဖစးႏးးငသKက သလ�ကးႏး�ငးး�ဖစေးစ �စေးနရာမ� အ�ခာ��စေးနရာသ. တြသာ�ရန း�ဖာ�ေးယာငး�သညး မK\မဆ။”

ပဒ� ၅၀၉ - အမးသမး၏ က�ယအေျ�ၵက ေစ�က�းရန ရညတြည�ယေသ� စက�းလး၊ အျပအမ��ငစြ လပေဆ�င�ႈ

“အမးသမး၏ ကာယအေးး�ႏၵက ေးစားကာ�ရန ရညရြKeယ၍ စကာ��ငရြစခနး�ေးး�ပား�ခငး�၊ အသ သ.မဟ� အ�ပအမလပး�ခငး� သ.မဟ� အရာဝ��စခခး�ပ�ခငး�း�ဖစေးစ ထစကာ�လး� သ.မဟ� အသက ၾကာ�ေးစရန ရညရြKeယ၍ သ.မဟ�

ထအ�ပအမ သ.မဟ� အရာဝ�က း�မငေးစရန ရညရြKeယ၍ ထအမ�သမ� �စကပယတ ညး� ရ�ေးနသညးေးနရာသ. က�ေးကားေးသာ မK\မဆ”

ေကလးသငယ��းက လငအၾကမးဖက�ႈ

ဥေပဒအရ မဒမးမႈေျမ�ကျခငး - ပဒမ ၃၇၅ တြ�နငၾကညး0န - မနး�ေကလ�သည အသက ၁၆ းႏး�စေးအာကး�ဖစ ါက လငဆ

ကဆ မႈက ေသဘာ�ညး�ခငး�သည အကး�မဝငေးပ။ ၂၂၁

မ��ခက - ဤအခကသ ည က�တြလနခရသ အမ�သာ�မာ�အတြ�က မပါဝငေးပ။

က�ယအေျ�ၵပကျပ�းေစရန ရညတြည�ယ&ကျဖငစြ ေစ�က�းမႈ - ပဒ� ၃၅၄ တြတင ၾကညစြ.ါ - ဤ�ပစမႈအတြ�က ေသဘာ�ညခကေးပ�ႏးးငသပညး အငရြရယမ�ာ ၁၂ းႏး�စ း�ဖစသပည။

47

Page 51: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ပဒမ ၃၆၆ က - သကငယက စၥ စမေဆ�ငခြငရကျခငး

မK\ညးနညး�း�ဖငးး�ဖစေးစ အသက ၁၈ းႏး�စေးအာက သကငယမနး�ေကလ��စဥ�က ထမနး�ေကလ�က အ�ခာ� လပဂၢ လတ စဥ�ႏး�ငး လငဆကဆရနး အ�ငး�အကပခငး�ေးစ�ခငး� သ.မဟ� း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး� း�ပခရမKက သလ�ကးႏး�ငးး�ဖစေးစ

း�ပခရရန း�ဖစးႏးးငသKက သလ�ကးႏး�ငးး�ဖစေးစ �စေးနရာမ� အ�ခာ��စေးနရာသ. တြသာ�ရန း�ဖာ�ေးယာငး�သညး မညသမဆ။

ပဒ� ၃၇၂- အ�႐ေယ�ရ�ကေသးသက ျပညစြOတO+နဆ�ကစၥ စသညမ�း အလ႔င�� ေရ�ငးမႈ

ပဒ� ၃၇၃- အ�႐ေယ�ရ�ကေသးသက ျပညစြOတO+နဆ� ကစၥ စသညမ�းအလ႔င�� ဝယ�ႈ

“ း�ပညaးတaနဆာကစၥအလ.င�ာ း�ဖစေးစ၊ �စဥ��စေးယာကေးသာသႏး�ငး မ�ရာ�သ�ဖငး ကာမစပယ�ကေးစရန ကစၥအလ.င�ား�ဖစေးစ၊ ဥေပဒႏး�ငး ဆန.ကငသပညး အကငးေးဖာကး�ပာ�ေးသာ ကစၥအလ.င�ား�ဖစေးစ မK\ညး အသကအ*႐ယ၌မဆ ေးစခငး�ရန ၊ သ.�ညး�မဟ� အသး�း�ပရန အႀကး�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး�၊ အဆပါကစၥ �စခခအလ.င�ာ ထးသေ.စခငး�း�ခငး� ခရမညး�ဖစတန0ာသKက၊ သ.မဟ� ထသ.အသး�း�ပး�ခငး� ခရမညး�ဖစတန0ာသKက သလကးႏး�ငးေးသားMညး�ေးကာငး�၊ အသက ဆယး0�စးႏး�စေးအာက ရ�သအာ� ဝယယ သညး၊ သ.မဟ� င�ာ�ယသညး၊ သ.မဟ� အ�ခာ�နညး�း�ဖငး လက0� ရယသညး မK\မဆ”

ဤပဒမ၏ ရည*႐ယခကအ ရ “ အကငးေးဖာကး�ပာ�ေးသာ ကစၥ” ဟသည “�ရာ�ဝင ထမး�း�မာ�း�ခငး�း�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး�၊ �ရာ�ဝင ထမး�း�မာ�း�ခငး� ေမး�မာကေးသားMညး� သကဆ င0ာ လမ��.၏ မ�႐�ဘာသာ ဥေပဒအရhဖစေးစ၊ ေဓလထး�စအရhဖစေးစ သကဆ ပငသပ �.သည လမ�စၽြကမာ�း�ဖစM�င ထလမ�ႏး�စ+�.၏ မ�႐�ဘာသာ ဥေပဒအရ း�ဖစေးစ၊ ေဓလထး�စအရ း�ဖစေးစ၊ ထမး�း�မာ�း�ခငး� ေးး�မာကသ ကသ. အသအမ��း�ပေးသာ စးဖကး�ခငး�း�ဖငး၊ သ.�ညး�မဟ� ေးႏး�ာစပြငဖ.�ခငး�း�ဖငး ေးသားMညး�ေးကာငး� ေးပါငး�ဖကး�ခငး�မဟ�ေးသာ ကာမစပယ�ကး�ခငး�” က ဆလသည။

ေကလးသငယဥေပဒ ၁၉၉၃၊ ပဒ� ၆၅။ ။အကငစြ��ရတsက ပကျပ�းေစ�ငေသ� အလငပကင လငပကငငရန ေကလးသငယက အလပ&န႔အပျခငး။

ေကလးသငယဥေပဒ ၁၉၉၃၊ ပဒ� ၆၆။ ။ျပညစြOတO+နဆ�လပငနးတြတင လငပကငငရန ေကလးသငယက �ခငစြျပျခငး သ႔မဟတ ေကလးသငယ ညကစညမး ႐ပရ�င၊ ဖြဗဒယ၊ ႐ပျမငသၾက�း၊ ဓါတ.႐ကက cးျခငးတ႔တြတင အသးျပျခငး။

မမအပပထနး�မႈေးအာက0� �စ+း�စေးယာကက း�ပညaးတaနဆာလပငနး�တြ�င လပပကပင0န *ခငးး�ပး�ခငး�၊ ေကလ�သငယက �မငတကာ းႏး�ပ+ကး�ခငး� သ.မဟ� ေကလ�သငယက ညfစညမး�႐ပ0�င၊ ဖြဗဒယ၊ ႐ပး�မငသၾကာ�၊ ဓါ� း႐ကက �း�ခငး��.တြ�င အသး�း�ပး�ခငး��.သည (��ခာ�အရာမာ�အနက) း�ပစမႈေးး�မာကသ ည။

အျခ�းဆက�ပ ျပစ�ႈမ�း

လသတ�ႈ��ငစြ ရ�ဇဝတဒဏထ ကေသ� ေေသစမႈတ႔၏ ရ�ဇသတႀ ကးပစမ�း

ပဒမ ၂၉၉။ ။ရာဇဝ�း�ပစဒဏထ ကေးသာ လေးသမႈ

ပဒမ ၃၀၀။ ။လသ�မႈ

48

Page 52: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ပဒမ ၃၀၁။ ။မမေးေသစရန ႀက*႐ယေးသာသ ေမသဘ အ�ခာ�သ�စဥ�ဥ� ေးသဆး�ေးစသညး ရာဇဝ�း�ပစဒဏထ ကေးသာ လေးသမႈ

ပဒမ ၃၀၄-က။ ။ေးပါ ေးလား�ခငး�း�ဖငးေးေသစမႈ

ပဒမ ၃၁၄။ ။ကယဝန ကေးစရaနအႀကႏး�ငး း�ပေးသာ း�ပလပမႈး�ဖငး ေးေသစ�ခငး�

ကယထ လကေရ�က ကးတြလန�ႈ ရ�ဇသတႀ ကး ပစမ�း

ပဒမ ၃၁၉။ ။နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၂၀။ ။အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ (အ�ပငး�အထနနာကငေးစမႈတြ�င (၁) လက သငး�တြကပး�ခငး�၊ (၂) လ၏ မက+�စဖကဖကက အၿမမ�မငေးအာငး�ပး�ခငး�၊ (၃) လ၏ နာ��စဖကဖကက အၿမမၾကာ�ေးအာငး�ပး�ခငး�၊ (၄) ကယM ကအ ဂၤးါ အဆစအမကတ စခခ က�ပပက+�ေးအာင း�ပး�ခငး�၊ (၅) ကယM ကအ ဂၤးါ အဆစအမက �စခခ၏ အငအာ�က ဖကဆ �း�ခငး�။ သ.�ညး�မဟ�း

အၿမခ႕�ေးအာင း�ပး�ခငး�၊ (၆) ဥ�ေးခါငး�ကး�ဖစေးစ၊ မကးႏး�ာကး�ဖစေးစ၊ အၿမ အရပပဆငး�ပကေးအာင း�ပး�ခငး�၊ (၇) အ႐�က သ.မဟ� တြသာ�က က�အက ၽြကေးအာငး�ဖစေးစ၊ �မး�ၽြလေးအာငး�ဖစေးစ း�ပး�ခငး�၊ (၈) အသကက အႏးရာယး�ဖစေးေစအာင၊ သ.�ညး�မဟ� ရကေးပါငးႏး�ပစဆယအတြ�ငး� ကယအ ဂၤးါအ�ပငး�အထန ေးဝဒနာခေရအာင၊ သ.�ညး�မဟ� ရကေးပါငး�ႏး�ပစဆယအတြ�ငး� မမလပေးဆာငၿမ အလပပအကပငတပ.က မလပပကပငးႏးငေးအာင နာကငေးစ�ခငး��. ပါဝငသပည။)

ပဒမ ၃၂၁။ ။မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၂၂။ ။မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၂၄။ ။ေးဘ�း�ဖစေးစ��ေးသာ လကနကး�ဖငး၊ သ.�ညး�မဟ� နညး�း�ဖငး မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၂၆။ ။။ေးဘ�း�ဖစေးစ��ေးသာ လကနကး�ဖငး၊ သ.�ညး�မဟ� နညး�း�ဖငး မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၂၇။ ။ပစၥညး�က ေးး�ခာကM �နေ.�ာငး�ရနး�ဖစေးစ၊ ဥေပဒႏး�ငး မညေးသာ း�ပလပမႈက း�ပေးစ�ခငး�င�ာ အ�ငး�အဓမ �ပရနး�ဖစေးစ မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၂၈။ ။း�ပစမႈက�တြလန0န ႀက*႐ယ၍ အဆပ+သKLာ�း�ဖငး နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၂၉။ ။ပစၥညး�က ေးး�ခာကM �နေ.�ာငး�ရနး�ဖစေးစ၊ ဥေပဒႏး�ငး မညေးသာ း�ပလပမႈက း�ပေးစ�ခငး�င�ာ အ�ငး�အဓမ �ပရနး�ဖစေးစ မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၃၀။ ။ေးး�ခာကM �န.၍ ေးး�ဖာငးခကယ ရနး�ဖစေးစ၊ ပစၥညး�က း�ပနေးပ�ေးအာင အ�ငး�အဓမ  း�ပလပ0နး�ဖစေးစ

မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၃၁။ ။ေးး�ခာကM �န.၍ ေးး�ဖာငးခကယ ရနး�ဖစေးစ၊ ပစၥညး�က း�ပနေးပ�ေးအာင အ�ငး�အဓမ  း�ပလပ0နး�ဖစေးစ မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၃၂။ ။း�ပK\ဝနထမး�အာ� �ာဝနဝ�ရာ�ေးဆာင*႐ကး�ခငး�မ� ဟန.�ာ�ရန မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၃၃။ ။း�ပK\.ဝနထမး�အာ� �ာဝနဝ�ရာ�ေးဆာင*႐ကး�ခငး�မ� ဟန.�ာ�ရန မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၃၄။ ။ေးဒါသတြထကေးအာင း�ပမႈေးၾကာငး မမအလေအလာက နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၃၅။ ။ေးဒါသတြထကေးအာင း�ပ

49

Page 53: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မႈေးၾကာငး မမအလေအလာက အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၃၆။ ။အ�ခာ�သ၏ အသကက သ.�ညး�မဟ� လးၿခးေးရ�က ေးဘ�း�ဖစေးေစသာ း�ပလပမႈ

ပဒမ ၃၃၇။ ။အ�ခာ�သ၏ အသကက သ.�ညး�မဟ� လးၿခးေးရ�က ေးဘ�း�ဖစေးေစသာ း�ပလပမႈ�စခခက း�ပး�ခငး�း�ဖငး နာကငေးစမႈ/ ပဒမ ၃၃၈။ ။အ�ခာ�သ၏ အသကက သ.�ညး�မဟ� လးၿခးေးရ�က ေးဘ�း�ဖစေးေစသာ း�ပလပမႈ�စခခက း�ပး�ခငး�း�ဖငး အ�ပငး�အထန နာကငေးစမႈ

ပဒမ ၃၅၂။ ။အႀက�အကယေးဒါသတြထကေးအာင း�ပမႈေးၾကာငးမဟ�ဘ အ�ခာ�ေအၾကာငး�ေးၾကာငးး�ဖစေးသာ လကေးရာကမႈအတြ�က သ.�ညး�မဟ� ရာဇဝ� မကငး�ေးသာ အႏးပငအထက း�ပမႈအတြ�က း�ပစဒဏ

ပဒမ ၃၅၃။ ။�ာဝနဝ�ရာ� ေးဆာင*႐ကး�ခငး�မ� း�ပK\.ဝနထမး�က ဟန.�ာ�ရန လကေးရာကမႈ က�တြလနး�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႏးပငအထကး�ပမႈက း�ပး�ခငး�

ပဒမ ၃၅၅။ ။အႀက�အကယ ေးဒါသတြထကေးအာင း�ပမႈေးၾကာငးမဟ�ဘ အ�ခာ�ေအၾကာငး�ေးၾကာငး �စဥ��စေးယာကေးသာ သအာ� အရ�ကတ ၽြက အက�နညး� း�ဖစေးစရန အႀကး�ဖငး လကေးရာကမႈ က�တြလနး�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ�

ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႏးပငအထကး�ပမႈက း�ပး�ခငး�

ပဒမ ၃၅၆။ ။�စဥ��စေးယာကေးသာသ သယယ လာေးသာ ပစၥညး�က ခ�ယရန အာ�ထ�0ာတြ�င လကေးရာကမႈ က�တြလနး�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႏးပငအထကး�ပမႈက း�ပး�ခငး�

ပဒမ ၃၅၇။ ။�စဥ��စေးယာကေးသာသက မ�ရာ�ခပေးႏး�ာငထာ�ရန အာ�ထ�0ာတြ�င လကေးရာကမႈက�တြလနး�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႏးးငအထကး�ပမႈက း�ပး�ခငး�

ပဒမ ၃၅၈။ ။အႀက�အကယ ေးဒါသတြထကေးအာင း�ပမႈခရ၍ လကေးရာကမႈက�တြလနး�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႏးးငအထကး�ပမႈက း�ပး�ခငး�

တရ�းမဝင ဖမးခပထနးသမးျခငး��ငစြ ဆက�ပေသ� ရ�ဇသတႀ ကး ျပ႒�နးခက��း

ပဒမ ၃၄၁။ ။မ�ရာ� ဖမး�ခပထာ�မႈအတြ�က း�ပစဒဏ

ပဒမ ၃၄၂။ ။မ�ရာ� ခပေးႏး�ာငထာ�မႈအတြ�က း�ပစဒဏ (ပဒမ ၃၄၃။ ။သး�ရက သ.�ညး�မဟ� သး�ရကထ က ၍ မ�ရာ�ခပေးႏး�ာငထာ�မႈအတြ�က း�ပစဒဏ။ ပဒမ ၃၄၄။ ။ဆယ0က သ.�ညး�မဟ� ဆယ0ကထ က ၍ မ�ရာ� ခပေးႏး�ာငထာ�မႈအတြ�က း�ပစဒဏ။)

ပဒမ ၃၄၅။ ။တြလကမြ�ခငaးအမန.ထ�ဆ ငးး�ခငး� ခရၿပ�ေးသာသက မ�ရာ�ခပေးႏး�ာငထာ�မႈ

ပဒမ ၃၄၆။ ။လ�႕ဝ�ကမြက+ာ မ�ရာ�ခပေးႏး�ာငထာ�မႈ

ပဒမ ၃၄၇။ ။ပစၥညး�က ေးး�ခာကM �နေ.�ာငး�ရနး�ဖစေးစ၊ ဥေပဒႏး�ငး မညေးသာ း�ပလပမႈက း�ပေးစ�ခငး�င�ာ အ�ငး�အဓမ �ပရန း�ဖစေးစ မ�ရာ�သ�ဖငး ခပေးႏး�ာငထာ�မႈ

ပဒမ ၃၄၈။ ။ေးး�ခာကM �န.၍ ေးး�ဖာငးခကယ ရနး�ဖစေးစ၊ ပစၥညး�က း�ပနေးပ�ေးအာင အ�ငး�အဓမ �ပရနး�ဖစေးစ မ�ရာ�ခပေးႏး�ာငထာ�မႈ

50

Page 54: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

လခးမႈ၊ ေတြသးေဆ�ငဆြင�ေခၚမႈ၊ တြကနျပမႈ��ငစြ အ�ငငအထက&ငးေစမႈတ႔��ငစြ ဆက�ပေသ� ရ�ဇသတႀ ကး ျပ႒�နးခက��း

ပဒမ - ၃၆၁။ ဥေပဒႏး�ငaးအည အပပထနး�သထမ� လခ�မႈ (''ေကလ�သငယမာ�ႏး�ငး ဆက+ပမႈ" ေးအာကတြကတ င ၾကညး0န)

ပဒမ - ၃၆၂။ လကေးတြသ�ေးဆာငမႈ ( "မK\မဆ �စဥ��စေးယာကေးယာကေးသာသအာ� �စေးနရာရာမ�တြသာ�ေးစရန အႏးပငအထကး�ပး�ခငး�း�ဖငး အ�ငး�အဓမ �ပလ�င၊ သ.�ညး�မဟ� လ�ညးး�ဖာ�ေးသာနညး�း�ဖငး ေးတြသ�ေးဆာငM�င

ထသသည ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚသKLည၏။")

ပဒမ - ၃၆၄။ လကသ�0န ခ�ယမႈ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚမႈ

ပဒမ - ၃၆၅။လကလ�႕ဝ�ကမြက+ာမ�ရာ�သ�ဖငး ခပေးႏး�ာငထာ�ရန အႀကး�ဖငးခ �ယမႈ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚမႈ

ပဒမ - ၃၆၆။ အ�ငး�အဓမ  ထမး�း�မာ�ေးပ�စာ�ရန စသKr.အတြ�က မနး�မက ခ�ယမႈ၊ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚမႈ၊ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာငမႈ။ ( အထကေးဖားး�ပပါ လင ငး�ဆင0ာ း�ပစမႈမာ� ေးအာကတြကတ aငၾကညး ါ)

ပဒမ - ၃၆၇။ အ�ပငး�အထန နာကငေးစ�ခငး�၊ တြကးနး�ပး�ခငး� စသKr.က ခေးစရန လကခ�ယမႈ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚမႈ။

ပဒမ - ၃၆၈။ ခ�ယး�ခငး� သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚ�ခငး� ခရသက မ�ရာ�သ�ဖငး ဝ�ကသ မး�မႈ၊ သ.�ညး�မဟ� ခပေးႏး�ာငထာ�မႈ။

ပဒမ - ၃၇၀။ �စဥ��စေးယာကေးသာသက ၽြကaနအျhဖစဝယယ မႈ၊ သ.�ညး�မဟ� စမခန.ဖြခမႈ။

ပဒမ - ၃၇၄။ ဥေပဒႏး�ငaးဆန.ကငေးသာ အ�ငး�အဓမ ခငး�ေးစမႈ ("မK\မဆ၊ �စဥ��စေးယာကေးသာသအာ� ထသအလမ�ဘ ဥေပဒႏး�ငး ဆန.ကင၍ အ�ငး�အဓမ  ခငး�ေးစလ�င")

ေကလးသငယ��း��ငစြ ဆက�ပ�ႈ

ပဒမ - ၃၁၇။ မဘက၊ သ.�ညး�မဟ� ထနး�သမး�သက အသက ဆယးးႏး�စးႏး�စေးအာက ေကလ�က *စန.ပစး�ခငး�။

ပဒမ - ၃၆၁။ ဥေပဒႏး�ငaးအည အပပထနး�သထမ� လခ�မႈ။ (မK\မဆ၊ ဥေပဒႏး�ငaးအည အပပထနး�သ၏ ထနး�သမး�း�ခငး�မ� အသကဆယးေးလ�ႏး�စေးအာက ေးယာကးာ�ေကလ�က း�ဖစေးစ၊ အသကဆ ယးေးး�ခာကးႏး�စ ေးအာက မနး�ေကလ�က း�ဖစေးစ၊ စ�ေးပါ တြသaပသပကး�ဖစေးစ ထအပပထနး�သက ေသဘာမ�ဘ ေးဆာငယပလ�င သ.�ညး�မဟ� း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး�အာ�း�ဖငး တြထကတြကသ ာ�ေးစလ�င ထအ*႐ေယမရာကေးသ�သက၊ သ.�ညး�မဟ� စ�ေးပါ တြသaပသပက ဥေပဒႏး�ငaးအည အပပထနး�သထမ� ခ�ယသKLည၏။)

ပဒမ - ၃၆၉။ အသကဆ ယးႏး�စေးအာက ေကလ�၏ ကယမ�ပစၥညး�က ခ�ရaနအႀကး�ဖငး ထေကလ�က ခ�ယမႈ၊ သ.�ညး�မဟ� ေးတြသ�ေးဆာစပြငဆေးခၚမႈ။

51

Page 55: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အတငးအဓမၼ ကယဝန�က&ျခငး သ႔တညးမဟတ ပကေစျခငး

ပဒမ - ၃၁၃။ ကယဝနေးဆာငမနး�မက ေသဘာမ�ဘ ကယဝနကပ ပကေးစ�ခငး�။

ပဒမ - ၃၁၅။ ေကလ�အရ�င ေး*မ�*ဖာ�း�ခငး�က �ာ�ဆ�ရန အႀကး�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ေး*မ�ၿပ�ေးနာကေးေသစရန အႀကး�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး� း�ပလပမႈ�စခခက း�ပး�ခငး�။

ပဒမ - ၃၁၆။ ကယဝနေးဆာငအမ�သမ�က ေးေသစ�န0ာသKက သလကးႏး�ငး လႈပ0�ာ�ေးသာ ကယဝန0� အမဝမး�တြ�ငး�ေကလ�က ေးေသစ�ခငး�။

ပဒမ - ၄၉၇။ မယာ�ခ�မႈ (အ�ခာ�သ၏ ဇန�က လငး�ဖစသပ ေသဘာမ�ဘေးသားMညး�ေးကာငး�၊ အလ�ရာေးရာကး�ခငး� မရ�ဘေးသားMညး�ေးကာငး� ကာမစပယ�ကး�ခငး�း�ပရာ၌ မဒမး�မႈေမး�မာကM �င ထသ.က�တြလaနသပသည မယာ�ခ�မႈ က�တြလaနသပည မည၏။ ထဇန�း�ဖစသပက အာ�ေးပ�ကညသအ�ဖစး�ဖငး း�ပစဒဏမထကေးစရ။)

ပဒမ - ၄၉၈။ ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ အႀကႏး�ငး အမေးထာငသKအမ�သမ�က း�ဖာ�ေးယာငး�း�ခငး�း�ဖငး တြထကတြကသ ာ�ေးစ�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� ေးဆာငယပတြသာ�း�ခငး�၊ သ.�ညး�မဟ� �ာ�ဆ�း�ခငး�။

ဘ�သ�ေရး��ငစြ ဆက�ပ�ႈ

ပဒမ - ၂၉၅ (က)။ လ�စမ ��စ+ာ�က�တြကယသ ညး ဘာသာ သာသနာက း�ဖစေးစ၊ ဘာသာ သာသနာေးရ� ယးၾကKLႈက း�ဖစေးစ၊ ေးစားကာ�း�ခငး�း�ဖငး ထလ�စ+ာ�၏ က�တြကယ0ာ ဘာသာေးရ�စ�ဓါ�က နာၾကဥး�ေးစရန ႀက*႐ယ၍ မသမာစ�း�ဖငး �မငက�တြလနေးသာ း�ပလပမႈမာ�။

ပဒမ - ၂၉၈။ ဘာသာေးရ� စ�က နာေးစရန �မငႀက*႐ယ၍၊ စကာ�စသKLာ�က ေးး�ပာဆး�ခငး�။

ရ�ဇဝတ�ကငးေသ� ေျခ�ကလ �န႔မႈ

ပဒမ - ၅၀၆။ ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ ေးး�ခာကM �န.မႈအတြ�က း�ပစဒဏ။ အကယ၍ ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�သည ေးေသစ�ခငး� သ.မဟ� အ�ပငး�အထနနာကငေးစ�ခငး� စသKr.က း�ဖစေးစလ�င။ (ပဒမ - ၅၀၃။ “မK\မဆ၊ ��ခာ�သ�စဥ��စေးယာက၏ ကယက ေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ဂေဏသ ရကေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ပစၥညး�ကေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ထအ�ခာ�သက အက�လလာ�ေးသာသ၏ ကယက ေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ဂေဏသ ရကေးသားMညး�ေးကာငး� နစနာေးစမKဟ ၿခမး�ေးး�ခာက0ာတြ�င၊ ထၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�သည ထသအာ� ထ�M န.�ခငး� း�ဖစေးစရန အႀကး�ဖငး ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�း�ဖစM�င၊ သ.�ညး�မဟ� ၿခမး�ေးး�ခာကသ ညaးအ�ငး� း�ပလပခရမKက ေးရ�ာင0�ာ�ႏးင0န ေအၾကာငး�အ�ဖစး�ဖငး

ဥေပဒအရ း�ပလပ0န �ာဝနမရ�ေးသာ း�ပလပမႈက ထသအာ� း�ပေးစရန အႀကး�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ဥေပဒအရ း�ပလပ ငရြငခငး0�ေးသာ း�ပလပမႈက ထသအာ� မ�ပမလပ ကတြကက ကေးစရန အႀကး�ဖငးေးသားMညး�ေးကာငး� ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး�း�ဖစM�င၊ ထးသသည ရာဇဝ�မကငး�ေးသာ ေးး�ခာကM �န.မႈက က�တြလaနသပည မည၏။”)

ဇယ�း ၆။ ပမ�နရ�ေေနသ� ရ�ဇဝတ�ႈမ�းက အသးျပမႈအ�းနညးျခငး

52

Page 56: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

လကနကက င ပဋပကၡႏး�ငး ဆက+ပ၍ က�တြလaနသပည း�ဖစေးစ (စစ0ာဇဝ�မႈမာ� း�ဖစM�င)၊ ပ႕ႏး�ေ.သာ သ.မဟ� စနေစကသာ အရပပသာ�လထက �က႐က �ကခကမႈႏး�ငး ဆက+ပေးနသည သ.မဟ� �စ+�တ စ ငး� း�ဖစေးနသည း�ဖစေးစ (လသာ�ခငး� K�ာ�ာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ�မႈမာ� း�ဖစM�င)၊ �ငး�ရငး�သာ��စ+၊ ဘာသာေးရ��စခ၊ လမ� သ.မဟ� မ�ႏ*းယ+�စခလး� သ.မဟ� �စ+�တ စ ငး�က ဖကဆ �ရန ရည*႐ယ၍ က�တြလaနသပည း�ဖစေးစ (လမ��နး� သ�း�ဖ�မႈ း�ဖစM�င) း�မနမာႏးငငဥေပဒအရ လကခထာ�ေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈေအး�မာကအ hမာ�သည းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈမာ�း�ဖစသပည။ သေ.သားMညး� အထကတြကတ င ရ�ငး�း�ပခသညaးအ�ငး� အကယ၍ း�ပညရြKrငး�ဥေပဒအရ ေးနာကေးၾကာငး�း�ပန အက�သကေးရာကမႈး�ဖငး ၎ႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ�.က း�ပစမႈအ�ဖစ ��ကက ဥေပဒသ�မ��း�ခငး� မရ�လ�င ၎ႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈမာ�က �ရာ�ဖြစဆးး�ခငး�သည း�မနမာႏးငငတြ�င မ�ဖစးႏးငေးပ။ ၎သည ေအၾကာငး�အမ�မ�ေးၾကာငး ခကခသည။

ေးရ��ဥ�*စာ း�မနမာႏးငငဥေပဒအရ ရာဇဝ�မႈေအး�မာကအ hမာ�၏ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကသ ည းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ ဥေပဒအရ လကခထာ�ေးသာ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကမာ�ႏး�ငး အညမဟ�ေးပ။ ဥပမာအာ�း�ဖငး း�မနမာႏးငငဥေပဒတြ�င က�တြလaနသပသည အမ�သာ�း�ဖစၿပ� ဓါ�စာခသည အမ�သမ�း�ဖစမ�သာ မဒမး�မႈက က�တြလနးႏးငၿပ� မလငအဂၤးါက ဖလငအဂၤးါ ထ�တြသငး�း�ခငး�ကသာ ရKညႊနး�သည။ ဤအတြလaနကပဥး�ေးး�မာငး�ေးသာ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကသ ည းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈ ဥေပဒပါ မဒမး�မႈ၏ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကမ� ေးတြသဖK\ည။ (ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၊ စာမကးႏး�ာ ၄၄ တြ�င ၾကညး ါ)၂၂၂ ထေ.ၾကာငး မဒမး�မႈက လသာ�ခငး� K�ာ�ာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ�မႈ သ.မဟ� စစ0ာဇဝ�မႈ�.၏ ဖး�တြကယေးေနသာ ေအၾကာငး�ရပပတစခအ�ဖစ သ�မ��မညး အကဥေပဒ�စ0ပပသပည း�မန မာႏးငင ဥေပဒပါ မဒမး�မႈကသ. မၽြလေမရ�ာငသာေးသာ အတြသaငအျhပငမhဖေစ0ပ။

ဒ�ယေအနျဖငး း�မနမာႏးငင ဥေပဒရ� သာမနMင ငး�ဆင0ာ ရာဇဝ�မႈမာ�သည ၎�ပစမႈမာ�က က�တြလနေးစသညး �ေကသာ ဆက+ပ+ဥး�စာ�ရမညး ေအၾကာငး�အရာမာ�က အသအမ��မhပေးပ။ ဥပမာအာ�း�ဖငး စစ0ာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး ဆက+ပ၍ လကနကက င ပဋပကၡ၏ ဆက+ပ+ဥး�စာ�ရမညး ေအၾကာငး�အရာမာ� သ.�ညး�မဟ�၊ လသာ�ခငး� K�ာ�ာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ ရာဇဝ�မႈႏး�ငး ဆက+ပပသညး ပ႕ႏး�ေ.သာ သ.မဟ� စနေစကသာ အရပပသာ�လထက �က႐ကတ ကခကမႈမာ� �ဖစၾကသည။ႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး သာမန ရာဇဝ�မႈမာ�သည သဘာဝအာ�း�ဖငး မ�႐းမ�သာမက မ�ညေးသာ �နဖ �မာ�ကလညး� ကာတြကယေးသာေးၾကာငး ဤသKL�ာ

ခကခ ေးလသည။၂၂၃ ဤသ.�ဖငး ပဋပကၡႏး�ငး0က+ကယ �မာမႈဆင0ာလငအၾကမး�ဖကမႈက းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈအ�ဖစ �ရာ�ဖြစး�ခငး�သKEညး� “သ�မ��ထ ာ�ေးသာ လ.အဖြဖ.အစညး��စခမ�သာ မဟ�ဘ လေ.လာက�စခလး�ေအပၚ ေအး�ခခေကသာ �နဖ ��စခ

က ခ�ေးဖာက ထာ�ေးသာ အကရ႕ခရသညး လပေးဆာငမႈအထတြ�င အဝငရြငကပငက ရ�ေးနသည။”၂၂၄ သာမန0ာဇဝ�မႈမာ�အ�ဖစ ၎ရာဇဝ�မႈမာ�က �ရာ�ဖြစး�ခငး�သKeာဇဝ�မႈမာ�၏ ေးလ�နကမႈက အသအမ��း�ပရန ပကတြကက ကၿပ� ၎�.သည မဝါဒ�စခ၏ အစ�အ ပငး�အ�ဖစ က�တြလနခရကာ ၎ရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး ��ခာ� ဆက+ပေးေနသာ းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈမာ�အၾကာ� ခ�ဆ ကမႈက အသအမ��း�ပရန ပကတြကက ကသ ည။ ထ.အ�ပင ရာဇဝ�မႈမာ� တြကaပကေးရ�လမး�ေးၾကာငး�၏ ထပ ငး�ရ� စနယာ အရာရ�မာ�ႏး�ငး ခ�ဆ က0န ပမခကခေးစသည။၂၂၅ ဤသKက ပမ ကယး�ပနေ.သာ း�ပး�ပငေးး�ပာငး�လမႈအတြ�က အ*ခငaးအလမး�မာ� ၽြလေးခားး�ခငး�း�ဖငး အနာဂ�

ရာဇဝ�မႈမာ�က ကာတြကယ0န ပမခကခေးစသည။၂၂၆

၂။ တ�ဝနယငcမႈနညးလမးမ�း

ရာဇသ�ႀ က�က ပဋပကၡႏး�ငး0က+ကယ �မာမႈဆင0ာလငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ဆက+ပေးသာ ဆင*း ာ�း�ပစဒဏ အဓကပးစႏး�စခက း�ပ႒ာနး� ထာ�သည။ ၎�.မ�ာ (၁)အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�၊ (၂)ပ�ေးပါငး�ႀကစညး�ပလပး�ခငး� း�ပစဒဏတ .�ဖစၾကသည။ ပ�ေးပါ

53

Page 57: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ငး�ႀကစညး�ပလပး�ခငး�အတြ�က ရာဇသ�ႀ က�က အကး�း�ဝငေးသာ သ�း�ခာ�လပပထး�လပနညး� သး�ခက အသး�း�ပထာ�သည။ ပထမအာ�း�ဖငး ပဒမ - ၃၄ ပါ �ညေးသာ ရည*႐ယ ခက အယအဆက အဖြဖ.အစညး�ထမ� �စဥ�ဥ�က က�တြလaနသပညး း�ပစမႈ�စခခအတြ�က ၎�ည*စာ ရည*႐ယေးသာ နယ ယအ တြ�ငး�ရ� အဖြဖ.အစညး�၏ အဖြဖ.ဝငအာ�လး�ေအပၚ း�ပစဒဏ ေကရာကေးစသည။ ဒ�ယအာ�း�ဖငး ‘ဆက+ပေးသာ အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�’ း�ပ႒ာနး�ခကမာ�က အာ�ေးပ�ကညသ၏ း�ပစဒဏက အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�၏ း�ဖစMာႏးငေးသာ ေးနာကဆ ကကြကတ ဆင0ာ း�ပစမႈမာ�က (ပဒမ ၁၁၁)အရ၊ သ.မဟ� အာ�ေးပ�ကညသက း�ဖစMာႏးငေးသာ အလာ�အလာရ�သKက သရ�သညး း�ပစမႈမာ�က (ပဒမ ၁၁၃)အရ ကညေးသာ း�ပစမႈထကေးကာ*နးMန၍ ကယး�ပနေ.စသည။ ��ယအာ�း�ဖငး ပဒမ ၁၄၉ ပါ ‘�ညေးသာ ရည*႐ယခက’ဟေးသာ လ�ည*aးကကသည �ရာ�မဝင+ေးဝ�မႈ�စခ၏ (ေအး�ခခအာ�း�ဖငး ၅ ေးယာက သ.မဟ� ပမေးသာ စေးပါငး�ရာဇဝ�အ ဖြဖ.) အဖြဖ.ဝငအာ�လး�က ဘးရာဇဝ�0ညရြKeယခကဆ င0ာ �ရာ�ဖြစး�ခငး�၌ မK\ညaးအရာ

မ� မ�ပလပး�ခငး�အတြ�က း�ပစဒဏသ �မ��ထ ာ�သည။၂၂၇ �စမ �ထက ေးသာ ပ�ေးပါငး�ႀကစညး�ပလပး�ခငး�က သ�း�ခာ� အခကအ

လက �စ+က ကငaးသး�ေးပမည။၂၂၈

တ�ဝနယငcမႈနညးလမးမ�း

သကဆ ငသငညစြ ပဒ�မ�း ေဖ�ျပခက

အ�းေပးကညျခငး

(ေအထ�ကအ ပစြေပးျခငး၊ အ�းေပးကညျခငး��ငစြ ျမ�တြဆယျခငး/ဆြဆေဆ�ငျခငးတ႔��ငစြ အလ�းတသည။ တြသယဝက၍ ျပငဆငျခငး��ငစြ အမန႔ေပးျခငးတ႔ကလညး ယဆသည။)

၁၀၇ (အဓပၸ�ကမြယ�ငစြဆခက)၊ ၁၀၈

(ဗဟသတ သ႔မ ဟတ ရည�႐ယ&က)၊ ၁၀၉ (

အဓက ျပစ�ႈကစြ သ႔ ျပစဒဏက ခ

ေစျခငး) ၊ ၁၁၄ (ကယ တငရ� ေနျခငးက

အဓက ကးတြလOနသငc ျဖစေစ ျခငး)၊ ၁၁၅ (ရ�ဇဝတ�ႈ က မကးတြလန&ေသ� လညး ျပစဒဏ&မ�တ ျခငး)၊ ၁၁၆ ( အ�းေပး ကညသသည ျပ

“ �စ+း�စခး�ပလပး�ခငး�က အာ�ေးပ�ကညသဟသည-

ပထမေအနျဖငး- �စ+း�စေးယာကက ၎အရာအာ�း�ပလပ0န လႈးေးဆားသည။

သ.မဟ�ဒ�ယေအနျဖငး- အကယ၍ လ�႕ဝ�က �ေးပါငး�ႀကစKFက �စခခက လကနာ

ေးဆာင*႐ကး�ခငး�ႏး�ငး ၎အရာက း�ပလပ0န အလး.င�ာ လပေးဆာငး�ခငး� သ.မဟ� �ရာ�မဝင ထမခaနထာ�း�ခငး� း�ဖငရြစ ာ�လ�င ၎အရာက း�ပလပး�ခငး�အတြ�က �စေးယာက သ.မဟ� ပမေးသာ ပဂၢ လမာ�၊ သ.မဟ� လ�႕ဝ�က �ေးပါငး�ႀကစKFက ါ ပဂၢ လးႏး�ငး သကဆ ငမႈရ�သည။ သ.မဟ�

��ယေအနျဖငး- ၎အရာက း�ပလပ0ာတြ�င လပေးဆာငခကအ ာ�း�ဖငး သ.မဟ� �ရာ�မဝင ထမခaနထာ�း�ခငး�အာ�း�ဖငး ရည*႐ယခက0�ရ� ကညေးပ�သည။”

မ�တ&က။။ ထပဂၢ ကတြလတ င အာ�ေးပ�ကညသအ�ဖစ �ညေးသာရည*႐ယခက သ.မဟ� သရ�း�ခငး�ရ�ရမည (ပဒမ၁၀၈) း�ဖစၿပ� အာ�ေးပ�ကညသသည သ သ.မဟ� သမက�တြလaနသKဟ *စစပြပ+ခေရသာ း�ပစမႈတြ�င ပါဝငသပညး အခကအ လကမာ�က သရ�ၿပ�း�ဖစသKဟ သကေးသ�ပရမKL�ာ ေအ�ားအသငး0�ငး�လငး�သည။၂၂၉

အကယ၍ အာ�ေးပ�ကညသသည း�ပစမႈက�တြလန0ာတြ�င0�ေးနခလ�င၎က း�ပစမႈ က�တြလaနသပည ဟသ�မ��ၿပ� အာ�ေးပ�ကညသအ�ဖစမ��ယ လမးမKLဟ�ေးပ။ (ပဒမ ၁၁၄)

54

Page 58: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

စ�ႈ ကးတြလနျခငးက တ�းဆးရOနတ�ဝနရ� ေသ� ျပညသc႔ ဝနထမး ျဖစလ�င ေပးရမညစြ ျပစဒဏ)၊ ၁၁၉ ( ျပစ�ႈ ကးတြလနရန စစဥ&က က ျပညသ႔ဝနထမးက ထမ& Oနထ�းျခငး)

ပးေပါငးႀကစညလပေဆ�င�ႈ

(ပးေပါငး ကးတြလနျခငး��ငစြ

ရည�႐ယ&ကတ cလပေဆ�င�ႈတ႔��ငစြ

အလ�းတသည။

ပးေပါငးအ�းေပးကညျခငးကလညး တြသယဝကေသ� ကးတြလနျခငး��ငစြ

အမနေ႔ပးျခငးဟ ယဆသည။

အဓကရည�႐ယျခငး။ ။ ၃၄၊ ၃၅

ပးေပါငး အ�းေပး ကညျခငး။ ။ ၁၁၀၊ ၁၁၁၊ ၁၁၂၊ ၁၁၃

တရ�းမဝင စေဝးစဥ အတြတငး ရည�႐ယ&က တျခငး။ ။ ၁၄၉

�ညေးသာ ရည*႐ယခက“၃၄။ ။ ရာဇဝ�မႈ�စခက လမာ�*စာက အာ�လး�၏ �ညေးသာ ရည*႐ယခက၏

လႈးေ.ဆားမႈေးၾကာငး က�တြလနေးသာအခါ ၎လမာ�မ� �စေးယာက+သည ၎ရာဇဝ� မႈက မမ�စေးယာကတ ညး� က�တြလaနသကသ. ၎ရာဇဝ�မႈအတြ�က �ညေးသာ း�ပစဒဏက ခယရန �ာဝန0�သည။”

မ�တ&က။ ။ ရည*႐ယခကသ ည “�ည”၂၃၀ ရမည။ ႀက�ငး�ပငဆပငထာ�ေးသာ အစ အစဥ၊ ေးရ�ေ႕း�ပ�ေသဘာ�ညမႈႏး�ငး ေးရ�ေ႕း�ပ�အစညး�ေအဝ� ( �ညေးသာ သ�း�ခာ�ေးဆာင ငရြရကသ ညး ရည*႐ယခကမာ�မ�သာမဟ�ဘ ) ရ�ရမည။ ရည*႐ယခကသ ည း�ပစမႈ က�တြလန0န း�ဖစ0မည။၂၃၁

၃၅။။ မK\ညaးအခါမဆ း�ပစမႈေးး�မာကေးၾကာငး� သရ�း�ခငး� သ.မဟ�

ရည*႐ယး�ခငး�း�ဖငး ေအၾကာငး�း�ပခက0�ရ� က�တြလနမ�သာ း�ပစမႈေးး�မာကေးသာ လပ0ပပတစခက လမာ�*စာက က�တြလနေးသာအခါ ၎လပ0ငရြပrင ထသေ.သာ သရ�း�ခငး� သ.မဟ� ရည*႐ယး�ခငး�း�ဖငး ပါဝငခေးသာ ၎လမာ�ထမ� �စေးယာက+သည ၎လပ0ပပကပ မမ�စေးယာကတ ညး� က�တြလaနသကသ.၎လပ0ပပအပတြ�ကတ ညေးသာ း�ပစဒဏက ခယရaနတာဝန0�သည။”

အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�“ ၁၁၁။ ။ လပ0ပပတစခက အာ�ေးပ�ကညရာတြ�င ၽြကး�ပာ�ေးသာ လပ0ပပက း�ဖစေးး�

မာက တြသာ�ေးသာအခါ အာ�ေးပ�ကညသသည း�ဖစေးး�မာကတြကသ ာ�ေးသာ လပ0ပပအပတြ�က �ည ေးသာ း�ပစဒဏက ခယရန �ာဝန0�ၿပ� ၎လပ0ပပကပ �က႐က

အာ�ေးပ�ကညသကသ. �ညေးသာ း�ပစဒဏ မာဏက ခယရမည။

၁၁၃။ ။အာ�ေးပ�ကညသက အက�သကေးရာကမႈ �စခး�ဖစေးစရန ႀက*႐ယM က း�ပလပ မႈ�စခက အာ�ေးပ�ကညရာ၌ ထအာ�ေးပ�ကညမႈေးၾကာငး

55

Page 59: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မမ၌ �ာဝနမကငး�း�ဖစသပညး း�ပလပမႈ�စခသည မမႀက*႐ယသ ညaးအ�ငး� မဟ�ေးသာ အ�ခာ�အက�သကေးရာက မႈ�စခက း�ဖစေးစရာ၌ အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�ခေရသာ း�ပလပမႈေးၾကာငး ထအ�ခာ� အက� သကေးရာကမႈ ေးပေၚပါကတ နး0ာသKက အာ�ေးပ�ကညသက သလ�င ထအာ�ေးပ�ကည သသည ထအ�ခာ� အက�သကေးရာကမႈအတြ�က ႀက*႐ယ၍ အာ�ေးပ�ကညဘသကသ. ထပတပထပမ� �ာဝန0�သည။”

ဘးရည*႐ယခက“၁၄၉။ ဥေပဒႏး�ငး ဆန.ကငေးသာ အစေအဝ�တြ�င ပါဝငသပ�စဥ�ဥ�က ထ

အစေအဝ�၏ �ေးသာရည*႐ယခကအ �ငး� ေးဆာင*႐က0ာ၌ း�ပစမႈ�စခက က�တြလနနM�င၊ သ.�ညး� မဟ� ထးသ.�ေးသာရည*႐ယခကအ �ငး� ေးဆာင*႐က0ာ၌ က�တြလaနတfန0ာသKဟ ထအစေအဝ�၌ ပါဝငသပမာ�က သေးသာ း�ပစမႈက က�တြလနနM�င၊ ထး�ပစမႈက က�တြလန+ဥ က ထအစေအဝ�တြ�င ပါဝငေးသာ သ�ငး�သည ထး�ပစမႈအတြ�က အ�ပစ0�သည။”

၎အ�ပင းႏး�စေးယာက သ.မဟ� းႏး�စေးယာကထ က ပမေးသာ လမာ�က ဥေပဒခ�ေးဖာကေးသာ ပ�ေးပါငး�ႀကစKLႈ း�ဖစေးး�မာကသ Kထ �ရာ�မဝင လပ0ပပတစခက း�ပလပ0န ေသဘာ�သည ဆေးသာ ေးနရာ၌ ၎ေသဘာ�ညမႈသKပင း�ပစမႈ�စခး�ဖ

ပစသပည။၂၃၂ အနညး�ဆး� အဖြဖ.ထမ� �စေးယာကက အစအစဥက ေးဆာင*႐ကး�ခငး�ရ� လပ0ပပတစခက း�ပလပမ�သာလ�င ဤသKက း�

ပစမႈ း�ဖစေးး�မာကေးစလမးမည။၂၃၃

မ�တ&က။ ။ း�မနမာႏးငင အမ�သာ�ဥေပဒႏး�ငး းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�မႈဥေပဒအၾကာ� အဓက တြကာဟခကသ ည ခငး�ေးစ�ခငး�ႏး�ငး အမနေ.ပ�း�ခငး�၊ သ.မဟ� အထေကမ�ပ�ေးသာ �ာဝနတပ.အတြ�က ေးခါငး�ေးဆာင ငး� ကစၥမာ�ႏး�ငး ဆက+ပေးနသည။ အခငး�း�ဖစ0ာ ေးနရာမာ�တြ�င ရ�ေးနမည မဟ�ေးသာ (စစဘက) �ပမ��မာ� သ.မဟ� (စစဘကမဟ�၊ ဆလသKL�ာ အရပပဘက) အထကလႀက�မာ�အပါအဝင ေးခါငး�ေးဆာင ငး� ေးနရာမာ�ရ� ပဂၢ လမာ�ႏး�ငး ရပငဆပင၍ း�ပစမႈဆင0ာ�ာဝနမာ�က ေးဆာင*႐က0ာေးသာအခါ း�မနမာႏးငငရ�လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�သည အာ�ေးပ�ကညး�ခငး�၊ ပ�ေးပါငး�အာ�ေးပ�ကညး�ခငး� သ.မဟ�

လ�႕ဝ�က �ေးပါငး�ႀကစညး�ခငး��.က အသး�း�ပး�ခငး�အာ� သး�သပဆငး�ခင0မည း�ဖစသပည။

၃။ ရ�ဇဝတ�ႈဆငရ� တ�ဝနယငcမႈက ဖယရ��းေေနသ� က�တြကယ�ႈမ�း၊ ဆငေျခမ�း��ငစြ အျခ�း ေန�ကကြကက ယ

ေအၾက�ငးရငးမ�း

းႏးငင�ကာ ဥေပဒရ� ကာတြကယမႈမာ�သည ကဥး�ေးး�မာငး�*စာ အဓပၸာကမြယဖငaးဆထာ�သည။ ( ဥပမာ- းႏးငင�ကာ ရာဇဝ� �ရာ�႐း� ေးရာမစာခပ အပစပြဒခ ၃၁ က ၾကညး ါ။ သေ.သား းႏးငင�ကာ ရာဇဝ�တ ရာ�႐း� ဥေပဒသည ေအေတြထတြထ

းႏးငင�ကာ ဥေပဒႏး�ငး ဤဥေပဒနယ ယ0� လကၡဏာ တြသငး�ပင မာ�ေအပၚ ��ခာ�ႏးငင�ကာ စရင ငရြငခငး ဥေပဒ�.မ� ၽြကး�ပာ�ႏးပငသပည။)

း�မနမာႏးငငဥေပဒအရ ေအေတြထတြထကာတြကယမႈမာ�ႏး�ငး ဆငေးး�ခမာ� အနညး�အကဥး�သည ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ း�ပစမႈမာ�ႏး�ငး ဆက+ပမညး

အလာ�အလာ ရ�သည။ (သ.မဟ� အနညး�ဆး� အမႈး�ဖ

56

Page 60: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

စ+ဥအတြ�ငး� ေးဖားထ� လာႏးပငသပည။) သကေးသခဥေပဒအရ

အ*စစပြပ+ခရသသည ေးခပခကက သကေးသ�ပ�ခငး� သ.မဟ� း�ဖစးႏးငေးး�ခမာ�၏ ဟနးခေကအ ပၚ တြလ�ၿငမး�*ခငး ရh

ခငး��.၏ ဝနထပပဝန �က ေးခါငး�ခရသည။၂၃၄ ၎တြ�င-

ၿခမးေျခ�ကအ ကပက ငငျခငး။ ။ လသ�မႈႏး�ငး ေးသဒဏ ထကေးသာ းႏးငငေး�ား ပaနကfနမႈ�.မ��စ ါ� း�ပစမႈ�စခခက း�ပရနး�ငငး�ဆနM�င ေးေသဘ�ဆကမKဟ စ�ရငရြမဖယ0ာ ယ�ရ�ေးလာကေးအာင ၿခမး�ေးး�ခာကခရသ�ဖငး း�ပရလ�င၊ ထးး�ပရသ၏ း�ပလပမႈသည း�ပစမႈေမး�မာကေးပ။ သ.ရာတြ�င ထးသသည ထးၿခမး�ေးး�ခာကခရသညး ေအး�ခသ. မမ အလ ေအလာကေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ေးေသဘ�ဆကမKဟ စ�ရငရြမဖယ0ာ ယ�မရ�ဘေးသားMညး�ေးကာငး� ေးရာက0�း�ခငး� မ�ဖစခေးစေရပ။ (ပဒမ ၉၄)

လအပ&က။ ။ “ ေးဘ�အႏးရာယ း�ဖစေးစ�န0ာသKဟ သလကးႏး�ငး း�ပေးစကာမ၊ လကယသ .�ဖစေးစ၊ ပစၥညး�မာ� သ.�ဖစေးစ၊ ေကရာကမညး အ�ခာ�ေးဘ�အႏးရာယက �ာ�ဆ� ရန အလ.င�ာ၊ သ.�ညး�မဟ� လႊးဖယ0န အလ.င�ာ ရာဇဝ� မကငး�ေးသာ အႀကမရ�ဘ ေသဘာ႐�း�ဖငး း�ပး�ခငး�သည း�ပစမႈေမး�မာကေးပ။” (ပဒမ- ၈၁)

စတေပါ စြတြသပျခငး။ ။ “ စ�ေးပါ တြသပး�ခငး�ေးၾကာငး း�ပစဥအခါက မမ၏ း�ပလပမႈသည မK\.ေသဘာ ရ�သKကလညး� ေးကာငး�၊ ေမ�ားမမ�aနသKက လညး�ေးကာငး�၊ ဥေပဒႏး�ငး ဆနကပfငသKက လညး�ေးကာငး� မသႏးငေးသာသ၏ း�ပလပမႈသည း�ပစမႈ ေမး�မာကေးပ။” (ပဒမ- ၈၄)

မးယစေစတတေသ�အရ�။ ။ “ မမမသဘ သ.မဟ� အလမ�ဘ သ�ပါ�က �ကေးကတြY�း�ခငး�ေးၾကာငး မ�ယစ သ�ဖငး း�ပစဥအခါက မမ၏ း�ပ

လပမႈသည မK\. ေသဘာရ�သKကေးသားMညး�ေးကာငး�၊ ေမ�ားမမ�aနသပည ကလညး�ေးကာငး�၊ ဥေပဒႏး�ငး

ဆန.ကငသKကလညး�ေးကာငး� မသႏးငေးသာ သ၏ း�ပလပမႈသည း�ပစမႈေမး�မာကေးပ။” (ပဒမ- ၈၅)။ အကယ၍ အလမ� �ကေးကတြY�း�ခငး�ေးၾကာငး မဟ�ဘ မ�ယစေးနျခငး�း�ဖစM�င မမ�ယစခပငကပင ရည*႐ယခကရ�၍ း�ပဘသကသ. း�ပစဒဏ+ရငး�ခငး� ခထကေးစရမ

ည။၂၃၅

ထး.အ�ပင စစဘကးႏး�ငး ရဘက ပဂၢ လမာ� ပါဝငေးသာ း�ပK\. ဝနထမး�မာ�က သ�သ �မ��မ��း�ဖစသပညး ကာတြကယမႈမာ�က ေးပ�ထာ�သည။ ရာဇသ�ႀ က�၏ ပဒမ- ၇၆ တြ�င “ ဥေပဒအရ း�ပလပ0န �ာဝန0�သက လညး�ေးကာငး�၊ ဥေပဒက အယအဆ ၽြလး�ခငး�ေးၾကာငး မဟ�ဘ ေအၾကာငး�း�ခငး�ရာက အယအဆ ၽြလး�ခငး�ေးၾကာငး ဥေပဒအရ �ာဝန0�သKဟ ေသဘာ႐�ႏး�ငး ယးၾကK\က ေးသားMညး�ေးကာငး� း�ပလaပM�င ထးး�ပလပမႈသည း�ပစမႈေမး�မာကေးပ။”

ဟ ေးဖားး�ပထာ�သည။

“ေအေတြထတြထဥေပဒက ေးပ�ထာ�ေးသာ အာဏာမာ�က အသး�ခ ေးနသမ� သ.မဟ� ေသဘာ႐�း�ဖငး အသး�ခရန ယးၾကညေးနသမ�” း�ပK\.ဝနထမး�မာ�က ဤသKက

အကာအတြကယ ေးပ�ေးနသည။၂၃၆

သေ.သား အရာရ�သည အမန.က �ရာ�မဝငသKက သပါလက ေးဆာင*႐ကသ ညaးအခါ ဤ�ပ႒ာနး�ခကက အကာအတြကယ ေမပ�သငaးသKက ေးရ��ေးဟာငး� း�မနမာႏးငင း�ဖ�ထ း�က လကခၿပ�း�ဖစသပည။ ၁၈၈၃ ခႏး�စ အမႈ�စခတြ�င “ စစတပ+ညး�ကမး�က အက�သကေးရာကေးစရန သ.မဟ� မ�aနကfနမ�ေ�စရန ႀက�ပမး�အာ�ထ�သ ညး း�ပလပမႈသည လပဂၢ လ သ.မဟ� �စ+း�စေးယာက၏ ပးငဆပငမႈက ထခကေးသာအခါ စစသာ��စေးယာကက စစမႈေးရ�ရာမာ� ေးဆာင*႐က0ာတြ�င ထနး�သမး�သညး စစတပ+ညး�ကမး�မာ�က လထလးၿခးေးရ�အာ�

57

Page 61: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အသာ�ေးပ�၍ း�မငးမာ�ေးသာ ဥေပဒ�စခး�ဖစ0န း�ပ႒ာနး�

သည။”၂၃၇

58

Page 62: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဇယ�း ၇။ ဥေပဒ��ငစြ�ညေသ� အမန႔မ�းက သသ��စ�ျပလပေေနသ� သစၥ�မရ� ေသ� က�တြကယေရးတပ

ေးမာငး�မ�သ ာႏး�ငး ဘရငမအမႈ (၁၈၈၂) SJLB ၁၆၄တြ�င အထကM ႀက��စေးယာကက ၎၏ နယေးး�မခ ရ�စပြပဖ.မာ�က လမး�ေးပၚရ� စ႐ကဆ �ေးသာ လမာ�က ဖမး�ရနးႏး�ငး အကယ၍ ခခပါက ပစခ�0န အမနေ.ပ�သည။ နယေးး�မခရမာ�က လႏး�စေးယာကက ရပခငး�ၿပ� မK\မညဝါ း�ဖစေးၾကာငး�ေးမ�ၿပ� ၎�.ထမ� �စေးယာကက မရပေးသာအခါ ပစသ�M ကၾ ကသည။ ထအမန.သည သသာထင0�ာ�*စာပင �ရာ�မဝင း�ဖစၿပ� ၎အမန.က နာခေးသာ နယေးး�မခရမာ�က

ရာဇဝ�း�ပစဒဏထ းကေးသာ လေးသမႈအတြ�က အ�ပစ0�သညဟ �ရာ�႐း�က ယဆသည။

း�ပK\.ဝနထမး��စဥ�သည မမ၏ အာဏာက *ခငးး�ပထာ� သKထက ပသး�၍ မမ၏ �ာဝနမာ�က ေးဆာင*႐က+ဥတြဥတင သ�း�ခငး�ႏး�ငး စပM ဥး�၍ လသ�မႈက ေးနာကထ ပ ကာတြကယထ ာ�မႈ�စခက ပဒမ- ၂၉၉(၂)(ဂ)တြ�င ေးဖားး�ပထာ� သည။ း�ပK\.ဝနထမး�က မမ၏ �ာဝနအရ လအပၿပ� ဥေပဒႏး�ငး ညသKဟ ေသဘာ႐�း�ဖငး း�ပလပပသပညး လပ0ပပကပ ေးသသေအပၚ ရနၿင�ထာ�း�ခငး�မရ�ဘ း�ပလပး�ခငး� း�ဖစေးနသမ� း�ပညသ.ဝနထမး�က လသ�မႈထက ရာဇဝ�ဒဏထ ကေးသာ လေးသမႈဟ စရငခကခသည။

၄။ ေကလး ျပစ�ႈကးတြလOနသငcမ�း

းႏးငင�ကာ ဥေပဒတြ�င း�ပစမႈဆင0ာ �ာဝန0�း�ခငး�အတြ�က

အနမaးဆး� အသကအ *႐ယ မရ�ေးပ။ အဘယေးၾကာငaးဆေးသား အနမaးဆး� အသကအ *႐ယ ဘယေးလာကး�ဖစသငaးသKဟ သ

�မ��0ာတြ�င းႏးငငမာ�က ၽြကး�ပာ�သည။၂၃၈သေ.သား းႏးငင

မာ�သည း�ပစမႈဆင0ာ �ာဝန0�း�ခငး�အတြ�က အသကအ *႐ယက မ

K\ညaးအခါမ� ၁၂ းႏး�စေးအာက မသ�မ��သ ငaးဟ ICRC က ယဆ

သည။၂၃၉

“ း�ပလပ+ဥက မမး�ပေးသာ း�ပလပမႈ၏ ေသဘာႏး�ငး အ�ပစကပ သနာ�လညေးလာကေးအာင ေအး�မားအျhမင အဆငအျhခငးႏး�ငး မ�ပညး+းေးသ�၍” အသက ဆယးးႏး�စးႏး�စေးအာက

ေကလ�က �ာဝန0�သကသ. မဆကဆ ရဟး၂၄၀ ဆေးသားM

ညး� း�မနမာႏးငငတြ�င း�ပစမႈဆင0ာ �ာဝနး0�း�ခငး�အတြ�က အသကအ *႐ယသ ည ခနစးႏး�စ း�ဖစသပည။

၅။ ညႊနနၾက�းခက��း

း�မနမာႏးငင ဥေပဒတြ�င း�ပစမႈက�တြလနး�ခငး�မာ�အတြ�က ညႊနနၾကာ�ခကက ာလ မရ�ေးပ။ ဤသKက းႏးငင�ကာ း�ပစမႈမာ�အတြ�က းႏးငင�ကာ ဥေပဒရ� ေအး�ခေအနႏး�ငး ေ�း�ပ�ညး�ဖစသည။ ေးရာမစာခပ အပစပြဒခ ၂၉ သည ဥပမာ�စခး�ဖစသပည။

၆။ ကငးတြလကမြတ&ငစြ��ငစြ တြလတၿငမးခမးသ��ခငစြ

၂၀၁၁ မ�ငမက အလပပတာဝနမာ�က ေးဆာင*႐က0ာတြ�င က�တြလ

နခ ေးသာ း�ပစမႈမာ�ႏး�ငး စပM ဥး�၍ ယခင+ပစအစ�ရ အဖြဖ.ဝ

ငမာ�ႏး�ငး အစ�ရအတြ�ကအ ခနး� ၂ းႏး�ငး ၃ ၌ အထကတြကတ င

အသာ�ေးပ�ေးဖားး�ပထာ�သကသ. ရာဇဝ�မႈက �

ရာ�ဖြစး�ခငး�မ� တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငaးက ၂၀၀၈ ဖြဖ.စ

ညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒတြ�င အကာအတြကယယ ထာ�သ

ည။၂၄၁ ဤကစၥတြ�င ၽြကး�ပာ�ေးသာ ေအး�ခေအနမာ�

ရ�ေးသားMညး� ထးကသေ.သာ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ

�မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ� အတြ�က အာ�လး�အ

ကး�ဝငေးသာ အကာအတြကယမာ�၊ အ�ခာ�ႏးငင�ကာ း�ပ

စမႈမာ�ႏး�ငး စ�ရငရြမဖယး�ဖစေးသာ လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေး

ဖာကး�ခငး�မာ�သည းႏးငင�ကာ ဥေပဒအရ၂၄၂

�ရာ�မဝငေးပ။

59

Page 63: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဃ။ လပငနးစဥ��း��ငစြ သကေသမ�းက ေဆ�င�႐ကျခငးစညးမဥးမ�း

၁။ ေသဘ�တညျခငး

ေသဘာ�ညး�ခငး�သည ၎ကယတ င း�ပစမႈမာ�၏ ေအး�ခခ

ေသဘာ�ရာ�မာ�သ. ဥ��ညေးသာေးၾကာငး သသာထင0�ာ�ေးသာ ကစၥဆသKထက အဓကအာ�း�ဖငး အရငး�အ�မစး�ဖစၿပ� အက�တြလန ခရသမာ�က ေသဘာ�ညး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ ေးမ�*ခနး�ထ�း�ခငး� သ.မဟေ�အ ထာကအ ထာ�မာ�က ေးဖားထ�း�ခငး�စသညး �ေကသာ လမး�ေးၾကာငး�မာ�မ� ကာတြကယ0န ထင0�ာ�ေးသာ နညး�ဥေပဒ မရ�ေးပ။

မဒမး�မႈမာ�ႏး�ငး အေးး�ႏၵပကး�ပာ�ေးစမႈအတြ�က ေသဘာ�ညး�ခငး�၏ ခ႕တြယငး�ခကတ စခက သကေးသ�ပရန ေအး�ခခဥေပဒ ေအပၚတြ�င ဝနထပပဝန � း�ဖစMာသည။ ရာဇသ�ႀ က�၏ ပဒမ- ၃၇၅ (မဒမး�မႈ)က ေသဘာ�ညး�ခငး�တြ�င မၽြကမာ� အမာ�အ�ပာ� ေးဖားး�ပထာ�ေးသားMညး� သ�ငး�ေးပ�ပေ.သာ အမႈအာ�လး�တြ�င က�တြလaနသပမာ�က

ဒ�ယ း�ပ႒ာနး�ခက (အမ�သမ�က *ခငးမhပး�ခငး�) းႏး�ငး ဖြစခကတ ပငသပည။

“အခပအခယက ငး�း�ခငး�၊ မမဆႏၵပါရ�း�ခငး�ႏး�ငး အသအ�မငမာ�း�ခငး��. ရ�မ�သာ ေအေတြထတြထ ဘးဥေပဒအရ ေသဘာ�ညး�ခငး�ဟ ယဆသငaးသည။၂၄၃ း�မနမာႏးငင �ရာ�႐း�မာ�မ� �ခေ႕သာ အမႈမာ�က အမ�သမ�သည ႐နး�ကနး�ခငး�

သ.မဟ� ေးအားဟစး�ခငး�မရ�ဟ၂၄၄ သသာေးသာ ဖအာ�

က ေးပ�ေးသားMညး� “အမ�သမ�သည ေးၾကာကM န.မႈကသေ.သာ စ�ခစာ�မႈမာ�ေးၾကာငး ေမအားဟစ သ.မဟ�

မ႐နး�ကနဘ ရ�ႏးငေးသားMညး� ဤသKက ၎အမ�သမ�သည

ေသဘာ�သKဟ အဓပၸာယမသကေးရာကေးပ” ဟ အ�ခာ�

အမႈမာ�တြ�င ေအလ�ေးပ� ေးဖားး�ပထာ�သည။၂၄၅ �ည

*စာပင အမ�သမ�သည အစပငး�တြ�င �ရာ�ခေးနာကသ .လ

ကခၿပ� ၎၏အမထပတြ�င ေအဖားး�ပေးနခသ�ဖငး ၎အမ�သမ�သည လငဆကဆမႈက *ခငးး�ပး�ခငး�မမKဟ ႐�ရ�ငး�*စာ ယဆ

သည။၂၄၆

အကယ၍ ေသဘာ�ညး�ခငး�က “ ေးေသစမည သ.မဟ� နာေးစမKဟ ေးၾကာက*႐ေ႕အာင း�ပး�ခငး�း�ဖငး”

ရရ�ခလ�င လငဆကဆမႈသည မဒမး�မႈ ေးး�မာကသ Kဟပဒမ ၃၇၅

၏ ��ယ း�ပ႒ာနး�ခကတြကတ င ေးဖားး�ပထာ�သည။ ပဋပကၡဝနး�ကငမာ�တြ�င ထသေ.သာ တြသငး�ပငကသ. အၾကမး�ဖကေးသာ ေအး�ခေအနမာ�တြ�င ေသဘာ�ညး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ ကသ ညး အ�ငငး�*ပာ�မႈမာ�က ကာတြကယ0န ဤသKက

အသး�ဝငးႏးပငသပည။၂၄၇

ရာဇသ�ႀ က�၏ ပဒမ ၉၀ ကလညး� ေသဘာ�ညး�ခငး�ေအပၚ ပဒမအမာ�အ�ပာ�ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ း�ပ႒ာနး�ခကတ စခက ေးဖားး�ပထာ�သည။ အကယ၍ (အ�ခာ�အရာမာ�အၾကာ�) “ စ�ေးပါ တြသပး�ခငး�ေးၾကာငးး�ဖစေးစ၊ မ�ယစး�ခငး�ေးၾကာငးး�ဖစေးစ မမေသဘာ�ညမႈ၏ ေသဘာႏး�ငး အက�အ�ပစကပ မသႏးငေးသာသက ေသဘာ�လ�င”

သ.�ညး�မဟ� “ေအၾကာငး�း�ခငး�ရာ အမ�aနကပ မသေးသာေးၾကာငး ေသဘာ�လ�င ေအၾကာငး�း�ခငး�ရာ အမ�aနကပ မသေးသာေးၾကာငး ေသဘာ�ရhခငး� း�ဖစေးၾကာငး�က း�ပလပပသပက သလ�င သ.မဟ� ယးၾကKeန ေအၾကာငး�ရ�လ�င” ယဆရသညး ေသဘာ�ညး�ခငး�သည ေသဘာ�ညး�ခငး� ေမး�မာကဟ ၎ပဒမက ေးဖားး�ပထာ�သည။

ထေ.ၾကာငး း�မနမာႏးငင ဥေပဒအရ ေသဘာ�ညး�ခငး�၏ ေသဘာထာ�တြ�င အၾကမး�ဖကသ ညး ေအး�ခေအနမာ�တြ�င ေသဘာ�ညး�ခငး�မရ�း�ခငး�၏ အ�ဖစမ�aနကပ သ�း�ပမရန ေအလ�ာအ�ငး� �ခ႕ရ�ေးသားMညး� လကေးတြ�.တြ�င ၎ဥေပဒသမာ�က အၿမ�မး�မကငaးသး�ဟ ေးရ�ေ႕နမာ�က �ငး�ပၾကသည။ �ရာ�သႀက�မာ�ႏး�ငး

60

Page 64: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ေးရ�ေ႕နမာ�၏ ေသဘာ�ညး�ခငး�က အဓပၸာယေးကာကယ း�ခငး�သည ႐နး�ကနMႈပ0�ာ�ေးသာထင0�ာ�သညး း�ဒပထပသကေးသမရ�လ�င ေသဘာ�ညး�ခငး�ဟ ေးကာကခကခရန သမာ�႐�က ဖမ�ဖစတKLႈမာ�ႏး�ငး ထး��မး�စဥMာ သ�မ��ခက

မာ�က အဓက ႐ကခ�ေးနဆ း�ဖစသပည။၂၄၈

၂။ အတညျပျခငး

လင ငး�ဆင0ာ အၾကမး�ဖကမႈမာ�အတြ�က မK\ညး �ကသညး အ�ညး�ပး�ခငး�မ� ရာဇသ�ႀ က� သ.မဟ� း�ပစမႈဆးင0ာ လပပထး�လပနညး� နညး�ဥေပဒအရ �က�ပ�သ ာ�*စာ မလအပေးပ။

အ�ခာ��စဖကတြကတ င အ�ညး�ပး�ခငး�သည လကေးတြ�.၌ လအပးႏးငရြငဖယ0�သည။ ဥပမာအာ�း�ဖငး ရာဇသ�ႀ က�၏ ပဒမ- ၃၇၅ တြ�ငမဒမး�မႈအတြ�က လငဆကဆမႈ း�ဖစေးး�မာက0န “ထ�တြသငး�း�ခငး�သည လးေးလာကသ ည” ဟ း�ပ႒ာနး�ထာ�သည။ ဤသKက ေးယာကးာ�သည သကM ႊ�ခသKဟ သကေးသ�ပရန မလေးသားး�ငာ�လညး� “လကေးတြ�.တြ�င သက � သကေးသမရ�ေးသာ �aငၾကာ�ခကမာ�က ရသည ဆကM က အ

မႈလကမည မဟ�ေးပ။”၂၄၉ ထနညး��*စာ REDRESS က

ေးမ�း�မနး�ထာ�ေးသာ ေးရ�ေ႕နမာ�အရ လကေးတြ�.တြ�င အကယ၍ ေးဆ�ဘကအ စရငခခကတြကတ င လငအဂၤးါ ထခကး�ခငး�က ေးဖားး�ပထာ�း�ခငး� မရ�လ�င သ.�ညး�မဟ� အက�တြလနခရသက *စစပြပ+ထာ�သညး း�ပစမႈ း�ဖငရြစ ာ�စဥ အခနက ၎�. ဝ�ထ ာ�ခသညး အဝ�အ စာ�မာ�ႏး�ငး အတြ�ငး�ခမာ�က

ေမပ�ႏးaငM�င ရမာ�က ၎အမႈမာ�က အမႈလကေးလမရ�ေးပ။

(သ.�ညး�မဟ� ၎အမႈမာ�က “ႀကစKအာ�ထ�မႈမာ�”

အ�ဖစ အမႈလကM မးမည။)၂၅၀

၃။ စတငလ+ပေဆ�င�ႈ��ငစြ ေန�ကဆ ကတြကတ လငထပါးမႈ

က�တြလနခရသမာ�က စ�ငMပေးဆာငမႈႏး�ငး ေးနာကဆ ကကြကတ လငထပါ�မႈႏး�ငး ပ�သ က၍ ေးမ�*ခနး�ေအမ�ခရhခငး�မ� ကာတြကယ0

န �ေကသာ ထင0�ာ�သညး ဥေပဒမရ�သညaးအျhပင လကေးတြ�.တြ�င ထကသ. ေးမ�*ခနး�ေးမ�း�ခငး�သည �ရာ�လက အ�ပနအfလ�န စစေးမ�း�ခငး�တြ�င ပါေးလရ�သည။

၄။ သကေသစ�ႈနး

း�ပစမႈဆင0ာ စစေးဆ�စရငး�ခငး�ရ� သကေးသစႏႈနး�သည

“ အက�ေအၾကာငး�ဆေးလားေးသာ သသယက ေးကာ*နးMaနသပညး သကေးသ” း�ဖစသပည။ သေ.သားMညး� အသး�း�ပး�ခငး�သည ေးလကငးမႈမရ�း�ခငး�ႏး�ငး အကငး က း�ခစာ�မႈမာ� ထင0�ာ�ေးသာ း�ပနား�ဖစေးနသညး ခ႐ငးႏး�ငး ၿမ႕နယ �ရာ�႐း�မာ�ထက (း�ပKနယးႏး�ငး �ငး� �ရာ�႐း�ခပမာ�ႏး�ငး းႏးငငေး�ားတရာ�႐း�ခပ) အဆငး�မငး �ရာ�႐း�မာ�တြ�aငသာ ထးကသေ.သာ စႏႈနး��စခက း�

မင0ရန း�ဖစးႏးးငသည။၂၅၁

၅။ လပငနးစဥ

လငအၾကမး�ဖကမႈက စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး �ရာ�ဖြစး�ခငး�အတြ�က လပငနး�စဥမာ�က း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး� ဥေပဒ

(“CrPC”)၊ ရအကဥေပဒ၊ ရလကပြက+၊ ေးရ�ေ႕နခပအကဥေပဒႏး�ငး �ရာ�႐း� လကပြက+�.က ထနး�ခပထာ�သည။ သေ.သားMညး� “က�တြလန ခရသမာ�ႏး�ငး ဆက+ပေးေနသာေးၾကာငး

း�ပစမႈဆင0ာ စစေးဆ�မႈမာ�ႏး�ငး �ရာ�ဖြစဆး�ခငး�မာ�အတြ�က လပငနး�စဥမာ�က း�ပ႒ာနး�ထာ�ေးသာ းႏးငငဥေပဒမာ�ကး ဆက+ပေးသာ အာဏာပးငမာ�သည အၿမဆသလပင

ခ�ေးဖာကသ ည။ အတြလနေးခ�ေးနာကက ၿပ� းႏးငင�ကာစႏႈနး�မာ�ႏး�ငး မညစဥအတြ�ငး� း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒက

�ရာ�လမာ�၊ သကေးသမာ�ႏး�ငး သသယရ�သမာ�အတြ�က

ကငaးထး�ဆင0ာ အကာအတြကယမာ�က ေးပ�သည။ သေ.သားMညး� အႀကၾကာ�နာ*ခငးမာ� ကသေ.သာ လပငနး�စဥမာ�ႏး�ငး အကာအတြကယမာ�က မၾကာခဏ မထမး�မငး�ပၾကၿပ� ၎သည ရည*႐ယသ ညး�ဖစေးစ မရည*႐ယသ ညး�ဖစေးစ ၿမ႕�ပလပပထပ�လပနညး� ဥေပဒႏး�ငး သကေးသခဥေပဒ�.က

61

Page 65: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မထမး�မင း�ပး�ခငး�း�ဖစသပည။”၂၅၂ ဟ းႏးငင�ကာ ဂရ

လႀက�မာ� ေးကားမရ� ပငက �ငး�ပသည။ ထ.အ�ပင အမႈမာ�က လးေးလာကမြက+ာ ကငရြငrယ0န ရမာ�တြ�င သကဆ းငသပညး ေးေ*ငၾက�ႏး�ငး လအငအာ� မရ�သညaးအျhပင ၎အမႈမာ�က ဆေးလာ*း+ာ မK\. ကငရြငrယ0မKက သကဆ ပငသပညး ရ�ငး�လငး�ေးသာ လမး�ညႊနခကမရ�ေးပ။

း�ပငး�ထနေးသာ း�ပစမႈမာ�အတြ�က း�ပစမႈဆင0ာ လပငနး�စဥ ေးဆာင*႐ကး�ခငး�မာ�က *စစပြပ+ေးသာ း�ပစမႈဆင0ာ အသအလမ ာရ�ေးသာ ပဂၢ လက ရထ �ငခကမြကဖငးး�ခငး�း�ဖငး စ

�ငး�ပလပပသပည။၂၅၃ လကေးတြ�.တြ�င က�တြလနခရသမာ�သည

၎�.၏ ရငရြပကက သ.မဟ� ေးက�*႐ာေ�ၾကာ း�ပKထေးရ� ဝနႀက�ဌာန၏ ေအေတြထတြထအပခပေးရ� ဥ�စ�ဌာနလကေးအာက0� အာဏာပပငထ း�ပစမႈက သ�ငး�ပေ.လရ�ၿပ� ထေ.နာကတြကတ င ေးဒသဆင0ာ အာဏာပငးႏး�ငaးအ� ရထသ. သ�ငး�ပ.သည။

ရထသ. ေးပ�ေးသာ အခကအ လကမာ�က ( “ပထမဥ�ဆး� အၾကမး�ဖကမႈမ��တ မး�” သ.မဟ� “FIR” ဟ သၾေကသာ) စာအ�ဖစသပ. ေးလ�ာခသည။ ေဤနာကတြကတ င ရက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�က စ�ငေးဆာင*႐ကသ ငးၿပ� အကယ၍

သသယရ�သက ေးဖားထ�ခပါက ၎�.က ဖမး�ဆ� ထနး�သမး�ထာ�သငaးသည။၂၅၄ အကယ၍ စးစမး�စစေးဆ�ရန အမႈကစၥမရ�ဟ ရကဆး�း�ဖ�M �င အမႈက �းငၾကာ�ခသထ း�ပနနMပည ေအၾကာငး�ၾကာ�ရန လအပသပည။၂၅၅

စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး��စခ၏ ပထမအဆငaးအျhဖစ ေးဒသဆင0ာ ေးဆ�႐း (ပးမ�aနအာ�း�ဖငး မႈခငး�ေးဆ�ပညာဆင0ာ ဆရာဝန0�ေးသာ ၿမ႕နယအ ဆငး ေးဆ�႐း) သ. ေးဆ�ဘကဆ င0ာ အစရငခစာ အတြ�က စာ�စေးစာငကပ ရက ပးမ�aနအာ�း�ဖငး

ထ�ေးပ�လမးမည။ ေကလ�သငယက က�တြလaနသKဟ *စစပြပ+ထာ�သညး လင ငး�ဆင0ာ း�ပစမႈမာ�အတြ�က ေးဆ�ဘကဆ င0ာ အ

စရငခစာက ခ႐င သ.မဟ� း�ပKနယ/ေးဒသ ေးဆ�႐းက

ထ�ေးပ�ရမည။

လကေးတြ�.တြ�င အက�တြလနခရသသည သကဆ င0ာ ေးဆ�႐းသ. ေးဆ�စစေးဆ�မႈ ၿပ�ေးး�မာကး�ခငး�အတြ�က တြသာ�ရနနMပအပၿပ� ထးေးနရာတြ�င း�ဖစ0ေပအသ�စ�က စစေးဆ�သညး ဆရာဝနထ ရ�ငး�း�ပရန ပးမ�aနအာ�း�ဖငး လအပေးလသည။ထး�စအ�ငး� ၃-၄ ရကၾ ကာေးသာအခါ ေးဆ�ဘကဆ င0ာ အစရငခစာက ေးဆ�႐းက �ရာ�႐း�သ. �က႐က �ငး�ပလမးမည။ (သေ.သားMညး� �စခါ�ရတြ�င ေ၎ဆ�ဘကဆ င0ာ အစရငခစာက ရက �ရာ�႐း�သ. �ငး�ပလမးမည။)

က�တြလနေးသာ း�ပစမႈ၏ အ�မငaးဆး� စရငခကေးပၚ မ�ည၍

အရပပသာ� း�ပစမႈဆးင0ာ ၾကာ�နား�ခငး�က ခ႐ပငတရာ�႐း� သ.မဟ� ၿမ႕နယတ ရာ�႐း��စခတြ�င း�ပလaပMမးမည။ အထ�ေအး�ခေအနမာ�တြ�င ၎�.က း�ပKနယတ ရာ�႐း�ခငရြပrင ၾကာ�နာႏးပငသပည။ၿမ႕နယတ ရာ�႐း�၏ �ရာ�သႀက�မာ�သည

(၇) းႏး�စ ေးထာငဒဏထ း�ပစဒဏက ခမ��းႏးငေးသာ အထ�အာဏာရ ေးအာက႐း��ရာ�သႀက�မာ� း�ဖစၾကသည။၂၅၆သ�သန. ေအး�ခေအနမာ� မလအပM�င၂၅၈ ကန0�ေးသာ အ

မႈမာ�သည ခ႐ပငတရာ�႐း�၏ စရင ငရြငခငး၂၅၇ အတြ�ငး�သ.

ေကရာကသ ည။ သကငယမဒမး�မႈအာ�လး�က ခ႐ပငတရာ�႐း�က

ၾကာ�နာရန ညႊနနၾကာ�ေးသာ အမန.�စခက းႏးးငငေး�ားတရာ�႐း�ခပက ၂၀၁၇ ဇနနဝါရလတြ�င ထ�း�ပနခ သKက သ

�း�ပပါ။၂၅၉

ၿမ႕နယးႏး�ငး ေးက�*႐ာအဆငး ရည*႐ယေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈ မာ�က �aငၾကာ�း�ခငး�း�ပလပး�ခငး�ႏး�ငး စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�အတြ�က လပပထး�လပနညး�မာ�ႏး�ငး လကေးတြ�.ကငaးသး�း�ခငး�မာ�ဆင0ာ ပမ ေအသ�စ� အခကအလကမာ�ႏး�ငး သး�ရတြလယေးသာ လမး�ညႊန+ာအပပတပစအပပကပ မၾကာမ Cord Myanmar က ထ�ေးေဝ�ာမည း�ဖစသပည။

https://www.cord.org.uk တြ�င ရရ�ႏးaငMမးမည။

62

Page 66: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

�ရာ�႐း� လပငနး�စဥေးဆာင*႐ကး�ခငး�မာ�တြ�င လငအၾ

ကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသမာ�အတြ�က သ�သ �မ��မ�� ကာ

တြကယေးပ�သညး အစအစဥမာ� မရ�ေးပ။ ၾကာ�နာမႈမာ�က

အၿမ�မး�န�ပါ� လပးလယ �ရာ�႐း�တြ�င း�ပလပပသပည။၂၆၀ ဥေပဒအရ အ*စစပြပ+ခရသအာ� စစေးဆ�စရငး�ခငး�က

လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသက �ကေးရာက0န လအပၿ

ပ� အ*စစပြပ+ခရသႏး�ငး အ�ပနအfလ�န ေးမ�း�မနး�စစေးဆ�မႈ း�

ပရ*ဖယ0�သည။၂၆၁ အက�တြလနခရသ �ကေးရာက0န ပကတြကက ကး�

ခငး�က အ*စစပြပ+ခရသက �ရာ�ေးသလႊ�း�ခငး� ရလဒကပ

း�ဖစေးစလမးမည။၂၆၂ လငအၾကမး�ဖကမႈ ၾကာ�နား�ခငး�

မာ�က သ�ငး�ပ.ရာတြ�င မဒယာမာ�သည သ�မ��ထ ာ�ေး

သာ လမး�ညႊနခကမာ�က မလကနာသညaးအျhပင အက�တြလနခရသ

မာ� သကေးသတြထကဆ း�ခငး�၏ အတြ�ငး�ေးရ�ကစၥက

ေအလ�ထာ�ေးလ မရ�ေးပ။�ရာ�ဝင �ရာ�႐း� စာ*႐က+ာ�

မး�မာ�သည း�မနမာစား�ဖငး း�ဖစၿပ� �ငး�ရငး�သာ�

ဘာသာစကာ�မာ� အ�ဖစ ဘာသား�ပနဆပး�ခငး�မာ�က

�ရာ�႐း�မာ�က မ�ပလပေးပ�ေးပ။၂၆၃

း�ပစမႈက�တြလaနသKဟ အ*စစပြပ+ခေရသာ ေကလ�မာ�အတြ�က သ�သနေ.နရာထငခငး� း�ဖစးႏးငေးး�ခက ေကလ�သငယ အကဥေပဒက း�ပ႒ာနး�ထာ�ေးသားMညး� း�ပစမႈ အက�တြလနခ

ေကလ�သငယအ တြ�ကမ သ�သန. ကာတြကယမႈမာ� မရ�ေးပ။၂၆၄ တြထကဆ ခကက သ�သန. းႏး�ပစကပယၾ ကာ� တြထကဆ ရန အတြ�က ေး�ာငး�ဆး�ခငး�မာ�က း�ငငး�ပယေးလရ�သKဟ ေးရ�ေ႕န

မာ�က သ�ငး�ေးပ�ပ.သည။၂၆၅ ေအထာကအ ပႏး�ငး စာ

နာေးသာ လပပထး�လပနညး�မာ� မရ�း�ခငး�သည ေးမ�*ခနး�ေးမ�း�ခငး�သည အထ�သ�ဖငး အက�တြလနခရသ ေကလ�မာ�အတြ�က စ�ဒဏ0ာရhခငး�က း�ဖစေးစႏးငရြငဖယ0�ၿပ� �ရာ�ဖြစဆး�ခငး�က ေးလာပါ�ေးစႏးပငသKဟ ယဆသည။ ဥပမာေအနျဖငး “အမႈ�စခမ�ာ ဆယးႏး�ပစအပ*႐ယ မနး�ေကလ��

စေးယာကက အသက ေးး�ခာကဆ ယအ *႐ယ အဘ�ႀက��စေးယာကက မဒမး�ကငးၿပ� �ရာ�သႀက�ေးရ�႕က အဒမနး�ေကလ� ေးရာကတ အခါ း�ဖစ0ပ ေအသ�စ�က ေးး�ပား�ပဖ.

ေးမ�ေးပမယaးအဒမနး�ေကလ� ဘာမ�ေမး�ပာႏးပငဘ အရမး�ေးၾကာကေးန�ယ။ ဒါန. အမႈက ပလပMကတ ယ။”ဟ

ေးရ�း�ေ႕န�စေးယာကက ဆသည။၂၆၆ အက�တြလနခေရသာ

ေကလ�မ၏ း�ပKနယေးရ�ေ႕နသည ၎ေကလ�မ နာ�မလညးႏးငေးသာ သ.မဟ� မမကယက ယ လးေးလာကမြက+ာ ေးဖားး�ေပး�ပာဆး�ခငး� မ�ပႏးငေးသာ ဗမာစကာ�ႏး�ငး ေးမ�*ခနး�ထ�မညaးအစာ� ၎ေကလ�မ၏ ကယ င ေးဒသစကာ�က ဘာသား�ပနေးပ�း�ခငး�က *ခငးး�ပေးပ�ရန း�ငငး�ဆခၿပ� ေးမ�*ခနး�မာ�က ၎ေကလ�မက း�ပနMပည မ�န.�ပနးႏးပငဟပ ယဆခၾကသKဟ အ�ခာ�ေးရ�ေ႕နမာ�က သ�ငး�

ပ.ခသည။၂၆၇

63

Page 67: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အပငး ၄။ လကေတြတaမ�တတ မးတငျခငး - ျပငဆငျခငး

အခနး� ၇။ ထခကနစနာမႈ မ�ဖစေးေစရ�

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈက မ��တ မး��ငး�ခငး�၏ ပငမအ�ခငး�အရာ၌ အဓက လ.ကငးဝ�ဆ င0ာ ေအး�ခခေသဘာ�ရာ�သည “ထခကနစနာမႈ မ�ဖစေးေစရ�” း�ဖစသKဟ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက

စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�၊ မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သက၍ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀ

ကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)က ရ�ငး�း�ပထာ�သည။၂၆၈ း�

မနမာႏးငငႏး�ငး ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ�.တြ�င သ�း�ခာ� ခကခကနေးသာ လ.အ*ခငေးအရ� ပ�ဝနး�ကငသပည အထ� ထခကတြကM ယေးသာ ေအၾကာငး�အရာ း�ဖစသပည။ ဤေအၾကာငး�ေးၾကာငး ၎�ပစမႈမာ�က

မ��တ မး��ငး�ခငး�သည မ��တ မး��ငသပမာ� �ာ�ဆ�ရန �ာဝန0�ေးသာ း�ဖစMာႏးငရြငဖယ0�သညး ထခကနစနာမႈ အမ�မ�က အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�ထ ေးရာကM ာေးစႏးပငသည။ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�၊ မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)တြ�င ေးဖားး�ပထာ�သညaးအ�ငး�-

ပဋပကၡ��ငစြ ရက�ကယ တ��မႈဆငရ� လငအၾကမးဖက�ႈက မ�တတ မးတငျခငး၏ ပင�အျခငးအရ�၌ အဓက လ႔ကငစြဝတဆ ငရ� ေအျခခေသဘ�တရ�းသည အနညးဆး ထခကနစန�မႈ မျဖစေေစရး တ�ဝနျဖစသငည။ လကေတြတ႔ လပေဆ�ငသငcသည အကးတြလန&ရသမ�း��ငစြ အျခ�း သကေသမ�း��ငစြ ပတသ က၍ မ�တတ မးတငျခငး၏ ျဖစ�ငခြင�ယရ� ေသ� ဆးကးမ�းက ျပညစြ��စ� န�းလည ေသဘ�ေပါကရမညဟ ဆလသည။ ပမကယျပနေ႔သ� အဖြဖ႔အစညး��ငစြ စေထ�က��းကယတ င ၎ဆးကးမ�းက ျဖစေ

စ�င�ညစြ ထခကနစန�မႈမ�း အတြတက ျပငဆ+ငၿပး ၎ထခကနစန�မႈက က�တြကယရန သ႔မဟတ ေလ�� စြခရန စမခက��းက ေနရ�

တက ထညစြ�Oသငးေဖ�ျပရမည။”၂၆၉

(က) ခရသမ�း��ငစြ မကျမငသကေသမ�းက ထခကနစန��ငေစသညစြ အလ�းအလ�ရငးျမစ��း

၎�.၏ ဂဏသ ကၡာႏး�ငး လမႈေးရ�ေးနာကခ၊ း�ပစမႈက�တြလန သ မK\မညဝါ သ.မဟ� သ/သမ သကဆ ငေးသာ အဖြဖ.အစညး� အ�ပင ၎�.၏ အမႈက မ��တ မး��င0သညး

ေအၾကာငး�အရငး��.ေအပၚ မ�ည၍ ၎�.၏ ေအတြ�.အႀကးက မ��တ မး��င0န ဆး�း�ဖ�း�ခငး�က ႀက�မာ�*စာ ၽြကး�ပာ�ေးသာ အခါလငအၾကမး�ဖကမႈ၏ အက�တြလနခရသမာ� သ.မဟ� သကေးသမာ�က ထခကနစနာႏးငေးး�ခ ေးပေၚပါကM ာသည။ မ��တ မး��ငး�ခငး�အတြ�က ဂ႐�စက း�ပငဆငး�ခငး�သည �စဥ�ခငး�ဆင0ာ အႏးရာယက အကး�ဖ�း�ခငး� း�ပလပ0ာ၌ ေအထာကအ ကး�ပလမးမည။

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�၊ မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ ပးႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၏ စာမကးႏး�ာ ၈၇ တြ�င အၾကမး�ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ း�ဖစးႏးငရြငဖယ0�သညး ထခကနစနာမႈ ဥပမာအမာ�စသည း�မနမာႏးငငရ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ မ��တ မး�ႏး�ငး ဆက+ပးႏးငရြငဖယ ရ�သည။ း�မနမာႏးငငႏး�ငး အထ�ဆက+ပေးေနသာ ထခကနစနာမႈ၏ ပငမ း�ဖစးႏးးငရြငဖယ0�ေးသာ ရငး�း�မစမာ�တြ�င ေးအာက ါ�. ပါဝငသည။

64

Page 68: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အမညးစက

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ း�ဖစ*ပာ�ခေးသာ အသငး�အဝငး� အာ�လး� မဟ�ေးသားမ� အမာ�စတြ�င (မမေသဘာမပါဘ း�ဖစM�ငေးသားမ�) အမေးထာငမhပမ လငဆကဆဖ�ေးသာ အမ�သမ�မာ�က “ပက+�ၿပ�” အသငး�

အဝငး� �စခလး�က အရ�ေက0စသKဟ ယဆၾကသည။၂၇၁ ထေ.ၾကာငး အသငး�အဝငး�က ဝငး�ပယး�ခငး�က ေးၾကာက*႐႕�ခငး�သည မဒမး�မႈက �aငၾကာ�ရာမ� အမ�သမ�မာ�က �ာ�ဆ�ထာ�ေးသာ အ�ခာ� ေအရ�ႀက�သညး

ေအၾကာငး�ရငး� း�ဖစသပည။၂၇၂ (ဤအမညး�စကးႏး�ငး ဆက+ပေးနသညး “သန.စငး�ခငး� အခနး�အနာ�မာ�” ကသေ.သာ ေဓလထး��မး�မာ�၏ ပ႕ႏး�.မႈႏး�ငး ပ�သ က၍

အခနး� - ၂ (း�မနမာႏးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး�)၊ အပငး� (ဃ) က

အမညးစက

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ း�ဖစ*ပာ�ခေးသာ အသငး�အဝငး� အာ�လး� မဟ�ေးသားမ� အမာ�စတြ�င (မမေသဘာမပါဘ း�ဖစM�ငေးသားမ�) အမေးထာငမhပမ လငဆကဆဖ�ေးသာ အမ�သမ�မာ�က “ပက+�ၿပ�” အသငး�အဝငး� �စခလး�က အရ�ေက0စသKဟ ယဆၾကသည။၂၇၁

ထေ.ၾကာငး အသငး�အဝငး�က ဝငး�ပယး�ခငး�က ေးၾကာက*႐႕�ခငး�သည မဒမး�မႈက �aငၾကာ�ရာမ� အမ�သမ�မာ�က �ာ�ဆ�ထာ�ေးသာ အ�ခာ� ေအရ�ႀက�သညး

ေအၾကာငး�ရငး� း�ဖစသပည။၂၇၂ (ဤအမညး�စကးႏး�ငး

ဆက+ပေးနသညး “သန.စငး�ခငး� အခမး�အနာ�မာ�” ကသေ.သာ ေဓလထး��မး�မာ�၏ ပ႕ႏး�.မႈႏး�ငး ပ�သ က၍

အခနး� - ၂ (း�မနမာႏးငငရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက နာ�လညး�ခငး�)၊ အပငး� (ဃ) က ေးနာကထ ပ ၾကညး ါ။) ယဥေးက�မႈဆင0ာႏး�ငး ထး��မး�ဆင0ာ လငသ�မ��ခကမာ�က “လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသ း�ဖစ0fhခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ ထ

�ေးဖာေးမး�ပာရနးႏး�ငး ၎အစာ� အ�ပစ0�သကသ. ခစာ�ၿပ� �ကခကမႈအတြ�က အ�ပစတငမႈက ခယရန အမ�သမ�မာ�က

သငေးပ�ထာ�သည။”၂၇၃

း�မနမာႏးငင အ�ပငဘက0� ဒကၡသည စခနး�မာ�တြ�င မဒမး�မႈက မ�aငၾကာ�း�ခငး� သ.မဟ� “အတြလaနအမငး� နာကငမႈက ခစာ�ေးနရလ�ငေးသားမ�” ေးဆ�ဝါ�ကသမႈ မရယး�ခငး��.အတြ�က အက�တြလနခရသ ေးပ�သညး အဓက ေအၾကာငး�း�ပခကမာ�သည ရ�ကး�ခငး�ႏး�ငး အမညး�စကထ ပငကနး�ခ

ငး��. း�ဖစသပည။၂၇၄

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ၏ မ��တ မး�တြ�င အမ�သာ� မဒမး�မႈ ထင0�ာ�*စာ မပါဝငး�ခငး�အတြ�က ေအၾကာငး�အရငး�သKEညး� အမ�သာ� လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ၽြ�ေးနသညး နက႐ႈငး�ေးသာ အမညး�စ

ကထ ပငကနမႈေးၾကာငး း�ဖစးႏးငရြငဖယ0�သည။၂၇၅

ျပစ�ႈဆငရ� ဖြစခက��း

လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ဆက+ပေးသာ အမညး�စကအ hပင ရာဇသ�ႀ က�အရ လငတပဆကဆ း�ခငး�က “ဓမ �ာႏး�ငး

ဆန.ကငေးသာ း�ပစမႈ” အ�ဖစ ဥေပဒျပ႒ာနး� သ�မ��း�ခငး�သKEညး� အ�ခာ�အမ�သာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈ က�တြလaနသKက �aငၾကာ�လေးသာ အမ�သာ�အတြ�က အရ*စန.ရhခငး�က ေးဖားး�ပသည။ းႏး�စဥ�ႏး�စဖက ေသဘာ�ညခကး�ဖငး ဤလပ0ပပကပ း�ပလaပM�ငေးသားမ� း�ပစမႈေးး�မာကသ ည။

စတဒဏရ�ျပနျဖစျခငး��ငစြ လႊေျပ�ငးေပးေသ� ဝနေဆ�င�ႈမ�း မရ� ျခငး

ေးအာကတြကတ င ေးနာကထ ပ ေးတြဆ�ေးႏ*း�မညaးအ�ငး� း�မနမာႏးငငတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈက ေးကာ*နးMနခသမာ�အတြ�က �ရာ�ဝင ေအထာကအ ပ ဝနေးဆာငမႈမာ� သသာထင0�ာ�*စာ မရေး�ပ။ စ�ဒဏ0ား�ပနး�ဖစး�ခငး�သည လငအၾကမး�ဖကမႈက မ��တ

65

Page 69: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး ၎�ပစမႈမာ�အတြ�က ေအလားေး�ာငး�ခရန ဆး�း�ဖ�ခကတ .ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ အဓက အႏးရာယတစခ း�ဖစသပည။ ဤသညးႏး�ငး ဆက+aပMက ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တမး�း�ပး�ခငး��.ႏး�ငး ပ�သ က၍ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ စာမကးႏး�ာ ၉၂-၁၀၂ တြ�င အၾကမး�ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ ေအကာငး�ဆး� ထး��မး�မာ�က လေးတြ�ေ.မ�း�မနး�ေးနစဥးႏး�ငး ေးမ�း�မနး�ၿပ�ေးနာက စ�ဒဏ0ား�ပနး�ဖစး�ခငး� အႏးရာယက ေးလာပါ�ေးအာင ကညေးပ�ႏးပငသပည။(ေးအာက0� (ဂ) ‘ထခကနစနာမႈက ေးလ�ာခ�ခငး�’က ၾကညး ါ။) သေ.သားး�ငာ�လညး� အထ�သ�ဖငး ပဋပကၡဒဏ သကေးရာကေးသာ ဧရယာမာ�တြ�င ထကသေ.သာ ဝနေးဆာငမႈမာ� ရ�ာ�ပါ�း�ခငး�က ရရ�ေးအာင သငးေးလားေးသာ လႊးေးး�ပာငး�း�ခငး� အကအညမာ�က

လပေးပ�ႏးပငသKက ေးသခာေးစရန အတြလန ဂ႐�စက အစအစဥဆြဥဆး�ခငး�က လအပMမးမည။

အသက0�ပငကန0စခသမာ�သည ေးဆ�ကသမႈကရရ�ေးသာအခါ �ေကသာ အခကအ ခ အႏးရာယမာ�ကလညး� ႀကးေးတြ�.ႏးပငသပည။ ယခငက ေးဆ�ကသမႈ ေး�ာငး�ခေးသာမဒမး�မႈမ� အသက0�ပငကန0စခသက ရထ �ရာ�ဝငတပငခက မ*ဖငးၿပ�မခငး� ေးဆ�ကသမႈေမပ�ႏးငေးပ။ ထကသေ.သာ ဥေပဒျပ႒ာနး�ခကအ ရ မ�ဖေစမန လေပ0သာ �aငၾကာ�း�ခငး�က ေးလ�ာေးပါ ေးပ�ရန ဥေပဒက ၂၀၁၄ ခႏး�ငရြစrင း�ပငဆaငMကေးသားMညး� ေအလအကငaးက ရ�ၿမရ�ေးနကာ �စခါ�ရတြ�င အကယ၍ �ရာ�ဝငရြငထကဆ ခက း�ပလပ0န မ�ပငဆaငMာလ�င အသက0�ပငကန0စခသမာ�အာ�

ေးဆ�ကသမႈေးပ�း�ခငး�က း�ငငး�ဆလမးမည။၂၇၆

(ခ) ေအၾက�ငးၾက�းထ�းေသ� ေသဘ�တညခက

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး� (၇)တြ�င ေအလ�ေးပ�

ထာ�သညaးအ�ငး� မ��တ မး��ငး�ခငး� ကစၥက မစ�ငမ အက�တြလနခရသ သ.မဟ� သကေးသ၏ ေအၾကာငး�ၾကာ�ထာ�ေးသာ ေသဘာ�ညခကက ရရ�ရaနသပည ေအရ�ပါေလ�သာ ကငးဝ�ဆ င0ာ �ာဝနတfစ0ပး�ဖစသပည။ သေ.သားMညး� း�မန မာႏးငငရ� လက0�ေအး�ခေအနတြ�င မ��တ မး��ငထာ�ေးသာ အခကအ လကက အနာဂကတြ�တ င အသး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး စပM ဥး�၍ အက�တြလနခရသမာ�ထမ� ေအၾကာငး�ၾကာ�ထာ�ေးသာ ေသဘာ�ညခကက အ�ပညaးအဝ ရရ�း�ခငး�သည ခကခေးၾကာငး� သကေးသ�ေပနသည။ အဘယေးၾကာငaးဆေးသား �ရာ�မ��မႈအတြ�က လမး�ေးၾကာငး�မာ�သည လာမညးးႏး�စမာ�အတြ�ငး� ေးး�ပာငး�လး�ဖစေးပၚရန အလာ�အလာရ�ေးသာေးၾကာငး း�ဖစသပည။

ဥပမာအာ�း�ဖငး ၂၀၁၆ မ�ငမက းႏး�စမာ�*စာအတြ�ငး� လပေးဆာငခေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး�သည ထးကသးေ.သာ မ��တ မး��ငး�ခငး�က �ငး�ပႏးပငသပညး း�မနမာႏးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ၏ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခကအ လက ရ�ာေးေ*ဖရ�အဖြဖ. း�ဖစေးပၚလာေးစ�ခငး�က ႀက�ငေးမ�ားမ�နး�ကာ း�ပငဆပငထာ�း�ခငး� း�ဖစ0န း�ဖစးႏးငေးး�ခမရ�ေးပ။ မလက ေအၾကာငး�ၾကာ�ထာ�ေးသာ ေသဘာ�ညခကက ဆငး�ခငသး�သပး�ခငး� အတြ�ငး�တြ�င မပါရ�ဖ�ေးသာ အဖြဖ.အစညး� ယႏးရာ� �စခခအတြ�ငး� အခကအ လကက အသး�း�ပး�ခငး�အတြ�က ေးနာကထ ပ ေသဘာ�ညခကက ေးနာငရြငrင ေးေသသခာခာ ေး�ာငး�ခရန မ��တ မး��ပငသပမာ�တြ�င ေးနရာ�က စမခကမာ� ရ�ဖ.သည ေအရ�ပါလ�သည။

ေးနာကဆ း�တြ�င “�ရာ�မ��မႈက ေး�ာငး�ဆရန သ.မဟ� ��တ ဆ�ေးနရန ၊ အမ�aနတရာ�အာ�လး� သ.မဟ� �စ+�တစ ငး�ကး ထမခaနထာ�ရန ၊ သ.�ညး�မဟ� ကယတ င �ရာ�ေးရ�ရာ စစစး�ခငး�က လကခရaနတပ.က ဆး�း�ဖ�ခကခhခငး�သည မမသ�မမေးသာ အာဏာ စ�ေးၾကာငး�ႏး�ငး ထ�ေးဖားခကေးၾကာငး း�ဖစေးပၚလာမညး အႏးရာယမာ�

66

Page 70: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ေစသာ ဆက+ေပအး�ခေအနမာ�ေအပၚ ေအး�ခ�ပ တြ�ကခေက0သာ အရာ�စခ း�ဖစသပည။ အ�ခာ�သမာ�က က�တြလaနသပမာ�က

�ရာ�ဖြစဆး�ခငး� အပါအဝင လကတ .�ပနမႈႏး�ငး ေးနာကထ ပမhဖငရြစ ာ�ဖ.ရာ အာမခခကမာ�က ေး�ာငး�ဆေးနစဥတြဥတင အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသ�ခ႕ႏး�ငး အက�တြလနခရသမာ�၏ မသာ�စမာ�သည လထ အသအမ��း�ပမႈ၊ ေး�ာငး�ပနမႈမာ�၊ ေးလားေးၾက� သ.မဟ� နစနာေးၾက��.က ေး�ာငး�ဆေးနရ*ဖယ ရ�ႏးပငသပည။ ၎�.သည ထေးဆာင*႐ကမႈမာ�မ� �ခ႕ သ.မဟ� အာ�လး�က ေးပါငး�စပ ေး�ာငး�ဆေးနရ*ဖယ ရ�သည။ ေအး�ခေအနမာ�က ရလဒေးကာငး��စခ ေရစရန ပမ ေအထာကအ ကး�ပႏးငရြငဖယ ရ�ေးသာအခါ အနာဂကတြ�တင သ�.သည ခကခငး� အဆငသငး း�ဖစေးကာငး�း�ဖစးႏးပငသပည သ.�ညး�မဟ� ထ�ေးဖားခကက အခနတခ႕ ဆငး�ငေးကာငး� ဆငး�ငႏးပငသပည။”၂၇၇ ဥပမာအာ�း�ဖငး း�ဖစးႏးငရြငဖယ0�ေးသာ အနာဂ� �ရာ�ဖြစဆမႈမာ�တြ�င ၎ဆး�း�ဖ�ခကမာ�၏ း�ဖစးႏးးငရြငဖယ ေးနာကဆ ကကြကတ မာ�က ၎�.နာ�လK\Kဟ ေးသခာစဥတြဥတင ေဤနရာ၌ အက�တြလနခရသ၏ ဆႏၵမာ�က အ�ပညaးအဝ ေအလ�ထာ�ရမည း�ဖစသပည။

(ဂ) ထခကနစန�မႈက ေလ�စြပါးေစျခငး

စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး ေးတြ�.ဆးေးမ�း�မနး�း�ခငး�မာ�က ဂ႐�စက အစအစဥဆြဥဆး�ခငး�၊ အခကအ လကမာ�၏

လးၿခးမႈက ေးသခာေးစ�ခငး�အ�ပင အကာအတြကယးႏး�ငး အကအညေးပ�မညး သငးေးလားေးသာ အဖြဖ.အစညး�ထ အက�တြလနခရသက လႊးအပး�ခငး��.မ��စဆငး လပငအၾကမး�ဖကမႈမာ�က မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ း�ပင အႏးရာယမာ�က ေးလာပါ�ေးစႏးပငသပည။

၁၉။ ၿခမးေျခ�က�ႈ��ငစြ အ�sရ�ယက အကျဖတျခငးမ�း

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈဆင0ာ မ��တ မး��ငး�ခငး�က သငးေးလားေးသာ အႏးရာယ အ

ကး�ဖ�မႈမာ� လပေးဆာင0နးႏး�ငး း�ပင အႏးရာယမာ� ေးလ�ာခရန အလ.င�ာ ေးဒသဆင0ာ ဗဟသ�က ရ�ာေး*ဖသငaးသည။ သကဆ င0ာ ဧရယား�ပင မ� မ��တ မး��ငသပမာ�သည လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�က ေးတြ�.*ခငး0ရန ေးဒသဆင0ာ �ကးတြကလႈပ0�ာ�သမာ�ႏး�ငး အမ�သမ� တြကန0ကမာ�က ရ�ာေး*ဖသငaးသည။ အထကတြကတ င ေးဖားး�ပခေးသာ အႏးရာယ ေအး�မာကအ hမာ�က ေးတြ�ေ.စႏးငေးသာေးၾကာငး အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�က �က႐ကေးတြ�.ရန ႀက�ပမး�ဖ.ရာ မသငးေး�ားေးပ။

ေးတြ�.ဆေးမ�း�မနး�ခရသ �စေးယာက+အတြ�က �စဥ�ခငး�ဆင0ာ အႏးရာယက ခငးခaနဆး�း�ဖ�း�ခငး�မာ�ႏး�ငး �စဥ�ခငး�ဆင0ာ အႏးရာယ ေးလာပါ�ေးေစရ� အစအစဥမာ�က

ေးဖားေးဆာင0န ေးဒသဆင0ာ အဖြဖ.အစညး�မာ�၏ ကတြYမး�ကငမႈက ေး�ာငး�ခရနနMပညး� မခလအပသပည။

ရငး�း�မစမာ�က ပမ၍ အက�မာ�*စာ အသး�း�ပး�ခငး� း�ဖစဖ. ေးသခာေးစရနးႏး�ငး ထပတလလ မ��တ မး��ငး�ခငး� လပငနး�စဥမာ�ေးၾကာငး (ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၊ စာမကးႏး�ာ ၉၃ ကၾကညး ါ) �စဥ�ခငး�ႏး�ငး အသငး�အဝငး�မာ�က

ထခကနစနာမႈမာ�အာ� မ�ဖစေးအာင �ာ�ဆ�ရန ဋပကၡႏး�ငး

ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�၏ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�/ အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး လပေးဆာငေးေနသာ အလငရြပrင ပ�ေးပါငး�ေးဆာင*႐ကး�ခငး�သည ေအရ�ပါလ�သည။ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ ပ႕ႏး�.သKဟ ယးၾကေKeသာ ဧရယာမာ�တြ�င ႀက�ပမး�ေးဆာင*႐ကခက ေးပါငး�စးသည ေးယဘယအာ�း�ဖငး ေးဆာင*႐ကေးနဆး�ဖစသပည။

�င ငး�ခငး�မရ�ဘ း�ပညရြKrငး�ေးန တြထကေးး�ပ��မး�ေးရ�ာငသပမာ�၏ စခနး�မာ�တြ�င ၎�.၏ ကယ င အစအစဥမာ�က �ညေးထာငေးသာ းႏးငင�ကာ ကယ+ာ�လ�ယအ ဖြဖ.မာ�က း�ဖ

67

Page 71: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

�M မး�နညး�း�ဖငး ေးဆာင*႐ကေးပ�ဖ�ေးသာ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနနMာသမာ�က ဝငး�ဝနး�ကညၿပ� ေးကာငး�*စာ�ညေးထာငထာ�ေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး� အစအစဥမာ�ရ�သညး ေးဒသခ အဖြဖ.အစညး�မာ�ရ�ေးသာ းႏးငငေအရ�ေ႕း�မာကဘ ကတြကတ င ဤပ�ေးပါငး�လပေးဆာငမႈသည အထ�ေအၾ

ကာငး�ကစၥ �စ0ပ း�ဖစဖ�သည။၂၇၈

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈက

(သ.မဟ� အ�ခာ� ရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး အၾကမး�ဖကမႈမာ�က) မ��တ မး��င0aနသပည လ�ငး�၏ အခနး�က႑မဟ�သ Kက ေးက�ဇ�း�ပ၍ သ�ရပါ။ �စခါ�ရတြ�င ေးရ�ေ႕နမာ�၊ �ကးတြကလႈပ0�ာ�သမာ�၊ ဥ�ဆး�ေးဆာင*႐ကသ မာ� သ.�ညး�မဟ� အႏးရာယက ေးကာ*နးMနနMာသ ေးထာက ေးရ� ဝနေးဆာငမႈမာ�က ေးပ�ေးသာသမာ�အတြ�က မ�aနကနေးသာ လပေးဆာငမႈက႑သည မ��တ မး��ငး�ခငး�၊ ဥေပဒအရ အ*ခငး0 မ��တ မး��ငသပမာ� အပါအဝင မ��တ မး��ငသပမာ�၏ ၽြကး�ပာ�ေးသာ အမ�အစာ�မာ� စသKr.ႏး�ငး ပ�သ က၍ အႏးရာယမာ�ႏး�ငး ေးကာငး�က�မာ�က အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသအာ� အသေးပ�ရန း�ဖစၿပ�အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသသည ၎၏ အမႈက မ��တမး��ငခင သKEာ�ႏး�ငး၊ မK\ႏး�ငး မ��တ မး��ငမည စသည�.ႏး�ငး ပ�သ ကေးသာ အ�ပညaးအဝ သ�ငး�အခကအ လက

သထာ�ၿပ� း�ဖစသပညး ဆး�း�ဖ�ခကတ စခက ခမ��းႏးငဖ.ရာ ေးသခာေးစရန း�ဖစသပည။ ၎လမာ�မ�ာလညး� မ��တ မး��ငး�ခငး� လပငနး�စဥတြဥတင လကနာေရသာ စႏႈနး�မာ�ႏး�ငး လပပထပ�လပနညး�မာ�က အသက0�င ကန0ပစသပမာ�အာ� ရ�ငး�း�ပရန ၎�.

မ�ဆ ကေးပ�ေးသာ သ�ငး�စာဆရာမာ� အပါအဝင မ��တ မး��ငေးသာ အဓကပဂၢ လမာ�က ထနး�ခပထာ�း�ခငး�က ေးဆာင*႐က0န အတြလေနအရ�ပါေးသာ အခနး�က႑ ရ�သည။

သငသပည အ*ခငး0ပဂၢ လတ စေးယာက မဟ�ခလ�င (“အ*ခငး0ပဂၢ လ” ၏ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကက ေးအာက ါ ေးလ�ေးထာင*aးကက (၈) တြ�င ၾကညး ါ) အကယ၍ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနနMာသ

�စေးယာက (သ.မဟ� သကေးသ) ၏ေအတြ�.အႀကးက ယခငက မ��တ မး�မ�ငဖ�လ�င မ��တ မး��ငး�ခငး�တြ�င ၎�.က အ*ခငး0ပဂၢ လမ��စဆငး သငက ကညပပ� လမး�ညႊနးႏးငၿပ� ၎�.လအပေးသာ ေအထာကအ ပက ထခကနစနာမႈ မ�ပလပပဘ ရရ�ႏးငေးသာ ေအး�ခေအနမာ�စသညး အသက0�ပငကန0စသႏး�ငး ၎၏ ရKL�နး�ခကမာ�အတြ�က အက�ေးက�ဇ�မာ� ပမရ�ေးနႏးငေးသာ အ*ခငး0ပဂၢ လတ စေးယာကထ လႊးေးး�ပာငး�ေးပ�မKEာ� ဆသKက မ�နမ�aနကafနကန သး�သပ ါ။

အထ�သ�ဖငး အကယ၍ သငသပည အ*ခငး0ပဂၢ လ �စေးယာကမဟ�M �င �ာဝန0�း�ခငး�က ဗဟး�ပေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး� သ.မဟ� စစေးဆ�း�ခငး�ဆင0ာ အာ�ထ�မႈ�စခခက

မ�ပမႏး�ငး း�ပေးနစဥအတြ�ငး� အဘယေးၾကာငး သငသပည မ��တ မး��ငMသညးႏး�ငး ဘယအ တြ�က မ��တ မး��ငMသKက သငaးကယသ ငေးမ�ရနနMပညး� ေးက�ဇ�း�ပ၍ အခနယပပါ။ ဤခငးခန ဆး�း�ဖ�း�ခငး�တြ�င မ��တ မး��ငး�ခငး� အလပပက အက�တြလနခရသမာ�/ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနနMာသမာ�ႏး�ငး �ရာ�မ��မႈ ေးမ�ားMငးခကက အမ�aနတကယ အက�ရ�ေးစမKEာ�ဆသKက ပါဝပငသငaးသည။ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�ႏး�ငး ေးတြ�.ဆးေးမ�း�မနး�း�ခငး�မာ�မ�ၽြလ၍ သငaးအလပပက လအပးႏးငေးသာ

အ�ခာ� အခကအ လက ရငး�း�မစမာ�မ�ာ မK\Kနညး�။ ၎�.၏

ေအတြ�.အႀကးက မ��တ မး� မ�ငဖ�ေးသ�ေးသာ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ� ရ�သလာ�။ သငတာဝaနယပထာ�ေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး�သည �Kဆ �ရာ�မ��မႈ ေးဆာင*႐ကခကမာ�က (ကငရြငrယေးး�ဖရ�ငး�နညး�၊ ပးစ၊ အသး�း�ပမႈ�.က) ေးလာပါ�ေးစ�ခငး� သ.မဟ� ပးစ�း�ပလပး�ခငး��. အမ�aနတကယ သ.�ညး�မဟ� း�ဖစးႏးငေးး�ခ မရ�ေးအာင ေးသခာေးစရန သငMပးႏးငေးသာ အဆငးမာ�ကလညး� ေအသ�စ� စစဥထာ�သငaးသည။ ေးယဘယအာ�း�ဖငး အတြလန ေးစ�နာထာ�ေးသာ ပဂၢ လအ ာ�လး�သည ဤအဆငးမာ� အာ�လး�က ေးဆာင*႐က0န အခနမယဘ ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ

68

Page 72: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မာ�က မ��တ မး��ငး�ခငး� သ.�ညး�မဟ� စစေးဆ�စးစမး�း�ခငး� း�ပလပပသပည။

ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (းႏး�ငး အ�ခာ� း�ပငး�ထနေးသာ အမႈမာ�ႏး�ငး အၾကမး�ဖကမႈမာ�)၏ အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသ �စေးယာကေးယာကးႏး�ငး ထေးတြ�.ဆကဆ း�ခငး� မ�ငမ�ာဝန0�း�ခငး�က ေအး�ခခေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး�က စ�င0န ဆး�း�ဖ�သညး မK\မဆ မ��တ မး��ငး�ခငး�အ�ပင စးစမး�စစေး

ဆ�း�ခငး�ႏး�ငး အ�ခာ�ဆက+ပမးႈ (ေးဆ�ဘကဆ င0ာႏး�ငး လ

သာ�ခငး�စာနာမႈ ဝါဒဆင0ာကသေ.သာ) အဓကပဂၢ လမာ�တြ�င မK\သည အ*ခငး0 ပဂၢ လ၊ မK\သည အ*ခငး0ပဂၢ လမဟ� စသKr.က စးစမး�ေးဖားထ�0န ႀက�မာ�ေးသာ ဂ႐း�ပမႈက ထာ�ရ�သငaးသည။ မK\ညaးအလပပကပ လပဖ�ၿပ� မK\ညaးအလပပကပ လပၿပ�ၿပး�ဖစကာ (ထပမ) မ��တ မး��ငး�ခငး�က အမ�aနတကယ လအပ၊ မလအပကပလညး� စးစမး�ေးဖားထ�သ ငaးသည။

လက0�တြ�င း�မနမာႏးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ းႏးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ�ဆင0ာ တြလ�M ပေးသာ အဖြဖ.၊ ရမာ�၊ အစ�ေရရ�ေ႕နမာ�ႏး�ငး �ရာ�သႀက�မာ�သည အဓက အ*ခငး0 ပဂၢ လမာ� း�ဖစၾကသည။ သေ.သားMညး� ေးနာကထ ပ အ*ခငး0 ပဂၢ လမာ�သည အနာဂကတြ�တ င ရ�လာႏးပငသပည။

ဇယ�း (၈)။ ။အ�ခငစြရ ပဂၢ လ��း

ဤ�ဖည*း+ကခကအ တြ�က “အ*ခငး0 ပဂၢ လ” ဆသKL�ာ �ရာ�ဥေပဒစ�မ�ေးရ�၊ စးစမး�စစေးဆ�ေးရ�၊ သကေးသဆးင0ာ ကတြYမး�ကငမႈ၊ �ရာ�ဖြစဆေးရ�ႏး�ငး/ သ.မဟ� �ရာ�စရငေးရ�ဆင0ာ �ာဝနတပ.က း�ပလပ0န �ရာ�ဝင အစ�ရအာဏာမာ� ေးပ�အပး�ခငး�ခရသညး သ.မဟ� အပခပ ငရြငခငးရထာ�သညး လ�စဥ��စေးယာက သ.မဟ� အဖြဖ.�စပြစဖ.က ဆလသည။ ဤအ*ခငaးအာဏာက ဥပမာအာ�း�ဖငး

အစ�ရက းႏးငငဥေပဒမ��စဆငးး�ဖစေးစ၊ အစ�ရႏး�ငး ေသဘာ�ညမႈမ��စဆငးး�ဖစေးစ၊ ကမၻာကလသမဂၢ လးၿ

ခးေးရ�ေးကာင+က ၎၏ အခနး�(၇) အာဏာမာ�မ� �စဆငးး�ဖစေးစ၊ သ.�ညး�မဟ� ထ.ကသေ.သာ �ရာ�ဝင လပ ငရြငခငး ေးပ�အပ0န အာဏာရ�ေးသာ အ�ခာ�အဖြဖ.မ� �စဆငးး�ဖစေးစ �က႐က ေးပ�အပးႏးပငသပည။

အ*ခငး0ပဂၢ လးႏး�ငး အ*ခငး0ပဂၢ လမဟ�သ းႏး�စေးယာက+လး� အတြ�က �ာဝနယပး�ခငး�က ဗဟး�ပေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ဆင0ာ အာ�ထ�မႈမာ�သည အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�၏ အက�မာ�ႏး�ငး ရပငရြငခငးမာ�က အမ�န င ဥ�စာ�ေးပ� သ�မ��သ ငaးသည။ ပ�ေးပါငး�ေးဆာင*႐ကမရ�း�ခငး�ႏး�ငး အထ�သ�ဖငး အမ�စး ေးမ�း�မနး�း�ခငး�မရ�း�ခငး�စသKr.၏ မ�ဖစဖ�သKထက မၾကာမၾကာ း�ဖစဖ�ၿပ�း�ဖစသပညး း�ဖစးႏးငရြငဖယ0�ေးသာ စ�ရငရြမဖယ အက�ဆကမာ�က ကာတြကယတ ာ�ဆ�ရန ကငးဝ�ဆ င0ာႏး�ငး ဝ�ရာ�ဆင0ာ ကငရြငrယေးး�ဖရ�ငး�နညး��စခသည အဆး�အ*စန ဂ႐စကမႈက လအပMာသည။ လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�၏ ေအတြ�.အႀကးး�မငးမာ�ၿပ� ရငး�း�မစေးကာငး�ေးသာ စေးပါငး�စညး�ကမး�ထနး�သမး�ေးရ� အဖြဖ.မာ�က �ာဝနမယလ�င အႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသအာ� (း�ပန၍စ�ဒဏ0ာရhခငး� ကသေ.သာ) ေးနာကထ ပ ထခကနစနာမႈမာ�း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး ေအရ�ႀက� ကစၥမာ�ေအပၚ ေသဘာထာ�ၽြကလေ*းသာ ေအတြ�.အႀကးမာ�ဆင0ာ း�ဖစ+ဥမာ�သည ပ�ေးပါငး�ေမဆာင*႐ကေးသာ မ��တ မး��ငး�ခငး�ႏး�ငး ထပတလလ ေးတြ�.ဆးေးမ�း�မနး�း�ခငး�မာ�၏ ေးနာကဆ ကကြကတ မာ�တြ�င �ာ�ဆ�မေရလာကသ ည အထ ပါဝငMာၿပ� အႏးရာယက ေးကာ*နးMနးခ သမာ�ေအပၚကလညး� သကေးရာကေးေစသာ �ာဝန0�သညး အဖြဖ.အစညး� ယႏးရာ�က မယးၾကညး�ခငး�ႏး�ငး လစM႐ႈး�ခငး��.က ခရကာ အဆး�သကတြ�သ ာ�ႏးပငသည။

69

Page 73: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂၊ လ�aဝ�က&ကထ နးသမးမႈ

း�မနမာႏးငငရ� ခကခေးသာ လးၿခးေးရ� ေအး�ခေအနက ထ

ည*aးသငး�စဥး�စာ�လ�င ( အခနး�-၈ က ထပၾကညး ါ။) းႏးငင

အတြ�ငး� အလaပMပေးေနသာ လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�

သည အထ�အာ�ရ*ဖယ0�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကထ နး�သမး�မႈ လပင

နးး�စဥမာ�က ေးနရာ�က ရ�ေးစရန လအပသပည။ (ပဋပကၡအ

တြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး

မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�က

မး�မာ�၊ စာမကးႏး�ာ ၉၅-၉၇ က ၾကညး ါ။)

း�မနမာႏးငငအတြ�ငး�ရ� ေးရ�ေ႕နမာ�သည �ရာ�ဝင အသ

ကေး*မ�မႈဆးင0ာ အ*ခငaးထ�မ� အမ�န င အက�ေးက�ဇ� ရရ�ေး

သားး�ငာ�လညး� အာ�နညး�ေးသာ �ရာ�ေးရ�မ႑ငမာ�၏

ဆက+ပ+ဥး�စာ�ရမညး ေအး�ခေအနတြ�င ၎အ*ခငaးထ� ဖး�လႊ

မး�ထာ�ေးသာ ဆကတြကသ ယေးရ�လမး�ေးၾကာငး�မာ�က းႏး

ငငအာဏာပငမာ�က ေးႏး�ာငaးယ�ကး�ခငး�မ� ကာတြကယ0န အနညး�

ငယသ ာရ�သည။

း�မနမာႏးငငတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသမာ�၏

လ�႕ဝ�ကခက ထနး�သမး�း�ခငး�က ကာတြကယ0န မK\ညး ဥ

ေပဒျပ႒ာနး�မႈမ� ေးနရာ�က မရ�သညaးအျhပင ေးး�မာကမာ�

*စာေးသာ အဖြဖ.အစညး�မာ�အၾကာ� အသအ�မင0�မႈ မရ��ခ

ငး�ႏး�ငး လ�႕ဝ�ကခကထ နး�သမး�း�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ ကေးသာ

လ.ကငးဝ�ဆ င0ာ �ာဝနမာ�ႏး�ငး �သ က၍ ဝနေးဆာငမႈေးပ�

သမာ� အာ�လး� ကငး�မး�ခငး��. း�ဖစM�က ရ�သည။

၄။ လႊေျပ�ငးေပးျခငးမ�း

အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး �ရာ�ခမာ�က ပပ�း�ခငး� သ.မဟ� ကာတြကယး�ခငး�က ေးသခာေးစရန ေးနာကထ ပ

အကအညက လအပေးသာ မK\ညaးအခငရြနrငမဆ အ�ခာ� အသငး�အဖြဖ.မာ� သ.မဟ� အဖြဖ.အစညး�မာ�ထ လႊးေးး�

ပာငး�ေးပ�း�ခငး�သည သငးေးလားးႏးပငသပည။ အမႈး�မာ�ေအပၚမ�ည၍ ေးဆ�ဝါ� အကအည၊ ႐ပ ငး�ဆင0ာ း�ပနMပညထေးထာငေးပ�း�ခငး� သ.မဟ� လမႈေးရ�ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ စ� ငး�ဆင0ာ ပးပ�မႈအတြ�က လႊးေးး�ပာငး�ေးပ�း�ခငး�သည လအပးႏးပငသပည။

လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသမာ�အတြ�က ပပ�မႈ သမာ�႐�က စနစမာ�က း�မနမာႏးငငအတြ�ငး�တြ�င အတြလaနအမငး� ကန.သ�ၿပ� အထ�သ�ဖငး ပဋပကၡနယေးး�မမာ�တြ�င ထသ.�ဖစသပည။၂၇၉ လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသ ႐ဟငဂာမာ�ႏး�ငး ေးတြ�.ဆးေးမ�း�မနး�မႈ အစရငခစာမာ�က ေးဖားး�ပထာ�သKL�ာ “ကတြYႏးးပပတပ. ဆးေးတြ�.ခေးသာ အမ�သမ�ႏး�ငး မနး�ေကလ� အမာ�အ�ပာ�မ�ာ း�မနမာႏးငငရ� ကနး�မာေးရ� ဝနေးဆာငမႈမာ�ႏး�ငး အဆကအ တြသယ မ��တ မး� မဆေစလာကသ ာ ရ�ၾကသည။ ေးယဘယအာ�း�ဖငးမ ဒမး�မႈအႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�အတြ�က ေးဆ�ဘကဆ င0ာ ေးစာငးေးရ�ာကမႈက ခငခငမာမာ အႀကး�ပထာ�သKက ၎�.မသၾေကပ။ ၎�.မ�ာ ေးပ�ရန ပကဆ မရ�သညaးအျhပင ေးစာငးေးရ�ာကမႈအတြ�က ပကဆ ေးပ�ရမKဟ ထငခေးၾကာငး�လညး� အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�က ေးး�ပာသ

ည။”၂၈၀

ေးဆ�ဘကဆ င0ာ

းႏးငငးကနး�မာေးရ�စနစမ��စဆငး လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလန ခရသမာ�အတြ�က ေးပ�ထာ�ေးသာ ေးဆ�ဘကဆ င0ာ ဝနေးဆာငမႈ မာ�သည နညး�ပါ�ၿပ� ထကသေ.သာ ဝနေးဆာငမႈမာ�၏ ေးထာက မႈသည အက�တြလနခရသမာ�၏ လအပခကမာ�က �ကတ က းတြကတြက ေမဆာင*႐ကဟ အမ�သမ� အဖြဖ.မာ�

က �ငး�ပသည။၂၈၁ မဒမး�မႈ အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး ဆ

ကဆ မႈအတြ�က ေးဆ�႐းမာ� တြ�င �ေကသာ လပပထး�လပနညး� မရ�ႏးပငသပညaးအျhပင အက� တြလနခရသမာ� ထေးတြ�.ဆကဆ ေရသာ ၿမ႕နယေးဆ�ဘကဆ င0ာ အရာရ�အမာ�စသည အမ�

70

Page 74: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

သာ�မာ� း�ဖစၾကသည။ ေအရ�ေးပၚ ေသႏၶ�ာ�ေးဆ�မာ�ႏး�ငး က�စကေးရာဂါ ကာတြကယေးဆ�မာ�သည ကယက ယး�ပန.�ပန. မရရ�ႏးငေးပ။ ထကသေ.သာ ပးပ�မႈအဂၤးါရပ

မာ�သ. ပေ.ဆာငး�ခငး�သKEညး� ေးး�ခကငသာ ေးရာကးႏးးငေးသာ *႐ာ�ခ႕ႏး�ငး အတြလaနအမငး� ခကခႏးပငသပည။

�ငး�ရငး�သာ� လကနကက ပငအပဖြဖ.အစညး�မာ� လႊမး�မ�မႈပမရ�ေးသာ ဧရယာမာ�တြ�င ၎အဖြဖ.အစညး�မာ�က တြကaပကေးသာ ကနး�မာေးရ� စနစမာ�ကသေ.သာ အၿပငကနး�မာေးရ�စနစမာ�သည လKပ�းႏးငရြငဖယ0�သည။ ဥပမာေအနျဖငaးကယာ� (ကရငန) း�ပKနကတြယတ င �ငး�ရငး�သာ� လကနကက ပငအပဖြဖ.အစညး� ေးး�ခာကခက ပပ�ထာ�ေးသာ ခန.မ�နး�ေးး�ခအာ�း�ဖငး

(၂၀) ေး႐ႊ႕လာ�ေးဆ�ခနး�မာ�ႏး�ငး ေးကာပ�အကတြ�M ယအ ဖြဖ. (၄၈) ဖြဖ.ခန.ရ�ေးသာ တြကန0ကတ စခမ� �စဆငး အစ�ရလႊမး�မ�ခမဟ�ေးသာ ကနး�မာေးရ�အဖြဖ.မာ�က ေးဆ�ဘကဆ င0ာဝနေးဆာငမႈမာ�က ေးပ�ၾကသည။ �ခ႕တြ�aငသ�မ��ထ ာ�ေးသာ မဒမး�ေးႏး�ာငး� ကေသရ�ကရယာ �နဆာပလာမာ�ရ�း�ခငး�း�ဖငး မဒမး�မႈအႏးရာယက ေးကာ*နးMနခသမာ�က ေးပ�ေးသာ ပပ�မႈအဆငaးသည အဖြဖ.မာ�အၾကာ� ၽြကး�ပာ�ၾ

ကသည။၂၈၄ သေ.သားး�ငာ�လညး� း�ပငး�ထနေးသာ က

စၥမာ�တြ�aငအပဖြဖ.မာ�က အစ�ရတြကaပကေးသာ ေးဆ�႐းမာ�ထ

လႊးအပး�ခငး�က လပေးပ�ၾကလမးမည း�ဖစသပည။

“းႏးငငတြ�ငး� လငကပေအး�ခခ၍ အၾကမး�ဖကမႈဆင0ာ စး�ပလပေးဆာငေးရ� လပပထး�လပနညး�မာ�က မၾကမး� ေးရ�ၽြဆး�ခငး�အ�ပင ကခငး�ပKနယ၊ ရခငး�ပKနယးႏး�ငး ရ�မး�း�ပKနယတ .ရ� လငကပေအး�ခခ၍ အၾကမး�ဖကမႈမာ�အတြ�က ေးဒသဆင0ာ စး�ပလပေးဆာငေးရ� လပပထး�လပနညး�မာ�က မၾကမး�ေးရ�ၽြဆး�ခငး�လညး�”ပါဝငေးသာ အမ�သမ�မာ� ���ကေးရ�အတြ�က းႏးငငတြ�ငး� မဟာဗဟာအစအစဥ (“NSPAW”) �စခက အက�သကေးရာကေးစရန

အစ�ရက အာမခထာ�ၿပ�း�ဖစသပည။ အမ�သမ�မာ� ���ကေးရ�အတြ�က းႏးငငတြ�ငး� မဟာဗဟာ အစအစဥက ေအ

ကာငထပညေးဖားး�ခငး� ေအပၚ လပငနး�စဥတ��ကမႈက ေးစာငနးၾကညးမ��သ ာ� စစေးဆ�ရစပြနဖ.စညး�ထာ�သညး အလaပMပေးသာ ေးကားမ��စခ း�မနမာႏးငငဆင0ာ အမ�သမ� ေးကားမ�မ�ာရ�ၿပ� အစ�ရ၏ *ဖ.ၿဖ����ကမႈ ကညပ�ေးပါငး�ေးဆာင*႐ကေးရ�ဌာန (“DACU”) မ�ာလညး� ၎၏ အက�သကေးရာကေးသာ ေအကာငအထည ေးဖားး�ခငး�က ပပ�ရန ပ�ေးပါငး�ေးဆာင*႐ကေးရ� အဖြဖ.�စပြစဖ.ရ�သည။

လမႈကယဆ ယေးရ�ႏး�ငး း�ပနMပညေးနရာခထာ�ေးရ� ဝနႀက�ဌာန သည လေငအး�ခ�ပအၾကမး�ဖကမႈအႏးရာယက ေးကာ*နးMနနMာ သမာ�အတြ�က �ယM ဖနး�လငး�မာ�က စ�ငး�ပလပၿပ� း�ဖစေးသားMညး� “းႏးငငအ�ငး�အ�ာမ�ာ ဝနထမး�ေအယာက (၃၀) �ညး�ႏး�ငး လပးႏးငရြင+မး� အကန.အသ�0�ေးနၿပ� ဖနး�ေးခၚလာ� �aငၾကာ�ခကေးတြ�ဟာ း�ပနMေKLး�ဖၾကာ�ဘ း�ဖငရြစ\ာ� သည”ဟ၂၀၁၇ခႏး�ငရြစrင း�မနမာႏးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ အထ�အစညး�ေအဝ�မ��တ မး� အစရငခသ

က မ��ခကး�ပ သည။၂၈၆ ထကသေ.သာ �ရာ�ဝငး�ဖစသပညး

လႊးေးး�ပာငး�ေးရ� စနစမာ�က စ�ငး�ပလပၿပ� း�မငaးတaငMငaးကစာ� ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�တြ�င အကယ၍ ၎စနစမာ�သည အစ�ရကယ+ာ�လ�ယအဖြဖ.မာ�က လႊးေးး�ပာငး� ေးပ�း�ခငး�တြ�င အမာ�ဆး� အကး�ဝငေးနလ�င ၎စနစမာ�သည သငးေးလားေးသာ လႊးေးး�ပာငး�ေးရ�ယႏးယာ�မာ� း�ဖစသလာ�က ဂ႐�စကသး�သပး�ခငး� း�ပရနနMပအပMမးမည။

�ရာ�ဝင ပပ�ေးရ� ယႏးရာ�မာ� မရ�း�ခငး�တြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈ အက�တြလနခရသမာ�အတြ�က �ရာ�ဝငမဟ�ေးသာ ပပ�ေးရ� အဖြဖ.အစညး�မာ�၏ ခငမာေးသာတြကန0ကမာ�သည

တြထကေးပၚ လာၾကသည။ ( း�မနမာႏးငင အမ�သမ�ေးရ�ရာ အဖြဖ.အစညး�၊ အမ�သမ� အဖြဖ.အစညး� တြကန0က၊ အမ�သာ� အမ�သမ� �နး��ညေမ�ရ�တြကန0က၊ ကရငန အမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (“KNWO”)၊ ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (“KWAT”)၊ ရ�မး�အမ�သမ�မာ� လႈပ0�ာ�

71

Page 75: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မႈတြကန0ကးႏး�ငး �ာအနး� အမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (“TWO”) �.ကသေ.သာ) အမ�သမ� အဖြဖ.အစညး�မာ�ႏး�ငး းႏး�စး�ခငး�ခရပစယာန အသငး�ေး�ား အပါအဝင ဘာသာေးရ� အဖြဖ.အစညး�မာ�သည ကညေးထာက ေးရ�ႏး�ငး ကာတြကယေးရ��း.တြ�င ေအရ�ပါေလ�သာ အခနး�က႑�စခတြ�င ပါဝငၾကသည။ လးၿခးေးသာ ေးနရာထငခငး�အတြ�က ေး*႐�စရာမာ� အပါအဝင အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�အတြ�က အကာအတြကယအ hပင လမႈေးရ�စ� ငး� ဆင0ာ အႀကေးပ�ေးရ�ႏး�ငaးတရာ�ေးရ�ဆင0ာ ပပ�မႈ�.ပါဝငေးသာ အမ�စး ကယး�ပန.သညး အကအညေးပ�ေးရ� စမခကမာ�ကလညး� အဓက ပဂၢ လမာ�၏ ေးကာငး�*စာ ပ�ေးပါငး�ၿပ� အလငရြပrင းႏး�စး�မပ ထာ�ေးသာ တြကန0ကတစခက စစဥေးပ�ထာ�ၿပ� ဆကM က+စဥ ေးပ�ထာ�မည း�ဖစသည။ ကစၥ�စခစ၏ �ေကသာ ေအသ�စ� အခကအ လကမာ�ေးပၚမ�ည၍ ၎သည ထေးရာကေးသာ ကာတြကယး�ခငး�ႏး�ငး ပ�း�ခငး��.အတြ�က ေအကာငး�ဆး� ေး*႐�စရာ အ�ဖစ ကန0စးႏးပငသပည။

(လသာ�ခငး�စာနာမႈဆင0ာ အ*ခငaးအလမး�က ပးမ�န �ဆ .

ထာ� ေးသားး�ငာ�လညး�) ပပ�မႈႏး�ငနးMႊးေးး�ပာငး�မႈ�.အတြ�က ပမေးသာ ေး*႐�စရာမာ�သည း�ပညရြKrငး�ရ� တြထကေးး�ပ��မး�ေးရ�ာငသပမာ�၏ စခနး�မာ�ႏး�ငး း�မနမာႏးငငး�ပင ရ� ဒကၡသKစခနး�မာ�အတြ�ငး�တြ�င �Ke�ေးန*ဖယ0�သည။ ၿပ�လ�င ၎�. စ�ငထာ�ၿပ�း�ဖစေးသာ ဝနေးဆာငမႈမာ�သည းႏးးငင�ကာ ေအထာကအ ပ၏ စညး�ကမး� ခကက ေးပါ ေးလာေးစ�ခငး� သ.မဟ� ပး�ေးနျခငး�မ�ဖစေးအာင ေးသခာေးစရန ေးဒသဆင0ာ ပပ�ေးရ�တြကန0ကမာ�ႏး�ငး

ပ�ေးပါငး� ေးဆာင*႐ကး�ခငး�သKအဓက ေးသာခကး�ဖစသည။

ကယာ� (ကရငန) း�ပKနယ၊ ကရင (ကယနး�) း�ပKနယးႏး�ငး *မန း�ပKနယ0� နယေးး�မအကန.က ရရ�ႏးငေးသာ ဝနေးဆာငမႈမာ�ဆင ရာ ေအသ�စ�အ ခကအ လကအ တြ�က UNFPA း�မနမာ၊

‘အင အာ�ႀက�မာ�ေးသာ ဒ႑ာရမာ�၊ ဝ�ကထ ာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’ (၂၀၁၇) http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/PowerfulMythsHiddenSecrets_EDITED.pdf.က ၾကညး ါ။

72

Page 76: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အခနး� (၈) ။ ။ အ�sရ�ယက ငးေရး��ငစြ စတ.ငးဆငရ�လၿခေရး

(က) နဒါနး

“အႏးရာယက ငး�ေးရ�ႏး�ငး စ� ငး�ဆင0ာလးၿခးေးရ� သး�သပး�ခငး�မာ� သည ပဓာန ေအရ�ပါး�ခငး�း�ဖစၿပ� ၎အယအဆႏး�စခလး�သည ဆကးႏ*းယေးနသည”ဟ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�

စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး� (၈)က ရ�ငး�း�ပသည။၂၈၇ လ

ကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�သည “၎�.အလပမာ�၏ အႏးရာယက ငး�ေးရ�ႏး�ငး စ� ငး�ဆင0ာ လးၿခးေးရ� တြသငး�ပငမာ�ႏး�ငး ၎�.ကယတ ပငအျhပင အက�တြလနခရသမာ�၊ သကေးသမာ�ႏး�ငး ထးသ�.၏ မသာ�စမာ၊ အသငး�အဝငး�မာ�အတြ�က ေးပေၚပါက လာႏးငေးသာ အႏးရာယမာ�က သရ�နာ�လ

KLႈ” ရ�ေးနရန လအပသပည။၂၈၈

စစတပပအပပခပမႈ အဆး�သကတြ�သ ာ�က�ညး�က း�မနးမာႏးငင၏ အစ�အ ပငး�မာ�တြ�င အရပပသာ�လ.အဖြဖ.အစညး�အတြ�က ေးနရာက အ�ငး�အ�ာ�စခအထ *ဖငနးM�စေးပ�ထာ�ၿပ� း�ဖစေးသားMညး� းႏးငင၏ ပဋပကၡအက�သကေးရာကေးသာ အစ�အ ပငး�မာ�တြ�င လ.အ*ခငးေးရ� ပ�ဝနး�ကငသပည အတြလaနအမငး� ခကခကနေးန ဆး�ဖစသပည။

အထ�သ�ဖငး ပဋပကၡႏး�ငး ဆက+ပေးသာ အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�က မ��တ မး��ငး�ခငး�သည အထ�ပင အထမခ း�ဖစေးနဆး�ဖစသပည။ ဤအလပပသပည အက�တြလနခရသမာ�၊ သကေးသမာ�ႏး�ငး မ��တ မး��ငသပမာ�အတြ�က ေအရ�ပါေးသာ စ� ငး� လးၿခးေးရ�ဆးင0ာ စနေးခၚမႈက း�ဖစေးပေၚစရန အလာ�အလာရ�သည။

အထကတြကတ င ရ�ငး�း�ပခသညaးအ�ငး� မ��တ မး��ငသပမာ�ႏး�ငး

အက�တြလနခရသမာ� းႏး�ပစဘက+လး�အတြ�က စ� ငး�လးၿခး

ေးရ�ဆင0ာ စနေးခၚမႈမာ�သည အမႈ�စခစ၏ ေအသ�စ�

အခကအ လကမာ�ေးပၚတြ�င မ�ညေးနသည။ ၎�.သည

ပထဝဝငအလအာ�း�ဖငနးMညး� သသသာသာ ၽြကး�ပာ�ႏးပငသပည။

ဥပမာအာ�း�ဖငး ပဋပကၡ း�ဖငရြစ ာ�ေးေနသာ ေးနရာမာ�တြ�င ႀကးေးတြ�. ေရသာ စနေးခၚမႈမာ�သည ထေတြကသာ စစမကမရ�သညး ေးနရာ �စခခမ� စနေးခၚမႈမာ�ႏး�ငး ေအ�ား င ၽြကး�ပာ�ႏးငရြငဖယ ရ�သည။ မ��တ မး��ငသပသည �ေကသာေးနရာ�စခႏး�ငး �ေကသာ အက�တြလနခရသမာ�က မညသ.�ဖစေးစ ေးရာက0�*ခငး၊ ေးတြ�.ဆး *ခငး0�သKEာ� ဆးသKက ဤသKက အက�သကေးရာက းႏးပငသပည။

လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�သည ၎�.ႏး�ငး အက�တြလနခရ သမာ�သည ေးစာငနးၾကညးခေးနရႏးပငသKက နာ�လK\ရ�ေးနရန လအပသပည။ “လးၿခးေးရ� ပပနေးသာကမာ�ေးၾကာငး

လ.အ*ခငး ေအရ�မာ�က ေးစာငနးၾကညနးၾကပမ�း�ခငး�သည *ပငနးMငး�*စာ မ�ဖငရြစ ာ�ႏးးငေးပ။ စစတပးႏး�ငး ရမာ�က အက�တြလနခရသမာ�က ဆ�ဆ �ေးေနအာင မၾကာခဏ ၿခမး�ေးး�ခာကေးသာေးၾကာငး တြကငး�ဆငး�ေးဆာင*႐ကသမာ�ႏး�ငး ၎�.ႏး�ငး ဆကဆ ေရသာ လမာ�သည အပစအခ�0ပ+ထာ�ေးသာ ေးနရာမာ�တြ�ငေး�ာငမ� လးၿခးေးရ�အႏးရာယးႏး�ငး ရပငဆaငၾကရသည။ အကယ၍ စစတပ သ.မဟ� ရအဖြဖ.ဝငတစေးယာကက တြကငး�ဆငး� ေးဆာင*႐ကသ �စေးယာကသ ည လ.အ*ခငးေးရ� ေးဖာကဖကး�ခငး�ဆင0ာ သ�ငး� အခကအ လကမာ�က စေးဆာငး�ေးနသKဟ ေးတြ�.ရ�တြသာ�လ�င ၎ပဂၢ လက ဖႏး�ပခပခယေးသာ ဥေပဒမာ�း�ဖငး ဖမး�း�ခငး�၊ ဒကေၡပ�း�ခငး� သ.မဟ� း�ပငး�ထနေးသာ ဒဏေးပ�း�ခငး�ေး�ာငမ� း�ပလပခရ*ဖယ ရ�ႏးပငသပည” ဟ ေးဒသဆင0ာ အစ�ရမဟ�ေးသာ အဖြဖ.အစညး��စခက ရ�ငး�း�ပသည။၂၈၉

73

Page 77: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�သည လး�ဝဥး လးၿခးေးရ� ဗဟာ �စခက ေး*႐�ခယး�ခငး�ႏး�ငး လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�၊ သ�ငး� အခကအ လကမာ�ႏး�ငး အက�တြလနခရသမာ�၊ သကေးသမာ�၏ အႏးရာယမာ�က ထနး�ခပ0န နညး�လမး�မာ�ပါဝငေးသာ၊ ပဋပကၡ အတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး� �ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး� (၈)တြ�င အၾကမး�ဖငး�ေးဖားး�ပထာ�သညး ေအကာငး�ဆး� ေအလအထ မာ�က ဂ႐�စက မ��သ ာ�ထာ�သငaးသည။

၎တြ�င “အႏးရာယ ကငး�ေးရ�ႏး�ငး လးၿခးေးရ� သး�သပခကမာ�သည ထခကနစနာမႈ မ�ဖစေးေစရ� မဝါဒႏး�ငး ဆက+ပေးနၿပ� လပေးဆာငခကမာ�က အစအစဥဆြဥဆး�ခငး�၊ အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး သကေးသမာ�က မK\.ခဥး�ကပမည၊ မK\ညးေးနရာတြ�ငေးတြ�.မKက ေး*႐� ခယး�ခငး�၊ မ��တ မး�း�ပစး�ခငး�၊ သယယ ပေ.ဆာငေးရ�ႏး�ငး သ�ငး� အခကအ လကမာ�က သမး�ဆညး�း�ခငး��.မ�စ၍ လႊးေးး�ပာငး� ေးပ�အပး�ခငး�မာ�အထ မ��တ မး��ငး�ခငး� လပငနး�စဥတစေးလ�ာက လကေးတြ�.လပေးဆာငသပက း�ပလပ0မညး ဆး�း�ဖ�ခက သ.မဟ� း�ပလပမႈ �စခခက ေးကာေးထာကေးနာ

ကခ း�ပထာ�သငaးသည” ဟ ေးဖားး�ပထာ�သည။၂၉၀

လကေတြတ႔လပေဆ�ငသငcမ�းအတြတက အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ�� �မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�တြ�င အၾကမး�ဖငး� ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�၏ ဥပမာ အႏးရာယမာ�အရ ေးအာက ါ�.သည း�မနမာႏးငင ေအး�ခ ေအနႏး�ငး အဆက+ပးႏးပငဆး� း�ဖငရြစဖယ0�သည။

ယာဥေးၾကာပ�ဆ .မႈ ေမ�ားတဆမာ� စ�ဖစ�း�ခငး�၊ အတြလန င နး�း�ခငး�၊ �စဆငးခ စ�ဒဏ0ာႏး�

ငး စ�ဒဏ0ာေးၾကာငး စ�ဖစ�မႈမမမ�နး�ခငး�

ရက+ကၾ ကမး�ၾက�M စ� း�ပ�ေး�ာငး�း�ပ�ေး�ာငး� ေးပေၚပါကး�ခငး�မာ�

စးစမး�စစေးဆ�မႈေးအာက0� �စဥ�ခငး� သ.မဟ�

အဖြဖ.မာ�ႏး�ငး၊ ၎�.၏ ပပ�သမာ�က အ�အက ပစမ��ထ ာ�း�ခငး�

လကး�ဖစေးပါကကြကက ပစၥညး�ကရယာမာ� (“IEDs”)၊ မထနး�သမး� းႏးငေးသာ း�ပ႒ာနး�အမန.ဥေပဒမာ�ႏး�ငး စစပြစ အပကအ စ�မာ�

ေအး�မာကး�ဖငး စခ�း�ခငး� သ.မဟ� �ကခကး�ခငး�

သဘာေဝဘ�အႏးရာယမာ� (ဥပမာ။ ။ ေးရလႊမး�း�ခငး�မာ�၊ ေးး�မၿပး�ခငး�မာ� သ.မဟ� း�ပငး�ထနေးသာ ရာသဥ� ေအး�ခေအနမာ�)

သခ�ခ�း�ခငး� ႐း�ခနး�က ႐�တ ရက ဝငေးမႊး�ခငး�ႏး�ငး ဝရမး�မပါ

ဘ ရ�ာေး*ဖး�ခငး� �ရာ�ေးရ�အရ ေးႏး�ာငaးယ�ကး�ခငး�၊ အာဏာရ� ပငဆနေး

သာ ဖမး�ဆ�း�ခငး�/ ထနး�သမး�း�ခငး� (အထ�သ�ဖငး း�ပညရြKrငး� လကေးတြ�.လပေးဆာငသပမာ�အတြ�က)

မ�� း�ငး�ခငး�က ဖကသ မး�း�ခငး� (း�ပညရြKrငး� အစ�ရမဟ� ေးသာ အဖြဖ.အစညး�မာ�အတြ�က)

း�ပညဝငရြငခငး ဗဇာမာ�က ပ� ငး�ခငး�ႏး�ငး ��ခာ� အပခပေးရ� ဆင0ာ အ�ာ�အဆ�မာ� (းႏးငငး�ခာ�သာ�မာ�အတြ�က)

ထ.အ�ပင ေးအာက ါ သ�မ��ထ ာ�ေးသာ အႏးရာယမာ�ကလညး� ထည*aးသငး�စဥး�စာ�သငaးသည။

အစ�ရက အမမာ�၏ သနး�ေးခါင+ာရငး�က စစေးဆ�း�ခငး�မာ�

စစေးဆ�ေးရ�ဂ�မာ�တြ�င ရ�ာေး*ဖး�ခငး�

သငးေးလားေးသာ ေးနရာတြ�င ဂ႐�စက သး�သပၿပ� ေးအာငး�မင ေးအာင ေးဆာင*႐ကသ ငးေးသာ ၎အႏးရာယမာ�မ�

74

Page 78: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ေအး�မာက အ�မာ�အတြ�က ေးလ�ာေးပါ ေးရ�နညး�လမး�မာ�က ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး� ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ စာမကးႏး�ာ (၁၀၈-၉) �.ရ� ဇယာ� (၃)တြ�င အၾကမး�ဖငး� ေးဖားး�ပထာ�သည။

ဇယ�း (၉)။ ။ တြသယဝကရရ� ေသ� စတဒဏရ�က ေဖ�ထ+တျခငး

အတြလန သ�း�ပမႈလအပေးသာ ကစၥ�စ0ပပသပည း�ဖစဆ ေအး�ခခ ေအၾကာငး��စ0ပ0� ဤသ. း�ပငး�ထနေးသာ ရာဇဝ�မႈမာ�က မ��တ မး��ငေးသာအခါ တြသယဝက0ရ�ေးသာ

စ�ဒဏ0ာထမ� လကေးတြ�ေ.ဆာင*႐ကသ မာ� ရပငဆပေင0သာ အႏး

ရာယ း�ဖစသပည။၂၉၁

အဖြဖ.အစညး�သည ၎၏ ဝနထမး�မာ�၏ ကနး�မာေးပား0ႊငေးရ�က ေးဆာင*႐က0မညး�ဖစၿပ� �စဥ�ခငး� မမကယက ယ ဂ႐စကး�ခငး� နညး�ဗဟာမာ�သည �ာရ�ည စ�ဖစ�း�ခငး�၊ တြသယဝက စ�ဒဏ ရာရhခငး�ႏး�ငး ကယအ ာ�စ�အ ာ� ခး�ခး�က�ခငး��.က ႀက�ငကာ တြကယ0နးႏး�ငး ကငရြငrယေးး�ဖရ�ငး�ရန မခလအပသပည။ ေးနာကထ ပ သ�ငး�အခကအ လကမာ�အတြ�က လ.အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� ကလသမဂၢ႐း�၊ ‘ လ.အ*ခငေးအရ� ေးစာငနးၾကညနးၾကပမ�ေးရ�ဆးင0ာ လကပြက+၊ စ�ဒဏ0ာႏး�ငး မမကယက ယ ဂ႐စကး�ခငး�’၊ (၂၀၁၁) <http://www.ohchr.org/Documents/Publications/Chapter12-MHRM.pdf>တြ�င ၾကညး ါ။

(ဂ) သတငးအခကအ လကဆ ငရ� အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ�� �မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး�(၈)တြ�င ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ သ�ငး�အခကအ လကမာ�၏ အႏးရာယအ ာ�လး�သ

ည း�မနမာႏးငငရ� လကေးတြ�. ေးဆာင*႐ကသ မာ�အတြ�က း�ဖစMာႏးငေးသာ အႏးရာယမာ� း�ဖစၾကသည။ ထရ�တြလယေးသာ ကစၥရပမာ�ႏး�ငး ဆကဆ ေရသာအခါ လကေးတြ�. လပးေးဆာငသပမာ�သည လးၿခးစ�ခေရသာ ဆကတြကသ ယေးရ� နညး�လမး�မာ�က အခနတပငး� အသး�း�ပေးၾကာငး� ေးသခာသငးၿပ� တြအနနMပငး�ေးပၚတြ�င �ငေးသာ သ�ငး� အခကအ လကမာ�ႏး�ငး ဆရ�ယမဒယာ အသး�း�ပး�ခငး��.က အတြလနဂ႐စက0မည။

ေးး�မာကး�မာ�*စာေးသာ အဖြဖအစညး�ငယမာ�သည လးၿခးစ�ခေရသာ ဒဂစတယ+နစး�ဖငး သမး�ဆညး�ေးသာ ေးဆာဖဝ မ�ပဆေင0သ� ေးပ။ သေ.သားMညး� ဂ႐�စက ပးစ

ေးရ�ၽြဆထာ�ေးသာ သကေးသ ပစၥညး� ကးငရြငrယး�ခငး�ႏး�ငး သမး�ဆညး�း�ခငး� လပပထး�လပနညး� �စခက ဖငမာ�၏လးၿခးေးသာ သေးလ�ာင း�ခငး�အတြ�က *ခငးး�ပေးသာ အခမဝနေးဆာငမႈ�ခ႕က အက�ရ�ရ� အသး�ခႏးပငသည။ ဒဂစ �ယးႏး�ငး း�ဒပထပသမး�ဆညး�း�ခငး� းႏး�စခ စလး�အတြ�က ပဋပကၡ အတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစ ေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး� �ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးးငင�ကာ စညး�မဥး� စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး� (၁၃)

တြ�င ါဝငေးသာ အခကအ လကမာ� (သမး�ဆညး�း�ခငး�ႏး�ငး

ကကတြယတ ယး�ခငး�ဆင0ာ အခကအ လကမာ�) ကဂ႐�စက မ��+ထ�ထ ာ�သငaးသည။

အကးတြလန&ရသမ�း��ငစြ မကျမငသကေသမ�း၏

အ�sရ�ယ��းက စမလပေဆ�ငျခငး

အခနး� (၇)တြ�င ပမေအသ�စ� ရ�ငး�း�ပထာ�သညaးအ�ငး�၊ ပဋပကၡ အတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး� �ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ အခနး� (၈)တြ�င ေးဖားး�ပထာ�ေးသာ အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး မကး�မင သကေးသမာ�၏ အႏးရာယမာ�အရ ေးအာက ါ�.သည း�မနမာ းႏးငငတြ�င ရပငဆပင0ရန ပမး�ဖစးႏးငရြငဖယ0�သည။

75

Page 79: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

က�တြလaနသပမာ�က ၿခမး�ေးး�ခာကး�ခငး� သ.မဟ�

လကတ း.�ပနး�ခငး� ဖမး�ဆ�း�ခငး�ႏး�ငး ထနး�သမး�ထာ�း�ခငး� လမႈေးရ�အမညး�စက တြကာရ�ငး�း�ခငး�၊ မသာ�စမ�ပယထ ာ�း�ခငး�၊ လကထ ပးႏးငရြငခ

ငး ေးလာနညး�း�ခငး� ဝနေးဆာငမႈေးပ�သမာ�၊ လကေးတြ�ေ.ဆာင*႐ကသ

မာ�ႏး�ငး/ သ.မဟ� �ရာ�ေးရ� စနစ၏ လေငအပၚမ�ည၍ �န.�ပန ေးဆာင*႐ကတ �မႈ နညး�ပါ�း�ခငး�ေးၾကာငး မမကယက ယ ထခကေးစ�ခငး� သ.�ညး�မဟ� သ�ေးသ�ခငး�ထပင း�ဖစေးစႏးငေးသာ း�ပနMပည စ�ဒဏ0ာရhခငး�

(အမ�သာ�မာ�အတြ�က) အလ�မဟ�ဘ ၎ လပေးဆာင မႈမာ� း�ဖစခလ�ငေး�ာငမ� လငတပဆန.ကငေးသာ ဥေပဒ

မာ�အရ “လငတပဆကဆ မႈမာ�” အတြ�က အကဥး�ခခရhခငး�

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး� မာ�တြ�င ေအလ�ေးပ�ထာ�သညaးအ�ငး�၊ “မ��တ မး��ငး�ခငး� ဆင0ာ အစအစဥေးရ�ၽြဆး�ခငး� အဆငး ကာလ�စေးလ�ာကM း�ႏး�ငး ကယတ ငေးတြ�.ဆးမႈ း�ပလပး�ခငး�ဆင0ာ ဆး�း�ဖ�ခကတ စခခက မခမ �စဥ�ခငး�ဆင0ာ၊ ေးဒသဆင0ာ သ.မဟ� အသငး� အဝငး�ဆင0ာ အႏးရာယမာ�ႏး�ငး ပ�သ က၍ အက�တြလန ခရသမာ�ႏး�ငး မကး�မငသကေးသမာ�က အႀကေးပ�ရမည။ သေ.သားး�ငာ�လညး� အက�တြလနခရသမာ�ႏး�ငး မကး�မင သကေးသမာ�သည �စခါ�ရတြ�င ၿခမး�ေးး�ခာကမႈမာ�က သ�မမမး�ခငး�က သ�း�ပသငးၿပ� းႏးငးႏးငနငး�နငး� လပပကပငးႏးင ေးသာ ယႏးရာ��စခအ�ဖစ ၎�.၏ အႏးရာယမာ�က ေးလ�ာခ း�ခငး� သ.�ညး�မဟ�၊ သ�ငး�မ�ာ�ရရ�း�ခငး� သ.မဟ� အ��မ� စ�ဒဏ0ာ ေအတြ�.အႀကးမာ�၏ အက�သကေးရာက

မႈေးၾကာငး ေအၾကာကတ ရာ�မာ� မ�ဖစေးပေၚစ�ခငး�က

း�ပလပ0မည။၂၉၂

ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ�� �မး��ငး�ခငး�ဆင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏ စာမကးႏး�ာ (၁၁၆ - ၁၁၇)

�.က ၎အႏးရာယမာ�အရ အက� တြလနခရသမာ�ႏး�ငး မကး�မပငသကေးသမာ�က ကာတြကယ0န း�ပလပ သငaးသညး ဂ႐�စက

လးကနာအပေးသာ အဆငaးအခ႕က စစဥထာ�သည။

76

Page 80: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

အခနး� (၁၀)။ ျမန���ငငရ� လငအၾကမးဖက�ႈမ�းတြတင သကေသအမးအစ�းမ�း

(က) နဒါနး

ပဋပကၡႏး�ငး0က+ကယ �မာမႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈက သက

ေးသ�ပရန မ��တ မး��ငး�ခငး� လပငနး�စဥအတြ�ငး�တြ�င စေးဆာငး� းႏးငေးသာ ၽြကး�ပာ�သညး သကေးသေအထာကအထာ� အမ�အစာ� မာ�အ�ပင ထးကသေ.သာ သကေးသ ေအထာက အထာ�မာ�ႏး�ငး ဆက+ပပအႏးရာယမာ�က မK\. စေးဆာငး� ရမKကပါ ပဋပကၡ အတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�ကး စးစမး� စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငးမ��တ မး� �ငး�ခငး�ဆင0ာႏးငင�ကာစညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ�၏အခနး� (၁၀) တြ�င ေးဖားး�ပထာ�သည။ �ေကသာ း�မနမာႏးငင သကေးသ ေအထာကအ ထာ�ဆင0ာႏး�ငး း�မနမာႏးငင �ရာ�ဝငMပ ေးဆာငး�ခငး�မာ�တြ�င ထကသေ.သာ သကေးသ ေအထာကအ ထာ� က

အသး�း�ပး�ခငး�အတြ�က လပပထး�လပနညး� ဆင0ာ သ�မ�� ခကမာ�ေအပၚ အကဥး�ခပ ေအသ�စ� အခကအ လကမာ�က ေးအာက ါအခနး�က ေးဖားး�ပထာ�သည။

(ခ) တြထကဆ ခကသ ကေသ

သကေးသတြထကဆ ခကက လကခး�ခငး�သည ေးယဘယအာ�း�ဖငး သကေးသခဥေပဒ ၁၈၇၂ အရ အကး�ဝငသပည။

အရငရြပrင းႏႈ�သ ကေးသခခကးႏး�ငး း�ပစမႈဆးင0ာ လပငနး�စဥမာ� သည �က႐ကသ း�ဖစ0မည။ ဆလသKL�ာ ေးကာလဟာလ

( း�ဖစအပက၏ ေအၾကာငး�အရာ ေအထာကအ ထာ�အ�ဖစ ��ခာ� �စ+း�စေးယာကက မမက ေးး�ပာေးသာ အရာက း�ပ

နေးး�ပား�ပ�ခငး�) မပါဝေင0ပ။၂၉၃

း�ပစမႈဆင0ာ ကစၥမာ�တြ�င ႁ*ခငး�ခကတ ခ႕ ကငaးသး�ေးသားMညး� လကေးတြ�.တြ�င ေးကာလဟာလက “နာမKဆ�း�ဖငး

ေးကားၾကာ�း�ခငး� သ.�ညး�မဟ� ဂဏသ �ငး� ဆ�း�ခ

ငး�”၂၉၄ ၏ ေအထာကအ ထာ� အ�ဖစ လကခသညaးအျhပင လက0�တြ�င ေးသတြသာ�ၿပ� း�ဖစသပမာ�၏ “ေးသဆး�သ၏ ေးရ�

သာ�ခကမာ�”၂၉၅ က သကေးေသပ�၍ ရသည။

(ဂ) စ��႐က��တမးသကေသ

း�မနမာႏးငငမ�ာ သ�ငး�အခကအ လက ဥေပဒဆင0ာ တြလ�M ပ း�ခငး� မရ�သညaးအျhပင အစ�ရဌာနမာ�မ�ာ သ�ငး�အခကအ လက က ရႏးငရြငခငး ေးပ�ရန ပးမ�aနအာ�း�ဖငး ဥေပဒအရ �ာဝနမရ�ေးပ။၂၉၆

ဇယ�း (၁၀) ဆရ�မမ�းက မဒမးကငစြ သတျဖတျခငးတြတင ရရ� ေသ� ႐ပ.ငးဆငရ� သကေသမ�းက စေဆ�ငးျခငး��ငစြ ပတသ ကသ ညစြ အခက��း*႐ာထတြ�င ေးခ�ေးေနသာ စစသာ�မာ�က က�တြလနခ သKဟ *စစပြပ+ၾေကသာ၂၀၁၅ခႏး�စ၌ ကခငး�ပKနယမ� ဆရာမႏး�စေးယာက က ထငထငေးပေၚပၚ မဒမး�ကငaးသ�း�ဖ�မႈတြ�င သကေးသ ေအထာကအ ထာ� စေးဆာငး�း�ခငး�အတြ�က လပပထး�လပနညး�မာ�က လကနာရန ကတြကက ကေးသာ ရမာ�ႏး�ငး �သ က၍ း�ပငး�း�ပငး�ထန ထန ပပနမႈမာ�က ေးဖားး�ပခၾကၿပ� း�ဖပစသပည။ ရမာ�သည သက ေးသေအထာကအ ထာ�မာ�က စေးဆာငး�ခေးသားMညး� သငးေး�ား ေးသာ သကေးသထညး

အလးအ�မာ�တြ�င သမး�ဆညး�ကာ �ဆပကပ0န ပကတြကက ကၿပ� ၎အစာ� အစာ�အစာ ထပ �း�ခငး� အတြ�က သး�ေးလရ�ေးသာ သာမန လပ+�စအ�မာ�က သး�ခ သKဟ *စစပြပ+ခထာ�ရသည။

၎�.သKEကေးဗ*းမာ�က ေးကာငး�*စာ မစေးဆာငး�ခၾကဟလညး� အ*စစပြပ+ခထာ�ရသည။ ထး.အ�ပင အက�တြလနခရသမာ�ထမ� ရရ�ေးသာ သက �နမနာ မာ�သည ေးပာကတြကသ ာ�သည သ.�ညး�မဟ� သး�ႏး�aစၾကာသည အထ လပေးဆာ

ငေးနဆး�ဖစသပည။၂၉၇

အစ�ရမ��တ မး�မာ�သည လသရ� aငၾကာ�မဟ�ဘ အထ�သ�ဖငး

၎�.က သ�ထာ�ရမKဟယဆလ�င ၎မ��တ မး�မာ�ႏး�ငး စာ*႐က+ာ�မး�မာ�က အမာ�း�ပK\မာ�က အသး�း�ပ*ခငး0ရ�ရန း�ဖစးႏးငရြငဖယမရ�ေးပ။၂၉၈ ထကသေ.သာ စာ*႐က+ာ�မး�မာ�အာ� အသး�း�ပ*ခငaးက သကဆ င0ာဌာနရ� အစ�ရအရာရ� �စဥ�ခ

77

Page 81: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ငး�စက ၎�.၏ ကယ းငMပပထပ�လပနညး�မာ�အရ ဆး�း�ဖ�M မးမည။

သေ.သားMညး� ေးရ�ေ႕နမာ�၏ ေးး�ပာၾကာ�ခကအ ရ၊ ၾကာ�နာမႈ အတြ�ငး��ရာ�႐း�တြ�င လကခေးသာ အမႈ�*းႏး�ငး သကဆ ငေးသာ စာ*႐က+ာ�မး�အာ�လး�က ေးရ�ေ႕နမာ�၊ �ရာ�ခမာ�ႏး�ငး �ရာ�ခ၏ မသာ�စဝငမာ�အတြ�ကက �ယ*ခငးး�ပး�ခငး�သKrရာ�႐း�တြ�င း�ပေးနကေအလအထ�ဖစသည။ �ရာ�ေးရ�ဆး�း�ဖ�မႈၿပ�ေးသာ ေးနာကတြကတ င ထအမႈၽြ� စာ*႐က စာ�မး�မာ�က ေ၎ရ�ေ႕နမာ�က ကငးဝ�ဝ�ရာ�အရ *ခငးး�ပသညး အ�ခာ�စ�ဝင+ာ�ေးသာ အဖြဖ.မာ�

က ေးပ�ႏးပငသပည။၂၉၉

(ဃ) ႐ပ.ငးဆငရ�သကေသ

႐ပ ငး�ဆင0ာ သကေးသစေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ ကေးသာ စညး� မဥး�စညး�ကမး�မာ�က သကေးသခအကဥေပဒႏး�ငး ရလကပြက+ (၂၀၀၁) �.တြ�င ထည*aးသငး�ထာ�သည။ သကေးသမာ�က ေးကာငး�*စာကငရြငrယး�ခငး�ႏး�ငး အစစဥတက

ထနး�သမး�မႈသ�မ�� ခကမာ�ကသေ.သာ အခကမာ�သည

၎�.တြ�င အကး�ဝင သည။၃၀၀ သေ.သား ရမာ�သည ၎လပပထး� လပနညး�မာ�က လကနာရန မၾကာခဏ ပကတြကက ကၿပ� သကေးသေအထာက အထာ� ညfစညမး�မႈ အႏးရာယသ . ဆကေး

ရာကေးစ သည။၃၀၁

မဒမး�မႈက သကေးသ�ပရန အ�ညး�ပး�ခငး�က �ရာ�ဝင လအပ း�ခငး� မရ�ဆေးသာ အခက0�ေးသားMညး� (အထက ါ အခနး� ၄ က ၾကညး ါ) ထကသေ.သာ အမႈမာ�တြ�င

ေးဆ�ဘကဆ င0ာ သက ေးသ ေအထာကအ ထာ�က ေအရ�ပါသညဟ မၾကာခဏ ယဆၾက သည။၃၀၂ အခငး�း�ဖစ0ာ ေးနရာႏး�ငး အန�ဆး�ေးဆ�႐းမ� မႈခငး�ဆရာဝန းႏး�ငး ဓာ�ေးဗဒဆင0ာ ဓာကပြ�ခး�ခငး�အတြ�ကမ း�ပKထေးရ� ဝနႀက�ဌာန၏ ဓာ�ေးဗဒဌာန�.က း�ပလပေးပ�မ� သာလ�င ေးဆ�ဘကဆ င0ာ သကးေးသ�စခက �ရာ�႐း�တြ�င �ငး�ပ*ခငးး�ပသည။

အဆးသတ��တ�မ�း၁ ဆာရာဖယ႐ရဘယ႐ (Sara Ferro Ribeiro) းႏး�ငး ဒနေးန�ဗနဒါဆထရာ�ငရြန aနသပဇ (Danaé van der Straten

Ponthoz) �.သည ၿဗ�သ�အစ�ရ၏ းႏးးငငး�ခာ�ေးရ�ႏး�ငး ဓနသဟာယ႐း� (မ�M ၂၀၁၇) ၏ ကယ+ာ� “ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး�း�ပး�ခငး�ႏး�ငး ပ�သ က၍ းႏးငင�ကာလပပထး�လပနညး�မာ�” - လငအၾကမး�ဖကမႈ သ.မဟ� းႏးငင�ကာဥေပဒက ခ�ေးဖာကမႈ က ရာဇဝ�မႈအ�ဖစ မ��တ မး��ငး�ခငး�တြ�င ေအကာငး�ဆး� လမး�ညႊန ၊ ဒ�ယအႀကမထပ�ေးဝမႈ၊ စာမကးႏး�ာ ၁၁https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/598335/International_Protocol_2017_2nd_Edition.pdf.

၂ CARSV ၏ အဓပၸာကမြယဖငaးဆခကးႏး�ငး ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခကတြကတ င အသး�အႏႈနး�က သရ�လပါက လပပထး�လပနညး� ၂ ၏ စာမကးႏး�ာ ၁၁ းႏး�ငး ဤ�ဖည*း+ကမြကမမး�မခက၏ အခနး� ၂ တြ�င ဖ�႐ႈပါ။

၃ လပပထး�လပနညး� ၂၊ စာမကးႏး�ာ 11

၄ လပပထး�လပနညး� ၂ (IP2) တြ�င ပဋပကၡႏး�ငး ရက+ကယ �မာ မႈဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈ (“CARSV”) က က�တြလနၿပ�ေးနာက းႏး�စေးပါငး� ဆယးႏး�ငးခ၍ၾကာၿပ�သညaးအခါ၌ပင စရငးႏးငခပးက ေအသ�စ�ေးဖားး�ပထာ�သည (စာမကးႏး�ာ ၁၄၈)။ ေးဘာစနယာ�ႏး�ငး ဟာဇယဂဗ�နာတြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈက ထး�ဖစ0ပမာ�ၿပ�ေးနာက းႏး�စ ၂၀ အၾကာတြ�င ေးအာငး�မငရြင+ာ �ရာ�စရငးႏးးငခသည။ အာဂငတ�နာ�တြ�င က�တြလနခ ၿပ� းႏး�စ ၃၀ ၾကာခၿပ�း�ဖစေးသာ မဒမး�မႈအပါအဝင လသာ�ခငး�စာနာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာအမႈမာ� က�တြလနခ သမာ�က �ရာ�စရငးႏးငခသည (ဥပမာ - အာဂငတ�နာ�မ� �ယM ဆာတြ�င ေအမရကနမ� ဆငးႏႊးေးသာ ညစ �ယ �မာသညး စစပြစ တြ�င လသာ�ခငး� စာနာ ေးထာကထ ာ�မႈ

78

Page 82: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဆင0ာအမႈမာ�အတြ�က လ ၆ ဥ�က �စသကတပစကပတြYနး�ခမ��M ကသည (၁၆ စကတ ပငဘာ ၂၀၁၇)။https://www.telesurtv.net/english/news/Argentina-Sentences-6-to-Life-in-Prison-for-Crimes-Against-Humanity-During-US-Backed-Dirty-War-20170916-0016.html).

၅ ဥပမာ - ကာ�မ�နး��ညေမ�ရ�တြကaနယက “��ဆ �း�ခငး� ေးနာကတြကက ယ - အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကး�ခငး�ႏး�ငး

၎�.၏ေး�ာငးခမႈ၊ း�မနမာ - စာ�မး�အကဥး�ခပ (ေးအာကတ းဘာ ၂၀၁၅)၊ စာမကးႏး�ာ ၃ http://www.themimu.info/node/61566.

၆ UNFPA (2017) *စမး�အငး�ပညး ဒ႑ာရမာ�၊ ဖ�တြကယထာ�ေးသာလ�႕ဝ�ကခကမာ�http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/PowerfulMythsHiddenSecrets_EDITED.pdf.

၇ Melissa Crouch (2014) ၏ း�မနမာႏးးငငတြ�ငး� ဥေပဒ���ကမႈ အလႊးာမာ�၊ း�မနမာႏးငငတြ�ငး� ဥေပဒ၊ လ.အဖြဖ႕အစညး�ႏး�ငး အက�ေအး�ပာငး�ကာလ၊ Melissa

Crouch and Tim Lindsey (eds.), Hart: Oxford, စာမကးႏး�ာ.41-47.

၈ ကာတြကယေးရ�ဝနႀက�ဌာန၊ း�ပKထေးရ�ဝနႀက�ဌာနႏး�ငး နယ+ပေးဒေသရ�ရာဝနႀက�ဌာန။ း�ပညေးထာင+း�မနမာႏးးငငေး�ား ဖြဖ႕စညး�ပးဥေပဒ (29 May 2008), ပဒမ. 232(ခ)

(ေဤနရာတြ�င၂၀၀၈ ဖြဖ႕စညး�ပးဥေပဒ)

၉ ဤအခနး�တြ�င စာမကးႏး�ာ ၁၂ -၁၂ တြ�င ဖ� ါ။

၁၀ ၂၀၀၈ ဖြဖ႕စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒ အကဥေပဒ ၄၁၈

၁၁ Monique Skidmore (2003) ဝါ�ထရေးနာကတြကက ယ - း�မန မာႏးငငရ� အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကမႈပးစမာ�၊ အာရ�လ႕အဖြဖ႕အစညး�တြ�င အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကမႈ၊ Lenore Manderson & Linda Rae Bennett (eds.), London: RoutledgeCurzon, စာမကးႏး�ာ. 78.

၁၂ ကမၻာကလသမဂၢ လ႕အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� (“UNHCHR”)၊ း�မနမာႏးးငငရ� အ�ခာ�လနညး�စမာ�ႏး�ငး ႐းဟငဂာ မဆလငမာ�အတြ�က လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအန

၁၃ Laura Baron-Mendoza, ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017: း�မန မာႏးးငင၊ အသအမ��း�ပခရhခငး�အတြ�က စစပြစ , (December 2017), ဂနဗာအဖြဖ႕ႏးငင�ကာဥေပဒ, စာမကးႏး�ာ. 2, https://www.geneva-academy.ch/joomlatools-files/docman-files/ Myanmar%20A%20Battle%20for%20Recognition.pdf.

၁၄ ဗမာဟ �စခါ�စ0သထာ�ၾကၿပ� ထစကာ�လး�သည း�မနမာႏးငငသာ�က ေးခၚရaနသး�သည၁၅ ကမၻာကလသမဂၢ လ႕အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� UNHCHR (2016), A/HRC/32/18 အပဒ ၂။ အစ�ရသည

႐းဟငဂာ မဆလငမာ�က �းငး�ရငး�သာ�လမ�စအ�ဖစ ထည*aးသငး�ထာ�း�ခငး� မရ�ေးပ (ဇယာ� ၁ ႐းဟငဂာမဆလငမာ�က ရ�ငး�လငး�း�ခငး� တြ�နငၾကညး ါ။

၁၆ Skidmore (2003), စာမကးႏး�ာ. 77

၁၇ David C Williams (2014), ‘း�မနမာႏးးငင ၂၀၀၈ ဖြဖ႕စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒတြ�င မK\ညaးအရာမာ�က ဆး�ငရြရာ�ေးနသနညး�” း�မနမာႏးငငတြ�ငး� ဥေပဒ၊ လ.အဖြဖ႕အစညး�ႏး�ငး အက�ေအး�ပာငး�ကာလ၊ Melissa Crouch and Tim

Lindsey (eds.), Hart: Oxford, စာမကးႏး�ာ. 118.

၁၈ Baron-Mendoza (2017), ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017’စာမကးႏး�ာ 3.

၁၉ Skidmore (2003), စာမကးႏး�ာ. 77

၂၀ Betsy Apple, ‘မဒမး�မႈအတြ�ကေးကာငး� - း�မနမာစစတပးႏး�ငး လငအၾကမး�ဖကမႈ’, းႏးငင�ကာကမၻာအ*ခငေးအရ� Earth Rights International, (1998), စာမကးႏး�ာ 9

၂၁ Baron-Mendoza (2017), ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017’စာမကးႏး�ာ 2

၂၂ Skidmore (2003), စာမကးႏး�ာ 78

၂၃ Ibid.

79

Page 83: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂၄ Ibid., p. 80. း�ဖ�ေးလ�း�ဖ�နညး�ဗဟာက ကခငး�ပKနကတြယတ င အသး�း�ပး�ခငး�က မၾကာေးသ�ခငက နမနာမာ�က ဖ�0န - စ�ယM ာေးနား “း�မနမာႏးငင၏ စစဒဏ0ာက း�ဖ�ေးလ�း�ဖ�နညး�ဗဟာက ပမနက႐ႈငး�လာေးစခသည” (15 July 2017), Asia Times, http://www.atimes.com/article/four-cuts-strategy-deepens-myanmars-war-wounds/.

၂၅ ဥပမာ - လ.အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညးေးရ� (“HRW”)

“ေမး�ပား�ပခေးသာ ေးဝဒနာမာ� - း�မနမာႏးးငင ကခငး�ပKနကတြယတ င စစအပတြ�ငး� မ�ရာ�မႈမာ�ႏး�ငး အ�ငး�အကပ ေးနရပပတမး�ေးရ�ာင0fhခငး�”(March 2012), https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/burma0312ForUpload10.pdf

၂၆ Catherine Brown (1999), ‘း�မနမာ - အၾကမး�ဖကမႈး�ဖငး းႏးငငေးရ�အ�မ�ထ �း�ခငး�’, ကဆ�မ�ေးမ�ာငကျhခငး�မာ� 22(3), Blackwell Publishing, p. 236.

၂၇ Skidmore (2003), စာမကးႏး�ာ. 78

၂၈ Ibid., pp. 78, 83-84.

၂၉ Baron-Mendoza (2017), ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017’,စာမကးႏး�ာ. 2 – 3။ ေသဘာ�ညခကက လကမ��ေးရ�ထ�ခၾေကသာ �ငး�ရငး�သာ�လကနကက ငမာ�မ�ာ ကရငဗဒၶဘာသာ/ ပရဟဆင0ာ ဒမကရကတ စ �ေပမ�ား (“DKBA”)၊ ရ�မး�း�ပKနယထ နး�သမး�ေးရ�ေးကာင+ (“RCSS”)၊ ရ�မး�း�ပည ေး�ာင ငး��ပ (“SSA-South”)၊ ခငး�အမ�သာ��ပဥ� (“CNF”)၊ ကရပငအမ�သာ�စေးပါငး��ပ (“KNU”)၊ ကရင အမ�သာ� တြလ�M ပေးရ��ပးႏး�ငး ၿငမး�ခမး�ေးရ�ေးကာင+ (“KPC”)၊ ရခငရြငE�M ပေးရ�ပါ� (“ALP”)၊ ပအ.ဝ အမ�သာ� တြလ�M ပေးရ�အဖြဖ႕(“PNLO”)၊ ေးကာငး�သာ� သမဂၢဒမေကရစ �ပဥ�(“ABSDF”) �.�ဖစသပည။

၃၀ Baron-Mendoza (2017), ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017’, စာမကးႏး�ာ. 3၊ ၂၀၁၄ းႏး�ငး ၂၀၁၇ အလကတြယတ င ကခငး�ပKနယးႏး�ငး ရ�မး�း�ပညေးး�မာက ငး��.တြ�င လ ၆၀၀ ေးကားေးသဆး�ၿပ� လ ၇၀၀ ေးကား ဒဏ0ာရရ�ကာ (၄၀%

မ�ာ အရပပသာ�မာ�း�ဖစ)သည။ ၾကညး0န - အာေရ�ဖာငေးဒ�ရ�

ငး� “း�မနမာႏးငင - အာရ�တြ�င ပဋပကၡႏး�ငး အၾကမး�ဖကမႈႏးငင” (2017), p. 9, https://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2017/10/Myanmar-TStateofConflictandViolence.pdf

၃၁ Baron-Mendoza (2017), ‘စစပြစ အစရငခစာ 2017’ စာမကးႏး�ာ 2-3

၃၂ ထး.အ�ပင ၂၀၁၇ ေးေဖၚဝါရလမ�စ၍ �ာအနအမ�သာ��ပ (“TNLA”) းႏး�ငး ရ�မး�း�ပညေး�ာင ငး��ပ �.ၾကာ�တြ�င �ကပြက မာ� ရ�ခသည။

၃၃ Baron-Mendoza (2017), ‘The War Report 2017’

စာမကးႏး�ာ 4 (ပး ၂)

၃၄ Matt Schissler, Matthew J Walton and Phyu Phyu

Thi, ‘း�မနမာႏးးငငတြ�င ဘာသာေးရ�ပဋပကၡ ေအၾကာငး�ရငး�”6 August 2015, The Diplomat, https://thediplomat.com/2015/08/the-roots-of-religious-conflict-in-myanmar/.

၃၅ Ibid. စာမကးႏး�ာ . 10.

၃၆ Ibid.,စာမကးႏး�ာ. 10.

၃၇ လဥ�ေးရထနး�သမး�ေးရ�ဥေပဒ (May 2015), ဗဒၶဘာသာ အမ�သမ�မာ�အတြ�က အထ�ထမး�း�မာ�ေးရ�ဥေပဒ (August 2015)၊ ဘာသာေးး�ပာငး�း�ခငး�ဥေပဒ (August 2015) းႏး�ငး �စMပfငတစမယာ�ဥေပဒ (August

2015). ဆကM ကဖ�0န - Ibid., pp. 11-12.

၃၈ းႏးငင�ကာ အကပအ�ညး�ေးး�ဖရ�ငး�ေးရ� အဖြဖ႕

(2017), ‘ဗဒၶဘာသာႏး�ငး းႏးငငအငအာ�, p. 12.

၃၉ Ibid., p. ii.

၄၀ Ibid

၄၁အၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး မ�ရာ�မႈ၏ သမငး�ေးၾကာငး�အကဥး�ခပက ပ သရန HRW, ‘ဆေး�ာငး�ဖ႕ပ ရ�ေး�ာ�ယ - း�မနမာႏးငင၏ ရခငး�ပKနကတြယတ င လသာ�ခငး�စာနာမႈႏး�ငး �ငး�ရငး�သာ� သန.ရ�ငး�ေးရ�ဆင0ာ ရာဇဝ�မႈမာ� (April

80

Page 84: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

2013), Appendix I, https://www.hrw.org/report/2013/04/22/all-you-can-do-pray/crimes-against-humanity-and-ethnic-cleansing-rohingya-muslims

၄၂ ကလသမဂၢ�ငး�ပမႈအစရငခစာ “း�မနမာႏးးငငတြ�င ၂၀၁၆ ေးအာကတ ဘာလမ�စ၍ တြထကေးး�ပ�လာေးသာ ႐ဟငဂာမာ�က အငတာဗ�မာ�” (February 2017), p. 5, http://www.ohchr.org/Documents/Countries/MM/FlashReport3Feb2017.pdf .

၄၃ HRW, “�စကပယM း�နာေးန�ယ - း�မနမာႏးငငတြ�င ႐ဟငဂာ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�” (November 2017), p. 14.ပမသရ�ရန - ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 5.

၄၄ HRW (2013), ‘ဆေး�ာငး�ဖ.ပ ရ�ေး�ာ�ယ’, p. 139.

၄၅ Ibid., p. 141.

၄၆ Ibid., p. 141.

၄၇ ရခငး�ပKနယအ ႀကေးပ�ေးကားမရ�င “ရခငး�ပKနယ0� လမာ�အတြ�က ၿငမး�ခမး�မ��ၿပ� အလာ�အလာေးကာငး�ေးသာ အနာဂ�သ . - ရခငး�ပKနယအ ႀကေးပ�ေးကားမရ�င၏ ေးနာကဆ း�အစရငခစာ” August 2017), p. 19, http://www.kofiannanfoundation.org/app/uploads/2017/08/FinalReport_Eng.pdfး�ပညေးထာင+သမ �ႏးငင (2013), ‘ရခငး�ပKနယ0� ဂဏး�ဂဏဖြခး�ခာ� အၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�ေးရ�ေးကားမရ�င၏ ေးနာကဆ း�အစရငခစာ’, 8 July 2013, http://www.burmalibrary.org/docs15/Rakhine_Commission_Report-en-red.pdf (“2013 Rakhine Commission Report”); HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ, p. 13.

၄၈ September 2017 တြ�င လေးပါငး� 606,000 ခန. ဘဂၤလာ�ေးဒရ� aးသ. �မး�ေးရ�ာငရြင\ာ�ၾကသည။ ၾကညး0န - ေးနရပပတမး�ေးရ�ာင တြထကေးး�ပ�သမာ� ေးစာငနးၾကညးေးရ�စငတာ ‘း�မနမာႏးငငအတြ�ငး�တြ�င ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငေးနေရသာ ႐းဟငဂာမာ� မKL�ပ�မေးနသနညး�’ (2017)

,http://www.internal-displacement.org/library/expert-opinion/2017/how-many-internally-displaced-rohingya-are-trapped-inside-myanmar .

၄၉ ကလသမဂၢေးစာငနးၾကညaးအစရငခစာ(2017), စာမကးႏး�ာ. 13-36.

၅၀‘ကလသမဂၢလ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+သ. ထ�း�ပနခက’, (11 September 2017), http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22041 .

၅၁ကလသမဂၢေးစာငနးၾကညaးအစရငခစာ(2017), စာမကးႏး�ာ ၄၂

၅၂ Justin Rowlatt, ‘ေးအာငဆနး�စၾကKက ႐ဟငဂာသ�း�ဖ�မႈအတြ�က *စစပြပ+ခကမာ�က ရပငဆပငေးနရသလာ�’ 18 December 2017, BBC News,http://www.bbc.com/news/world-asia-42335018.

၅၃ Associated Press, ‘ကလသမဂၢအရာရ�က ႐ဟငဂာ ေအရ�အခငး�တြ�င လမ��း�သ�း�ဖ�မႈလကၡဏာ ရ�သKဟ ဆသည’, 1 February 2018, https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/un-official-says-rohingya-crisis-has-hallmarks-of-genocide/2018/02/01/53180580-0723-11e8-aa61-f3391373867e_story.html?utm_term=.9e27d67618d4.

၅၄ Marzuki Darusman,း�မနမာႏးငငရ� အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ� းႏးငင�ကာစမခကေးခါငး�ေးဆာင ေးး�ပာၾကာ�ခက -

‘း�မနမာႏးးငငရ� ရခငး�ပKနကတြယတ င ႐ဟငဂာမဆလငမာ�ႏး�ငး အ�ခာ�လနညး�စမာ�၏ လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအနက ေးလလာေးေနသာ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၏ ထ�း�ပနခက’, (5 December 2017), http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22495&LangID=E.

၅၅ See e.g. HRW (2017), ‘ကမၻာအစရငခစာ ၂၀၁၇ - း�မနမာ - ၂၀၁၆ း�ဖစ0ပမာ�’, https://www.hrw.org/world-report/2017/country-chapters/burma.

၅၆ CEDAW ေးကားမ�က ၾကညး ါ - ‘အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ ေးကားမ�’, 7 November 2008,

CEDAW/C/MMR/CO/3, အပဒ. 24 (“ေးကားမ�သည ရ�မး�၊ *မန ၊ ကရင၊ ေပလာငးႏး�ငး ခငး�အမ�သမ�မာ�က လ

81

Page 85: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ကနကက ပငတပစပြပဖ႕ဝငမာ�က က�တြလနေးသာ မဒမး�မႈအပါအဝင လပငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး အ�ခာ�အၾကမး�ဖကမႈပးစမာ� း�မငးမာ�ေးနျခငး�သည စ�ရငရြမဖယး�ဖစေးေနၾကာငး� ေးဖားး�ပထာ�သည”)။ း�မနမာႏးငငတြ�င လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအနမာ�က အထ�သ�ငး�ေးထာကမ� ���ကမႈအစရငခစာ 7 March 2012, A/HRC/19/67, အပဒ. 60-61. See further footnote

၅၇ လကနကက င ဋပကၡႏး�ငး ေကလ�သငယမာ� ေးစာငနးၾကညး

စာရငး�၊ ‘ဆကမhငငး�ပါႏး�ငးေး�ာ - း�မနမာႏးးငငရ� လကနကက င ပဋပကေၡၾကာငး ထခေက0သာေကလ�မာ�’, (May 2009), pp. 5, 30-31, http://watchlist.org/publications/no-more-denial-children-affected-by-armed-conflict-in-myanmar-burma-may-2009.

၅၈ HRW (2017), ‘ကမၻာအစရငခစာ ၂၀၁၇: း�မနမာ’

၅၉ၾသေစ�လအစ�ရအစရငခစာ (2017), ‘း�မနမာႏးးငင ရခငး�ပKနယ0� ေးနရပပတမး�ေးရ�ာင0မႈမာ�ေအပၚ ၾသေစ�လႏးငင၏ လသာ�ခငး�စာနာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ အကအည’, https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/rakhine-what-will-our-assistance-do.pdf.

၆၀ See e.g. CEDAW Action Myanmar, ‘ေအၾကာငး�အရာမာ�ေအပၚ း�မနမာဗဟဝနေးဆာငမႈ႐း� ေးစာငနးၾကညaးအစရငခစာ - အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကမႈ’, (17 June 2016), pp. 5, 15, http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CEDAW/Shared%20Documents/MMR/INT_CEDAW_NGO_MMR_24232_E.pdf; HRW (2017), Burma 2016 Country Profile, https://www.hrw.org/world-report/2017/country-chapters/burma.

၆၁ ခမး�သာ - ‘�ာအနး�အမ�သမ�မာ�အဖြဖ႕က မဒမး�သမာ�မာ�က ေအရ�ယရနေး�ာငး�ဆ’, Myanmar Times, 31 October 2017, https://www.mmtimes.com/news/taang-womens-group-demands-action-against-rape-suspects.html

၆၂ CEDAW Action Myanmar (2016), p. 15. ဤအစရငခစာတြ�င မK\ညaးအကပက ပငမႈက အသး�း�ပသKက မရ�ငး�လငး�ေးသားMညး� သရ�မ��သ ာ�ရသKL�ာ “လကထ ပ0န က�ေးပ�ၿပ� ကာမလမMKeယမႈသည ေးဒသအတြ�ငး�တြ�င လငအၾကမး�ဖကမႈး�ဖစၿပ� း�မနမာရာဇသ�ႀ က�ပဒမhဖငး း�ပစဒဏခမ��သ

ည”: UNFPA, ‘အငအာ�ႀက�ေးသာ ဒ႑ာရ ဖး�တြကယထ ာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’, (2017), p. 16.

၆၃၂၀၁၇ တြ�င ရခငး�ပKနယ0� အၾကမး�ဖကမႈမ� ရ� ပငသန တြလ�ေးး�မာကM ာသမာ�က ေးမ�း�မနး�ရန ဘဂၤလာ�ေးဒရ�းသ. တြသာ�ေးရာကခေးသာ း�မနမာႏးငငရ� အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ� းႏးငင�ကာစမခက (“UNFFM”)အဖြဖ႕ဝငတစဥ�၏ း�မန မာႏးးငငေအၾကာငး� ေးး�ပာၾကာ�ခက - ”ဤလငအၾကမး�ဖက မႈမာ�သည ေအရ�အခငး� ေအး�ခေအနမာ�*စာက

ေးတြ�႕ႀကးခဖ� သညး ကာလေ�လ�ာက အဆ�ငရြရာ�ဆး�ပငး�ဖစသပည”: OHCHR, ‘ဘဂၤလာ�ေးဒရ� aးသ. တြသာ�ေးရာကခေးသာ း�မနမာႏးငငရ� အခက အလက0�ာေးေ*ဖရ� းႏးငင�ကာစမခကမ� ေးကာကးႏႈ�ခက’, (27 October 2017), http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22320&LangID=E.

၆၄ On this see OHCHR, ‘း�မနမာႏးငငတြ�င လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအနမာ�က အထ�ကယ+ာ�လ�ယ၏ စမခကအ ဆး�သ�ထ �း�ပနခက’, (1 February 2018), http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22619&LangID=E

၆၅ See e.g. Women’s League of Burma (“WLB”), ‘ေးမ�ားMငးခက0�ရင ေးး�ပား�ပၾကလမးမယ - �ငး�ရငး�သာ� ရငရြပ0ာမာ�အတြ�ငး�ရ� လငအၾကမး�ဖကမႈက းႏးးငငအဆင*းခငးး�ပ၍ အသး�း�ပေးနျခငး�’, (November 2014), http://womenofburma.org/if-they-had-hope-they-would-speak/; WLB, ‘ဒဏခ�မခရhခငး� ပးစ�မာ�’, (January 2014), http://womenofburma.org/wp-content/uploads/2014/01/SameImpunitySamePattern_English-final.pdf; WLB, ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�’, (2004), http://www.womenofburma.org/Report/SYSTEM_OF_IMPUNITY.pdf; Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’. ဗမာစစသာ�မာ�က �ငး�ရငး�သာ�အမ�သမ�မာ�က မဒမး�မႈႏး�ငး လငအၾကမး�ဖကမႈက လကေးတြ�႕ႀကးေးတြ�႕ခရမႈမာ�ပါဝငေးသာ ပးႏး�ပပထပ�ေးဝမႈမာ�*စာ။ ဥပမာ ၾကညး0န - း�မနမာအမ�သမ�အဖြဖ႕ - း�မနမာအမ�သမ�မာ� ၏

အ�ဒကၡ’, (1995), http://www.burmalibrary.org/re.g.burma/archives/199508/msg00129.html; *မနး�ပKနယM .အ*ခငေးအရ�ေး

82

Page 86: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဖာငေးဒ�ရ�ငး� ‘ၿငမဝပ း�ပာ�ေးရ�ႏး�ငး �ရာ�ဥေပဒစ�မ�ေးရ��စပြပဖ႕မာ�မ� ဒကၡသKအမ�သမ�မာ�က လငအၾကမး�ဖကး�ခငး�’ (1996), http://www.ibiblio.org/obl/docs/MF1996-06.html; းႏးငင�ကာ တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငး - ‘း�မနမာ - လနညး�စ�ငး�ရငး�သာ�မာ�က လငအၾကမး�ဖကး�ခငး�’, (1996), https://www.amnesty.org/en/documents/ASA16/038/1996/en/; HRW, ‘အမ�သမ�မာ�၏ လ.အ*ခငေးအရ�ႏး�ငး ပ�သ ကေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�ကမၻာအစရငခစာ’, (1995), pp. 105-118, https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/general958.pdf.

၆၆လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င - ‘ Mr. Yozo Yokota ေးရ�သာ�ေးသာ း�မနမာႏးးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအနက ၾကာ�း�ဖ� အစရငခစာ’, 28 October 1994, A/49/594,

para. 14 (“း�မနမာႏးးငင အထ�အစရငခစာ �ငရြင\ငး�သ ၁၉၉၄ ၾကာ�း�ဖ�အ စရငခစာ”), para. 14.

၆၇လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င - 30 July 1998 တြ�င 1998/261 စ�*ပာ�ေးရ�ႏး�ငး လမႈေးရ�ႏး�ငး သကဆ းငေးသာ လ.အ*ခငေးအရ� ေးကားမရ�င အထ�ကယ+ာ�လ�ယေးရ�သာ�ေးသာ း�မနမာႏးးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအနက ၾကာ�း�ဖ�အ စရငခစာ။ (September 1998), A/54/364,

para. 59. See further, Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’, p. 4: “ဗမာစစသာ�မာ�၏ မဒမး�မႈမာ� အထ�သ�ဖငး

�ငး�ရငး�သာ�လနညး�စအမ�သမ�မာ�က မဒမး�ကငးး�ခငး�သည း�မနမာႏးးငငတြ�ငး� ပဋပကၡတြ�င သဘာဝအခကး�ဖစေးနသည”

၆၈ ရ�မး�အမ�သမ�မာ�လပေးဆာငခကတြကက န0က (“SWAN”), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, (2002), http://www.shanwomen.org/reports/36-license-to-rape; ကရပငအမ�သမ�အဖြဖ႕ (“KWO”), ‘ၽြကေးၾေကေနသာ ��ဆ �မႈမာ�’, (2004), http://www.ibiblio.org/obl/docs/Shattering_Silences.pdf; WLB (2014), ‘ေးမ�ားMငးခကသ ာရ�ခလ�င’; WLB

(2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�’; WLB (2004), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�; SWAN, ‘းႏး�စ+ဥအစရငခစာ’, (2015), http://www.shanwomen.org/images/2016/08/SWAN_Annual_Report_2015.pdf.

၆၉ WLB (2004), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�, p. 10.

၇၀ Ibid., pp. 10-11.

၇၁ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 21.

၇၂ UNHCHR, ‘ဘဂၤလာ�ေးဒရ�း ေးကာပစဘဇာ�မ� း�မနဆနေးသာ စမခကတ း.�ပနမႈ OHCHR အစရငခစာ’, (September 2017), p. 7, http://burmacampaign.org.uk/media/OHCHR-Mission-Findings-October-2017.pdf

၇၃ ၾကညး0န ဥပမာ - း�မနမာႏးးငငအထ�အစရငခစာ �ငရြင\ငး�သ ၁၉၉၄ ၾကာ�း�ဖ�အ စရငခစာ A/49/594, para. 14.

၇၄ WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�’, p. 13.

၇၅ See e.g. WLB (2004), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�’, p.

13; SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, p. 1.

၇၆ WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, p. 8.

၇၇ HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 15; ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 21.

၇၈ HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 2.

၇၉ Darusman (2017), ‘း�မနမာႏးးငင ရခငး�ပKနယမ� း�မန မာႏးးငငရ� ရခငး�ပKနကတြယတ င ႐ဟငဂာမဆလငမာ�ႏး�ငး အ�ခာ� လနညး�စမာ�၏ လ.အ*ခငေးအရ�ေအး�ခေအနက ေးလလာေးေနသာ လ.အ*ခငေးအရ� ေးကာင+၏ ထ�း�ပနခက’.

၈၀ HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, pp. 19-20.

၈၁ See e.g. SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, pp. 1, 10.

၈၂ HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 2.

၈၃ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 22.

၈၄ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 22.

၈၅ HRW (2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 3.

83

Page 87: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၈၆ Ibid., p. 3.

၈၇ Ibid., p. 17.

၈၈ Darusman (2017), ‘း�မနမာႏးးငငရ� ရခငး�ပKနကတြယတ င ႐ဟငဂာ မဆလငမာ�ႏး�ငး အ�ခာ�လနညး�စမာ�၏ လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအနက ေးလလာေးေနသာ လ.အ*ခငေးအရ� ေးကာင+၏ ထ�း�ပနခက’

၈၉ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 22.

၉၀ Ibid., p. 29.

၉၁ Ibid.,p. 24.

၉၂ Ibid.,p. 28.

၉၃ SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, p. 10; HRW

(2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, pp. 3, 18, 19; ကလသမဂၢ အစရငခစာ (2017), p.24; Lydia Smith, ‘႐ဟငဂာ ေအရ�အခငး� - မဆလငအမ�သမ�မာ�က ဗမာစစသာ�မာ�၏ မဒမး�မႈမာ�ႏး�ငး K�ဥး�ပနး�မႈမာ�က ထ�ေးဖားေးး�ပာၾကာ�လကသ ည’, (11 December 2017), The Independent, http://www.independent.co.uk/news/world/asia/rohingya-crisis-women-rape-muslims-burma-military-soldiers-ethnic-cleansing-genocide-a8103441.html

၉၄ WGAD, Opinion No. 6/2014, (23 April 2014), A/HRC/WGAD/2014/6, para. 9.၉၅ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး ေကလ�သငယ+မခက(“WCRP”), ‘ၿခစညး�႐�သ. ��တ ဆကတြ�သ ာ�း�ခငး� - *မနေးဒသ�.တြ�င း�မနမာစစအပပခပေးရ�မ� �စပြပဖ႕မာ�က အမ�သမ�မာ�က လငကပတြYနး�ပခငး�း�ခငး�ႏး�ငး လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�း�ဖငး စစမႈထမး�ေးစ�ခငး�’, (2005), http://www.ibiblio.org/obl/docs3/Catwalk_to_the_Barracks.htm; WLB (2004), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�’, pp. 16-17; SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, p.

12. See further Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’, p. 27; KWO, ’State of Terror’, (2007), p. 12, http://burmacampaign.org.uk/reports/state-of-terror .

၉၆ UNHCHR, ‘ဘဂၤလာ�ေးဒရ�း ေးကာပစဘဇာ�မ� း�မနဆနေးသာ စမခကတ း.�ပနမႈ OHCHR အစရငခစာ’, (September 2017), p. 7.

၉၇ HRW (2017), ‘�စကပယM း� နာေးန�ယ’, p. 20.

၉၈ See e.g. း�မနမာႏးးငင အထ�ကယ+ာ�လ�ယ ၁၉၉၄ ၾကာ�း�ဖ�အ စရငခစာ ,A/49/594, para. 14; WLB (2004), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�စနစမာ�’, pp. 17-18; Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’, pp. 55-56.

၉၉ း�မနမာႏးးငငအထ� အစရငခစာ �ငရြင\ငး�သ ၁၉၉၄ ၾကာ�း�ဖ�အ စရငခစာ , A/49/594, para. 14.

၁၀၀ See further Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’, p.

55: “စစသာ�မာ�က ကရငမနး�ေကလ�က လကထ ပးႏးင0င ဆရမ�ား�ဖစေးၾကာငး� ေးး�ပား�ပခပါ�ယ။ ဆေး*ငက ဘယေးလာကM ဘာလေ.ပ��ာလ ဘယသ မ� ေးသခာမသပါဘ�။ ဒါေးပမ စစသာ�ေးတြ�က ကရငေးတြ�က မနး�ၾကၿပ� ဗမာေကလ�ေးတြ� ေး*မ�ေးစလ�ာက လေးတြ�သၾကပါ�ယ။ ဒဆေအၾကာငး�က စစသာ��စဥ�မက ေးး�ပား�ပခဖ�ပါ�ယ။ ဗလမ�� �ငညေးအာငကလညး� သဟာ ကရငမကလကထ ပ0င ဆရရ�မ�ား�ဖစေးၾကာငး� ေးး�ပား�ပခပါ�ယ။”

၁၀၁ဥပမာၾကညး0န - ထငး�ႏးငငမ� ကခငအမ�သမ�မာ�အဖြဖ႕အစညး� (“KWAT”), and Legal Aid Network

(“LAN”), ‘ေးနာကက ��ရာ�မ��မႈ၊ း�ငငး�ပယခရ� �ရာ�မ��မႈ’(2016), p. 45, http://burmacampaign.org.uk/media/Justice-Delayed-Report-English.pdf

၁၀၂ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 16. See also

HRW(2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 20.

၁၀၃ KWAT, ‘ေးခာကက မး�ပါ�*စနး�သ. တြ�နး�ခ�ခငး�: ကခင-�႐� နယ+ငရြပrင ပဋပကၡႏး�ငး လကaနကပ�း�ခငး�’, (2013), p. 5, http://womenofburma.org/Report/2013/KWAT,%20Pushed_to_the_Brink.pdf

၁၀၄ Skidmore (2003), pp. 84-89.

84

Page 88: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁၀၅ ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငေးနသမာ�စခနး�မာ�က �ကခကး�ခငး�မာ�ႏး�ငး လသာ�ခငး�စာနာေးထာကထ ာ�မႈဆင0ာ အကအညမာ�က ပ�ဆ .�ခငး�၊ see further KWAT (2013), ‘ေးခာကက မး�ပါ�*စနး�သ. တြ�နး�ခ�ခငး�, p. 5.

၁၀၆ UNFPA (2017), ‘အငအာ�ၾက�ေးသာ ဒ႑ာရမာ�၊ ဖး�တြကယထ ာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’, p. 55; WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, pp. 1, 16; Apple (1998) ‘မဒမး�ေးကာငး�’, p. 44.

၁၀၇ WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, pp. 11,

16; ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 29.

၁၀၈ WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, p. 16.

၁၀၉ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 20.

၁၁၀ Ibid.

၁၁၁ကခငအမ�သမ�မာ� ၿငမး�ခမး�ေးရ�တြကaနယကးႏး�ငး ကာ�မ

�နး��ညေမ�ရ�တြကaနယက - ‘အမ�သမ� လအပခကမာ� အကး�ဖ�ေးရ� - ေးနရပပတမး�ေးရ�ာငသပမာ�စခနး�၊ ကခငး�ပKနယ’ (February 2013), p. 11, https://themimu.info/sites/themimu.info/files/documents/Report_Women_Needs_Assessment_IDP_Camps_Kachin_Feb2013_0.pdf.

၁၁၂ Apple (1998), ‘မဒမး�ေးကာငး�’, p. 44.

၁၁၃ HRW, ‘း�မနမာ - လးၿခးေးရ��ပမာ�က ႐ဟငဂာအမ�သမ�မာ�ႏး�ငး မနး�ေကလ�မာ�က မဒမး�ကငaးသည - �ငး�ရငး�သာ�၊ ဘာသာေးရ�ႏး�ငး �သ က၍ စနfစတက �ကခကး�ခငး�က မကး�မငသကေးသမာ�က း�ပသ�ခငး�’, (6 February 2017), http://www.ecoi.net/local_link/335674/465121_en.html .

၁၁၄ ကမၻာကလသမဂၢ ေအေတြထတြထ အတြ�ငး�ေးရ�မ�� ‘ပဋပကၡဆင0ာ လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး ပ�သ က၍ ကမၻာ ကလသမဂၢ ေအေတြထတြထ အတြ�ငး�ေးရ�မ�� အစရငခစာ’, (15 April 2017), s/2017/249, para. 51. See further

WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, p. 11; WLB

(2014), ‘ေးမ�ားMငးခကသ ာရ�ခလ�င’, p. 9.

၁၁၅ WLB (2014), ‘ဒဏခ�မခရhခငး�ပးစ�မာ�, p. 11.

၁၁၆ WCRP (2005), ‘ၿခစညး�႐�သ. ��တ ဆကတြ�သ ာ�း�ခငး�‘. ၁၁၇ SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, p. 35. ၾကညး0နဥပမာ -ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 21 (၁၁

းႏး�ပစအပငရြရယ မနး�ေကလ�က မဒမး�ကငးး�ခငး�); Fiona

MacGregor, ‘၁၀ းႏး�စေးအာက ႐ဟငဂာ�မနး�ေကလ�မာ� း�မနမာႏးငငမ� တြထကေးး�ပ�ခငရြနrင မဒမး�ကငးခေရၾကာငး� ပရဟ�အဖြဖ႕ေမ�း�ပာၾကာ�’, (25 October 2017), The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2017/oct/25/rohingya-children-fled-myanmar-violence-charity: Médecins Sans Frontières အစရငခစာမာ�အရ ဘဂၤလာ�ေးဒရ�း က�စေးစ�တြ�င ရခငး�ပKနယမ� တြထကေးး�ပ�လာသမာ�မ� မဒမး�မႈ က�တြလနခခရသမာ�မ�ာ ၅၀% း�ဖစၿပ� အသက ၁၈ းႏး�စေးအာကမာ�း�ဖစၾကသည။

၁၁၈ နမနာၾကညး0န HRW(2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’,

p. 19. အသက ၅ းႏး�စးႏး�ငး ၆၂ႏး�aစၾကာ� က�တြလနခရသမာ�က း�ပေသသာ အမႈနမနာ ၇၃ မႈက ၾကညး ါ SWAN

(2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, pp. 110.

၁၁၉ း�မနမာႏးးငငအထ� အစရငခစာ �ငရြင\ငး�သ ၁၉၉၄ ၾကာ�း�ဖ� အစရငခစာ , A/49/594, para. 14 (၁၃ းႏး�ပစအပငရြရယ ေးယာကးးာ�ေးလ�က မဒမး�ကငးး�ခငး�), http://hrlibrary.umn.edu/commission/country51/65.html; း�မနမာႏးငင၏ လ.အ*ခငေးအရ�ပညာသငေးကာငး� (“HREIB”), ‘ေးမေးလာခအနာဂ� - း�မနမာႏးငငတြ�င လကနကက င ပဋပကေၡၾကာငး ထခေက0သာ ေကလ�မာ�’, (November 2008) (၂၀၀၅ ခႏး�စ ရ�မး�း�ပKနကတြယတ င ၇ းႏး�ပစအပငရြရယေးယာကးးာ�ေးလ�က မဒမး�ကငးး�ခငး�), https://www1.essex.ac.uk/armedcon/story_id/childrenandarmedconburma.pdf. ၂၀၁၇ တြ�င ရ� ပငသaနကfန0စေးသာ ႐ဟငဂာ မာ�ႏး�ငး ေးမ�း�မနး�စဥအတြ�ငး� စစသာ�မာ�က အ

85

Page 89: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မ�သာ��စဥ�က ဝါ�လး�း�ဖငးမ ဒမး�ကငးး�ခငး�က း�မငခေရသာ အမ�သာ��စဥ�က တြထကဆ ေးး�ပား�ပခသည - HRW

(2017), ‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 17.

၁၂၀ REDRESS က သေး�သနပညာရ�ငမာ�ႏး�ငး ေးတြဆ�ေးႏ*း�း�ခငး�

၁၂၁ Assistance Association for းႏးငငေးရ�အကဥး�သာ�မာ�က ကညေးရ�အဖြဖ႕- ‘း�မငေးနရ� ေအမ�ာင - း�မန မာႏးးငငရ� အကဥး�ေးထာငမာ�ႏး�ငး စးစမး�စစေးဆ�ေးရ�အခနး�မ� K�ဥး�ပနး�မႈမာ�’ (2005), pp. 52-55, http://aappb.org/wp-content/uploads/2014/03/The-darkness-we-see.pdf.

၁၂၂ WGAD, အထငအျhမင No. 6/2014, (1 May 2014), A/HRC/WGAD/2014/6, para. 9.

၁၂၃ IP2, p. 248.ကး ဆကM က ၾကညး0ႈပါ။

၁၂၄ HRW, ‘ေးသန�က သာ�အရပန.အ��ပ: း�မနမာႏးးငငမ� ေကလ�စစသာ�’, (2002), p. 3, https://www.hrw.org/reports/2002/burma/.

၁၂၅ းႏးငင�ကာ ေကလ�စစသာ�မာ�, ‘း�မနမာစစတပပက သကငယမာ�က

စေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး အသး�း�ပး�ခငး�’, (2015), https://childsoldiers.ritdns.co.uk/Handlers/Download.ashx?IDMF=71c3b264-a491-4305-8028-175b48b90e2e

၁၂၆ နမနာၾကညး0န - ကလသမဂၢ ေကလ�ငယမာ� ေးထာကပေးရ�အဖြဖ႕ (“UNICEF”), ‘လႀက�စစပြစ ၊ ေကလ�စစသာ� - အာရ�ႏး�ငး ပစဖ�ေးဒသရ� လကနကက င ဋပကၡမာ�တြ�င ပါဝငသညး ေကလ�မာ�၏ ေးး�ပာစကာ�မာ�’, (2002), https://www.unicef.org/eapro/AdultWarsChildSoldiers.pdf

၁၂၇ Donald M Seekins, ‘း�မနမာသမငး�အဘဓာန ’, (2017), Rowman & Littlefield, p. 143; းႏးငင�ကာ ေကလ�စစသာ�မာ� , “ေကလ�စစသာ�ကမ႓ာအစရငခစာ ၂၀၀၁ -း�မနမာ (၂၀၀၁)” (2001),

http://www.refworld.or/docid/498805dfc.html.

၁၂၈ Child Soldiers International, ‘Ongoing underage

recruitment and use by the Myanmar military’, းႏး

ငင�ကာ ေကလ�စစသာ�၊ “ဆကM ကး�ဖစေးပေၚေနသာ အသကမ�ပညaးသမာ�အာ� လသစ+ေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး း�မနမာစစတငရြပrင အသ�း�ပမႈ” (၂၀၁၅) စာမကးႏး�ာ ၆- ၇၊ ၂၀၁၇ *ဇနနMအထ း�မနမာႏးးငငတြ�င ေကလ�မာ�အာ� လသစ+ေးဆာငး�း�ခငး�ႏး�ငး အသ�း�ပမႈ” တြ�င “အၿမး�ပစမႈ က�တြလaနသပမာ�”

အ�ဖစကပလသမဂၢအတြ�ငး�ေးရ�မႈ�က စာရငး�း�ပစထာ�သညး အစး�ရမဟ�ေးသာ အဖ*း. ခႏး�စဖ*း. ရ�သည၊ ၎�း.မ�ာ ၁၊ ဒမးကရကတ စ ကရင ဗဒၶဘာသာ စစတပ၊ ၂၊ ကခင တြလ�ေးး�မာကေးရ�အဖ*း. /�ပ၊ ၃၊ ကရပငအမ�သာ� vG �ေးး�မာကေးရ��ပ (KNLA)၊ ကရပငအမ�သာ� တြလ�ေးး�မာကေးရ��ပ ၿငမး�ခမး�ေးရ�ေးကာင+၊ ေး�ာငပးငး� ရ�မး�း�ပKrေပမ�ား ၇၊ ဝ�ပKစညး�လ�ညညရြည�ေးရ��ပ (UWSA)

၁၂၉ WLB “း�မနမာႏးငင ပဋပကၡ ဧရယာမာ�ရ� အမ�သမ�မာ�”

(၂၀၀၀) စာမကးႏး�ာ ၃၀၊ http://womenofburma.org/Report/B5_report.pdf . ၁၃၀ SWAN (2002), ‘မဒမး�ကင*းခငနးMင+င’, pp. 9-10.

၁၃၁ Ibid., p. 10.

၁၃၂ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 20; HRW(2017),

‘�စကပယM း�နာေးန�ယ’, p. 2.

၁၃၃ ကလသမဂၢအစရငခစာ (2017), p. 41.

၁၃၄ ဖ�႐ႈရန - John Buchanan, ‘း�မနမာႏးးငငရ� း�ပညသ.စစ’, (July 2016), The Asia Foundation, https://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2016/07/Militias-in-Myanmar.pdf

၁၃၅ နမနာၾကညး0န CEDAW ‘း�မနမာႏးငငရ� ေအၾကာငး�အရာမာ�ေအပၚ ဗဟဝနေးဆာငမႈအဖြဖ႕အစရငခစာ - အမ�သမ�မာ�က အၾကမး�ဖကမႈ’ (17 June 2016), pp. 5, 15, http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CEDAW/Shared%20Documents/MMR/INT_CEDAW_NGO_MMR_24232_E.pdf; HRW (2017), Burma 2016 Country Profile, https://www.hrw.org/world-report/2017/country-chapters/burma.

86

Page 90: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁၃၆ ေကလ�ဖကခhခငး��ရာ�ဝငေးသာ ေးနရာတြ�ငေး�ာငမ� (အမ�သမ�၏ အသကက ကယ0န ကဥး�ေးး�မာငး�*စာ း�ပနဆပထာ�ေးသာ ကငး�တြလ�း�ခငး��စခ) လမာ�ခ၍ ၾကာ��ေးသာ *ခငးး�ပခကမာ� ရရ�း�ခငး� အပါအဝင ခကခေးသာ

�ရာ�ဝင အကန.အသ�မာ�ႏး�ငး ေးတြ�.ႏးငေးသာေးၾကာငး း�ပလငရြပခငး0ရန ခကခသည။

၁၃၇ ကမၻာကလသမဂၢ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� ဗဟ၊ ‘း�မနမာႏးငင၏ အမာ�ဆပငတရာ�ေးရ�စနငရြစrင အမ�သမ�မာ� �ရာ�မ��မႈ ရရ�ေးရ�’ (2016)၊ စာမကးႏး�ာ- 27၊ http://www.burmalibrary.org/docs22/Justice_Base-2016-04-22-Women_in%20Myanmar-Plural_legal_systems.pdf

၁၃၈ သမာ�႐�ကဥေပဒစနစ သ.မဟ� ၎က ရရ�း�ခငး�အာ� အ�ာ�အဆ�မာ�ႏး�ငး၊ ႐�ရာဆင0ာ အ�ငငး�*ပာ�ေးသာ ဆး�း�ဖ�ခက လပပထပ�လပနညး�မာ�မ��စဆငး လငအၾကမး�ဖကမႈမာ�၏ ေးၾေကအ�း�ခငး�က ထ�ေးဖားေးး�ပာဆးရန အသငး�အဝငး�ဖအာ�ႏး�ငး/ သ.မဟ� ရထမ� ဖအာ� းႏး�စခစလး�။ း�မနမာႏးငင အမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘တြသာ�ရနခရ�ေးဝ�’၊ စာမကးႏး�ာ ၂၂၊ း�မနမာႏးငင အမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၇)၊ ‘မနးး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�သည’၊ စာမကးႏး�ာ- ၉။ *မနနယေးး�မရ� အမ�သမ�ႏး�ငး ေကလ�သငယ အ*ခငေးအရ� ေပရာဂကးႏး�ငး

လအ*ခငေးအရ� ေးဖာငေးဒရ�ငး�၊ ‘��ဆ �မႈမ� အကကြကက သမာ�။ ။ ေကလ�သငယမာ�က လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး း�မနမာႏးငင ေအရ�ေ႕�ာငဘကး�ခမး�ရ� *မနး�ပKနယးႏး�ငး *မနေးဒသတြ�င �ရာ�မ��မႈက ရရ�း�ခငး�အတြ�က စနေးခၚမႈမာ�’၊ (မ�M ၂၀၁၇) စာမကးႏး�ာ- ၄၂၊ http://www.rehmonnya.org/reports/Cracks-in-the-Silence-Eng.pdf။ Ninu (အမ�သမ�လႈပ0�ာ�သမာ�အဖြဖ.)၊ ‘ခငး�အမ�သမ� လမႈ�ရာ�မ�ေ�ရ�’၊(၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၉၆

၁၃၉ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- 7

၁၄၀ကမၻာကလသမဂၢ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� ဗဟ (၂၀၁၆)၊ ‘�ရာ�မ���ခငး�က အမ�သမ�မာ� သး�ပငရြငခငး’၊ စာမကနာ- ၄၁၊ ၆၂-၆၃။ း�မနမာႏးငငအမ�သမ�ေးရ�ရာအ

ဖြဖ႕အစညး�၊ ‘Junta ၏ ေအမ�ာငထပတြ�င- အမ�သမ�မာ�က

ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ပးစအာ�လး�ကဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ ေးကားမ�၏ ေးနာကေးယာငခ အစရငခစာ’၊ (၂၀၀၈)၊ စာမကးႏး�ာ- ၇၊ http://womenofburma.org/Report/IntheShadow-Junta-CEDAW2008.pdf။ း�မနမာႏးငငအမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၇)၊ ‘မနးး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�သည’၊ စာမကးႏး�ာ- ၈။ Ninu (အမ�သမ�လႈပ0�ာ�သမာ�အဖြဖ.)၊ ‘ခငး�အမ�သမ� လမႈ�ရာ�မ�ေ�ရ�’၊(၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၈၉။

၁၄၁ း�မနမာႏးငငအမ�သမ�ေးရ�အဖြဖ.အစညး�၊ ‘ဒဏခ�မခေရသာ စနစ’၊ (၂၀၀၄)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၉။

၁၄၂ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ- ၅၁၊ ၅၄၊ ၅၆(ဂ)၊ ၂၇၇-၂၇၉၊ ၂၈၃။

၁၄၃ Kim Jolliffe၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� �ငး�ရငး�သာ�လကနကက င ပဋပကၡႏး�ငး နယေးး�မအပခပေးရ�’ (*ဇနနM ၂၀၁၅)၊ စာမကးႏး�ာ- ၄၀၊ https://asiafoundation.org/resources/pdfs/ConflictTerritorialAdministrationfullreportENG.pdf. အသငး�အတြ�ငး�တြ�င �ရာ�မ�ေ�ရ� ကစၥမာ�ႏး�ငး ရပငဆပငေးနေရသာ ေးအာက ါ အဖြဖ.မာ�၏ ဥပမာမာ�က Jolliffe က ေးပ�ထာ�သည။ ကရငဗဒၶဘာသာ/ ပရဟဆင0ာဒမကရကတ ပစတေပမ�ား (စာမကးႏး�ာ- ၅၀)၊*မနး�ပKနယ ါ�သစ (“NMSP”)

(စာမကးႏး�ာ- ၅၆)၊ ပအ.ဝMမ�ဆင0ာတြလ�M ပေးရ�အဖြဖ႕အစညး� (“PNLO”) (စာမကးႏး�ာ- ၆၇)။

၁၄၄ Jolliffe (၂၀၁၅)၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� �ငး�ရငး�သာ�လကနကက င ပဋပကၡႏး�ငး နယေးး�မအပခပေးရ�’၊ စာမကးႏး�ာ- ၄၁။

၁၄၅ဝပ+ငး�း�ခငး� (၂၀၁၄)၊ စာမကးႏး�ာ-၃၃ တြ�နငၾကညး ါ။

၁၄၆ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၄၉-၅၀။ းႏးငင�ကာဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င (“ICJ”)၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ (၂၀၁၈) စာမကးႏး�ာ- ၃၃-၃၄၊ https://www.icj.org/wp-content/uploads/2018/01/Myanmar-GRA-Baseline-Study-Publications-Reports-Thematic-reports-2018-ENG.pdf ။

87

Page 91: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁၄၇ းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င (၂၀၀၈)၊ ‘း�မန မာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၃၀-၃၅။ ေးနာကထ ပမ�း�ငမး�ခကမာ�က ေးအာကေးး�ခအညႊနး� ၁၄၈ းႏး�ငး ဇယာ� ၃ တြ�င ၾကညး ါ။

၁၄၈ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၀

၁၄၉ အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ လပပထး�လပနညး�၊ ‘း�မနမာႏးငင၏ စ��ႏး�ငး ပဥၥမကာလ အစရငခစာမာ�က ေးပါငး�ထာ�ကာ သး�သပပထာ�ေးသာ ထငး�မငခကမာ�’၊ CEDAW/C/MMR/CO/၄-၅ (၄-

၂၂ ရက ဇလaငM ၂၀၁၆) စာမကးႏး�ာ- ၅ (ထေးနာက “အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ လပပထး�လပနညး�ဆးင0ာ သး�သပထာ�ေးသာ ထငး�မငခကမာ�”)။ းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င (၂၀၀၈)၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၃၃။ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညးး�ပး ေအး�ခခဥေပဒအရ �ရာ�စရငေးရ�ေအပၚ အလပပအမႈေးဆာင ခပကပငထာ�ေးသာ အာဏာက စ�း�ဖာေးလလာခကတ စခအတြ�က Williams

(၂၀၁၄) စာမကးႏး�ာ- ၁၂၃-၁၂၅ �.က ၾကညး ါ။

၁၅၀ းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င (၂၀၀၈)၊ ‘း�မန မာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၃၃။

၁၅၁ း�မနမာႏးငငအမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ႕အစညး� (၂၀၁၄) ‘အကယ၍ သ�.မ�ာ ေးမ�ားMငးခက0�လ�င’ စာမကးႏး�ာ- ၉။ း�မန မာႏးငငအမ�သမ�ေးရ�ရာအဖြဖ႕အစညး� (၂၀၁၆) ‘တြသာ�ရန ခရ�ေးဝ�’ စာမကးႏး�ာ- ၂၁-၂၂။

၁၅၂ းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င (၂၀၀၈)၊ ‘း�မန မာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၂၆။

၁၅၃ း�ပစမႈဆးင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒ၊ ပဒမ- ၁၅၄။

၁၅၄ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ-

၂၀(ခ)၊ ၃၁၉၊ ၃၄၃။ ကာတြကယေးရ�ဌာန အကဥေပဒ ၁၉၅၉၊ ပဒမ- ၇၂။

၁၅၅ း�ပစမႈဆးင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒ၊ ပဒမ- ၅၄၅(ခ)။

၁၅၆ Williams (၂၀၁၄)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၃၂-၁၃၃။

၁၅၇ REDRESSးႏး�ငး ဆကတြကသ ယး�ခငး�၊ ဇနနဝါရလ ၂၀၁၈။၁၅၈၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ- ၃၅၃၊ ၃၅၈၊ ၃၅၉။

၁၅၉၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ- ၂၉၆၊ ၃၇၈။ ဤေအး�ခခဥေပဒဆးင0ာ အမန.စာမာ�က ေးယဘယအာ�း�ဖငး ေးဖားး�ပပါအ�ငး� အဓပၸာယ *ဖငးးႏးးငသည။ “Habeas corpus - ထနး�သမး�ထာ�း�ခငး�မ� လႊ�း0aနအပတြ�က အမန.၊ �ရာ�မဝငထနး�သမး�ခထာ�ရသက လႊ�ေးပ�ရန အမန.က ေး�ာငး�ခး�ခငး�၊ Mandamus -

အစ�ရအဖြဖ�စခက �စခခး�ပလပ0န ခငး�ေးသာအမန.

(ဥပမာ- ပယထ ာ�ေးသာ *ခငးး�ပခကအ တြ�က ေးလ�ာကM ႊးာက

အစ�ရ အရာရ��စေးယာကက း�ပန+ဥး�စာ�ေးသာ အမန.။ အရာရ�က း�ပေးစလေးသာ ဆး�း�ဖ�ခကက ေခအာင း�ပရနမလဘ ဆး�း�ဖ�ခကက း�ပန+ဥး�စာ�ေးစရaနသာ လအပသKက သ�း�ပပါ။)၊ Prohibition - အစ�ရအဖြဖ.�စခက ဆး�း�ဖ�ခက

သ.မဟ� �ေကသာ လပေးဆာငမႈ း�ပလပး�ခငး�မ� �ာဆ�ေးသာ အမန.၊ ထေ.ၾကာငး ထးသေ.သာအမန.သည မရ�ေးသာ စရင ငရြငခငaးက အသး�း�ပး�ခငး�မ� (၎၏ စရင ငရြငခငaးက ေးကာ*နးMနး�ခငး� သ.မဟ� လး�ဝစရင ငရြငခငးမရ�း�ခငး��.မ�) အရာရ�က �ာ�ဆ�သည။ Certiorari - ေအမ�း�မနး�ခေရသာ အစ�ရ အဖြဖ.၏ ဆး�း�ဖ�ခကက ပယဖကေးသာ အမန.၊ Quo warranto – ႐း�တြ�င ဆကM ကေးနျခငး�း�ဖငး ႐း�က ေးစားကာ�ေးသာ အရာရ�ကး �ာ�ဆ�ရန အမန.”။ Melissa Crouch, ‘ း�မနမာႏးငခရ� �ရာ�ဥေပဒစ�မ�ေးရ�ႏး�ငး အပခပေးရ�ဥေပဒက ရရ�း�ခငး�’,(October

2014),ဥေပဒစမခက၏ စညး�ကမး�က ��း�မ�ငးး�ခငး�, စာမကးႏး�ာ- 2-3, http://www.myjusticemyanmar.org/wp-content/upl

88

Page 92: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

oads/2016/12/PRLP-Report-on-Access-to-Justice-and-Admin-Law-Final-with-summary-2014.pdf အမႈေးဆာငမာ�ႏး�ငး အပခ ပပသပမာ�က �ာ�ဆ�ေးသာ *ဖး.စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒဆင0ာ အမန.မာ�သည ၁၉၄၈ မ� ၁၉၆၂ ထ း�မနမာႏးငင �ရာ�ဥေပဒ း�မငရြငကငး�၏ ေအရ�ပါေးသာ အစ�အပငး��စခး�ဖစခေးသားMညး� ၎�.၏ က႑သည အႀက�အကယ ေးလာနညး�လာကာ စစအပပခပေးရ� ကာလအတြ�ငး�တြ�င ဖယ0�ာ�း�ခငး� ခလးက0သည။ ဖ�႐ႈရန- Melissa

Crouch (2014), ‘သမာ�႐�က ဥေပဒႏး�ငး ေအး�ခခဥေပဒဆင0ာ အမန.စာမာ�- း�မနမာႏးငငတြ�င �ာဝန0�း�ခငး�အတြ�က

ေးမ�ားMငးခက’, း�မနမာႏးငငရ� ဥေပဒ၊ လ.အဖြဖ.အစညး�ႏး�ငး K�ႏႈးငး�း�ခငး�, Melissa Crouch and Tim Lindsey

(eds.), Hart: Oxford, စာမကးႏး�ာ- 141-14

၁၆၀ပဒမ- ၂၉၆ (ခ)

၁၆၁းႏးငင�ကာဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� ဆငးေးခၚစာဆင0ာ လကပြက+စာအပ’ (ေးမလ ၂၀၁၆) စာမကးႏး�ာ- ၁၇-၁၈၊ https://www.icj.org/wp-content/uploads/2016/06/Myanmar-Handbook-on-Habeas-Corpus-Publications-Reports-thematic-reports-2016-ENG.pdf(ထးေ.နာက “းႏးငင�ကာ ဂရလႀက�မာ� ေးကားမရ�င ဆငးေးခၚစာဆင0ာ လကပြက+စာအပ”)။ ဝပ+ငး�း�ခငး� (၂၀၁၄)၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� �ရာ�မ�ေ�ရ�ႏး�ငး အပခပေးရ� ဥေပဒက ရhခငး�’၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၂-၁၃။

၁၆၂ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ ပဒမ- ၃၄၈။

၁၆၃ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ ပဒမ- ၃၅၃။ ဥပမာ- ကခငအမ�သာ� ဥ�ေးဒါငး�တြလမး�က သ.မနး�မကယ+ာ� သမအာ� ၂၀၁၂ တြ�င �ရာ�မဝင ထနး�သမး�း�ခငး�က ရပငဆပငး�ခငး�။ Crouch (၂၀၁၄)၊ ‘ေးယဘယဥေပဒႏး�ငး ဖြဖ.စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒႏး�ငaးအည ဆငးေးခၚစာမာ�’ စာမကးႏး�ာ- ၁၅၁-၁၅၂ တြ�င ေးဖားး�ပထာ�သည။

၁၆၄ Crouch (၂၀၁၄)၊ ‘ေးယဘယဥေပဒႏး�ငး ဖြဖ.စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒႏး�ငaးအည ဆငးေးခၚစာမာ�’ စာမကးႏး�ာ- ၂၄-၂၈

၁၆၅ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င ဆငးေးခၚစာဆင0ာ လကပြက+စာအပ၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၂။

၁၆၆ Crouch (၂၀၁၄)၊ ‘ေးယဘယဥေပဒႏး�ငး ဖြဖ.စညး�ပးေအး�ခခ ဥေပဒႏး�ငaးအည ဆငးေးခၚစာမာ�’ စာမကးႏး�ာ- ၁၄၇။ း�မနမာႏးငငမ� ကမၻာကလသမဂၢ အထ�အစရငခစာ �ငရြင\ငး�သက ပမေးသာ မၾကာေးသ�သညး အမႈမာ�က အစရငခထာ�သည။ ‘း�မနမာႏးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအနမာ�’ (စကတ ပငဘာလ ၂၀၁၇) က/၇၂/၃၈၂၊ အပဒ- ၁၀။

၁၆၇ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င ဆငးေးခၚစာဆင0ာ လကပြက+စာအပ၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၀။

၁၆၈ း�မနမာႏးငငဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ

၂၀၁၄ (ထေ.နာက “း�မနမာႏးးငငဆင0ာလ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ ၂၀၁၄”။ ၂၀၀၀ ခႏး�ငရြစrင း�ပKထေးရ�ဝနႀက�ဌာန လကေးအာကတြကတ င �ညေးထာငခေးသာ း�မနမာႏးငငဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ� ေးကားမရ�ငမ� အစဥMးကး�ဖစMာသည။

၂၀၀၇ းႏးဝငဘာလတြ�င း�မနမာႏးငငဆင0ာ လ.အ*ခငေးအရ�အဖြဖ.ဟ အမညေးး�ပာငး�လးကသ ည။

၁၆၉ ၂၀၁၇ ေးမလ ၂၆ ရကအ ရ ‘ခ’ အဆငး၊ http://www.ohchr.org/Documents/Countries/NHRI/Chart_Status_NIs.pdf ။ ဂရလႀက�မာ� ေးကားမရ�င၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၂၆-၂၇ တြ�နငၾကညး ါ။ အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ လပပထး�လပနညး�ဆးင0ာ သး�သပထာ�ေးသာ ထငး�မငခကမာ�၊ အပဒ- ၁၆ တြ�နငၾကညး ါ။

၁၇၀ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၂၇။

89

Page 93: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁၇၁ ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0ကးႏး�ငး ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘ေးႏး�ာငးေးႏး��ေးသာ �ရာ�မ��မႈ၊ ပ� ငေးသာ �ရာ�မ��မႈ’၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၂-

၃၃။

၁၇၂း�မနမာႏးးငငဆင0ာလ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ၊ ပဒမ- ၂၂(ဂ)၊ (င)၊ ၃၀။

၁၇၃ း�မနမာႏးးငငဆင0ာလ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ၊ ပဒမ- ၃၆။

၁၇၄ း�မနမာႏးးငငဆင0ာလ႕အ*ခငေးအရ�ေးကားမရ�င အကဥေပဒ၊ ပဒးမ- ၄၀။

၁၇၅ ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0ကးႏး�ငး ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘ေးႏး�ာငးေးႏး��ေးသာ �ရာ�မ��မႈ၊ ပ� ငေးသာ �ရာ�မ��မႈ’၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၂-

၃၃။

၁၇၆ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၃၁-၃၂။

၁၇၇ ရခင+မကနး�၊ ‘ဖး�ဖထာ�ေးသာ ရက+ကမႈမာ�က စးစမး�စစေးဆ�ေးသာ ေးကားမရ�ငမာ�လာ�။ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ စးစမး�စစေးဆ�ေးရ� ယႏးရာ�အတြ�က လအပခက’ (March 2017), http://www.burmalibrary.org/docs23/The_need_for_an_independent_international_investigation_mechanism.pdf

၁၇၈ ဥပမာေအနျဖငး ေးအာကတ ဘာ ၂၀၁၆ ေးနာက ငး� ရခငးး�ပKနကတြယတ င က�တြလaနသKဟ *စစပြပ+ထာ�ေးသာ ရက+ကမႈမာ�က စစေးဆ�ရန ခန.ထာ�ေးသာ ေးမ�း�မနး�ေးရ�ေးကားမရ� ပငအရ

လ.အ*ခငေးအရ�ေးစာငနးၾကညးေးရ�က ေးဖားး�ပသKL�ာ-“

ေးဒသခ အဖြဖ.မာ�၊ မကး�မငသကေးသ ေးဖားး�ပခကမာ�ႏး�ငး လထဆင0ာ ထ�M ႊငးေးသာ ႐ပပသဖငမာ�၏ အစရငခမႈမာ�အရ ေးကားမရ�င၏ စစေးဆ�သမာ�သည *႐ာသာ�မာ�က နာ�ပနာ�ဆာလပပသပည။ စကာ�မာ�သည။ ကစၥမာ�က ေမး�ပာရန

ေးး�ပာသည။ လမသKဟ *စစပြပ+သည။ ၿပ�လ�င မဒမး�မႈက ေးကားး�ဖ�M ာသမာ�အပါအဝင အက�တြလနးခရသမာ�က လ�႕ဝ�ကခကက မထနး�ထာ�ေးပ�ႏးငေးသာ လစႀက�ထတြ�င ေးမ�း�မနး�သည။ HRW, ‘း�မနမာႏးငင- းႏးငငေးကားမရ� ပငက ရက+ကမႈမာ�က း�ငငး�ဆသည’ (August 2017), https://www.hrw.org/news/2017/08/07/burma-national-commission-denies-atrocities; ICJ (2018), ‘�ရာ�မ���ခငး�ႏး�ငး �ာဝနယပး�ခငး�’, စာမကးႏး�ာ- 19-22

၁၇၉ ၂၀၁၃ ရခငေးကားမရ�င အစရငခစာ ကၾကညး ါ။

၁၈၀ Nick Cheesman (၂၀၁၅)၊ ‘ဥေပဒ၏ အပခပမႈက

ဆန.ကငး�ခငး�- း�မနမာႏးငငရ� �ရာ�႐း�မာ�က ဥေပဒႏး�ငး အမန.မာ�က း�ပလပ း’၊ ကမး�ဘရစခး �ကသလ စာနယဇငး�၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၅၆။

၁၈၁ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၂၇-၂၅၇ တြ�နငၾကညး ါ

၁၈၂ ကမၻာကလသမဂၢ သ�ငး�စငတာ၊ ‘ကမၻာကလသမဂၢ ကတြYမး�ကင ညာရ�ငမာ�က ေအရ�ေ႕�ာငအာရ� လ.အ*ခငေးအရ� ေးၾကညာခက အမ��အ သာ�ေအပၚ ေအလ�ထာ�မႈ း�မငaးတကM ာသည။’ (၂၀၁၂ းႏးဝငဘာလ ၁၆ ရက)၊ https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=43520#.WmSbppP1XeQ က ၾကညး ါ။

AliansiMasyarakatAdat Nusantara းႏး�ငး အ�ခာ�သမာ�၊ ‘အာ�နညး�ခက0�ေးသာ ေအရ�ေ႕�ာငအာရ� လ.အ*ခငေးအရ� ေးၾကညာခက၏ လထအဖြဖ.အစညး� လသရ� aငၾကာ� ႐ႈ�ခhခငး� လကခခက’ (၂၀၁၂ းႏးဝငဘာလ ၁၉ ရက)၊ https://www.hrw.org/news/2012/11/19/civil-society-denounces-adoption-flawed-asean-human-rights-declaration။

၁၈၃ http://www.ohchr.org/EN/Issues/Detention/

Pages/Complaint.aspx ။ လငအၾကမး�ဖကမႈ း�ဖငရြစ ာ�ဖ�ေးသာ း�မနမာႏးငငက ေအလ�ထာ�ေးသာ အမႈ�စခ၏

ဥပမာ�စခအတြ�က WGAD၊ ေး*႐�ခကမြယခငး နပါ�- ၆/၂၀၁၄ (၂၀၁၄ ဧၿပလ ၂၃ ရက)၊ A/HRC/WGAD/2014/6 အပဒ-

၉ က ၾကညး ါ။

90

Page 94: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၁၈၄ လ.အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� ကမၻာကလသမဂၢ႐း�၊ ‘လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+ �aငၾကာ�ေးရ� လပပထး�လပနညး�’ http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/ComplaintProcedure/Pages/HRCComplaintProcedureIndex.aspx

၁၈၅ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၊ ‘ဆး�း�ဖ�ခက ၃၄/၂၂- း�မန မာႏးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအန’ (၂၀၁၇ မ�M )၊ A/HRC/RES/34/22၁၈၆ Darusman (၂၀၁၇)၊ ‘း�မနမာႏးငင ရခငး�ပKနယ0� ႐ဟငဂာ မဆလင လနညး�စႏး�ငး ��ခာ�လနညး�စမာ�၏ လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအနေအပၚ လ.အ*ခငေးအရ�ေးကာင+၏

အထ�စစေးဆ�း�ခငး� ထ�း�ပနခက’

၁၈၇ ဥပမာ- လ႕အ*ခငေးအရ� အထ�အရာရ� ကမၻာကလသမဂၢ႐း�၊ ‘း�မနမာႏးငငရ�ကမၻာကလသမဂၢ၏တြလ�M ပေသာႏးငင�ကာအခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ�အဖြဖ. ေမလ�ရ�ာ�သ. အဆး�သ� လညး �မႈ’ (၂၀၁၇ ဒဇငဘာလ ၁၁ ရက)၊ http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22522&LangID=E ။ ကမၻာကလသမဂၢလ႕အ*ခငေးအရ�အထ�အရာရ�ကမၻာကလသမဂၢ႐း�၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� ကမၻာကလသမဂၢ၏ တြလ�M ပေးသာ းႏးငင�ကာ အခကအ လက0�ာေးေ*ဖရ�အဖြဖ. ဘဂၤလာ�ေးဒရ�း႕သ. အဆး�သ� လညး �မႈ’ (၂၀၁၇ ေးအာကတ ဘာလ ၂၇)၊ http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22320&LangID=E

၁၈၈ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး�မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၃၊ ဇယာ�တြကက (၂)။ ဒဏခ�မခရhခငး�က �ကခက0နး ကရယာ�စခအ�ဖစ အတြကငး�မ�ရာ�စရငရြငခငး။

၁၈၉ းႏးငင�ကာၾကာ�နာမႈ၊ ‘HerveMadeo’၊ (၂၀၁၆ *ဇနနM ၉ရကတြကတ င ေးနာကဆ း� *မမး�မသည)၊ https://trialinternational.org/latest-post/herve-madeo/တြ�င ၾကညး ါ။ းႏးငင�ကာၾကာ�နာမႈ၊ ‘Thierry Desmarest’ (၂၀၁၆ *ဇနနM ၉ရကတြကတ င ေးနာကဆ း� *မ

မး�မသည)၊ https://trialinternational.org/latest-post/thierry-desmarest/

၁၉၀ းႏးငင�ကာၾကာ�နာမႈ (၂၀၁၆)၊‘HerveMadeo’။

၁၉၁ ကမၻာ �ရာ�မ�ေ�ရ� စငတာႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� အပပထနး�မႈအဖြဖ.၊ ‘း�ပKထေးရ�ဝနႀက�ဌာနႏး�ငး လဥ�ေးရႏး�ငး

လဝငမႈႀက�ၾကပေးရ�ဝနႀက�ဌာန၏ �ရာ�ဖြစဆး�ခငး�အတြ�က အ�ဖစမ�နးႏး�ငး �ရာ�ဝင ေအး�ခခ၊ ဒ�ယဗလခပပႀက� ကက၊ တြဆစဇာလနးႏးငင း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒႏး�ငး K�ဥး�ပမး�ႏး�ပ+ကမႈဆင0ာ ေသဘာ�ညခကက ေးလလာခက’၊ (၂၀၁၅ းႏးဝငဘာလ)၊ http://www.globaljusticecenter.net/documents/GJC&JC.Final.KoKoIndictment.11.5.15.pdf

၁၉၂ လပငနး�ႏး�ငး လ.အ*ခငေးအရ�ဆင0ာ ရငး�း�မစ+ပငတာ၊ ‘ကယM ဖ�န�ယာ� ဆကမၸဏမာ�အဖြဖ. အမႈ (း�မနမာႏးငင ရKညႊနး�)၊ (၂၀၁၈ ဇနနဝါရလ ၃၀ ရကးေးန.တြ�င အသး�း�ပ*ခငး0သည) https://business-humanrights.org/en/unocal-lawsuit-re-myanmar တြ�နငၾကညး ါ။

၁၉၃ အာဏာသး� ထနး�သမး�း�ခငး�ဆင0ာ ကမၻာကလသမဂၢ၏ လပေးဆာငဆ အဖြဖ.သည ကမၻာကလသမဂၢ အထ�လပငနးး�စဥ း�ဖစေးသားMညး� ၎က ေအယာငေးဆာင �ရာ�ေးရ� ယႏးရာ�အ�ဖစ စဥး�စာ�သည။

၁၉၄ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒသည ၃၁ ဇနနဝါရ

၂၀၁၁ တြ�င စ�င အာဏာ�K\ည။ း�ပ႒ာနး�ခက၏ သကဆ ငေးသာ စာပငရြဒrင ဆထာ�သKL�ာ- “(းႏးးငငဥေပဒႏး�ငး အမန.အာဏာ ထနး�သမး�ေးရ�ေးကာင+ႏး�ငး းႏးငငေး�ား

ေးအ�ခမး�သာယာေးရ�ႏး�ငး *ဖ႕ၿဖ�ေးရ�ေးကာင+) သ.မဟ� ယငး�၏ အဖြဖ.ဝငတစဥ�ဥ� သ.မဟ� အစ�ရအဖြဖဝငတစဥ�ဥ�က ၎�.၏ သကဆ းင0ာ �ာဝနမာ�က ထမး�ေးဆာင+ဥတြဥတင း�ပလပေးသာ မK\ညး လပေးဆာငခကအ တြ�ကမ� �ရာ�ဖြစဆး�ခငး�မ�ပေရပ။” ဤ�ပ႒ာနး�ခကက �ရာ�႐း�တြ�င အသး�မ�ပဖ�ေးသားMညး� း�ပ႒ာနး�ခက၏ ၽြကး�ပာ�ေးသာ အဓပၸာယေးကာကယ ခကတ ခ႕က ေးရ�ေ႕နမာ�က လကက ငး�ပထာ�သည။ �ခေ႕သာ ေးရ�ေ႕နမာ�က းႏးးငငေး�ား ၿငမ

91

Page 95: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ဝပ း�ပာ�မႈ�ညေးဆာကေးရ�အဖြဖ.၊ းႏးငငေး�ားေးအ�ခမး�သာယာေးရ�ႏး�င*းဖ႕ၿဖ�ေးရ�ေးကာင+ႏး�ငး၊ အစ�ရအဖြဖ.�.မ� �ေကသာ အဖြဖ.ဝငမာ�က (း�မနမာစာေးပၚေအး�ခခ၍) ကန.သ� အဓပၸာကမြယဖငးၿပ� ေးယဘယအာ�း�ဖငး စစမႈထမး�မာ�ေအပၚ မသကေးရာကေးပ။ သ.မဟ� �စေးယာကေးယာကက က�တြလနေးသာ (ဥေပဒျပင တြ�င သ�း�ဖ�မႈမာ�ကသေ.သာ) �ရာ�မဝင း�ပလပမႈမာ�ေအပၚလညး� မသကေးရာကေးပ။ ၂၀၁၁ မ�ငမက စစတပပက က�တြလန ခေးသာ း�ပလပမႈအာ�လး�အတြ�က လးၿခးေးသာ တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငaးက ေးပ�း�ခငး�အ�ဖစ အ�ခာ�သမာ�က မ��ယၾကၿပ� ��ခာ�ေးသာသမာ�ကမ ၁၉၉၈-၂၀၁၁ ကာလ

(းႏးးငင ေး�ား ၿငမဝပ း�ပာ�မႈ�ညေးဆာကေးရ�အဖြဖ.ႏး�ငး းႏးငငေး�ားေးအ�ခမး�သာယာေးရ�ႏး�င*းဖ႕ၿဖ�ေးရ�ေးကာင+ အပခပေးသာ ကာလ) အတြ�ကသ ာ ကငး�တြလကမြ�ခငးေးပ�သKဟ အဓပၸာကမြယဖငaးဆၾကသည။

၁၉၅၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ-

၂၀(ခ)၊ ၃၁၉၊ ၃၄၃။ ကာတြကယေးရ�ဌာန အကဥေပဒ ၁၉၅၉၊ ပဒမ-၇၂ တြ�နငMညး�ၾကညး ါ။

၁၉၆၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ- ၃၄၃။

အနညး�ငယေး*႐�ထာ�ေးသာအမႈမာ�က အရပပသာ� �ရာ�႐း�မာ�တြ�င စစေးဆ�ေးသားMညး� အစဥအလာ�စခ း�ဖစMာသညး အရေပအယာင မရ�ေးပ။ ဂရလႀက�မာ�ေးကားမရ�င၊ ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’ စာမကးႏး�ာ- ၈-၁၁။

၁၉၇၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ အကဥေပဒ- ၂၀(ခ)

၁၉၈ စစမႈထမး�မာ� အကဥေပဒ ၁၉၅၉၊ ပဒမ- ၇၂။

၁၉၉စစမႈထမး�မာ� အကဥေပဒ ၁၉၅၉၊ ပဒမ- ၃(က)(၁)။

၂၀၀ း�မနမာႏးငငအစ�ရ၊ ‘စ��ႏး�ငး ပဥၥမ ကာလ အစရငခစာမာ�က ေးပါငး�စပး�ခငး�ႏး�ငး ဆက+ပေးသာ ကစၥမာ�ႏး�ငး ေးမ�*ခနး�မာ�စာရငး�- း�မနမာႏးငင း�ပနၾကာ�ခကမာ�’၊

၂၀၁၆ ေးမလ ၃ ရက၊ CEDAW/C/MMR/Q/4-5/Add.1 အပဒ- ၃၄ (“အမ�သမ�မာ�က ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး� ပးစအာ�လး�က ဖယ0�ာ�း�ခငး�ဆင0ာ လပပထး�လပနညး�ဆင0ာ း�မနမာႏးငင း�ပနၾကာ�ခကမာ�”) က ၾကညး ါ။ *ဂမ0�နး� းႏး�ငး း�ပညေးထာင+သမ �ႏးငင ၊ ၁၉၅၉၊ B.L.R (H.C) ၁၂၉ ကၾကညး ါ။ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပးေအး�ခခဥေပဒအရ ယခတြ�င သကဝငေးသာ �ာဝငရြနrင က�တြလနခ ေးသာ း�ပစမႈ�စခသည စစတေပအပၚ�K\လာ�ဆသKက ေးနာကဆ း�ဆး�း�ဖ�ခက (အကဥေပဒ- ၂၀(ခ) းႏး�ငး အကဥေပဒ- ၃၄၃)။

၂၀၁ ဖ�႐ႈရန- လ.အ*ခငေးအရ� ေးစာငနးၾကညးေးရ�၊ ‘�ည*စာ ဒေဏမပ�း�ခငး�- မက+ကတြ�င မ�ယစေးဆ�ဝါ��ကဖကေးရ�ႏး�ငး လထလးၿခးေးရ� စစဆငေးရ�မာ�တြ�င မ�ရာ�ဖႏး�ပး�ခငး�က �ရာ�ဖြစရန စစတပပတရာ�စရငေးရ�က ၽြလမ�ာ�*စာ အသးး�ပး�ခငး�’ (April 2009), စာမကးႏး�ာ- 71-79

၂၀၂ UN Human Rights Committee, ‘လ.အ*ခငေးအရ� ေးကားမ�၏ ေးလလာခကမာ�က ေးကာကခကခhခငး�- ခလႏးငင’, CCPR/C/79/Add.104, (1999), အပဒ. 9.

၂၀၃ Commission on Human Rights, ‘ဒေဏမပ�း�ခငး��ကဖကး�ခငး�ဆင0ာ ေသဘာ�ရာ�မာ� အစးက *မမး�မရန တြလ�M ပေးသာ ကတြYမး�ကင ညာရ�င၏ အစရငခစာ- Diane Orentlicher’, (8 February 2005), E/CN.4/2005/102/Add.1, ဥေပဒသ- 29,

၂၀၄အမ�သမ�မာ�ကဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး�ပးစအာ�လး�ကဖယရ�ာ�း�ခငး�ဆင0ာလပပထး�လပနညး�ဆင0ာ း�မနမာႏးငင း�ပနၾကာ�ခကမာ� (2016), CEDAW/C/MMR/Q/4-5/Add.1, အပဒ-

35.ဂရလႀက�မာ�ေးကားမ� အစရငခစာမာ� (June 2017)

“ကခငး�ပKနယ0� း�မနမာ�ေပမ�ား �ပ0ငး��စခမ� အဖြဖ.ဝငမာ�က �ရာ�ဖြစေးသာ လသ�မႈမာ�က လေးး�ပာသေးး�ပာအရ ရက အမႈ*ဖငaးသည။ ေးဒသခမာ�က စစသာ�မာ�က ကခငး�ပညရြKrငး�ေးနတြထကေးး�ပ��မး�ေးရ�ာငသပ သး�ေးယာကက ၂၀၁၇ ေးမလတြ�င သ�သ Kဟ *စစပြပ+သည။”: ICJ (2018), ‘း�မနမာႏးငင �ရာ�သ�ဖငး း�ဖစေးစ�ခငး�ႏး�ငး �ာဝနခး�ခငး�’, စာမကးႏး�ာ- 14. လသ�မႈအတြ�က စစသာ� ေးး�ခာကေးယာ

92

Page 96: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ကက ေးထာငဒဏ ဆယးႏး�စ+ စစတပပက ခမ��သ Kဟ 20 January

2018 တြ�င သ�ငး�ေးပ�ပး.ထာ�သည။ ဆက+ပေးသာ သ�ငး�ထ�း�ပနမႈ, ‘း�ဖစေး�ာငးး�ဖစခၾကာ�နာမႈတြ�င အရပပသာ�မာ�က သ�း�ခငး�အတြ�က း�မနမာစစသာ�မာ� ေးထာငက’, (20 January 2018), ABC News, http://abcnews.go.com/International/wireStory/myanmar-soldiers-sentenced-killing-kachin-civilians-52481766. အရပပသာ��ရာ�ဖြစး�ခငး� ဆကM ကး�ဖစမKEာ�က

ေမသခာေးပ။

၂၀၅ Aileen Thomson, ‘း�မနမာႏးငငတြ�င စစတပပဆပင0ာ ဒဏမခ�း�ခငး�က အထ�အ*စမး�း�ေပသာ အရပပသာ��ရာ�ေးရ�’, The

Irrawaddy, 13 December 2014, https://www.irrawaddy.com/news/military/civilian-justice-trumps-military-impunity-myanmar.html

၂၀၆ WLB (2017), ‘မနးး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�ထာ�သည’, စာမကးႏး�ာ- 2. ဖ�႐ႈရန- ICJ, ‘း�မနမာႏးငငရ� ပးပကေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�အတြ�က �ရာ�မ��မႈက ရရ�း�ခငး� - ေအး�ခခ ေးလလား�ခငး�’, (January 2018), စာမကးႏး�ာ- 9-11, https://www.icj.org/wp-content/uploads/2018/01/Myanmar-GRA-Baseline-Study-Publications-Reports-Thematic-reports-2018-ENG.pdf

၂၀၇၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ ပဒမ- ၂၀(ခ)၊ ၃၄၃။

၂၀၈ WLB (2017), ‘မနး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�ထာ�သည’, စာမကးႏး�ာ- 2. ၾကညး0န- UNFPA, (2017), ‘အငအာ� ႀက�မာ�ေးသာ ဒ႑ာရ၊ ဝ�ကထ ာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’, စာမကးႏး�ာ- 25; WLB, ‘တြသာ�ရနခရ�ေးဝ�- း�မနမာႏးငငတြ�င �ငး�ရငး�သာ� အမ�သမ�မာ�ေအပၚ လ.အ*ခငေးအရ� ခ�ေးဖာကး�ခငး�ႏး�ငး ဖြခး�ခာ�ဆကဆ း�ခငး��. ဆကM ကး�ဖစေးနျခငး�, CEDAW Shadow Report’, (July 2016), စာမကးႏး�ာ- 25, http://womenofburma.org/wp-content/uploads/2016/07/CEDAW_Long-Way-To-Go-English_for-Web-1.pdf

၂၀၉ ICJ (2018), ‘း�မနမာႏးငငရ� ပးပကေးသာ လ.အ*ခငေးအရ�အတြ�က �ရာ�မ��မႈက ရရ�း�ခငး�’, စာမကးႏး�ာ- 11.

၂၁၀ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- 12။

၂၁၁ ဖ�႐ႈရန- San Yamin Aung, ‘အၾကမး�ဖကမႈမ� အမ�သမ�မာ�၊ မနးး�ေကလ�က ကာတြကယ0န ဥေပဒအသစ’, (17 October 2017), The Irrawaddy, https://www.irrawaddy.com/news/burma/new-law-protect-women-girls-violence.html

၂၁၂ International Crisis Group (2017), ‘ဗဒၶဘာသာႏး�ငး း�မနမာႏးငငရ� အစ�ရအာဏာ’, စာမကးႏး�ာ 13

၂၁၃ Chan Wing Cheong et al (2016), ‘း�မနမာႏးငငရ� ရာဇဝ�ဥေပဒ’, LexisNexis: Singapore, [24.9]; WLB

(2017), ‘မနး�ေကလ�မာ�အရ�ကက ထနး�ထာ�သည’, စာမကးႏး�ာ- 5

၂၁၄ Chan (2016), [24.29], cf. ေမလ�ရ�ာ�ႏးငငႏး�ငး စကၤးာပႏးငင

၂၁၅ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- (24-28)။

၂၁၆ ကေးဒဝ းႏး�ငး း�ပညေးထာင+ဆရ�ယM ပစသမ ��မနမာႏးးငငေး�ား (ေမ*ငမ) (1976) BLR 57

၂၁၇ Ibid။

၂၁၈ကသကးႏးင၊ သကႀ က� းႏး�ငး း�ပညေးထာင+း�မနမာႏးငငေး�ားးႏး�ငး ေးဒၚယယလငး� (2004) ရာဇဝ�ဆ င0ာ ေးယဘယ ပးစ (အထ�) 214 (Yangon) 14 March 2006

(သ�ငး�ေမပ�ပ.)

၂၁၉ ရာဇသ�ႀ က�၊ ပဒမ- 90။

၂၂၀ Chan (2016), [24.40]။

၂၂၁ ေသဘာ�ညခက ါ အသကသ ည ၁၄ းႏး�စ း�ဖစခေးသားMညး� ၎က ရာဇသ�ႀ က�က း�ပငဆငး�ခငး�ဥေပဒ ၂၀၁၆ အရ

း�ပငဆငခသKက သ�း�ပပါ။

၂၂၂ ICC, ‘း�ပစမႈမာ�၏ ေအး�ခခေသဘာ�ရာ�မာ�’, (2011),

ပးစပြဒခ- 7(1)(g)(1)

၂၂၃ ေးယဘယအာ�း�ဖငနးၾကညး0န- Isabelle Lassée and

Eleanor Vermunt (2016), ’ဥေပဒမၾကမး�က း�ဖည*း+

93

Page 97: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

ကး�ခငး�- သရလကၤးာဥေပဒထသ. းႏးငင�ကား�ပစမႈမာ�က ထည*aးသငး�း�ခငး�’, South Asian Centre for Legal

Studies, http://sacls.org/resources/publications/reports/fitting-the-bill-incorporating-international-crimes-into-sri-lankan-law

၂၂၄ အစ�ေရရ�ေ႕န းႏး�ငး Erdemovic (IT-96-22), ၾကာ�နာေးရ�အခနး�၊ 29 November 1996, အပဒ- 64-65

၂၂၅ ၎သည ယးၾကKehခငး�ပးစမာ�၏ အဓက ေအၾကာငး�ရပး�ဖစေးသားMညး� လကေးတြ�.အသတြ�င ၎သည မK\. း�ပစမႈမာ�က အႀကရသညးႏး�ငးး မK\. သကေးသမာ�က စေးဆာငး�သKစသKr.၏ ေအၾကာငး�ရပပတစခလညး�း�ဖစသပည။

၂၂၆ ဖ�႐ႈရန- PriyaGopalan (2016), ‘လႈပ0�ာ�ရန အခန-

သရလကၤးာရ� ပဋပကၡႏး�ငး ဆက+ပေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈအတြ�က �ာဝနယပး�ခငး�’, ပဋပကၡႏး�ငaးဆက+ပေးသာ လပငအၾကမး�ဖကမႈက�ရာ�ဖြစး�ခငး�, http://www.iap-association.org/PSV/News/Accountability-for-Conflict-Related-Sexual-Vio-(2)

၂၂၇ Chan (2016), စာမကးႏး�ာ- 320။ �ေကသာ း�ပစမႈမာ�အတြ�က ဆင*း ာ��ာဝန0�း�ခငး�၏ �ေကသာ ပးစမာ�ကလညး� ရာဇသ�ႀ က�က း�ပ႒ာနး�ထာ�သည။

၂၂၈ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၂၀

၂၂၉ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၂၁၊ ေးမာငဘယး းႏး�ငး မလ�ခင က�ကာ�ခက- လခ�မႈအတြ�က အသး�း�ပေးသာ ကာ�ပင0�ပငသပည

လခ�မႈအတြ�က အသး�း�ပရန သ.မဟ� လခ�မႈက ခငး�ေးစရaနဟပ မသလ�င အာ�ေးပ�ကညမႈအတြ�က အ�ပစမရ�ေးပ။ (AIR 1933 Rang 297)

၂၃၀ Chan (2016), [20.8], ေးအာငသနး�ႏး�ငး း�ပညေးထာငစး�မနမာႏးးငငေး�ား က က�ကာ�း�ခငး� (1956) BLR 1

၂၃၁ Chan (2016), [20.12].ဆး�း�ဖ�ခက၏ သကေးသေအပၚ ေးနာကထ ပ အခကအ လကမာ�အတြ�က ၾကညး0န- Chan (2016), [20.15]-[20.22]

၂၃၂ ရာဇသ�ႀ က�၊ ပဒမ- ၁၂၀ က

၂၃၃ ရာဇသ�ႀ က�၊ ပဒမ- ၁၂၀ က

၂၃၄ သကေးသခဥေပဒ၊ ပဒမ- ၁၀၅

၂၃၅ ရာဇသ�ႀ က�၊ ပဒမ- ၈၆

၂၃၆ Chan (၂၀၁၆)၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၈၂

၂၃၇ နယာမ� ခန းႏး�ငး ဘရငမ (1883) PR No 17 of

1883, စာမကးႏး�ာ- 29 per Rattigan J, �က႐းကက ကာ�း�ခငး�- Chan (2016), စာမကးႏး�ာ- 288

၂၃၈ ICRC, ‘ေကလ�သငယမာ�ႏး�ငး ထနး�သမး�း�ခငး�’, (November 2014), စာမကးႏး�ာ- 7, https://www.icrc.org/eng/assets/files/publications/icrc-002-4201.pdf

၂၃၉ Ibid

၂၄၀ ရာဇသ�ႀ က�၊ ပဒမ- ၈၂-၈၃၊ ေးအာက ါ ထင0�ာ�ေးသာ ေးဝဖနေးရ�အတြ�က း�ပစမႈဆင0ာ �ာဝနယပး�ခငး�၏ အငယဆ း�အသကက ၁၀ းႏး�ပစသပ. ��း�မ�ငး0န း�မနးမာႏးငငအစ�ရက ဆး�း�ဖ�ၿပ� း�ဖစသKက သ�း�ပပါ။

၂၄၁ ၂၀၀၈ ဖြဖ.စညး�ပး ေအး�ခခဥေပဒ၊ ပဒမ- ၄၄၅။ ဤအပငး�တြ�င ေးဖားး�ပထာ�ေးသားMညး� *ခငးး�ပထာ�ေးသာ ကငး�တြလကမြ�ခငး၏ အကယက း�ငငး�ခးး�ခငး�မာ� ရ�သည။

၂၄၂ ၾကညး0န ဥပမာ- OHCHR, ‘ေးရ��ကပဋပကၡျပKနယမာ�အတြ�က ဥေပဒကရယာမာ�၏ စညး�ကမး�-တြလ�ၿငမး�ခမး�သာ*ခငးမာ�’, (2009), စာမကးႏး�ာ- 11, http://www.ohchr.org/Documents/Publications/Amnesties_en.pdf

၂၄၃ Chan (2016), [24.12]

၂၄၄ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- (၂၄-၁၃)။ ဆန ပးကာ ေးခၚ စ�ေး*င းႏး�ငး း�ပညေးထာင+ း�မနမာႏးငငေး�ား (1996) BLR 66;ဥ�ပနး�ေးအ� းႏး�ငး း�ပညေးထာင+ း�မနမာႏးငငေး�ား (1966)

BLR 527;ေးမာငရြငညန.တြလင းႏး�ငး း�ပညေးထာင+ ဆရ�ယM ပစသ

94

Page 98: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

မ � း�မနမာႏးငငေး�ား (1976) BLR 35 �း.က က�ကာ�း�ခငး�။

၂၄၅ Chan (2016), [24.13], း�ပညေးထာင+ း�မနမာႏးငငေး�ား းႏး�ငး ဝငး�း�မငး က က�ကာ�း�ခငး� (1991) BLR 74.

၂၄၆ Ibid၊

၂၄၇ Chan (2016), [24.15].

၂၄၈ �ရာ�မ�ေ�ရ�အဖြဖ. (REDRESS)က ေးပ�ထာ�ေးသာ သ�ငး�အခကအ လကမာ�၊ February 2018.

၂၄၉ WLB (2017), ‘မနး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�သည’,

စာမကးႏး�ာ- 5.ဖ�႐ႈရန- Chan (2016), [24.10], ကကာ�ခက-ေးမာငတငေးမာင းႏး�ငး း�ပညေးထာင+ ဆရ�ယM စ သမ � း�မနမာႏးငငေး�ား (1976) BLR 40; း�ပညေးထာင+း�မနမာႏးငငေး�ားးႏး�ငး ေးအ�ေးနာ (2009) MLR 48.

၂၅၀ �ရာ�မ�ေ�ရ�အဖြဖ. (REDRESS)က ေးပ�ထာ�ေးသာ သ�ငး�အခကအ လကမာ�၊ February 2018.

၂၅၁ ေးရ�ေ႕နမာ�ႏး�ငး REDRESS လေးတြ�ေ.မ�း�မနး�း�ခငး�, December 2017. အထကတြကတ င ၾကညး0န- အခနး�-၃

၂၅၂ ICJ (2018), ‘း�မနမာႏးငငရ� �ရာ�မ�ေ�ရ�ႏး�ငး အပခပေးရ� ဥေပဒက ရhခငး�’, စာမကးႏး�ာ- 24

၂၅၃ း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒ (“CrPC”), ပဒမ- 154 (ဤအခနး�တြ�င ေးဖားညႊနး�ထာ�သညး း�ပစမႈအမာ�စ ပါဝငေးသာ သကဆ ပငသပညး ရာဇဝ�မႈမာ�ႏး�ငး ဆက+ပ၍)။ မသကဆ ပငဟပ ယေဆသာ း�ပစမႈမာ�တြ�င ပဒမ ၃၂၃ (မမေသဘာေအလာက နာကငေးစမႈ)းႏး�ငး ပဒမ ၅၀၉(အမ�သမ��စေးယာက၏

အေးး�ႏၵက ပကး�ပာ�ေးစရန ရည*႐ယေးသာ စကာ�၊ အမအယာ သ.မဟ� း�ပလပမႈ) �. ပါဝငသပည။ မသကဆ ငေးသာ ပဒမဆင0ာ အမႈမာ�က စစေးဆ�း�ခငး�မာ�က လပေးဆာင0န

�ရာ�႐း�*ခငးး�ပခကM အပၿပ� အ*စစပြပ+ခရသက ဝရမး�မပါဘ မဖမး�ႏးငေးပ။(CrPC, ပဒမ- 155)

၂၅၄ း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး�ဥေပဒ၊ ပဒမ- 157

၂၅၅ Ibid၊

၂၅၆ ၾကညး0န- http://www.unionsupremecourt.gov.mm/?q=content/township-courts

၂၅၇ ၾကညး0န- http://www.unionsupremecourt.gov.mm/?q=content/district-courts

၂၅၈ ၾကညး0န- http://www.unionsupremecourt.gov.mm/?q=content/high-courts-region-and-state

၂၅၉ WLB (2017), ‘မနး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�သည’,

စာမကးႏး�ာ 5.

၂၆၀ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၁

၂၆၁ း�ပစမႈဆင0ာ ကငaးထး� ဥေပဒ၊ ပဒမ- 208, 247

၂၆၂ WLB (2017), ‘မနး�ေကလ�မာ� အရ�ကက ထနး�သည’,

စာမကးႏး�ာ- 11

၂၆၃ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ-၁၁

၂၆၄ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၁

၂၆၅ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၁

၂၆၆ကမၻာကလသမဂၢ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� ဗဟ (၂၀၁၆)၊ ‘�ရာ�မ���ခငး�က အမ�သမ�မာ� သး�ပငရြငခငး’၊ စာမကးႏး�ာ- ၆၅

၂၆၇ UNFPA (၂၀၁၇)၊ ‘*စမး�အာ�ႀက�ေးသာ ဒ႑ာရ၊ ဝ�ကထာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’၊ စာမကးႏး�ာ- 21

၂၆၈ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၈၅

95

Page 99: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂၆၉ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၈၅

၂၇၀ WLB (2004), ‘ဒဏမခ�ေးသာ စနစ’, စာမကးႏး�ာ 1, 7,

10-11, 13, 19; WLB (2014),‘�ေးသာ ဒဏမခ�း�ခငး�၊ �ေးသာ ပးစမာ�’, စာမကးႏး�ာ- 11; WLB (2000), ‘း�မန မာႏးငငရ� ပဋပကေၡနရာမာ�မ� အမ�သမ�မာ�’, စာမကးႏး�ာ- 34.; ေကလ�သငယမာ�ႏး�ငး လကနကက င ဋပကၡ ေးစာငနးၾကညး+ာရငး� (၂၀၀၉)၊ ‘ေးနာကထ ပ � ငး�ခငး�မရ�ေး�ာ’၊ စာမကးႏး�ာ- 5, 17, 31; ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0ကးႏး�ငး ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘ေးႏး�ာငးေးႏး��ေးသာ �ရာ�မ��မႈ၊ ပ� ငေးသာ �ရာ�မ��မႈ’၊ စာမကးႏး�ာ- 36

၂၇၁ ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၃)၊ ‘ေးခာကက မး�ပါ�*စနး�သ. တြ�နး�ပ.သည’၊ စာမကးႏး�ာ- ၈။

၂၇၂ရ�မး�အမ�သမ�မာ� လႈပ0�ာ�မႈတြကန0က (2002) ‘မဒမး�ကင*းခငး’၊ စာမကးႏး�ာ- 4; ကမၻာကလသမဂၢ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� ဗဟ (၂၀၁၆)၊ ‘�ရာ�မ���ခငး�က အမ�သမ�မာ� သး�ပငရြငခငး’၊ စာမကနာ- 80

၂၇၃ WLB (2016), ‘တြသာ�ရနခရ�ေးဝ�’, စာမကးႏး�ာ- 22

၂၇၄ HRW (2017), “�စကပယM း�နာေးန�ယ”၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၃။

၂၇၅ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၇

၂၇၆ မဘမာ�ဥေပဒ၏ ေအရ�ေးပၚ း�ပစး�ခငး� (2014). ၾကညး0န- UN Secretary General, ‘ပဋပကၡႏး�ငး ဆက+ပေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈေအပၚ အတြ�ငး�ေးရ�မ��ခပ၏

အစရငခစာ’, (15 April 2017), S/2017/249, အပဒ- 52, http://www.stoprapenow.org/uploads/advocacyresources/1494280398.pdf

၂၇၇ Kishali Pinto-Jayawardena & Jeannine Guthrie

(၂၀၁၆)၊ ‘နဒါနး�’၊ �ရာ�မ��မႈအတြ�က ရ�ာေး*ဖး�ခငး�- သရလကၤးာစာ*႐ကမာ� (၂၀၁၆)၊ Kumali Jayawardena

&Kishali Pinto-Jayawardena (eds.)၊ နယ�ေးဒလ၊ ဇ�ဘနး�၊ လကနကက င ပဋပကၡႏး�ငး ဆက+ပေးသာ လငအၾကမး�ဖကမႈႏး�ငး �ရာ�မ��မႈအတြ�က ေးခၚသမာ�၊ အပဒ- ၁၇

၂၇၈ ဥပမာ- ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၃)၊ ‘ေးခာကက မး�ပါ�*စနး�သ. တြ�နး�ပ.သည’၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၉။ WakhuShee ‘း�မနမာႏးငငရ� မဒမး�မႈ အႏးရာယ ေးကာ*နးMနခသမာ�က ကညရန လအပေးသာ ခဥး�ကပနညး� အသစမာ�’၊ (၁၄ရက၊ *ဇနနM၊ ၂၀၁၄)။ http://www.dvb.no/news/new-approaches-needed-to-help-survivors-of-rape-in-burma-myanmar/41502

၂၇၉ ေကလ�သငယမာ�ႏး�ငး လကနကက င ဋပကၡ ေးစာငနးၾကညးစာရငး� (၂၀၀၉)၊ ‘ေးနာကထ ပ � ငး�ခငး�မရ�ေး�ာ’၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၀

၂၈၀ လ.အ*ခငေးအရ� ေးစာငနးၾကညးမႈ (၂၀၁၇)၊ “�စကပယM း�နာေးန�ယ”၊ စာမကးႏး�ာ- ၃၃

၂၈၁ ကယာ�း�ပKနယ0� ဝနးေးဆာငမႈမာ�၊ UNFPA (၂၀၁၇)၊ ‘*စမး�အာ�ႀက�ေးသာ ဒ႑ာရ၊ ဝ�ကထ ာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၂-၂၄

၂၈၂ ကယာ� (ကရငန)း�ပKနယ0� ဤကစၥရပမာ�တြ�င ေးယဘယအာ�း�ဖငး Ibid တြ�င ၾကညး ါ။ ကရငး�ပKနယးႏး�ငး ဆက+ပ၍ Ibid စာမကးႏး�ာ- ၄၁-၄၂

၂၈၃ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၄

၂၈၄ Ibid၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၃

၂၈၅း�မနမာႏးးငငေအပၚ ကမၻာကလသမဂၢ အထ�အစညး�ေအဝ� ထ�း�ပနခက (စကတ ပငဘာလ၊ ၂၀၁၇)၊ က/၇၂/၃၈၂၊ အပဒ- ၅၃

၂၈၆ Ibid

96

Page 100: iici.global · Web viewKIO/KIA ကခ င လ တ မ က ရ အဖ အစည /တပ KNLA ကရင အမ သ လ တ မ က ရ တပ ... MN-DAA မန မ အမ သ ဒ မ

၂၈၇ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၀၅

၂၈၈ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၀၅

၂၈၉ လ.အ*ခငေးအရ�မာ�ဆင0ာ မ��တ မး��ငး�ခငး�အတြ�ကး

တြကန0က - း�မနမာႏးငင၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� လ.အ*ခငေးအရ� ေအး�ခေအနဆင0ာ အစရငခစာ။ ဇနနဝါရလ - ဒဇငဘာလ၊ ၂၀၁၆’၊ (၂၀၁၇ ခႏး�စ)၊ စာမကးႏး�ာ - ၄၊ https://www.burmalink.org/wp-content/uploads/2017/02/hrsituation2017.pdf

၂၉၀ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ းႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇)၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၀၅

၂၉၁ UNFPA (၂၀၁၇)၊ ‘*စမး�အာ�ႀက�ေးသာ ဒ႑ာရ၊ ဝ�ကထာ�ေးသာ လ�႕ဝ�ကခကမာ�’၊ စာမကးႏး�ာ- ၂၅

၂၉၂ ပဋပကၡအတြ�ငး� လငအၾကမး�ဖကမႈက စးစမး�စစေးဆ�း�ခငး�ႏး�ငး မ��တ မး��ငး�ခငး�ဆးင0ာ းႏးငင�ကာ စညး�မဥး�စညး�ကမး�မာ� (ဒ�ယအႀကမ ပးႏး�ပး�ခငး� မ�M ၂၀၁၇) စာမကးႏး�ာ- ၁၁၅

၂၉၃ သကေးသခဥေပဒ ၁၈၇၂၊ ပဒမ- ၆၀။

၂၉၄ သကေးသခဥေပဒ ၁၈၇၂၊ ပဒမ- ၆၀ (ဂ)။

၂၉၅ သကေးသခဥေပဒ ၁၈၇၂၊ ပဒမ- ၃၂။

၂၉၆ ဝပ+ငး�း�ခငး� (၂၀၁၄)၊ ‘း�မနမာႏးငငရ� �ရာ�မ�ေ�ရ�ႏး�ငး အပခပေးရ� ဥေပဒက ရhခငး�’၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၇။ မဒယာဥေပဒ (ဥေပဒနပါ�- ၁၂၆၂/ ၂၀၁၄)မ�ာ (သ�ငး�စာဆရာ

မာ�သည “သကဆ င0ာဌာနမာ� သ.မဟ� အဖြဖ.အစညး�မာ�၏ စညး�မဥး�မာ�အရ သ�ငး�ရယရန ၊ ေးနရာထးငခငး�ရရ�ရန ၊ ထထေးသာ ႐း�ခနး�မာ�၊ ဌာနမာ�ႏး�ငး အဖြဖ.အစညး�မာ�အတြ�ငး�က ဝငေးရာက0န” အ*ခငး0�ရမKဟသKLာ� အပါအဝင) သ�ငး�စာဆရာမာ�က သ�ငး�ရယ*ခငaးဆင0ာ း�ပ႒ာနး�ခကတ ခ႕ ပါသည။

၂၉၇ ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0ကးႏး�ငး ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘ေးႏး�ာငးေးႏး��ေးသာ �ရာ�မ��မႈ၊ ပ� ငေးသာ �ရာ�မ��မႈ’၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၈-

၂၀

၂၉၈ �ရာ�မ�ေ�ရ�အဖြဖ. (REDRESS)က ေးပ�ထာ�ေးသာ သ�ငး�အခကအ လကမာ�၊ ၅ ရကေးန.၊ ဒဇငဘာလ၊ ၂၀၁၇။

၂၉၉ �ရာ�မ�ေ�ရ�အဖြဖ. (REDRESS)က ေးပ�ထာ�ေးသာ သ�ငး�အခကအ လကမာ�၊ ၅ ရကေးန.၊ ဒဇငဘာလ၊ ၂၀၁၇။

၃၀၀ ရလကပြက+ (၂၀၀၁)၊ အပဒ- ၁၇၄၇-၁၇၅၃

၃၀၁ ဥေပေဒထာက ေးရ�တြကန0ကးႏး�ငး ထငး�ႏးငငရ� ကခငအမ�သမ�မာ� အဖြဖ.အစညး� (၂၀၁၆)၊ ‘ေးႏး�ာငးေးႏး��ေးသာ �ရာ�မ��မႈ၊ ပ� ငေးသာ �ရာ�မ��မႈ’၊ စာမကးႏး�ာ- ၁၆-

၁၇

၃၀၂ ကမၻာကလသမဂၢ အမ�သမ�မာ�ႏး�ငး �ရာ�မ�ေ�ရ� ဗဟ (၂၀၁၆)၊ ‘�ရာ�မ���ခငး�က အမ�သမ�မာ� သး�ပငရြငခငး’၊ စာမကးႏး�ာ- ၆၁

97