مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي سازمان مجري ساختمانها و تاسیسات دولتی و عمومی

گزارش نهایی پروژههاي دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان

)سیستم جریان ضعیف( هاي مربوطهدولتی و عمومی و ارائه چک لیست

کارفرما وزارت راه، مسکن و شهرسازي ها و تاسیسات دولتی و عمومی سازمان مجري ساختمان

مجري مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي

1393تیرماه

وزارت راه –اعضاي کمیته فنی پروژه هاي پژوهشی سازمان مجري ساختمانهاي دولتی و عمومی و شهرسازي

مهندس اخباري ريمهندس خالد خی مهندس داود سازگاري مهندس خسرو شادمهر

کارشناسان راهبري پروژه

مهندس لیال یارمحمدي مهندس ناهید حقیري

مدیر پروژه

مهندس حامد رشیدي اقدم

اسامی همکاران پروژه به ترتیب الفبا

ايدکتر سیدابراهیم افجه دکتر علیرضا سیادتان مهندس امین ونک مهندس سعید روشنی

داوران کمیته تخصصی پروژه

یتفرش پور ر امید هاشمیدکت دکتر مصطفی صدیق زاده دکتر محمد مهدي نظام آبادي

فهرست مطالب عنوان صفحه

1................................................................................................................................کلیات : فصل اول

1......................................................................................................... ................................... مقدمه 1-1

3............................................ ..................................................... یقسیستم اعالم حر: فصل دوم

3............................................................................... .............................................................کلیات 2-1 4................................................................................. .........................................................تعاریف 2-2

8................ ......................عالم حریق ا استاندارهاي مرجع براي طراحی، ساخت و اجراي سیستم 2-3

9........................................... .......................................................... .هاي اعالم حریق سیستمانواع 2-4

13................. .............................................هاي متعارف پذیر با سیستم هاي آدرس مقایسه سیستم 2-5 14................................................................ ........................................اعالم حریق اجزاي سیستم 2-6

103............ ..................................................................................................اي اعالم حریق مرحله 2-7

106.......................................... .............................................................سازگاري الکترومغناطیسی 2-8

107................................. ...............................................................................نشانان ارتباط با آتش 2-9 112....................... .........................................نکات طراحی سیستم اعالم حریق در بیمارستانها 2-10

126...... .....بر مبناي استاندارد NFPA-72دستورالعمل طراحی و اجرائی سیستم اعالم حریق 2-11

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي _________ ... دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ك

135......................... ............................. پرستار فراخوان سیستمهاي اینترکام و: فصل سوم

135................................... ...................................................................................................تعاریف 3-1

137........................... .................................................................................اخوان پرستار سیستم فر 3-2

156......... ...............................................................................................................سیستم اینترکام 3-3

159............................. .................................................................... سیستم صوتی : فصل چهارم

159.......... ...........................................................................................صدا پخش مرکزي دستگاه 4-1

161.......................................... .........................................................................................بلندگوها 4-2 163............................. .................................................................................................ها سیمکشی 4-3

163............................ ........................................................... پزشکان خروج و ورود ضبط سیستم 4-4

164............................. .................................................................................کابلکشی و سیمکشی 4-5

164............................. .................................................................................الزامات سیستم صوتی 4-6

167....... ......) (CCTV)هاي مدار بسته دوربین(سیستم حفاظتی و امنیتی : فصل پنجم

167....................................................... ...............................................................................تعاریف 5-1

170................................... ................................................مطالعات اولیه طراحی سیستم حفاظتی 5-2

171............................................ .................................................................ضوابط اجرایی سیستم 5-3

171.................................................... .....................................................هاي عملیاتی تعیین روش 5-4

172......................................................... ....................................................پاسخ به سیگنال آالرم 5-5 173....................................................................... ....................................دهی سیستم زمان پاسخ 5-6

173................................................................. ............................................ضوابط طراحی سیستم 5-7

180........................................ ................................................................ارزیابی صحنه و روشنایی 5-8

181............................................................... ...................................انتخاب سیستم انتقال تصاویر 5-9 183.................................................................... .........................................ضوابط انتقال تصاویر 5-10

184.......................................................... ...................................................کنترل مرکز حفاظتی 5-11

186................................................................... ..............................................ت سیستم مشخصا 5-12

187................................................... ...................................................آزمون مشخصات سیستم 5-13 187................................................................................... ...................................................نصب 5-14

189............... ........................................................................نصب، راه اندازي و تحویل سیستم 5-15

190......................................................................... .......................................................نگهداري 5-16

190 ...........................................................................................................انواع دوربین مداربسته 17 -5 197.................................. ............................................... سیستم دوربین مداربسته در بیمارستان 5-18

199........................................... ............................................................ سیستم تلفن: فصل ششم

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي _________ ... دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ م

199.......................................................... ........................................................اجزاي سیستم تلفن 6-1

199.................................... .................................................الزامات طراحی و اجراي سیستم تلفن 6-2

201....................................... ....................................................استاندارهاي تجهیزات سیتم تلفن 6-3

203........... ....................) ......دیجیتال و آنالوگ( الکترونیکی تلفن مراکز ساخت فنی مشخصات 6-4

205..................... ...) ..................دیجیتال و آنالوگ(الکترونیکی تلفن مرکز کارکردي مشخصات 6-5

207.......... ............................................................................ مقایسه مراکز تفن آنالوگ و دیجیتال 6-6

208................................ ......................................................................................... اپراتور امکانات 6-7

209............................... ............................................................................نصب روشهاي و اصول 6-8

211........................................................ .....................................................آموزش و برداري بهره 6-9

212................................................ ..................................................نمونه شماتیک سیستم تلفن 6-10

213........................................... ........................................................... شبکه کامپیوتر: فصل هفتم

213................................................................. ..................................................................... تعاریف 7-1 214.......................................................... ............................هاي کامپیوتري انواع توپولوژي شبکه 7-2

220...................................... .............................. تحت پوششسطح ناحیه تقسیم بندي بر اساس 7-3

221................................................................................... ....................................... کابل در شبکه 7-4

222............................................................. ........................................................ کاربردهاي شبکه 7-5

223................................................. .......................................................................... اجزاي شبکه 6- 7

225.................................................................................. ................................... کههاي شبویژگی 7-7

226.................................... ................................................... (Node) بندي براساس گرهتقسیم 7-8 228........................................................................................ ..................................... منیت شبکها 7-9

228.......... ................................................................................شبکه کامپیوتر در بناهاي درمانی 7-10

231..................................... ......................................................... سیستم تلویزیون: فصل هشتم

231.......................... .................................................................................................... واحد گیرنده 8-1

231........................................................... .................................................................... واحد توزیع 8-2 231............................................. .....................................................تجهیزات جانبی آنتن مرکزي 8-3

233.................................................... ...................................................کابل سیستم آنتن مرکزي 8-4

234................................ ............................................اصول طراحی و نصب سیستم آنتن مرکزي 8-5

235......................... ........................رمانی اصول طراحی و نصب سیستم آنتن مرکزي در مراکز د 8-6

238................... ...............................هاي جریان ضعیف الزامات طراحی سیستم: فصل نهم

239................................................................................................................. هاپیوست: دهم فصل

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي _________ ... دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ س

239........... .............دولتی و عمومی سیستم جریان ضعیف در ساختمانهاي چک لیست - پیوست الف

245............................................................................ ....................................................................مراجع

A.Kourd

Sticky Note

یک صفحه خالی میباشد.

هاشکلفهرست

صفحه عنوان

61................................... ............................ و مستطیل انداز مربعهاي دستی با صفحه راهشستی 2-1 62................................... ..........................................هاي دستی عالئم مورد استفاده براي شستی 2-2 A .......... .......63 هاي دستی نوع اندازي براي شستیگذاري سطح جلو و سطح راهنمونه عالمت 2-3 B .... .............63 هاي دستی نوع اندازي براي شستیگذاري سطح جلو و سطح راهنمونه عالمت 2-4 212........................... .................................نمونه شماتیک سیستم تلفن یک ساختمان یک طبقه 6-1 212............................... .............................نمونه شماتیک سیستم تلفن یک ساختمان چند طبقه 6-2

هاجدولفهرست

صفحه عنوان

33................................................. ..............................................................بندي آشکارسازها طبقه 2-1 56................................... ......................................حدود ارتفاع سقف تحت پوشش آشکارسازهاي 2-2 57........ ....) دقیقه انجام شود 5سیستمهایی که حضور آتش نشانان در مدت (حدود ارتفاع سقف 2-3 61........... ....................................................................................................هاي دستی ابعاد شستی 2-4

239....................................................................................... چک لیست سیستم جریان ضعیف 1-الف

فصل اول

کلیات مقدمه 1-1

هاي انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستمهاي جریان در این گزارش به تدوین دستورالعملالمللی و مطابق با استانداردهاي داخلی و بین کشور اجرایی و فنی نظام چهارچوب درضعیف

هاي دولتی و عمومی پرداخته شده پروژه اجراي و طراحی در یکنواختی و هماهنگی ایجاد جهت .است

با توجه به تنوع و توسعه روزافزون تجهیزات سیستم جریان ضعیف، سعی در تهیه جامع و در برگیرنده تمامی نکات طراحی و اجرایی این سیستم شده دستورالعملی کاربردي و

است تا با معرفی تجهیزات و استانداردهاي الزم گامی در جهت استفاده از تکنولوژیهاي روز دنیا .مطابق با شرایط و امکانات تهیه و استانداردهاي اجرایی داخلی گردد

ها وسیستم گونهاین سازنده هايراهنمایی و هادستورالعمل کلیه رعایت بر عالوهدر این گزارش

یاد شده هايسیستم بر است ممکن که هاییسازمان هايراهنمایی و هادستورالعمل همچنین

نکات الزم االجراي مبحث سیزدهم) غیره و نشانیآتش مخابرات، شرکت(باشند داشته نظارت

هاي یاد مغایرت بین دستورالعمل جودو صورت در. ملی ساختمانها نیز آورده شده است مقررات مقام با ارجحیت این تشخیص. شد خواهد عمل دارد ارجحیت ایمنی نظر از که مقرراتی به شده،

.بود خواهد مقررات مجري

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢

هاي تلفن، احضار پرستار، در این گزارش به بررسی سیستمهاي جریان ضعیف شامل سیستممرکزي تلویزیون، اعالم حریق و شبکه رایانه به طور اینترکام، دوربین مدار بسته، صوتی، آنتن

.کامل پرداخته خواهد شد

فصل دوم 1سیستم اعالم حریق

کلیات 2-1

هاي کلیه ساختمان در سوزيآتش از جلوگیري و اموال ،افراد از حفاظت منظور بهبه طور کلی متعارف انواع از اي،منطقه خودکار حریق اعالم و کشف سیستم یک بایددولتی و عمومی،

دستی، هايشستی فرعی، کنترل تابلوي مرکزي، کنترل تابلوي شامل پذیرآدرس یاو ) معمولی( برق منبع تغذیه حریق، اعالم آژیر یا زنگ و شعله، گازي ،حرارتی دودي، آشکارسازهاي

.شود اجرا و طراحی الزم ارتباطی کابلهاي و اضطراريرود تا با کار می کارسازي حریق در مراحل اولیه وقوع آن بهاین سیستم معموالً به منظور آش

:کشف به موقع آن بتوان .الف ـ افراد را از وقوع حریق آگاه کرد

.ب ـ براي فرار افراد و نجات کسانی که در معرض خطر قرار دارند اقدام نمود

نشانی را تشهاي آ پ ـ اقدامات الزم براي خاموش نمودن حریق و درخواست کمک از سازمان .انجام داد

هاي خودکار خاموش نمودن آتش را فعال نموده و در نهایت تلفات جانی و خسارات ت ـ سیستم .احتمالی را تا حد ممکن کاهش داد

NFPA 72 استاندارد 1

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴

تعاریف 2-2

.باشدمی 3706 استاندارد ملی شماره مربوط به تعاریف به کار رفته برخی از ها به شرح زیر دهندهها و مشاهده نشان هکنندقابلیت دسترسی به کنترل :حد دسترس

:بندي شده استطبقه .محدودیتی ندارد: یکدسترسی درجه ) الف

.باشد به اپراتور ذیصالح و فرد تعمیرکار می منحصر: دو دسترسی درجه) ب .منحصر به فرد ذیصالح براي تعمیرات است: سهدسترسی درجه ) ج

بین وضعیت آتش و غیرآتش را تشخیص تفاوت المانی است که :المان تصمیم گیرندهتواند در آشکارساز یا در مرکز اعالم حریق وجود داشته المان تصمیم گیرنده می .دهد

.باشد

براي (ولت هر سلول 85/1ولتاژ نهایی براي باتریهاي اضطراري برابر با :ولتاژ نهاییو یک ولت هر ) باز هاي نیکل کادمیوم براي سلول(ولت 1/1و )سلولهاي سرب اسید

) C10(ساعت 10با میزان تخلیه ) براي سلولهاي تمام بسته نیکل کادمیوم(سلول .باشد می

شود مشخصات فنی توسط سازنده یا فروشنده ارائه می: مشخصات فنی سازنده.

افزاربراي ذخیره نرمفضاي الزم بینی پیش :حافظه

باشد نامه کنترل شده سیستم میاطالعات مورد نیاز براي عملیات بر :افزارنرم.

نمایدمیاطالعاتی که عملیات انجام شده در درون سیستم را کنترل : سیستم عامل.

گرهاحسهاي مانند قرائت(اطالعاتی که توسط خود سیستم ایجاد شده : اطالعات اجرا ( .زدبیاندا یا به طور دستی به آن داده شده تا آزمونی را انجام یا عملکردي را از کار

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 5

ولت تجاوز 50ولتاژي است بین هادیها یا بین هادي و زمین که از : ولتاژ بسیار کم .ننماید

ولتاژ بسیار کم در یک مدار است که از شبکه اصلی :ولتاژ بسیار کم براي ایمنی .جدا شده استایزوله، توسط وسایلی مانند ترانسفورماتور ،تغذیه

پذیر سیستم آدرس(addressable system) :هاي ارسالی از سیستمی که در آن سیگنالکنترل و هاي هاي دستی یا دیگر تجهیزات به دستگاه هر یک از آشکارسازها، شستی

.نمایشگر، به صورت مجزا قابل شناسایی باشند

منطقه اعالم حریق :(alarm zone) اي بخش فرعی از ساختمان و محوطه حفاظت شده .شود ها اعالم می مستقل و جدا از سایر بخشکه در آن هشدار حریق به طور

آشکارساز گاز سوختی :(combustion gas detector) آشکارسازي است که نسبت به .باشدهاي گازي حاصل از احتراق حساس می فرآورده

مرکز اعالم حریق (control and indicating equipment, CIE) : جزء اصلی یک سیستمسایر اجزاي سیستم را بر عهده داشته و وظایف زیر را اعالم حریق است که تغذیه

: دهد انجام می

مانند واحدهاي (هاي دستی، یا دیگر لوازم دریافت سیگنال از آشکارسازها، شستی - )ورودي و خروجی

تعیین این که سیگنال دریافتی شرایط اعالم حریق را دارد یا خیر -

.یداري و یا شنیداري باشدنشان دادن این که شرایط اعالم حریق به صورت د -

نشان دادن محل خطر -

احتماالً ثبت هر یک از اطالعات فوق -

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶

کنترل و مانتیورینگ عملکرد سیستم و صدور اخطارهاي دیداري یا شنیداري براي - )مانند اتصال کوتاه، مدار باز بودن یا اشکال در منبع تغذیه(هرگونه اشکال در آن

:هاي زیر، در موارد الزم زم و دستگاهانتقال سیگنال اعالم حریق به لوا - هاي اعالم حریق دیداري یا شنیداري دستگاه از طریق تجهیزات انتقال مناسب به مراکز دریافت هشدار از طریق تجهیزات کنترل دیگر به سیستم اطفاي حریق خودکار

آشکارساز(detector) : بخشی از یک سیستم اعالم حریق با حداقل یک حسگر که بهمداوم، یا در فواصل مکرر حداقل یک پدیده مناسب فیزیکی و یا شیمیایی همبسته طور

با آتش را کنترل نموده و حداقل یک سیگنال متناظر با آن را به مرکز اعالم حریق .ارسال نماید

آژیر خطا(false alarm) :سوزي سیگنال اعالم حریق به هر علتی غیر از آتش :شوند یر تقسیم میآژیرهاي خطا به چهار دسته ز

الف ـ هشدارهاي ناخواسته ناشی از نوع طراحی یا تکنولوژي سیستم که قابل :باشندبینی بوده و به شرح زیر می پیش

بازي در مانند دود ناشی از آتش(یک پدیده آتش مانند با تاثیرات محیطی - مجاورت محل نصب سیستم، وجود گرد و غبار یا حشرات، فرآیندهایی که

کنند، یا آثار محیطی که برخی آشکارسازها را یا شعله ایجاد میدود )کنند مانند جریان سریع هوا ناپایدار می

هاي تصادفی خرابی -

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 7

هاي تعمیر و نگهداري سیستم بدون اعالم مانند آزمون(اشتباهات انسانی - )به ساکنین ساختمان

ب ـ آژیر خطاي دستگاه ناشی از خرابی سیستمهاي دستی یا تحریک آشکارسازها با دي ناشی از فشردن شستیپ ـ هشدارهاي عم

آگاهی از عدم وجود حریقهاي دستی یا انجام کاري ت ـ هشدارهاي ناآگاهانه ناشی از فشردن سهوي شستی .شودسوزي می که باعث عملکرد آشکارسازها به تصور وجود آتش

آژیر اعالم حریق(fire alarm): م حریقوسیله شنیداري سیستم اعال

ساختمان مقاوم در برابر حریق:(fire resisting construction) توانـد ساختمانی که می BS 476اي برخـی یـا تمـامی معیارهـاي منـدرج در اسـتاندارد براي مدت تعیین شـده

.را برآورده سازد) هاي حریق بر روي مصالح ساختمانی و ساختارها آزمون(

اي آشکارسـاز شـعله(flame detector): آشکارسـازي اســت کـه نسـبت بـه پرتوهــاي .دهد هاي آتش واکنش نشان می منتشره از شعله

آشکارساز حرارتی(heat detector) : آشکارسازي است که با افزایش دما واکنش نشان .دهد می

آشکارساز دودي(smoke detector) : آشکارسازي است که نسبت به ذرات حاصـله از .حساس است) ذرات معلق در هوا(ی به وسیله گرما احتراق یا تجزیه شیمیای

آشکارسـاز دودي یـونیزه:(ionization smoke detector) آشکارسـازي اسـت، کـه درگـذارد، برابر ذرات حاصل از احتراق، که بر جریان یونیزه داخل آشکارسـاز تـاثیر مـی

.حساس است

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨

آشکارساز دودي نوري(optical smoke detector): است کـه نسـبت بـه آشکارسازيبا پخش نور یا در بعضی موارد جذب نـور بـه ذرات حاصل از احتراق، حساس بوده و

.افتدکار می

گیـري شـده از آشکارسازي است که هرگاه مقدار پدیـده انـدازه :آشکارساز مقدار ثابت .مدت زمان معینی تجاوز نمود، سیگنال اعالم حریق دهد

آشکارساز نرخ افزایش(rate of rise detector): آشکارساز حریق خودکاري اسـت کـهاي، به مدت کـافی از حـد معینـی تجـاوز نمـود، گیري شده پدیده هرگاه نرخ تغییر اندازه

.ایجاد سیگنال اعالم حریق نماید

شستی اعالم حریق(manual call point): اي دستی براي ایجـاد سـیگنال اعـالم وسیله .باشدحریق می

داراي چند حسـگر (ی آشکارساز ترکیب ((multi – sensor fire detector): آشکارسـازي .کند است که بیش از یک پدیده فیزیکی یا شیمیایی همبسته با آتش را حس می

اي سیستم اعالم حریق مرحلـه(staged fire alarm system): ،سیسـتم اسـت کـه در آننمونـه سیسـتم . شـود اده میبراي منطقه یا مکان مورد نظر، دو یا چند مرحله هشدار د

. است) هشدار کلی(و مرحله تخلیه ) محلی(اي شامل مرحله هشدار اعالم حریق مرحله

اعالم حریق استاندارهاي مرجع براي طراحی، ساخت و اجراي سیستم 2-3

ایران صنعتی تحقیقات و استاندارد موسسه استانداردهاي برابر باید حریق اعالم و کشف سیستم

آزمون مورد و ساخته طراحی، زیر شرح به جهانی شده شناخته و معتبر از استانداردهاي یکی یا

:گیرد قرار

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 9

هايسیستم اجزاي: ایران شامل صنعتی تحقیقات و استاندارد موسسه استانداردهاي

برابر حریق اعالم مرکز ، 3706 شماره استاندارد برابر )اتوماتیک(خودکار حریق اعالم نور پراکنده، نور براساس اينقطه نوع دودي ، آشکارسازهاي3707ره شما استاندارد

برابر زیاد دماي آشکارسازهاي، 3709ه شمار شدن برابر استاندارد یونیزه یا و انتقالی

شماره آتش بر اساس استاندارد برابر در حساسیت ، آزمون3710استاندارد شماره 3708 .

خارجی استانداردهاي

EN54 Fire detection and fire alarm systems

BS 5445 Components of automatic fire detection systems

BS 5839 Fire detection and alarm systems for buildings

NFPA 72E Automatic fire detectors

هاي اعالم حریق سیستمانواع 2-4

:باشداعالم حریق شامل دو نوع زیر می سیستم متعارفهاي سیستم -

پذیر هاي آدرس سیستم -

سیستم متعارف 2-4-1

اعالم حریق متعارف جهت ساختمانهاي کوچک و یا در جاهایی که محدودیت بودجه سیستموجود دارد کارایی داشته و در این نوع سیستم مغز متفکر سیستم، در پانل مرکز کنترل آن

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠

هاي دستی در هر منطقه حریق شستیاستقرار دارد، که عالیم را از آشکارسازهاي متعارف یا .نماید دریافت نموده و به وسایل دیگر مانند زنگ اعالم حریق یا تجهیزات راه دور منتقل می

ها به منظور تسهیل در تعیین محل حریق در ساختمان و کنترل آن، ساختمان گونه سیستم در اینعموالًً از طریق مدار مورد حفاظت به شماري منطقه حریق تقسیم شده و آشکارسازها م

اي که هر مدار حفاظت شوند، به گونه اختصاصی هر منطقه به پانل مرکز کنترل حریق متصل میوضعیت هر مدار درون منطقه حریق بر روي پانل کنترل . دهد یک منطقه هشدار حریق را پوشش

.شود هاي دیداري مشخص می هشدار حریق با نشان دهنده رپذی سیستم آدرس 2- 2-4

هاي دستی یا دیگـر لـوازم هاي ارسالی از هر یک از آشکارسازها، شستی سیگنال در این سیستم 8تـا 1هاي کنترل و نمایشگر به صورت جداگانه قابل شناسایی است و معمـوال داراي به دستگاه

اي در این نوع سیستم مدارها به صورت حلقوي است، به گونـه . باشد مدار می 30مدار و گاهی تا هاي مدار مربوطـه متصـل که دو رشته سیم از مرکز اعالم حریق به کلیه آشکارسازها و شستی

هـر حلقـه . دهد را می(loop) گردد و تشکیل یک حلقه یا لوپ شده و نهایتا به مرکز مزبور باز میهـاي بر حسب پروتکل مربوطه ممکن است داراي تعدادي تجهیزات شامل آشکارسـازها، شسـتی

باشد که تعداد مجاز تجهیزات بـر روي یـک لـوپ توسـط هاي ورودي یا خروجی مدولدستی و .گرددسازنده دستگاه تعیین می

اي که پانل هر یک از تجهیزات بر روي مدار مربوطه داراي آدرس اختصاصی خود بوده، به گونهر، قطعـات پـذی آشکارسـازهاي آدرس . یابـد کنترل مرکزي از شرایط قطعه متصل به آن آگاهی می

وجـود آلـودگی : توانند موارد بسیاري را گزارش نماینـد، از جملـه اینکـه هوشمندي هستند که می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 11

که وقتی به مقدار معینی برسد، قبل از این کـه ایجـاد مشـکل ) گرد و خاك و غیره(درون دستگاه چنـین آشکارسـازهاي مزبـور هم . کند تا نسبت به نگهداري آن اقدام شود نماید آن را گزارش می

توانند در زمانی که دود یا حرارت به بیش از مقدار از قبـل تعیـین شـده برسـد، پـیش هشـدار میبدهند و قبل از این که فرمان تخلیه داده شود با بررسی وضیعت و شرایط خطر، اقدام پیشگیرانه

.انجام شودک مدار اختصاصی یـا بـا تواند با استفاده از یها، زنگ یا آژیر اعالم حریق می گونه سیستم در این

.پذیر آن، در مدار قرار داده شود کارگیري انواع آدرس به هاي ورودي دستگاه 2-4-2-1

:پذیر معمولی شامل موارد زیر استهاي ورودي آدرس دستگاه آشکارسازهاي دودي -

)حرارت ثابت و نرخ افزایش(آشکارسازهاي حرارتی -

شستی دستی -

(fire sprinkler system input)ورودي شبکه اطفاي حریق -

هاي خروجی ه دستگا 2-4-2-2

شـوند شـامل شـناخته مـی (relay)پذیر که به عنوان رلـه هاي خروجی آدرس دستگاه :موارد زیر است

هاي سیستم اخطار یا زنگ رله -

هاي در بازکن رله -

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢

:مانند موارد زیر) کنترل عملکرد(هاي فرعی رله - ها کلیدزنی هواکش -

ستن درهابازکردن یا ب -

کننده حریق هاي خاموش سازي سیستم فعال -

سازي وسایل آگاهی از حریق فعال -

خاموش کردن تجهیزات صنعتی -

کنترل آسانسورها و انتقال کابین به طبقه ایمن -

سازي سایر پانلهاي اعالم حریق فعال -

ریزي برنامه 2-4-2-3

هـا گونه سیسـتم در این. حدودي استریزي تقریبا نام پذیر داراي قابلیت برنامه هاي آدرس سیستمهـاي بلنـد، کنتـرل درهـاي مختلـف، بندي تخلیه ساختمان هایی همچون نوبت ریزي توان برنامه می

هـاي سازي، فرمان به انواع تجهیزات خاموش کننده حریق، مـانیتور ایسـتگاه ایجاد تاخیر در فعال .اعالم حریق و بسیاري موارد دیگر را نام برد

سازي و مانیتورینگ شبکه 2-4-2-4

-سازي شامل اتصال چندین پانل اعالم حریق به یکدیگر جهـت تبـادل اطالعـات مـی اصول شبکه

در این نوع شبکه ورودي یک پانل ممکن است خروجی پانل دیگر را فعال نماید یا در شبکه . باشدمـواردي سـازي اغلـب در شـبکه . هـا صـورت پـذیرد ممکن است مانیتورینگ بسیاري از سیسـتم

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 13

شود که یک سیستم به قدر کافی بزرگ نباشـد یـا چنـدین سـاختمان جداگانـه وجـود استفاده می .داشته باشند

هاي متعارف پذیر با سیستم هاي آدرس مقایسه سیستم 2-5

: باشد هاي زیر می متعارف داراي تفاوت پذیر در مقایسه با سیستم آدرس سیستم است که معمـوال بجـاي LCDیق داراي یک صفحه دهنده محل وقوع حر پانل نشان -

یک چراغ مشخص کننده منطقه حریق، محل نصب آشکارساز را شناسایی و نشان .دهد می

.اختصاصی است هر آشکارساز یا شستی دستی داراي آدرس -

.شوند کشی می اي سیم آشکارسازها به صورت مدار حلقه -

.پذیر است ولی اجباري نیست انیابی امک بندي حریق براي سهولت در مکان منطقه -

بجاي کلیدهاي جداگانه (keypad)وجود صفحه کلید -

هاي دیگر در ساختمان هاي الزم براي ارتباط با سرویس وجود واسط -

پذیر در مقایسـه بـا مـدارهاي شـعاعی در هاي آدرس اي در سیستم مدارهاي حلقه - :هاي متعارف داراي امکانات اضافی زیر است سیستم

.شود ها به طور مداوم کنترل می آشکارساز عملکرد -

توانـد از طـرف دیگـر ارتبـاط در صورت بازشدن مدار از یک طـرف سیسـتم مـی - .برقرار نماید

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴

ها مانند توانند براي کنترل خروجیها داراي قابلیت انتقال بوده که می داده - هاي ورودي همچون ها و سرویس هاي مکانیکی، از کارانداختن دستگاه سرویس

.کار روند نشانی و غیره به هاي آتش کلید شناورها، پمپ

هر دستگاه آشکارساز یا شستی دستی به طور مجزا : تر شدن زمان پاسخ سریع - .شود در پانل نمایشگر حریق ظاهر می

کابل و نیروي کار: کاهش هزینه تاسیسات -

ریق به هاي اضافی، اتصال پانل نمایشگر ح سهولت افزایش دستگاه: انعطاف بیشتر - بندي حریق در و همچنین قابلیت منطقه... هاي آتش نشانی و ها، ایستگاه دیگر پانل

.صورت لزوم

اعالم حریق اجزاي سیستم 2-6

قابلیت اطمینان عملکرد هر سیستم، تا حد قابل توجهی تحت تاثیر قابلیت اطمینان یکایک اجـزاء آن هـا، آشکارسـازها، مراکـز و دیگـر اء مانند شستیشود که تمامی اجز به طور کلی، تاکید می. است

هاي نـوعی المللی را رعایت کرده و تحت آزمون تجهیزات اعالم حریق، ضوابط استانداردهاي بینشود که از اجزایی استفاده گـردد کـه داراي همچنین تاکید می. این استانداردها قرار گرفته باشند

.و شناخته شده، باشند گواهینامه از مراکز صدور گواهینامه معتبرالمللی یا اروپایی مرتبط وجود نداشته باشـد، قابـل تاکیـد اسـت کـه در شرایطی که استاندارد بین

اقدامات احتیاطی و دقت کافی بعمل آید تا از مناسب بودن اجزاء با توجه به اهـداف آنهـا اطمینـان تواند چنین اطمینـانی وطه میتایید طرف سوم معتبر در مقابل استاندارد آزمون مرب. حاصل شود

.را فراهم سازد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 15

:اعالم حریق شامل موارد زیر است اجزاي سیستم مرکز اعالم حریق آشکارسازهاي حریق هاي دستی اعالم حریق شستی

آژیرهاي اعالم حریق تجهیزات مسیر ارتباط اعالم حریق کنترل تجهیزات خودکار اطفاي حریق تجهیزات خودکار اطفاي حریق یزات مسیر ارتباط اعالم خطاتجه مرکز دریافت اعالم خطا منبع تغذیه

مرکز اعالم حریق 2-6-1

یـا یکـی از اسـتانداردهاي EN 54-2مرکز اعالم حریق باید برابر جدیدترین ویـرایش اسـتاندارد تـرین عمـده . شناخته شده و معتبر جهانی مشـابه طراحـی، سـاخته و مـورد آزمـون قـرار گیـرد

:بود گونه مراکز به شرح زیر خواهد اینمشخصات فنی :مرکز اعالم حریق باید بتواند بدون ابهام، شرایط عملکردي زیر را نشان دهد -

شرایط ساکت(quiescent condition)

شرایط هشدار حریق

وضعیت اعالم خطا(fault warning)

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۶

شرایط غیرفعال(disablement)

شرایط آزمون

هاي اجباري باید به روشنی قابل تمامی نشانه): ها دهندهنشان(ها نمایش نشانه - .شناسایی باشد

مرکز اعالم حریق باید بتواند از تمامی مناطق : ها دریافت و فرآیند سیگنال - دریافت . هاي اعالم حریق را دریافت و بررسی نماید ردیابی حریق، سیگنال

ره و یا نشان سیگنال از یک منطقه حریق نباید باعث از بین رفتن بررسی، ذخیهاي زمان الزم براي بررسی سیگنال. دادن عالیم دریافتی از دیگر مناطق شود

دریافتی از آشکارسازها در یک منطقه حریق یا یک منطقه جدید نباید تاخیري هاي دستی اعالم حریق در مواردي که از شستی. ثانیه داشته باشد 10بیش از

ثانیه نسبت به اعالم شرایط 10د طی شود، مرکز اعالم حریق بای استفاده می .حریق عمل نماید

شرایط هشدار حریق باید بدون پیش مداخله : نشان دادن شرایط اعالم حریق - . دستی نشان داده شود

مناطق حریق مورد هشدار بایـد بـه وسـیله : نمایش مناطق حریق مورد هشدار - نمریـک مشـخص یک چراغ جداگانه براي هر منطقه و یا بر روي نمایشـگر آلفا

شـود بـا توجـه بـه در مواردي که از نمایشـگر آلفانمریـک اسـتفاده مـی . شودمحدودیت ظرفیت صفحه نمایشگر و عدم امکان نمایش همزمان تمامی مناطق،

:اقدامات زیر باید صورت گیرد

اولین منطقه حریق در شرایط هشدار باید در قسمت باالي صفحه نمایش داده شود.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 17

ق در شرایط هشدار باید به طور دایم در محل دیگري نمایش داده آخرین منطقه حری .شود

مجموع شمار مناطق حریق در شرایط هشدار باید به طور دایم نمایش داده شود.

وسـایل هشـدار شـنیداري بایـد داراي : کنترل وسـایل اعـالم خطـر شـنیداري - :شرایط زیر باشند

رل دستی جداگانه با سطح دسترسی گونه وسایل را باید بتوان به وسیله یک کنت ایناین وسیله کنترل باید فقط به منظور ساکت نمودن . درجه یک یا درجه دو ساکت نمود

تواند براي ساکت نمودن شرایط اعالم خطا وسیله شنیداري قابل استفاده باشد، ولی می .کار رود نیز به

صورت بروز وسایل شنیداري اعالم خطر نباید به طور خودکار ساکت شود و در .حریق در مناطق جدید باید مجددا به صدا درآید

مرکز اعالم حریق بایـد مجهـز : بازنشانی سیستم پس از شرایط اعالم خطر - به یک کنترل دستی جداگانه با سطح دسترسی درجه دو بـراي بازنشـانی سیسـتم

الم این کنترل باید فقط براي بازنشانی شرایط اعـ . پس از شرایط اعالم حریق باشد. کـار رود تواند براي بارنشانی شرایط خطا نیز بهحریق قابل استفاده باشد ولی می

ثانیـه 20پس از بازنشـانی سیسـتم، نمـایش شـرایط صـحیح عملکـردي بایـد طـی .متناسب با نوع سیگنال دریافتی برقرار شود

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨

الزامات طراحی مرکز اعالم حریق 2-6-1-1

رت مکتوب اعالم نموده و مسئولیت آن را سازنده باید موارد زیر را به صو - :بر عهده گیرد

الف ـ تمامی اجزاي مرکز اعالم حریق بر اساس سیستم مدیریت کیفی و با رعایت قواعد طراحـی .یکسان طراحی و ساخته شده است

ب ـ اجزاي مرکز اعالم حریق براي عملکرد مورد نظر انتخاب شده و برابر مشخصات فنی آن در بـرداري قابـل بهـره IEC 721-3-3از استاندارد K5 3ی خارج از جعبه برابر کالس شرایط محیط

.باشدسازنده باید اسناد نصب و کاربر را همراه با مرکز اعالم حریق به مقام -

این اسناد باید حداقل داراي اطالعات زیر . آزمون کننده یا خریدار تحویل نماید :باشد

:رد زیرالف ـ شرح عمومی دستگاه شامل موا عملکردهاي اختیاري براساس استانداردEN 54-2

هاي دیگر استاندارد عملکردهاي دیگر براساس بخشEN 54

عملکردهاي فرعی که در استانداردهاي فوق ذکر نشده است .

اي ارایه شود که هاي مرکز اعالم حریق باید به گونه ها و خروجی ب ـ مشخصات فنی ورودياین . پذیر باشد افزاري با سایر اجزاي سیستم امکان تریکی و سازگاري نرمارزیابی مکانیکی، الک

:مشخصات فنی شامل موارد زیر خواهد بود برق مورد نیاز دستگاه

پذیر در هر مدار ردیابی حداکثر شمار مناطق حریق، نقاط آدرس

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 19

حداکثر و حداقل مشخصات الکتریکی هر ورودي یا خروجی

کار رفته در هر مسیر انتقال هاي ارتباطی بهاطالعات مربوط به پارامتر

پارامترهاي مرتبط با کابل توصیه شده براي هر مسیر انتقال

اندازه فیوز مورد نیاز

:پ ـ اطالعات مورد لزوم براي نصب شامل موارد زیر است هاي گوناگون تناسب استفاده دستگاه در محیط

در یک مدار ردیابی در نظر دستی آشکارساز و شستی 32در مواردي که بیش ازشود باید ترتیبی اتخاذ شود که بروز اتصال کوتاه یا قطعی مدار موجب قطع گرفته می

.هشدار حریق از لوازم مذکور نخواهد شد

در مواردي که مرکز اعالم حریق در بیش از یک کابینت استقرار دارد باید دستورالعملها در نظر گرفته ي کنترل و نشان دهندهنصب مورد نیاز با توجه به استقرار کلیدها

.شود

ها دستورالعمل نصب دستگاه

ها ها و خروجی دستورالعمل اتصال ورودي

اندازي آن ها و راه ت ـ دستورالعمل چگونگی انتخاب ترکیب دستگاه اندازي سیستم ث ـ دستورالعمل راه

ج ـ اطالعات مربوط به نگهداري سیستم

اد طراحی را همراه با مرکز اعالم حریق به مقام آزمون کننده یا سازنده باید همچنین اسن -ها، فهرست قطعات، نمودارها، مدارها و شرح عملکرد این اسناد شامل نقشه. خریدار تحویل نماید

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠

مورد بررسی قرار EN 54-2ها خواهد بود تا حدودي که بتوان آن را با مفاد استاندارد دستگاه .داد

برابر استاندارد IP30حریق باید داراي ساختار محکم با حداقل درجه حفاظت جعبه مرکز اعالم -IEC 60529 در . مرکز اعالم حریق ممکن است در بیش از یک جعبه نیز نصب شود. باشد

هاي الزم باید بر روي یک جعبه قرار داده دهنده هاي دستی و نشان گونه موارد کلیه کنترل اینها باید طوري طراحی شود جعبه بیش از یک جعبه مستقر می شوند و در صورتی که بر روي

.شده باشند که در کنار یکدیگر قرار گیرنداي باشند که به هاي نوري باید داراي پالك مشخصه دهنده هاي دستی و نشان کلیه کنترل -

ري سانتیمت 80ها باید از فاصله اطالعات مندرج بر روي پالك. وضوح عملکرد آن را نشان دهند .لوکس خوانا باشد 500تا 100با شدت روشنایی محیطی

.گذاري شوند هاي مسیرهاي انتقال و فیوزها باید به روشنی عالمت ترمینال -

بندي حریق داشته ها از نقاط را براي منطقه بندي سیگنال مرکز اعالم حریق باید امکان گروه -ي طراحی شود که باالترین اولویت به نمایش ا ها سیستم باید به گونه در فرآیند سیگنال. باشد

.اعالم حریق داده شود

تغییر وضعیت تغذیه برق از تغذیه اصلی به برق پشتیبان جز در مورد نشان دادن شرایط - .هاي دیگر داشته باشد ها و خروجی دهندهتغذیه به برق نباید هیچگونه اثري بر نشان

در 3یا 2برق اصلی و پشتیبان باید فقط از نوع درجه دسترسی به امکانات قطع یا تنظیم منبع - .نظر گرفته شود

خطا در هر مسیر انتقال بین مرکز اعالم حریق و اجزاي دیگر سیستم ردیابی حریق، نباید اثري - .در عملکرد درست مرکز اعالم حریق با مسیرهاي انتقال دیگر داشته باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 21

بینی شود شود باید واسطی پیش بینی می اي پیش گانهدر مواردي که منبع تغذیه در جعبه جدا -اي که قطع یکی از آن دو اثري بر که داراي حداقل دو مسیر انتقال به منبع تغذیه باشد به گونه

در مواردي که بر اساس مدارك سازنده مرکز اعالم حریق در بیش از . مسیر دیگر نداشته باشدشود که بروز اتصال کوتاه یا قطعی مدار بین اتخاذیک جعبه قرار داشته باشد، باید ترتیبی

.هاي دستی نشود ها موجب قطع هشدار حریق ناشی از آشکارسازها و شستی جعبه

ها دهنده ها و نشانکننده قابلیت دسترسی کنترل -

لوکس بـا 500هاي اجباري بر روي مرکز اعالم حریق باید در شدت نور محیطی تا دهندهنشان - :درجه از خط عمود بر سطح نصب، به شرح زیر قابل رویت باشند 5/22زاویه هاي عمومی شرایط عملکردي دهندهمتري براي نشان 3در فاصله

دهنده منبع تغذیهمتري براي نشان 3در فاصله

ها دهندهسانتیمتري براي سایر نشان 80در فاصله

روشن و خاموش شدن چـراغ نبایـد شود، فواصل زن استفاده می در مواردي که از چراغ چشمک :ثانیه و فرکانس آن از مقادیر زیر کمتر باشد 25/0از

یک هرتز براي هشدار حریق

2/0 خرابی(هرتز براي هشدار خطا(

در صورتی که یک چراغ واحد براي نشان دادن شـرایط خطـا و شـرایط از کـار افتـادن دسـتگاه از کار افتـادن تفـاوت وجـود داشـته باشـد یعنـی شود باید بین عالمت خطا و عالمت استفاده می

.زن و عالمت از کار افتادن به صورت مداوم باشد عالمت خطا به صورت چشمکمشخصات نمایشگرهاي آلفانمریک بر روي مرکز اعالم حریق باید به شـرح -

:زیر باشد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢

باید حداقل داراي یک پنجره واضح و قابل تشـخیص شـامل دو بخـش(field) روشـن و .ل شناسایی باشدقاب

شـود، خرابـی هایی تقسیم می در صورتی که نمایشگرهاي آلفانمریک به عناصر یا بخش .نمایش اثر بگذارد یک بخش نباید بر اطالعات مورد

باید عنوان هر بخش از اطالعات نمایش داده شده، به روشنی مشخص شود.

طول هر فیلد باید حداقل به شرح زیر تعیین شود:

واردي که نمایش اعالم حریق براي تعیین محل آن به اطالعات دیگري الف ـ در م .حرف در نظر گرفته شود 16شود طول فیلد باید ارجاع

ب ـ در مواردي که نمایش اعالم حریق شـامل اطالعـات کـاملی در مـورد محـل .بینی شود حرف پیش 40حریق است طول فیلد باید

سـانتیمتري در شـدت 80انمریک باید از فاصله هاي اجباري بر روي نمایشگر آلف نشانه :لوکس و در زاویه عمود بر صفحه نمایشگر به شرح زیر خوانا باشد 500تا 100نور

5/22 درجه از نگاه جلو

15 درجه از نگاه باال و پایین

:ها بر روي مرکز اعالم حریق نوري به شرح زیر خواهد بود رنگ نشانه - :الف ـ قرمز در موارد زیر

عالم حریقا -

هاي انتقال به تجهیزات مسیر اعالم سیگنال -

هاي انتقال به کنترل تجهیزات خودکار اطفاي حریق سیگنال -

:ب ـ زرد در موارد زیر

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 23

)آژیر خطا(اعالم خطا -

اندازي از کار -

مناطق حریق مورد آزمون -

هاي انتقال به تجهیزات مسیر ارتباط اعالم خطا سیگنال -

)روشن بودن دستگاه(ن دادن وجود برق در مرکز اعالم حریق پ ـ رنگ سبز براي نشاباشد لیکن در مواردي که از هاي مختلف الزامی نمی براي نمایشگرهاي آلفانمریک استفاده از رنگ

.بندي فوق رعایت شود شود باید سیستم رنگ ها استفاده می رنگ براي نشانهم حریق و آژیر خطا بایـد هاي شنیداري اعال در مرکز اعالم حریق براي نشانه -

:شرایط زیر را درنظر گرفت :حداقل سطح صوتی در شرایط بدون پژواك در فاصله یک متري

dB (A) 60براي اعالم حریق -

dB (A) 50براي اعالم خطا -

EN 54-2دهنده بـه شـرح اسـتاندارد افزاري براي تجهیزات کنترل و نمایش الزامات طراحی نرم - :هد بودبرابر موارد زیر خوا

:افزار شامل موارد زیر الف ـ مستندسازي نرم شرح عملکرد برنامه اصلی -

)ها ها، مشخصات سایت، و داده مانند برنامه(شرح حافظه براي موارد مختلف -

افزار مرکز اعالم حریق افزار با سخت شرح چگونگی تعامل نرم -

ییـات ابزارهـاي تهیه مستندات جزییات طراحی شامل شـرح هـر مـدول از برنامـه، و جز - .افزاري مورد استفاده نرم

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢۴

:افزار شامل موارد زیر ب ـ طراحی نرم

افزار مدوالر بودن ساختار نرم -

ها طراحی واسط -

ضوابط جلوگیري از قفل شدن برنامه -

ها پ ـ کنترل و نظارت بر اجراي برنامه

ها ها و داده ت ـ ذخیره برنامه

ث ـ کنترل و نظارت بر محتواي حافظه راهبري مرکز اعالم حریق در صورت بروز خطا در سیستم ج ـ

بر روي سطح جلویی دستگاه مرکز اعالم حریق اطالعات زیر باید به صـورت - :گذاري شود خوانا نشانه

الف ـ شماره استاندارد ب ـ نام شرکت سازنده

پ ـ شماره مدل و سال ساختی اپراتور و سرویس کار را به روشنی سازنده باید اطالعات یا اخطارهاي ضروري مرتبط با ایمن

.گذاري نماید ها نشانه بر روي دستگاهبه شرح زیـر مـورد آزمـون EN 54-2مرکز اعالم حریق باید برابر استاندارد -

:قرار گیرد شرایط عمومی الف ـ

ها باید پس از تثبیت شرایط محیطی استاندارد بـر روي نمونـه بـه ـ آزمون :ین که روش آزمون دیگري تعیین شده باشدشرح زیر انجام شود، مگر ا

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 25

درجه سلسیوس 35تا 15: میزان دما

درصد 75تا 25: رطوبت نسبی

کیلو پاسکال 106تا 86: فشار هوا

دما و رطوبت باید اساسا براي هر آزمـون محیطـی و در جـایی کـه شـرایط - .شود، ثابت باشد جوي استاندارد اعمال می

اي انجــام شــود کــه حــداقل یــک نمونــه از ههــا بایــد بــه گونــ انتخــاب نمونــه - .آشکارساز، مسیر انتقال و مدارهاي داخلی در آن لحاظ شود

نمونه باید در وضعیت نصب عـادي و توسـط وسـایل عـادي نصـب آن کـه - توسط سازنده تعیین شده است در دسترسی درجه یک قرار داده شود، مگر

.باشد آن که در یک روش آزمون، به گونه دیگري تعیین شده

بـرداري باشـد مگـر آن کـه بـه نحـو منبع تغذیه باید در شرایط عادي بهـره - دارد که نمونه در مواردي که روش آزمون مقرر می. دیگري مقرر شده باشد

اي برداري مورد آزمون قرار گیرد، نمونه باید به منبع تغذیـه در شرایط بهره .رد متصل شودمطابقت دا EN 54-4که با شرایط مندرج در استاندارد

هـا و تجهیـزات یـا تمامی مدارهاي ردیابی و مسیرهاي انتقال بایـد بـه کابـل - بارهاي مصنوعی متصل شـود و حـداقل از هـر نـوع مـدار ردیـابی یکـی در

.حداکثر بار تعیین شده به وسیله سازنده مورد آزمون قرار گیرد ب ـ آزمون عملکرد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢۶

ریزي شود که هر نوع عملکـرد ورودي و خروجـی در اي برنامه هاي عملکرد باید به گونه آزمونبررسی عملکردها شامل شـرایط اعـالم حریـق، وضـعیت اعـالم خطـا و . بینی شده باشد آن پیش

:شرایط از کاراندازي به شرح زیر خواهد بود ـ شرایط اعالم حریق

و آزمون عملکرد هشـدار حریـق و بازنشـانی آن بایـد حـداقل در دو منطقـه حریـق انجـام شـده .هاي مرتبط کنترل شود هاي مربوط بر روي مرکز اعالم حریق و خروجی نشانه

ـ شرایط اعالم خطاهـاي آزمون عملکرد هشدار خطا و بازنشانی آن باید حداقل شامل موارد زیر انجام شده و نشانه

.مربوط بر روي مرکز اعالم حریق و خروجی کنترل شود قطع یکی از منابع تغذیه برق -

وتاه در یک مدار ردیابیاتصال ک -

قطع یک مدار ردیابی -

قطع یک مسیر انتقال -

اصول طراحی مرکز اعالم حریق 2-6-1-2

به طور مثال . طراحی یک مرکز اعالم حریق بایستی بر اساس نوع و وسعت آن مکان انجام گیرد :ده دارندعه با توجه به اینکه تجهیزات کنترل و نمایش سه وظیفه و کارکرد اصلی زیر را به

مانند آشکارسازي حریق و (کنترل و نمایش خودکار مدارهاي خارج از این تجهیزات .و تامین توان براي این مدارها) مدارهاي وسایل هشدار حریق

هاي خرابی و موقعیت آنها هاي حریق، سیگنال نمایش سیگنال.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 27

نداختن وسایل، ها، از کارا کنترل دستی به منظور تسهیل عملیات مانند انجام آزمونهاي حریق، خاموش کردن اخطارهاي شنیداري حریق و ریست کردن ل تحریک سیگنا

.سیستم پس از یک سیگنال حریق

براي مثال، مطابق . بینی و قرار داده شوند لزومی ندارد تمام این تسهیالت در یک مکان پیشد در حالی که به اطالعات تواند مورد نیاز مهندس سایت باش ها می شرایط محوطه، نمایش خرابی

حریق هاي حریق نیازي ندارد و مشابه آن، داشتن اطالعات دقیق درباره مکان ل و جزییات سیگناالزامی است، گرچه آنها نیازي به داشتن اطالعات بخصوصی ) نشانان آتش(براي سرویس حریق

.هاي سیستم ندارند در مورد خرابیکنترل، نمایش و تامین توان سیستم معموال تنها در هاي کوچک و ساده، تجهیزات در سیستم

در محوطه و تاسیسات بزرگ و پیچیده، مدارات تجهیزات . شوند داخل یک محفظه جایگذاري میتوان در اطراف توانند در یک مکان نصب شوند و منابع تغذیه توان را می کنترل اصلی می

هاي اصلی در مکان ه برخی کنترلبه همرا ساختمان توزیع کرده و تجهیزات اصلی نمایشتوان در ها را میتجهیزات تکرارکننده. دیگري، مانند مجاورت ورودي اصلی ساختمان قرار داد

نشانان، نصب مکانهاي دورتر مانند، نقاط مختلفی در کنار درب ورودي، براي دسترسی آتش .کرد

ی و استراتژي حریق با یکدیگر تفاوت ها از نظر اندازه، پیچیدگ ها و ساختمان از آنجایی که محوطههاي دستی و تمام تجهیزات نمایش براي دارند، ضروري است ماهیت و تعیین محل کنترل

هاي اعالم حریق و تخلیه مکان مورد نظر و براي اشخاصی که از سیستم استفاده خواهند روشمحل مدارات کنترل و منابع تعیین. مناسب باشد) نشانان مانند افراد امنیتی یا پذیرش و آتش(کرد

.هاي بهره بردار یا کاربر انجام گیرد تغذیه بایستی بر اساس مالحظات مهندسی و ارجحیت

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٨

) مانند نمایشگرهاي کریستال مایع یا فلورسنت خالء(اگرچه استفاده از نمایشگرهاي متنی جداگانه براي هر بینی نمایشگر ساطع کننده نور تواند جوابگوي نیازهاي کاربر باشد، پیش می

این شرایط باعث نمایش ساده . نشانان ارزشمند تلقی کرد توان براي آتش ناحیه در سیستم را میدر تمام نواحی که در آنها حریق تشخیص داده شده، گردیده و نیازي به دخالت ”در یک نظر“

.نشانان نبوده و سبب مانیتور آسان گسترش حریق خواهد بود دستی آتش :باشداصول طراحی به شرح زیر میاز دیگر هاي کنترل دستی مناسب، باید در محل تجهیزات نمایش به همراه وسایل و دستگاه

این محل معموال . نشانان قرار داده شوند مناسبی جهت اعضاي مسوول حریق و آتشنشانان مورد در طبقه همکف و در مجاورت ورودي ساختمان که احتماال توسط آتش

گیرد، واقع شده یا اتاقی است که به طرز صحیح و مناسب تعیین محل ار میاستفاده قرشده و به طور دایم به صورت دستی، اتاق کنترل بوده و در آن، حداقل کنترل اولیه هر

ها و در محوطه. پذیرد رخداد حریق، توسط افراد مسوول یا سرویس حریق صورت میبردار و سرویس حریق از کاربر یا بهرهاي بین هاي بزرگ، بایستی مشاوره ساختمان

در . بینی شده بعمل آید نظر تعیین محل تمام تجهیزات کنترل و نمایش و تسهیالت پیشاي با مناطقی که چندین ورودي به ساختمان بزرگی وجود دارد، بایستی مشاوره

عمل ها، بسرویس حریق از نظر نیاز احتمالی به تجهیزات نمایش و یا نصب تکرارکننده .آید

کلیه تجهیزات کنترل، نمایش و منابع تغذیه که نیاز به نگهداري دائم دارند، بایستی به .نحوي تعیین محل شوند که جهت نگهداري صحیح، به راحتی قابل دسترسی باشند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 29

میزان نور محیط در مجاورت تمامی تجهیزات کنترل و نمایش باید به نحوي باشد کهها به آسانی عمل کرده و هر ل مشاهده بوده، کنترلنمایش بصري به روشنی قاب

.دستورالعمل، به آسانی قابل خواندن باشد

میزان نویز محیط در مجاورت تمامی تجهیزات نمایش و کنترل نبایستی به حدي باشد .که از شنیدن عالیم شنیداري مانند آژیر اخطار خرابی جلوگیري نماید

ه آنها و سایر تسهیالت کنترل اعالم حریق باید در تجهیزات نمایش، کنترل، منابع تغذیگونه تجهیزات قبل مناطقی با سطح خطر پایین حریق، تعیین محل و مستقر شوند تا این

از اعالم اخطار کافی، درگیر حریق نگردند، این نواحی بایستی توسط آشکارساز :خودکار حریق مورد حفاظت قرار گیرند مگر آن که

ن، آشکارساز وجود داشته باشد و آن سطح را نیز پوشش دهددر مکانی نزدیک آ.

ناحیه مورد نظر به طور دایم، تحت مراقبت نیروي انسانی باشد . که سیگنال حریق از آن ناشی شده است باید شامل ) نواحی(اي نمایش اولیه ناحیه

.اي از ناحیه مذکور باشد شناسه

ده نور جداگانه براي هر ناحیه سیستم کنن شناسه ناحیه باید شامل یک نشانگر ساطعبوده و تجهیزات نمایش قادر به نشان ) یا نمودار نورانی LEDبراي مثال، یک ماتریس (

.هاي حریق در هر ناحیه باشند دادن همزمان دیگر سیگنال

توان از یک واحد نمایش بصري می(VDU) استفاده کرد مشروط بر آن که: VDU تمام نواحی را بدون دخالت دست، به طور همزمان هاي حریق بتواند سیگنال

باشد، نوعی به تنهایی کافی نمی VDUنشان دهد و از آنجا که قابلیت اطمینان یک تواند روش دومی از این جایگزین می. بینی شود نمایشگر جایگزین یا شناسه ناحیه پیش

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٣٠

ودکار اطالعات ثانویه یا یک چاپگر که به طور خ VDUنمایش بوده، که به صورت یک .کند، باشد حریق را چاپ می

،در تجهیزات نمایش یا مجاورت آن، باید یک نقشه نموداري از ساختمان که حداقلبندي آن به مناطق هاي ساختمان، نواحی اصلی جریان و گردش هوا و تقسیم ورودي

. دهد، وجود داشته باشد کوچکتر را نشان می

هاي اعالم حریق و تخلیه مورد نظر جهت ساختمان، هاي کنترل باید براي روش دستگاهدر محوطه و ساختمان بزرگ بایستی مشاوره کافی بین طرفین ذینفع . مناسب باشند

.بینی تسهیالت کنترل مناسب و صحیح، اطمینان حاصل شود بعمل آید تا از پیش

ش عالوه بر کنترل ساکت کردن آژیر و آژیر مجدد که در تجهیزات کنترل و نمایدر تجهیزات کنترل و . بینی شده است، بایستی کنترل تخلیه نیز وجود داشته باشد پیش

اي مجهز به برچسب به وضوح قابل رویت، تعبیه شود تا یا در مجاورت آن باید وسیلههاي هاي تخلیه شامل شستی اگر کنترل. کار اندازد بتواند آژیرهاي اعالم حریق را به

عالم باید به وضوع داراي برچسب بوده و کارکرد آنها از اعالم حریق باشد، شستی اسایر نقاط اعالم دستی در ساختمان متمایز باشد و عملکرد چنین کنترلی مستقل از

تواند همان کنترل آژیر مجدد باشد مشروط بر آن کنترل تخلیه می. سایر تجهیزات باشدور مناسب، داراي برچسب که تمام آژیرهاي اعالم حریق سیستم را فعال کرده و به ط

.باشد

،در شرایطی که محوطه و ساختمان به دو یا چند منطقه اعالم حریق تقسیم شده استمعموال یک کنترل تخلیه . اي باید توسط طراح سیستم پیاده شود استراتژي تخلیه مرحله

جداگانه، بایستی براي هر بخش محوطه و ساختمان مورد حفاظت که در آن سیگنال

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 31

در محوطه و ساختمان با . بینی و فراهم گردد طور همزمان داده شود، پیش باید به تخلیهاي کافی نیست، نبایستی کان براي تخلیه تک مرحله اي، که در آن ظرفیت پله تخلیه مرحله

را در تمام مناطق اعالم حریق به طور همزمان تولید ”تخلیه“یک کنترل مجزا که سیگنال . دبینی شو کند، پیش می

بایستی محدود به ) براي مثال، کنترل از کارانداختن(هاي دستی کار با برخی کنترلدر شرایطی که چنین محدودیتی براي کار با تجهیزات کنترل منظور . پرسنل مجاز باشد

توان دسترسی به صورت می در این) براي مثال، با استفاده از یک سوییچ(نشده است ن قفل، محدود کرده و دسترسی به تجهیزات کنترل را فقط در کار برد تجهیزات را با به

.اختیار پرسنل مجاز قرار داد

آشکارسازهاي حریق 2- 2-6

آشکارسازهاي حریق به منظور تشخیص یـک یـا چنـد مشخصـه حریـق بـه شـرح زیـر طراحـی :شوند می

حرارت

دود

مانند مونواکسید کربن(گاز سوخت(

نفشتشعشع مادون قرمز یا ماوراء ب اي اي به آسـتانه از قبـل تعیـین شـده هاي تشخیص حریق، هنگامی که مشخصه در برخی سیستم

-اي، بیانگر وقوع حریـق مـی آید و یا اینکه نرخ تغییر مشخصه رسد، سیگنال حریق بوجود می می

.باشد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٣٢

اي از ناحیـه مـورد حفاظـت، اي، مشخصـه در نقـاط تعریـف شـده در مورد آشکارسازهاي نقطهدر مقابل، آشکارسازهاي خطی توانایی آشکارسازي مشخصـه در امتـداد . شود ازي میآشکارس

در آشکارساز خطـی جمـع شـونده، . اي داخل ناحیه مورد حفاظت را دارا هستند خط تعریف شدهشود، در حالی که آشکارسـاز خطـی اثر مشخصه بر روي آشکارساز در طول خط جمع زده می

کند که گویـا از تعـداد اده و آشکارساز به نحوي عمل و رفتار میغیر جمع شونده، این امر رخ ند .اي در طول خط تشکیل یافته است بیشماري از آشکارسازهاي نقطه

در آشکارسازهاي حریق چندحسگري، هر آشکارساز شامل چندین حسگر بوده و چند مشخصه . کند حس می) مانند حرارت و دود(حریق را

رتیآشکارسازهاي حرا 2-6-2-1

آشکارساز حرارتی نسبت به عامل حرارت حساس بوده و سیستم تشخیص حریق با افـزایش آن :شود و داراي دو نوع استفعال می

.شودآشکارسازي که با رسیدن به یک دماي ثابت معین و از پیش تعیین شده فعال می - 1

.دهدآشکارسازي که مجهز به حسگري است که به نرخ افزایش دما پاسخ می - 2یـا یکـی از BS EN 54-5کارسـازهاي حرارتـی بایـد برابـر جدیـدترین ویـرایش اسـتاندارد آش

. شــده و معتبــر جهــانی طراحــی، ســاخته و مــورد آزمــون قــرار گیرنــد اســتانداردهاي شــناخته .شوندبندي می طبقه 1-2اي از نظر حرارت به شرح جدول آشکارسازهاي حرارتی نقطه

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 33

آشکارسازهابندي حرارتی طبقه 1- 2جدول

کالس

آشکارساز

حرارت محل

کاربري

درجه سلسیوس

حداکثر حرارت

محل کاربري

درجه سلسیوس

حداقل حرارت

پاسخ استاتیک

درجه سلسیوس

حداکثر حرارت

پاسخ استاتیک

درجه سلسیوس

A1 25 50 54 65

A2 25 50 54 70

B 40 65 69 85

C 55 80 84 100

D 70 95 99 115

E 85 110 114 130

F 100 125 129 145

G 115 140 144 160

محل قرار گرفتن عنصر حساس حرارتی 2-6-2-1-1

15اي ساخته شود که بخشی از عنصر حسـاس حرارتـی آن حـداقل هر آشکارساز باید به گونه .میلیمتر از سطح پایه باالتر قرار گیرد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٣۴

ها دهنده نشان 2-6-2-1-2

اي دهنده قرمز باشند بـه گونـه باید مجهز به یک نشان Dو A1 ،A2 ،B ،Cآشکارسازهاي طبقات . که در صورت اعالم حریـق بـه وسـیله آن بتـوان آشکارسـاز تحریـک شـده را مشـخص نمـود

هـاي دیگـر، در صـورت دهنـده نشان. ها باید تا زمان بازنشانی روشن بمانند دهندهگونه نشان ایندهنـده در مورد آشکارسازهاي جداشـدنی، نشـان . شددهنده حریق باوجود، باید متمایز از نشان

500دهنده دیـداري بایـد در نـور محیطـی تـا نشان. بینی شود ممکن است در پایه یا سر آن پیش .متري قابل دیدن باشد 6لوکس از فاصله

اي دهنده ممکن است بـر روي آشکارسـاز یـا بـه گونـه نشان Gو E ،Fدر آشکارسازهاي کالس .محلی، شرایط را نشان دهددیگر به صورت

کنترل آشکارسازهاي جدا شدنی 2-6-2-1-3

) مانند اتصال به مرکـز اعـالم حریـق (آشکارسازهاي جدا شدنی باید مجهز به یک سیستم کنترل .اي که جداشدن سر آشکارساز از پایه قابل شناسایی باشد باشند به گونه

تنظیمات سازنده 2-6-2-1-4

مانند رمز ویژه یا ابزار یـا (ه نباید بدون استفاده از نوعی واسطه عملکردي تغییر تنظیمات سازند .پذیر باشد امکان) برداشتن مهر سازنده

گذاري نشانه 2-6-2-1-5

.گذاري شود هر آشکارساز باید به وضوح به شرح زیر نشانه

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 35

الف ـ شماره استاندارد مربوط )، و غیرهA1 ،AIR ،AIS ،A2 ،Bمانند (ب ـ کالس آشکارساز

پ ـ نام یا عالمت تجاري سازنده ت ـ شماره مدل آشکارساز و سال ساخت

کشی هاي سیم ث ـ مشخصات ترمینالتوانـد بـه وسـیله که سازنده می) بندي مانند شماره سري یا کد دسته(ج ـ برخی عالیم یا کدهایی

.را معرفی کند افزار مورد استفاده در آشکارساز آن حداقل محل ساخت و یا مشخصات نرمدر آشکارسازهاي جداشدنی، سر آشکارساز باید حاوي اطالعات مندرج در بند الـف، ب، پ، ت و

عالیم و اختصارات غیر معمول . ج بوده، و پایه حداقل داراي اطالعات مندرج در بند ت و ث باشد .هاي تحویلی شرح داده شود باید در داده

گونـه ایـن . هده بوده و در زمان نگهداري در دسترس باشدها باید در زمان نصب قابل مشا نشانه .هاي قابل برداشت قرار گیرد ها و قسمت ها نباید بر روي پیچ نشانه

ها داده 2-6-2-1-6

ها بایـد همـراه بـا هـر اطالعات فنی الزم براي تنظیم، روش نصب، راهبري و نگهداري آشکارساز .آشکارساز ارایه شود

افزاري هاي داراي کنترل نرمآشکارساز 2-6-2-1-7

:افزاري اطالعات زیر باید به صورت مستند ارایه شود در آشکارسازهاي مجهز به کنترل نرم :الف ـ شرح عملکرد برنامه اصلی شامل موارد زیر

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٣۶

هاي برنامه و عملکرد هر یک شرح مختصر مدول ها روش تعامل مدول

سلسله مراتب کلی برنامه

افزار با سختافزار روش تعامل نرم

ها کارگیري مدول فرآیند به مانند محل ذخیره برنامه، اطالعات (هاي حافظه مورد استفاده براي مقاصد مختلف ب ـ شرح محل

اي نگهداري شود که حداقل براي دو هاي ویژه سایت باید در حافظه داده). هاي جاري ویژه و دادهکه سیسـتم از ماندگاري داشته باشد، مگر اینهفته بدون تغذیه برق از خارج سیستم به آشکارس

اي طراحی شده باشد که اطالعات مزبـور بـه صـورت خودکـار طـی یـک سـاعت پـس از به گونه .برقراري برق بازخوانی شود

.افزار مورد استفاده پ ـ یک عالمت مشخصه براي شناسایی نوع نرم .جاد وقفه در ادامه برنامه شوداي طراحی شود که مانع از ای ت ـ نرم افزار باید به گونه

اصول کلی طراحی آشکارسازهاي حرارتی 2-6-2-1-8

:اصول طراحی زیر باید رعایت شود

اي از فضاي تحت حفاظـت الف ـ آشکارسازهاي حرارتی باید در مکانی نصب شوند که هیچ نقطه .متر فاصله نداشته باشد 3/5ترین نقطه روي آشکارساز، بیش از از نزدیک

دار داشته باشد، براي آشکارسازهاي در نصب شـده در ـ اگر ناحیه مورد حفاظت سقف شیبب توان به ازاء هر درجه شیب یک درصد متر ذکر شده در باال را می 3/5سقف یا مجاورت آن، عدد

. درصد افزایش داد 25و حداکثر تا

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 37

وك پشت بام یـا مجـاورت دار، آشکارسازهاي حریق بایستی در هر ن هاي شیب بام در پشت -ت به استثناي مواردي که در آن اختالف ارتفاع بین نقطه پایینی بام و باالي نوك بام آن نصب شود

.توان هموار در نظر گرفت میلیمتر کوچکتر باشد که در این شرایط بام را می 150از هـاي ماننـد تیرچـه ( هایی که امتداد آشکارسازها تا دیوار، پارتیشن یا هر مانع دیگـر ث ـ در محل

میلیمتـر باشـد، در ایـن صـورت آن بخـش 500داراي فاصله کمتـر از ) اي و کارهاي داکت سازه .آشکارساز را از نظر تامین آشکارسازي غیرفعال و ناتوان باید تلقی کرد

هایی که آشکارساز به منظور حفاظت بخش یا وسـایل بخصوصـی از تاسیسـات یـا د ـ در مکان ، آشکارساز )در مقایسه با تامین حفاظت کلی ناحیه(شود مربوط به آنها، نصب میهاي کشی کابل

باید تا حد امکان نزدیک به آن محل و یا در باالي آن بخش و در تماس بـا حـرارت ناشـی از آن، .نصب گردد

آشکارسازهاي دودي 2-6-2-2

:مکانیسم زیر استاز دو ) یا هردو(اي مبتنی بر یکی عملکرد آشکارسازهاي دودي نقطه آشکارسازهاي دودي یونیزاسیون، بر اساس کـاهش جریـان بـین الکترودهـاي محفظـه

دهـد، دود را تشـخیص یونیزاسیون در داخـل آشکارسـاز کـه بـه واسـطه دود رخ مـی .دهند می

آشکارسازهاي دودي نوري با توجه به پراکندگی نور ناشـی از یـک منبـع نـور کوچـک .دهند تشخیص میداخل آشکارساز، دود را

آنها از یـک . آشکارسازهاي دودي پرتو نوري در واقع از نوع آشکارسازهاي دودي خطی هستندهر دو . اند و یک گیرنده تشکیل یافته) کنند هاي مادون قرمز عمل می معموال در فرکانس(منبع نور

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٣٨

ایـن حالـت، از شـوند کـه در در دو محفظه جداگانه قرار داشته یا در داخل یـک واحـد تعبیـه مـی . شـود هایی به منظـور انعکـاس نـور از فرسـتنده بـه گیرنـده مربوطـه اسـتفاده مـی کنندهمنعکس

آشکارسازهاي پرتو نوري براساس تشخیص وجود مانع در مسیر نور حاصـل از منبـع کـه بـه تواننـد برخی آشکارسـازهاي پرتـو نـوري همچنـین مـی . نمایند شود، عمل می علت دود ایجاد می

دهـد حـرارت را س تغییرات در شـاخص انکسـار نـور کـه بـین هـواي داغ و سـرد رخ مـی براسا .تشخیص دهند

هــاي هــوا توســط پمــپ یــا هــواکش، از نقــاط در یــک سیســتم تشــخیص دود استنشــاقی، نمونــهدر داخل ناحیه مورد حفاظـت، جـذب و بـه آشکارسـاز ) هایی در بدنه لوله سوراخ(برداري نمونه

تواند براساس مکانیسم دودي یونیزاسیون یا نوري عمـل آشکارساز می. دشون مرکزي هدایت میشـود، بسـیار جزیـی بـوده بطوریکـه مقدار هوایی که از هر نقطه نمونه بـرداري، جـذب مـی . کند

بـه طـور کلـی، هـر نقطـه . هاي هوا یا دود را در ناحیه مـورد حفاظـت، تغییـر نخواهـد داد جریاناي جداگانـه در نظـر گرفـت ورت یک آشکارساز دودي نـوع نقطـه توان به ص برداري را می نمونه

برداري به تنهایی همان حساسیت معادل آشکارساز دودي نوع مشروط بر آن که هر نقطه نمونه .اي را داشته باشد نقطه

هاي تلویزیون مـدار توان توسط فنون ویدئو آشکار کرد به طوري که دوربین همچنین دود را میهـایی از هـر دوربـین بـه طـور الکترونیکـی رد حفاظت را مانیتور کرده و سیگنالبسته، ناحیه مو

تجزیه و تحلیل شده و با توجه به وجود موانع و اشکاالتی که در بخشی از میـدان دیـد دوربـین بنابراین آشکارسازي مبتنی بر روشنایی میدان دیـد بـه . باشدوجود دارد، دود قابل تشخیص می

ایـن نـوع آشکارسـازها در . باشـد مال یا نور مادون قرمـز نصـب شـده، مـی وسیله منابع نور نر .کار رفته و نیاز به طراحی خاص دارند کاربردهاي خاص به

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 39

beam) دود آشکارساز شعاعینوع دیگر آشکارساز دودي پرتو نوري، جهت کاربردهاي خاص

detector) شـی از حریـق، مـانع باشـد، چنانچـه دود نا است شامل یک فرستنده و یک گیرنده مـی، ایـن دهـد واکـنش نشـان مـی بین فرستنده و گیرنـده شـود، اشعه مادون قرمزارسال و دریافت

.مناسب است بسیاربه ویژه براي فضاهاي باز و وسیع مانند انبارهاي بزرگ آشکارسازکننـد اي که براساس نور پراکنده، نور انتقالی و یا یونیزه شدن کار می آشکارسازهاي دودي نقطه

یا یکـی از اسـتانداردهاي شـناخته شـده و BS EN 54-7باید برابر جدیدترین ویرایش استاندارد گونه ترین مشخصات فنی این عمده. معتبر جهانی مشابه طراحی، ساخته و مورد آزمون قرارگیرد

:آشکارسازها به شرح زیر خواهد بود ها دهنده نشان 2-6-2-2-1

اي کـه در صـورت اعـالم گونـه یک نشان دهنده قرمز رنگ باشد بـه هر آشکارساز باید مجهز بهها بایـد گونه نشان دهنده این. حریق به وسیله آن بتوان آشکارساز تحریک شده را مشخص نمود

هاي دیگر، در صورت وجود، باید متمـایز از نشـان دهنده نشان. تا زمان بازنشانی روشن بمانندشدنی نشان دهنده ممکن است در پایه یـا سـر جدا ارسازهايدر مورد آشک. دهنده حریق باشند

6لـوکس از فاصـله 500نشان دهنده دیداري باید در شـدت نـور محیطـی تـا . بینی شود آن پیش .متري زیر آن، قابل رویت باشد

کنترل آشکارسازهاي جداشدنی 2-6-2-2-2

) صال بـه مرکـز اعـالم حریـق مانند ات(آشکارسازهاي جداشدنی باید مجهز به یک سیستم کنترل .اي که جدا شدن سر آشکارساز از پایه قابل شناسایی باشد گونهبه باشند

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴٠

تنظیمات سازنده 2-6-2-2-3

مانند رمز ویژه یا ابزار یـا (تغییر تنظیمات سازنده نباید بدون استفاده از نوعی واسطه عملکردي .پذیر باشد امکان) بندي سازنده شکستن مهر آب

حفاظت در برابر ورود اجسام خارجی 2-6-2-2-4

میلیمتـر بـه ) 3/1 ± 05/0(اي طراحی شود که جسم کروي شکل بـا قطـر آشکارساز باید به گونه .محفظه آن وارد نشود

واکنش به کندي آتشگیري 2-6-2-2-5

اي طراحی شود که میزان انحراف حساسیت آن بر اثر مـواردي همچـون آشکارساز باید به گونه BS EN 54-7از اسـتاندارد 4.8به بنـد فرعـی (شدن، موجب عدم ردیابی حریق کند نشود کثیف

).نگاه کنید گذاري نشانه 2-6-2-2-6

:گذاري شود هر آشکارساز باید به روشنی به شرح زیر نشانه الف ـ شماره استاندارد

ب ـ نام یا عالمت تجاري سازنده پ ـ شماره مدل آشکارساز و سال ساخت

کشی هاي سیم مشخصات ترمینالت ـ

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 41

تواند بـه وسـیله که سازنده می) بندي مانند شماره سري یا کد دسته(ث ـ برخی عالیم یا کدهایی .افزار مورد استفاده در آشکارساز را معرفی کند آن حداقل محل ساخت و یا مشخصات نرم

بندهاي الف، ب، پ و در آشکارسازهاي جداشدنی، سر آشکارساز باید حاوي اطالعات مندرج در عالیـم و اختصـارات غیـر . ث بوده، و پایه حداقل داراي اطالعات مندرج در بندهاي پ و ت باشـد

.هاي تحویلی شرح داده شود معمول باید در دادهگونـه ایـن . ها باید در زمان نصب قابل مشاهده بوده و در زمان نگهداري در دسترس باشد نشانه .هاي قابل برداشت قرار گیرد ها و قسمت چبر روي پی ها نباید نشانه

ها داده 2-6-2-2-7

اطالعات فنی الزم براي تنظیم، روش نصب، راهبري و نگهداري آشکارسازها بایـد همـراه بـا هـر .آشکارساز ارایه شود

اصول کلی طراحی آشکارساز دودي 2-6-2-2-8

:اصول طراحی زیر باید مالك عمل قرار گیردي هموار، فاصله افقی بین هر نقطه از ناحیه مورد حفاظـت و آشکارسـاز نصـب ها الف ـ در سقف

.متر تجاوز کند 5/7شده، نباید از دار داشته باشـد، بـراي آشکارسـازهاي نصـب شـده در ب ـ اگر ناحیه مورد حفاظت سقف شیب

درصد توان به ازاء هر درجه شیب یک متر ذکر شده در باال را می 5/7سقف یا مجاورت آن، عدد .درصد افزایش داد 25و حداکثر تا

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴٢

دار، آشکارسازهاي حریق بایستی در هر نوك پشت بـام یـا مجـاورت هاي شیب بام پ ـ در پشت به استثناي مواردي که در آن اختالف ارتفاع بین نقطه پـایینی بـام و بـاالي نـوك آن نصب شوند

.توان هموار در نظر گرفت ا میمیلیمتر کوچکتر باشد که در این شرایط بام ر 600بام از هاي کوچک هایی که در آنها سقف افقی از یک سري بخش ت ـ به استثناي فضاهاي خالی یا مکان

تشکیل شده، آشکارسازهاي حریق بایستی به نحوي در سقف نصب شوند که فاصله عناصر .از سقف قرار گیرند mm150تا mm25 حساس آنها در محدوده فواصل

هاي فرار راه دارند باید مطابق مفاد باال نصب شـوند، یـا هایی که به راه ازها در اتاقث ـ آشکارس آشکارسـازهاي نصـب . شوند نصب شوند روي دیوار و در مجاورت دري که به راه فرار باز می

میلیمتر 150شده روي دیوار باید به نحوي قرار گیرند که قسمت فوقانی عنصر آشکارسازي بین تر از سقف فاصله داشته و قسمت تحتانی آن بـاالتر از در بـاز شـونده بـه راه فـرار میلیم 300تا

.قرار گیردج ـ در فضاهاي خالی بدون تهویه هوا، عنصر حسگر آشکارسازهاي حریـق بایسـتی بـه نحـوي

میلیمتر فوقـانی ارتفـاع فضـا، 125درصد فوقانی ارتفاع فضاي خالی یا در 10نصب شود که در . گتر باشد، قرار داشته باشدهر کدام بزر

میلیمتري از هرگونه دیوار، پارتیشن یا هرگونه مـانع جریـان 500ـ آشکارسازها نباید در فاصله ها که در آنها موانـع داراي عمـق بـیش از اي و داکت هاي سازه یافتن دود و گازهاي داغ مانند تیر

.باشند، نصب شوند میلیمتر می 250هـاي روشـنایی یـا سـایر منضـمات ها جهت فیتینگاي و داکت تیرهاي سازههایی که ح ـ در مکان

شـوند، آشکارسـاز میلیمتر، باعث ایجاد مانع در جریان یافتن دود می 250سقف با عمق کمتر از . نبایستی در فاصله کمتر از دو برابر عمق موانع از آنها نصب گردد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 43

میلیمتر تا سقف 300بارداري فاصله کمتري از هاي ان ها و براکت هایی که پارتیشن خ ـ در مکان . دارند بایستی آنها را به عنوان دیوارهایی تلقی کرد که تا سقف امتداد دارند

بـه منظـور حفاظـت ناحیـه ) دار سوراخ(توان در باالي سقف کاذب مشبک آشکارسازها را می ر ـ :کار برد مشروط بر آن که زیر سقف کاذب به

اخت بوده و به طور کامل در سراسر سقف وجود داشـته و بـیش از ها باید یکنو سوراخ .درصد سطح را تشکیل دهند 40

میلیمتر باشد 10حداقل ابعاد هر سوراخ در هر جهت برابر.

ضخامت سقف از سه برابر کوچکترین ابعاد هر سوراخ بیشتر نباشد.

اگر حفاظت فضـاي خـالی در سایر موارد، آشکارسازها باید در پایین سقف کاذب نصب شوند و اي اصـلی در باالي سقف کاذب ضروري باشد، آشکارسازهاي اضافی بایسـتی در سـقف سـازه

.مربوط به فضاي خالی نصب شوندز ـ آشکارسازها نبایستی در فاصله یک متري دریچه هواي مربوط بـه سیسـتم تهویـه اجبـاري،

.نصب شوند 500د که فضاي آزاد و بدون مانع بـه شـعاع ژ ـ محل نصب آشکارساز باید به نحوي تعیین شو

میلیمتر در پایین . هر آشکارساز وجود داشته باشد

ها و هرگونه منعکس کننده باید محکم در جـاي خـود نصـب شـوند و در ها، گیرنده س ـ فرستنده .معرض هرگونه ضربه نبایستی قرار داشته باشند

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴۴

هاي تهویه ابل نصب در کانالاصول طراحی آشکارسازهاي دودي ق 2-6-2-2-8-1

هاي تهویه نصب شوند، در مواردي که طبق مشخصات فنی، آشکارسازهاي دودي باید در کانال :رعایت اصول زیر ضروري است

ها و به اندازه حداقل سه برابر پهناي الف ـ آشکارسازهاي دودي باید در قطعات مستقیم کانال .اتصال نصب شوندکانال، دور از نزدیکترین خم، گوشه یا

هاي سازنده ب ـ انتخاب آشکارساز دودي مناسب این نوع کاربرد، باید با توجه به راهنمایی .تعیین گردد

هاي سازنده به هاي پروب باید براساس دستورالعمل پ ـ پروب ورودي نمونه برداري و سوراخ .ها را پوشش دهد نحوي باشد که تا حد امکان بخش بیشتري از کانال

آشکارسازهاي گاز سوختی و گاز شهري 2-6-2-3

-آشکارسازهاي گاز شهري براي تشخیص نشتی گاز و اعالم خطـر قبـل از حریـق اسـتفاده مـی

.شوندتولیـد ) گازهـاي (اي بوده و بـه گـاز آشکارسازهاي گاز سوختی از نوع آشکارسازهاي نوع نقطه

کـه در اثـر محـدود بـودن اکسـیژن بـه عنـوان مثـال، هنگـامی . دهند شده در اثر حریق پاسخ می .گردد دهد مونواکسید کربن تولید می موجود، فرآیند سوخت ناقص رخ می

. مونواکسید کربن توسط برخی مواد و در محلهـایی در سـاختمان ماننـد پارکینگهـا اشـاعه دارد تواننـد در فاصـله قابـل بنابراین، در صورت وقوع حریق، آشکارسازهاي مونواکسـید کـربن مـی

بایسـتی اقـدامات . جهی از محل حریق و در طبقاتی غیـر از طبقـه شـروع حریـق، عمـل نماینـد تو

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 45

احتیاطی الزم بعمل آید تا اطمینان حاصل شود که این امر باعث ارایه اطالعـات گمـراه کننـده بـه .دهند، نشود نشانان یا سایر افرادي که به سیگنال حریق پاسخ می آتش

در داخل آشکارسازهاي گازسوختی عمر محـدودي داشـته و حسگرهاي الکتروشیمیایی موجودبردار سیسـتم، از مـدت زمـان ضروري است که کاربر و بهره. پس از آن، بایستی تعویض شوند

کار هر آشکارساز گازسوختی مورد استفاده در سیستم هشدار و تشخیص حریق، اطالع داشـته .باشد

بق ضــوابط منــدرج در بخشــهاي آشکارســازهاي حریــق مونواکســید کــربن بایســتی مطــا .آشکارسازهاي دودي، تعیین محل و نصب شوند

اي آشکارسازهاي شعله 2-6-2-4

اي تشعشع مادون قرمز و یا ماوراء بنفش سـاطع شـده از شـعله را آشـکار آشکارسازهاي شعلههـاي حسـاس بـه تشعشـع، کـه شـعله را بـه طـور هر دو نوع این آشکارسازها از سلول. کنند می

-کننـد، اسـتفاده مـی ها، مشاهده و حس مـی کننده منعکس هاي داخلی یا قیم یا از طریق عدسیمست

.کنندهـایی از اند کـه بـه مشخصـه اي مادون قرمز معموال به نحوي طراحی شده آشکارسازهاي شعله

آشکارسـازهاي . و یا بیش از یک فرکانس تشعشع معین پاسـخ دهنـد شعله مانند فلیکر، به اندازهتوان به نحوي طراحی کرد که به باندهاي فرکانسـی مـادون ي آزاد و خارج ساختمان را میفضا

.قرمز مشخصی که جزء باند تشعشع خورشیدي نیستند پاسخ دهندتـوان آنهـا را در آشکارسازهاي شعله ماوراء بنفش معموال به نور خورشـید پاسـخ نـداده و مـی

.کار برد خارج ساختمان به

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴۶

کلی طراحی آشکارسازهاي شعلهاصول 2-6-2-4-1

:اصول زیر در تعیین محل آشکارسازهاي شعله باید رعایت شود

فاصله بین آشکارسازهاي شعله باید در محدوده مشخص شده توسط سازنده قرار داشته -الف .باشد

ب ـ در مواردي که هدف از کاربرد آشکارسازهاي شعله، تامین حفاظت کلـی ناحیـه مـورد نظـر ستی دید مستقیم واضحی بین تمام نقاط ناحیه تحت حفاظت و یـک یـا چنـد آشکارسـاز است، بای

.شعله، وجود داشته باشد آشکارسازهاي چندحسگري 2-6-2-5

در یک سیستم اعالم حریق شامل آشکارسازهاي چندحسگري، هر آشکارساز داراي بیش از یک یایی حریق حساسـیت داشـته و حسگر بوده و هر کدام به یک مشخصه مختلف فیزیکی و یا شیم

هدف از ترکیب حسگر بدین طریق در واقـع ارتقـاء عملکـرد سیسـتم در تشـخیص . دهد پاسخ می .باشد حریق یا مقاوم بودن آن در برابر حداقل برخی انواع بخصوص از آژیر خطا یا هر دو می

ایـن . تتوان یـک حسـگر آشکارسـاز را از کـار انـداخ در بعضی آشکارسازهاي چندحسگري می. کار گرفتـه شـود تواند در یک سیستم مرتبط با زمان به منظور کاهش آژیرهاي خطا به مورد می

توان حسـگر نـوري را در طـول براي مثال، در یک آشکارساز چندحسگري حرارتی و نوري، میدر چنین مواردي، ضروري است که فواصل آشکارسازها بر مبناي حسـگري . روز غیرفعال کرد

.تعیین شود) که در این مورد، حرارت است(حساسیت با حداقل

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 47

اصول کلی طراحی و انتخاب آشکارسازها 2-6-2-6

یعنی اخطار به ساکنین محوطه دچار حریق قبل از ایـن (اگرچه تحقق هدف ایمنی در برابر حریق بـه باید همیشه در اولویت باشد، ولی بایـد در طراحـی، ) که مسیرهاي فرار غیر قابل عبور شوند

هاي سـاکنین، پرهیز از آژیرهاي خطا نیز توجه کرد، سطح باالیی از آژیرهاي خطا نه تنها فعالیتسازد بلکه به واسطه از کارانداختن بخشی از سیسـتم یـا امور تجاري و کسب و کار را مختل می

ی در تواند باعث عدم تحقق هدف ایمنـ هاي حریق، می کل آن یا پاسخ نامناسب ساکنین به سیگنال .برابر حریق شود

بـه هـر . ترین تلقی و انتخاب کرد توان تنها یک نوع آشکارساز را مناسببراي تمام کاربردها نمی حال در نظر گرفتن سایر عوامل مانند هزینه، مناسب بـودن بـراي محـیط مـورد نظـر و الزامـات

آشکارسـازها بـه در برخی شـرایط، ترکیبـی از انـواع مختلـف . تواند ضروري باشد نگهداري می .تواند مناسب باشد سازي سرعت آشکارسازي یا حداقل نمودن آژیرهاي خطا، می منظور بهینه

:بنابراین در انتخاب اصول آشکارسازي حریق باید نکات زیر مد نظر باشد سرعت آشکارسازي حریق مورد لزوم، مبتنی بر ارزیابی ریسک حریق

ل سهولت احتراق، نرخ اشاعه حرارت، شـکل ماهیت و مقدار مواد سوختنی موجود، شامو مسـتعد بـودن از نظـر تولیـد ) ور شدن سوز بودن یا شعله مانند نیمه(احتمالی احتراق

دود

میزان احتمالی افزایش و توسعه حریق

کننـده و مانند رطوبت، دما، پاك و تمیز بودن، مقدار و حدود مـواد آلـوده (ماهیت محیط )ماهیت فرآیندهاي کاري

تراتژي پیشنهادي تخلیه به علت حریقاس

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۴٨

ارتفاع و شرایط مکانی ناحیه مورد حفاظت

زمان مراقبت سرویس حریق

سایر معیارهاي حفاظت در برابر حریق فعال و غیر فعال موجود

عکس العمل مواد در برابر حرارت، دود و آب

هاي حریقسرعت پاسخ به حریق و میزان احتمالی آژیر خطاي انواع مختلف آشکارساز :به طور کلی

در یک حریق کند نیمه سوز، آشکارساز گاز سوختی قبل از آشکارساز حرارتـی عمـل - . کند می

در حریقی که به سرعت حـرارت و شـعله را گسـترش داده و دود بسـیار کمـی تولیـد - اي قبل از آشکارساز گاز سـوختی یـا دودي فعـال کند، آشکارساز حرارتی یا شعله می .شودمی

. شود اي فعال می ور شدن، ابتدا آشکارساز شعله حریق ناشی از مایعات قابل شعلهدر -

تـوان از آشکارسـازهاي در محیطی که در آن امکـان آژیرهـاي خطـا وجـود دارد، مـی - .چندحسگري استفاده کرد

نحوه انتخاب آشکارساز براي یک مکان مورد نظر، بر اساس هدف و معیارهاي حفاظت در برابـر به عنوان مثال، اگر بـراي حفاظـت اتاقـک ترانسـفورماتور، هـدف، . شودمکان، انجام می حریق آن

حفاظت در برابر خطرات ناشی از ترانسفورماتور روغنی براي نـواحی مجـاور آن باشـد و ایـن انـد، ممکـن اسـت نواحی با مصالح کـامال مقـاوم در برابـر حریـق از ترانسـفورماتور جـدا شـده

هـاي اسب باشد ولی چنانچه هدف، حفاظت در برابر حریق ناشـی از کابـل آشکارساز حرارتی من .داخل محفظه اتاق ترانس باشد، امکان دارد آشکارساز دودي الزامی باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 49

به منظور اطمینان از این که اهداف سیستم، با یک سطح قابل قبول آژیرهاي خطا، برآورده شـود، -در این مشاوره، ارزیابی ریسک حریق نیز مـی .شود مشاوره اولیه بین طرفین ذینفع توصیه می

.بینی و منظور گردد بایست پیش باشداصول کلی طراحی آشکارسازها به شرح زیر می: آشکارسازهاي حرارتی

تواننـد معموال در مقایسه با سایر انواع آشکارسازهاي حریق، حساسیت کمتري داشته ولـی مـی تـر از را سـریع ) مانند الکل(با مایعات قابل اشتعال هاي درگیر هاي بخصوصی، مانند حریق حریق

هاي بدون شعله این نوع آشکارسازها به حریق. آشکارساز دودي یا گاز سوختی تشخیص دهندهایی از حریق که به یک سـوم فاصـله تـا سـقف یا نیمه سوز خیلی حساس نبوده و بر اثر شعله

.شوندبرسند، فعال میهـایی کـه حریـق کـوچکی وجـود دود ضـروري اسـت یـا در مکـان در نواحی که هشدار به علت

تواند سبب خسارت غیرقابل قبولی شود، آشکارسازهاي حرارتی با توجه به عـدم حساسـیت میاز طرف دیگر، آشکارسـازهاي حرارتـی عمومـا در . باشند آنها، وسیله مناسبی جهت حفاظت نمی

در برابر شرایط محیطی دارند، بدین دلیل در مقایسه با سایر انواع آشکارسازها مقاومت بیشتري .اغلـــــب مـــــوارد، آنهـــــا مصـــــونیت بیشـــــتري در برابـــــر آژیرهـــــاي خطـــــا دارنـــــد

عالوه بر این، آنها به طور کلی بـه حـداقل مراقبـت و توجـه متـداول در طـول نگهـداري سیسـتم .نیازمند هستند

:کار برد اي به یهتوان در هر ناح آشکارسازهاي حرارتی را به استثناي موارد زیر می

) سـوز و بـدون شـعله شامل هرگونه حریـق نیمـه (نواحی که در آن حریق کوچکی - .تواند باعث خسارت غیر قابل قبولی شود می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۵٠

توان در سایر نـواحی، از جملـه ولی آشکارسازهاي حرارتی را می(مسیرهاي فرار - ).کار برد شوند به هایی که به مسیرهاي فرار باز می اتاق

ه در آنها بوجود آمدن دود قبل از این کـه توسـط مـردم یـا آشکارسـازي نواحی ک - .تواند تهدیدي براي فرار ساکنین باشد حرارتی احتماال تشخیص داده شود، می

نواحی که در آنها آشکارسازهاي حرارتی پتانسیل باالیی از نظـر هشـدارهاي خطـا - .دارند

آشکارسازهاي دودي

تر از آشکارسـازهاي حرارتـی بـه به نحو قابل توجهی سریعبه طور کلی، آشکارسازهاي دودي هـایی کـه فرآینـدهایی در مکـان . دهند ولی احتمال آژیر خطا در آنها بیشتر اسـت حریق پاسخ می

غبـار و غیـره تولیـد و امکـان فعـال شـدن و گیرد که در اثر آن دود، بو و عطر، گـرد صورت می .واع دیگر آشکارسازهاي حریق استفاده شودآشکارساز دودي وجود دارد، الزم است از ان

کار BS EN 54-7هر دو آشکارساز دودي نوري و یونیزاسیون که بر اساس ضوابط استاندارد تـوان توصـیه کـرد کـه در شـرایط خـاص، مـی . باشـند کنند، مناسب براي بیشتر کاربریها میمی

ت امکـان بـه همـراه یـک اي با حساسیت بیشتر یـا کمتـر و در صـور آشکارسازهاي دودي نقطههـاي کـاربردي در چنـین مـوردي، سـازنده بایـد راهنمـایی . سیستم وابسته به زمان نصب گردد

.تخصصی را ارایه دهد

آشکارسازهاي دودي نوع یونیزاسیون -الف

ــد دود حاصــل از ــه دود حــاوي ذرات کوچــک مانن ــوع یونیزاســیون ب آشکارســازهاي دودي نباشند ولی امکان دارد به ذرات بزرگتر موجـود سریع حساس می هاي سوزان هاي با شعله حریق

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 51

هاي بدون شـعله شـامل فـوم پلـی اورتـان یـا در دود غلیظ قابل رویت مانند دود ناشی از حریقPVC بیش از حد داغ شده، حساسیت کمتري داشته باشند.

:اده کرداي استف توان در هر ناحیه آشکارسازهاي دودي را به استثناي موارد زیر، می

نواحی که در آنها، عامل اصلی خطر، وجود مایعات و گازهاي قابل اشتعال بـوده و - .کنند شوند دود جزیی تولید می این مواد هنگامی که دچار حریق می

نواحی که در آنها آشکارسازهاي دودي پتانسـیل بـاالیی از نظـر هشـدارهاي خطـا - کـار بـردن آشکارسـازي ق، بـه دارند، مگر آن که با توجه به ریسک حاصل از حریـ

گـوي دودي الزامی بـوده و اسـتفاده از سـایر انـواع آشکارسـازهاي حریـق پاسـخ .هاي مورد انتظار نباشد سرعت حریق

آشکارسازهاي دودي نوري -ب

آشکارسازهاي دودي نوري به دود غلیظ قابل رویت حساس بوده ولی به ذرات کوچک موجـود . کنند، حساسیت کمتري دارند رویت کمی تولید میهاي تمیز که دود قابل در حریق

تواند قابلیت دید باشد که می ها، دود مریی می کان یکی از خطرات موجود در مسیرهاي فرار و پلهبنـابراین آشکارسـازهاي . مسیر و عالیم خروجی را کاهش یا غیر مریی و غیرقابل تشخیص کند

توانند دود مریی را آشـکار سب هستند چون میدودي نوري براي کاربرد در مسیرهاي فرار منا .کرده و امکان دارد قبل از این که مسیر فرار غیر قابل عبور باشد، وارد عمل شوند

، )ماننـد انبارهـا (هـاي بلنـد آشکارسازهاي دودي نوري براي حفاظت فضاهاي بزرگ و بـا سـقف باشد، تعمیر، مشکل می بخصوص در مواردي که دسترسی به آشکارسازها به منظور نگهداري و

به هر حال ضروري است که این نـوع آشکارسـازها بـر روي . تواند اقتصادي و کارآمد باشد مییک سطح مستحکم نصب شده و در اثر تغییر دما یا بار اعمال شده دچار خمش نشوند، چون این

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۵٢

اشـتباه و هـاي امر سبب انحراف و عدم تنظیم پرتو نـوري شـده و در نتیجـه منجـر بـه سـیگنال .گردد آژیرهاي خطا می

آشکارساز دود استنشاقی -ج

آشکارساز دود استنشاقی عموما داراي حساسیت بسیار بیشـتري نسـبت بـه نـوع دودي نـوري هـاي تجهیـزات چنین آشکارسازهایی با حساسیت باال، در بیشتر موارد براي حفاظت اتاق. هستند

تواند سبب خسـارت غیـر حریق بسیار کوچک می الکترونیکی حساس و مهم، که در آنها حتی یکگونـه ضوابط مربـوط بـه حفاظـت در برابـر حریـق بـراي ایـن . روند کار می قابل جبران شود، به

.ارایه شده است BS 6266تجهیزات در استاندارد اي همچنین در برخی موارد، براي حفاظت فضاهایی که در آنها آشکارسـازهاي نـوع دودي نقطـه

:توان از این نوع آشکارسازها با شرایط زیر استفاده کردشوند، میمشکالتی میباعث بروز

طبقه اجرا کـرده و ) کاذب(توان در فضاهاي خالی کشی آشکارساز استنشاقی را می لولهبرداري هوا از فضاي پایین سقف کاذب، توسـط سـوراخ کـوچکی نمونه یک لوله باریک

.گردد که در سقف دریل شده، نصب می

هـا در هاي استنشاقی به همراه امکان نصب عمودي لولـه حساسیت باالي برخی سیستماي توانـد در مقایسـه بـا آشکارسـازهاي دودي نقطـه هاي انبارداري می دیوارها و قفسه

.نصب شده در ترازهاي باال، حفاظت بیشتري را تامین کنند

ظـر نصـب شـود و در تواند در خارج فضـاي مـورد ن در انبارهاي سرد، آشکارساز می .نتیجه به طور مستقیم در معرض دماي پایین قرار نگیرد

سـازنده هـاي کـاربردي تخصصـی از هاي استنشاقی، ضروري است راهنمـایی در مورد سیستم . درخواست شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 53

گازسوختیآشکارسازهاي

سوز هاي نیمه دهد، آشکارساز به حریق آشکارساز گازسوختی به گاز مونواکسید کربن پاسخ میهایی که در آنها، میزان سـوختن توسـط هـواي موجـود در محـل، کنتـرل و بدون شعله و حریق

هاي فضاي باز که توانند به حریق چنین آشکارسازهایی می. شود، بیشترین حساسیت را دارد میآشکارسـاز مونواکسـید کـربن . داراي حجم فراوانی از اکسیژن هستند، تقریبا غیرحساس باشـند

در برابر برخی اثرات محیطی مانند گرد و غبار، بخار و دود سیگار که منجر به آژیرهاي تواند میشوند، مصون و غیر حساس باشد و همچنین هاي آشکارسازي دودي می خطاي ناشی از سیستم

.دهد تر از آشکارسازهاي حرارتی پاسخ می به برخی انواع حریق، بسیار سریع :کار برد توان براي حفاظت مناطق زیر به ن را میآشکارسازهاي حریق مونواکسید کرب

اي کـه در آن اسـتفاده از آشکارسـاز حرارتـی مجـاز باشـد، بـه اسـتثناي هر ناحیه - مناطقی که در آنها خطر اصلی حریق به واسـطه مایعـات قابـل اشـتعال بـوده و در

.ور سریع شود سوزي شعله صورت اشتعال منجر به آتش

.شوند فرار، باز می هایی که به مسیرهاي اتاق -

تمام مسیرهاي فرار، مشروط بر آن که آشکارسازهاي مونواکسید کربن به همـراه - از سازنده باید درخواست شود که . آشکارسازهاي دودي مورد استفاده قرار گیرند

.هاي تخصصی کاربردي را ارایه دهد راهنمایی

مـواد قابـل اشـتعال و به عنوان مثـال، ماهیـت (سایر نواحی که در آنها خطر حریق - بـه نحـوي اسـت کـه مسـتندات ) سوختنی، نوع حریق مورد انتظار، مقدار تهویه هوا

آزمون جهت اثبات و تایید کفایت آشکارسـازهاي مونواکسـید کـربن پیشـنهادي از .باشد نظر حفاظت در برابر حریق، در دست می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۵۴

اي آشکارسازهاي شعله

سوز و بـدون هاي نیمه ی در تشخیص حریقاي به علت عدم توانای آشکارسازهاي شعله - شعله و همچنین به دلیل هزینه نسبتا باالي آنهـا، نبایـد بـه عنـوان آشکارسـازهایی بـا

هـایی کاربرد عمومی در نظر گرفته شوند و معموال براي فضاهاي خاص مانند کارخانهکـار گرفتـه ، بهشوند که در آنها گازها و مایعات شدیدا قابل اشتعال استفاده یا انبار می

.شوند می

اي مادون قرمز، در برخی موارد براي حفاظت فضاهاي داخلی بـا آشکارسازهاي شعله - لزومـی نـدارد ایـن نـوع . شـوند کـار گرفتـه مـی ارتفاع زیاد مانند کلیساهاي بـزرگ بـه

تـوان در ترازهـاي نسـبتا پـایین روي آشکارسازها در سقف نصب شوند و آنها را میف فضاي داراي حفاظت باال، نصب کرد، در حـالی کـه در داخـل فضـاي دیوارهاي اطرا

تـوان بـا آشکارسـازهاي دودي یـا حرارتـی مذکور فقط یک حریق بسیار بزرگ را مـی اي ماوراء بنفش عمومـا بـراي آشکارسازهاي شعله. نصب شده در سقف تشخیص داد

طور قابل توجهی این کاربرد مناسب نیستند، چون تشعشع ماوراء بنفش توسط دود به .کند تضعیف شده ولی تشعشع مادون قرمز به خوبی در دود نفوذ می

هاي کار گرفته شوند که پاسخ به حریق اي فقط باید در مواردي به آشکارسازهاي شعله - هایی که بدون شعله هستند و مقدار قابل توجهی دود تولیـد ور، نه پاسخ به حریق شعلهــه منظــور کارآمــد بــودن . نظــر باشــدمــد) ســوز ههــاي نیمــ ماننــد حریــق(کننــد مــی ب

اي، آنها باید داراي دید مستقیم واضحی به ناحیـه مـورد حفاظـت آشکارسازهاي شعله .خود داشته باشند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 55

اي ماوراء بنفش نباید به عنوان تنهـا وسـیله تشـخیص حریـق، در آشکارسازهاي شعله - ور شـدن، مقـادیر قابـل از شـعله تواند قبل ها که در آنها، حریق می مناطقی از ساختمان

.کار گرفته شوند توجهی دود ایجاد کند، به

پذیر اصول طراحی آشکارسازهاي خودکار آدرس 2-6-2-6-1

شود، پذیر استفاده می در مناطق تشخیص حریق که از آشکارسازهاي حریق خودکار آدرس :ضوابط ذیل بایستی رعایت شود

دهی نیز موجود باشد، شناسه منطقه باید در مرکز اعالم سالف ـ حتی اگر اطالعات متن قابل آدر .حریق ارایه و مشخص باشد

:ب ـ ضوابط باال قابل اعمال بوده ولی در موارد زیر نمی توان بندهاي باال را مالك عمل قرار داد بدون هیچگونه دخالت دستی، نمایش متنی و واضح آدرس محل حداقل اولین

.ق، در مرکز اعالم حریق موجود باشدآشکارساز، در پاسخ به حری

نمایش مذکور، و در صورت لزوم به همراه سایر اطالعات در مرکز اعالم حریق یانشانان را که به ساختمان آشنایی ندارند به محل حریق هاي مجاور آن، آتش دستگاه

ه تواند شناسه متنی در مورد شمار براي مثال، مرکز اعالم حریق می. باید هدایت کند .اي در مجاورت مرکز اعالم حریق محل اتاق را نشان دهد اتاق را نمایش داده و نقشه

حدود ارتفاع سقف جهت نصب آشکارسازها 2-6-2-6-2

:اصول زیر در مورد آشکارسازهاي حرارتی، دودي و گازسوخت باید مالك عمل باشد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۵۶

ایی کـه بـاالتر از حـدود هـ الف ـ آشکارسازهاي حرارتی، دودي و گازسوختی نبایستی در سقف هاي کوچکی از سـقف کـه در اگر بخش. باشند، نصب شوند می 2-2جدول 1ذکر شده در ستون

کنند، از این حـدود بیشـتر شـود، درصد سطح سقف در ناحیه تحت حفاظت تجاوز نمی 10کل از رتفـاع هاي مرتفع، به طور کافی مورد حفاظت قرار خواهند گرفت، مشـروط بـر آن کـه ا این بخش

.تجاوز نکند 2-2جدول 2سقف از حدود مندرج در ستون )کلی( حدود ارتفاع سقف تحت پوشش آشکارسازها 2- 2جدول

اعمال ارتفاع سقف حداکثر قابل نوع آشکارساز

)متر(

)متر(ارتفاع سقف که نباید بزرگتر ازاعداد زیر باشد 10٪

A1حرارتی کالس

ها سایر کالس

9

5/7

5/10

5/10

5/12 5/10 اي دي نقطهدو

5/12 5/10 مونواکسید کربن

25 25 دودي پرتو نوري

حساسیت نرمال دودي استنشاقی با

حساسیت ارتقاء یافته

حساسیت بسیار باال

5/10

12

15

5/12

14

18

مطابق مشخصات ارایه شده توسط سازنده سایر آشکارسازها

هـا در محـل حریـق از پـنج دقیقـه نشان آتش هایی که در آنها زمان حضور ب ـ در مورد سیستم هایی که باالتر از کند، آشکارسازهاي حرارتی، دودي و گازسوختی نبایستی در سقف تجاوز نمی

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 57

هاي کوچکی از سـقف، اگر بخش. باشند، نصب شوند می 3-2جدول 1حدود ذکر شده در ستون کنند، از این حـدود بیشـتر درصد سطح سقف در ناحیه تحت حفاظت تجاوز نمی 10که در کل از

کافی مورد حفاظت قرار خواهند گرفت، مشـروط بـر آن کـه هاي مرتفع، به طور شوند، این بخش .تجاوز ننماید 3-2جدول 2ارتفاع سقف از حدود مندرج در ستون

)شوددقیقه انجام می 5نشان در مدت زمان هایی که حضور آتش سیستم(حدود ارتفاع سقف 3- 2جدول

آشکارساز نوع ارتفاع سقف حداکثر قابل

)متر(اعمال )متر(ارتفاع سقف که نباید بزرگتر ازاعداد زیر باشد 10٪

A1حرارتی کالس

ها یر کالسسا

5/13

12

15

15

18 15 اي دودي نقطه

18 15 مونواکسید کربن

40 40 دودي پرتو نوري

حساسیت نرمال دودي استنشاقی با

هحساسیت ارتقاء یافت

حساسیت بسیار باال

15

17

21

18

21

26

مطابق مشخصات ارایه شده توسط سازنده سایر آشکارسازهاي حریق

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۵٨

دستی اعالم حریق شستی 2-6-3

یا یکی از EN 54-11هاي دستی اعالم حریق باید برابر جدیدترین ویرایش استاندارد شستی .ی، ساخته و مورد آزمون قرار گیرداستانداردهاي شناخته شده و معتبر جهانی مشابه طراح

تعاریف 3-1- 2-6

) المان(وضعیت شستی پس از فعال شدن عنصر : (alarm condition)الف ـ شرایط هشدار اندازي آن راه

اي که تحت فشار یا اي یا به ظاهر شیشه جزیی شیشه: (frangible element)ب ـ المان شکننده اي که تا هنگام جایگزینی یا بازنشانی به همان وضعیت هضربه، شکسته یا جابجا شود، به گون

.باقی بماند

عنصر (non – resettable frangible element):پ ـ المان شکننده غیر قابل تنظیم مجدد .اي که پس از فعال شدن شستی دستی براي بازگشت به شرایط عادي باید جایگزین شود شکننده

اي که براي عنصر شکننده (resettable frangible element):دد ت ـ المان شکننده قابل تنظیم مج .تواند بدون جایگزینی به وضیعت اصلی خود باز گردد بازگشت شستی به شرایط عادي می

جزیی از سیستم ردیابی و اعالم حریق که (manual call point):ث ـ شستی دستی اعالم حریق :شودشود و به دو نوع زیر تقسیم می اده میبراي به کاراندازي دستی اعالم حریق استف

شستی دسـتی کـه تغییـر : (type A : direct operation)به کاراندازي مستقیم : Aج ـ شستی نوع شـود به شرایط هشدار با شکستن یا جابجایی المان شکننده آن بـه صـورت خودکـار انجـام مـی

)بدون نیاز به عمل دیگري(

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 59

شسـتی دسـتی کـه : (type B : indirect operation)ازي غیرمستقیم به کاراند: Bچ ـ شستی نوع تغییر به شرایط هشدار پس از شکستن یا جابجایی المان شکننده آن اقدام دیگري نیز مورد لزوم

.خواهد بود

گذاري نشانه 2-6-3-2

:گذاري شود هر شستی دستی باید به طور دایمی به شرح زیر عالمت )EN 54-11مانند ( الف ـ شماره استاندارد

ب ـ نام شرکت سازنده یا عالمت تجاري آن )Bیا Aنوع (پ ـ مدل شستی

)داخل یا خارج ساختمان یا شرایط ویژه(ت ـ شرایط محیطی براي نصب کشی هاي سیم ث ـ مشخصات ترمینال

یـا تواند به وسیله آن حـداقل تـاریخ و محـل سـاخت و ج ـ برخی عالیم یا کدهایی که سازنده می .افزار مورد استفاده در شستی را معرفی کند مشخصات نرم

ها نشانه. هاي تسلیمی همراه دستگاه شرح داده شود عالیم و اختصارات غیر معمول باید در دادههـا گونه نشـانه این. باید در زمان نصب قابل مشاهده بوده و در زمان نگهداري در دسترس باشد

.ي قابل برداشت قرار داده شودها ها و قسمت نباید بر روي پیچ

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶٠

ها داده 2-6-3-3

بـرداري و هاي مـرتبط بـا نصـب، بهـره هاي دستی باید همراه با اطالعات فنی کافی و داده شستیهـا مشـخص در اطالعات مزبور باید الزامات فرآیند صحیح سـیگنال . نگهداري صحیح ارایه شود

.مربوطه ارجاع داده شود شده یا به پروتکل مربوط با مرکز اعالم حریق

طرح و ساختار شستی 2-6-3-4

الف ـ ایمنی

استفاده از شستی نباید باعث مجروح شدن استفاده کننده شود.

اي گرد شود که باعث صدمه و آسیب به هاي دستی باید به گونه هاي شستی ها و لبه گوشه ).توجه شود 4-2به جدول (د تجاوز کن a 5/0کننده نشده ولی شعاع انحنا نباید از استفاده

هاي دستی ابعاد شستی 4- 2جدول

ابعاد حروف شکل

2-2و 2-1

شستی دستی

انداز مستطیل صفحه راه انداز مربع صفحه راه ارتفاع صفحه جلو

a mm 135 mm ≤ a ≤ 85 mm 135 mm ≤ a ≤ 85

عرض صفحه جلوb mm 135 mm ≤ b ≤ 85 mm 135 mm ≤ b≤ 85

ه ارتفاع صفحه جلونسبت عرض بb/a 05/1 mm ≤ b/a ≤ 95/0 mm 05/1 mm ≤ b/a

انداز ارتفاع صفحه راهc mm 5 ± a 5/0 mm 5 ± a 4/0

انداز عرض صفحه راهd mm 5 ± a 5/0 mm 5 ± a 8/0

انداز نسبت عرض به ارتفاع صفحه راهd/c 05/1 ≤ d/c ≤ 95/0 1/2 ≤ d/c ≤ 9/1

انداز عمودي صفحه راهحداکثر انحراف e a 1/0 ± a 1/0 ±

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 61

ب ـ شکل و ابعاد صفحه . باشد 4-2صفحه جلو شستی باید به صورت مربع بوده و ابعاد آن برابر جدول

تر میلیمتر از سطح اطراف آن برجسته 15اي طراحی شود که حداقل به گونه مزبور باید .باشد

صفحه مزبور . باشد 1- 2طیل برابر شکل یا مستو انداز باید یا مربع برابر صفحه راه .ممکن است به صورت مرکزي و یا با انحراف عمودي از خط مرکز افقی قرار گیرد

صفحه جلو -1 صفحه جلو -1

انداز صفحه راه -2 انداز صفحه راه -2 a تاe ) نگاه کنید 4-2به جدول( a تاe ) نگاه کنید 4-2به جدول(

و مستطیل انداز مربع شستی دستی با صفحه راه 1-2شکل

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶٢

پ ـ رنگ :سطح قابل رویت شستی دستی جز در موارد زیر باید به رنگ قرمز باشد

انداز صفحه راه

عالیم و حروف

رنگ بخـش قابـل رویـت المـان .انداز جز عالیم و حروف باید به رنگ سفید باشد رنگ صفحه راه .بود سیاه خواهد) Bشستی نوع (انداز راه

ب ـ عالمت روي صفحه جلو انداز الف ـ عالمت روي صفحه راه Bبراي شستی نوع

Bانداز براي شستی نوع پ ـ عالمت روي صفحه راه

Aانداز براي شستی نوع ت ـ عالمت روي صفحه راه

)a : باشدمی 4-2با جدول ارتفاع صفحه جلو مطابق(.

هاي دستی عالیم مورد استفاده براي شستی 2-2شکل

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 63

انداز مستطیل ب ـ نمونه استفاده از صفحه راه انداز مربع الف ـ نمونه استفاده از صفحه راه

Aهاي دستی نوع اندازي براي شستی گذاري سطح جلو و سطح راه نمونه عالمت 3-2شکل

انداز مستطیل ب ـ نمونه استفاده از صفحه راه انداز مربع استفاده از صفحه راهالف ـ نمونه

Bهاي دستی نوع اندازي براي شستی گذاري سطح جلو و سطح راه نمونه عالمت 4-2شکل

هاي اعالم حریقاصول طراحی شستی 2-6-3-5

ند که بـه سـهولت قابـل مشـاهده بـوده و از هایی نصب شو هاي اعالم حریق باید در مکان شستیهاي اعالم حوادث غیر از حریق، سریعا قابل تشخیص و متمایز باشند و بایستی به نحوي شستی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶۴

توزیع شوند که از هر نقطه در ساختمان بخواهیم طبقه یا ساختمان را ترك کنـیم، عـدم عبـور از .جلوي یک شستی اعالم حریق غیرممکن باشد

بینی شود تا به میـزان قابـل قبـولی، تـاخیر بـین م حریق باید به اندازه کافی پیشهاي اعال شستیدر مـواردي کـه سـطح . تشخیص وکشف حریق و به صدا درآمدن اعالم حریق به حداقل برسـد

سوزي سریعا توسعه یابد، ایـن تـاخیر بایـد بـه طـور رود آتش خطر حریق باال است و انتظار می .تر شود متناسب کوتاه

توانند تحـت اقـدام شـرورانه هاي اعالم حریق در مناطق بدون نظارت نصب شوند می شستی اگرهـاي خریـد و هایی مانند نـواحی عمـومی مجتمـع بدین دلیل، آنها در محیط. فعال شده و کار کنند

توان از هاي عمومی داخل یک ساختمان، می در پارکینگ. شوند هاي عمومی معینی، نصب نمی خانه .تباطات صوتی اضطراري بجاي شستی اعالم حریق استفاده کردسیستم ار

:هاي اعالم حریق باید مالك عمل قرار گیرند اصول زیر در طراحی شستیمشـخص Aهاي اعالم حریق یک سیستم، باید مطـابق بـا نـوع الف ـ روش عملکرد تمامی شستی

باید مشابه و یکسان باشند هاي اعالم حریق کلیه شستی. باشد BS EN 54-11 شده در استاندارد .مگر آن که دلیل خاصی براي تفاوت وجود داشته باشد

حداقل در منطقه هشـداري ”تخلیه“ب ـ تاخیر بین فعال شدن شستی اعالم حریق و تولید سیگنال .که شستی در آن قرار داد، باید از سه ثانیه بیشتر نشود

هـاي طبقـات و بخصوص در تمام خروجـی اعالم حریق بایستی در مسیرهاي فرار و پ ـ شستی هاي ها به طور خاص به عنوان خروجی جدا از آن که خروجی(آنهایی که به فضاي باز راه دارند

.نصب شود) حریق طراحی شده باشند یا نشده باشند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 65

یا در قسمت ) و کریدورها(ها توان در اتاق هاي طبقه را می هاي نصب شده در خروجی شستیهاي چند ن در ساختما. شود، قرار داد کان که خروجی طبقه به آن منتهی می مسطح شروع پله

شوند، اي که در آنها، هر بار فقط تعداد محدودي از افراد طبقات تخلیه می تخلیه مرحله طبقه باها اعالم حریق نبایستی در قسمت فقط گزینه اول قابل استفاده است و تحت این شرایط، شستی

روند شستی ها پایین می کان ان نصب شوند، چون ممکن است افرادي که از پلهک مسطح شروع پلهاعالم حریق چند طبقه زیر طبقه دچار حریق را، فعال کرده و این امر منجر به تخلیه بی مورد و

.غیر ضروري آن نواحی شودبـیش از هاي اعالم حریق باید به نحوي باشد که هیچ فردي، لزومی به پیمودن ت ـ توزیع شستی

ترین شستی، با در نظر گرفتن مسیري که فرد در عمل با توجه به متر جهت رسیدن به نزدیک 45بنـدي و اگـر در مرحلـه طراحـی، طـرح . کند، نداشته باشد ها طی می بندي دیوارها و پارتیشن طرحهاي ساختمان نامعلوم باشد، حـداکثر فاصـله خـط مسـتقیم بـین هـر نقطـه در سـاختمان و نقشه

متـر تجـاوز نمایـد، هـر چنـد، پـس از تکمیـل نهـایی 30ترین شستی اعالم حریق نبایـد از نزدیک .متر همچنان باید رعایت گردد 45هاي ساختمان، حد نقشه

متـر و 25الذکر بایستی در موارد زیر، به ترتیب بـه متر مندرج در بند ت فوق 30و 45ث ـ اعداد .متر کاهش یابد 16

بخش قابل توجهی از ساکنین، توان تحـرك محـدودي داشـته و بطـور هایی که در مکان توان انتظار داشـت کـه حـداقل یکـی از ایـن سـاکنین، فـرد مناسـبی بـراي بـه منطقی می

. سوزي، باشد کارانداختن سیستم اعالم حریق، در صورت وقوع آتش

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶۶

شـود ق مـی هایی که فرآیندهاي آن ناحیه، منجر به توسعه احتمالی سریع حریـ در مکانهایی که در آنها مایعات شدیدا قابل اشتعال یا گازهاي قابل اشتعال براي مثال، در مکان(

).شوند کار رفته یا فرآیند سازي می به

هاي خاص، منجر به باال رفتن سطح خطر حریق ها و یا فعالیت هایی که وجود دستگاه ج ـ در مکان، شستی اعـالم حریـق بایـد در )کردن رنگ سلولزي ها یا اسپري براي مثال، آشپزخانه(شوند می

.مجاورت آن مکان نصب شودهاي اعالم حریق بیشتري نیاز است تا مطمـئن اي، به شستی هایی با تخلیه مرحله چ ـ در ساختمان

شد که در هر خروجی اختصاص یافته در منطقه هشدار، یک شسـتی اعـالم حریـق نصـب شـده .است

متر باالي سطح تمام شده کـف نصـب شـده و در 4/1باید در ارتفاع هاي اعالم حریق ح ـ شستی در مـواردي کـه . وضعیتی با روشنایی خوب به سهولت قابل دسترسی و مشاهده شـدن، باشـند

کنـد، احتمال زیادي وجود داشته باشد که اولین فرد فعال کننده اعالم حریق از ویلچر استفاده می .بل قبول استتر قا نصب شستی، در ارتفاع پایین

تـوان آنهـا را هاي اعالم حریق به سهولت قابل مشـاهده هسـتند مـی هایی که شستی خ ـ در مکان ، )مانند کریدورها(هایی که آنها از سطوح جانبی قابل دیدن هستند توکار نصب کرد، مگر در محل

شستی بایستی به صورت روکار نصب شوند یا به صورت نیمه توکار به طوري که سطح جلویی .داشته باشد) دیوار(میلیمتر از سطح نصب 15اي بیشتر از فاصله

مورد یا شرورانه فعـال هاي اعالم حریق تحت اقدامی بی هایی که احتمال دارد شستی د ـ در مکان ها را به یک درپوش شفاف لوالدار توان شستی ربط، می شوند، منوط به تایید مقامات مسوول ذي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 67

ل شدن این نوع شستی اعالم حریق، باید درپـوش را برداشـته و شسـتی را براي فعا. مجهز نمود . فعال کرد

هاي عمومی، هرگونه استفاده از سیسـتم ارتباطـات صـوتی اضـطراري بـه جـاي ذ ـ در پارکینگ هاي اعالم حریق بایستی مورد تصویب مقامات مسوول مربوطه رسیده و سیستم ضوابط شستی

، تعریف شـده در Bهاي بیرونی باید از نوع تمام ایستگاه. اعات نمایدرا مر BS 5839-9استاندارد . استاندارد مذکور، باشند

هاي اعالم حریق دهنده آژیر یا هشدار 2-6-4

هـاي ورودي بـه محفظـه آن دستگاه آژیر باید مجهز به ترمینال الزم براي اتصال کابـل .بینی شده باشد هاي ورودي کابل یا محل آن از قبل پیش بوده و سوراخ

5/1تـا 28/0هـاي بـا سـطح مقطـع از اي طراحی شوند که هـادي ها باید به گونه ترمینال .میلیمتر مربع بدون صدمه و آسیب، بین سطوح فلزي محکم شوند

هـاي منـدرج در اسـتاندارد دستگاه آژیر باید از موادي ساخته شود که در برابر آزمونEN 54-3 : 2001 شود از هاي پالستیکی استفاده می نچه که از محفظهمقاوم بوده و چنا

:نظر قابلیت اشتعال، بایستی موارد زیر رعایت شود

ولت مستقیم و تـوان 4/42یا (r.m.s)ولت موثر 30الف ـ در مواردي که آژیرها با ولتاژ کمتر از ISOیـا FH-2ارد کنند، ماده مورد استفاده در آژیرها باید برابـر اسـتاند وات کار می 15کمتر از

1210 : 1992 Class FV-2 باشد.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ۶٨

ولـت مسـتقیم و تـوان 4/42یـا (r.m.s)ولت موثر 30ب ـ در مواردي که آژیرها با ولتاژ بیش از : ISO 10351 اسـتاندارد کنند، ماده مورد استفاده در آژیرها بایـد برابـر وات کار می 15بیش از

1992 Class FV-1 باشد. هاي آژیر باید با الزامات زیر مطابقت نماید ه دستگاهدرجه حفاظت محفظ:

:Aهاي هشدار شنیدنی نوع الف ـ دستگاه

Code IP 21 C, EN 60529: 1991 :Bهاي هشدار شنیدنی نوع ب ـ دستگاه

Code IP 33 C, EN 60529: 1991

ض اي طراحی شوند که دسترسی به اجزاي آن براي تعوی هاي آژیر باید به گونه دستگاهقطعات یا تنظیم و یا برداشتن دستگاه مستلزم استفاده از ابزار ویژه یا رمـز مخصـوص

.و مانند آن باشد

گذاري نشانه 2-6-4-1 :گذاري شود هر دستگاه آژیر اعالم حریق باید به روشنی مطابق با شرح زیر عالمت

)EN 54-3مانند (الف ـ شماره استاندارد مربوط )Bیا نوع Aمانند نوع (راي نصب ب ـ نوع شرایط محیطی ب

پ ـ نام شرکت سازنده یا عالمت تجاري آن ت ـ مدل آژیر

کشی ث ـ مشخصات ترمینال سیم ج ـ مشخصات ولتاژ تغذیه

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 69

چ ـ قدرت و جریان مصرفیتواند به وسیله آن حـداقل تـاریخ و محـل سـاخت و یـا ح ـ برخی عالیم یا کدهایی که سازنده می

.مورد استفاده در دستگاه را معرفی کندافزار مشخصات نرمهاي تسلیمی همراه دسـتگاه شـرح داده عالیم و اختصارات غیر معمول روي دستگاه باید در داده

. ها باید در زمان نصب قابل مشاهده بـوده و در زمـان نگهـداري در دسـترس باشـد نشانه. شود .برداشت قرار داده شودهاي قابل ها و قسمت ها نباید بر روي پیچ گونه نشانه این

ها داده 2-6-4-2

:اطالعات زیر باید همراه دستگاه ارایه شود

الف ـ طیف ولتاژ کار دستگاه ب ـ طیف فرکانس تغذیه، در موارد مربوطه

هاي قابل نصب بـر روي سـطح و یـا براي دستگاه (dB)بل پ ـ حداقل سطح صدا بر حسب دسی EN 54-3داز استاندار 4.6.2Cتیر به شرح بند

هاي صدا ها و طرح هاي صداي اصلی، طیف فرکانس ـ فرکانس ت EN 60529برابر استاندارد IPث ـ کد

.ج ـ هر اطالعات الزمی که براي نصب، کاربري و نگهداري صحیح دستگاه ضرورت دارد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٧٠

شناسایی مناطق هشدار حریق 4-3- 2-6

در صورت فعال شـدن هـر ;ار ساده خواهد بودها، استراتژي تخلیه بسی ن در بسیاري از ساختماشستی اعالم حریق یا تشخیص حریق توسط آشکارساز خودکار حریق، آژیرهاي اعـالم حریـق

.در سراسر ساختمان عمل کرده و لزوم تخلیه کل ساختمان را یادآوري خواهند نمودتوانـد محـدود بـه یـک در اولین لحظه، می ”تخلیه“تر، سیگنال هاي بزرگتر و پیچیده در ساختمان

قسمت خاصی ماننـد یـک طبقـه بـه تنهـایی، تعـداد محـدودي از طبقـات، یـا ناحیـه محـدودي از توان به منظور اطالع ساکنین از سـیگنال را می ”اخطار“در سایر نواحی، سیگنال . ساختمان باشد

.هشدار، بدون الزام ساکنین به تخلیه، تولید و اعالم کردهایی، ضروري است که ساختمان بـه تعـدادي منـاطق هشـدار از چنین ترتیببه منظور پشتیبانی

مجزا تقسیم بندي شده، به نحوي که وضعیت کار آژیرهاي اعالم حریق در هر منطقـه هشـدار از بنابراین آژیرهاي اعالم حریق . وضعیت کار آژیرهاي اعالم حریق در سایر مناطق، مستقل باشند

در هر لحظه از زمان، تمام آژیرهـاي اعـالم حریـق واقـع در یـک بندي شده و در ساختمان گروه .باشند منطقه، داراي وضعیت و حالت مشابه هم می

تواند دالیل متعددي داشته باشد کـه از آن لزوم تقسیم ساختمان به مناطق اعالم حریق مجزا، می :توان به دالیل زیر اشاره کرد جمله می گیري از ازدحـام غیـر ضـروري سـاکنین در مسـیر اي و جلـو استفاده از تخلیه مرحلـه

راههاي خروج

پرهیز از توقف غیر ضروري کار سیستم اعالم حریق در شرایطی که هشـدارهاي خطـا .دهند رخ می

شوداي استفاده می هرگونه موارد دیگري که در آن از ترتیب هشدار دو مرحله.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 71

شود ساختمان را تخلیه کننـد واست میاز آنجا که در مواردي، از ساکنین یک منطقه هشدار درخو این در حالی است که از ساکنین یک یا چند منطقه هشدار در باال، پایین یا مجـاورت آن منطقـه،

رود در ساختمان باقی بمانند، هر منطقه هشدار بایستی توسط سـازه مقـاوم در برابـر انتظار می .حریق از دیگر مناطق هشدار جدا شود

زیر در این مورد ضروري است هاي رعایت توصیه: هاي مقـاوم در باید از سازه) به غیر از دیوارهاي خارجی(الف ـ مرزهاي هر منطقه هشدار حریق

.برابر حریق تشکیل شده باشندها بین مناطق هشدار نباید بـه حـدي باشـد کـه سـبب سـر درگمـی پوشانی سیگنال ب ـ مقدار هم

.ساکنین هر ناحیه از ساختمان شوددر سراسر مناطق هشدار به منظور آگاهی سـاکنین از ضـرورت ) ممتد(ـ یک سیگنال مشترك پ

بایـد در سراسـر منـاطق هشـدار بـراي ) متنـاوب (کار رود و یـک سـیگنال مشـترك تخلیه باید به .کار گرفته شود شود، به هرگونه سیگنال اخطار که توسط سیستم تولید می

ولـی نـه (بیش از یک منطقه تشخیص حریق را پوشش دهد تواند ت ـ اگرچه یک منطقه هشدار می زونهاي اعـالم (مرزهاي مناطق هشدار باید بر مرزهاي مناطق تشخیص حریق مربوطه ) بر عکس

. منطبق باشند) حریقبردار باید اطمینان حاصل کند که در صـورت نیـاز، پیکربنـدي منـاطق هشـدار، ث ـ کاربر یا بهره

.گیردمورد تایید قرار می توسط مقامات مسوول مرتبط هاي هشدار صوتی سیگنال 4-4- 2-6

هاي هشدار از نظر کیفیت، نوع و شدت براي اخطار به تمام افرادي کـه ضروري است که سیگنالهـاي سـاده، هشـدار در سـاختمان . هاي هشدار براي آنها طراحی شـده، کـافی باشـند این سیگنال

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٧٢

ر به تمامی سـاکنین سـاختمان، بـدون توجـه بـه محـل حاصل از سیستم باید قادر به دادن اخطااگر افرادي در ساختمان در خواب باشند، سیگنال هشدار باید بتوانـد آنهـا را . استقرار آنها، باشد .از خواب بیدار کند

تر، ممکن است هشدار عمومی از نوعی شـرح داده شـده هاي بزرگ و پیچیده در برخی ساختمانتـوان گسـتره سـیگنال تخلیـه پخـش شـده را داقل در شرایط اولیه، مـی در باال مناسب نبوده و ح

هاي خـاص، کـه هاي مسکونی مراقبت ها و برخی ساختمان محدود کرد، براي مثال در بیمارستانتوانـد بـراي در آنها ساکنین جهت تخلیه امکان دارد محتاج کمک باشند، سیستم اعالم حریـق مـی

. ده و فقط الزم است کارکنان از سیگنال هشدار مطلع شوندبیدارکردن آنها از خواب طراحی نشهاي هشدار صوتی براي اخطار به ساکنین طراحـی شـده، سـطح فشـار در آن نواحی که سیگنالبـه . اي باشند که منجر به اخطار نامفهوم نشوند هاي هشدار باید به اندازه صدا و فرکانس سیگنال

هـاي کوچـک، در فضـاهاي خیلـی کوچـک ماننـد اتـاق منظور اطمینان از سطح فشار صداي کافیاقدامات احتیاطی خـاص بایـد بعمـل آیـد، همچنـین اگـر سـیگنال ... هاي گلخانه و ها و اتاق توالت

.قابل فهم باشند) ها( هشدار به صورت یک پیام گفتاري است، ضروري است که پیامر صـداي قابـل قبـول بـراي بطور سنتی به عنوان حداقل سطح فشا dB(A)65سطح فشار صداي

3تـا 2بـه هـر حـال، اخـتالف سـطح فشـار صـداي . هاي اعالم حریق پذیرفته شده است سیگنالبنـابراین اگـر در نـواحی بـاز، . بـل فقـط بـراي گـوش انسـان محسـوس و قابـل درك اسـت دسی

dB(A)65 به طور کلی برقرار باشد، نصب آژیرهاي اعالم حریق اضافی غیر ضـروري محسـوبدر هر صورت، اگر در نقاط خاصی از هـر محـیط بـا گسـتره محـدود و کوچـک ماننـد . ودش می

بدست آید، آن را قابـل قبـول dB(A)60ها، سطح فشار صداي حداقل کاناتاقهاي سلولی و در پله .توان در نظر گرفت می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 73

توانـد باعـث بـی نظمـی و حتـی صـدمه بـه به منظور پرهیز از سطح فشار صداي اضافی که مـی تر، بر تعداد معـدودي از آژیرهـا بـا صـداي نوایی شود، تعداد آژیرهاي بیشتر و با صداي آرامش

.بسیار بلندتر، ارجحیت داردهاي هشدار پس از شروع، به کار خود ادامه داده تا این که توسط یک کنتـرل به طور کلی سیگنال

زیادي ساختمان که تحت یک در مناطق بزرگ متشکل از تعداد . شوند به طور دستی ساکت کنندهنشـانان وسیله هشدار حریق خارجی، از نظر هدایت آتـش ) مانند مناطق صنعتی(باشند مالکیت می

تواند همچنین وسیله هشدار حریق خارجی می ;تواند مفید واقع شود به ساختمان دچار حریق، میورودي مثمـر ثمـر نشانان به ورودي صحیح ساختمانی بـزرگ بـا تعـداد زیـادي در هدایت آتش

آژیر هشدار حریق خارجی به مدت زمان طوالنی به صدا درآید چون این امر لزومی ندارد . باشدهـاي خـالی از سـکنه به علت اختالل در مناطق همسایه، بخصوص اگر هشدار خطا در سـاختمان

.حفاظت شده رخ دهد، احتماال قابل قبول نخواهد بود

هـا تشـکیل که در آنها منبع تغذیه آژیرها ممکـن اسـت از بـاتري هاي ارتباط رادیویی، در سیستمبه عنوان مثال، در نتیجه هشدار خطا در شرایطی (فعال بودن آژیرها به مدت طوالنی شده باشد،

هـا و ها را خالی کرده و ساختمان تواند باتري می) ها و محوطه خالی از سکنه هستند که ساختمانبا داراي سکنه شدند فاقد سیسـتم اعـالم خطـر عملیـاتی باشـند، در ها در زمانی که متعاق محوطه

بایسـت بازدیـد و چنین مواردي پس از اسکان افراد در این ساختمانها، سیستم اعالم حریـق مـی .صحت عملکرد آن کنترل شود

نکات اخطار شنیداري 2-6-4-4-1

:هاي زیر ضروري است در این مورد رعایت توصیه

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٧۴

ثانیـه روشـن و ) 1±5/0(ر شـنیداري بایسـتی متنـاوب باشـد بـه طـوري کـه الف ـ سیگنال اخطا .ثانیه خاموش شود) 5/0±1(

.هاي حاصل از وسایل هشدار حریق مختلف بایستی همزمان باشند ب ـ سیگنال .بینی شود در هر ناحیه باید پیش ”تخلیه“پ ـ تمهیداتی جهت تغییر دستی سیگنال

ثانیه بـه طـور خودکـار خـاموش 30پس از ”اخطار“که سیگنال هاي الزم براي آن بینی ت ـ پیش هاي زمانی که از سه دقیقه بیشتر نیستند، سیگنال به شود باید بعمل آید، مشروط بر آن که دوره

.ثانیه دوباره برقرار شود تا این که به طور دستی ساکت گردد 10مدت حداقل هاي هشدار دیداري سیگنال 4-5- 2-6

کـار هاي هشدار شنیداري باید در مواردي به هشدار دیداري به منظور تکمیل سیگنالهاي سیگنالهاي شنیداري احتماال کارآمد نبوده ولی هر یک از آنهـا بـه تنهـایی نبایـد گرفته شوند که سیگنال

ها اساسا در مناطقی است که سطوح صداي محـیط ل کاربرد این سیگنا. مورد استفاده قرار گیرندتوان از هشـدار شـنیداري معمـولی، اسـتفاده ه و یا براي حفظ آرامش افراد در محیط نمیباال بود

ــرد ــاق (ک ــا و ات ــینماها، تئاتره ــو، س ــون و رادی ــتودیوهاي تلویزی ــد اس ــل مانن ــاي عم ــی ه جراحاي براي اخطار حریق به افرادي توانند به عنوان وسیله ها می و همچنین این سیگنال) ها بیمارستان .کار روند معیوب به با شنوایی

گیرنـد، بایسـتی مالحظـات هاي هشدار دیـداري مـورد اسـتفاده قـرار مـی در شرایطی که سیگنالدر ) مانند افراد مبـتال بـه صـرع (کنند مربوط به بعضی بیماران که از داروهاي خاص استفاده می

.نظر گرفته شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 75

اصول طراحی 2-6-4-5-1

هاي اعالم حریق الزامـی هاي هشدار دیداري در سیستم الرعایت اصول زیر از نظر کاربرد سیگن :است

بیشتر بوده و در dB(A)90هاي هشدار دیداري در نواحی که سطوح نویز محیط از الف ـ سیگنالبینـی شـود، بایسـتی پـیش کار گرفتـه مـی سایر مناطق که تحت شرایط عادي حفاظت شنیداري به

.شودهـاي تحـت از تمـام مکـان نظر تعداد و توزیع مناسـب بـوده و ب ـ وسایل هشدار دیداري باید از

.سطح روشنایی محیط عادي، قابل رویت باشندپوشش آن در .بزند) برق(فالش در دقیقه فالش 130تا 30پ ـ این سیگنال بایستی با نرخی در محدوده

فاده در محیط، هاي دیداري مورد است ت ـ سیگنال هشدار دیداري باید به روشنی از سایر سیگنال .بدیهی است رنگ قرمز ارجحیت دارد. متمایز و قابل تشخیص باشد

ث ـ شدت نور خروجی وسایل هشداردیداري باید از نظر جلب توجه کـافی بـوده ولـی نبایـد بـه .حدي زیاد باشد که در اثر خیرگی مشکلی در رویت آن بوجود آید

15متـر از کـف و بـه فاصـله بیشـتر از 1/2ج ـ هشـدارهاي دیـداري بایسـتی در ارتفـاع حـداقل .سانتیمتر از سقف، نصب شوند

هاي هشدار براي افراد ناشنوا سیگنال 4-6- 2-6

العمـل معیوب بودن شنوایی بدان معنا نیست که انسان کامال به صدا، غیر حساس و بدون عکـس دار شـنوایی هـاي هشـ بسیاري افراد با نقص شنوایی شدید، درك کـافی از برخـی سـیگنال . باشد

در بعضی موارد، . متعارف داشته و از نظر اخطار در مورد حریق به تمهیدات خاصی نیاز ندارند

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٧۶

توانند به افراد ناشنوا در لزوم تخلیه اخطار بدهند و در ایـن اشخاص دیگري حضور داشته و می .شدموارد، تعیین روشهایی براي کمک به دیگران براي دادن اخطار، ممکن است ضروري با

هایی که در آنها هایی با تعداد قابل توجهی از افراد ناشنوا و یا ساختمان به هر حال، در ساختمانهایی کـه کنند و همچنین ساختمان یک یا چند فرد با شنوایی معیوب، به دور از افراد دیگر کار می

افی بـراي دادن بینـی وسـایل اضـ نماینـد، پـیش افراد ناشنوا در اطراف آن تا حد زیادي تردد مـی .تواند امري ضروري باشد اخطار به افراد ناشنوا می

هشدار کارکنان 2-6-4-7

:هاي زیر ضروري است رعایت توصیهکار گرفتـه شـود کـه کارکنـان، الف ـ هشدارهاي کارکنان سرویس حریق باید فقط در مواردي به

اتی کـه در صـورت وقـوع کـار، از نظـر تعـداد کـافی بـوده و از نظـر اقـدام شامل کارکنـان شـب .هاي کارآموزي را گذرانده باشند سوزي باید انجام دهند، به طور کامل دوره آتش

هـاي حاصـل از آشکارسـازهاي خودکـار ب ـ هشدارهاي کارکنان معموال در پاسـخ بـه سـیگنال . هـاي اعـالم حریـق، بایسـتی تولیـد شـوند هاي حاصل از شستی حریق و نه در پاسخ به سیگنال

ه پیشنهاد در مورد استفاده از هشدار کارکنان به عنوان پاسخ اولیه به سیگنالی از شسـتی هرگون . ربط باشد هاي خاص و موافقت مقامات مسوول ذي اعالم حریق، باید منوط به بررسی

هاي شامل سیستم هشدار کارکنان، در همه مناطق ساختمان، باید همیشه تمهیداتی پ ـ در محیط هـاي در مرکز اعالم حریـق و در مکـان . وردن اخطار حریق شنیداري بعمل آیدبراي به صدا درآ

ضروري دیگر در صورت نیاز، بایستی تسـهیالتی بـراي تغییـر مرحلـه اعـالم حریـق از مرحلـه . فراهم گردد ”تخلیه“هشدار کارکنان به مرحله

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 77

یک دوره زمـانی از ربط، پس از ث ـ سیگنال هشدار کارکنان بایستی، حداقل در منطقه هشدار ذي قبل تعیین شده، به طور خودکار به اخطار حریق شنیداري تغییر یابد، مگر آن که متوقف ساختن

دوره زمـانی مـذکور بایـد توسـط . تایمر مربوطه در مرکز کنترل به طور دستی صـورت پـذیرد اولیـه مقامات مسوول مرتبط تایید شود، همچنین بایستی مدت آن، جهت بررسی سیگنال هشـدار

.توسط کارکنان، کافی بوده و در شرایط عادي از شش دقیقه تجاوز ننماید آژیرهاي خطا و راهکارها 4-8- 2-6

علل احتمالی . شوند آژیرهاي خطا در بسیاري موارد، اغلب به عنوان آژیرهاي ناخواسته تلقی می :گونه آژیرها به شرح زیر است این

برشته نمودن ناناز جمله (بخارهاي ناشی از پخت و پز(

بخارهاي ناشی از حمام، دوش و فرآیندهاي صنعتی

دود ناشی از سیگار و تنباکو

چه ناشی از انباشت طی زمان باشد یا بر اثر فرآیندهاي صنعتی(گرد و غبار(

حشرات

مانند بوگیرها و مایعات تمیز کننده(اسپري(

جریان هواي تند

بازي خارجی مانند آتش(سوزي دود ناشی از مواردي غیر از آتش(

برش، جوشکاري و کارهاي مشابه

دود فرآیندهاي ناشی از شعله

دودهاي ناشی از لوازم آرایش

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٧٨

هاي بخور بخارهاي ناشی از دستگاه

دود شمع

تداخل الکترومغناطیسی

رطوبت زیاد

نشت آب

تغییرات زیاد دما

هاي دستی به ویژه در مورد شستی(هاي تصادفی آسیب(

هاي الزم بدون هماهنگی(ا نگهداري سیستم آزمون ی(

هاي بارنده خودکار افزایش ناگهانی فشار آب تغذیه اصلی در شبکه(automatic

sprinkler system) کنند که از طریق فرمان سیستم اعالم حریق عمل می.

م حریق هاي روزانه و عدم اعتماد افراد به سیستم اعال آژیرهاي خطا باعث ایجاد وقفه در فعالیتگونه آژیرها حتی ممکن است موجب به مخاطره افتادن ایمنی افرادي گردند که بر این. شوند می

العمل مناسب نشان اثر تجربه تعداد بیشماري از این نوع آژیرها، به یک هشدار واقعی عکس .ندهند

مسوولیت محدود کردن آژیرهاي خطا بر عهده تمامی کسانی است که به نحوي در تهیه برداري، و نگهداري سیستم مشارکت اندازي، مدیریت بهره مشخصات، طراحی، اجرا، راه

مسوولیت اصلی بر عهده طراح سیستم است زیرا انتخاب نوع سیستم براي ساختمان . اند داشته .اي برخوردار است مورد نظر از اهمیت ویژه

مواردي که پیمانکار نصب، نقش پیمانکار، نصب سیستم بر اساس الزامات طراح است، لیکن در باشد که سیستم با شرایط محل نصب تناسب ندارد به مواردي برخورد کند که مبنی بر این می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 79

و ممکن است باعث ایجاد تعداد غیرقابل قبولی آژیرهاي خطا شود، ) مانند شرایط محیطی(ت به بررسی ضرورت دارد که این مراتب به دستگاه نظارت، طراح یا مشاور گزارش شود تا نسب

.و در صورت لزوم اصالح سیستم، اقدام شودبرداري موظف خواهد بود که سیستم اعالم حریق و پس از تحویل یک سیستم، مدیریت بهره

المقدور اجتناب اي راهبري نماید که از بروز آژیرهاي خطا، حتی ساختمان مربوطه را به گونههاي اعالم حریق باید نسبت به ي سیستمموسسات طرف قرارداد براي سرویس و نگهدار. شود

بردار هاي الزم در این زمینه را به بهره نرخ آژیرهاي خطا توجه داشته و در صورت لزوم توصیه .ارایه نمایند راهکارهاي الزم جهت کاهش آژیرهاي خطا به شرح زیر است:

ناخواسته هاي اعالم حریق، اغلب آژیرهاي در طراحی، اجرا، راهبري و نگهداري سیستمتوان با انتخاب نوع مناسب و درست سیستم اعالم حریق و مدیریت صحیح آن را می

.حذف نموده و آژیرهاي خطا را به حداقل کاهش داد

را ) هاي خطاي دستگاهی آژیر(ها و تجهیزات آژیرهاي خطاي ناشی از خرابی دستگاه .تاندارد به حداقل رساندباید با استفاده از تجهیزات داراي کیفیت باال و برابر اس

،آژیرهاي خطاي عمدي که اغلب در برخی فضاهاي عمومی از قبیل مراکز تفریحیهاي ورزشی، و موسسات فرهنگی مانند مدارس و مراکز خرید، مراکز و سالن

گونه این. هاي دستی است کار انداختن شستی دهد بیشتر ناشی از به ها رخ می دانشگاههاي دو ها و استفاده از شستی دقت در تعیین محل نصب شستی آژیرها را میتوان با

.اي، به حد قابل قبولی کاهش داد مرحله

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨٠

توان انجام داد و حائز اهمیت خاصی نیز در مورد آژیرهاي ناآگاهانه اقدام خاصی نمی .باشند و نباید افراد را از انجام آن برحذر داشت نمی

ژیرهاي خطاهاي الزم درباره آ توصیه 4-8-1- 2-6

هاي اعالم حریق، مشاور باید ضمن رعایت ضوابط و الف ـ در طراحی و اجراي سیستمهاي الزم و کافی براي افراد و اموال، معیارهاي مندرج در این بخش و در نظر گرفتن حفاظت

اي انتخاب نماید که از وقوع آژیرهاي خطا با نرخ غیرقابل قبول اجتناب شکل سیستم را به گونه .ودش

کند که ممکن است به ب ـ در مواردي که پیمانکار نصب سیستم، به مواردي برخورد میآژیرهاي خطا با نرخ غیرقابل قبول بیانجامد، باید این مراتب را به دستگاه نظارت و مشاور

.گزارش نمایدا هایی بعمل آید ت باید بررسی (commissioning)اندازي و پذیرش سیستم پ ـ در زمان راه

.هاي خطا وجود نداشته باشد پتانسیل مشهودي براي نرخ غیرقابل قبول آژیراندازي، تایید ت ـ فرد مسوول سیستم، باید اجراي مقررات این بخش را از نظر طراحی، اجرا و راه

.نمایدث ـ مشاور و فروشنده تجهیزات سیستم اعالم حریق باید تواماً اطالعات کافی از تکنولوژي

اي که از نرخ غیرقابل بردار قرار دهند به گونه چگونگی راهبري آن را در اختیار بهرهسیستم و .قبول آژیرهاي خطا جلوگیري شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 81

هاي مناسبی انجام بردار باید ترتیبی اتخاذ نماید که پس از هر بار آژیر خطا بررسی ج ـ بهرهو اقدامات ممکن است ها این بررسی. شده و در صورت لزوم، اقدامات اصالحی صورت گیرد

.شامل تغییرات مدیریتی در ساختمان، یا اصالح سیستم اعالم حریق باشد :چ ـ بهره بردار باید جزییات هر آژیر خطا را به شرح زیر ثبت نماید

تاریخ و زمان در صورت آگاهی(کد شناسایی و محل نصب آشکارساز یا شستی دستی( بندي آژیر خطا تعیین دسته

در صورت آگاهی(طا علت آژیر خ(

شرح فعالیت در محل

اقدامات انجام شده

فرد مسوول ثبت اطالعات

ح ـ در هر بار سرویس سیستم اعالم حریق، گزارش آژیرهاي خطاي ثبت شده باید به شرح زیر :بررسی شود

100ماه گذشته بر حسب تعداد آژیرها در هر 12تعیین نرخ آژیرهاي خطا در ؛آشکارساز در سال

از یک آشکارساز یا شستی ) جز آژیرهاي ناآگاهانه(یین رخداد دو یا چند آژیر خطا تع ؛دستی از زمان بازدید قبلی

شناسایی علت وقوع آژیرهاي خطاي مداوم

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨٢

خ ـ در موارد زیر باید حداقل یک بررسی مقدماتی به عنوان بخشی از برنامه کار سرویس انجام :شود

25در یک سال گذشته از یک آژیر خطا در هر در مواردي که نرخ آژیرهاي خطا .آشکارساز در سال تجاوز نماید

آژیر خطا از تاریخ آخرین سرویس، رخ داده باشد 10در مواردي که بیش از ).ماهه است 6بازدیدهاي سرویس سیستم معموال (

در مواردي که دو یا چند آژیر خطا از یک آشکارساز یا شستی دستی اعالم حریق، رخ .ده باشددا

هاي خطا شناسایی شده باشد در صورتی که علت تداوم آژیر.

بندي آژیرهاي خطا طبقه 4-8-2- 2-6

ها باشند، در صورتی که شود که آژیرهاي خطا، ناشی از خرابی دستگاه معموال تصور میسوزي، هاي شبه آتش پدیده: اي از عوامل محیطی مانند گونه آژیرها ناشی از مجموعه اینتعریف ”هشدارهاي ناخواسته“عنوان باشند، که به هاي تصادفی می باهات انسانی و آسیباشتتلقی ”آژیرهاي خطاي دستگاهی“ها به عنوان شوند و هشدارهاي ناشی از خرابی دستگاه میکه ناشی از تصور ”هشدارهاي ناآگاهانه“بندي هشدارها شامل دو دسته دیگر از طبقه. شوند می

. که ناشی از خرابکاري است ”دارهاي عمديهش“آتش و که بررسی آژیرهاي خطا مثمرثمر و قابل استفاده بوده و اقدام مناسبی در مورد آن براي این

بندي آژیرهاي خطا به طوري که در باال بیان شد باید به درستی تعیین و انجام شود، نوع دسته .ثبت شوند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 83

بندي دي آن ثبت شوند و در صورتی که تعیین نوع دستهبن آژیرهاي خطا باید با تعیین نوع دستهثبت ”نانشناخته“ها گذارده شود بلکه باید به عنوان میسر نباشد نباید به حساب خرابی دستگاه

.شود نرخ قابل قبول براي آژیرهاي خطا 4-8-3- 2-6

ی باید قبول نشانی، هر نوع آژیر خطا ناخواسته است ول بردار و خدمات آتش از نقطه نظر بهرهگونه آژیرها، به ویژه در تاسیساتی که داراي تعداد بسیاري کرد که حذف کامل این

دهد که باعث بوجود آمدن آشکارسازهاي خودکار است، غیر ممکن بوده و گاهی حوادثی رخ میهاي درگیر در مساله طراحی و اجراي سیستم اعالم هدف تمامی طرف. شود آژیرهاي خطا می

.گونه آژیرهاست ربران آن، به حداقل رساندن اینحریق و کا .براي آژیرهاي خطا تعریف شود ”نرخ قابل قبول“بنابراین باید یک

:نرخ آژیرهاي خطا به عوامل زیر بستگی خواهد داشت ”متوسط“در هر سیستم اعالم حریق

تعداد آشکارسازهاي خودکار

محیط نصب آشکارسازهاي خودکار

ختمانهاي درون سا فعالیت

هاي دیگران میزان کنترل بر روي فعالیت

هاي الکترومغناطیسی موجود میزان میدان

هاي کاري مانند شمار نوبت(مدت زمان اشغال ساختمان(

کاري احتمال خراب

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨۴

:باشندهاي الزم جهت نرخ قابل قبول براي آژیرهاي خطا به شرح زیر میتوصیهبردار در صورتی که آشکارساز خودکار است، بهره 40هایی که داراي بیش از الف ـ در سیستم

ماه متوالی رخ دهد، باید با استفاده از متخصصین مناسب، یک 12یکی از شرایط زیر طی :عمل آوردبررسی کامل به

آشکارساز 20در صورتی که نرخ متوسط آژیرهاي خطا، بیش از یک آژیر خطا در هر .در سال باشد

ژیر خطا از یک آشکارساز خودکار یا شستی دستی در در صورتی که بیش از دو آ .سال رخ دهد

آشکارساز خودکار یا کمتر است، در صورتی که بیش از دو 40هایی که شامل ب ـ در سیستم .ماه متوالی رخ دهد، باید یک بررسی کامل بعمل آید 12آژیر خطا در

فرآیند طراحی براي محدود نمودن آژیرهاي خطا 4-8-4- 2-6

شوند تا یرهاي خطا اغلب از آشکارسازهاي خودکار به ویژه آشکارسازهاي دودي ناشی میآژدهد گرچه در اغلب موارد، ردیابی خودکار حریق، سطح ایمنی را افزایش می. هاي دستی شستی

ولی موارد خاصی هم وجود دارد که نصب آشکارسازهاي خودکار نه تنها کمکی به تشخیص رو در از این. شوند وجب ایجاد پتانسیل براي بروز آژیرهاي خطا نیز میکنند بلکه م حریق نمی

گونه موارد باید ریسک بروز آژیرهاي خطا در برابر مزایاي استفاده از آشکارسازهاي ایناي است که تمامی هاي ساده نمونه این قبیل اماکن ساختمان. خودکار مورد بررسی قرار گیرداز ). هاي کوچک مانند برخی کارخانه(روز در تصرف است انهفضاهاي آن در تمام ساعات شب

طرف دیگر، عدم استفاده از سیستم اعالم حریق خودکار، صرفاً براساس اجتناب از آژیرهاي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 85

محدودیت آژیرهاي خطا در ابتدا مستلزم شناسایی شرایط احتمالی . خطا نیز منطقی نخواهد بود. گونه هشدارها شود تواند منجر به به افزایش این ناشی از شکل سیستم پیشنهادي دارد که می

بدیهی است که با انتخاب سیستم مناسب، توجه به اصول ردیابی و رعایت چیدمان نصب .آشکارسازها، در اغلب موارد نرخ آژیرهاي خطا قابل قبول خواهد بود

ین احتمال نباید به ا. طراح در مرحله طراحی باید به احتمال تواتر آژیرهاي خطا توجه داشته باشدصورت مقادیر کمی در نظر گرفته شود بلکه باید مقادیر کیفی مانند کم، متوسط یا زیاد مورد

.توجه قرار گیردتواند حدود هاي خیلی بزرگ با تعداد بسیاري از آشکارسازهاي دودي، طراح می در سیستم

ر صورتی که قابل قبول نباشد، آژیرهاي خطا را براساس ضوابط مندرج در باال برآورد نماید و د. مورد تجدید نظر و اصالح قرار دهد ”اقدامات ویژه“معیارهاي طراحی را با در نظرگرفتن

ممکن است از انواع تغییر در اصول ردیابی طرح اولیه، تغییر نوع سیستم به یک ”اقدامات ویژه“خست منجر به تخلیه اي که در مرحله ن تر، یا به کارگیري روش دو مرحله سیستم پیچیده

گونه باید در نظر داشت که در این. ها نشود، در نظر گرفته شود نشان ساختمان یا احضار آتشمانند حفاظت از زندگی، (نباید باعث کاهش حفاظت از هر نوعی که باشد ”اقدامات ویژه“موارد

.شود) حفاظت از اموال، حفاظت از کسب کار یا حفاظت محیطیختمان باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد و در صـورتی کـه طـرح هر سطح اصلی سا

اولیه به قدر کافی نسبت به محدود نمودن آژیرهاي خطا موثر نباشد این فرآیند باید تا حصول به .نتیجه مطلوب ادامه یابد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨۶

تجهیزات منابع تغذیه 2-6-5منبع تغذیه . شودر ساختمان تامین میمنبع تغذیه سیستم اعالم حریق توسط برق ولتاژ پایین د

بایستی قابل اعتماد بوده و قابلیت تامین بزرگترین بار اعمالی به آن را تحت شرایط کار عادي، اگر نقص، مربوط به منبع تغذیه بوده و سبب ایجاد جریان اضافی . حریق و نقص، داشته باشد

.شود باید کلید حفاظت قطع مدار عمل کندستم اعالم حریق، احتمال دارد زمانی منبع تغذیه دچار نقص شود، این امر در طول عمر سی

تواند ناشی از وجود خرابی در منبع تغذیه اصلی ساختمان و یا وجود نقص در مدار نهایی میبنابراین باید عالوه بر منابع تغذیه از منابع تغذیه پشتیبان . منبع تغذیه سیستم اعالم حریق، باشد

منابع تغذیه پشتیبان نیز بایستی قابل اعتماد بوده و مرحله تغییر از تغذیه اصلی . ردنیز استفاده ک .به پشتیبان و بالعکس تاثیري در کار سیستم اعالم حریق نداشته باشد

مدت در منابع تغذیه، چنانچه ساختمان خالی از سکنه باشد، هیچ در صورت وقوع خرابی طوالنی، ولی چنانچه شرایط اسکان مجدد بر ساختمان حاکم باشد و فردي در معرض خطر نخواهد بود

رود اغلب کاربران اثر این امر را بر منبع تغذیه ساختمان همچنان ایزوله و قطع باشد، انتظار میرا درك ) مانند روشنایی فرار اضطراري و غیره(هاي ایمنی سیستم اعالم حریق و سایر سیستمایند به همین علت ضروري است که وجود منبع تغذیه در کرده و نسبت به رفع آن اقدام نم

سیستم توسط یک نمایشگر بصري در تجهیزات نمایش نشان داده شده و در صورت خرابی، .براي کاربر قابل تشخیص باشد

یـا EN 54-4اعالم حریق باید برابر جدیدترین ویـرایش اسـتاندارد تجهیزات منابع تغذیه سیستمي شناخته شده و معتبر جهانی مشابه طراحی، ساخته و مـورد آزمـون قـرار یکی از استانداردها

:گونه تجهیزات به شرح زیر خواهند بود ترین مشخصات فنی این عمده. گیرد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 87

شرایط عمومی منابع نیرو 2-6-5-1براي تغذیه سیستم اعالم حریق باید حداقل دو منبع تغذیه شامل منبع تغذیه بـرق اصـلی و منبـع

منبع برق اصلی باید از نیروي برق اصلی شهر یا یک سیسـتم . یبان در نظر گرفته شودتغذیه پشت .معادل آن تغذیه شود

مجـدد و دسـتگاه شـارژ کننـده و هاي منبع برق پشتیبان باید مجهز به باتري قابل شارژ دستگاهبـرق مـورد نیـاز هر یک از منابع تغذیه باید بتواند به تنهایی، . نگهدارنده حالت شارژ کامل باشند

هنگامی که سیستم برق اصلی برقرار اسـت، ایـن سیسـتم بایـد تنهـا تـامین . سیستم را تامین کند .کننده برق سیستم اعالم حریق بوده و همچنین باید برق شارژر باتري را نیز تامین کند

در صورت قطع برق اصلی، سیستم باید به طور خودکار به نیروي برق پشـتیبان وصـل شـده و .س از برقراري برق اصلی به طور خودکار به سیستم مزبور برگرددپ

شـود، کلیـدزنی از یـک در مواردي که از چند منبع تغذیه در یک سیستم اعالم حریق استفاده میغیر از آنچه که مربـوط بـه (ها دهندهمنبع به منبع دیگر نباید هیچگونه تغییري در شرایط و نشان

.د کندایجا) تغییر منبع برق استدر مواردي که تجهیزات منابع تغذیه برق جدا از تجهیزات سیسـتم اعـالم حریـق در نظـر گرفتـه

شود، طول زمـان اند، و کلیدزنی از یک منبع به منبع دیگر باعث ایجاد وقفه در تغذیه برق میشده .هاي سازنده مشخص شود وقفه باید در داده

طع دیگر منابع تامین برق و یا قطع تغذیه بـرق سیسـتم قطع یکی از منابع تغذیه برق نباید باعث ق .شود

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٨٨

عملکرد منبع تغذیه اصلی 2-6-5-2 :تجهیزات منابع تغذیه اصلی باید تابع شرایط زیر باشند

الف ـ بتوانند مستقل از منبع تغذیه پشتیبان، مطابق با مشخصات ارایه شده توسط سازنده، مقدار شارژ باتري، مدار باز و اتصال کوتـاه بـاتري : تواند شاملکه میبرق الزم سیستم را تامین کنند

.باشد .ها را تامین کند ب ـ بتواند جریان الزم براي شارژ باتري یا باتري

.ها را محدود یا قطع کند پ ـ هنگام تغذیه حداکثر بار، کوتاه مدت بتواند شارژ باتري )باتري(عملکرد منبع تغذیه پشتیبان 2-6-5-3

زات منبع تغذیه پشتیبان باید بتوانند مستقل از منبع برق اصلی برابر مشخصات ارایـه شـده تجهی .توسط سازنده، نیروي برق الزم سیستم را تامین کنند

:ها باید حایز شرایط زیر باشند باتري .الف ـ قابل شارژ باشند

.ب ـ براي نگهداري در حالت شارژ کامل مناسب باشند .گذاري شده باشد ریخ تولید، عالمتپ ـ نوع باتري و تا

اعـالم حریـق در یـک قفسـه نصـب در مواردي که باتري همراه با دیگـر تجهیـزات سیسـتم -ت .بوده و برابر دستورالعمل سازنده نصب شود (Sealed)شود، باتري باید از نوع بسته می

عملکرد شارژر 2-6-5-4 :اي طراحی و ساخته شود که شارژر باید به گونه

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 89

.الف ـ باتري را بتوان به طور خودکار شارژ نموددرصد ظرفیـت 80ساعت حداقل تا 24ب ـ باتري تخلیه شده در ولتاژ نهایی را بتوان ظرف مدت

.ساعت دیگر به ظرفیت کامل رساند 48شارژ نمود و ظرف مدت رارت پ ـ مشخصات شارژر باید با مشخصات ارایه شده توسط سازنده باتري براي شـرایط حـ

.محیطی مورد نظر مطابقت نماید ها گزارش خرابی 2-6-5-5

:هاي زیر را تشخیص داده و با ارسال سیگنال نشان دهند تجهیزات منابع تغذیه برق باید خرابی دقیقه از زمان رخداد 30الف ـ قطع منبع برق اصلی، طی مدت

دقیقه از زمان رخداد 15ب ـ قطع منبع برق پشتیبان، طی مدت دقیقه از زمان رخداد 30ولتاژ نهایی، طی مدت 9/0پ ـ کاهش ولتاژ باتري به کمتر از دقیقه از زمان رخداد 30ت ـ قطع شارژر باتري، طی مدت

طراحی مکانیکی 2-6-5-6

جعبه تجهیزات منابع تغذیه برق باید داراي ساختار محکم بـوده و حـداقل داراي درجـه .باشد IP 30حفاظت

منابع تغذیه برق ممکن است در یک کابینت قرار داده شده و یا این که همراه با تجهیزات .هاي سیستم اعالم حریق در یک کابینت مشترك جاسازي شود دیگر تجهیزات و دستگاه

در مواردي که تجهیزات منابع تغذیه برق در قفسه یا جعبـه مرکـز اعـالم حریـق نصـببندي و غیره کـه بـراي قطـع اتصـال و صر درجههاي دستی، فیوزها، عنا شود، کنترل می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٩٠

بـه اسـتاندارد (باشـد 3رود باید فقط داراي دسترسی درجه کار می تنظیم منابع نیرو بهEN 54-2 نگاه کنید.(

شـود، در مواردي که تجهیـزات منـابع تغذیـه بـرق در مرکـز اعـالم حریـق نصـب نمـیه براي قطع اتصال و تنظیم منابع بندي و غیره ک هاي دستی، فیوزها، عناصر درجه کنترل

.رود باید فقط از طریق استفاده از یک ابزار یا کلید قابل دسترسی باشد کار می نیرو به

هـاي کابـل بایـد بـه طـور بنـدي و ترمینـال هاي دستی، فیوزها، عناصر درجه کلیه کنترل ).قشهمانند تعیین ظرفیت اسمی، عملکرد یا ارجاع به ن(گذاري شوند واضح عالمت

طراحی الکتریکی 2-6-5-7 ها باید داراي قدرت الکتریکی مناسب و محدودي باشد که در صورت تمامی خروجی

.بروز اتصال کوتاه خارجی، خطري از نظر ایجاد حرارت بوجود نیاید

تجهیزات منـابع تغذیـه بایـد داراي مشخصـات ایمنـی برابـر اسـتانداردIEC 60950 بـهتماس مستقیم و غیر مستقیم، جدایی مدارهاي ولتاژ مسـتقیم از منظور حفاظت در برابر

.هاي فلزي باشد مدارهاي ولتاژ متناوب و زمین کردن قسمت

اي طراحی شـده باشـد کـه تجهیـزات در مواردي که تجهیزات منابع تغذیه نیرو به گونهبـا حـداقل دو اي جدا از مرکز اعالم حریق استقرار داشته باشد، باید یـک واسـط مزبور در جعبه

مسیر انتقال به مرکز اعالم حریق در نظر گرفته شود به نحوي که اتصال کوتاه یا قطع اتصال در .یک مسیر اثري بر مسیر دیگر نداشته باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 91

مستند سازي 2-6-5-8سازنده باید مستندات الزم براي نصب و استفاده از تجهیزات منابع تغذیه نیرو را، بـه شـرح زیـر

:مقامات آزمون کننده یا خریدار تحویل نماید تهیه و به الف ـ شرح عمومی تجهیزات

اي هاي تجهیزات منابع تغذیه به شرح زیر، به گونه ها و خروجی ب ـ ارایه مشخصات فنی ورودي :پذیر باشد که ارزیابی سازگاري مکانیکی و الکتریکی آنها با سایر اجزاي سیستم امکان

برداري نیروي برق الزم براي بهره

حداقل و حداکثر میزان برق براي هر ورودي و خروجی

کار رفته توسط مسیرهاي انتقال اطالعات مربوط به پارامترهاي به

اندازه فیوز

ها نوع و حداقل و حداکثر ظرفیت باتري

ها هنگام قطع نیروي برق عادي حداکثر جریان بار باتري

:پ ـ اطالعات نصب شامل موارد زیر

ها براي شرایط محیطی اهتناسب دستگ

هاي نصب دستورالعمل

ها ها و خروجی هاي اتصال ورودي دستورالعمل

اندازي هاي راه ت ـ دستورالعمل هاي راهبري ث ـ دستورالعمل

ج ـ اطالعات مربوط به نگهداري

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٩٢

کننده یـا ها به مقامات آزمون سازنده باید مستندات مرتبط با طراحی را همراه با دستگاهها، فهرست اقالم، نقشه مدارها، نمودارهـا این مستندات شامل نقشه. تحویل نماید خریدار

اي کـه کنتـرل انطبـاق بـا اسـتاندارد مربـوط و ها باشد به گونـه و شرح عملکرد دستگاه .پذیر گردد ارزیابی الکتریکی و مکانیکی آنها امکان

گذاري عالمت 2-6-5-9

:گذاري شوند وح به شرح زیر عالمتتجهیزات منابع تغذیه نیرو باید به وض )EN 54-4مانند (الف ـ شماره استاندارد مربوطه

ب ـ نام شرکت سازنده یا عالمت تجاري آنها پ ـ نوع یا مشخصات تعیین کننده تجهیزات ت ـ تاریخ تولید یا رمز مشخص کننده آنها

نـدهاي الـف، ب و پ بـر در جعبه مستقل خود قرار دارنـد حـداقل بایـد ب در مواردي که تجهیزاتگذاري شود و در مواردي که تجهیزات منابع تغذیه نیرو با دیگـر روي بدنه خارجی جعبه عالمت

شـوند، حـداقل بایـد تجهیزات سیستم ردیابی و اعالم حریق در یک جعبه مشترك قـرار داده مـی .گذاري شود هاي الف و ب بر روي بدنه خارجی جعبه مشترك عالمت ردیف

اصول کلی طراحی منابع تغذیه اصلی 2-6-5-10

هاي اعالم حریق به اصول زیر بایستی توجه در طراحی منابع تغذیه ولتاژ پایین براي سیستم :شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 93

الف ـ جهت حفاظت الکتریکی مدار تغذیه سیستم اعالم حریق بایستی کلید حفاظتی مناسب در نظر نماید، ) بدون برق(اختمان را ایزوله چنانچه کاربر بخواهد در ساعات تعطیلی، س. گرفته شود

.بینی شود اي پیش بایستی براي سیستم اعالم حریق منبع جداگانهب ـ مدار تغذیه سیستم اعالم حریق بایستی انحصاري بوده و نباید هیچ سیستم یا تجهیزات

یله اي نزدیک به وسمدار تغذیه نهایی سیستم اعالم حریق باید در نقطه. دیگري را سرویس دهد .ساختمان تغذیه شود) فیوز اصلی(کننده اصلی ایزوله

پ ـ تعداد کلیدهاي حفاظت بین منبع تغذیه اصلی ساختمان و واحد منبع تغذیه سیستم اعالم .پذیر است به حداقل برسد حریق بایستی تا آنجا که در عمل امکان

اعالم حریق ایزوله و جدا کننده و حفاظتی که منبع تغذیه را از سیستم ت ـ هر وسیله ایزوله :باید داراي برچسب زیر باشد) کننده اصلی ساختمان به استثناي ایزوله(کند می

“تواند وسیله حفاظتی باشد یا می(در مورد یک کلید ”اعالم حریق کلید را قطع نکنید .کند که فقط در مدار اعالم حریق کار می) نباشد

“کند ستم اعالم حریق را کنترل میاخطار این کلید همچنین منبع تغذیه سی”. کننده، کلید و وسیله حفاظتی که قادر به قطع و اتصال منبع تغذیه ث ـ هرگونه وسیله ایزوله

باشد، باید در مکانی نصب و مستقر شود که افراد غیر مجاز به آن سیستم اعالم حریق میخاص، مورد حفاظت قرار داده دسترسی نداشته یا در برابر عملیات غیر مجاز افراد بدون ابزار

.شود، منبع تغذیه بایستی )قطع شده یا کامال دشارژ شده(ج ـ مستقل از شرایط هر باتري پشتیبان

.قابلیت تامین بار حداکثر سیستم اعالم حریق را دارا باشد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٩۴

اصول طراحی واحدهاي منابع تغذیه سیستم اعالم حریق 2-6-5-10-1

بع تغذیه معمولی به منبع تغذیه پشتیبان و بالعکس نبایستی سبب ایجاد الف ـ تغییر و تبدیل از من .وقفه در کار سیستم اعالم حریق یا منجر به هشدار و آژیر خطا شود

. ب ـ خرابی در منبع تغذیه معمولی نبایستی اثري بر منبع تغذیه پشتیبان و بالعکس داشته باشد .رابی هر دو منبع عادي و پشتیبان گرددکار یک وسیله حفاظتی تنها نبایستی منجر به خ

پ ـ وجود منبع تغذیه عادي یا پشتیبان بایستی توسط یک نمایشگر سبز و با دیدي واضح توسط براي مثال در محل تجهیزات (ها در سیستم اعالم حریق شخص مسوول مانتیورکردن خرابی

.، نشان داده شود)نمایش اصلیستقل از یکدیگر و شرایط منبع دیگر، قادر به تامین حداکثر بار ت ـ منابع عادي و پشتیبان باید م

.سیستم باشند اصول طراحی منابع تغذیه پشتیبان 2-6-5-10-2

کننده خودکار با شارژ) قابل شارژ مجدد(الف ـ منبع تغذیه پشتیبان باید از یک باتري ثانویه .تشکیل شده باشد

هاي باتري. سال تحت شرایط عادي سیستم کار کند 4ب ـ باتري باید به نوعی باشد که حداقل .اتومبیل نبایستی مورد استفاده قرار گیرند

محل . ها چسبانده شود که تاریخ نصب آنها را نشان دهند هایی باید بر روي باتري پ ـ برچسب .دها ایجاد نکن ها باید به نحوي باشد که خواندن آنها اختاللی در کار باتري قرار گرفتن برچسب

اش، باتري بتواند به ت ـ میزان شارژ باتري باید به نحوي باشد که پس از تخلیه به ولتاژ نهایی .ساعت، دوباره شارژ گردد 24حد کافی، و پس از یک دوره زمانی

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 95

.هاي پشتیبان باید اصول زیر را رعایت کنند ث ـ ظرفیت تمام باتري ساعت 24ستم را براي حداقل ظرفیت باید به حدي کافی باشد که بتواند کار سی

در تمام مناطق ”تخلیه“پشتیبانی کرده و پس از آن ظرفیت کافی براي تولید سیگنال دقیقه را دارا باشد، مگر آن که ساختمان مجهز به 30اعالم حریق براي حداقل زمان

.مولد اضطراري خودکار باشد

م اعالم حریق سرویس در یک ساختمان مجهز به مولد اضطراري خودکار که به سیست 6دهد، ظرفیت باید به قدري کافی باشد که بتواند کار سیستم را براي حداقل زمان می

در تمام ”تخلیه“ساعت پشتیبانی کرده و پس از آن ظرفیت کافی براي تولید سیگنال .دقیقه را دارا باشد 30مناطق اعالم حریق براي حداقل زمان

کی از موارد زیر برقرار باشد، ظرفیت باید به حدي براي سیستمی که در آن حداقل یساعت پشتیبانی کرده و همچنین 24کافی باشد که بتواند کار سیستم را براي حداقل

پس از آن ظرفیت کافی باقی مانده باشد تا بتواند تمام وسایل اعالم حریق را به مدت :دقیقه فعال و در حال کار نگهدارد 30حداقل

دایم تحت مراقبت نیروي انسانی بوده و یا خارج از ساعات کاري ساختمان به طورساعت از 6گیرد، به نحوي که افراد مسئول حداکثر تا عادي مورد بازرسی قرار می

وقوع خرابی در منبع تغذیه سیستم اعالم حریق از آن آگاهی خواهند یافت

افت هشدارها، ارسال هاي خرابی منبع تغذیه به طور خودکار به یک مرکز دری سیگنالساختمان را مطلع کرده و در صورت لزوم، ) دار کلید(شده و آن مرکز فورا سرایدار

.دهد ارایه دهنده سرویس را در جریان خرابی منبع تغذیه قرار می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٩۶

ها ، ظرفیت باید به قدري کافی باشد که بتواندکار سیستم را براي براي سایر سیستماکثر دوره زمانی که در آن ساختمان احتماال خالی از ساعت بیشتر از حد 24حداقل

ساعت، هر کدام که کمتر باشد، پشتیبانی نماید و پس از آن 72سکنه است یا براي ظرفیت کافی باید باقی مانده باشد تا بتواند تمام وسایل اعالم حریق را به مدت حداقل

ت بیش از زمان ظرفیت باتري اگر ساختمان به مد. دقیقه فعال و در حال کار نگهدارد 30هاي حریق به یک مرکز پشتیبان خالی از سکنه باشد و تسهیالتی براي انتقال سیگنال

هاي خرابی منبع تغذیه نیز بایستی به طور خودکار دریافت هشدار وجود دارد، سیگنال .به آن مرکز ارسال شده و فورا سرایدار یا کلیددار مطلع گردند

و اتصاالت، سیم کابل 2-6-6

شوند ولی کشی به یکدیگر متصل می ها و سیم هاي اعالم حریق توسط کابل اکثر اجزاي سیستمتوان سیستم امکان دارد توسط وسایل دیگر نیز این اتصال صورت پذیرد که به عنوان مثال می

کار گرفته شود ضروري است اگر اتصاالت فیبر نوري به. رادیویی یا فیبر نوري را نام بردروند در این کار می ها که بدین منظور به حداقل یکپارچگی و قابلیت اعتماد معادل سایر کابل

.بینی شود اتصاالت پیشاین امر بخصوص در . در هر لحظه از حریق، باید تمام اتصاالت داخلی به نحو صحیح عمل نمایند

ر حریق متصل کرده و ها، آشکارسازها و آژی هایی که دستگاه کنترل را به شستی مورد کابلهمچنین . باشدکنند، بیشتر داراي اهمیت می ها را به مرکز دریافت هشدار ارسال می سیگنال

هایی با قابلیت ذاتی مقاوم در برابر حریق در سراسر مسیرهاي اصلی سیگنال بایستی از کابل .استفاده کرد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 97

توان در نظر گرفت و میجهت کابلهاي سیستم اعالم حریق دو سطح مقاومت در برابر حریق ارتقاء “و ”استاندارد“بسته به نوع ساختمان و سیستم اعالم حریق نصب شده این سطوح را

.نامیم می ”یافته براي کاربرد عمومی ”استاندارد“هاي مقاوم در برابر حریق در سطح استفاده از کابل

.شود توصیه می

ها، براي سیستم ”ارتقاء یافته“ح هاي مقاوم در برابر حریق در سط استفاده از کابلهایی که نیاز است کابلها براي مدت زمان بیشتري در برابر بخصوص انواع ساختمان

هاي بلند مرتبه که مجهز به سیستم آبپاش حریق کار کنند، به طور مثال، ساختمان .بینی شده است اي پیش باشند و در آنها تخلیه مرحله خودکار جهت فرونشاندن آتش نمی

ها را احتمال از کارافتادن هر بخشی از سیستم اعالم حریق به علت صدمه مکانیکی به کابلهاي به اندازه کافی مستحکم، انتخاب دقیق مسیرهاي کابل و توان به وسیله استفاده از کابل می

ها مستعد صدمه مکانیکی هستند، بینی حفاظت در برابر صدمه مکانیکی در مناطقی که کابل پیشها نخواهد بود ولی براي مانیتورکردن مدارها سبب اطمینان از عدم وقوع خرابی کابل. اهش دادک

. خرابی، ضروري است) و در نتیجه تعمیر(به حداقل رساندن زمان بین وقوع و تشخیص ها در برابر صدمه در واقع اقدامات احتیاطی تکمیلی بنابراین مانیتورکردن مدارها و حفاظت کابل

.شود میمحسوب ها، از جمله ظرفیت حمل جریان و افت ولتاژ، براي هاي الکتریکی کابل اطمینان از این که مشخصه

در انتخاب کابل و نیز مسیرهاي کابل . هاي طراح خواهد بود باشد از مسوولیتسیستم مناسب می، بخصوص ها و منابع تشعشع الکترومغناطیسی باید مشکل تداخل الکترومغناطیسی از سایر کابل

) دهی مانند مدارهاي نجهیزات قابل آدرس(ها ها براي انتقال داده هایی که کابل در مورد سیستم

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٩٨

هاي انتقال در این مورد، کابل انتخابی نیز باید با مشخصه. روند، در نظر گرفته شود کار می بهحریق است داده مانند سرعت و شکل موج سازگار بوده و به مدت کافی در زمانی که در معرض

.در همان شرایط باقی بماندهاي سایر مدارها جدا شده و اثر دیگر مدارها را بر هاي اعالم حریق باید از کابل مدارهاي سیستم

:باشدبرخی از این اثرات به شرح زیر می. روي مدارات سیستم اعالم حریق به حداقل رساند اعالم حریقاز بین رفتن عایق کابل مدارهاي دیگر و یا مدارهاي

حریق ایجاد شده به واسطه نقصی در مدار دیگر

تداخل الکترومغناطیسی در هر مدار اعالم حریق به علت مجاورت با مدار دیگر

و ) ها کانال(ها صدمه حاصل از ضرورت نصب سایر مدارها یا جابجایی آنها در داکت .ترانکینگ شامل مدار اعالم حریق

ها باید ترجیحا رنگ قرمز داشته باشند رهاي اعالم حریق، کابلبه منظور تسهیل در تشخیص مدا .بندي رنگ مناسب باشد مگر آنکه شکل دیگري از کد

اصول طراحی 2-6-6-1

ها و اتصاالت باید ها، کابل در هنگام طراحی سیستم اعالم حریق، ضوابط زیر در مورد سیم :مالك عمل قرار گیرد

ها از قبیل افت ولتاژ، ظرفیت حمل جریان، امپدانس و در بلالف ـ مشخصات الکتریکی کلیه کا .صورت نیاز، قابلیت انتقال داده، بایستی مناسب سیستم باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 99

هاي مورد استفاده در تمام مسیرهاي سیگنال اصلی و در مدار نهایی که ولتاژ پایین ب ـ کابلهاي ه و شامل یکی از کابلکند بایستی اصول مندرج در باال را رعایت کرد سیستم را تامین می

.زیر باشند هاي غالفدار مسی با عایق مواد معدنی و با پوشش کلی پولیمریک مطابق با کابل

استاندارد

BS EN 60702-1 هاي مطابق با سر کابلBS EN 60702-2

هایی مطابق استاندارد کابلBS 7629

هایی مطابق استاندارد کابلBS 7846

که همان درجه ایمنی حاصل از ) یا باالتر(ولت 500/300ی هاي با ولتاژ نام کابل .کنند را تامین می BS 7629استاندارد

کار رفته در تمام مسیرهاي سیگنال اصلی و براي منبع تغذیه ولتاژ پایین سیستم باید پ ـ کابل بههاي مقاوم لهاي اعالم حریق، کاب براي اغلب سیستم. به اندازه کافی در برابر حریق مقاوم باشند .شوددر برابر حریق استاندارد در نظر گرفته می

ارتقاء “هاي مقاوم در برابر حریق هاي اعالم حریق در کاربردهاي زیر، از کابل براي سیستم -ت :شوداستفاده می ”یافته بینی و که در آنها سیستم آبپاش پیش) هایی از ساختمان یا بخش(هایی در ساختمان

.و استراتژي حریق شامل تخلیه در چهار مرحله یا بیش از آن استکار نرفته به

متر 30هاي بدون سیستم آبپاش و با ارتفاع بیش از در ساختمان.

هاي مسیرهاي اصلی تواند بر کابل هایی که در آنها حریق در یک منطقه می در ساختماند که در طول مدت رس سیگنال مرتبط با مناطق دور از حریق تاثیر داشته و به نظر می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠٠

: حریق، مردم در همان ساختمان باقی مانده و آن را تخلیه نخواهند کرد مانندهاي هاي بزرگ با تجهیزات کنترل مرکزي و تخلیه افقی در آنها و یا مکان بیمارستان

.صنعتی بزرگ بخصوص

در هر ساختمان دیگر، که در آن طراح یا هر مقام مسوول ضوابط و مشخصات، بر .گیرد ي ارزیابی ریسک حریق، مالحظات مهندسی حریق را در نظر میمبنا

EN 50200هاي مقاوم در برابر حریق بایددر هنگام انجام آزمون براساس استاندارد ت ـ کابل :بوده و در صورت قرار داشتن تحت آزمون زیر، یکپارچگی مدار را برقرار نگهدارند

ض شعله در دماي اي از کابل به طور همزمان در معر نمونهc˚]40[ +830 و شوكدقیقه قرار گرفته و به دنبال آن به طور همزمان در معرض اسپري 15مکانیکی به مدت

.دقیقه دیگر 15آب و شوك مکانیکی به مدت بوده و EN 50200هاي مقاوم در برابر حریق ارتقاء یافته باید در هنگام انجام آزمون ث ـ کابل

:تحت آزمون زیر، یکپارچگی مدار را برقرار نگهدارند در صورت قرار داشتن اي از کابل به طور همزمان در معرض شعله در دماي نمونهc˚]40[ +930 و شوك

دقیقه قرار گرفته و به دنبال آن به طور همزمان در معرض اسپري 60مکانیکی به مدت .دقیقه دیگر 60آب و شوك مکانیکی به مدت

ها بایستی به نحوي باشد که یکپارچگی مدار به پایین هاي کابل گهدارندههاي طراحی ن ج ـ روشتواند تحمل کند کاهش نیابد و با دما و مدت زمان تحمل کابل سازگار تراز مقداري که کابل می

.باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 101

ها و بارهاي تمام سرکابل. ها نصب شوند ها باید بدون اتصاالت و مفصل چ ـ در مواردي که کابلها و سایر ملحقات باید به نحوي باشند که احتمال خرابی اولیه در زمان وقوع حریق ابلانتهایی ک

.به حداقل برسدهاي مورد ها، آشکارسازها، آژیرها و ترمینال اجزاي سیستم مانند تجهیزات کنترل، شستی

وطه را ها باید از مواد و مصالحی ساخته شده باشند که بتوانند دماي کابل مرب استفاده در کابلروند بایستی در داخل کار می تمام اتصاالت، به غیر از آنهایی که در اجزاي سیستم به. تحمل کنند

را دارا باشند تا با سایر ”اعالم حریق“جعبه اتصاالت قرار داشته و برچسب حاوي کلمات .ها اشتباه نشوند سرویس

مواد معدنی مطابق استانداردهاي غالفدار مسی با عایق ح ـ به استثناي شرایط خاص، کابل

BS EN 60702 فوالدي مطابق استاندارد دار با سیم هاي زره و کابلBS 7846 توان در را میها باید در هر سایر کابل. کار برد سراسر سیستم و بدون هیچگونه حفاظت مکانیکی اضافی به

د، تحت حفاظت مکانیکی اي که احتمال صدمه فیزیکی یا حمالت جانوران جونده وجود دار ناحیهفاصله دارند، مالحظات خاصی ) کف(در مناطقی که کمتر از دو متر از سطح طبقه . قرار گیرند

توان با نصب کابل روي سینی کابل یا دفن آن در سازه ساختمان یا نصب در می. باید بعمل آیدکه احتمال شرایط هایی در مکان. لوله، داکت یا ترانکینگ، حفاظت مورد نظر را فراهم ساخت

، حفاظت )هاي مصالح هاي باالبر چنگالی یا حمل کننده مانند برخورد کامیونت(خاص وجود دارد بینی شده و آنها را در سازه ساختمان یا در ها پیش اضافی و مستحکم باید براي تمام کابل

.هاي فلزي یا ترانکینگ فلزي نصب کرد لوله

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠٢

استفاده از لوله ضرورت داشته باشد، لوله باید مطابق بخش خ ـ اگر با توجه به مفاد بند قبل،هرگونه ترانکینگ غیر فلزي مورد استفاده در ساختمان . باشد BS EN 50086 مرتبط استاندارد

.باشدBS 4678-4 بایستی هماهنگ با استاندارد .ها بایستی داراي سطح مقطع حداقل یک میلیمتر مربع باشند د ـ تمام هادي

ها نباید در هاي اعالم حریق، این نوع کابل منظور پرهیز از ریسک صدمه مکانیکی به کابلذ ـ به .هاي دیگر قرار دارند نصب شوند هاي سرویس اي که کابل لوله

هاي هاي اعالم حریق، هرگونه توصیه ر ـ به منظور پرهیز از تداخل الکترومغناطیسی با سیگنالهاي هاي سرویس هاي اعالم حریق از کابل د جدایی کابلسازنده تجهیزات اعالم حریق در مور

.دیگر بایستی رعایت شوداي براي اتصاالت مدارهاي اعالم حریق استفاده رشته هاي چند ز ـ در مواردي که از کابل

ها نبایستی براي مدارهایی به غیر از مدارهاي سیستم اعالم ها و هادي شود، هیچکدام از رشته می .گرفته شوندکار حریق، به

هاي اعالم حریق بایستی داراي یک رنگ ثابت باشند به طوري که رنگ مذکور در م ـ تمام کابلکار نرفته و در نتیجه بتوان آنها را از سایر هاي سرویس الکتریکی عمومی ساختمان به کابل .ها تمیز داد کابل

ف، از دیگر جدا و مشخص هاي اعالم حریق جهت تغذیه تجهیزات با ولتاژهاي مختل ن ـ کابل .باشند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 103

اي اعالم حریق مرحله 2-7

اي احتماال کفایت خواهد بینی اعالم حریق تک مرحله در یک ساختمان ساده با اندازه محدود، پیشدر چنین سیستمی با فعال شدن هر شستی اعالم حریق یا آشکارساز خودکار حریـق، تنهـا . کرد

ها و محوطه پخش شده و مفهـوم آن بـراي سـکنه، اختمانیک سیگنال اعالم حریق در سراسر سهـاي بـزرگ و یـا ن در برخی سـاختما ) است ”اي تک مرحله“یعنی مورد، تخلیه (تخلیه فوري است

در یـک سیسـتم . تواند مناسـب باشـد اي می ها، تمهیدات اعالم حریق چند مرحله ج بلند مرتبه و برر مورد حریق به یک ناحیه محدود یا محـدود شـده بـه اي، اخطار اولیه د اعالم حریق چند مرحله

توان آن را در مراحل بعـدي توسـعه داده و در نهایـت بـه تمـام پرسنل کلیدي، داده شده ولی میتواند، بدون توجه به ایـن تمهیدات چنین سیستمی می. ها اخطار داد ها و محوطه ساکنین ساختمان

از خودکـار حریـق تحریـک و بوجـود آمـده، که هشدار توسط شستی اعالم حریـق یـا آشکارسـ هـاي هشـدار توسـط آشکارسـازهاي طراحی شود، یا فقط شامل موردي گردد که در آن سیگنال

.شوند خودکار حریق تحریک و ایجاد میتوانـد امـري مناسـب و اي مـی شرایط و مواردي که در آنها طراحی سیستم اعالم حریـق مرحلـه

:اشد، برخی از این موارد عبارتند ازصحیح باشد، گسترده و زیاد می بهاي بزرگ یا بلند مرتبه، امکان دارد اولویت به تخلیه نواحی نزدیـک بـه الف ـ در برخی ساختمان

مثـال مشخصـی . حریق و بالفاصله طبقات باالي آن داده شده و سپس سایر نواحی تخلیه شـوند اي شود، تخلیـه چنـد مرحلـه ار گرفته میک هاي بلند مرتبه به از این مورد که معموال در ساختمانی

به عنـوان ) و اغلب هر ناحیه زیر زمین(نام داشته و در این شرایط، طبقه مبدا حریق، طبقه باال آن پس از آن، هر مرحله بعدي شامل تخلیـه دو طبقـه بـه طـور همزمـان . شود مرحله اول، تخلیه می

ایـن تمهیـدات سـبب کـاهش سـطح . شـوند است تا این که تمام طبقات طی چندین مرحلـه، تخلیـه

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠۴

هـا تخلیـه کـان ها شده و تحت این شرایط، از آنجا که به علت ظرفیت ناکافی پله کان ازدحام در پلهبینـی پذیر نیست، کنترلی براي تخلیه کل ساختمان در یـک مرحلـه پـیش همزمان کلیه سکنه امکان

.شود نمیهـاي تفریحـی، مراکـز خریـد و ماننـد مجتمـع (ا هـ ب ـ در برخی مواقع، در انواع دیگـر سـاختمان

تواند افقی بوده و کانی افراد، مرحله ابتدایی تخلیه می، عالوه بر تخلیه پله)هاي حمل و نقل ترمینال .مردم به مکانی با ایمنی نسبی در ساختمان هدایت شوند

تـر بـه محـل نزدیـک رود کـه در آن بیمـاران کار مـی ها، سیستم تخلیه افقی به پ ـ در بیمارستان . شوند حریق، به قسمتهایی با ایمنی نسبی به صورت افقی جابجا می

هـاي تولیـد شـده در ت ـ به منظور به حداقل رساندن تبعات حاصل از هشدارهاي خطا، سـیگنال تواند در وهله اول به کارکنان سرویس حریق محدود باشـد و آشکارسازهاي خودکار حریق می

هاي الزم را انجام از صدور سیگنال تخلیه، در مورد سیگنال هشدار رسیدگیکارکنان مذکور قبل . دهند

هـاي تفریحـی، اخطـار اولیـه حریـق در بعضـی هاي عمومی، مانند مکـان ث ـ در برخی ساختمان العمل ناصحیح افراد و عامه مردم پرهیز شـود و بعـد اوقات منحصر به کارکنان است تا از عکس

.باشند از سیستم هشدار صوتی می سوول کنترل تخلیه با استفادهاز آن، کارکنان، مهـاي ماننـد مجتمـع (انـد هاي کم ارتفاع در یـک ناحیـه پراکنـده شـده ج ـ در مواردي که ساختمان

، امکان دارد نیازي به تخلیه ساکنین در یک ناحیه مجتمع، حتی در صورت وقـوع حریـق )صنعتی .له قابل توجه از ساکنین مذکور، نباشدتایید شده به اندازه محدود و فاص

اي در تمام موارد فوق، استراتژي تخلیه توصیف شده معموال به پشتیبانی سیستم هشدار مرحلـه در هشـدار . نیاز دارد، سیستمی که قادر به اعالم دو یا چند مرحله از هشدار در یک ناحیه باشـد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 105

الوقـوع، ، به منزله اعالم تخلیـه قریـب ”اخطار“تواند قابلیت ایجاد سیگنال اي، سیستم می دو مرحله، در نواحی که در ”تخلیه“گیرند و تولید سیگنال در نواحی که بالفاصله تحت تاثیر حریق قرار نمی

اي عبارت است از شکل دیگري از هشدار دو مرحله. آنها تخلیه فوري ضروري است، داشته باشدو معموال به صورت پیجینگ یا پیام هشدار صـوتی این که هشدار اولیه منحصر به کارکنان بوده

در سراسـر ”تخلیـه “باشد و مرحله بعدي به شـکل ایجـاد سـیگنال می) هشدار کارکنان(کد شده تواند قادر بـه اي، سیستم می در یک سیستم هشدار سه مرحله. محیط یا بخشی از آن خواهد بود

.باشد ”تخلیه“یگنال و س ”اخطار“ایجاد و ارایه هشدار کارکنان، سیگنال بینی تسهیالت اضافی مانند سیستم هشـدار تواند پیش اي می هاي هشدار مرحله استفاده از سیستم

هـاي توصـیه . صوتی و یا سیستم ارتباطات صوتی اضطراري براي کنترل تخلیـه را، ایجـاب کنـد ی و جهــت طراحــ BS 5839-8هــاي هشــدار صــوتی در اســتاندارد الزم بــراي طراحــی سیســتم

.اند ارایه شده BS 5839-9 ها، ارتباطات صوتی اضطراري در استاندارد سیستم اصول طراحی 2-7-1

:اي باید مالك عمل قرار گیرد هاي اعالم حریق مرحله اصول زیر در طراحی سیستمربـط، شود، باید با مقامات مسوول ذي اي پیشنهاد می الف ـ در مواردي که سیستم هشدار مرحله

.هاي اولیه بعمل آید مشاورهها از نظر تخلیه همزمان کان اي، اگر ظرفیت پله هاي چند طبقه با تخلیه مرحله ب ـ در ساختمان

”تخلیه“در سراسر ساختمان کرده و کنترل ”تخلیه“تمام طبقات ناکافی باشد، نباید تولید سیگنال .بینی شود جداگانه باید براي هر منطقه هشدار، بایستی پیش

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠۶

سازگاري الکترومغناطیسی 2-8

در طراحی و نصب سیستم اعالم حریق به منظور پرهیز از تداخل الکترومغناطیسی دریافتی و هاي تواند از تلفن این تداخل می. ارسالی به سایر تجهیزات باید نهایت دقت و احتیاط بعمل آید

تمان، رعد و برق و حاالت هاي مورد استفاده در ساخ هاي رادیویی، سایر دستگاه همراه، فرستندههاي اعالم تجربه نشان داده که سوء عملکرد برخی سیستم. گذراي نیروي برق، ناشی شود

هاي هاي اعالم حریق به کابل حریق به سبب تداخل الکترومغناطیسی حاصل از نزدیکی کابل .انتقال برق با بارهاي القایی و جریان زیاد بوده است

هاي اعالم توان با قراردادن یک صفحه فلزي جداکننده بین کابل می تداخل الکترومغناطیسی راهاي از آنجایی که جداسازي کابل. کاهش داد) بندي شده ترانکینک بخش(هاي برق حریق و کابل

ها در سراسر سیستم تاسیسات الکتریکی به خاطر مسایل هاي سایر سرویس اعالم حریق و کابلقرار ال سیستمهاي جریان ضعیف بر روي یک سینی یا داکتباشد و معمواقتصادي عملی نمی

.باشدگیرند ، در نظر گرفتن فاصله مجاز بین سیستم ها الزامی میمی اصول طراحی 2-8-1

هاي اعالم حریق بایستی به نحوي طراحی و نصب شوند که ایجاد تداخل الف ـ سیستمو نسخ اصالح و به روز ( 1992یسی الکترومغناطیسی بر طبق ضوابط سازگاري الکترومغناط

.، ننمایند EMC Directive 89/336/EECو راهنماي ) شده

ب ـ به منظور رعایت ضوابط سازگاري الکترومغناطیسی، باید حداقل اصول زیر مالك عمل قرار :گیرد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 107

هر جزء سیستم باید الزامات استانداردهاي الکترومغناطیسی آن محصول را برآورده .سازد

ها بایستی از یکدیگر جدا و متمایز شوند کابل.

،روش نصب باید با اصول مرتبط مندرج در ضوابط سازگاري الکترومغناطیسی .هاي انتهایی کابل مطابقت داشته باشد بخصوص در مورد کیفیت اتصاالت و ترمینال

شود بایستی بر طبق هر نوع مشخصات کابل که توسط سازنده مشخص و اعالم می .باشد EMC Directive اهنمايالزامات ر

زمین کردن صحیح تجهیزات به منطور عملکرد کافیEMC و نیز ایمنی الکتریکی ضروري است

هایی که هاي سیستم اعالم حریق از روي کابل در مواردي که ضروري است کابلقرار ها باید در زوایاي قائم نسبت به آنها توانند تداخل ایجاد نمایند عبور کنند، کابل می

.داشته باشند

نشانان ارتباط با آتش 2-9

مندي حداکثر از سیستم اعالم حریق، ضروري است که در هر مـورد فعـال شـدن به منظور بهرهنشانان یا سرویس اطفا تا حد امکان به سرعت احضار شوند، در عین حال به خاطر سیستم، آتش

.ت فیلترسازي، مناسب خواهد بودپرهیز از ارسال هشدارهاي خطا به سرویس حریق، تمهیداهاي مورد کاربري واقع شده، اولین وسیله براي احضار سرویس اطفاي حریق، تلفن در ساختمان

اي حتی اگـر وسـیله . باشد نشانی با استفاده از سیستم تلفن اضطراري عمومی می ساکنین به آتشس باشـد، اسـتفاده از تلفـن براي انتقال خودکار هشدارها به یک مرکز دریافت هشـدار در دسـتر

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٠٨

اضطراري باید انجام شود چون هر سیستم خودکار امکان دارد در زمان نیـاز بـه عمـل، از کـار تواننـد بـا تلفـن اضـطراري بـه به همین دلیل اطمینان از این که آژیرهاي اعالم حریق نمـی . بیافتد

.سرویس اعالم حریق تداخل کنند ضروري استحریق دستی، انتقال خودکار به مرکز دریافـت هشـدار معمـوال غیـر هاي هشدار در مورد سیستم

هنگامی که ساختمان خالی از سکنه است، سیستم به حریـق پاسـخی نخواهـد داد . ضروري استانتقـال . کنـد نشـانی کفایـت مـی ولی اگر در ساختمان ساکن شده باشـند، تلفـن سـاکنین بـه آتـش

شانی، احتماال هنگامی سودمند است که عـواملی ن خودکار به عنوان روش دوم جهت احضار آتشتوانـد بـه تـاخیر قابـل از قبیل اندازه و پیچیدگی ساختمان یا درصد پایین افراد ساکن در آن، مـی

سـازي ارتبـاط بـا نشانی منجر شود و این امر مضـاعف توجهی بین کشف حریق و احضار آتشمـل آمـده دسـتی از سـاختمان و یعنـی ارتبـاط بع (سـازد سرویس اطفاي حریق را ضروري مـی

از آنجا که در ساختمانهایی مانند بیمارستان، ). محوطه و ارتباط خودکار با مرکز دریافت هشدارتخلیه ساکنین هدف اصلی بود و حفاظت از اموال نقـش و اهمیـت فرعـی دارد، احضـار سـرویس

به هـر حـال، اگـر . ی باشدتواند کاف دوباره می) دستی(اطفاي حریق با استفاده از تلفن اضطراري در صورت وقوع حریق، حضور زود هنگام سرویس اطفاي حریق جهت ایمنـی زنـدگی ضـروري

توانـد ضـروري تلقـی شـود، مگـر آن کـه ، وسیله دوم انتقال هشدار مـی )مانند بیمارستان(باشد تمهیدات کافی جهت اطمینان از عدم وجود تاخیر در هر لحظـه از زمـان بـراي احضـار سـرویس

.حریق با تلفن اضطراري توسط ساکنین، اندیشیده شده باشدهاي احضار سرویس اطفاي حریق، به صورت دستی یا خودکار، همیشه نیاز قابلیت اعتماد روش

تـوان عمومـا، بـا توجـه بـه نحـوه هاي انتقال خودکار را مـی روش. به بررسی و تجدید نظر دارد :بندي کرد سته تقسیم وگروهارتباط با مرکز دریافت هشدار، به چهار د

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 109

هاي مانیتور خـط و معموال سیگنال(هاي هشدار که در آنها سیگنال ”حامل“هاي سیستم (توسط خطوط تلفنی معمولی منتقل شده و در این خطوط مکالمات تلفنی متعـارف بـدون

.پذیرد تداخل با کارکرد انتقال هشدار صورت می

کنند ی خصوصی یا عمومی استفاده میهایی که از مخابرات رادیو سلول سیستم.

هاي حفاظت شده و مرکز دریافت هشدار مدارهاي مخابرات خصوصی بین ساختمان.

گیرند کار می را به) مخابرات دیجیتالی(هایی که شبکه تلفن سویچینگ عمومی سیستم.

در . ارنـد شـود ارجحیـت د هایی که در آنها مسیر انتقال بـه طـور دایـم مـانیتور مـی البته، سیستمتوان اقدام ها، هرگونه نقصی در مسیر انتقال به سرعت قابل شناسایی بوده و می گونه سیستم این

BSبـه اسـتاندارد (الزم جهت به حداقل رساندن مدت زمان از کار افتادگی سیستم را انجـام داد

EN 50131-1 مراجعه کنید.( یـا ) با تلفن اضـطراري (ورت دستی صرفنظر از این که تمهیدات جهت احضار سرویس فنی به ص

سوزي بر قابلیت اعتماد چنین تمهیـداتی بایسـتی در نظـر گرفتـه به طور خودکار باشند، اثر آتشبه عنوان مثال، اثر حریق بر افراد مسوول احضار سرویس اطفاي حریق و اثـر حریـق بـر (شود

).هاي مخابراتی روي خطوط و دستگاهکنند، ضـروري اسـت کـه مرکـز فت هشدار به طور تجاري کار میهایی که مراکز دریا در سیستم

هـا و نشـانی مربـوط بـه حفاظـت سـاختمان دریافت هشدار ترتیبـات رسـمی بـا مسـوولین آتـش هاي مورد نظر داشته باشد تا بتوان ارتباط سریعی با سرویس فنی به طرق قابـل اعتمـاد محوطه

.برقرار نمودهاي حریق بـه مرکـز دریافـت هشـدار فـراهم شـود، در اغلـب لاگر امکانات انتقال خودکار سیگنا

موارد، ارسال سیگنال خرابی در سیستم اعالم حریـق بـه صـورت یـک سـیگنال قابـل تشـخیص

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١١٠

هـاي خـالی از سـکنه، مزیت این کار این است کـه، در سـاختمان . امري ساده خواهد بود جداگانه .گیرند ه بیشتر قرار میهاي رخ داده در سیستم اعالم حریق مورد توج خرابی

هاي الزم توصیه 2-9-1

:هاي زیر ضروري است رعایت توصیههـا و اقـدامات مناسـب جهـت آگـاهی و احضـار بینی الف ـ کاربر باید اطمینان حاصل کند که پیش

هـا و اقـدامات بینـی پـیش . شدن سیستم اعالم حریق، بعمـل آمـده اسـت سرویس فنی، هنگام فعال .فنی، خطر را به حداقل برساند حوي باشد که براي فرد مسوول احضار سرویسمذکور باید به ن

هاي داراي سـکنه، اولـین روش بـراي احضـار سـرویس فنـی بایـد همیشـه بـه ب ـ در ساختمان صورت یک تلفن به سرویس فنی توسط ساکنین با استفاده از سیستم ارتباط اضطراري عمـومی

.باشدمشخص آن را براي احضار سرویس فنی، در صورت وقـوع حریـق، اي که به طور پ ـ در ناحیه

اند، سیگنال هشدار حریق نباید به حدي بلند باشـد کـه بـا مکالمـه تلفنـی انتخاب و اختصاص داده .تداخل کند

هـاي ت ـ طراح با سئوال از خریدار یا کاربر باید تصمیم بگیرد که وسیله خودکار انتقـال سـیگنال .ت هشدار مورد نیاز کاربر است یا نههشدار به مرکز دریاف

شـود ث ـ اگر احضار سریع سرویس فنی، از نظر ایمنی ساکنین، امـري حیـاتی و مهـم تلقـی مـی هـاي ، تمهیداتی بـه منظـور انتقـال خودکـار سـیگنال )مانند مورد مبتنی بر ارزیابی ریسک حریق(

مکانـات قابـل اعتمـادي بـراي هشدار به مرکز دریافت هشدار باید اندیشـیده شـود، مگـر آن کـه ا .احضار سرویس فنی توسط افراد حاضر در ساختمان وجود داشته باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 111

هایی که همیشه و دائما داراي سکنه هسـتند، سیسـتم ها و محوطه ج ـ به استثناي مورد ساختمان هـاي حریـق بـه مرکـز اعالم حریق بیمارستانها باید مجهز به امکانـات ارسـال خودکـار سـیگنال

.فت هشدار باشنددریاشود باید منطبـق بـر هاي هشدار حریق به آن ارسال می ح ـ هر مرکز دریافت هشدار که سیگنال

.باشد BS 5979ضوابط استاندارد هاي حریـق خ ـ در سیستم اعالم حریق بیمارستانها که مجهز به امکانات ارسال خودکار سیگنال

اتاق سوییچ تلفن یا هر اتاق مرکز تلفن کـه ارسـال باشند، بایستی هربه مرکز دریافت هشدار میبـراي . خودکار به آنها وابسته است توسط سیستم اعالم یا اطفاء حریـق خودکـار حفاظـت شـود

که ارتباطات به آنها وابسته است، تا آنجا که به طـور ) شامل خطوط تلفن(هرگونه کابل ساختمان :اي زیر مالك عمل قرار گیرده پذیر باشد، باید ویژگی منطقی عملی و امکان

از نواحی که ریسک حریق کمتري دارند مسیردهی شده و عبور کنند.

شوند عبور نمایند از نواحی که توسط سیستم اعالم یا اطفاء حریق خودکار حفاظت می.

هاي ارتقاء یافته مقاوم در برابر حریق باشند هاي استاندارد یا کابل از نوع کابل.

هاي هشدار نباید، به علت ساکت و غیر فعال نمـودن آژیرهـاي هشـدار ار سیگنالد ـ انتقال خودک حریق، متوقف شده و نیز نبایستی به حالـت و وضـعیت هرگونـه سـوییچ سـاکت کننـده بسـتگی

.داشته باشد (CIE)ذ ـ در شرایطی که وسیله انتقال هشدار در محفظه جداگانه و متفاوتی با مرکز اعالم حریق

CIE. به وسیله انتقال هشدار بایستی تحت مانیتور و مراقبت باشـد CIE، اتصال از شود نصب می .باشد BS EN 54-2بایستی منطبق با ضوابط استاندارد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١١٢

نکات طراحی سیستم اعالم حریق در بیمارستانها 2-10

(Fire Zoning) آتش بنديمنطقه 2-10-1

به آتش سرایت از جلوگیري و آن، هب سریع دسترسی و آتش منطقه شناسایی در سهولت براي

افراد سریع اضطراري تخلیه بیماران، جابجاییجهت الزم هايتدارك کمک منظور به و دیگر نقاط

شامل ايجداگانه مناطق به باید نشانی، بیمارستانآتش مسئولین به موقع به رسانی اطالع و

و حریق مناطق تشخیص .شود ديبنتقسیم حریق اعالم مناطق و ردیابی حریق یا تشخیص مناطق غیردسترسی فضاهاي در .نماید مطابقت یکدیگر با باید بیمار دسترسی مناطق در حریق اعالم

لیکن باشد حریق تشخیص منطقه یک از بیش بر مشتمل است ممکن حریق اعالم بیمار، منطقه

تشخیص زون یک باید منطقه هر حریق اعالم سیستم در طراحی. بود نخواهد مجاز آن معکوس

زمان و نباشد مترمربع 2000از بیشتر منطقه آن زیربناي که این بر مشروط شود تلقی حریق،

یکسان منطقه آن فضاهاي از یک هر براي حریق برابر در )مقاومت نرخ( آتش برابر در مقاومت

.باشد اعالم حریق سیستم نوعانتخاب 2-10-2

:شودمی توصیه زیر شرح به بیمارستانها رد حریق اعالم و تشخیص سیستم نوع انتخاب حریق اعالم و تشخیص سیستم ايناحیه بیمارستانهاي مانند کوچک هايبیمارستان در

.شود معمولی انتخاب نوع از است ممکن

حریق اعالم و تشخیص سیستم ايمنطقه بیمارستانهاي مانند متوسط هايبیمارستان در

.شود بانتخا پذیرآدرس نوع از است ممکن

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 113

کشوري و قطبی هايبیمارستان مانند کامل درمانی مجتمع و بزرگ بیمارستانهاي در

.شود انتخاب پذیرآدرس نوع از است حریق ممکن اعالم و تشخیص سیستم

مرکزي کنترل تابلوي 2-10-3

متعارف مرکزي کنترل تابلوي 2-10-3-1

داراي و بوده بیمارستان مخصوص تهمدار بس رمزي نوع از باید متعارف مرکزي کنترل تابلوي

:باشد زیر مشخصات

فرعی کنترل تابلوي از فرمان دریافت قابلیت - اتوماتیک تمام شارژر مستقیم، ولت 24 شده تثبیت خروجی با تغذیه منبع و باتري به مجهز -

خشک باتریهاي با کار قابلیت و باتري، به معکوس اتصال و کوتاه برابر اتصال در شده محافظت

.شده بنديآب یا

در نقص دادن نشان براي هاییچراغ خطوط، آزمایش کنترل، کلیدهاي و یابعیب مدار داراي -

هاییکنترل و کلید نقص، اعالم براي زنگ حریق، نواحی تعیین براي هایی سیستم، چراغ اجزاي

قطع از بعد حتی که چراغی و حریق اعالم بار هر از مدارها بعد برگرداندن عادي وضعیت به براي

.بماند روشن دستگاه، درآمدن عادي حالت به تا آژیر صداي آدرس پذیر مرکزي کنترل تابلوي 2-10-3-2

:باشد زیر مشخصات داراي و بوده بیمارستان مخصوص مدار بسته رمزي نوع از باید این تابلو

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١١۴

متناسب گازي یا حرارتی دودي، انواع از خودکار دتکتورهاي دستی، کنترل مدارهاي به مجهز -

و بوده پذیرآدرس نقاط به مجهز و پایه میکروپروسسور نوع از باید تابلوها نوع نیاز، این با :باشند زیر امکانات و مشخصات داراي حداقل

پذیرآدرس نقاط و خروجی، هايگروه حریق، تشخیص مناطق اي،حلقه مدارهاي تعداد -

.باشد آتی توسعه براي افزایش قابلیت داراي بوده و مصرف مورد با متناسب

.باشد شده طراحی مدوالر صورت به باید پانل -

.باشد دور راه شنیداري و دیداري نمایشگر سیستم داراي -

حریق منطقه و نقطه حسب بر مرکزي ایستگاه در دهیگزارش سیستم به مجهز دستگاه -

.باشد

.باشد پذیرآدرس کنترل مدولهاي داراي سیستم -

اشکاالت و عیوب دادن نشان براي LCD/LED مانند الزم امکانات و لوازم رايدا تابلو -

.باشد سیستم

.باشد ردیابی انحراف جبران سیستم به مجهز -

براي تهویه سیستم و حریق اعالم سیستم بین اینترفیس براي الزم امکانات داراي -

.مزبور باشد سیستم و دود تخلیه انداز مکندهراه بین الزم هاياینترالك

.باشد تلفن خط دو حداقل براي دیجیتال کننده مخابره سیستم به مجهز -

اتوماتیک شارژر مستقیم، ولت 24 شده تثبیت خروجی با تغذیه منبع و باتري به مجهز -

با کار قابلیت داراي و باتري، به معکوس اتصال و اتصال کوتاه برابر در شده محافظت

.باشد شده بنديآب یا خشک باتریهاي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 115

برگشت از پس و نماید ایجاب را برنامه لود کردن دوباره نباید باتري یا عادي برق قطع -

.نباشد دستی اندازيراه به نیازي و نماید کار به خودکار شروع طور به باید سیستم برق

حریق اعالم دستی هايشستی 2-10-4

و پرستاري هايایستگاه جنب فرار، هايپله و هاپله سر بخش، هر خروجی درهاي کلیه جنب حریق اعالم شستی باید غیره، و موتورخانه، رختشویخانه، خروجی آشپزخانه، درهاي همچنین

.شود نصب و بینیپیش مرکزي، دستگاه کنترل با متناسب روکار، یا و توکار نوع از دستی

(automatic detectors)خودکار آشکارسازهاي 2-10-5

به وابسته فضاهاي دیگر و بیمارستان فضاهاي و هااتاق براي حریق ماعال دتکتورهاي انتخاب

و گیرد، صورت دتکتورها، حساسیت و عملکرد فضاها، و هااتاق نوع کاربري بر اساس باید آن، .شود حفاظت اعالم حریق دتکتور طریق از زیر فضاهاي حداقل بیمار دسترسی و حضور محل -

و حضور محل طرف به دود درآنها، حریق قوعو صورت در که فضاهایی و هااتاق - .کند حرکت بیمار دسترسی

انبار افزار،نوشت انبار رادیوگرافی، فیلم انبار فرار، پله تریا، کافه انتظار، سالن راهرو، -

تابلوهاي هاياتاق کتابخانه، ها، بایگانی طبی، انبار گازهاي لباس، و مالفه انبار دارویی،

.غیره و ورماتورهاترانسف و متوسط فشار

آشکارسازهاي وسیله به حفاظت بیمارستان هاياتاق و فضاها در که مواردي در

توجه باید مورد اينقطه دودي از آشکارسازهاي استفاده عموماً دارد، ضرورت خودکار

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١١۶

ممکن آشکارسازها گونه این که مشابه موارد و هاآبدارخانه ها،آشپزخانه در. گیرد قرار

.شود استفاده اينقطه حرارتی آشکارسازهاي از باید شود، موردبی هشدار باعث است

ممکن اوپتیکال نوع از دودي آشکارسازهاي ها،پلهراه و راهروها گردشی، فضاهاي در

یونیزه محفظه داراي هايآشکارساز از سطوح در سایر و گیرد قرار استفاده مورد است

و حریق کشف مبناي بازدهی بر باید کارسازهاآش نوع انتخاب .شود استفاده است ممکن .گیرد صورت موردبی هشدار از احتراز

مکان نصب آشکارسازها 2-10-5-1

ها یا نواحی ساختمان نصب در بیمارستانها آشکارسازهاي خودکار حریق، بایستی در تمام اتاق .زي به حفاظت ندارندها یا نواحی زیر اگر داراي ریسک حریق پایین باشند نیا شوند ولی اتاق

ها هاي دوش و حمام ها، اتاق توالت

هـا هـا یـا مراکـز خریـد، توالـت هـاي عمـومی ماننـد بیمارسـتان توضیح اینکه در برخی ساختمانزا توانند ریسک حریق پایین را دارا نباشند و علـت آن احتمـال وجـود مـواد انفجـاري و آتـش می

.است

کان و راهروهاي توالت پله

معموال، کمتر از یک مترمربع(کوچک هاي قفسه(

میلیمتر 800به عمق کمتر از (برخی فضاهاي کم عمق(

آشکارسازهاي مسیرهاي فـرار بایـد از نـوع دودي یـا ترکیبـی از دودي و گازسـوختی .باشند

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 117

حریق اعالم آژیر یا زنگ 2-10-6

لوازم نصب .ودش گرفته نظر در بیمارستان سطوح کلیه براي باید صوتی هشدار سیستم یک

براي که این بدون نماید آگاه را بیمارستان کادر که گیرد اي صورتگونه به باید حریق هشدار

.بنماید الزم غیر مزاحمت ایجاد بیماران 45 باید دارند کمک به نیاز تخلیه براي بیماران که مواردي در حریق اعالم عمومی زنگ صداي یا

.شود گرفته نظر در باشد بیشتر که محل هرکدام )نویز(وفه ن از باالتر بل بل دسی دسی 55تا با که شودمی توصیه .بود نخواهد مجاز مقدار نامبرده از بیش صوتی فشار سطح از استفاده

.شود داشته نگه صوتی پایین فشار سطح حریق اعالم آژیر یا زنگ هايدستگاه تعداد افزایش

جراحی، اعمال هاياتاق مانند نیست مجاز حریق الماع آژیر یا زنگ از استفاده که مواردي در

عالیم از باید آن مانند و قلب کاتتریزاسیون هاياتاق ویژه، و مراقبتهاي قلبی مراقبتهاي هاياتاق

معموالً چراغها گونهاین .شود استفاده بیرز زن وچشمک چراغهاي مانند ویژه شنیداري و دیداري

.گردندباشد، نصب می مشاهده قابل سهولت به که یمحل در پرستاري ایستگاههاي در فرعی کنترل تابلوي 2-10-7

یا و بیمارستان، محوطه در مختلف هايبخش و هاساختمان پراکندگی علت به که صورتی در

براي باید باشد، فرعی بنديمنطقه به اختیاج داخلی، بنديقسمت وسیع با عمومی انبارهاي وجود

الزم مدار تعداد و مرکزي، کنترل مشخصات تابلوي با فرعی کنترل ويتابل یک قسمت، هر

هر و بینی،قسمت پیش آن ورودي در محدوده در نصب براي قسمت، هر احتیاجات با متناسب

.شود محسوب نشانیآتش اصلی منطقه یک عنوان به فرعی، کنترل تابلوي

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١١٨

اطالعات نمایش و کنترل سیستم 2-10-8

است ضروري و الزم زیر دالیل به حریق هشدار هر منبع و وجود از آگاهی کلی طور به:

نشانیآتش مامورین به حریق وقوع اعالم -الف

بیماران تخلیه عملیات اجراي براي بیمارستان کارکنان تجهیز و آگاهی -ب

حریق وقوع محل به نشانیآتش مامورین راهنمایی -پ

محلی در باید حریق اعالم سیستم اطالعات نمایش و لکنتر تجهیزات الزم، امکانات حداقل بعنوان

اتاق مانند دیگري مناسب محل یا بیمارستان ورودي در باشد نظر تحت ساعته 24طور به که

.شود نصب تلفنچی

تخلیه عملیات برنامه برابر باید اطالعات نمایش و کنترل اضافی تجهیزات و امکانات

.شود گرفته نظر در نیز دیگري اسبمحل من در لزوم، صورت در بیمارستان،

در مناسب هايمحل در باید حریق اعالم کننده تکرار هايپانل بزرگ هايبیمارستان در

در تخلیه و حریق اعالم به مربوط اطالعات ممکن است همچنین .شود گرفته نظر

دیگر وسیله مناسب یا مانیتور روي بر نوشتاري صورت به پرستاري هايایستگاه

.شود سمنعک

و شودمی تشکیل مجموعه یک در متعدد هايساختمان از بیمارستان که مواردي در مشترك مرکز یک به باید حریق اعالم عالیم دارد، حریق وجود اعالم سیستم یک از بیش

پرسنل و نشانیمامورین آتش آنجا از و شود رله باشد کار آماده ساعت 24تمام در که

.گردند احضار الزم

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 119

حریق اعالم سیستم با مرتبط هايسیستم 2-10-9

هـاي حفـاظتی مطـابق بـا ضـوابط سازي سایر سیستم توان جهت فعال سیستم اعالم حریق را میبنـدي و محـل نصـب سیسـتم ممکـن اسـت از نظـر تعـداد، منطقـه . بکار برد BS 5839استاندارد

ت یـا مراقبـت و مقـاوم در برابـر آشکارسازها، تامین منابع تغذیه، کنترل، نمایش یا سایر تسـهیال ضروري است کـه اطمینـان حاصـل . کشی مدارات، الزامات خاصی را دارا باشد حریق بودن سیم

ها به سیستم اعالم حریق باعث نخواهد شد کـه در مـورد ها یا دستگاه شود اتصال سایر سیستماعالم حریق جهت یستمدر مواردي که س. داوري بعمل آید قابلیت اعتماد سیستم اعالم حریق پیش

ماننـد بـه کارانـداختن (هاي حفاظتی در برابر حریق یا تجهیـزات ایمنـی سازي سایر سیستم فعالسیستم اطفاء خودکار حریق، بستن درهاي مقاوم در برابر حریق، خاموش کردن سیسـتم تهویـه

مالك عمل قرار رود اصول زیر باید کار می به) هوا یا متوقف ساختن آسانسورها در طبقه همکف :گیرد

.بایستی در سیستم رعایت شود BS 7273الف ـ ضوابط مندرج در هر بخش مرتبط از استاندارد قابل اسـتناد و اعمـال نباشـد، در مشخصـات BS 7273هاي استاندارد کدام از بخش ب ـ اگر هیچ

.فنی خرید یا پیشنهادهاي طراحی، الزامات خاص در طراحی سیستم باید مشخص شودهـا، هـا یـا دسـتگاه پ ـ اگر عملکرد سیستم اعالم حریق در طول آزمون بر روي به سایر سیستم

هایی جهت از کارانـداختن خودکـار سیسـتم یـا دسـتگاه بایـد اثرات نامطلوبی داشته باشد، روش BSوسیله از کارانداختن و نشانگر از کارانداختن باید هماهنگ با مفاد استاندارد . بینی شود پیش

EN 54-2 باشد.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢٠

ها یـا ها، توان سایر دستگاه ت ـ در حالت غیرحریق، به غیر از نشانگرها و وسایل رابط مانند رله مقـدار تـوان مصـرفی ایـن نشـانگرها و . ها نبایستی از سیستم اعالم حریـق تـامین شـود سیستم

.وسایل رابط باید در محاسبه ظرفیت باتري در نظر گرفته شود

هر شده طراحی ایمنی روش برابر و مورد حسب است ممکن زیر تجهیزات و هادستگاه ها،سیستم

:شود متصل حریق سیستم اعالم به بیمارستان

الکترونیکی هايقفل به مجهز درهاي -الف

تهویه و هواکش هايسیستم -ب

)گاز انتقال شیرهاي مانند(سوخت منابع -پ

)برتخت آسانسور جز(آسانسورها -ت ثابت نشانیآتش يهاسیستم -ث

دود کنترل هايسیستم -ج

خروج هايراه هواي فشار تامین هايسیستم

حریق اعالم سیستم هايکابل 2-10-10

ظرفیت ولتاژ، افت نظر از که این بر عالوه باید حریق اعالم سیستم در استفاده مورد کابلهاي

سطح با مسی هادي داراي باید ،باشد مناسب هاداده انتقال موارد الزم در و امپدانس جریان،

فوالي هايلوله در مشابه بوده و در برابر حریق یا مقاوم نوع از و مربع میلیمتر یک حداقل مقطع

.شود اجرا سازنده کارخانه مشخصات و یا BS 5839- 26 طبق سخت، سی- وي - پی یا

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 121

نظارت بر خرابی 2-10-11

ها و نواقص، اصـول عالم حریق و نظارت بر خرابیاز نظر مراقبت از صحت کار مدارات سیستم ا :زیر باید مالك عمل قرار گیرد

ثانیه از وقوع هر یک از شـرایط زیـر، یـک شناسـه خرابـی بایسـتی در 100الف ـ در مدت زمان :مرکز اعالم حریق ظاهر و تشخیص داده شود

حریق ها یا آشکارسازهاي اعالم مدار باز یا اتصال کوتاه در هر مدار شستی جابجایی یک شستی یا یک آشکارساز اعالم حریق که براساس طراحی قابلیت جدا شدن

.دارند

مدار باز یا اتصال کوتاه در هر مدار وسایل اعالم حریق.

کشـی بـین هـر منبـع تغذیـه کـه در محفظـه مدار باز یا اتصال کوتاه در هـر مـدار سـیم .کند توان را دریافت می اي قرار دارد و دستگاهی که از آن منبع جداگانه

هرگونه نقص در اتصال زمین که قادر به ممانعت از عملکرد سیسـتم بـر طبـق ضـوابط .باشد BS 5839استاندارد

سوختن هرگونه فیوز یا قطع شدن هر وسیله حفاظتی دیگر که بر قابلیت سیستم از نظر .، موثر باشدBS 5839کارکرد بر طبق استاندارد

کشی بین دو مرکز کنترل و یا مرکز نشانگر جداگانه که ل کوتاه در سیممدار باز یا اتصا .اند بینی و طراحی شده پیش BS 5839براساس ضوابط استاندارد

کشی بین مرکز اعالم حریق اصلی و هر مرکز کنتـرل و مدار باز یااتصال کوتاه در سیم BS 5839ط استاندارد که براساس ضواب) مانند نمودار میمیک(یا مرکز نشانگر تکراري

.اند بینی و طراحی شده پیش

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢٢

کشی بین مرکز کنترل و هر محفظه جداگانـه مرکـز کـه مدار باز یا اتصال کوتاه در سیم .رود کار می هاي هشدار به مرکز دریافت هشدار به جهت انتقال سیگنال

ر خودجابجایی هر وسیله اعالم حریق، که براساس طراحی قابل جداسازي است، از مدا. هاي مندرج در زیر و در صورت وقوع هر یک از رخدادهاي ذیل، یـک شناسـه ب ـ در مدت زمان

:خرابی باید بوجود آید دقیقه از وقوع 30در طی (قطع تغذیه توان اصلی به هر بخش سیستم(

دقیقه از وقوع 15در طی (قطع تغذیه توان اضطراري(

دقیقه از وقوع 30در طی (از کارافتادن شارژ کننده باتري(

کاهش ولتاژ باتري به کمتر از ولتاژ مشخص شده در استانداردBS EN 54-4 که در آن )دقیقه از وقوع 30در طی (اخطار خرابی باید اعالم شود

هاي تصویري خرابی بایستی در مرکز اعالم پ ـ در طول مدت زمان شرایط اعالم حریق، شناسه تـوان در زمـان اعـالم حریـق هاي خرابی را می سایر شناسه. دحریق باقی مانده و خاموش نشون

.خاموش و حذف کردهاي اتصال یافته بـه صـورت مـوازي ت ـ در مواردي که منبع تغذیه اضطراري از تعدادي باتري ها یک شناسه خرابی باید بوجـود آیـد تشکیل شده باشد، در صورت قطع اتصال هر یک از باتري

).وعدقیقه از وق 15در طی (ث ـ اگر سیستم از یک سیستم هشدار صوتی جداگانه استفاده کند، هرگونه اتصال کوتاه یـا قطـع

ثانیـه در مرکـز 100ارتباط بین سیستم اعالم حریق و سیستم هشدار صوتی باید در مدت زمان .سیستم اعالم و آشکارسازي حریق شناسایی و تشخیص داده شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 123

هاي حفاظت در برابر حریق یا تجهیـزات ایمنـی تن سایر سیستمج ـ اگر سیستم براي به کارانداخ یـا اسـتانداردهاي مـرتبط دیگـر در مـورد BS 7273مورداستفاده قرار گیرد، ضوابط استاندارد

هـا، هـا یـا دسـتگاه مانیتور کردن اتصاالت بین سیستم تشخیص و اعالم حریـق و سـایر سیسـتم .بایستی مالك عمل باشد

براي افراد داراي مشکل شنوایی، وسـایل اعـالم حریـق اضـافی نصـب شـود، چ ـ در مواردي که .سیستم باید عدم توانایی خود در دریافت صحیح سیگنال مانیتور را تشخیص و نشان دهد

یکپارچگی سیستم 2-10-12

عیب بودن و یکپارچگی سیستم، اصول زیر در هنگـام طراحـی بایـد مـالك عمـل قـرار از نظر بی :گیرد

هرگونه خرابی در یک مدار شامل شستی، آشکارسازهاي یا وسایل اعالم حریق، یا ترکیبی الف ـ .گذار باشد از آنها، نباید بر مدار دیگري تاثیر

ب ـ هرگونه خرابی که منجر به اتصال متقابل بین مدار آشکارساز و مدار آژیر شود نباید بر هـر .مدار به غیر از این دو مدار تاثیر داشته باشد

پ ـ یک خرابی حاصل از مدار باز یا اتصال کوتاه در مدار آشکارساز خودکـار حریـق، نبایسـتی متر مربع یا بیش از یک طبقه از ساختمان به اضافه حداکثر پنج وسیله 2000اي بیش از در ناحیه

درست در طبقه بـاالي ) هاي اعالم حریق، آژیرها یا ترکیبی از آنها آشکارسازي خودکار، شستی( .آن و حداکثر پنج وسیله درست در طبقه پایین آن، حفاظت را از کار بیاندازد

اي ت ـ دو خرابی همزمان در یک شستی اعالم حریق یا مدار آشکارساز حریق نبایستی در ناحیه .متر مربع حفاظت را از کار بیاندازد 10000بزرگتر از

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢۴

آشکارسـاز و یـا 512ه داراي بـیش از افـزاري کـ ث ـ در مرکز اعالم حریق مبتنی بر کنترل نـرم هاي سازنده مورد ارجـاع قـرار باشد، دستورالعمل شستی اعالم حریق اتصال یافته به یکدیگر می

.نیز بایستی مد نظر باشد BS EN 54-2گرفته و مطابقت با ضوابط استاندارد متعارف سیستم، اند که به منظور نگهداري ج ـ در مواردي که آشکارسازها به نحوي طراحی شده

:هایشان جدا ساخت توان آنها را از پایه می شـان بدون توجه به این که از وسایل قفل کننده براي محکم کردن آشکارسازها به پایـه

استفاده شده، جابجایی و خارج شدن هر آشکارساز از مدار نبایـد بـر کـار هـر شسـتی .اعالم حریق تاثیر داشته باشد

بجایی عمدي آشکارسازها توسط افراد غیر مسئول وجود دارد در جاهایی که امکان جاتوان آنهارا جابجا کرد از آشکارسازهایی که فقط با ابزار خاص یا تکنیک بخصوص، می

.بایستی استفاده شود

هاي اعالم حریق چ ـ هرگونه تسهیالت و تجهیزات که براي از کارانداختن عمدي مدارهاي شستی و فراهم شده است باید به نحوي باشد که امکان از کارانداختن حفاظـت بینی و آشکارسازها پیش

استفاده . در یک منطقه از سیستم بدون از کارانداختن حفاظت در سایر مناطق وجود داشته باشدهـا از چنین تسهیالتی نباید مانع تخلیه ساختمان به واسطه کنترل تخلیه روي مرکز اعـالم حریـق

.در مجاورت آن، شودخارج شدن هر شستی اعالم حریق یا آشکارساز از مدارش نبایسـتی بـر قابلیـت هـر وسـیله ح ـ

اعالم حریق در پاسخ به یک سیگنال هشدار، اثرگذار باشد، به استثناي وسایلی که در آنهـا آژیـر .شوند اعالم حریق و آشکارساز در یک واحد یا محفظه، ادغام و مستقر می

.ی فقط با استفاده از ابزار خاص قابل جابجایی باشندخ ـ وسایل اعالم حریق بایست

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 125

د ـ در صورت وقوع فقط یک خرابـی در اثـر مـدار بـاز یـا اتصـال کوتـاه در هـر مـداري کـه بـه دهد، در شـرایط وقـوع وضـعیت اعـالم حریـق در سـاختمان، آژیرهاي اعالم حریق سرویس می

عالم حریق قرار دارد، باید همچنان به حداقل یک آژیر اعالم حریق که معموال در مجاورت مرکز ااین آژیر اعـالم حریـق بایـد داراي صـدایی مشـابه صـداي . طرز صحیح به آژیر خود ادامه دهد

تـوان بـا یکـی از دو ترتیـب ضابطه فوق را می. آژیرهاي اعالم حریق معمولی در ساختمان باشد .زیر برآورده کرد

در یـک مـدار آژیـر تنهـا، بـه همـراه کشی تمام آژیرهـاي اعـالم حریـق سـاختمان سیمبینی مدار آژیر مستقل دوم که به آن فقط یک آژیر متصل بوده و آژیـر مـذکور در پیش

.مجاورت مرکز اعالم حریق قرار دارد

کشی تمام آژیرهاي اعالم حریق ساختمان در یـک مـدار حلقـوي بـا قابلیـت انتقـال سیممـدار از یـک ایزوالتـور ) یـا آخـر (اول سیگنال از هر یک از دو جهت انتقال سـه وسـیله

سازي در صورت تشخیص اتصال کوتاه، یـک آژیـر و یـک اتصال کوتاه با قابلیت ایزوله .ایزوالتور اتصال کوتاه دیگر، تشکیل یافته است

هاي حمل مانند ترمینال(اند هایی که براي عامه مردم به جمعیت زیاد طراحی شده ذ ـ در ساختمان، باید حداقل دو مدار آژیر براي هـر )هاي بزرگ هاي تفریحی و فروشگاه خرید، مکانو نقل، مراکز

:بینی شود، همچنین با فضاهایی با شرایط زیر بندي شده، پیش فضاي عمومی قسمت مترمربع، یا 4000با مساحت بیش از

نفر انسان طراحی شده باشند 500براي استفاده بیش از.

.آژیر با مدارهاي مستقل در نظر گرفته شودنیز بایستی حداقل دو مدار

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢۶

) ذ(یا ) د(مدار آژیر به منظور برآورد ساختن الزامات بندهاي ) یا بیشتر(ر ـ در مواردي که به دو براي مثال، دو مدار براي برآورده. نیاز است، مدارها نباید در یک غالف کابل مشترك قرار گیرند

اي سـرویس داده شـوند ک کابـل مشـترك چهـار رشـته ساختن الزامات مذکور نبایستی توسط ی .چون حفاظت کافی براي از دست ندادن همزمان هر دو مدار قابل حصول نیست

اي قرار دارد تامین اي که در محفظه جداگانه ز ـ اگر توان مرکز اعالم حریق از دستگاه منبع تغذیهک مدار باز یا اتصـال کوتـاه در سازي شود تا ی شود، اتصاالت بین دستگاه مرکزي باید مضاعف

.اتصاالت، به طور کامل انتقال توان به مرکز را قطع نکند NFPA-72 بر مبناي استاندارد دستورالعمل طراحی و اجراي سیستم اعالم حریق 2-11

هاي اصلی بوده و در معرض دید محل نصب مرکز کنترل باید در نزدیکی ورودي - . نسور دودي از خود پانل محافظت نمایدنشانی باشد و یک سماموران آتش

خطا ،)آمپر از مدارمیلی 3عبور جریان (عادي : یک سیستم اعالم حریق یکی از سه حالت -آمپر از میلی 25 عبور جریان( حریق ،)آمپر از مدارمیلی 30جریان صفر یا بیشتر از (

.نمایدرا مشخص می )مدار

توان از دتکتور نمی) ه و آشپزخانه و اتاق دیزل موتورخان( هاي کثیف و پر دود در محل - . دودي استفاده نمود

از دتکتور یونیزاسیون براي دودهاي با غلظت کم و از دتکتور دودي اپتیکال براي - . شوداستفاده می PVC) مانند مواد نفتی و(دودهاي غلیظ

. دتکتورهاي دودي نباید در مسیر باد نصب شوند -

.شوداي استفاده میدتکتور شعله در محیطهاي باز از -

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 127

- از دتکتور گازي استفاده می...) ودي اکسید کربن (کننده براي تشخیص گازهاي خفه -

. توان روي دیوار نصب نمودسنسورها را می این. شود

. استفاده شده است) عنصر حساس به نور(در سنسورهاي دودي نوري از فتوسل -

ز ماده تولید کننده اشعه رادیواکتیو مانند امرسیوم در سنسورهاي دودي یونیزاسیون ا -برداري باید هفتگی استفاده شده و داراي عمر محدودي هستند و در طول مدت بهره

. تست شوند

اهم دتکتور حرارتی ثابت یک ترموستات ساده همراه بایک مقاومت کمتر از یک کیلو - .باشد و قیمت کمی دارنده میدرج 70درجه حرارت نامی این دتکتورها حدود . باشدمی

باشند و دتکتورهاي حرارتی افزایشی به تغییرات سریع دما نسبت به زمان حساس می - . براي محیطهاي خیلی کوچک یا خیلی بزرگ کاربرد ندارند

اي نسبت به نور مادون قرمز آتش حساس بوده و جزء دتکتورهاي گران دتکتور شعله - .باشندقیمت می

و براي ) کننده نور و گیرندهارسال(فکن دو قسمتی ساخته شده سنسورهاي پرتوا - ).شوندروبروي یکدیگر نصب می(مکانهاي بزرگ کاربرد دارند

) تولیدکننده نور(ویا از فالشر ) تولید کننده صدا(براي اعالم خطر به بقیه افراد از آژیر - شوداستفاده می

. دسی بل بیشتر از صداي محیط باشد 5دسی بل و یا 65مقدار صداي آژیر باید حداقل - . شودب میصمعموال در کنار هر آژیر یک فالشر یا چراغ استروبالیت ن

محل .از کف باشد) متر 4/1(سانتیمتر 140هاي اعالم حریق باید ارتفاع نصب شستی - . متر از یکدیگر باشد 30ورودي و خروجیهاي ساختمان و حداکثر فاصله نصب باید در

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٢٨

سري قرار NO اهمی نیم وات با یک کلید 470ستی اعالم حریق یک مقاومت در هر ش -در صورت عدم وجود این مقاومت هنگام عمل شستی خطاي اتصال کوتاه . گیردمی

. شوداعالم می

شود و تعداد دتکتورهاي هر زون نامحدود نیست و با توجه به مرکز کنترل تعیین می - . باشدعدد می 20در بعضی مراکز کنترل حد اکثر

اهم 6800هر زون و به صورت موازي با آن یک مقاومت اتترین تجهیزدر انتهایی - . گیردقرار می) کیلو اهم8/6(

. در انتهاي ریموت اندیکاتور نیازي به نصب مقاومت انتهایی نیست -

در صورت گرفتن انشعاب مسیر . باشدگرفتن انشعاب از مدار اعالم حریق مجاز نمی - .شودط سیستم چک نمیستو مربوطه

اهمی 6800در ترمینالهاي خروجی مرکز کنترل هر زون که استفاده نشود یک مقاومت - دگردنصب می

آمپر 6/2ولت حداقل 12باطري مورد استفاده در سیستم اعالم حریق دو عدد باطري - . باشدرند مییگساعت که به صورت سري با هم قرار می

یکدیگر موازي ها در هر زون باریق کلیه دتکتورها و شستیدر مدار سیستم اعالم ح - . شوندمی

از یکی عمل که ايگونه به باشد، دائم مراقبت تحت نوع از باید حریق اعالم سیستم مراکز -

.شود مدار آن در حریق اعالم نتیجه در و مدار تعادل بر هم خوردن دتکتورها سبب

.شود اعالم و ثبت مطلوب نحوي به باید مدار ره در اتصالی بروز یا قطعی -

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 129

کل یا مدارها سایر افتادن کار سبب از زون نباید مدار یک در نوع،هر از خرابی، بروز -

.شود سیستم

و لوازم کلیه با) باطري( خود به مخصوص ایمنی نیروي تأمین وسائل به باید مرکز هر - باشد مجهز غیره، یفضع جریان و تأسیسات کننده شارژ دستگاه مانند مربوط، متعلقات

.باشد به کار احوال آماده مهه در سیستم تا

و شود نصب است عموم دسترس از خارج که محلی در باید حریق اعالم سیستم مرکز - .باشد آزموده کار افراد مراقبت تحت روزي شبانه طور به

در فقط و شود کشیده هاسیستم سایر از مستقل باید حریق اعالم سیستم مدارهاي کلیه -

از توانمی دارد، وجود ارتباط نشانیآتش ایستگاه و حریق اعالم مرکز بین که مواردي

این در تلفن شرکت مقررات کلیه. کرد استفاده منظور این براي تلفن سیستم مدارهاي

.شود رعایت باید مورد

نصب محلهاي بر عالوه شوند،می مجهز حریق اعالم سیستم به که ساختمانهایی در -

یا دودي(مناسب دتکتور باید نیز زیر هايمحل در ضرورت، حسب بر دتکتورها عانوا

:شود نصب) حرارتی

)برق اتاقهاي( تابلوها هاياتاق ترانسفورماتور، هاياتاق -الف مکانیکی؛ تأسیسات به مربوط هاياتاق -ب

آسانسور؛ چاه و آسانسور موتورخانه -ج

ها؛راه پله و کریدورها -د

.ضعیف جریان هايسیستم و تلفن مرکز قاتا - ه

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٣٠

نیز و باشند انواعی از باید) آن نظایر و زنگ بوق، آژیر،( حریق اعالم صوتی وسائل -

هنگام که شود انتخاب نحوي به باید ساختمان عمومی فضاهاي در آنها نصب محل

.باشد شنیدن قابل ساختمان نقاط دورترین در سهولت به آنها صداي حریق، بروز

.باشدمی m22000 مساحت هر زون حد اکثر - .باشدمی m 3000حد اکثر طول زون -

المان 24...) شامل شستی، دتکتور و (هاي هر زون در سیستم متعارف حداکثر تعداد المان - .عدد منظور گردد 20است و بهتر است حداکثر

.تواند بر یک زون قرار گیردهر طبقه مسکونی می - .شود شستی اعالم حریق راهرو طبقات بر یک زون مجزا باشدپیشنهاد می -دار بایست از سیم روکشمی) ..…اتاق ترانس،سوئیچ و(در جاهائی که داراي ولتاژ القایی است -

.استفاده نمود .سیم باید یک تکه و در لوله مستقل و مجزا باشد - .د، نیاز به دتکتور دارندسانتیمتر باشن 80سقف و کف کاذب که داراي ارتفاع بیش از -باشد، باید براي آن دتکتور مجزا سانتیمتر 30اگر فاصله پارتیشن نصب شده تا سقف کمتر از -

.لحاظ نمودباشد الزم است دتکتور مجزا براي هر فضا در سانتیمتر 50 اگر ارتفاع گچبري سقف بیش از -

.نظر گرفت :ندبایست داراي دتکتور باشکلیه انبارها می -

در صورتیکه انبار در واحد مسکونی باشد، الزم است یک دتکتور حرارتی براي آن در .نظر گرفت

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 131

سانتیمتر از 50براي انبارهاي موجود در پارکینگ اگر بصورت ردیفی باشد در فاصلهو اگر انبارها بصورت . شوندمتر از هم نصب می 8انبارها و در فاصله حداکثر

.شودکتور در مسیر ورودي به آنها نصب میاي باشد یک دتمجموعه .در مجاورت تابلو کنتورهاي برق یک دتکتور دودي نصب شود -

بایست داراي یک زون مجزا از دتکتورهاي دودي باشد هر موتورخانه و چاهک آسانسور می - ). شودپیشنهاد میSmoke Aspretion System استفاده از ردیاب مکنده دودي (ي صنعتی و ساختمانهاي داراي رایزر برق، الزم است از دتکتور مکنده دودي و یا هادر سوله -

. استفاده شود (Linear Heat Detector) ردیاب حرارتی کابل .است m260 و براي دتکتور حرارتی m2100 حداکثر سطح پوشش دتکتور دودي - . متر است 8 براي دتکتور حرارتی متر 12حداکثر ارتفاع نصب دتکتور دودي - :برد دتکتورها -

دتکتورهاي دودي: متر 5/6دایره اي به شعاع -

.متر بر حسب مکان و آرایش نصب 15متر تا 6/10فاصله دتکتور دودي - دتکتورهاي حرارتی:

.متر در محلهایی با ریسک باال مانند آشپزخانه 3/5دایره اي به شعاع - .ایی با ریسک کمتر مانند پارکینگمتر در محله 6.5دایره اي به شعاع - .متر بر حسب مکان و آرایش نصب 6/10متر تا 5/7فاصله دو دتکتور حرارتی -دور از پنجره و درب و (محل نصب دتکتور دودي نباید در مجاورت یا نزدیک جریان هوا باشد -

).فضاي باز پارکینگ

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٣٢

5/5 براي دودي و متر 7و حداکثر متر سانتی 50حداقل فاصله دتکتور تا دیوار و یا پارتیشن - .متر براي حرارتی است

بهترین مکان نصب تابلوي اعالم حریق در نگهبانی، سرایداري و اتاق اطالعات و یا در نزدیکی - .باشدبه نحوي که مورد رویت عموم و خصوصاً مامور آتش نشانی. ورودي ساختمان است

کند نباید بیش شی که فرد جهت رسیدن به شستی طی میدر فضاي سوله، حداکثر فاصله پیمای - .متر باشد 20از ترین نقطه تر از مرتفعسانتیمتر پائین 50 هاي شیبدار الزم است دتکتورها در ارتفاع در سقف -

.سقف نصب شوندسانتیمتر و تابلو اعالم 140 تا 120شستی اعالم حریق در حالت معمولی در ارتفاع نصب -

.از کف نصب شوند سانتیمتر 170ارتفاع حریق در .متر 45تا 30ها در راهروهاي پهن و کم تردد بین فاصله شستی - .متر 25تا 15ها در راهروهاي پر تردد و باریک و پله بین فاصله شستی - .یک شستی نصب شود) در هنگام تخلیه ساختمان(در کنار هر درب یا راه پله خروجی - .ستی در محلهاي فرار و خروج و ابتداي راه پلهاستفاده از ش - .باشدالمان می 128کیلومتر و داراي حداکثر 3 حداکثر طول لوپ - .توان مسیر رفت و برگشت را درون یک لوله قرار دادپذیر نمیدر سیستم آدرس - .باشدعدد می 4حداکثر تعداد لوپ -

.انواع سنسور در نظر گرفته شودعدد 24حداکثر تعداد ) zone(در هر ناحیه -تا 5/1از کابل با سیم مقطع . انتخاب گردد JY-ST-Y(mm8/0(کابل ارتباطی سنسورها از نوع - .توان استفاده نمودها میبراي آژیرها و شستی 2

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 133

.در انتهاي مسیر آژیرها مقاومت پایان خط در نظر گرفته شود -

الم حریق باید از لوله فلزي استفاده نمود و از کشی سیستم اعدر صورت روکار بودن سیم - هاي کاربرد داکت

.پالستیکی اجتناب گردد

ها و مرکز اعالم حریق کشیده شده است، کشیدر پالنی از سیستم اعالم حریق که کابل - توضیحی در مورد

.نواحی هر زون داده شودکه شستی آن در هر طبقه و در بایست براي پله فرار یک زون مجزا در نظر گرفته شود می -

.مسیر پله فرار گیردنظر به اینکه در پاگرد راه پله شاسی نصب شده، لذا شاسی جنب درب ورودي واحد -

الزم است کلیه اتاق خوابها داراي دتکتور دودي باشد ولی فضاي -. شودساختمانی حذف می .راهرو نیازي به دتکتور ندارد

توان صوتی آژیرهاي اعالم حریق، الزم است عالوه بر زیر زمین و با توجه به میزان باالي -دسی بل و ترجیحا در هر واحد 75همکف در هر دو طبقه یک دستگاه آژیر نصب نمود بقدرت

به هر صورت هر ساختمان مسکونی باید . بل منظور گردددسی 30یک بیزر با توان صوتی .باشدداراي حداقل دو آژیر می

رسم شده، تعداد زونهاي آن و (F.A.C)ر پالنی که سیستم اعالم حریق مرکزي الزم است د - :بعنوان مثال. نیز محل کاربردي هر زون تعریف شود

زون و بازاء هر طبقه، همکف، راهرو، آسانسور و پله فرار 8سیستم اعالم حریق مرکزي داري " ".باشدداراي یک زون می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٣۴

فصل سوم پرستار اخوانفر سیستمهاي اینترکام و

تعاریف 3-1

مربوطه، جانبی هايایستگاه و اپراتور کنسول یک به مجهز سیستمی که :متمرکز سیستم

گردد که مرکز کنترل آن، نصب می محلی در معموالً و باشدمی دیده آموزش اپراتور با .نباشد رویت قابل بیماران هاياز اتاق

یا طبقه یک براي معموالً(پرستاري مرکز چند یا یک شامل سیستمی: متعارف سیستم

شودمی نصب محلی در و دارند آن حضور در پرستاري کارکنان که )ساختمان بال یک

آسانی قابل به یا رویت سرپرستاري، قابل آن به هاي مربوطاتاق از یک از هر که

.باشد دسترسی

بهیاران، ران،پرستا(بیمارستان کارکنان که ایستگاهی یا مرکز: غیاب و حضور مرکز

.نماینددر آن ثبت می را خود حضور )آن مانند و خدمه

4/42ولتاژ پیک (ولت 30از آن موثر ولتاژ که مداري): محدود قدرت با(کم ولتاژ مدار .نباشد آمپر متجاوز -ولت 100از آن خروجی اسمی قدرت و) متناوب یا مستقیم ولت،

با کم از مشخصات مدار ولتاژ آن قدرت و ژولتا مشخصات که مداري: باال ولتاژ مدار

.باشد محدود، بیشتر قدرت

که وضعیتی دهندهو نشان شنیداري، دیداري سیگنال یک: رمزدار فراخوان سیگنال

.نمایدضروري می را فوري اقدام و نموده تهدید را انسان زندگی

ولی کندمی بایجا را فوري اقدام که دیداري و شنیداري پیام یک: اضطراري سیگنال

.باشدنمی زندگی تهدید نشانه لزوماًً

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٣۶

باشد شده زمین عمداً که مدار یا سیستم هادي یک: شده زمین هادي.

بدون فلزي هايقسمت اتصال براي استفاده مورد هادي: تجهیزات زمین اتصال هادي

به یا سیستم زمین شده هادي به پوششها، سایر و مجاري الکتریکی تجهیزات، جریان

زمین الکترود هادي

قسمتهاي از است ممکن که خازنی، کوپله جریانهاي شامل جریانی، نوع هر: نشتی جریان

.یابد انتقال آن دیگر بخشهاي به یا زمین به وسیله یک دسترس در

بینیپیش خدمات نوع حسب بر بیمار از مراقبت مختلف مناطق: بیمار از مراقبت مناطق

:زیر شرح به شده

معاینه هاياتاق بیماران، هاياتاق شامل مناطق گونه این: عمومی مراقبتهاي مناطق -

سیستم مانند هاي عاديدستگاه با بیمار که مشابهی مناطق و ها،کلینیک معالجه، و

تماس در )تلویزیون( سرگرمی وسایل و تلفن، معاینه، پرستار، چراغهاي فراخوان هايدستگاه با بیمار است ممکن همچنین مناطق، نوع این در .است گیرد،می قرار

مانیتورها، تخلیه، هايپمپ کاردیوگرافی، الکترو تشک برقی، مانند الکتریکی پزشکی

قرار تماس وریدي، در درون جانبی لوازم دیگر و چشم و گوش معاینه تجهیزات

.گیرد واحدهاي آنژیوگرافی، شامل واحدهاي مناطق نوع این: ویژه مراقبتهاي مناطق -

مناطق و زایمان، و عمل اتاقهاي قلبی، مراقبتهاي واحدهاي و فشرده مراقبتهاي

از با استفاده و گرفته قرار ویژه مراقبتهاي تحت آن در بیماران که شودمی مشابهی

.شوندمی درمان الکتریکی پزشکی دستگاههاي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 137

آب که محلهایی مانند است تر شرایط داراي معموالً که کاري محیطهاي: تر مناطق -

قرار آبریزي و بودن خیس در معرض معمول طور به یا بوده آن کف روي بر راکد

تر منطقه مایعات، ریختن تصادفی یا محیط کردن تمیز براي معمول اقدامات. دارند

.شودنمی محسوب

سیستم فراخوان پرستار 3-2

ارتباط برقراري منظور به شنیداري و دیداري عالیم از استفاده با که پرستار، سیستم فراخوان

خواهد زیر شرح به استفاده، موارد حسب بر رود،می کار به بیمارستان کارکنان و بیماران بین

:بود

ساده شنیداري و دیداري نوع از پرستار فراخوان سیستم 1- 3-2

شامل رود کار به است ممکن کوچک هايبیمارستان و درمانگاهها براي که هاسیستم گونه این

:بود خواهد زیر شرح به سیستم عملکرد و زاتتجهی

ساده شنیداري و دیداري نوع تجهیزات 1-1- 3-2

یا روکار توکار، دیواري نوع از بخش، هر پرستاران مرکز در نصب براي نومراتور

.خبر قطع سیستم بدون بیزر، ولی و سیگنال چراغهاي با رومیزي،

ولتاژ توان، با ثانویه و اولیه جداگانه پیچهايسیم با و ایمن نوع از تغذیه ترانسفورماتور

.مصرف مورد با متناسب فرکانس و

براي مخصوص کانکتور به مجهز رله، بدون توکار، نوع از بیماران تخت جنب خبر پالگ

هايتوالت براي خبر بیماران، پالگ تخت براي کابل مخصوص با و گالبی شستی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٣٨

قالب با توکار کششی نوع از بخش هر مومیع هايتوالت و بیماران هاياتاق خصوصی

.رله بدون و مربوط، و زنجیر کشش

المپ شامل توکار نوع از اتاق، هر داخل در ورودي در جنب در نصب براي پاسخ پالك

مربوط رله و خبر

راهرو در اتاق هر در کنار یا باال در نصب براي در سر چراغ

عملکرد سیستم 1-2- 3-2

پاسخ پالگ روي خبر المپ باید خبر، پالگهاي هايشستی از هرکدام شردنف صورت در :فراخوان

روي هااتاق شماره که نومراتور دستگاه روي خبر المپ همچنین و سر در چراغ و اتاق داخل در

.آید در به صدا نیز نومراتور دستگاه بیزر و روشن، شده، تعیین آنق بیمار و یا نصب شده بر روي کنسول فشردن پالگ پاسخ نصب شده در جنب در اتا: پاسخ

باالي تخت بیمار توسط پرستار و قطع شدن همزمان صداي بیزر خبر و خاموش شدن چراغ سیگنال و بیزر بر روي نومراتور

مکالمه امکان با شنیداري-دیداري نوع از پرستار فراخوان سیستم2- 3-2

گیرد شامل قرار استفاده مورد ستا ممکن بزرگ بیمارستانهاي براي که سیستمها نوع این

:بود خواهد زیر شرح به عملکرد سیستم و تجهیزات

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 139

مکالمه امکان با شنیداري-دیداري تجهیزات نوع 2-1- 3-2

یا روکار انواع از است ممکن دستگاهها گونه این :پرستار فراخوان مرکزي دستگاه

به اضافی مدار 6 تا 4اضافه هب تعداد اتاقها، با متناسب الزم، مدار تعداد با رومیزي

دستگاه شامل و بوده، بخش هر پرستاران مرکز پیشخوان روي نصب براي یدك، عنوان تقویت دستگاه بودن روشن یا خاموش عالمت المپ با برق وصل و قطع کلید برق، تغذیه

میکروفون، بلندگو، پیجینگ، دکمه خروجی، ورودي و صداي کنترل با صوتی کننده

یا خبر المپ با تن الکترونیکی، بیزر محرمانه، مکالمه براي تلفنی دهنی و گوشی کلیه و قطع شستی و دستگاه، مدار تعداد با متناسب انتخاب شستی نوري، اندیکاتور

.باشد مربوطه ملحقات

با توکار نوع از باید پرستار فراخوان فرعی دستگاه: پرستار فراخوان فرعی دستگاه

و بوده بخش هر پرستاران کار اتاق در روي دیوار نصب قابل و زنگ، ضد براق صفحه .باشد قطع کلید و خبر، المپ میکروفون، بلندگو، شامل

براق فلزي صفحه با توکار نوع از باید پالگها گونه این: بیماران تخت جنب خبر پالگ

يپالگها. باشد یا بر روي کنسول باالي تخت بیمار دیوار روي نصب قابل و ضدزنگ،کانکتور خبر، المپ خبر، قطع شستی فرمان، رله شامل بیماران تخت جنب خبر

کلید و بلندگو، جهته، تمام میکروفون کابل، با گالبی شستی نصب براي مخصوص

از شدن بلند بدون بتواند بیمار که باشد طوري نیز باید آن طرح و بوده، محرمانه مکالمه

پرستاران با مرکز راحتی به خود، صداي البردنبا بدون و اضافی، حرکت انجام یا تخت

.بگیرد تماس

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴٠

خبر المپ و رله بدون توکار، کششی، نوع از باید هاتوالت خبر پالگ: هاتوالت خبر پالگ

خصوصی هايتوالت داخل در دیوار روي نصب و قابل زنگ، ضد براق فلزي صفحه با

.باشد بخش هر عمومی هايتوالت یا بیماران، هاياتاق

ضد براق فلزي صفحه با توکار، نوع از باید هاتوالت پاسخ پالگ :هاتوالت پاسخ پالگ

و بوده، عمومی توالت یا اتاق داخل در در ورودي جنب دیوار روي نصب قابل و زنگ، .باشد خبر قطع شستی و خبر، المپ فرمان، رله شامل

نصب قابل و زنگ، ضد براق فلزي صفحه با توکار، نوع از باید پاسخ پالگ :پاسخ پالگ

و بوده، بر روي کنسول باالي تخت بیمار یا اتاق داخل در در ورودي جنب دیوار روي .باشد خبر قطع شستی و خبر، المپ فرمان، رله شامل

یا روکار نوع از باید راهروها تقاطع و سردرها چراغ :راهروها تقاطع و سردرها چراغ

در کنار یا باال در نصب قابل و طرف، از هر رویت قابل برجسته حباب با توکار، نیمه

به رنگ یکی المپ، عدد دو شامل و بوده، راهروها تقاطع یا و راهرو در اتاق هر ورودي

خبر، اعالم براي قرمز رنگ به دیگري و بیمار، تخت جنب پالگ با خبر، اعالم براي سفید

.باشد توالت خبر پالگ با عملکرد سیستم 2-2- 3-2

از هریک دادن فشار صورت در: بیمار تخت جنب در واقع خبر پالگ وسیله به انفراخو

المپ باید هااتاق از یک هر در بیماران، تخت جنب در شده نصب خبر پالگ هايشستی

مربوط اتاق خبر المپ راهروها، تقاطع چراغ در، سر چراغ سفید خبر،المپ خبر پالگ

فراخوان خبر فرعی دستگاه خبر المپ و ستار،فراخوان پر مرکزي دستگاه روي در واقع

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 141

فراخوان خبر دستگاه فرعی و مرکزي دستگاه بیرز الکترونیکی و شده، روشن پرستار

.آید در صدا به نیز، پرستار

روي در که کننده، فراخوان اتاق به مربوط انتخاب شستی دادن فشار صورت در :پاسخ

اتاق دو با ارتباط از اجتناب منظور به باید قرار دارد، پرستار فراخوان مرکزي دستگاه

المپهاي شدن کلیه خاموش خوکار، طور به قبلی ارتباطات کلیه قطع ضمن زمان، یک در

براي الزم ارتباط الکترونیکی، هايتون یا بیرزها صداي قطع و فوق مشروحه خبر

.شود برقرار کننده، فراخوان بیمار و بین پرستار طرفه دو مکالمه

دادن فشار یا کششی شستی کشیدن صورت در: هاتوالت خبر پالگ وسیله به وانفراخ

داخل پالگ پاسخ روي خبر المپ باید ها،توالت از یک هر در خبر پالگ فشاري شستی

دستگاه روي قرمز خبر المپ و راهروها، تقاطع و سردر چراغهاي قرمز خبر المپ اتاق،

الکترونیکی تون یا بیزر و شده، روشن تار،پرس فراخوان خبر دستگاه فرعی و مرکزي

.آید در صدا به نیز، هادستگاه

به مراجعه از پس کننده، فراخوان توالت یا اتاق داخل از فقط باید خبر قطع :خبر قطع

.باشد پذیرامکان پاسخ، پالگ شستی قطع فشاردادن با مربوط، محل

اصلی مراکز با کروپروسسوري،می شنیداري، -دیداري پرستار فراخوان سیستم 3- 3-2

طرفه دو مکالمه و امکان) ايمنطقه(

:بود خواهند زیر امکانات و تجهیزات شامل مورد حسب سیستمها، گونهاین

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴٢

میکروپروسسوري شنیداري، -دیداري پرستار فراخوان تجهیزات سیستم 3-1- 3-2

دستگاه فرآیند مرکزي(CPU) :64 رفیتهايظ با است ممکن مرکزي فرآیند دستگاه ، بیمارستان وسعت و ظرفیت با متناسب گذارينقطه قابل آدرس 512و یا 256، 128

با همراه و ثانویه اولیه اصلی مراکز تعداد به اتصال قابلیت و شده انتخاب نظر مورد

صورت به است ممکن شده یاد دستگاه .باشد مربوط گوشی و الزم کلیدهاي مانیتور،

به است ممکن همچنین مزبور مجموعه .شود انتخاب ع تکینو از یا و دوبل شبکه

.شود مجهز نیز جیبی فراخوان و چاپگر دستگاههاي

بود خواهد زیر موارد شامل جانبی لوازم :جانبی وسایل و لوازم:

الزم هايپین تعداد به مجهز باید پالگ نوع این :بیمار تخت جنب ارتباط و فراخوان پالگ

و میکروفون با همراه مورد حسب و شده انتخاب زوج تکی یا نواعا از است ممکن و بوده .باشد مربوط اتصال کابل و بلندگو

باشد هرمی یا کششی نوع از است ممکن که پالگها نوع این :توالت و حمام فراخوان پالگ

تر یا و خشک محیطهاي براي مناسب نوع از است محیطی ممکن شرایط حسب بر

.شود انتخاب

یا روکار نوع از باید راهروها تقاطع و سردرها چراغ :راهروها تقاطع و هاسردر چراغ

در کنار یا باال در نصب قابل و طرف هر رویت از قابل برجسته حباب با توکار نیمه

.باشد راهروها تقاطع یا و راهرو در اتاق هر ورودي

از یک هر به برق نیروي تغذیه تداوم و پشتیبانی منظور به (UPS):وقفه بدون برق منبع

و سیستمها از یک هر نیاز با متناسب وقفه بدون برق یک سیستم باید فراخوان سیستمهاي .شود گرفته نظر در و بینیپیش استاندارد فنی مشخصات و ضوابط برابر

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 143

ايحلقه سیمکشی با یابیعیب سیستم 3-2- 3-2

سیستم به مجهز باید راخوانف سیستم قسمتها، از یک هر صحیح کار از اطمینان حصول براي

.باشد ايسیمکشی حلقه با یابیعیب عملکرد سیستم 3-3- 3-2

اولویت سطح، امکان تعیین و تغییر نظر مورد هاياتاق یا و هابخش اصلی، مراکز تمامی در

تغییر لزوم صورت در یا و تعیین است ممکن نیز پیجینگ مناطق وجود دارد، همچنین بیماران- برنامه اتاقها و مناطق است ممکن آلفانمریک سیستم از استفاده با اصلی مراکز در .شوند داده

جهت اصلی مراکز از یک هر ریزيبایستی از برنامه. داده شوند مرتبط ه،مربوط مرکز به و ریزي .شود محافظت مجاز، غیر یا و احتمالی جلوگیري از تغییرات

:اشدببه طور کلی عملکرد سیستم به شرح زیر می امکان قبول درخواست -هاي مختلف هاي صوتی و نوري جهت درخواستوجود حالت

از ایستگاه پرستاري

ها بر اساس تقدم زمانی نمایش درخواست

یاب خودکار داراي عیب -نمایش محل درخواست به صورت نوشتاري

شار دادن قابلیت مکالمه دوطرفه بدون استفاده از گوشی و سایر لوازم جانبی تنها با ف پاسخ به درخواست بیمار بدون مراجعه به محل -یک دکمه

داراي کنترل ولوم صدا براي ساعات مختلف شبانه روز

هاي تحت پوشش سیستمامکان افزایش تخت

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴۴

پرستار سیستم تجهیزات و ساخت فنی مشخصات 4- 3-2

- بین شده شناخته و معتبر استانداردهاي از یکی برابر باید پرستار فراخوان سیستم تجهیزات

ترینعمده .گیرد قرار آزمون مورد و ساخته طراحی، VDE ،BS ،IECیا ULهمچون المللی

:است زیر شرح به UL 1069نامبرده بر اساس سیستمهاي ساخت فنی مشخصات جعبه یا پوشش 4-1- 3-2

برابر در که شود سوار و شده داده شکل ايگونه به باید پرستار فراخوان تجهیزات پوشش

کلیه و بوده کافی دوام و استحکام داراي برداريبهره احتمالی دوران آسیبهاي و صدمات

فاقد برقدار هايقسمت با احتمال تماس که شود پوشیده ايگونه به آن الکتریکی قسمتهاي

.یابد کاهش حداقل به عایقبندي

گرفتگیبرق برابر در حفاظت 4-2- 3-2

در اپراتور وسیله به نگهداري و تعمیر هنگام در که هیزاتتج و دستگاهها از قسمتهایی

.باشد داشته گرفتگیبرق نباید خطر گیردمی قرار دسترس

تغذیه مدار شده زمین هادي به باید خارجی آنتن اتصال براي شده بینیپیش ترمینالهاي

.شود متصل نباید پریز در پالگ ار دادنقر شود،می استفاده یکدیگر به اتصال قابل اجزاي از که مواردي در

.گرفتگی شودبرق موجب

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 145

خوردگی و زدگیزنگ برابر در حفاظت 4-3- 3-2

برابر در آن امثال و آبکاري کردن، گالوانیزه دادن، وسیله لعاب به فوالدي باید و آهنی قطعات

.شوند حفاظت خوردگی و زدگیزنگ

تجهیزات زمین اتصال 4-4- 3-2

به مجهز باید بیمارستانی سیگنال سیستمهاي و پرستار انفراخو سیستم تجهیزات

به باید اشاره مورد سیم یا ترمینال .باشد زمین براي اتصال ايجداگانه سیم یا ترمینال

همچنین و شود است برقدار ممکن که دسترس در جریان غیرحامل فلزي قسمتهاي کلیه

برداريبهره هنگام در که هادستگاه داخلی برق جریان غیرحامل فلزي قسمتهاي تمامی

.شود متصل گیرد،می قرار دسترس تعمیر در یا

سبز دوگانه رنگ به باید تجهیزات زمین اتصال در استفاده مورد عایقدار هادیهاي رنگ /

هادیها گونه این مقطع سطح. نشود مشخص رنگ این دیگري به هادي هیچ و بوده زرد

.باشد تغذیه ايهادیه مقطع سطح با برابر حداقل باید

و شکافدار یا پر شش نوع از باید تجهیزات زمین اتصال ترمینال براي استفاده مورد پیچ واقع محلی در باید پیچها گونهاین .باشد سبز رنگ آن به سر و بوده ویژگی هر دو یا

.نباشد محتمل آن و برداشت اتصال قطع دستگاه، نگهداري و تعمیر هنگام در که شوند

پرستار فراخوان سیستم اجزاي 5- 3-2

باید زیر موارد شامل پرستار فراخوان و سیگنال سیستمهاي در استفاده مورد تجهیزات و لوازم

:مطابقت داشته باشد 110-2و ضوابط نشریه مشخصات با

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴۶

ها، سرپیچ و پیچها، کلیدها، المپهابرق، سیم جریان حامل چاپی، عایقبندي، قسمتهاي مدارهاي برد قسمتهاي بین کانکتورها، فواصل و کنترل، پریزها و حفاظت عملکردي، تجهیزات زمهايمکانی

مختلف و ترانسفورماتورها

الکتریکی نظارت سیستم 6- 3-2

نظارت سیستم یک به مجهز باید زیر موارد در متمرکز یا متعارف پرستار فراخوان سیستمهاي

شناسایی با و صوتی صورت به را سیستمها اجزاي و مدارها در وجود اشکال و بوده الکتریکی

:نماید کنترل اعالم مرکز در یا پرستاري مرکز در نظر مورد مدار

به متصل هادي چند یا دو کوتاه اتصال یا منفرد، زمین مدار یک یا منفرد، باز مدار یک

پرستار رمزدار فراخوان هايایستگاه

مرتبط کنترل واحدهاي بین هادي چند یا دو کوتاه اتصال یا تک، زمین یا باز، تک هادي

سیستم متمرکز در یکدیگر به

:استثناء مورد

یک ،پرستاري منطقه هر در صورتیکه در رمزدار، غیر پرستار فراخوان هايسیستم مورد در

بال یک منطقه، یک هايفراخوان شنیداري، و دیداري هايدستگاه فراخوان پرستار با نشانه

ضرورت الکتریکی نظارت از سیستم استفاده نماید، اعالم و کنترل ار طبقه یک یا ساختمان

.داشت نخواهد

که بلندگوها و شنودي لوازم به متصل هادیهاي و تک زمین باز، تک هادیهاي تمامی

.رودمی کار به رمزدار فراخوان در سیستم اضطراري شرایط براي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 147

پرستار فراخوان سیگنالهاي تمامی از در سیستم باید اشکال وجود به مربوط سیگنال

چند براي است ممکن که را، صوتی یک وسیله و باشد تشخیص قابل و بوده متفاوت

که تعبیه شود باید صورتی در فقط صدا قطع کلید .آورد در صدا به باشد، مشترك مدار

به صدا قطع کلید که هنگامی تا باید دیداري نشانه .بماند باقی همچنان دیداري نشانه یک

در کلید صورتیکه در اشکال رفع از پس. بماند باقی همچنان برگردانده شود اولیه التح

سیستم که مواردي در. در آید صدا به باید صوتی سیستم باشد، صدا قطع وضعیت

مورد دیداري نشانگر آیدمی در صدا به مجدداً اشکال وجود ادامه صورت در صوتی

.بود لزوم نخواهد

آزمون 7- 3-2

UL استاندارد شده در ارایه ضوابط برابر باید پرستار فراخوان و سیگنال مولد هايسیستم

آزمون مورد مشابه، جهانی معتبر و شده شناخته استانداردهاي از یکیبا زیر شرح به 1069

:گیرد قرارد

گیري اندازه همچنین و خروج، و ورودي مدارهاي جریان و ولتاژ گیرياندازه آزمون

مدارها آمپر - ولت ظرفیت

ولتاژ اضافه شرایط در کار آزمون

اسمی ولتاژ درصد110 اعمال برابر در باید سیگنال واحدهاي و باال ولتاژ تغذیه منابع

خروجی به متصل واحدهاي سیستم و بوده مقاوم و آسیب صدمه بدون مداوم، ورودي

.دهد را انجام یدهسیگنال عمل ضافی ا ولتاژ وجود با بتواند باید تغذیه منابع

باال ولتاژ دهیسیگنال واحدهاي یا باال ولتاژ تغذیه منابع خروجی به متصل واحدهاي

.دهد انجام را نظر مورد کار بتواند ولتاژ اسمی درصد 85 شرایط در باید

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۴٨

لرزش یا ضربه برابر در ایستایی آزمون

حرارتی ایستایی آزمون

بار اضافه آزمون

دوام آزمون

محیط حرارت راتتغیی آزمون

رطوبت آزمون

گرفتگیبرق آزمون

برق جریان نشت آزمون

اتصال کوتاه زودگذر آزمون

الکتریکدي ولتاژ ایستایی آزمون

لوازم افتادن آزمون

اجزا افتادن کار از آزمون

غیرعادي شرایط در کار آزمونهاي

خاص ترمینالهاي مجموعه آزمونهاي

پلیمري مواد آزمونهاي

تغذیه کابلهاي آزمون

شونددر مکانهاي تر نصب می آّب جهت لوازمی که پاشیدن آزمون.

فلزي غیر پوششهاي براي ضربه آزمون

تولید خط در الکتریکدي آزمون

تولید خط در زمین اتصال مداومت آزمون

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 149

گذارينشانه 8- 3-2

که محلی در دایمی صورت به و به روشنی سیگنال مولد دستگاه هر روي بر باید زیر اطالعات

روي بر مستقیماً یا باید مزبور اطالعات. شود درج باشد قابل رویت آسانی به نصب از پس

.شود نگاشته ،شودمی مشخص گذاريدر نشانه که ايجداگانه نصب نقشه روي بر یا و دستگاه

دستگاه روي بر درج(آن مشخصه آرم یا دستگاه سازنده نام(

دستگاه روي بر درج(آن معادل یا و تاریخ کد مدل، شماره(

دستگاه روي بر درج(الکتریکی اسمی هايویژگی(

شود مستقر معینی وضعیت در باید دستگاه صورتیکه در(نصب صحیح وضعیت(

دستگاه عملکرد نظر از آن مانند و گیرياندازه وسایل کلیدها، چراغها، شناسایی

فیوز پایه هر روي بر فیوز اسمی نرخ حداکثر

ذکر با نباشد، الصاق دستگاه روي که صورتی در نصب سیمکشی نقشه به ارجاع

)تغذیه منبع یا جعبه اصلی روي ترمینال بر درج( صدور تاریخ و شماره

و " اضطراري" عبارت درج با باید شوندمی استفاده اضطراري موارد براي که کلیدهایی ماندگار صورت به و رویت لقاب محل در )قرمز ترجیحاً(مشخص رنگ با آن مانند

.شود باید مشخص نیز کلیدها دیگر از استفاده موارد همچنین .شوند عالمتگذاري

ولتاژ سیمهاي است، کم ولتاژ و باال ولتاژ سیمهاي حاوي کابلها مجموعه که مواردي در

.شوند و مشخص عالمتگذاري باید باال

ايهبرنام کنترل با سیگنال تجهیزات و سیستمها 9- 3-2

:دنباش زیر شرایط داراي باید شده ذخیره برنامه با سیگنال مولد تجهیزات و سیستمها

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۵٠

در آن هايدستورالعمل و بوده تغییر قابل کننده استفاده وسیله به باید عامل برنامه

ممکن برنامه این. گیرد قرار تایید مورد آن کاربرد شده و ارایه جداگانه راهنماي کتاب

آن مانند و اولویت ایستگاهها تعیین ورودي، دستگاههاي و نقاط یمعرف شامل است

اضافی خروجیهاي و ورودي اطالعات شامل است ممکن همچنین عامل برنامه .باشد

.باشد نیز بیماران پرونده به هاي مربوطداده مانند

مرکزي میکروپروسسور که مواردي در اي،برنامه کنترل سیستم از بخشی عنوان به اشکال دچار نظر مورد برنامه اجراي در ایستگاه مرکزي یا کنترل، واحد در )اصلی(

اعالم اشکال را وجود و شده فعال شنیداري سیگنال یک ثانیه 90مدت در باید شود

.نماید

عدم صورت در که شوند طراحی ايگونه به باید پرستار فراخوان و سیگنال هايسیستم

.نشود اختالل دچار سیستم فرعی، عملکرد هايبرنامه اجراي

به مجهز باید سیستم شود،می ذخیره ناپایدار حافظه در برنامه اطالعات که مواردي در

شده را ذخیره کامل برنامه و نموده شروع نو از را بتوان برنامه باشد که امکاناتی رايدا باید سیستم همچنین .دهد قرار حافظه در مجدداً )کنندهاستفاده و عامل برنامه(

به شده وارد کننده استفاده هايداده تمامی از دایمی نسخه یک بتوان که باشد امکاناتی

.نمود را ایجاد آن

در آن ايذخیره حافظه واسطه که باشد هاییدستگاه به متکی نباید باال شرایط با مطابقت

ابربر در و داشته باشد قرار مداوم استهالك معرض در عادي برداري زمان بهره طول

.نگردد مسدود جوي هايآلودگی

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 151

پرستار فراخوان و سیگنال مولد سیستمهاي نصب روشهاي و اصول 10- 3-2

برداريبهره و نصب هايدستورالعمل و هانقشه 10-1- 3-2

و نصب راهنماي دفترچه یک داراي باید پرستار فراخوان و سیگنال مولد سیستم هر :باشد زیر اطالعات حاوي برداري بهره

وضعیت در باید هادستگاه که مواردي در :دستگاه هر نصب هاينقشه دستورالعمل

روي بر گذارينشانه با یا نصب در دستورالعمل بایستمی یابند، استقرار ايویژه

.شوند مشخص دستگاه

شود داده نشان شکل با باید هادستگاه روي بر هاکنترل گرفتن قرار محل.

بایست بیان گرددکنترل می دهايکلی از یک هر عملکرد شرح.

ها شرح داده شوددستگاه از استفاده چگونگی گام به گام روش.

ها بیان شده باشددستگاه نگهداري و سرویس براي ايدوره هايتوصیه.

ها مشخص شده باشددستگاه سرویس و کاربري براي ایمنی مالحظات.

مدارها ارائه گردد نقشه.

ئه گرددمدارها ارا عملکرد شرح.

نقشه چند یا یک داراي باید مورد به بسته سیگنال واحد یا پرستار فراخوان سیستم هر

الصاق اصلی کنترل دستگاه به باید شده یاد هايیا نقشه نقشه .باشد نصب سیمکشی

تاریخ و شماره نقشه باید شودمی ارایه جداگانه صورت به که صورتی در و شود

مربوطه هاينقشه یا نقشه به و شده گذاريعالمت یاصل کنترل روي بر آن صدور

.شود داده ارجاع

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۵٢

اتصاالت محل از آن معادل یا تصویري نماي یک داراي باید نصب سیمکشی نقشه

باید نقشه و دستگاه روي بر ترمینالها شماره .مربوط باشد ترمینالهاي و کابلها و سیمها

.باشد یکسان

باشد زیر اطالعات حاوي باید هادستگاه بنص سیمکشی مدارهاي اتصاالت نقشه:

فرکانس، ولتاژ، میزان به مربوط اطالعات حاوي باید مدار این: دستگاه اصلی تغذیه مدار

اتصال براي سیم یا ترمینال یک و بوده ورودي برق) وات(مصرف یا جریان حداکثر و

.شود مشخص حفاظتی زمین اتصال هادي

باید مدارها گونه این سیمکشی نقشه در: بیمار به لاتصا قابل دستگاههاي مدارهاي

است ممکن نظرمورد مدار به که باري حداکثر و قابل اتصال واحدهاي تعداد حداکثر

.شود داده نشان و مشخص شود متصل

و پرستار فراخوان سیستمهاي براي مشخص طور به که مدارهایی :آویز کنترل مدارهاي دستگاهی نوع یا که شود گذارينشانه ايگونه به باید تاس گرفته نشده نظر در سیگنال

این یا و شود مشخص آن شماره سري و دستگاه نوع ذکر با شودمی متصل آن به که

.شود ذکر فرکانس و مصرفی وات یا آمپراژ و ولتاژ شامل آن الکتریکی هايویژگی که

از محدود قدرت با کم ولتاژ مدارهاي هايترمینال به اتصال براي که مواردي در

هايدستورالعمل در باید استفاده مورد نوع ابزار شود،می استفاده ايویژه ابزارهاي

.شود ذکر نصب

مجاز تغییرات ایجاد براي شود،می کنترل برنامه با دستگاهها یا سیستمها که مواردي در

صبن هايدستورالعمل در مجزایی بخش باید برداري عاديبهره براي سیستم در

.اي تهیه گرددجداگانه راهنماي دفترچه که این یا و شود بینیپیش سیستم

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 153

سیمکشی و کشیلوله سیستم 10-2- 3-2

هايلوله داخل در باید پرستار فراخوان و زاسیگنال هايسیستم کابلکشی یا سیمکشی

سازنده کارخانه اجرایی نقشه طبق جداگانه، به طور سخت، پالستیکی یا فوالدي

:شود اجرا زیر شرح به شده یاد مهايسیست

کابل غالف و عایق شودمی اجرا ساختمان داخل در سیمکشی سیستم که مواردي در

.باشد )شیلد(حفاظ داراي صوتی سیستم مدارهاي براي بوده و پالستیکی نوع از باید

کابل غالف و عایق شودمی اجراي ساختمان خارج در سیمکشی سیستم که مواردي در

حفاظ داراي صوتی سیستم مدارهاي براي و بوده اولفین یا پلی اتیلن پلی نوع از دبای .باشد نیز )شیلد(

فراخوان و سیگنال سیستمهاي کشیلوله در استفاده مورد هايلوله فنی مشخصات

مطابقت 110در نشریه شده ارایه ضوابط با آن باید اجرایی معیارهاي نیز و پرستار

. نماید

ضوابط با مورد حسب بر باید آن اجرایی معیارهاي و مصرف مورد ابلهايک و سیمها

. نماید مطابقت 110در نشریه شده ارایه

آن امثال و هالوله تقسیم، و پانل زیر هايجعبه شامل فلزي کشیلوله سیستم اتصاالت

.نماید تامین مطلوب نحو به را زمین تا اتصال باشد شده پیچ کامال باید

و سیگنال سیستم تجهیزات در استفاده مورد اتصال سیمهاي و ترمینالها ربا ظرفیت انتخاب نظر مورد دستگاه جریان و ولتاژ با باید متناسب بیمارستان پرستار فراخوان

.شود

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۵۴

ولتاژ هادیهاي از مجزا باید کم ولتاژ هادیهاي برق، جریان نشست از جلوگیري منظور به

الزم موانع احداث با باید شوندمی کشیده کانال یک در همواردي ک در و شود کشیده باال

.شوند جدا یکدیگر از

هايتوصیه به توجه با باید سیستم هر هادیهاي تعداد و مقطع سطح یا قطر، نوع، انتخاب

.شود انجام آن سازنده

موردي هیچ در و شود تعیین محاسبه براساس باید مدارها، براي سیمها مقطع سطح

براي مربع و میلیمتر یک از مسی هادیهاي از با استفاده اصلی انشعاب براي نباید

.کمتر باشد) میلیمتر قطر 8/0(میلیمتر مربع 5/0فرعی از انشعاب

و تکه یک باید گیردمی قرار برق هايلوله داخل در که استفاده مورد سیمهاي تمامی از استفاده با تقسیم ايهجعبه داخل در یکدیگر سیمها به اتصال و بوده زدگی بدون

.گیرد صورت پیچی ايشانه نوع ترمینال

باید رودمی کار به مرطوب و تر محیطهاي در که شده یاد سیستمهاي سیمکشی لوازم

-لوله درون به رطوبت و آب نفوذ از تا باشد سیمکشی با نوع متناسب اتصاالت به مجهز

جلوگیري هاکنندهسایر مصرف و اپریزه کلیدها، ها، جعبه مانند تجهیزات سایر و ها

به حفاظت درجات داراي حداقل باید محیطها گونه این در استفاده مورد لوازم تمام .شود :باشد زیر شرح

درجه حفاظت داراي حداقل باید مرطوب محیطهاي در مورد مصرف تجهیزات و لوازم IP44آب ترشح در برابر مقاوم( باشد(

داراي حداقل باید هاساختمان خارج و تر محیطهاي در فادهاست مورد تجهیزات و لوازم

)تحت فشار آب در برابر مقاوم( باشدIP45 درجه حفاظت

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 155

تجهیزات و لوازم استقرار 10-3- 3-2

خود جاي در ايگونه به باید پرستار فراخوان و سیگنال سیستمهاي تجهیزات و لوازم

یا و ساخته مختل را آن عملکرد هک شدن یا چرخشی شل برابر در که یابند استقرار

.باشند مقاوم دهد را کاهش 110-2در نشریه شده تعیین فواصل حداقل

در دستگاه یا وسیله یک چرخش از جلوگیري وسیله تنها نباید سطوح بین اصطکاك

بایک کوچک لوازم نصب براي قفلی واشر از که در مواردي مگر باشد آن استقرار محل

.شود استفاده پایه

یک روي بر باید اتصال ترمینالهاي همچنین و نشده عایقبندي برقدار قسمتهاي کلیه

به شود نصب اصطکاك از استفاده از غیر ايبه شیوه ثابت طور به نگهدارنده سطح

کنتاکتها مجموعه .تعییر نکند شده تعیین مقادیر از مختلف اجزاي بین فواصل که ايگونه

مداومت برداري، بهره ایط شر در آن شده تنظیم فواصل که شود ساخته ايگونه به باید

.داشته باشد

دوم تغذیه منبع 10-4- 3-2

باید باتریها باشند، باتري سیستم مانند دوم تغذیه منبع داراي دستگاهها که مواردي در

شود شارژ یکسوسازهایی از استفاده با و بوده گیربه افشانک مجهز یا و بسته نوع از

.باشد کنترل تجهیزات مجموعه از بخشی که

هايترمینال آن، جابجایی براثر که شود نصب و یافته استقرار ايگونه به باید باتریها

.نگیرد قرار تماس در باتریها پوشش فلزي با قسمتهاي یا یکدیگر با مختلف سلولهاي

کنترل براي اسلوله به دسترسی که باشد ايگونه به باید همچنین باتریها استقرار ترتیب

.باشد پذیرامکان آسانی الکترولیت به مخصوص مخزن

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۵۶

باتري گازهاي شارژ، نرخ حداکثر با که شود محدود ايگونه به باید باتري ترمیم شارژ

.نشود سیستم تجهیزات در اختالل باعث

نماید تجاوز سازنده وسیله به شده تعیین میزان از نباید سریع و جزیی شارژ نرخهاي.

قدرت با کم ولتاژ نوع از باید مدار شود،می پشتیبان استفاده باتریهاي از که وارديم در

.باشد محدود

سیستم اینترکام 3-3

هايقسمت کار اهمیت به توجه با یکدیگر با فوري ارتباط برقراري به نیاز و بیمارستان، مختلف ینیبپیش زیر شرح به اینترکام سیستم الزم است اضطراري، مواقع در :شود

مراجعات و بخشها پزشکان کلیه و بیمارستان رییس بین فوري ارتباط ایجاد منظور به

کلیه بین ارتباط قابل طرفه، دو اینترکام یک سیستم باید غیره، و سرپرستار، سرپایی،

.شود گرفته نظر در )جمعی یا انفرادي طور به( یکدیگر با مراکز

سیستم یک باید پرستاران، مراکز کلیه و ستارسرپر بین فوري ارتباط برقراري براي

مراکز در فرعی مراکز و سرپرستار اتاق اصلی در مرکز یک با طرفه، دو اینترکام

.شود بینیپیش پرستاران،

یک باید پرستاران، مراکز با مرکزي داروخانه بین فوري ارتباط برقراري منظور به

در فرعی مراکز و مرکزي داروخانه در مرکز اصلی یک با دو طرفه، اینترکام سیستم

.شود گرفته نظر در پرستاران، مراکز

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 157

یا و بخشها تمیز لباسهاي و مالفه انبارهاي با رختشویخانه بین فوري ارتباط ایجاد براي رختشویخانه در اصلی مرکز یک با طرفه، دو سیستم اینترکام یک باید پرستاران، مراکز

.شود بینیپیش پرستاران، مراکز یا و بخشها انبار در فرعی مراکز و

ها،آبدارخانه یا و بخشها غذاي توزیع مراکز با آشپزخانه بین فوري ارتباط ایجاد براي

در فرعی مراکز و آشپزخانه در اصلی مرکز با یک طرفه، دو اینترکام سیستم یک باید

.شود گرفته نظر در ها،آبدارخانه و بخشها غذاي توزیع مراکز

سوانح، زایمان، عمل، بخشهاي با استریل مرکز بین فوري ارتباط برقراري منظور به

توزیع قسمت در اصلی مرکز یک با طرفه، دو سیستم اینترکام یک باید غیره، و اورژانس،

سوانح، عمل، زایمان، بخشهاي پرستاران مراکز در فرعی مراکز و استریل مرکز

.شود بینی پیش غیره، و اورژانس

بین ایستگاه پرستاري و اتاقهاي (بخشهاي جراحی بین فوري ارتباط قراريبر منظور به یک باید )بین ایستگاه پرستاري و اتاقهاي زایمان، اتاقهاي درد(و بخش زایمان ) عمل

.شود بینی طرفه پیش دو سیستم اینترکام

ل، بخشهاي جراحی با آزمایشگاه، داروخانه، استری بین فوري ارتباط برقراري منظور به دو سیستم اینترکام یک هاي مراقبتهاي ویژه و زایمان بایدبانک خون، رادیولوژي، بخش

.شود بینیطرفه پیش

حسابداري، و پرستاران مراکز با بیمار پذیرش مرکز بین فوري ارتباط ایجاد منظور به

مراکز با بیمار پذیرش مرکز در اصلی مرکز با یک طرفه، دو اینترکام سیستم یک باید

.شود گرفته نظر در حسابداري، و پرستاران مراکز در فرعی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۵٨

باید فرعی، مراکز و اصلی مراکز بین یا اصلی، مراکز بین لزوم مورد هايکشیکابل کلیه

لوله در و سی، -وي -پی پوشش عایق با هوایی، از نوع تلفن مخصوص کابل وسیله به

.سازنده اجرا گردد هکارخان اجرایی نقشه طبق سخت، پالستیکی یا و فوالدي

اجزاي سیستم اینترکام 1- 3-3

با رومیزي یا روکار انواع از است ممکن دستگاهها گونه این :اینترکام مرکزي دستگاه

به تعداد بخشهاي تحت پوشش سیستم مکالمه دوطرفه، با متناسب الزم، مدار تعداد

هر پرستاران مرکز نپیشخوا روي نصب براي یدك، عنوان به اضافی مدار 6 تا 4اضافه

خاموش عالمت المپ با برق وصل و قطع کلید برق، دستگاه تغذیه شامل و بوده، بخش

دکمه خروجی، ورودي و صداي کنترل با صوتی کننده تقویت دستگاه بودن روشن یا

با تن بیزر محرمانه، مکالمه براي تلفنی دهنی و گوشی میکروفون، بلندگو، پیجینگ، دستگاه، مدار تعداد با متناسب انتخاب شستی نوري، یا اندیکاتور خبر المپ الکترونیکی،

.باشد مربوطه ملحقات کلیه و قطع شستی و

ضد براق صفحه با توکار نوع از باید اینترکام فرعی دستگاه: اینترکام فرعی دستگاه

و بوده بخش مورد نظر هر پرستاران و یا کار اتاق در روي دیوار نصب قابل و زنگ، .باشد قطع کلید و خبر، المپ میکروفون، بلندگو، املش

هاي مربوطهکشیکشی و کابلسیم

فصل چهارم سیستم صوتی

در بیمارستان، کادر افراد و پزشکان به رسانیپیام یا و مهم، اخبار و هاآگهی پخش منظور به

و طراحی رستانبیما هر نیاز با متناسب صدا پخش سیستم یک اضطراري، باید و ضروري موارد .شود اجرا

طراحی .شود گرفته نظر در بیمارستان مجموعه تمامی بنديمنطقه براساس باید صوتی سیستم

تراز صوت، طنین و صوتی نویز به توجه با باید بیمارستان مناطق از هر یک براي صوتی سیستم

براي دگوبلن نوع انتخاب و صوتی صوت، ایزوالسیون تضعیف بلندگو، خروجی صوتی فشار

.شود انجام نظر مورد مکان یا منطقه

صدا پخش مرکزي دستگاه 4-1

طور به روز شبانه ساعت 24 تمام در مقاوم، نوع از باید صدا پخش سیستم مرکزي دستگاه

اجزاي شامل و صوتی، سیستم مخصوص میز یا قفسه در قابل نصب و بوده، استفاده قابل مداوم

:باشد زیر

و ضبط ورودیهاي با ترانریستوري، تمام نوع از کنندهمخلوط پانل با کنندهتقویت پیش هر حذف یا تلفیق هايفرمان با میکروفون، و رادیو، (CD) فشرده دیسک صوت، پخش

کنترل بینیپیش و زیر، کنترل صداي بم، صداي کنترل اصلی، صداي کنترل میکروفون،

40حدود بین فرکانس پاسخ لت وو 24/0حساسیت ورودي حداکثر با دور، راه از صدا . 5/0کمتر از یا برابر هارمونیک اعوجاج و هرتس 16000تا

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۶٠

تمام نوع از بیمارستان، هر احتیاجات با متناسب الزم، قدرت به اصلی کنندهتقویت

دو براي خروجی ترمینالهاي کیلو اهم، و 100حدود ورودي امپدانس با ترانزیستوري

، داراي کنترل ورودي با ± 2dBهرتز 16000تا 30حدود کانسفر پاسخ با کار، ولتاژکمتر از یا برابر توان هايکننده تقویت براي کل هارمونیک اعوجاج ولت و 4/0حساسیت

درصد، با مشخصات 7/0کمتر از یا برابر مجتمع هايکنندهدرصد، و براي تقویت 5/0

.روديو برنامه انتخاب دستگاه اضافه به خوب، پارازیتی

نوع از مجموعه، صورت به )مورد حسب پخش و ضبط رادیو یا(پخش رادیو دستگاه

با کیلوهرتز 1600تا 540با پهناي باند AM/FMتیونر داراي تراتزستوري، تمام

با باند FMبل، کانال دسی 20حداقل نویز به سیگنال نسبت در میکرو ولت 30حساسیت بل دسی 2میکرو ولت در سیگنال 25ورودي حداکثر مگاهرتز، با حساسیت 108تا 88

دستگاه و، (AFC)فرکانس اتوماتیک کنترل و فیلتر مدارهاي شامل سکوت، در وضعیت

مدار داراي اتوماتیک، برگشت با تمام ترانزستوري نوع از پخش و ضبط یا پخش

با همراه صدا، کنترل میز یا صوتی رك در نصب قابل متر، UVو مانیتورینگ بلندگوي

.شده تثبیت ولت 220مستقل تغذیه منبع

برنامه انتخاب قابلیت و) گانهسه پرتو با (لیزي آپ پیک با فشرده دیسک پخش دستگاه

نیاز، حسب بر الزم دیسکهاي تعداد خودکار امکان خواندن مستقیم، بطور نظر مورد

، طیف dB100 نویز به سیگنال نسبت حداقل هرتز، 16000 تا 40 فرکانس پاسخ .کیلوهرتز یک در درصد 5/0حداکثر کل هارمونیک اعوجاج و dB96 دینامیک

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 161

پیام براي وصل و قطع کلید داراي دینامیک، نوع از جهته تمام رومیزي میکروفون -

با دسیبل، 74 دریافت حساسیت و هرتز 14000تا 100 حدود فرکانسی پاسخ با رسانی،

مربوطه دیگر ملحقات کلید و و کننده تقویت به اتصال فیش کابل، رومیزي، پایه

هايکننده تقویت خروجی انتخاب امکان با صوتی خروجی هايبرنامه انتخاب دستگاه

تمام انتخاب یا و زمان یک در خط چند یا یک قابلیت انتخاب با خط، مدارهاي یا قدرت

کننده شخصم چراغهاي سیگنال مدار، انتخاب کلیدهاي به مجهز کلید، یک با خطوط

کلید 20 حداقل داراي هم، با مدارها همه فشاري کلید و بازنشانی، فشاري کلید مدار،

در نصب قابلیت با دور راه از کنترل براي مشابه، دستگاههاي به اتصال و امکان انتخاب

.صدا کنترل میز یا استاندارد رك

بلندگوها 4-2

با همراه بلندگوهایی باید بیمارستان، سطح مجموعه در درك قابل و یکنواخت صداي پخش براي

:شود نصب و بینیپیش زیر به شرح لزوم مورد تجهیزات

شده، پخش پیام که شود تعیین ايگونه به باید بلندگوها از یک هر صوتی پوشش سطح

.باشد شنیدن قابل مراجعین و کادر بیمارستان افراد توسط سهولت به

پوشش، زاویه بلندگو، صوتی قدرت به توجه با باید بلندگوها از یک هر نصب محل

انتخاب نظر مورد مکان صوتی آکوستیک طنین و صوتی، نویز تراز پوششی، فاصله

.شود

اتاقهاي فرار، پلهراه بخشها، پلهراه سرسراها، راهروها، براي استفاده مورد بلندگوهاي

یکپارچه دیواري یا سقفی انواع از باید مانند آن و انبارها ها،رختکن بیماران، روز

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۶٢

داراي وات، 5تا 3 قدرت با هرتز، 14000 تا 30 حداقل فرکانس پاسخ با شکل، مخروطی

قابل و صدا، کنترل دستگاه بدون رویی، قاب و جعبه با امپدانس تطبیق ترانسفورماتور

.شود انتخاب مصرف مورد با متناسب یا روکار توکار بصورت نصب

وسیله به باید جراحی و داخلی بستري بخشهاي راهروهاي در دهاستفا مورد بلندگوهاي

.گردد کنترل شود، نصب پرستاري ایستگاه است در ممکن که صدا کنترل دستگاه

پزشکان استراحت اتاقهاي پزشکان، مطب کنفرانس، اتاقهاي در استفاده مورد بلندگوهاي

یکپارچه دیواري یا سقفی اعانو از باید آن مانند و ایستگاههاي پرستاري پرستاران، و

وات، داراي 5تا 3 قدرت با هرتز، 14000 تا 30حداقل فرکانس پاسخ با شکل، مخروطی

یا توکار صورت به نصب قابل رویی، قاب و جعبه با امدانس تطبیق ترانسفورماتور

الزم فواصل در و بوده صدا کنترل دستگاه به مجهز و مصرف، مورد با روکار متناسب

.شود نصب نیاز، بحس بر

تحت بلندگوهاي نامی توان مجموع با متناسب باید صدا کنترل دستگاههاي نامی توان

.شود تعیین و محاسبه آن پوشش

تخت هر جنب توانمی بیماران، اتاقهاي در آن، مانند و موسیقی پیام، اخبار، پخش براي

با صوتی سیستم مخصوص پالگ عدد یک بیمار یا بر روي کنسول باالي تخت بیمار، زیر نوع از بیمارستانی مخصوص گوشی دستگاه با همراه صدا، کنترل و انتخاب کلید

.نمود نصب و بینیپیش مربوط، و فیش کابل یا بالشی،

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 163

هاسیمکشی 4-3

و بوده پالستیکی عایق با مربع، میلیمتر حداقل یک مقطع به افشان، دوال، نوع از باید سیمها کلیه .شود اجرا جداگانه، طور به سخت، یا پالستیکی فوالدي يهالوله در پزشکان خروج و ورود ضبط سیستم 4-4

یک توانمی اضطراري، و الزم موارد در بیمارستان در پزشکان حضور از آگاهی منظور به

تابلوي شامل که خودکار، نوع از پزشکان، پیام خروج ورود و ضبط شنیداري و دیداري سیستم

باشدمی برق تغذیه و تابلوي حافظه با همراه کنترل، مرکزي تابلوي و ورودي، گاهایست فرمان

.نمود نصب و بینیپیش

دستگاه عملکرد سیستم 1- 4-4

:بود خواهد زیر شرح به پزشکان خروج و ورود ضبط دستگاه عملکرد سیستم

به یدبا بیمارستان به ورود از پس بیمارستان مسوول هر عضو: بیمارستان به ورود

دستگاه به را مخصوص خود رمز شماره گیر،شماره هايشستی دادن فشار وسیله

مخصوص خبر المپ نتیجه در که دهد، فشار را ورود شستی سپس و نموده وارد

- می باقی روشن خروج، زمان تا و شده روشن کنترل تابلوي مرکزي در مربوطه شماره

).شودنصب می لفنچیت اتاق در عموماً کنترل مرکزي تابلوي(ماند ورودي ایستگاه فرمان تابلوي روي پیام مخصوص المپ که صورتی در: پیام دریافت

پیام است ممکن پیام، شستی با فشردن رمز، شماره نمودن وارد از پس باشد روشن

.شود دریافت مزبور

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۶۴

زا خروج هنگام در باید بیمارستان مسئول اعضاي دیگر و پزشکان: بیمارستان از خروج نتیجه در و داده فشار را خروج خود، شستی رمز شماره نمودن وارد از پس بیمارستان،

.نمایند خاموش را کنترل، مرکزي تابلو روي را در به خود مخصوص خبر المپ

کابلکشی و سیمکشی 4-5

نقشه طبق باید خروج، و ورود ضبط سیستم دستگاه به مربوط هايکشیکابل و هاسیمکشی کلیه

.گردد اجرا فنی ارائه شده توسط فروشنده،مشخصات و ییاجرا الزامات سیستم صوتی 4-6

70، 50(زیاد ولتاژ با نوع از باید رسانیپیام سیستم پخش و تقویت مرکز دستگاههاي ، معادل حداقل باید سیستم سینوسی اسمی توان. یا امپدانس زیاد باشد) ولت 140، 100

.باشد آنها، ترانسفورماتورهاي تطبیق تبدیل نسبت احتساب با بلندگوها، هايقدرت جمع که نحوي به باشد، خود به مخصوص حفاظت وسیله به مجهز باید خروجی هر مدار

به با باید اتصاالت کلیه انجام. نشود سیستم کل کارافتادگی سبب از مدار یک در خرابی

.شود مانجا... ) فیش و (مورد براي هر مخصوص هاياتصال کارگیري

آن نظایر و زره یا پرده به مجهز(کار این مخصوص باید میکروفن مدارهاي هادیهاي ( .نشود هدایت لوله یک داخل به بلندگو، مدار مانند مدار دیگري، هیچ با همراه و باشد

فوالدي هايلوله داخل به دیگر، سیستمهاي از مستقل بلندگوها باید کننده تغذیه مدارهاي

صورت این در باشند، شده زمین فلزي پرده داراي آنکه هادیهاي مگر شوند، هدایت

.بود خواهد مجازِ (PVC)لوله پی وي سی از استفاده

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 165

با یا کاريلحیم با باید بلندگوها تطبیق ترانسفورماتورهاي به مربوط اتصاالت کلیه

پیچی، تاتصاال از استفاده. شوند اجرا هاي مخصوصاتصال و کاريلحیم از استفاده

.ممنوع است باشند، اتصاالت اینگونه به مجهز سیستم اجزاي که مواردي در جز

فصل پنجم )(CCTV)هاي مدار بسته دوربین(سیستم حفاظتی و امنیتی

- این قسمت گزارش نکاتی در رابطه با ضوابط اجرایی، تجهیزات انتخابی، عملیات نصب، راه

ها و مانیتورها هاي مدار بسته مشتمل بر دوربینسیستم برداري، تعمیر و نگهدارياندازي، بهرههاي ضبط کنننده تصاویر، همچنین کنترل سیستم و طریقه استفاده از تجهیزات جانبی یا دستگاه :گیردکه در نهایت اهداف زیر مورد توجه قرار می.هاي امنیتی ارائه خواهد شددر برنامه

کنندگان و کاربران برداران، نصبري به بهرهارائه چارچوب و روشی جهت کمک و یا) الف ها در جهت ایجاد موارد مورد نیاز سیستم

تسهیل و مشاوره کاربران در انتخاب تجهیزات مناسب و هماهنگ با سیستم) ب ارائه روشی جهت ارزیابی عملکرد سیستم نصب شده) ج

هاي مداربسته در ذیل تماستانداردهاي توصیه شده و موجود، جهت استفاده از تجهیزات و سیس :آورده شده است

1CCIR report 624-4 :هاي تلویزیونیمشخصات سیستم CCIR recommendation 567-3 :عملکرد انتقال در تلویزیون مداربسته

تعاریف 5-1

سیستمی شامل دوربین، مانیتور و تجهیزات : هاي نظارت تصویري مداربستهسیستم .هت کنترل اهدافی که در آن ناحیه حفاظت از آن را داریممرتبط، براي انتقال تصاویر ج

کمیته بین المللی مشورتی رادیو 1

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 167

عملیات نصب شامل نصب ادوات سخت: نصب سیستم نظارت تصویري مداربسته -

ي سیستم مداربسته؛ که جهت حفاظت از )افزارنرم( افزاري و همچنین نصب برنامه .اندازي شوندناحیه مورد نظر باید بصورت کامل نصب و راه

اي است که بوسیله لنز و ادوات داخلی خود، تصاویر را تبدیل وسیله: ستهدوربین مدارب .نمایدهاي ویدئویی میبه سیگنال

شامل خود دوربین و متعلقاتی همچون لنز و تجهیزات : متعلقات دوربین مداربسته .باشدوابسته به دوربین می

هاي ا در مقابل آسیبکاوري که دوربین، لنز و دیگر متعلقات ر: دوربین) کاور(آشیانه .کندمحیطی و فیزیکی محافظت می

دستگاهی است که تصویر اپتیکال را به سیگنال الکترونیکی : هاي تصویر برداريدستگاه .نمایدتبدیل می

کندمیزان نور را در سطح تصویر برآورد می: سنسور تصویر.

به میزان روشنایی منطقه تحت حفاظت سیستم گویند: روشنایی صحنه.

به نسبت روشنایی که توسط خود صحنه منعکس شده گویند: انعکاس صحنه.

شاتر(shutter) : نشاندهنده مدت زمان الزم براي جمع آوري نور هر دوربین، براي هر . باشدفریم می

شاتر الکترونیکی اتوماتیکی است که حساسیت دوربین را در شرایط : آیریس الکترونیکی . هد تا سیگنال ویدئویی خروجی مناسب ایجاد شوددنوري مختلف تغییر می

است که تصویر را بر اساس سنسور تصویر دوربین، طرح) نوري(ابزار اپتیکالی : لنز-

.نمایدریزي می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١۶٨

فاصله کانونی لنز(f) :باشد که زاویه دید تصویر انتقال داده شده اي از لنز میمشخصه .ن میلیمتر استکند و واحد آروي سنسور دوربین را مشخص می

باشد؛ شود که فاصله کانونی آن متغیر و قابل تنظیم میبه لنزي گفته می: لنزهاي زومنمایش ) فوکوس شده(که به محض تغییر آن، تصویري از صحنه را به صورت متمرکز

.دهدمی

ضریب اف(F) :عدديآوري نور لنز، در واقع شاخصی تئوري است براي قدرت جمع لنز نسبت به فاصله دیافراگم گیري بزرگی دریچه خص کردن و اندازهست براي مشا

.کانونی آن

ضریب انتقال لنز(T) : شاخصی است که قدرت جمع آوري نور لنز را بصورت واقعی .کندمشخص می

باشد که هرچه دیافراگم موثر کاهش پیدا مشخصه برخی از لنزهاي زوم می: افزاینده .یابدکند، در مقابل فاصله کانونی افزایش می

مکانیزم متغیري است که میزان حجم عبوري نور از لنز به سنسور تصویر : آیریس .دهددوربین را تغییر می

است براي کنترل و مانیتورینگ سیستم مدار اي وسیله: یونیت کنترل سیستم مداربسته .بسته

دستگاهی است که چند سیگنال ویدئویی را در ورودي خود تبدیل به : ویدئو ماتریکس کند چندین سیگنال ویدئویی در خروجی می

گیرد و در یک دستگاهی است که چند سیگنال را در ورودي تحویل می: ویدئو سوییچر .کندا بصورت متوالی نمایش و سوییچ میخروجی چندین یا یک تصویر ر

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 169

دستگاه پن و تیلت(pan/tilt): دستگاهی است مجهز به موتور که دوربین بر روي آن .دهدشود و دوربین را در دو جهت عمودي و افقی حرکت میسوار می

پریست(preset) :هاي پن و تیلت یا لنزهاي زوم که بصورت قابلیتی است در دستگاه .کندبه چندین موقعیت از پیش تعیین شده سوییچ میاتوماتیک

دستگاهی است که کاراکترهاي الفبایی یا اعداد را به تصاویر اضافه : ایجاد کننده کاراکتر .نمایدمی

دستگاهی است که زمان و تاریخ را به تصویر اضافه می: ایجاد کننده زمان و تاریخ -

.نماید

و فرکانس ) بهره( 1دستگاهی است که اعوجاج گین: ویدئویی) تقویت کننده(فایر آمپلی .نمایدسیگنال ویدئویی را بصورت صحیح تقویت می

ریل (انتقال تصویر یا تصاویر بصورت آهسته : انتقال تصاویر بصورت اسکن آهستههاي ویدئویی این قابلیت با ایجاد محدودیت در نرخ انتقال در سیگنال). تایم نیست

.شودجاد میآنالوگ یا دیجیتال ای

نمایددستگاهی است که سیگنال ویدئویی را به تصویر قابل مشاهده تبدیل می: مانیتور.

گویندبه ذخیره کردن تصاویر می: ذخیره سازي تصاویر.

هاي زمانی از پیش تعیین شدهضبط تصاویر در دوره: ضبط طبق زمانبندي.

عال شدن رویداد از پیش ضبط تصاویر براساس رویدادها، به محض ف: ضبط رویدادها .نمایدتعیین شده، دستگاه، تصاویر را ذخیره می

1 Gain

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٧٠

روشی است که چندین سیگنال ویدئویی بصورت یک : ضبط چندگانه در واحد زمان .گرددبندي شده، ذخیره میهاي بخشکانال ویدئویی در زمان

گیردمیدستگاهی است که سیگنال ویدئویی را بر روي کاغذ پرینت : ویدئو پرینتر.

مطالعات اولیه طراحی سیستم حفاظتی 5-2

:جهت مطالعات اولیه طراحی یک سیستم خوب، بایستی به نکات زیر توجه کرد ارزیابی تهدیدات. (سطح امنیتی مد نظر را براورده نمود(

کنترل . (تعریف نماییم) ارتفاع(مناطق را از لحاظ سطح پوشش، چه در مساحت یا حجم )دهیپوشش

عملکرد حفاظتی( پوشش هر ناحیه را مورد بررسی قرار داد هدف از(

بصورت دستی . (در مورد روش بدست آوردن اطالعات از تصاویر تصمیم گرفته شود )یا خودکار

خروجی(نتیجه حاصل از مشاهده تصاویر هر کانال را مشخص نمود(

لعملازمان عکس(گیري از هر بخش از سیستم را مشخص نمود مدت زمان پاسخ(

در مورد شرایطی که ممکن است سیستم در آن کار کند و شرایطی که براي اجزاء آن )محیط سیستم. (گیري شودرود تصمیمانتظار می

در مورد اینکه چه زمانی و چه تصمیماتی توسط چه کسی اتخاذ خواهد شد، برنامه-

).کنترل سیستم(ریزي شود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 171

ند، به کدامیک ابتدا باید پاسخ داده شود، در مورد اینکه در صورت همزمانی چند فرای )کاري 1لوود(گیري شود تصمیم

آموزش. (در مورد نیاز به آموزش، تصمیم گرفته شود(

ضوابط اجرایی سیستم 5-3

: باشدضوابط اجرایی سیستم شامل تعیین موارد زیر می هاي اجراییروش

پاسخ هشدار

دهی سیستمزمان پاسخ

ملیاتیهاي عتعیین روش 5-4

هاي حفاظتی، تجزیه و تحلیل و کنترل تصاویر نمایش داده شده وظیفه اصلی اپراتور سیستم .باشدتوسط سیستم و اتخاذ تصمیمات ضروري می

عملکردهاي سیستم باید بصورت اتوماتیک و خودکار باشد تا اپراتور بتواند بطور آزادانه .تصمیمات مورد نیاز را بگیرد

ورت اتوماسیون توسط دستگاه انجام شودموارد ذیل باید بص: سوییچ کردن تصاویر

انتخاب موقعیت دوربین

1 Load

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٧٢

تجهیزات مانیتورینگ

کنترل روشنایی

سازي تصاویرذخیره

برخی از موارد ذکر شده در باال ممکن است بوسیله موارد ذیل کنترل گردد: شرایط اعالم هشدارها

زمان رویدادها

قیم اپراتور سیستماعمال مست(دخالت بصورت دستی(

پاسخ به سیگنال هشدار 5-5

شود نسبت به تمامی در حالت شرایط عادي، سیگنال هشداري که به سیستم مداربسته ارسال میاین در حالی است که صرفنظر از اتوماسیون بودن سیستم، . هاي دیگر اولویت داردورودي

.پس از هشدار اعالم شده، انجام دهد تواند به طور دستی کنترل و هدایت سیستم رااپراتور می :باید طبق ترتیب ذیل باشد) در حالت هشدار(اتوماسیون تصاویر انتخابی

تعیین به موقع تصویر دوربین و کانالی که در آن عالئم و شرایط هشدار ایجاد شده .است

در . تخصیص به موقع مانیتوري که کانال مرتبط در آن، سیگنال هشدارگرفته استنمایش، براي شناسایی کانالی که تریگر هشدار را گرفته است، بوسیله کاراکتر صفحه

.کندها متمایز میخاصی از سایر کانال

نمایش تصویر کانالی که تریگر هشدار گرفته است در مانیتور.

کنترل سیستم و موارد دیگر همزمان با شرایط هشدار.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 173

سازي تصاویرذخیره.

دهی سیستمزمان پاسخ 5-6

دهی شامل دهی سیستم باید در کمترین حالت ممکن انجام شود، این زمان پاسخزمان پاسخ : موارد زیر است

زمان ایجاد سیگنال هشدار و ارسال آن به سیستم مداربسته

دریافت سیگنال هشدار توسط مرکز کنترل سوییچینگ

تیلت یا /حالت پریست، در حال استفاده از پن (ها؛ مشخص کردن موقعیت دوربین ) زوم

زمان شروع بکار مانیتور یا زمان تغییر حالت نوع ضبط سیستم

العمل اپراتور در شرایط مورد نیاززمان عکس.

هاي ویدئویی و کنندهها، ضبطها، مانیتورهاي دوربینالعملبراي کاهش هرچه بیشتر زمان عکسرت خودکار توسط خود سیستم باید سیستم همیشه فعال و روشن باشد و عمده کارها بصو...

.انجام شود تا اپراتور بتواند بطور موثرتري سیستم را مدیریت نماید

ضوابط طراحی سیستم 5-7

بایست ضوابط زیر را رعایت نمود تا هاي نظارت تصویري مداربسته، میهنگام طراحی سیستم :به تمامی نیازهاي مدنظر پاسخ داده شود

ر یا تعیین مواردي که نیاز به نظارت دارندهاي مورد نظتعیین حدود ناحیه.

هاي مورد نیاز و محلهایی که نیاز به نظارت دارندتخمین حدودي تعداد دوربین.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٧۴

ارزیابی نور محیطی موجود و امکان اضافه کردن تجهیزات روشنایی.

انتخاب نوع دوربین و تجهیزات مربوطه متناسب با شرایط محیطی موجود.

کنترل سیستم طراحی اتاق و مرکز.

منابع تغذیه سیستم

هاي کنترل و هدایت اجرایی سیستمتخمین روش.

نگهداري سیستم.

ضوابط تعیین نواحی حفاظتی 1- 5-7

سیستم حفاظت تصویري مداربسته باید طوري طراحی شود تا رویدادهاي اساسی و مهم را در انه یا غیرمسلحانه، عملیات این رویدادها ممکن است بصورت سرقت مسلح. مانیتور نمایش دهد . باشد... آمیز، مخاطرآمیز و خرابکارانه، خشونت

مداربسته(فواید بکارگیري سیستم مانیتورینگ:(

نظارت محیطی

کنترل دسترسی

امنیت و حفاظت

حمایت از مالکیت

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 175

هاضوابط تعیین تعداد دوربین و موقعیت 2- 5-7نی که شماره شناسایی آن، در تصویر نمایش داده هر یک از نواحی و اشیاء باید توسط دوربی

جزییات تصاویر هر کانال باید متناسب با نوع سرویس و . شود تحت نظارت قرار بگیرندمی ).میزان پوشش دهی(سطح تقاضاي هر ناحیه باشد

هاي کوچک و پیچیده ممکن است مکانهاي اجرایی کردن و استفاده از تجهیزات سیستم در مکان .و تعداد دوربین هاي مورد نیاز را افزایش دهد) دهیمیزان پوشش(ها را محدود کند دوربین

ضوابط انتخاب دوربین و نوع لنز 3- 5-7

:براي انتخاب دوربین و نوع لنز، بایستی شرایط ذیل رعایت شود

هاي دید در ها و شماره دیافراگم لنزها و یا استفاده از دوربینمیزان حساسیت دوربین .اید در بدترین شرایط نوري حاکم در محیط، سنجش شودشب ب

فاصله کانونی لنز باید متناسب با سنسور تصویر دوربین باشد تا بهترین دید را به سنسور وضوح تصاویر در دوربین و لنز نقش مهمی در انتقال جزییات تصاویر در (تحویل دهد

).کندصفحه نمایش ایفا می

باید به صورتی باشد تا در شرایط حداکثر و حداقل میزان ها بندي لنز دوربینترکیب .ها قابل استفاده باشدنور، تصویر دوربین

سطح مقطع لنز باید برابر با قطر سنسورتصویر دوربین یا بزرگتر از آن باشد.

انتخاب دوربین 4- 5-7

:ها باید شرایط ذیل رعایت شودبراي انتخاب دوربین

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٧۶

اي باشد که در هر شرایطی رضایت مسئول و کاربر گونهها باید به عملکرد دوربین .سیستم را جلب نماید

ایمنی و امنیت محیط تحت پوشش را برآورده کند.

:موارد ذیل بایستی مدنظر قرار گرفته شود

هاي رنگیتصویر دوربین) سفیدي(میزان روشنی

اده شودباشد از آیریس الکترونیکی استفهایی که نور آنها کم میبراي صحنه.

توجه به اینکه دوربین ممکن است مدت زمان طوالنی در تاریکی قرار گیرد.

حساسیت ویژه نسبت به میزان نور محیط و صحنه

هماهنگی با محیط

منبع تغذیه پشتیبان

انتخاب لنز 5- 5-7

تواند عملکرد ضعیف لنز می. باشدانتخاب نوع لنز به اندازه انتخاب دوربین داراي اهمیت می .عملکرد کل سیستم را بصورت قابل توجهی کاهش دهد

:زمان انتخاب لنز باید نکات زیر را مدنظر داشت

ممکن است ) مشخصات آن در کاتالوگ شرکت سازنده موجود است(میدان دید لنز .منطقه تحت پوشش دوربین را کاهش دهد

عدد . ته استمیزان روشنایی سنسور تصویر در دوربین به میزان دیافراگم لنز وابس .دیافراگم مستقیماً بر روي طراحی لنز تاثیرگذار است

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 177

تواند اثرات مخربی را بر روي اندازي و انعکاس داخلی لنزها بصورت واضح میسایه .کیفیت تصویر بگذارد

نمایی به محض افزایش شماره دیافراگم، فاصله برخی از لنزهاي زوم هنگام بزرگ .ددهنکانونی را نیز افزایش می

دقت تصاویر به نوع نصب لنزها بستگی دارد.

هاي ها باشد همچنین نوع دوربینها باید متناسب با نوع صحنهانتخاب صحیح لنز دوربین: توجهاندازي مورد ارزیابی انتخاب شده باید طوري باشد که در شرایطی مانند شرایط نصب و راه

.قرارگیرد

سایزهاي توصیه شده اشیاء 6- 5-7

اشیاء در صفحه نمایش مانیتور باید متناسب با خواسته و وظیفه اپراتور باشد مانند سایز یک انسان باشد و رزولوشن ) شی مورد نظارت(اگر هدف ... . شناسایی دقیق، تشخیص و

تی وي الین فراتر باشد؛ بنابراین حداقل سایز تصویر در 400سیستم مداربسته نصب شده از :استصفحه نمایش بصورت ذیل

ارتفاع صفحه نمایش % 120براي شناسایی دقیق فرد؛ تصویر نمایان شده نباید کمتر از .باشد

ارتفاع صفحه نمایش باشد% 50براي تشخیص فرد؛ تصویر نمایان شده نباید کمتر از .

ارتفاع صفحه نمایش باشد% 10ر از براي ردیابی مزاحمی؛ تصویر نمایان شده نباید کمت

ارتفاع % 5؛ تصویر نمایان شده نباید کمتر از )ازدحام جمعیت(ر و مرور براي کنترل عبو .صفحه نمایش باشد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٧٨

تجهیزات فرعی 7- 5-7

. باشدها از موارد حائز اهمیت میانتخاب تجهیزات فرعی مانند انتخاب بهترین پایه براي دوربین :مورد توجه باشد عالوه بر شرایط محیطی، موارد زیر نیز باید در انتخاب تجهیزات جانبی

کاور دوربین

مقاوم در برابر خرابکاري باشد.

درجه حرارت دوربین را در محدوده عملکرد صحیح دوربین نگاه دارد.

دوربین و لنز آن را بصورت یکپارچه با بدنه خود اتصال زمین نماید.

دسترسی آسان به دوربین و لنز را براي تعمیر و نگهداري سیستم فراهم نماید.

تگاه پن و تیلتدس

بارگیري پلت فرم

اي در زمان وزش باد گشتاور قابل مالحظه ..

داراي عکس العمل زیاد در دو محور حرکت افقی و عمودي

سرعت و میزان حرکت مناسب در دو قابلیت پن و تیلت

میزان دقت دستگاه

1هادکل و براکت:

1 Bracket

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 179

اي باشد که داراي استقامت کافی باید بگونه) هاثابت کننده(نحوه و موقعیت فیکسچرهاجانمایی و اصول معماري نیز باید در . و دسترسی آسان داشته و کار با آنها ایمن باشد

.نظر گرفته شود

ها باید توانایی تحمل حداکثري وزن تجهیزات را داشته و بانی و براکتهاي دیدهبرجبطور کلی، هر چه زاویه .استقامت کافی براي تحمل تجهیزات دوربین را داشته باشند

. ها از استقامت بیشتري برخوردار باشندها و دکلبایست پایهتر باشد؛ میدید باریکبایست دوربین و تجهیزات را بخوبی نگاه دارند و احتمال شوك و لرزش در ها میپایه

.تصویر نیز باید در نظر گرفته شود

اي باشند و در جاي مناسب و ایمن، ها ترجیحا باید بصورت چرخ دار یا دستگیرهدکل .گیري شوندجاي

هاي انتقال برق فشار هیچ نوع تجهیزاتی را نباید در نزدیکی و یا در ارتفاع نزدیک دکل .قوي نصب کرد

آنتی (ها در هرجا که نیاز است باید نصب شود کلید هشدار باز شدن کاور دوربین ).تمپر

اي باشد تا در امنیت سیستم و منطقه تحت گونه ها نباید بهگیري کاورهاي دوربینجاي .حفاظت خدشه وارد کند

ها باید بمنظور سهولت در جابجایی ادوات و زاویه دید دوربین، اطراف کاور دوربین .خالی از هر نوع شیء باشد

باشدگیر یکی از ضروریات این سیستم می نصب برق ،هابه دلیل ارتفاع بلند دکل.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨٠

نه و روشناییارزیابی صح 5-8منابع نوري بهینه داراي طیف مناسبی . بایست میزان و نوع روشنایی محیط کار تعیین شودمی

اگر نور و روشنایی . هاي تصویر برداري مطابقت دارندبا نوع نیاز دستگاه "هستند که کامالزیر تخمین ها و منابع نوري باید طبق نکاتگیري المپتري نیاز بود؛ نوع، تعداد و جاياضافه

:زده شود

میزان شعاع نور و توان المپ و منابع نوري

ناحیه تحت حفاظت دوربین

هاي رنگیبخصوص در دوربین(میزان حساسیت دوربین به نور(

بازتاب، انعکاس نور و مساحت منطقه تحت حفاظت دوربین

ها از لحظه وصل برق آنهازمان تاخیر نوردهی و فعال شدن کامل المپ

هاکم نور شدن نور محیط در صورت کهنه یا خراب شدن المپ مقدار

:همچنین باید موارد زیر را در نظر گرفت

هاي اضافه شده و یا جدید باید تحت هر شرایط، تصویر قابل قبولی را ارائه کنندالمپ.

در هر کجا از صحنه که روشنایی در آن نقطه ضعیف است باید چراغ و منبع نوريسبت حداکثر نوردهی در نقاط مختلف تصویر به حداقل نور موجود در ن. اضافه گردد

.باشد 1به 4صحنه باید همواره

بهترین جاي. گردد، بایستی کیفیت تصویر بهتر شودمنابع نور در هرکجا که نصب می -

باشد ولی چنانچه دوربین به منبع نور، دید گیري منابع نوري در باالي سر دوربین می .تواند صحنه را بخوبی نشان دهدیداشته باشد نم

ها باید دسترسی به آنها ایمن و ساده باشدبراي تعویض المپ.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 181

هدف در این . موارد مهمی در بحث تامین روشنایی به صورت مستقیم باید رعایت شوداشیاء تنها در صورتی . باشدجا ایجاد حداکثر کنتراست براي شناسایی افراد می

.روشنایی آنها با تصویر پس زمینه متفاوت باشدشناسایی خواهند شد که

اي باشد که جزییات را بصورت براي شناسایی دقیق اهداف، روشنایی باید به گونه .دقیق نشان دهد

روشنایی ثابت یا متحرك در نظر گرفته شود.

درنظر گرفته شود... موارد قابل دید و قابل نفوذ به صحنه مانند باران و.

ستم انتقال تصاویرانتخاب سی 5-9

روشهاي بسیاري براي انتقال تصویر موجود است و باید با توجه به نوع تجهیزات، روش انتقال تصویر ممکن است به سادگی توسط یک کابل کواکسیال، انواع . مناسب را انتخاب نمود

UTPرکیبی ها و کابل فیبر نوري انجام شده یا به صورت پیچیده، توسط امواج مایکروویو و یا ت .ها باشداز انواع روش

کشی و نصب تجهیزات باید به مسائل کلی مانند وضعیت پتانسیل محیط از لحاظ امکانات کابل .توجه شود

:سیستم اصلی انتقال تصاویر شامل

براي . باشداهم می 75نوعی کابل است که امپدانس داخلی آن بالغ بر : کابل کواکسیالنی است جهت ایجاد این امپدانس و عدم افت سیگنال از هایی که مسیر آنها طوالکابل

.شودتقویت کننده استفاده می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨٢

ها از کابلهاي به هم تابیده شده براي در انواعی از سیستم :هاي به هم تابیده شدهکابلالی 120ها به صورت جفت، امپدانسی بالغ بر این کابل. شودانتقال تصویر استفاده می

.ا سیستم انتقال تصاویر مطابقت دارداهم دارند که ب 150

دریافت و ارسال صحیح نقش :انتقال تصویر توسط امواج مایکرویو و رادیو فرکانسها بصورت نرمال نیاز به صدور مجوزهاي سیستم. ضروري در انتقال تصاویر دارد

.خودکار دارد

قابل سیستمی است که توسط یک خط :انتقال بوسیله امواج مادون قرمز و لیزرهاي انتقال، ممکن است خروجی برخی از دستگاه. نمایدمشاهده سیگنالها را جا به جا می

هاي ایمنی و استاندارد به چشمان آسیب جدي وارد کند براي همین منظور باید برچسبنظم و قدرت در انتقال و دریافت اطالعات خیلی مهم . آنها بر روي دستگاه نصب شود

و . قرار گیرد... مکن است تحت تاثیر شرایط باران ، مه و برف و عملیات انتقال م. است . ها ممکن است کاهش یابدمیزان انتقال آن با برخی پدیده

در این روش براي انتقال . باشدترین نوع انتقال میرایج :انتقال بوسیله فیبر نوريبایست جهت غلبه بر در این نوع سیستم انتقال می. شودها از فیبر نوري استفاده میداده

.کابل رزرو وجود داشته باشد 3هرگونه قطعی سیستم حداقل

سیستمی است که براي خط تلفن عمومی و خصوصی و :انتقال بصورت آهستهها ها و رزولوشنبا انواع اتصاالت و سرعت. باشدهاي انتقال داده مناسب میشبکه

بصورت دقیق با نیازهاي عملیاتی سیستم مورد نیاز براي این امر باید . هماهنگ است .انطباق داشته باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 183

ضوابط انتقال تصاویر 5-10 :تفاوت در شرایط انتخاب به موارد زیر وابسته است

پهناي باند انتقال تصویر

نسبت نویز به سیگنال

میرایی سیگنال

میزان محیط تحت پوشش

ایمنی

امنیت در ارتباطات

هاي نصبمحدودیت

باشند که کیفیت تصاویر را ه سیگنال و میزان میرایی سیگنال دو عامل اصلی میحد نویز ب: توجه .دهندکاهش می

کنترل مرکز حفاظتی 5-11

ها و نوع تجهیزات و هاي فردي فاکتورهایی هستند که در تعداد دوربیننیازهاي عملیاتی و قابلیت .حتی پیکربندي اتاق کنترل دخیل هستند

هاي سیستم در حالت کلی، تمامی فعالیت. ر هر مکانی متفاوت باشدپارامترها ممکن است د . محافظت شود) اتاق کنترل(اي امن نظارتی و سرور آن باید در منطقه

:در مرکز کنترل باید موارد ذیل را مدنظر داشت

پارامترهاي سیستمی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨۴

هاي مکانیمحدودیت

تعداد مانیتورها و سایز صفحه نمایش

ننده تصاویرکاستفاده از ذخیره

ویدئو سوییچر

هاپانل کنترل دوربین

چیدمان تجهیزات

اتالف منابع تغذیه و احتمال نیاز به تهویه هواي مناسب

پارامترهاي سیستمی5-11-1

پارامترهاي سیستمی جهت تخمین تعداد مانیتورها، نوع امکانات مورد نیاز و تجهیزات ذخیره .شونداستفاده می.. تصویر و

هاي مکانیمحدودیت 5-11-2

هاي فیزیکی سیستم نظارت مداربسته یابی و انتخاب ویژگیهاي مکانی جهت مکانمحدودیت .شوداستفاده می

تعداد مانیتورها و سایز صفحه نمایش 5-11-3

:تعداد مانیتورها باید بر طبق نکات زیر انتخاب شوند

شوندتعداد دوربینهایی که نصب می.

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 185

ملیاتیشرایط و نیازهاي ع

پردازندتعداد اپراتورهایی که در آنِ واحد به کنترل سیستم می.

تعداد مانیتورها باید به . تجاوز نماید 1به 10ها به تعداد مانیتورها نباید از کسر نسبت دوربین .ها را بصورت همزمان بتوان مدیریت کرداي باشد که حداکثر تعداد آالرمگونه

ابعاد توصیه شده . متناسب با ابعاد تصویر مشاهده شده، باشدبایست سایز صفحه نمایش می .برابر تصویر مشاهده شده، باشد 5بایست معادل می "تقریبی است و تقریبا

هاي ذخیره ساز تصاویراستفاده از دستگاه 5-11-4

ساز تصویر استفاده شود، که بایست حداقل از یک عدد ذخیرهسازي تصاویر میبراي ذخیره .و تاریخ آن تنظیم شده باشدزمان . سازي تصاویر ممکن است منجر به کاهش کیفیت آن شودذخیره: توجه

:سازي تعداد تصاویر درنظر گرفته شودموارد زیر باید در هنگام ذخیره

ضبط بر اساس رویدادها باشد.

پارامترهاي سیستم باید بر اساس نیازهاي عملیاتی تنظیم شود.

همزمان تصاویر را ضبط کند در صورت امکان بصورت.

ها قابل قبول استقطع عملیات ضبط در طول تنظیمات دستگاه یا بازبینی فایل.

ویدئو ماتریکس و سوییچر 5-11-5

:طراحی ویدئو ماتریکس و سوییچر به موارد زیر بایستی توجه کرد در

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨۶

هاتعداد دوربین

ها جهت اتصال به مانیتورتعداد خروجی

و کنترل آنها/ مانیتور / ین پیکربندي دورب

سوییچ کردن دستی یا خودکار و یا تصویر به تصویر

کنترل آالرم

گیري تجهیزات جاي 5-11-6

:گیري تجهیزات کنترلی رعایت شودموارد زیر باید در جاي

ها، هماهنگ بوده و باید در گیري مانیتور جهت کنترل بهتر آالرمچیدمان میز باید با جاي .ر بگیرد که حداقل انعکاس منابع نوري در مانیتور نمایان شودجایی قرا

اي نگاهداري شوند و سازي تصاویر باید در مکان امن و محافظت شدهتجهیزات ذخیره .از دسترس افراد غیرمجاز و متفرقه دور باشند

از تجهیزات کنترل کننده باید به نحو احسن حفاظت شود.

مشخصات سیستم 5-12

تم نشان دهنده مکان تجهیزات، مناطق تحت پوشش و مشخصات فنی سیستم مشخصات سیس .باشدمی

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 187

آزمون مشخصات سیستم 5-13

در این آزمون بایستی کلیه . آزمایش سیستم باید نحوه عملکرد صحیح سیستم را مشخص نمایداید موارد مورد نظر ب. اي تکرار گرددتجهیزات سیستم تست شود و عملیات آن به صورت دوره

. با توافق مشتري و تامین کننده کاال انجام گیرد :سطح تست مشخصات شامل موارد زیر است

تست و آزمون کیفیت تصاویر و مناطق تحت پوشش آنها

هاتست با انجام حرکت مقابل دوربین

استفاده از آزمون استاندارد مورد نظر

نصب 5-14

ریزي نصببرنامه 5-14-1

شرایط طبیعی محیط و . بایستی تمامی فاکتورهاي ایمنی در نظر گرفته شودقبل از شروع به کار هایی که امکان اضطرار وجود دارد، نیاز به داخل ساختمان متفاوت بوده و ممکن است در مکان

.نصب تجهیزات خاصی باشدنصب ادوات الکتریکی باید مطابق با شرایط محیطی محل نصب باشد و عملیات نصب باید با

.ص کافی توسط فرد متخصص و تکنسین فنی انجام پذیردتخص

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٨٨

)کشیکابل(نصب کابل 5-14-2

همچنین باید . ترین مسیر انتخاب شودکشی باید از محل دوربین توسط کوتاهمسیر کابلاتفاقات آینده و حتی توسعه سیستم مانند هرگونه تغییر در حوزه استحفاظی را در نظر

.گرفت

ها باید به نکاتی همچون افت ولتاژ، افت و قطع سیگنال، شرایط زمان انتخاب کابل .محیطی و تاثیرات آن، ایمنی و امنیت کابل در نظر گرفته شود

عدد کابل فیبر نوري به عنوان 3شود، باید حداقل از زمانی که از فیبر نوري استفاده میباید مطابق با جدول هاي فیبر نوري شعاع و میزان خم شدگی کابل. رزرو استفاده شود

.ها باشدمشخصات کارخانه سازنده آن

ها از روي یکدیگر تا آنجا که امکان دارد باید پرهیز کرد، اما در صورت از عبور کابل .هاي مشخصی مطابق با استاندارد انجام شوداستفاده باید اتصاالت آنها در ارتفاع

شود؛ کابل هدایتگري به صورت هاي زیرزمینی انجام میکشی در داکتزمانی که کابل )کشیفنر سیم "مثال(اضافی باید براي تعمیر و نگهداري سیستم کشیده شود

در جاهایی که امکان له شدگی کابل توسط وسایل مکانیکی و یا خرابکاري عمدي وجود .دارد باید از کابل محافظت شود

تا با توجه به رنج دمایی باشد بایدهایی که جهت اتصال به دستگاه پن و تیلت میکابل .محیط نصب، انعطاف پذیر باشد

ها نفوذ نکندمحتاط باشید تا رطوبت به کابل "کشی باید کامالدر حین کابل .

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 189

نصب سخت افزار 5-14-2

همچنین شرایط محیطی . عملیات نصب باید مطابق با دستورالعمل کارخانه سازنده باشد .نیز در انتخاب شیوه نصب دخیل است

سیم اتصال زمین باید تا حد امکان به تجهیزات روشنایی و تجهیزات الکتریکی دیگر . متصل شود

مستندات 5-14-3

. ، مسیر، نوع و هدف آنها انجام شود)شماره کابل(ها سازي موثر باید براي شناسایی کابلمستنده این امر براي هرچه ک. سطح این یادداشت برداري به پیچیدگی سیستم پیاده شده بستگی دارد

تر و موارد مورد نیاز جهت تر و سریعبهتر عملیاتی کردن سیستم، تعمیر و نگهداري مطمئن .توسعه سیستم در آینده امري ضروري است

نصب، راه اندازي و تحویل سیستم 5-15

:قبل از تحویل سیستم به مشتري، تکنسین فنی باید موارد زیر را کنترل و بازرسی نماید سیستم را مطابق با نیاز . ت ظاهري و کاربردي سیستم نصب شده کنترل شودمشخصا

.مشتري و ویژگی هاي سیتمی چک و مورد آزمون قرار دهد

کیفیت . هاي نصب استاندارد کنترل شودمشخصات ظاهري سیستم مطابق با مهارت .کارکرد سیستم مطابق با مشخصات واقعی آن کنترل شود

تم باید مطابق با مشخصات واقعی سیستم انجام شودآزمون و تست مشخصات سیس.

تست بازرسی باید بر روي آن بخش از سیستم که نصب آن به طور کامل انجام شده .است، صورت پذیرد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٩٠

هاي الزم تایید گرددکامل بودن دفترچه راهنما و مستندات پروژه پس از بررسی.

ثبت و نتیجه ارزیابی تایید و مشخصات سیستم و نتیجه تست عملکرد آن با هم در یکجا .امضا گردد

براي تعمیر و نگهداري، چنانچه قرارداد تعمیر و نگهداري منعقد نشده باشد، جدول .زمانبندي ارایه گردد

اگر اپراتورها براي کنترل سیستم مهارت کافی ندارند، شرکت فروشنده و مجري ملزم .به آموزش اپراتورهاي سیستم هستند

نگهداري 5-16

صالح و متخصص، توسط فروشنده یا شرکت ذي) ايبصورت دوره(سیستم باید بصورت منظم ابتدا باید از متعلقات سیستم تست کالیبره گرفت تا . مورد بازبینی، تعمیر و نگهداري قرار گیرد

.عملکرد آنها تضعیف نشده باشد سپس مطابق با جدول زمانبند سیستم را نگهداري کردنتیجه . نیاز و ضروري باید براي استفاده در مواقع ضروري تهیه شود قطعات یدکی مورد

.اي باید با بازدیدهاي قبلی مورد سنجش و بررسی قرار بگیردبازدیدهاي دوره . هاي کار آزموده انجام شودها بایستی توسط تکنسیناین بازبینی

پذیرد باید ن انجام میاگر تغییراتی بر روي سیستم نظارت تصویري مداربسته یا پیکربندي آ .صورت جلسه شده و در هر مرحله مورد تست و آزمون قرار گیرد

انواع دوربین مداربسته 5-17 از نظر نوع سیگنال:

هاي آنالوگدوربین

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 191

هاي دیجیتال دوربینIP )آي پی تحت شبکه( رت وهاي آنالوگی هستند که پها در واقع دوربیناین دوربین: هاي دو منظورهدوربین

کیفیت آنها آنالوگ است و امکان استفاده از . خروجی شبکه نیز در آنها تعبیه شده استاستفاده از این .آنها بصورت دوربین آنالوگ و یا دوربین تحت شبکه وجود دارد

شود که سیستم مداربسته از نوع آنالوگ بوده اما ها تنها زمانی توصیه میدوربین .ت مستقیم به شبکه مورد نیاز استاتصال یک یا چند دوربین بصور

از نظر شکل ظاهري و کاربرد متناظر: هاي دام دوربینDOME: در واقع دوربین دام به معنی . گنبد است ،معنی لغتی کلمه دام

ها این دوربین. گویندمیهاي سقفی نیز دوربین به آنهادوربین گنبدي شکل بوده و شده و در اشکال فانتزي و متفاوتی در بازار بیشتر براي نصب بر روي سقف طراحی

به کلیه ،صرف نظر از قابلیت دید در شب و یا نوع لنز یا نوع امواج. موجود است .شوددوربین دام گفته می ،هاي سقفی گنبدي شکلدوربین

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٩٢

استفاده از این دوربین ها برخالف نامشان در بازار ایران، :هاي صنعتیدوربین هاي باديدوربین آنها ها که نام اصلیاین دوربین. صارف صنعتی نیستمنحصر به م

Body Camera هاي مکعب مستطیل شکلی هستند که معموال قابلیت دوربین. باشدمیها از آنجا که سایر دوربین. نصب لنز بصورت جداگانه روي آنها تعبیه شده استها بیشتر در جاهایی دوربین قابلیت سوار شدن لنز یا تعویض آن را ندارند از این

هاي صنعتی با قاب و یا بدون دوربین .کوس مطلوب باشدوشود که زوم یا فاستفاده می .گیرندها مورد استفاده قرار میقاب در داخل و یا خارج ساختمان

هاي مینیاتوريدوربین :(MINI Camera) همانگونه که از نامشان پیداست دوربین -

ها بیشتر به عنوان از این دوربین. چک متداول در بازار هستندبسته کو هاي مدارخواهند دوربین معموال آنها را در جایی که می. شودهاي مخفی استفاده میدوربین

.گیرندبکار می ،نامحسوس باشد

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 193

هاي مادون قرمز دوربینIR: که از نور مادون قرمز براي ییهابه کلیه دوربین- در دوربین. شودگفته می مادون قرمزدوربینهاي ،کنندفاده میتشخیص تصاویر است

- بسته از این تکنولوژي بیشتر براي تشخیص تصاویر در تاریکی استفاده می هاي مدار

ها نصب شده و بوسیله یک در اطراف لنز این دوربین LEDمعموال تعدادي. شود .شوندروشن می ،سنسور نور در تاریکی

هاي چرخشی دوربین(پید دام هاي اسدوربینPTZ:( هاي مداربسته به کلیه دوربین

ر .به طشود که قابلیت چرخش دوربین در جاي خود بوسیله کنترل کننده یا گفته میشود که نیاز ها بیشتر در مواقعی استفاده میاز این دوربین. اتوماتیک فراهم شده باشد

تواند رو فرد می از این. ان نظارت کنداست که فرد تصاویر دوربین مداربسته را همزمخواهد بسته ، دوربین را به هر جهت که می هاي مدارسیستم PTZ با استفاده از قابلیت

هاي اسپید دام به دلیل تعبیه شدن دوربین. خواهد زوم کندبچرخاند و در هر جا که می .سته برخوردارندب هاي مدارموتور روي آنها از قیمت باالتري نسبت به سایر دوربین

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٩۴

از نظر قاب و پوشش: بسته که قاب آنها به هر دوربین مدار ):پمپ بنزینی(هاي ضد آب قاب بزرگ دوربین

- هاي ضد آب میدوربین ،طوري طراحی شده باشد که از نفوذ آب به آن جلوگیري کند

،ر موارداما در بیشت ،طراحی شود) واتر پروف(ممکن است خود لنز نیز ضد آب . گویند قابل نصب درهایی دوربین. شوداین قاب دوربین است که به عنوان ضد آب شناخته می

.شوند انتخابقابهاي ضد آب نوع بایست از می ) (Out doorفضاي باز

توانند در هر شکل و اندازه وجود هاي مداربسته مخفی میدوربین: هاي مخفیدوربین

توان می بوده،هاي مخفی کامال ابتکاري استفاده از دوربینکه ییاز آنجا .داشته باشندهاي مختلفی در قاب ،انواع پیش ساخته آنها. سازي کرد جا ،آنها را در هر جاي ممکن

معموال از .مثل قاب سیستم اطفاء یا قاب زنگ، ساعت دیواري، پریز برق موجود است .شودتفاده میی اسفهاي مخبه عنوان دوربین ،هاي مینیاتوريدوربین

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 195

هاي آنالوگدوربین 5-17-1

باشند که براي دریافت و ارسال اطالعات هاي مداربسته میها نسل ابتدایی دوربیناین دوربینها هر یک توسط صدا و تصویر این دوربین. کنندصدا و تصویر از امواج آنالوگ استفاده می

ها جهت جلوگیري از نویز بر سیم شته از سیمشوند که یک راي جداگانه منتقل میکابل دورشتهاست گرچه RG59ها کابل کواکسیال کابل متداول براي تصویر این دوربین. روداصلی بکار می

.هاي مختلف بر حسب نیاز امکان پذیر استها با کابلارتباط تصویر با دوربین

امواج آنالوگ . مواج آنالوگ استگونه که از نامشان پیداست تابعی از اها همانکیفیت این دوربیننویزهاي مختلف الکترومغناطیسی و نویزهاي ناشی از . همواره در معرض نویز قرار دارند

به . باشندهاي مداربسته آنالوگ مینوسانات برق همواره یکی از تهدیدات جدي بر کیفیت دوربینها یت تصویر در این نوع دوربینها و تجهیزات با کیفیت باال روي کیفهمین دلیل استفاده از کابل

.تاثیر بسزایی داردها ضعف بزرگی از زمانی که نیاز به ارسال تصاویر و صدا بصورت بیسیم باشد این دوربین

اگر قرار باشد تصاویر به همان صورت آنالوگ انتقال یابند باید از محدوده . دهندخود نشان میئله کیفیت تصویر را بیش از پیش تحت تاثیر امواج فرکانس امواج آنالوگ استفاده شود و این مس

ضمن اینکه امکان رصد کردن تصاویر در محدوده فرکانس امواج . دهدتداخلی و نویز قرار میتواند راه امن و بنابراین هیچوقت نمی. شودآنالوگ، براي هر کس دیگري بسادگی فراهم می

.مطمئن براي ارسال تصاویر آنالوگ باشدتصاویر آنالوگ نیز باید از سیستم دیجیتال استفاده نمود، بنابراین در نهایت باید براي ضبط

DVR "ضبط تصاویر دیجیتال"بدین منظور از دستگاه . تصاویر آنالوگ به دیجیتال تبدیل شوند

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٩۶

هاي آنالوگ هاي مختص ضبط و کنترل تصاویر دوربیندي وي آرها دستگاه. شوداستفاده می .کنده امکان کنترل و ارتباط دیجیتال با شبکه را نیز فراهم میاین دستگا. هستند

ها به عنوان هاي دیجیتال این دوربینهاي آنالوگ نسبت به دوربینتر دوربینبه دلیل قیمت پایینگرچه اخیرا بازار به سمت دیجیتال . شوندهاي مداربسته رایج در بازار ایران شناخته میدوربین

اند اما هنوز متمایل شده IPهاي ها به سوي دوربینسیاري از سازمانرود و بشدن پیش می .هاي دیجیتال، کند استها با نسل جدید دوربینسرعت جایگزینی این نسل قبلی دوربین

هاي آنالوگمزایاي دوربین 5-17-1-1

قیمت پایین - تنوع گسترده در بازار ایران -

دیجیتالهاي سادگی نصب و نگهداري نسبت به دوربین - هاي آنالوگمعایب دوربین 5-17-1-2

تر نسبت به دیجیتالکیفیت پایین -

امکان نویز پذیري، به دلیل استفاده از سیستم آنالوگ -

کشیهزینه باالي سیم -

ارتباط بیسیم با کیفیت پایین و نا امن - هاي هاي آنالوگ در بازار ایران به عنوان دوربینهمانگونه که اشاره گردید هنوز دوربین

اي شاید بتوان یکی از دالیل عمده آن را عدم نیاز به دانش شبکه. روندمداربسته متداول بکار میهاي اندازي و نصب دوربینها کارمندان خود را تنها به منظور راهبسیاري از شرکت. دانست

جیتال هاي دیاي در مورد دوربینهاي نسبتا پیچیده شبکهدهند و از آموزشآنالوگ آموزش می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 197

هاي آنالوگ در بازار ایران بسیار باالتر از لذا همچنان تقاضاي دوربین. کنندصرف نظر می .و تحت شبکه است IPهاي دوربین

هاي آنالوگ نسبت هاي مداربسته را نیز به واردات بیشتر دوربینهمین امر وارد کنندگان دوربینهاي آنالوگ قیمت از مزایاي اصلی دوربیندر هر حال یکی . دهدهاي دیجیتال سوق میبه دوربین

کشی هاي سیمهاي بزرگ در باال بودن هزینهگرچه همین قیمت پایین در پروژه. تر آنهاستپایینتوجه به این اصل که هر دوربین با یک سیم جداگانه به دستگاه کنترل کننده وصل . شودگم می

ها هزینه هنگفتی را افت باالي بین دوربینها و مسشود و این خود با افزایش تعداد دوربینمی .شودسبب می

هاي آي پی تحت شبکهدوربین 5-17-2

امروزه بازارهاي جهانی تمایل زیادي . هاي مداربسته هستندنسل جدید دوربین IPهاي دوربیناج ها همانگونه که از نامشان پیداست از امواین دوربین. هاي دیجیتال نشان داده استبه دوربین

یعنی برخالف . کنندکامال دیجیتال براي تحلیل و ارسال داده هاي تصویر و صدا استفاده می. کنندها از همان ابتداي دریافت تصاویر امواج را دیجیتال میهاي آنالوگ، این دوربیندوربین

هر دوربین. شوندضمن بکارگیري از امواج دیجیتال، آنها تحت بستر شبکه کنترل و مرتبط میو در قالب الگوها و قوانین IPکند و به وسیله شناسه شبکه همانند یک وسیله در شبکه عمل می

.گرددشبکه به مرکز کنترل متصل می

دوربین مدار بسته در بیمارستان سیستم 5-18

- هاي موجود بیمارستانی، الزم االجرا نمیسیستم دوربین مدار بسته بر اساس مقررات و نشریه

ر برخی بیمارستانهاي تخصصی و بزرگ، جهت مشاهده بیماران در بخشهاي باشد ولی د

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ١٩٨

ها و در محل ورودي اصلی بیمارستان، این سیستم توصیه مراقبتهاي ویژه توسط مالقات کنندهریزي و نظارت راهبردي رئیس جمهور، معاونت برنامه 287گردد، همچنین بر طبق نشریه می

اي، قطبی و کشوري با باز قلب در بیمارستانهاي منطقه شود که در اتاقهاي عملتوصیه میتختخواب با تاکید بر تخصص قلب، امکانات الزم براي ضبط و 1000تا 400ظرفیت بیش از

پخش تصاویر ویدئویی از طریق دوربین مدار بسته نصب شده روي چراغ عمل و نمایش آن در ب و نگهداري این سیستم باید بر اساس طراحی، نص. بینی شوداتاق کنفرانس، جهت آموزش پیش

. مطالب گفته شده در این بخش، انجام پذیرد

فصل ششم سیستم تلفن

اجزاي سیستم تلفن 6-1

کشی خطوط هاي انشعاب و در مسیرهاي کابلوسیله است که در محل :جعبه تقسیمایجاد نشود و از نظر تلفن، به کار رفته، به طوریکه در کیفیت سیگنال انتقالی خللی

نصب در فضاي باز یا (بر اساس نوع کاربري . ایمنی نیز حفاظت الزم را تامین نماید . باشدداراي دو نوع فلزي و کائوچویی می) داخلی

در داخل جعبه تقسیم و به طور ثابت نصب شده و سرکابلها به :هاترمینالها یا شانهکاري معموالً از لحیم. شوندبه آن متصل می )کاريتوسط پیچ یا لحیم(روشهاي مختلف

-هاي تقسیم فرعی استفاده میهاي پیچی در جعبهو از ترمینال 1در جعبه تقسیم اصلی

.شود

دستگاهی جهت برقراري ارتباط تلفنی بین بخشها و قسمتهاي مختلف داخلی :مرکز تلفنتور، تعدادي خطوط باشد که مجهز به کنسول اپراو یا با خارج از یک ساختمان می

. باشدداخلی و خارجی، منبع تغذیه و دیگر ملحقات می

الزامات طراحی و اجراي سیستم تلفن 6-2

صورت در و مرکز اتاق است الزم دارند، تلفن اختصاصی مراکز که هاییساختمان در -

با ارتباط نظر از مناسب، محلی در تلفن سیستم به مربوط تجهیزات سایر اطاقهاي نیاز

1MDF (Main Distribution Frame)

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠٠

نصب براي جز آن از و شود بینیپیش ساختمان، داخلی مدارهاي و شهري تلفن شبکه

جریان تجهیزات دیگر براي کافی فضاي داشتن صورت در و تلفن، به مربوط تجهیزات

هاکابینت اطراف راهروهاي و اتاق ابعاد. نشود استفاده دیگري منظور هیچ براي ضعیف،

.باشد کافی تعمیرات و سرویس عملیات کلیه انجام براي باید مربوط میزهاي و

خطوط که اصلی ترمینال تقسیم جعبه محل اختصاصی، تلفن مرکز فاقد هايساختمان در -

و جعبه این بین ارتباط انجام که شود انتخاب نحوي به باید شودمی وصل آن به ورودي .شود انجام سهولت به طبقات تقسیم هاي جعبه و شهري شبکه خطوط

پیش آینده هايتوسعه به با توجه باید توزیع مناطق یا طبقات ترمینال هايتقسیم جعبه - .باشند مجهز زمین ترمینال به داشته و کافی محل اتصاالت اضافی براي و شوند بینی

تقسیم جعبه یا اصلی نیمه هايتقسیم جعبه و طبقات ترمینال هايتقسیم جعبه بین ارتباط -

.شود انجام کابل، مجاري یا هالوله در فاظت شدهکابل ح با باید تلفن مرکز

نظایر یا زره فویل،(فلزي پرده نوعی باید تلفن هايسیستم در استفاده مورد هايکابل -

.باشد زمین اتصال مخصوص رشته هادي یک شامل داشته،) آن

بر مشتمل باید) تلفن پریز(تلفن دستگاه محل و ترمینال هايتقسیم جعبه بین اتصاالت -

.هادي زمین باشد

باشد، بالمانع مخابرات شرکت مقررات نظر از اگر و تلفن مرکز فاقد هايساختمان در

.کرد هادي اکتفا دو رشته به توانمی

دو شاخه اشتباهی وصل که ايگونه به باشد، سیستم این مخصوص باید تلفن پریزهاي -

.نباشد پذیرامکان آنها و بالعکس به برق هاي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 201

ترمینال حفاظتی، هادي یک طریق از باید تلفن کابلهاي و سیمها زمین صالات هادیهاي -

.کنند متصل ساختمان زمین الکترود به را تلفن یا مرکز تلفن اصلی جعبه زمین

استانداردهاي تجهیزات سیتم تلفن 6-3

از رجخا با یا و یکدیگر با بیمارستان داخلی قسمتهاي و بخشها بین تلفنی ارتباط برقراري براي

به خودکار مجهر الکترونیکی نوع از داخلی تلفن مرکز دستگاه باید یک برعکس، و بیمارستان

با بیمارستان، هر ظرفیت و احتیاج به بسته و خارجی، داخلی خطوط تعداد با اپراتور، کنسول

انواع از مورد است حسب ممکن مزبور مرکز. شود گرفته نظر در زیر مشخصات و استاندارد

.شود انتخاب دیجیتال یا وگآنال آنالوگ تلفن مراکز 1- 6-3

باید زیر موارد بیمارستانها در استفاده مورد آنالوگ تلفن مراکز اجراي و طراحی در کلی طور به

:شود گرفته نظر در

.باشد ارسال مسیر از مستقل و بوده ثابت زمان طول در باید سیگنالها ارسال در اتالف -

.باشد کردن صرفنظر قابل یزنو و همشنوایی مقدار -

- می وصل آن به خطوط که مراکز از نقاطی در به زمین نسبت آن باالنس و امپدانسها -

.باشد شده گیرياندازه کامالً ،شود

.بماند باقی پایین حد در حاصله هاياعوجاج کلیه -

آزمون مورد و ساخته طراحی، زیر استانداردهاي در مندرج ضوابط برابر باید مراکز اینگونه

:گیرد قرار

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠٢

الکتریکی سطح نظر از ) ...و آزاد اشتغال، زنگ، پس( مختلف بوقهاي انواع: ITU-T/E.180 -الف

آکوستیک و

اسمی امپدانسهاي: ITU-T/Q.552 , ITU-T/G.SUP31 , ITU-T/G121, ITU-T/G 111 -ب

سیمه دو آنالوگ مرکز یک خروجی و ورودي پورتهاي

هرتز 1020 فرکانس در 1همشنوایی میزان ITU-T/G.134 , ITU-T/G.151 :-پ

آن محاسبه روش و مجاز تضعیف حداکثرITU-T/G.151 , ITU-T/G.141 : -ت

برابر در حفاظت: ITU-T/K.11 , ITU-T/K.20 , ITU-K.21 , ITU-T/K.39 , ITU-T/K.32 -ث

الکتریسیته تخلیه یا نیرو وطخط از القاء اتصالی، برق، و رعد از ناشی ولتاژ اضافه جریان، اضافه

ساکن- بین خطوط به اتصال صورت در مدارها در اتالف نگهداشتن ثابت شرایط: ITU-T/G.171 -ج

(LR) خصوصی تلفن مرکز یک در دریافت هنگام المللی در صدا بلندي ضریب حداکثر: ITU-T -چ

نویز توان اسمی حسط ITU-T/Q.29 , ITU-T/G.123 , ITU-T/G.142 , ITU-T/G.153 :-ح

همربوط هايمشخصه و تصادفی دیجیتال تلفن مراکز 2- 6-3

تلفات، انواع نظر از سیمه، دو رابطهاي با دیجیتال تلفن مراکز کارایی به مربوط استانداردهاي

- مراکز تلفن آنالوگ می استانداردهاي مشابه صدا کیفیت و نویزپذیري، ،همشنوایی ها،امپدانس

:باشدهاي زیر میدارد مطابق با استاندارباشد و سایر مو

1 Cross talk

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 203

کدگشایی از پس دیجیتال روش به شده تولید هايبوق: ITU-T/Q.35 -الف

چهارسیمه مدارهاي در ورودي نسبی سطوح اسمی مقادیر: ITU-T/Q.553 -ب

فرکانس نویز تک سطوح: ITU-T/Q. 551 -پ چهارسیمه شامل سیستمهاي در واییهمشن میزان و وزنی نویز میزان تعیین: ITU-T/Q.553 -ت

PCM و فرکانس تک نویزهاي برگشتی، تلفات فرکانسی، اعوجاج همشنوایی، آن گیرياندازه روشهاي و .... اکو کانالهاي وزنی، کارایی هايمشخصه: ITU-T/G.712 -ث

)دیجیتال و آنالوگ( الکترونیکی تلفن مراکز ساخت فنی مشخصات 6-4

و فرمانها تمام و بوده کامپیوتري میکرو یا پایه میکروپروسسور نوع زا باید تلفن مراکز .باشد شده ذخیره SPC1برنامه از استفاده با سیستم کنترل

شده طراحی دوگانه و گسترده بصورت باید دیجیتال تلفن مرکز طراحی تکنولوژي

لکنتر مختلف بخشهاي جداگانه توسط پروسسورهاي که معنی بدین گسترده .باشد در صورت تا باشد داشته وجود مرکزي کنترل برد دو که معنی بدین دوگانه و شود

کار به و گردیده مدار وارد وقفه بدون دیگري بردها، از یکی در اشکال نوع هر بروز

.دهد ادامه

شامل آنالوگ ترانکهاي انواع باید به دیجیتال تلفن مرکز E&M ،CO ،TIE ،RD ،DID ،

DOD استاندارد با یجیتالد ترانکهاي وCEPT2 ترانکهاي سیگنالینگ .باشد مجهز

.باشد تغییر و تعریف قابل باید دیجیتال

1 Stored Program Control 2 European Committee on Post and Telecommunications

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠۴

چهارسیمه، سیمه، دو بصورت ورودي خطهاي اتصال امکان باید دیجیتال تلفن مرکز

.باشد دارا سیستم به را (PCM-Digital Link) اتصال و سیمه شش نیروي قطع هنگام در تاوقفه باشد برق بدون ستمسی به مجهز تلفن باید مرکز سیستم

. نیاید بوجود دستگاه کار در اختاللی هیچگونه عادي برق

و تعمیر زمان مدت که ايگونه مدوالر بوده به کامالً باید تلفن مرکز هايدستگاه .باشد پذیرامکان سهولت به سیستم ظرفیت و افزایش یافته کاهش حداقل به نگهداري

با تا باشند سبز چاپ داراي باید تلفن مرکز هايدستگاه در استفاده مورد بردهاي

.شود جلوگیري آتی و اتصالی خوردگی بروز از آن استحکام افزایش

و بوده مستقیم ولت 48ثابت طور به باید داخلی خطوط تمام براي استاندارد تغذیه ولتاژ .نکند تغییر باال ترافیک در آن مقدار

خطوط براي باید تلفن مرکز توسط گوشی شدن برداشته هنگام در که کیالکتری جریان

تغییر با و بوده ثابت همواره باید جریان این .بود آمپر خواهدمیلی 40 شود تامین داخلی

.نکند تغییر آن مقدار خط طول یا گوشی

اوبمتن ولت 45 حداقل باید آنالوگ سیستم براي تلفن مرکز توسط شده تولید زنگ ولتاژ

متناوب ولت 90حدود باید دیجیتال سیستم و براي باشد مستقیم ولت 48 بعالوه

.باشد مستقیم ولت 48بعالوه

یا و باشد کیلومتر 5 حداقل باید آنالوگ سیستم براي تلفن مرکز به اتصال قابل خط طول

رايب و باشد، تغذیه قابل اهم 1500تا باید خط تلفن و گوشی مقاومت دیگر عبارت به

یا شود و گرفته نظر در کیلومتر 10 حداقل باید شده یاد خط طول دیجیتال سیستم

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 205

احتساب با اهم 2000 تا 1500حدود مرکز به اتصال قابل مدار مقاومت دیگر بعبارت

.باشد تلفن گوشی و خط

شانزده تا چهار ظرفیت(آنالوگ متوسط ظرفیت تلفن مراکز در مناسب ترافیک حداقل

ظرفیت این ولی است متغیر نیاز و کاربرد بنابر )خط داخلی 256 تا 32 و ورودي خط

انسداد بدون باید دیجیتال تلفن مراکز در ترافیک .باشد کمتر درصد 40 تا 25از نباید

لحظه یک در باید بتوانند مشترکین تمام دیگر عبارت به درصد، 100 ترافیک یعنی باشد،

.کنند صحبت هم با

صورت به آنالوگ الکترونیک سوئیچ نوع از باید آنالوگ تلفن مرکز یارتباط سیستم

داشته وجود نباید صوتی ارتباط برقراري اي برايرله نوع هیچ و باشد پوینت کراس

باشد و (PCM)یا دیجیتال سوئیچ نوع از باید دیجیتال تلفن مرکز ارتباطی سیستم .باشد

دیگري یکی، وجود عدم یا خرابی رتصو تا در باشد شده طراحی گانه دو صورت به

.دهد ادامه خود کار به تلفن مرکز و شده مدار وارد

اضافه و ولتاژ اضافه برابر در محافظ مدار داراي باید شهري و داخلی خطوط تمام

مرکز دستگاه به ... و برق و رعد شهر، برق نظیر اتصالی شوك هرگونه تا باشند جریان

.نرساند آسیبی تلفن

تحمل را سانتیگراد درجه چهل تا صفر بین محیط دماي تغییرات بتوانند باید هاهدستگا

.کنند

)دیجیتال و آنالوگ(الکترونیکی تلفن مرکز کارکردي مشخصات 6-5

باشند زیر کارکردي امکانات و قابلیتها به مجهز باید الکترونیکی تلفن مراکز:

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠۶

آتی و علیف نیازهاي مبناي بر سیستم ظرفیت گسترش قابلیت -

افزارينرم بصورت شهري یا داخلی خطوط از یک هر کردن خارج سرویس از امکان -

افزارينرم بصورت داخلی خطوط کردن یکطرفه امکان -

شب سرویس تعیین امکان -

جداگانه رمزهاي با شهري خطوط بنديگروه امکان -

سیستم ریزيبرنامه مختلف بخشهاي به دسترسی کردن محدود امکان -

و شهري بین شهري، گروههاي یا خطوط به مشترکین دسترسی کردن حدودم امکان - المللیبین

اپراتور دخالت بدون یکدیگر با داخلی خطوط مکالمه امکان -

بودن مجاز صورت در شهري خطوط از داخلی خطوط استفاده امکان -

داخلی خطوط براي موزیک پخش و نگهداشتن خط پشت امکان -

داخلی خطوط لمهمکا زمان کردن محدود امکان -

دیگر داخلی به داخلی خطوط شهري مکالمه انتقال امکان -

داخلی خط یک با شهري خط دو یا و شهري خط یک با داخلی خط دو کنفرانس امکان -

)آنالوگ سیستم براي(

براي( شهري و داخلی خطوط روي نفره چهار و نفره سه نفره، دو کنفرانس امکان -

)دیجیتال سیستمهاي

شهري خطوط از استفاده براي نوبت گرفتن امکان -

عدم صورت در و اشغال صورت در بالشرط،(دیگر شماره به زنگها موقت انتقال امکان -

)پاسخ

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 207

دارشماطه ساعت بعنوان تلفن از استفاده امکان -

زنگ آخرین یا مزاحم شماره یافتن امکان -

شهري تماس انتقال و اپراتور با مکالمه امکان -

داخلی مشترکین براي کلید یک فشردن با شغالا شماره تکرار امکان -

باشند نیز زیر قابلیتهاي همچنین داراي باید دیجیتال تلفن مراکز :

نمودن آزاد کدهاي مانند هاشماره و کلیه کدها دادن تغییر و تعریف کردن قابلیت -

آن مانند و مکالمه در انتظار اپراتور، ها، داخلی ارتباط شهري، خطهاي

افزارينرم و افزاريسخت قسمتهاي کلیه آزمون براي تست فزارا نرم وجود -

افزارينرم بصورت متفاوت ارقام تعداد با داخلی مشترکین هايشماره تغییر امکان -

"نشوید مزاحم سرویس " موقت طور به گوشی زنگ خوردن از ممانعت امکان -

اپراتور تعداد افزایش امکان -

دیگر داخلی مشترك توسط خوردن نگز حال در خط یک به پاسخگویی امکان -

خاص داخلی مشترکین به شهري خطوط تخصیص امکان -

داخلی مشترکین براي کد یک گرفتن با اشغال شماره تکرار امکان -

اپراتور امکانات 6-6

آزاد،(کنسول توسط لحظه هر در شهري و داخلی خطوط تمام وضعیت از آگاهی امکان -

)زنگ شرایط در یا اشغال

خروجی یا ورودي شهري خطوط از هرکدام به سترسید امکان -

انتخابی یا و نوبتی بصورت شهري یا داخلی وارده زنگهاي به پاسخگویی امکان -

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٠٨

جواب گویی از پس داخلی خطوط به وارده شهري خطوط انتقال امکان -

هشدار هايبوق با همراه اضطراري مواقع در خطوط بین مکالمه به ورود امکان -

نفره چهار و نفره سه نفره، دو کنفرانسهاي برقراري امکان -

اپراتور به شهري خطوط از برخی تخصیص امکان -

دکمه یک فشردن با شهري اشغال شماره تکرار امکان -

تکرار به نیاز بدون آن از استفاده و حافظه به نیاز مورد هايشماره سپردن امکان -

گیريشماره

یک با آن اعالم و مشغول داخلی كمشتر یک خط پشت شهري خط یک دادن قرار امکان -

صوتی عالمت

شهري خط براي موزیک پخش و نگهداشتن خط پشت امکان -

اپراتور توسط سیستم هايریزيبرنامه تمام انجام امکان -

اپراتور براي متفاوت ورود رمزهاي تعریف امکان -

شده منتقل شهري خطوط پاسخ عدم صورت در اپراتور به خودکار بازگشت امکان -

-

مقایسه مراکز تلفن الکترونیکی آنالوگ و دیجیتال 6-7

- ها توسط مدارات الکترونیکی و پروسسوري صادر میها و کنترلدر هر دو مرکز، تمامی فرمان

تر گردد، با این تفاوت که در مراکز تلفن آنالوگ که معموالً به عنوان مراکز تلفن با ظرفیت پایینگیرد تبدیل آن به یک جریان الکتریکی آنالوگ صورت می شوند، عمل انتقال صوت بامحسوب می

اما در مراکز تلفن دیجیتال، . باشندهاي برقرار کننده ارتباط نیز از نوع آنالوگ میو سوییچتبدیل شده و سپس سیگنالهاي ) کد صفر و یک(سیگنال صوت در ابتدا به اطالعات دیجیتال

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 209

یابند و عمل سوئیچینگ نیز به صورت ال میمختلف با مالتی پلکس شدن، روي یک خط انتق . باشددیجیتال می

معموال کم است ولی براي کاربردهاي با ) تعداد مکالمات همزمان(در مراکز تلفن آنالوگ، ترافیک مناسب بوده و نسبت به مراکز تلفن دیجیتال ارزانتر ) خط 256معموال کمتر از (ظرفیت محدود

.باشندمیشود که داراي تر تا چند ده هزار خط، از مراکز تلفن دیجیتال استفاده میبراي ظرفیتهاي باالتوانند ارتباط چندین هزار مشترك را بطور همزمان بوده و می%) 100عموما (ظرفیت ترافیکی باال

.برقرار سازند نصب روشهاي و اصول 6-8

تلفن مرکز اتاق 1- 6-8

مرکز حدود در امکان صورت در باید باتریها اتاق و تلفن مرکز مخصوص اتاق

اتاق و مزبور اتاق بین فاصله .گیرد قرار اتاق تلفنچی جنب و بیمارستان اصلی ساختمان

.کند تجاوز متر ده حدود از نباید تلفنچی،

باشد خورشید نور تابش از دور و مناسب دماي هوا، گردش داراي باید اتاقها گونه این . اختالل ایجاد باعث که برق موتورهاي یا الکتریکی سایلبه و نباید شده یاد مرکز همچنین

.باشد نزدیک شودمی آن عملکرد در نویز یا

نگهداري و تعمیر براي مناسب فضاي که شود نصب ايگونه به باید تلفن مرکز دستگاه

باقی پایدار و ثابت استقرار محل در نیز نصب از و پس شده گرفته نظر در آن اطراف در

.بماند

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢١٠

تلفن خطوط توزیع سیستم 2- 6-8

و یکدیگر با بیمارستان هايقسمت کلیه بین اطمینان قابل تلفنی ارتباط برقراري منظور به اثري قسمت، یک در اشکال بروز که طوري به سیستم، در نگهداري تسهیل و خارج، با یا

در (MDF)اصلی تقسیم یک جعبه باید باشد، نداشته قسمتها سایر با تلفنی ارتباط در

مختلف قسمتهاي براي فرعی تقسیمهاي جعبه شماري و تلفن مرکز دستگاه نزدیکی فرعی هايجعبه و تلفن مرکز نزدیکترین در باید اصلی تقسیم جعبه .شود بینیپیش

.گردد نیاز نصب مورد محلهاي در مورد حسب

از سپس و گردیده متصل اصلی تقسیم جعبه به ابتدا باید خارجی و داخلی خطوط کلیه

و تلفن مرکز داخلی تقسیم جعبه به مناسب تعداد زوجهاي با کابل یک از استفاده با آنجا .شود کشیده فرعی هايجعبه

و داخلی خطوط شماره و شده انجام پیچی ترمینالهاي از استفاده با باید خطوط اتصال .گردد مشخص مناسب برچسب با شهري

گردد انجام دستگاه صبن از قبل باید ساختمان داخل سیمکشی.

برق تغذیه اتصال 3- 6-8

صورت شهري و داخلی خطوط اتصال از پس باید تلفن مرکز دستگاه برق تغذیه اتصال

.گیرد

هاي دستگاه و وقفه بدون برق سیستم به شهر برق ورودي کابلهاي سیمها و اتصال

اثر در شدن قطع مالاحت هیچگونه بدون و از دسترس دور و محکم کامالً باید تلفن مرکز

.باشد ثالث شخص عمل

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 211

برابر در حفاظت و تلفن مرکز دستگاه بهتر عملکرد همچنین و ایمنی تامین منظور به

متصل مناسب زمین سیستم به و بوده زمین ترمینال اتصال به مجهز باید دستگاه نویز،

.باشد وشحتماً خام دستگاه اتصال، هنگام و بوده محکم کامالً باید اتصال . شود

آموزش و برداري بهره 6-9

دستگاه، فنی مشخصات شناخت زمینه در باید تلفن مرکز نگهداري و تعمیر مسئولین

روش همچنین و تقسیم جعبه بنديسیم مختلف، چگونگی قسمتهاي اتصاالت نحوه

آن یابی و عیب دستگاه آزمون روشهاي و تست افزارهاي نرم و نگهداري و سرویس

.شوند داده کافی آموزش

افزارنرم کار ریزي،برنامه نحوه مورد در باید تلفن مرکز کنترل و ریزيبرنامه مسئول

با اپراتور عنوان به که افرادي. الزم را دیده باشد آموزش آن امکانات و تلفن مرکز

با کار روش اپراتور، عملیات کلیه با آموزشی دوره یک طی باید کنندمی کار دستگاه

.شوند آشنا سیستم امکانات کنسول و

دستگاه، کار روش و ریزيبرنامه نحوه تلفن، مرکز مختلف بخشهاي فنی مشخصات کلیه

مکتوب و مستند صورت به باید سیستم امکانات و همراه آن، افزارهاي نرم راهنماي

.باشد دستگاه همراه

ضمیمه اگانهجد طور به و مکتوب صورت به باید اپراتور کار راهنماي و فنی مشخصات

.باشد اپراتور کنسول

بردار قرار داده کشی سیستم تلفن باید در اختیار بهرههاي مربوط به کابلکلیه نقشه .شود

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢١٢

نمونه شماتیک سیستم تلفن 6-10

نمایش داده 2-6و 1- 6هاي نمونه شماتیک سیستم تلفن در ساختمان یک و چند طبقه در شکل . شده است

ونه شماتیک سیستم تلفن یک ساختمان یک طبقهنم 1-6شکل

نمونه شماتیک سیستم تلفن یک ساختمان چند طبقه 2-6شکل

فصل هفتم

شبکه کامپیوتر تعاریف 7-1

بوده ... شامل دو یا چند کامپیوتر و ابزارهاي جانبی مانند چاپگرها، اسکنرها و : شبکه کامپیوتربه هم متصل شده ... سخت افزار و نرم افزار، منابع اطالعاتی و که به منظور استفاده مشترك از

.باشندبرداري از امکانات ها باعث بهرهافزاري است که رعایت آني قوانین نرممجموعه :پروتوکل

. شودافزاري و برقراري سرویس در شبکه میسختو به عبارت دیگر طرح ها و اجزاء شبکه به یکدیگر و اتصال رایانه دماننحوه چی :توپولوژي

.گویندساختار فیزیکی شبکه را توپولوژي شبکه میبه ) سیمبی یابا سیم (که متصل . . . ) کامپیوتر، موبایل، دوربین و (هر دستگاهی : (Node)گره

.نامندنود یا گره شبکه می ،شبکه باشد و خاصیت سرویس گیرندگی را دارا باشد ، Repeater مانند( 1وسیله زیکی از شبکه که توسط یکبه هر بخش فی (segment):سگمنت Bridge و یا Router (شودگفته میسگمنت گرددبه یک بخش دیگر متصل می.

را قبل هاي عبوري در طول مسیر انتقالسیگنالاي است که وسیله : (Repeater)ها تکرارکننده .مه مسیر ارسال کندو به ادا کردهبازسازي واز تضعیف و از بین رفتن دریافت

1Device

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢١۴

هاي کامپیوتري انواع توپولوژي شبکه 7-2

- کشی و هزینهنوع کابل بامستقیم با توجه به اینکه انتخاب توپولوژي در شبکه کامپیوتر ارتباط

توجه به عوامل موثر در انتخاب توپولوژي بهینه داراي اهمیت می بنابراین، ه داردهاي مربوط :مل بشرح ذیل استمهمترین این عواباشد که

انتقال که براي شبکهوسیله هر نوع : هزینه LAN در بایست انتخاب گردد، در نهایت میفرآیندي سازي شبکه انتقال داده،پیادهعملیات . سازي گرددپیاده ،عملیات نصب شبکه

هاي کشی و ایجاد کانالکابل ،آلدر حالت ایدهبنابراین باشدمیساختمان در طوالنی هزینه تا بایست قبل از تصرف و بکارگیري ساختمان انجام گرفته باشدطه میمربو

.نصب شبکه بهینه گردد

هايیکی از مزایاي شبکه: پذیريانعطافLAN توسط، توانائی پردازش داده موجود در ... با توجه به تغییرات احتمالی در کاربري فضاها و . می باشداستفاده کنندگان يتما

بایست بسادگی امکان تغییر پیکربندي در شبکه را می وپولوژي انتخابیتپروژه ها اي به نقطه دیگر انتقال و یا قادر به ایجاد یک ایستگاهی را از نقطه "مثال. فراهم نماید

. ایستگاه جدید در شبکه باشیم

سه نوع توپولوژي رایج در شبکه هاي LAN گردداستفاده می:

1توپولوژي خط 2تارهتوپولوژي س 1توپولوژي حلقه

1 BUS 2 Star

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 215

(BUS)توپولوژي خط 1- 7-2

مدل از یک کابل این در .باشدمی LAN هايسازي شبکهها براي پیادهترین توپولوژيیکی از رایجسرویس دهنده، (اصلی در شبکه استفاده شده و تمام کامپیوترهاي موجود در شبکه خط بعنوان

.گردندبه آن متصل می) سرویس گیرنده

مزایاي توپولوژي BUS :

از یک خط انتقال جهت اتصال تمام اینکهبدلیل مصرفی، کابل کم بودن طولباعث پایین آمدن هزینه نصب و ایجاد در نتیجه شوداستفاده می کامپیوترها

. شدتسهیالت الزم در جهت پشتیبانی شبکه خواهد

توپولوژي :ساختار ساده BUS در مدل فوق .داراي یک ساختار ساده است .شوداز یک کابل براي انتقال اطالعات استفاده می "صرفا

اي از شبکه توان براحتی در نقطهیک کامپیوتر جدید را می: توسعه آسان-هاي بیشتر در یک سگمنت، میدر صورت اضافه شدن ایستگاه. اضافه کرد

.اده کرداستف) تکرار کننده( Repeater ی به نامیهاکنندهتوان از تقویت

معایب توپولوژي BUS : 1 Ring

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢١۶

ولوژيپاینکه سادگی در تووجود با : یابیمشکل بودن عیب BUS امکان بروز اشتباه رای یهادر شبکه. دهد، ولی در صورت بروز خطا کشف آن ساده نخواهد بودکاهش می

به صورت منحصر به 1، کنترل شبکه در هر گرهگرددتوپولوژي استفاده میاین که از بایست نقاط زیادي بمنظور تشخیص خطا بازدید نبوده و در صورت بروز خطا می فرد

. و بررسی گردند

بایست کامپیوتر را توپولوژي دچار مشکل گردد، میاین در صورتیکه یک کامپیوتر در . در محلی که به شبکه متصل است رفع عیب نمود

ها استفاده میز تکرارکنندهکه براي توسعه شبکه ا در مواردي: هاماهیت تکرارکننده-

موضوع مستلزم این . گردد، ممکن است در ساختار شبکه تغییراتی نیز داده شود . بکارگیري کابل بیشتر و اضافه نمودن اتصاالت مخصوص شبکه است

STAR توپولوژي 2- 7-2ده استفا "ستاره"گونه که از نام آن مشخص است، از مدلی شبیه در این نوع توپولوژي همان

"نام هبه یک دستگاه خاص ب "در این مدل تمام کامپیوترهاي موجود در شبکه معموال. گرددمی .متصل خواهند شد "هاب

1 Node

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 217

مزایاي توپولوژي STAR

شامل تعدادي از نقاط اتصالی در یک نقطه توپولوژياین : سادگی سرویس شبکه .ه را آسان می نمایدتغییر در ساختار و سرویس شبک ،ویژگی فوق. مرکزي است

در . مستعد اشکال هستند "نقاط اتصالی در شبکه ذاتا: رفع اشکال تنها در خط معیوباشکال در یک اتصال، باعث خروج آن خط از شبکه و سرویس و STAR توپولوژي

عملکرد سایر کامپیوترهاي موجود مربوطه شده و تاثیري بر روي اشکال زدائی خط . تداشدر شبکه نخواهد

به هر "با توجه به این مسئله که نقطه مرکزي مستقیما: یابیکنترل مرکزي و عیبسادگی تشخیص ه ایستگاه موجود در شبکه متصل است، اشکاالت و ایرادات در شبکه ب

.و مهار خواهند گردید

هر اتصال در شبکه شامل یک نقطه مرکزي و یک گره جانبی : هاي ساده دستیابیروشهت ارسال و دریافت اطالعات داراي جن حالتی دستیابی به محیط انتقال در چنی. است

.الگوریتمی ساده خواهد بود

معایب توپولوژي STAR

بدلیل اتصال مستقیم هر گره به نقطه مرکزي، مقدار : مصرفی کابل طول ازدیادشده تمام هزینه با توجه به اینکه هزینه کابل نسبت به . شودزیادي کابل مصرف می

ها و مسائل مربوط به نصب و کشی جهت کابلشبکه کم است، تراکم در کانال .ها را افزایش خواهد دادنی آنها بطور قابل توجهی هزینهاپشتیب

اضافه نمودن یک گره جدید به شبکه مستلزم یک اتصال : شبکه مشکل بودن توسعههاي الزم بینیشکشی پیبا اینکه در زمان کابل. از نقطه مرکزي به گره جدید است

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢١٨

شود، ولی در برخی حاالت نظیر زمانیکه طول جهت توسعه در نظر گرفته می- هاي غیر قابل پیشاي از گرهزیادي از کابل مورد نیاز بوده و یا اتصال مجموعه

.، توسعه شبکه را با مشکل مواجه خواهد کردبینی اولیه

در شبکه با مشکل ) ابه(در صورتیکه نقطه مرکزي :وابستگی به نقطه مرکزي .، تمام شبکه غیرقابل استفاده خواهد بوددمواجه شو

(RING)حلقه توپولوژي 7-2-3

تمام . گردنددر این نوع توپولوژي تمام کامپیوترها بصورت یک حلقه به یکدیگر مرتبط میبه یک کابل که بصورت یک ) سرویس دهنده،سرویس گیرنده(کامپیوترهاي موجود در شبکه

مدل هر گره به دو و فقط دو همسایه مجاور خود این در . گردندایره بسته است، متصل میدها فقط بنابراین داده. شونداطالعات از گره مجاور دریافت و به گره بعدي ارسال می. متصل است

کننددر یک جهت حرکت کرده و از ایستگاهی به ایستگاه دیگر انتقال پیدا می .

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 219

وپولوژيمزایاي ت RING

در مقایسه با در این مدل مصرفیطول کابلی : مصرفی کم بودن طول کابلدر ) کانکتور(ویژگی باعث کاهش تعداد اتصاالت این . باشدتوپولوژیهاي دیگر کمتر می

.به شبکه را افزایش خواهد داد اطمینانشبکه شده و ضریب

بدلیل استفاده از یک .اهد بودکشی نخوی خاص جهت انشعابات در کابلینیاز به فضامنظور ه ی خاص بیهااش، اختصاص محلکابل جهت اتصال هر گره به گره همسایه

. کشی ضرورتی نخواهد داشتکابل

استفاده از فیبر نوري باعث باال رفتن نرخ سرعت انتقال :مناسب جهت فیبر نوريها در یک ي ترافیک دادهتوپولوژاین در با توجه به اینکه .می شوداطالعات در شبکه

در صورت تمایل .منظور محیط انتقال استفاده کرده توان از فیبر نوري بجهت است، میدر "مثال. توان در هر بخش ازشبکه از یک نوع کابل بعنوان محیط انتقال استفاده کردمی

.هاي مسی و در محیط کارخانه از فیبر نوري استفاده کردري از مدلامحیط هاي اد

معایب توپولوژي RING

در صورت بروز اشکال در . گردددر تمام شبکه می اختاللاشکال در یک گره باعثیک گره، تمام شبکه با اشکال مواجه خواهد شد و تا زمانیکه گره معیوب از شبکه

. توان داشتخارج نگردد، هیچگونه ترافیک اطالعاتی را روي شبکه نمی

یتواند روي تمامبروز اشکال در یک گره می :کهشباشکال زدائی دشوار بودن بررسی تا را بایست چندین گره یابی میبمنظور عیب. هاي دیگر تاثیرگذار باشدگره

.گره مورد نظر پیدا گردد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢٠

در زمان گسترش و یا اصالح حوزه :در ساختار شبکه اتتغییردشوار بودن اعمالي شبکه مسائلی بوجود خواهد بدلیل ماهیت حلقو جغرافیائی تحت پوشش شبکه،

. آمد

هر گره در شبکه داراي مسئولیت :گذاردتوپولوژي بر روي نوع دستیابی تاثیر میقبل از اینکه یک گره . اي است که از گره مجاور دریافت داشته استعبور دادن داده

بایست به این اطمینان برسد که محیط انتقالبتواند داده خود را ارسال نماید، می . براي استفاده قابل دستیابی است

تحت پوششسطح ناحیه تقسیم بندي بر اساس 7-3

:دگردنتحت پوشش به سه گروه تقسیم می سطح ناحیههاي کامپیوتري با توجه به شبکه

1 هاي محلی کوچکشبکه(LAN) 2 هاي متوسطشبکه(MAN) 3 هاي گستردهشبکه(WAN)

LAN هايشبکه 1- 7-3

شود، یک محیط کوچک نظیر یک ها پوشش داده میکه توسط این نوع از شبکه ياسطح ناحیه :دباشنهاي زیر میها داراي ویژگیاین نوع از شبکه. ساختمان اداري است

توانائی ارسال اطالعات با سرعت باال

منظور ه قابلیت استفاده از محیط مخابراتی ارزان نظیر خطوط تلفن ب محدودیت فاصله نرخ پایین خطا در ارسال اطالعات با توجه به محدود بودن فاصله عاتارسال اطال

1Local Area Network 2 Metropolitan Area Network 3 Wide Area Network

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 221

MAN هايشبکه 2- 7-3

شود، در حد و اندازه یک شهر و یا ها پوشش داده میکه توسط این نوع شبکه ايسطح ناحیه :ها بشرح زیر استهاي این نوع از شبکهویژگی. شهرستان است

یهاي محلپیچیدگی بیشتر نسبت به شبکه

قابلیت ارسال تصاویر و صدا

قابلیت ایجاد ارتباط بین چندین شبکه

WAN هايشبکه 3- 7-3

شود، در حد و اندازه کشور و قاره ها پوشش داده میحوزه جغرافیائی که توسط این نوع شبکه . است

:ها بشرح زیر استویژگی این نوع شبکه هاقابلیت ارسال اطالعات بین کشورها و قاره

هايت پایین ارسال اطالعات نسبت به شبکهسرع LAN

نرخ خطاي باال با توجه به گستردگی محدوده تحت پوشش

کابل در شبکه 7-4

- منظور ارسال اطالعات استفاده میه انتقال و ب وسیلههاي محلی از کابل بعنوان در شبکه

ی موارد ممکن است در برخ. گرددهاي محلی استفاده میچندین نوع کابل در شبکه از .گردداز یک نوع کابل استفاده و یا با توجه به شرایط موجود از چندین نوع در یک شبکه صرفاً: نوع کابل انتخاب شده براي یک شبکه به عوامل متفاوتی نظیر. کابل استفاده گردد

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢٢

هاي و ویژگی مشخصات شناخت. توپولوژي، پروتکل و اندازه شبکه بستگی خواهد داشتهاي شبکه، بمنظور طراحی و ها و تاثیر هر یک از آنها بر سایر ویژگییک از کابل متفاوت هر

. است و ضروري پیاده سازي یک شبکه موفق الزم UTP (Unshielded Twisted pair) کابل 1- 7-4

. باشندهاي بهم تابیده میگردد، کابلترین نوع کابلی که در انتقال اطالعات استفاده میمتداولزمین داراي یک به نوع کابلها داراي دو رشته سیم به هم پیچیده بوده که هر دو نسبت این

هاي مجاور ها از کابلپذیري این نوع کابلبدین ترتیب امکان تاثیر. باشندیکسان می سامپدان: هاي بهم تابیده داراي دو مدل متفاوتکابل .و یا سایر منابع خارجی کاهش خواهد یافت

تر بوده و بمراتب متداول STP نسبت به کابل UTP کابل. باشندمی 2بدون شیلدو 1شیلددارهاي متغیر بوده و از کابل UTP هايکیفیت کابل .گرددهاي محلی استفاده میدر اکثر شبکه

کابل داراي . گرددهاي با سرعت باال را شامل میمعمولی استفاده شده براي تلفن تا کابلهر زوج با تعداد مشخصی پیچ . گیرنددرون یک روکش قرار میچهار زوج سیم بوده و

سایر دستگاههاي ها و یاتا تاثیرپذیري آن از سایر زوج) در واحد اینچ(تابانده شده .الکتریکی کاهش یابد

کاربردهاي شبکه 7-5

مفهوم . دهندهاي کامپیوتري تشکیل میهاي توزیع اطالعات را شبکههسته اصلی سیستمافزاري به یکدیگر اي کامپیوتري بر پایه اتصال کامپیوترها و دیگر تجهیزات سختهشبکه

1 sheilded 2 unsheilded

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 223

گروهی از کامپیوترها و دیگر . شده است بنابراي ایجاد امکان ارتباط و تبادل اطالعات - ، میقرار دارندکامپیوترهایی که در یک شبکه . نامندتجهیزات متصل به هم را یک شبکه می

به اشتراك . افزارها را بین یکدیگر به اشتراك بگذارند، نرم افزار و سختتوانند اطالعات، پیامافزارها، تقریباً براي همه قابل تصور است در این فرایند ها و نرمگذاشتن اطالعات، پیام

منظور . شودافزاري از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر منتقل میها یا کپی اطالعات نرمنسخهکه تجهیزاتی نظیر چاپگر یا دستگاه مودم را باشداین میتن سخت افزار اشتراك گذاشاز به

توان به یک کامپیوتر متصل کرد و از کامپیوتر دیگر واقع در همان شبکه، از آن ها میهاي هاي انتقال اطالعات کلیه فراینددر گذشته به علت محدود بودن روش .استفاده نمود

هاي امروزي سهولت و سرعت روش. گرفته استیپردازش آن نیز در یک محل انجام مهایی نظیر انتقال دیسکت یا نوار باعث شده است که انتقال اطالعات در مقایسه با روش

هاي به کمک شبکه .یابد بیشتري گسترشارتباطات انسانی نیز عالوه بر مکالمات صوتی، سخت افزاري نظیر هارد هاي مربوط به تجهیزات گران قیمت توان در هزینهکامپیوتري می

هاي کامپیوتري، نیازهاي شبکه .صرفه جویی کرد... دیسک، دستگاههاي ورود اطالعات وهاي از شبکه. رسانندکاربران در نصب منابع سخت افزاري را رفع کرده یا به حداقل می

حه هاي کاربردي نظیر واژه پردازها و صفکامپیوتري می توان براي استاندارد سازي برنامهتواند در یک کامپیوتر مرکزي واقع در یک برنامه کاربردي می. ها، استفاده کردگسترده

شبکه اجرا شود و کاربران بدون نیاز به نگهداري نسخه اصلی برنامه، از آن در کامپیوتر .خود استفاده کنند

نسخه کی از هاي کاربردي داراي این مزیت است که تمام کاربرانسازي برنامهاستانداردکننده نرم شود تا پشتیبانی شرکت عرضهاین موضوع باعث می. کنندمشخص استفاده می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢۴

مزیت . شده و نگهداري از آن به شکل موثرتري انجام شود آسانافزار از محصول خود هاي کامپیوتري، امکان استفاده از شبکه براي برقراري ارتباطات روي دیگر استفاده از شبکه

به عنوان مثال مدیران می توانند براي ارتباط با . طریق ارسال پیام است از (Online) خط .تعداد زیادي از کارمندان از پست الکترونیکی استفاده کنند

اجزاي شبکه 7-6

:باشدمیشبکه کامپیوتري چهار قسمت اجزاي اصلی یک دهندهمهمترین قسمت یک شبکه، کامپیوتر سرویس (Server) ور یک سر. نام دارد

تمام اجزاي دیگر شبکه به . ها و سرعت باال استدر واقع یک کامپیوتر با قابلیتکامپیوتر سرور وظیفه به اشتراك گذاشتن منابع . شوندکامپیوتر سرور متصل می

. نظیر فایل، دایرکتوري و غیره را بین کامپیوترهاي سرویس گیرنده بر عهده دارد

کامپیوترهاي سرویس گیرنده(Client) :گیرنده مشخصات کامپیوترهاي سرویسها داراي آرایش و Client د و در یک شبکه واقعیند بسیار متنوع باشنتوانمی

. افزاري متفاوتی هستندمشخصات سخت

هاي کامپیوتري داراي بخش سومی هستند که بستر یا محیط انتقال تمام شبکه .کابل است ،در یک شبکه انتقال وسیلهترین متداول. کنداطالعات را فراهم می

دیسک، تجهیزات تجهیزات جانبی یا منابع سخت افزاري نظیر چاپگر، مودم، هاردهاي کامپیوتري دهنده بخش چهارم شبکهو غیره، تشکیل رورود اطالعات نظیر اسکن

تجهیزات جانبی از طریق کامپیوتر سرور در دسترس تمام کامپیوترهاي . هستند . گیرندواقع در شبکه قرار می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 225

هاي شبکهویژگی 7-7

. هاي کامپیوتري، کامپیوتر سرور استهمانطور که قبالً گفته شد، یکی از مهمترین اجزاي شبکهبا افزایش حجم . هاي چاپ و غیره استسرور مسئول ارائه خدماتی از قبیل انتقال فایل، سرویس

هاي بزرگ براي حل این در شبکه. ترافیک شبکه، ممکن است براي سرور مشکالتی بروز کندشود که به این سرورها، سرورهاي مشکل، از افزایش تعداد کامپیوترهاي سرور استفاده می

و File and Print server :دو نوع متداول این سرورها عبارتند از. شوداختصاصی گفته می

Application server خدماتی از قبیل دهنده فایل و چاپ مسئول ارائه نوع اول یعنی سرویسها را از کامپیوترهاي سازي فایل، حذف فایل و تغییر نام فایل است که این درخواستذخیره

.این سرور همچنین مسئول مدیریت امور چاپگر نیز هست. کندسرویس گیرنده دریافت می کند، کامپیوترهنگامی که یک کاربر درخواست دسترسی به فایلی واقع در سرور را ارسال می

تواند به بدین ترتیب کاربر می. کنداي از فایل کامل را براي آن کاربر ارسال میسرور نسخهدهنده چاپ، کامپیوتر سرویس. صورت محلی، یعنی روي کامپیوتر خود این فایل را ویرایش کندها را این سرور این درخواست. مسئول دریافت درخواست هاي کاربران براي چاپ اسناد است

نام Spooling این فرآیند. کنددهد و به نوبت آنها را به چاپگر ارسال میصف قرار میدر یک به Print توانند بدون نیاز به انتظار براي اجراي فرمانکاربران می Spooling به کمک. دارد

.فعالیت برروي کامپیوتر خود ادامه دهند

هاي مسئول اجراي برنامه این سرور. نام دارد Application Server نوع دیگر سرور،Client/Server ها، حجم زیادي از دهندهسرویس. گیرنده استهاي سرویسو تامین داده

ها در براي امکان بازیابی سریع و ساده اطالعات، این داده. کننداطالعات را در خود نگهداري می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢۶

دهنده نین سرویسهنگامی که کاربري درخواستی را به چ. شوندیک ساختار مشخص ذخیره می . دهدمی سرور نتیجه درخواست را به کامپیوتر کاربر انتقال ،کنداي ارسال می

توان براي خدماتی از قبیل پست الکترونیک، فکس، عالوه بر سرورهاي یاد شده، در یک شبکه می اما بین سرورهاي فایل و. هاي دایرکتوري و غیره نیز سرورهایی اختصاص دادسرویس

Application Server یک سرور فایل در پاسخ به درخواست . وجود داردهاي مهمی ها تفاوتکند درحالی که کاربر براي دسترسی به یک فایل، یک نسخه کامل از فایل را براي او ارسال می

.فقط نتایج درخواست کاربر را براي وي ارسال می نماید Application Server یک

(Node) هبندي براساس گرتقسیم 7-8

- ها انجام میهاي اتصال خطوط ارتباطی شبکهها یا محلها براساس ماهیت گرهبندي شبکهتقسیم

ها تفاوت این دو گروه از شبکه. شوندبندي میها به دو نوع تقسیمشبکه ،بنديدر این گروه. شود Peer) وع نظیر به نظیرهایی از نها، شبکهاین دو نوع اصلی از شبکه. هاي آن نهفته استدر قابلیت

to Peer) یا سرور هاي مبتنی برو شبکه Server Based در یک شبکه نظیر به نظیر یا. نام دارند Peer to Peerهاي شبکه هیچ ترتیب یا سلسله مراتبی وجود ندارد و تمام کامپیوترهاي ، بین گره

یک گروه Peer to Peer بکهبه ش. واقع در شبکه از اهمیت یا اولویت یکسانی برخوردار هستندها هیچ کامپیوتري در شبکه به طور در این نوع از شبکه. شودنیز گفته می Workgroup کاري یا

هاي این نوع شبکه به این جهت هزینه. اختصاصی وظیفه ارائه خدمات همانند سرور را نداردا براساس آن که کدام کامپیوتر هدر این شبکه. باشدپایین بوده و نگهداري از آنها نسبتاً ساده می

و . گیردداراي اطالعات مورد نیاز دیگر کامپیوتر هاست، همان دستگاه نقش سرور را برعهده میتوانند سرور باشند و بقیه براساس تغییر این وضعیت در هر لحظه هر یک از کامپیوترها می

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 227

گیرنده، عنوان سرور و سرویسبه دلیل کارکرد دوگانه هر یک از کامپیوترها به . گیرندهسرویساین فرآیند تصمیم . هر کامپیوتر در شبکه الزم است تا بر نوع کارکرد خود تصمیم گیري نماید

هایی از نوع نظیر به نظیر مناسب استفاده شبکه. گیري، مدیریت ایستگاه کاري یا سرور نام دارد .نباشد کاربر 10هایی هستند که تعداد کاربران آن بیشتر از در محیط

Workgroup در شبکه هاي . هاي نظیر به نظیر هستندهاي با قابلیت ایجاد شبکهعاملاز سیستمتواند در کننده آن است که در روي سیستم خود چه اطالعاتی مینظیر به نظیر هر کاربري تعیین این وضعیت همانند آن است که هر کارمندي مسئول حفظ و. شبکه به اشتراك گذاشته شود

هاي مبتنی بر سرور، هاي کامپیوتري یعنی شبکهدر نوع دوم شبکه .باشدنگهداري اسناد خود میهایی که در سازمان. شودبه تعداد محدودي از کامپیوترها وظیفه عمل به عنوان سرور داده می

وده نامناسب ب Peer to Peer هايکاربر در شبکه خود هستند، استفاده از شبکه 10داراي بیش از ها از سرور اختصاصی براي در این شبکه. شوندهاي مبتنی بر سرور ترجیح داده میو شبکه

شود و آنها گیرنده استفاده میهاي کامپیوترهاي سرویسپردازش حجم زیادي از درخواستهاي مبتنی بر سرور، مدیر شبکه، مسئول در شبکه .مسئول حفظ امنیت اطالعات خواهند بود

. کنداطالعات شبکه است و بر تعیین سطوح دسترسی به منابع شبکه مدیریت می مدیریت امنیت- هایی فقط روي کامپیوتر یا کامپیوترهاي سرور متمرکز میبدلیل اینکه اطالعات در چنین شبکه

تر بوده و تعیین برنامه زمانبندي مناسب براي هاي پشتیبان از آنها سادهباشند، تهیه نسخه- در چنین شبکه. پذیردهاي پشتیبان از اطالعات به سهولت انجام میه نسخهسازي و تهیذخیره

روي چند سرور نگهداري نمود، یعنی حتی در صورت از کار افتادن بر توان اطالعات را هایی می، اطالعات همچنان در شبکه موجود بوده و )کامپیوتر سرور اولیه(محل ذخیره اولیه اطالعات

- به این نوع از سیستم. خود ادامه دهد رت روي خط به کارکردتواند به صوسیستم می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٢٨

گیري از مزایاي هر دو نوع براي بهره. گویندمی رزروهاي یا سیستم Redundancy Systemsهاهاي نظیر به نظیر و مبتنی بر سرور استفاده ها از ترکیبی از شبکهها، معموالً سازماناز شبکه

هاي در شبکه .نام دارند Combined Network هاي ترکیبی یاا، شبکههاین نوع از شبکه. کنندمی . گیرندترکیبی دو نوع سیستم عامل براي تامین نیازهاي شبکه مورد استفاده قرار می

امنیت شبکه 7-9

دسترسی غیر مجاز به . هاي مدیر شبکه، تضمین امنیت منابع شبکه استیکی از مهمترین فعالیتاز . کندا ایجاد آسیب عمدي یا غیرعمدي به اطالعات، امنیت شبکه را مختل میمنابع شبکه و ی

براي . طرف دیگر امنیت شبکه نباید آنچنان باشد که کارکرد عادي کاربران را مشکل سازداین . شودتضمین امنیت اطالعات و منابع سخت افزاري شبکه، از دو مدل امنیت شبکه استفاده می

-User). و امنیت در سطح کاربر (Share-Level) امنیت در سطح اشتراك :ها عبارتند ازمدل

Level) در مدل امنیت در سطح اشتراك، این عمل با انتساب اسم رمز یا Password براي هرگردد دسترسی به منابع مشترك فقط هنگامی برقرار می. شودمنبع به اشتراك گذاشته تامین می

.ي منبع به اشتراك گذاشته شده را به درستی بداندکه کاربر اسم رمز صحیح را برا شبکه کامپیوتر در بناهاي درمانی 7-10

اجراي شبکه کامپیوتر در بناهاي درمانی ضروري بوده و بایستی در محل ایستگاه پرستاري، هاي مدیریت، سرپرستار، سرتکنسین بخش، پزشکان، قسمت پذیرش، کنسول باالي سر اتاق

بخش رادیولوژي، اتاق دارو و بانک خون، (، مراکز کنترل ICUو CCU هايمریض در بخش، فضاي مطالعه و گزارش نویسی، اتاق سمینار آموزشی، آزمایشگاه خشهاي مالی و ... )استریل

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 229

کلیه پریزهاي شبکه . اداري، نگهبانی و تدارکات امکان استفاده از شبکه کامپیوتر فراهم باشدنکات زیر بایستی در طراحی . قرار بگیرند (ups)رت برق بدون وقفه باید در مجاوکامپیوتر می

:این سیستم در نظر گرفته شود

.زیر سازي شبکه جهت تامین توپولوژي استار تعبیه شود .1هاي ارتباطی ها و سرور با توجه به رعایت فضاهاي استاندارد کابلمکان نصب سوییچ .2

ها و بعنوان کابل ارتباطی بین سوییچ در صورتیکه از فیبر نوري. در نظر گرفته شود .الزامی است) ي خمش نه زاویه(شود، ذکر رعایت شعاع خمش سرور استفاده می

از برق فشار ضعیف، ي مناسب تاسیسات شبکه کامپیوتر در صورت رعایت فاصله .3ها با سرور با توجه به فاصله، جهت ارتباط سوییچ. بدون مانع است UTPاجراي کابل

اي اتخاذ شود تا موارد و سرعت مورد نیاز راهبران، تصمیم مناسب به گونهترافیک .ذکرشده در حد مطلوب تامین گردد

هاکابلپالن و رایزر دیاگرام مدار و محل نصب و مشخصات فنی کلیه تجهیزات و ارائه .4 .الزامی است

.الزامی است شتیبان و مشخصات و ظرفیت آنهاي پارائه سیستم .5

.درنظر گرفته شود ها در صورت لزومط با دیگر سیستم رتباارائه ا .6

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٣٠

فصل هشتم سیستم تلویزیون

به آنتن مرکزي متشکل از تجهیزات دریافت، تقویت، تقسیم و انتقال سیگنالهاي تلویزیونیسیستم .باشدجهت دستیابی به سیگنال مطلوب می

واحد گیرنده 8-1

هاي درخواستی وهمچنین تجهیزاتی به منظور دریافت سیگنالواحد گیرنده شامل آنتن یا دیش کننده تقویت :که متشکل از تجهیزات باشدها میجهت تقویت، تقسیم و یا حتی فیلتر کردن سیگنال

.باشدمی... و هاي اولیه آنتن، بالن، میکسر، مدوالتور و تقویت کننده

واحد توزیع 8-2

- کنندههاي عبوري، تقسیمکنندههاي خط، تقسیمکنندهتقویت شامل تجهیزاتی از قبیلواحد توزیع

.باشدها میاي از کابلمنظوره و شبکههاي انشعابی، پریزهاي چند تجهیزات جانبی آنتن مرکزي 8-3

میکسر 1- 8-3

. از میکسر جهت ترکیب سیگنالهاي کانالها و باندهاي مختلف در یک تغذیه کننده استفاده می شودبایستی داراي فیلترهاي طراحی شده جهت مطابقت با سیگنالهاي ورودي باشند، که این میکسرها

به دلیل نصب این میکسرها بر روي پایه آنتن، باید . باشندسیگنالها بایستی از همدیگر کامال مجزا .مقاوم باشند) رطوبت، باران، گرد و غبار(در مقابل شرایط محیطی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٣٢

هاي سیگنالمقسم 2- 8-3

نوع ساده آن مقاومتی .دهدمی ارائه خروجی تعدادي و گیردمی ورودي یک که است گاهیدست . شودبوده و در آن از مقاومتهاي زغالی بدون اندوکتانس استفاده می

دسیبل بوده 7تا 4در این تقسیم کننده ها تضعیف هر شاخه فرعی نسبت به شاخه اصلی حدود .دسیبل است 20بت به هم تقریبا و ایزوالسیون بین دو شاخه فرعی نس

هاي عبوريمقسم 3- 8-3

دسیبل از آن خارج می 1ها سیگنال اصلی وارد شده و با تضعیف حدود کنندهدر این تقسیمایزوالسیون . گردددسیبل تقسیم می 17هاي حدود سیگنال اصلی به چند شاخه با تضعیف. گردد

.سیبل استد 30بین دو شاخه فرعی نسبت به هم تقریبا

پریزهاي معمولی و عبوري سیگنال 4- 8-3

پریزهاي معمولی با کیفیت خوب عالوه بر ایزوالسیون مناسب بین مغزي و شیلد خروجی برابر این . دسیبل، بایستی به همراه مدار مناسب از خروجی سیم اصلی جدا شده باشند 55یا بیش از

.دسیبل می باشند 1یا 5/0پریزها به طور معمول داراي تضعیف خروجی 2یا 1و داراي تضعیف عبوري در خط اصلی بین پریزهاي عبوري نوع دیگر از پریزها بوده

.باشنددسیبل می

.دسیبل است 17تا 15و تضعیف پریز خروجی نسبت به خط حدود

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 233

هاکنندهتقویت 5- 8-3

:باشندآنها به شرح ذیل میعوامل زیادي در کیفیت امواج تلویزیونی موثر بوده که برخی از عدم تطابق ابتدا و انتهاي خط یابدتوجه به این موضوع که با زیاد شدن فرکانس امواج مقدار تضعیف هم افزایش می . اگر قطر مغزي خط انتقال کوچک و نازك باشد. طوالنی بودن فاصله گیرنده و فرستنده کوتاه بودن دکل آنتن گیرنده زي و شیلد کابل هم محورنوع دي الکتریک بین مغ هااتصاالت بین آنتن و گیرنده تلویزیونی از قبیل فیش هاي رابط، پریزها و مقسم انحراف زاویه بیش از حد پرتو آنتن نسبت به آنتن فرستنده سبب تضعیف شدت امواج

.گرددمی

می در طراحی تقویت کننده از مدارات ترانزیستوري بیس مشترك یا امیتر مشترك استفادهدسیبل 5تا 2دسیبل بوده و عدد نویز آنها حدود 40تا 20بهره این تقویت کننده ها از . نمایند .است

کابل سیستم آنتن مرکزي 8-4

ها که به آنها این کابل .گردداهمی استفاده می 75از کابل کواکسیال هايسیستماین کشی در کابلکه وظیفه حمل بودهي مرکزي از جنس مس شود داراي یک هادکابل هم محور هم اطالق می

از اثر القا و سیگنال را به عهده دارد و یک شیلد به صورت بافته مسی که دور کابل را گرفته وکند و امکان جذب مستقیم سیگنال توسط تداخل روي سیگنال توسط عوامل خارجی جلوگیري می

از کانکتورهاي نوع کسیال به تجهیزاتهاي کوابراي اتصال کابل. بردهادي مرکزي را از بین می

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٣۴

F هاي مورد استفاده در کابل .گرددبه نوع کابل سایز آن انتخاب می با توجهگردد که استفاده مید که تفاوت آنها در مقدار افت کابل نباشمی RG6 – RG11 – RG59 براي خطوط اصلی سیستم

و یا براي مواردي ) ندین ساختمانبین چ(براي فواصل طوالنی . باشدبه ازاي طول مشخص میدر داخل ساختمان نیز معموالً . گردداستفاده می RG11/U که نیاز به خاك کردن کابل باشد کابل

براي اتصال پریزها به سیستم بین . رودبه کار می RG59 براي تمام مسیرها به طور یکسان کابل-C 3تعداد پریزهاي مسیر از کابل هاي تپ آف و پریز و یا بین اسپلیتر و پریز بسته به فاصله و

2V 4/5وC-2V 5و C-2V گردد هرچه ضریب حرفمی استفاده C باالتر باشد افت کابل کمتر .است

.دارد سیگنال شدید افت دسیبل 12 کواکسیال، کابل متر 100 هر تقریباالزم به توضیح است که

آنتن مرکزي سیستمو نصب طراحی اصول 8-5

تهیه نقشه م بازدید دقیق و کامل از مکان نصب سیستم مربوطه است سپس به اولین اقدا .شودپرداخته میساختمان و عالمت گذاري محل پریزها و محل آمپلی فایر

پریز آنتن باشد 4یا 3عدد و ترجیحا 2هر واحد ساختمانی باید مجهز به حداقل.

ل و حتی المقدور دور از آنتن باید در بهترین موقعیت ممکن براي دریافت سیگنا . ها و کابلهاي فشار قوي باشددودکش

بهترین محل براي قرارگیري ایستگاه مرکزي زیر سقف و بالفاصله در مجاورت دکلایستگاه مرکزي باید در دسترس باشد تا نگداري از آن به . باشدنگهدارنده آنتن میها تعبیع رس عموم مانند راه پلهچنانچه ایستگاه در مکانهاي در دست. سهولت انجام شود

. هاي قفل دار قرار گیردگردد ترجیحا باید در کابینت

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 235

هاي الزم به گیرياندازي سیستم آنتن مرکزي بایستی اقدامات و اندازهدر هنگام راهها، محکم تعیین جهت آنتن: این اقدامات شامل. صورت دقیق انجام گرفته و ثبت شود

تن، عایق بندي ورودي آنتن در محل پشت بام و کار گذاشتن هاي دکل آنکردن گیره . باشدبستهاي اتصال زمین می

ها از نظر عمودي یا افقی بودن نسبت به شکل ساختمان باید تعیین نحوه توزیع کابل . سپس کابل هاي الزم تعیین شود شود و

حداالمکان به طور ها رازیگزاگ و حلقوي باید اجتناب کرد و کابل ،کشی طوالنیاز کابل .مستقیم کشید

متر باالتر از آنتن نصب 2گیر بایستی صاعقه( گیررعایت فاصله آنتن مرکزي و صاعقه .)شود

هرعایت فاصله مجاز آنتن بر روي پایه اصلی و درج آن بر روي نقش

اهم در انشعابات انتهایی 75نشان دادن پریز انتهایی با مقاومت

آنتن مرکزي در مراکز درمانی سیستم و نصبطراحی اصول 8-6

:شودها این نوع سیستم به دو صورت زیر، در نظر گرفته میدر بیمارستان سیستم محلی پخش تلویزیونی 1- 8-6

هاي صوتی و تصویري از مرکز معینی در بیمارستان، پخش و در این نوع سیستم، سیگنال 287بر طبق نشریه . گرددویزیون دریافت میهاي تصویري از جمله مانیتور و یا تلتوسط گیرنده

ریزي و نظارت راهبردي رئیس جمهور، این سیستم ممکن است در آینده در معاونت برنامه

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٣۶

تختخواب مورد استفاده 1000تا 400اي، قطبی و کشوري با ظرفیت بیش از بیمارستانهاي منطقه .قرار گیرد

سیستم تلویزیون شهري 2- 8-6

در اتاق مدیر بیمارستان، اتاق روز بیماران، راهروهاي انتظار بیماران، شود کهتوصیه میتوانند از طریق آنتن مستقل این پریزها می. نگهبانی حداقل یک پریز تلویزیون در نظر گرفته شود

.و یا مرکزي با توجه به شرایط طرح، تغذیه شوند

فصل نهم عیفهاي جریان ضالزامات طراحی سیستم

در جز شوند کشیده مستقل طور به باید ضعیف جریان هايسیستم از هر یک مدارهاي

با خصوص به دیگر، هايسیستم مدارهاي با نباید و شودمی اعالم مجاز که مواردي

.شوند کشیده یکجا) غیره و موتور پریز، روشنایی،(قدرت مدارهاي

یک در شده کشیده هايهادي یا ابلک یک مختلف هايرشته از نباید که است این مقصود -

.هاي مختلف یا مدارهاي قدرت استفاده شودسیستم براي لوله،

یکجا صورت به ذکر شده هايسیستم مدارهاي کشیدن از توانمی زیر موارد در -

-هادي عایقبندي اسمی ولتاژ از هاهادي از یک ولتاژ هیچ اینکه به مشروط کرد، استفاده

:نکند تجاوز استفاده مورد ضعیف جریان هاي

،آن؛ نظایر و نمابر تلکس، تلفن

دربازکن؛ احضار، اخبار، زنگ

درصورت(اصلی مرکز یا آتش نشانی مرکز با حریق اعالم سیستم ارتباطی خطوط

).وجود

براي آن ساختمان و مقطع سطح و قطر نظر از باید سیستم به هر مربوط هايکابل

.باشد مناسب مورد نظر سیستم

کابل ساختمان که بود خواهد مجاز شرطی به زمین در ضعیف جریان هايکابل دفن

.باشد مناسب کار این براي

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢٣٨

مجراي یک در یا زیر زمین در کانال یک در ضعیف جریان هايسیستم هايکابل چنانچه

آجر،(بنایی حصار نوعی باید شوند، کشیده قدرت هايکابل با همراه آن نظایر و بنایی

.کند جدا از هم را هاآن) کاشی یا دال ري،آج دیوار

دهمفصل هاپیوست

سیستم جریان ضعیف در ساختمانهاي دولتی و عمومی چک لیست -پیوست الف

چک لیست کنترل سیستم جریان ضعیف ساختمانهاي دولتی و عمومی 1-جدول الف

چک لیست کنترل سیستم جریان ضعیف :نام پروژه

:تعداد طبقات :سطح زیر بنا :نوع آب و هوا :شهر محل پروژه

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم جریان ضعیف ساختمانهاي دولتی و عمومی غیره آجري فلزي اسکلت آرمه بتون :بنا ساخت نوع

آیا استاندارد است ترانکینگ لوله سیاه گالوانیزه پی وي سی : نوع لوله گذاري

هر دو روکار توکار : روش اجرا

خیر بله است؟ شده اندازيراه و بینیپیش ساختمان در حریق اعالم سیستم آیا پذیر آدرس متعارف : الم حریقنوع سیستم اع

خیر بله دارد؟ وجود ساختمان محوطه در نشانیآتش سنگین خودروهاي استقرار و تردد امکان آیا

خیر بله دارند؟ عملیات امکان ساختمان اطراف در نشانیآتش باالبرهاي آیا

خیر بله باشد؟می رارف پله به مجهز ساختمان آیا فلزي پله دوربست خارجی دوربست داخلی : فرار پله نوع

خیر بله باشد؟می بست و قفل بدون و شو بسته خود طبقات کلیه در پلکان دهلیز جداکننده هايدرب آیا و تصرف با ساختمان ویژگیهاي با متناسب بنا همان ارتفاع و وسعت به توجه با خروج هايراه ظرفیت و موقعیت تعداد، آیا

خیر بله است؟ شده بینیپیش متصرفان خصوصیات و تعداد رعایت

خیر بله ؟ شوندمی هدایت بنا از خارج یا بنا داخل در امن هايمکان به خروج هايراه آیا

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢۴٠

بینی شده است؟طبقات پیش در مستقیم دید معرض در و مناسب هايمکان در خروج مسیرهاي راهنماي آیا تابلوي خیر بله

خیر بله باشد؟ می صحیح نشانیآتش آب جهت شده اخذ انشعابات آیا خیر بله ) لوکس 10حداقل (باشد؟ می مجهز مناسب لوکس با اضطراري روشنائی به خروج هايراه آیا خیر بله دارد؟ را روشنایی ساعت 5/1توان اضطراري روشنایی تامین منبع آیا خیر بله باشد؟ می ژنراتور - دیزل به مجهز ساختمان آیا خیر بله گردد؟ می مدار وارد اتوماتیک بطور ژنراتور آیا

خیر بله آیا سیستم اعالم حریق از برق اضطراري تغذیه می گردد؟ چک لیست کنترل سیستم جریان ضعیف

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی انجام شده

انجام نشده

باشند؟ می برخوردار مناسب و الزم روشنائی از خروج عالئم آیا

1)2ف .ك.ر(باشد؟ می محیط مناسب هشد انتخاب دتکتور فاصله و نوع )2ف .ك.ر(است؟ شده انتخاب مناسب بطور حریق اعالم آژیر و هاشستی فاصله و محل تعداد،

است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و هادي نوع است؟ شده انتخاب مناسب نحو به متعارف سیستم در انتهایی المان نقشه و رعایت بندي زون

است؟ شده انتخاب مناسب بطور آن محل و آشکارساز چراغ لزوم صورت در است؟ شده درج دیاگرام رایزر روي عمومی ارتباط مشخصات و تجهیزات ارتباط المانها، محلهاي اصلی بوده و در معرض دید در نزدیکی ورودي سیستم اعالم حریق محل نصب مرکز کنترلآیا

شده است؟یک سنسور دودي از خود پانل محافظت توسط باشد و می ماموران آتشنشانی

ورودي و خروجیهاي محل نصب دربوده و سانتیمتر از کف 140هاي اعالم حریق ارتفاع نصب شستیآیا ؟باشدمیمتر از یکدیگر 30 هاشستی و حداکثر فاصله انتخاب شده ساختمان

کلیه با) باطري( خود به مخصوص ایمنی نیروي تأمین وسائل بهمجهز سیستم اعالم حریق آیا مرکز

باشد؟می کننده شارژ دستگاه مانند مربوطه متعلقات و لوازم

2رجوع کنید به فصل 1

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 241

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی انجام شده

انجام نشده

باشد؟می m22000 اکثر مساحت هر زون در سیستم متعارف حدآیا

باشد؟می m 3000آیا حداکثر طول زون در سیستم متعارف المان بوده است؟ 24...) شامل شستی، دتکتور و (هاي هر زون آیا در سیستم متعارف حداکثر تعداد المان

بینی شده است؟شسانتیمتر باشند، دتکتور پی 80آیا در سقف و کف کاذب که داراي ارتفاع بیش از آیا در مجاورت تابلو کنتورهاي برق یک دتکتور دودي نصب شده است؟

آیا موتورخانه، چاهک آسانسور و رایزر برق به صورت یک زون مجزا میباشد؟ باشد؟المان می 128کیلومتر و داراي حداکثر 3 پذیرحداکثر طول لوپ آیا در سیستم آدرس

ار پرستار و اینترکامسیستم احض

دوطرفه دیداري و شنیداري با مکالمه نوع سیستم احضار پرستار؟ دیداري و شنیداري ساده

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی انجام شده

انجام نشده

است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و هادي نوع

رایرز دیاگرام سیستم احضار پرستار ارائه گردیده است؟ آیا از کابل مناسب جهت کابل کشی تلفن استفاده شده است؟

در وقفه بدون برق یک سیستم فراخوان سیستمهاي از یک هر به برق نیروي تغذیه تداوم و پشتیبانیجهت نظر گرفته شده است؟

)3ف .ك.ر(باشد؟ می 89آیا طراحی سیستم اینترکام بر اساس نشریه سیستم صوتی

است؟ شده اندازيراه و بینیپیش ساختمان در صوتی سیستم آیا است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و کابل نوع

آیا در سیستم صوتی بلندگوها مطابق با نقشه طراحی شده نصب گردیده است؟ است در ممکن که صدا کنترل دستگاه وسیله به جراحی و داخلی بستري بخشهاي راهروهاي در بلندگوها

گردد؟می کنترل شود، نصب پرستاري ایستگاه

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢۴٢

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی انجام شده

انجام نشده

و محاسبه آن پوشش تحت بلندگوهاي نامی توان مجموع با متناسب صدا کنترل اههايدستگ نامی توان

شده است؟ تعیین

تبدیل نسبت احتساب با بلندگوها، قدرت هاي جمع معادل حداقل سیستم سینوسی اسمی آیا قدرت

باشد؟می آنها، ترانسفورماتورهاي تطبیق

سیستم دوربین مدار بسته

است؟ شده اندازيراه و بینیپیش ساختمان در بین مداربستهدور سیستم آیا است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و کابل نوع

ها مطابق با نقشه طراحی شده نصب گردیده است؟آیا در این سیستم دوربین ه دارند؟ ها توانایی تحمل حداکثري وزن تجهیزات را داشتبانی و براکتآیا برجهاي دیده برج

ها در هرجا که نیاز است، نصب شده است؟آیا هشدار باز شدن کاور دوربین-ها مناسب و در جهت برقراري امنیت سیستم و منطقه تحت حفاظت میگیري کاورهاي دوربینآیا جاي

باشد؟

)4ف .ك.ر(آیا نوع کابل انتخابی متناسب با سیستم انتخابی است؟ باشد؟ها، میگیري مانیتور جهت کنترل بهتر آالرمر اتاق کنترل چیدمان میز متناسب با جايآیا د

آیا در اتاق کنترل مانیتورها در جایی قرار دارندکه حداقل انعکاس منابع نوري در مانیتور نمایان شود؟ز دسترس افراد غیرمجاز و اي و دور اسازي تصاویر در مکان امن و محافظت شدهآیا تجهیزات ذخیره

شوند؟متفرقه نگاهداري می

ترین مسیر انتخاب شده است؟کشی از محل دوربین توسط کوتاهمسیر کابل سیم اتصال زمین به تجهیزات سیستم متصل شده است؟

د؟تست بازرسی بر روي آن بخش از سیستم که نصب آن به طور کامل انجام شده است، صورت بپذیر ؟انجام شده است ارائه کامل دفترچه راهنما و مستندات پروژه توسط فروشنده سیستم

سیستم تلفن

است؟ شده اندازيراه و بینیپیش ساختمان در تلفن سیستم آیا است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و کابل نوع

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 243

توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم انجام شده

انجام نشده

آیا در سیستم تلفن، مکان پریزهاي تلفن مطابق با نقشه طراحی شده نصب گردیده است؟

است؟ شده مشخص پالن روي تلفن ورودي ترمینال محل است؟ گردیده تخابان برق پریزهاي با هماهنگ و مناسب بطور تلفن پریزهاي محل و نصب ارتفاع

آیا از کابل مناسب جهت کابل کشی تلفن استفاده شده است؟بندي کافی و درب قفلشو هاي فرعی تلفن در طبقات از نوع و سایز مناسب با شانهآیا باکس اصلی و باکس

باشد؟می

آیا ظرفیت مرکز تلفن با نقشه طراحی شده مطابقت دارد؟ ي تلفن خطوط رزرو درنظر گرفته شده است؟آیا در تابلو

عملیات کلیه انجام کافی براي و همچنین مربوطه میزهاي و هامرکز تلفن متناسب با کابینت اتاق آیا ابعاد

باشد؟می تعمیرات و سرویس

اتاق جنب و بیمارستان اصلی ساختمان مرکز حدود در امکان صورت در باتریها اتاق و تلفن آیا مرکز دارد؟ قرار تلفنچی

وقفه استفاده شده است؟ بدون برق سیستم جهت پشتیبانی از تغذیه برق از باشد؟می زمین ترمینال اتصال به مجهز تلفن مرکز دستگاه

سیستم شبکه کامپیوتر

است؟ شده اندازيراه و بینیپیش ساختمان در شبکه کامپیوتر سیستم آیا است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و لکاب نوع

آیا در سیستم کامپیوتر، مکان پریزهاي شبکه مطابق با نقشه طراحی شده نصب گردیده است؟آیا در شبکه کامپیوتري استاندارد بودن سوکت ها، کابلها و کابل نوري، سرور اصلی، هاب سوییچ ها و

ایت و مشخصات فنی آنها کنترل شده است؟همچنین سیستم تغذیه کامپیوتر یوپی اس رع

و CCUهاي آیا در محل ایستگاه پرستاري، اتاقهاي مدیریت، پذیرش، کنسول باالي سر مریض در بخشICUبخشهاي مالی و اداري، نگهبانی و تدارکات استفاده از شبکه کامپیوتر فراهم شده است؟ ،

ر تعبیه شده است؟زیر سازي شبکه جهت تامین توپولوژي استا ارائه شده است؟ هاکابلپالن و رایزر دیاگرام مدار و محل نصب و مشخصات فنی کلیه تجهیزات و آیا

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي ________ ...دولتی يسازمان مجري ساختمانها/ ٢۴۴

فهرست بازبینی انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل سیستم توزیع ساختمانهاي دولتی و عمومی انجام شده

انجام نشده

ارائه شده است؟ ظرفیت آن مشخصات و همراه باشتیبان پ آیا سیستم

در نظر گرفته شده است؟ ها در صورت لزومرتباط با دیگر سیستم آیا ا سیستم آنتن مرکزي

.است شده مشخص دیاگرام رایزر در و طبقات در مرکزي آنتن سیستم تجهیزات تابلو نصب محلا و آپلی فایر و همچنین آنتن از نوع مناسب و آیا تجهیزات آنتن مرکزي از قبیل کابل کواکسیال اسپلیتره

داراي استاندارد مورد قبول می باشد؟

ها و کابلهاي فشار قوي آیا آنتن در موقعیت مناسب براي دریافت سیگنال و حتی المقدور دور از دودکش باشد؟ می

ه شده است؟اهم در انشعابات انتهایی در نظر گرفت 75آیا پریز انتهایی با مقاومت است؟ شده انتخاب مناسب بطور آنتن پریزهاي نصب ارتفاع و محل است؟ شده درج مدار روي لوله نوع و کابل نوع

آیا محل و ارتفاع نصب پریزهاي تلفن، آنتن تلویزیون و کامپیوتر مناسب می باشند؟ باشد؟هماهنگ می...) ندگوهاي سقفی و دتکتورها، بل(آیا محل روشنایی با تجهیزات فشار ضعیف

شده اند؟ کشیده مستقل طور به ضعیف جریان هايسیستم از هر یک آیا مدارهاي

____هاي دولتی و عمومی دستورالعمل انتخاب، طراحی، اجرا و تحویل تأسیسات الکتریکی در ساختمان/ 245

مراجع "مقررات ملی ساختمان 13مبحث "طرح و اجراي تاسیسات برقی ساختمانها ]1[ "مبحث اول مقررات ملی ساختمان "تعاریف ]2[ "مقررات ملی ساختمان 19مبحث "در مصرف انرژي صرفه جویی ]3[ کارهاي مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی"با عنوان 110- 1شماره نشریه ] 4[

"تاسیسات برقی فشار ضعیف و فشار متوسط: ، جلد اولساختمانی کارهاي مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی"با عنوان 393شماره نشریه ] 5[

"تاسیسات برقی فشار ضعیف و فشار متوسط: ، جلد اولختمانیساریزي و معاونت برنامه "بیمارستان برق تاسیسات فنی مشخصات "با عنوان 89نشریه ]6[

نظارت راهبردي رئیس جمهور "نقشه هاي جزئیات اجرائی تیپ تاسیسات الکتریکی ساختمان"با عنوان 393شماره نشریه ] 7[

ریزي و نظارت راهبردي رئیس جمهورمعاونت برنامهشرکت سهامی "استاندارد و آئین نامه سیم کشی ساختمانهاي مسکونی، تجاري و صنعتی ] 8[

دفتر استانداردها ")توانیر(تولید و انتقال نیروي برق ایران شیوه نامه اجرایی نظارت بر طراحی و اجراي استاندارد تاسیسات برق کلیه اماکن بر اساس ]9[شرکت سهامی تولید و انتقال "باحث مقررات ملی ساختمان و مقررات اجرایی وزارت نیرو م

89تیر ")توانیر(نیروي برق ایران "دکتر حسین کلهر "مهندسی روشنایی ]10[