If I was to achieve what I desired, time and study would be required.

េបើចង់េោគជ័យនូវអវីែដលខ្លឤនរាថ្នា ខ្ញអុំោចុំាច់ររូវការ េពលេវលា និង ចុំេ េះដឹង

កំពូលអ្នកមាននៅក្រងុបាប ៊ីឡូន ISBN-13:978-9924-9076-0-2

ប្ក្បសក្រួលនោយ នោ នីោ

ររសាសិទ្ធក្របយ់ សងនោយ edu Books

នបាោះពុរពនលើរទ្ី២

eduperbox@gmail.com

facebook.com/edubooks

“ េនេះគឺោេសៀវេៅដ៏អស្ចារ្យសរាប់អនកែដលចង់កាាយោអនកានាាក់ និងោេសៀវេៅែដលេលើកទឹកចិរតបុំផុរ ែដលមហាេសដឋីោេរចើនជុុំវិញពិភពេលាកអាន និងានផ្លាស់បតឣរជីវិររបស់ពួកេគយ៉ាងានរបសិទធភាព។ េៅេពលអានេសៀវេៅមួយេនេះ ហាក់ដូចោអនកកុំពុងែរកាាយោអនកានាាក់ ”

ស្ចមេ រ េសឿន សភុា, សម ៈនសិស្រិៃនស្ចកលវទិា្លយ័បញ្ញាស្ចស្រសតកមពអោ (PUC)

“ ទាាប់អានេសៀវេៅេធវើឲ្យជីវិរានការផ្លាស់បតឣរ ដូចេសៀវេៅ កុំពូលអនកានេៅទីរកុងាប ៊ីឡឣន េនេះ អាចេធវើឲ្យអនកផ្លាស់បតឣរទាាប់កនអងការេរបើរាស់លុយកាក់ និងកាាយោអនកេោគជ័យខាងែផនកហិរញ្ដវរថអាាក់ ”

េលាក ែង៉ែរ ដាន,ី Receptionist & cashier េៅសណ្ឋាគារវឡិាអង្គារ

នងិោ នសិស្រិៃនស្ចកលវទិា្លយ័អាសុអីរឺូបុ

“ របសិនេបើអនកចង់កាាយោអនកានទុំងវ័យេកមង ចូរអានេសៀវេៅ កុំពូលអនកានេៅទីរកុងាប ៊ីឡឣន េររេះវានឹងផ្លាស់បតឣរអនកពីមនុស្សានផលពិាកខាងែផនកថវិការ មកោមនុស្សានឯករាជ្យភាពេលើថវិការ ”

េលាក សជុនី, Sale Manager, Save Plus Partner Co,.Ltd

“ Do not save what is left after spending, but spend what is left after saving -Warren Buffet- េពលអានេសៀវេៅេនេះ អនកនឹងចប់េផតើមានគុំនិរសន្សុំលុយ និងានមហិចឆតាចងេ់ធវើជុំនួញេទេះបីោេៅេពលេនេះអនកមិនទន់ានេដើមទុនេៅេឡើយក៏េដាយ”

កញ្ញា សខុ្ ធតីា, នសិស្រិស្ចកលវទិា្លយ័បញ្ញាស្ចស្រសតកមពអោ (PUC)

“ អនកគួរអានេសៀវេៅ កុំពូលអនកានេៅទីរកុងាប ៊ីឡឣន មុននឹងចប់េផតើមបេងកើរជុំនួញ េដើមប្ីេចៀសវាងការខារបង់ ឬការបរាជ័យ ”

កញ្ញា អកុ រគសឹទណី្ឋ, ជុំនញួការនាយករកមុហ នុ BigBuild Engineering . Co., Ltd

“ េរកាយពីានអានេសៀវេៅ កុំពូលអនកានេៅទីរកុងាប ៊ីឡឣន េនេះរួច ខ្ញអុំសួរខ្លឤនឯងថ្ន េហរុអវីក៏មិនានជួបេសៀវេៅេនេះមុននឹងចប់េផតើមេធវើជុំនួញ? ប៉ែុែនតេបើខ្ញអុំមិនទន់ជួបបទពិេស្ចធន៍ជីវិរដ៏ធុំមួយេនេះេទ ខ្ញអុំក៏របែហលោយល់ថ្ន េសៀវេៅេនេះគឺរគាន់ែរោរទឹសតីលឡមួយែរប ៉ុណ ្ណោះ ”

កញ្ញា ា៉ារណី្ឋ, នសិស្រិែផនកទុំនាកទ់ុំនងអនតរោរ ិ

“ កុំពូលអនកានេៅទីរកុងាប ៊ីឡឣន ជួយប ្តេះផនរ់គុំនិរ និងជួយសរមួចសកាានុពលខាងរកសុី រពមទុំងោជុំនួយែផនកចុំេ េះដឹងដលអ់នកែដលានទុំេនាលខាងេធវើជុំនួញ។ អនកែរបសរមួលានរក្ាខ្លឹមស្ចរេដើម ែដលោេសៀវេៅោភាស្ចអង់េគលស េាេះពុមពេៅេដើម ស.វ ទី ២០ ”

កញ្ញា អ នុ សវុរលកខ ៍, នសិស្រិេពទយ្ នងិ ទុំនាកទ់ុំនងអនតរោរ ិ

“ Control your wants and Save your needs, ចូរអានេសៀវេៅេនេះចុេះ េបើសិនោចង់រគប់រគងលុយរបស់អនកឲ្យានលឡ េដើម្បីសេរមចេគាលេៅឲ្យកាាយោអនកានាាក់ ”

កញ្ញា ស ុ៊ុំ រសរីរ័ន, Assistant teacher at British International School of Phnom Penh

“ េៅេពលអានេសៀវេៅេនេះចប់ ខ្ញអុំចង់កាាយោមហាេសដឋីាាក់ដូច អាេខ្ដ ែដរ ”

ថងុ វាសនា, សសិស្វទិា្លយ័រពេះសុសីវុរថ ិ

បុពវកថ្ន “ របេទសោរិរុងេរឿង េៅេពលរបោជនសម្បឣររទព្យសម្បរតិ ”

េសៀវេៅមួយេនេះអាចជួយឲ្យអនកេោគជ័យ។ េោគជយ័ ានន័យថ្ន ការសេរមចានអវីមយួែដលេកើរេចញពកីាររបងឹែរបងនងិសមរថភាពផ្លាលខ់្លឤន។ ដូេចនេះ េដើមប្េីោគជយ័ េយើងររវូេររៀមសមរថភាពរបសខ់្លឤនទកុោមនុ។ សកមមភាព របស់េយើងគឺដុេះេចញពី គុំនរិ ចុំែ កឯ គុំនរិ វញិគឺេកើរេចញពី ការយលដ់ងឹ េហើយេសៀវេៅមួយេនេះនឹងេធវើឲ្យេលាកអនកយល់ដឹងចុំេ េះបីយ៉ាង សុំខាន់ៗជុុំវិញបញ្ញាលុយកាក់៖ ទីមួយ-រេបៀបបេងកើរលុយ ទីពីរ-រេបៀបសន្សុំលុយ និង ទីប-ីរេបៀបេរបើលុយេដើម្បីបេងកើរលុយ។ ចុំេរេះេលាកអនកែដលអានេសៀវេៅេនេះោេលើកដុំបូង អនកនិពនធសូមសែមតងេសចកតីេស្ចមនស្សរីករាយនិងសង្ឃឹមទុកោមុនថ្ន េមេរៀនេៅកនអងទុំពរ័ោបនតបនាាប់េទៀរេនេះអាចជួយេលាកអនកឲ្យទទួលេោគជ័យខាងែផនកហិរញ្ដវរថអកាន់ែររបេសើរេឡើងោងមុន េហើយអនកនិពនធក៏សូមេឆលៀរ ឱកាសេនេះេដើម្បីបង្គាញេសចកតីដឹងគុ ដ៏រោលេរៅចុំេរេះបណ្ឋានាយករកុមហ ុននានាែដលានអាននិងែចកចយស្ចរសាារ់េនេះេៅកាន់មិរតភកតិ បងបឡឣន បុគគលិក និងមិរតរួមការង្គរ។ គាានមនុស្សណ្ឋរបេសើរោងបុគគលអនុវរតន៍និយមេនាេះេទ គឺបុគគលចូលចិរតែចករុែលកបេចចកេទសេៅអនកដៃទ េរកាយពីានអនុវរតេដាយេោគជ័យនូវេគាលការ ៍ទុំងឡាយែដលខ្លឤនានេរៀនពីេសៀវេៅមួយេនេះ។ េៅកនអងទុំព័របនាាប់ េយើងនឹងនាុំេលាកអនកេៅកាន់ទីរកុងបុរា មួយេ្ាេះថ្ន ាប ៊ីឡឣន(Babylon) ោទីរកុងកុំេ ើរៃនចុំេ េះវិោាខាងហិរញ្ដវរថអ ែដលបចចអប្បននររូវានេរបើរាស់ទូទុំងពិភពេលាក។ ាប ៊ីឡឣន គឺោទីរកុងដ៏រុងេរឿងបុំផុរេៅកនអងសម័យបុរា េររេះរបោជនរបស់វាគឺោអនកពូែកខាងេធវើជុំនួញ។ ពួកេគានរទព្យសម្បរតិសតអកសតមភ េដាយស្ចរពួកេគឲ្យរៃមលខ្ពស់េៅេលើលុយ និង រទព្យសម្បរតិ។ ពួកេគានបេចចកេទសកនអងការរគប់រគងនិងេរបើរាស់រទព្យសម្បរតិយ៉ាងានរបសិទធភាពបុំផុរ ដូេចនេះេហើយេទើបពួកេគានអវីៗែដលខ្លឤនចង់ាន ។

George S. Clason

ារកិា

១. កិរ្ានុភាពរបស់រកុង ាប ៊ីឡឣន (Babylon) ............................. ០១

២. បុរសែដលចង់ានាស ......................................................... ០៦

៣. កុំពូលអនកានេៅរកុង ាប ៊ីឡឣន .............................................. ១៤

៤. រូបមនត ៧ យ៉ាង សរាប់ព្ាាលកាបូបែដលគាានលុយ ............... ២៨

ក. ចប់េផតើមេធវើឲ្យកាបូបេឡើងេា៉ាង ........................................... ៣២

ខ្. ទប់ស្ចារ់ការចុំណ្ឋយ ........................................................ ៣៥

គ. េធវើឲ្យចុំនួនាសេកើនេទវដង ................................................. ៣៨

ឃ. ការរររទព្យែដលរកានកុុំឲ្យារ់បង់ ................................. ៤១

ង. សង់ផទេះផ្លាល់ខ្លឤនមួយេដើម្បីបេងកើនរាក់ចុំេ ញ ..................... ៤៣

ច. េរៀបចុំរាក់ចុំ ូលសរាប់ៃថងអនាគរ ................................. ៤៤

ឆ. បេងកើនសមរថភាពរកចុំ ូល ............................................... ៤៧

៥. េទរាសុំណ្ឋង ...................................................................... ៥១

៦. ក្បឤនរកាសរាុំយ៉ាង ............................................................. ៦៧

៧. អនកចងការាសេៅ ាប ៊ីឡឣន ................................................. ៨៣

៨. ជញ្ញាុំងរកុង ាប ៊ីឡឣន ............................................................. ៩៩

៩. ឈមឤញសរវអូដឋេៅ ាប ៊ីឡឣន .................................................. ១០៤

១០. បុរសែដលសុំណ្ឋងបុំផុរេៅ ាប ៊ីឡឣន ................................. ១២៥

-1-

កិត្យានុភាពរបស់ក្កុង បាប ៊ីឡូន « េបើអនកដងឹរូបមនតេដើម្បរីកលយុ

អនកអាចរកលុយានេរចើនតាមេសចកតីរាថ្នា »

េៅកនអងរបវរតិស្ចស្រសតៃនមនុស្សោរិ ាប ៊ីឡឣន គឺោទីរកុងដ៏ថកអុំេថកើនបុំផុរ

គាានទីរកុងណ្ឋអាចេរបៀបានេឡើយ។ េ្ាេះ ាប ៊ីឡឣន គឺោនិមិរតរូបៃនររនសម្បរតិ និងភាពរុងេរឿង។ ររនសម្បរតិដូចោ រ្បឣង ាសរាក់ ែកវកង ានេរចើនរាប់មិនអស់។ េបើគិរមួយែភលរេគមុខ្ោយល់ថ្ន ាប ៊ីឡឣន រាកដោសថិរេៅចុំទីតាុំងលឡបុំផុរណ្ឋមួយៃនរុំបន់ររូពិចែដលសម្បឣរេៅេដាយៃរពេឈើ និង ែរូ ោក់ោមិនខាន។ ែរធារុពិរាប ៊ីឡឣនគឋឺិរេៅតាមដងទេនល អឺស្រហាារ(Euphrates) ែដលោរុំបន់វាលរាប និង រជលងភនុំគាានជីោរិ។ គាានៃរពេឈើ គាានែរូ សូម្បីែរថមសរាប់េធវើសុំ ង់ក៏គាាន។ ម្ា៉ាងវិញេទៀរ ាប ៊ីឡឣនក៏មិនឋិរេៅចុំផលឣវ រ ិជជកមមែថមេទៀរផង។ ចុំែ កឯេភលៀងក៏មិនានរគប់រគាន់សរាប់ដាុំដុំណ្ឋុំែដរ។ តាមពិរកិរ្ានុភាពរបស់ាប ៊ីឡឣនគេឺកើរេចញពីសមរថភាព និង េទព េកាសល្យរបស់មនុស្សសុទធស្ចធ គឺសមរថភាពែកៃចនេោគវាសនារបស់ខ្លឤនរហូរទទួលេោគជ័យដូចអវីែដលចង់ានេដាយេរបើរគប់មេធ្ាាយែដលាន។ កាាុំងមនុស្សានកស្ចងរកុងាប ៊ីឡឣនឲ្យកាាយោមជ្ឈម ឌលកសិកមម ោទរីកុងជុំនួញដ៏ធុំសេម្បើម និង ោទរីកុងកុេះករេដាយពួកអភិជនរស់េៅ ានរយៈេពលរហូរដល់រាប់រន់ឆ្ាុំ។ េៅេពលកាាុំងមនុស្សររូវារ់បង់ ាប ៊ីឡឣនក៏កាាយោរកុងទេទស្ចារ រគបដ ្ប់េៅេដាយវាលខ្្ាច់រហូរមកទល់សពវៃថងេនេះ។ ធមមោរិានផតល់ឲ្យាប ៊ីឡឣននូវវរថអពីរយ៉ាងែរប ុន ្សោះគឺ ដី នងិ ទកឹទេនល ប៉ែែុនតាប ៊ីឡឣនានវិសវករែដលានសមរថភាពខ្ពស់ អាចបែងវរទឹកទេនល

-2-

អឺស្រហាារ េដាយេរបើទុំនប់និងរបឡាយទឹក បេងកើរានោរបព័នធធារាស្ចស្រសតដ៏ធុំសេម្បើម និង ដ៏េោគជ័យបុំផុរេៅកនអងរបវរតិស្ចស្រសតៃនមនុស្សោរិ។ ទឹកហូរេចញពីរជលងភនុំានចក់ចូលេៅតាមរបឡាយទឹកនានាែដលររូវេគេរបើរាសេ់ដើម្បីេរស្ចចរសពដុំណ្ឋុំ។ របព័នធេនេះេកើរេចញពីភាពបុិនរបសប់ដ៏្ាសៃវបុំផុររបស់មនុស្សកាលសម័យេនាេះ។ េភាគផលកសិកមមដ៏េរចើនអស្ចារ្យានេកើរេចញពីរបព័នធធារាស្ចស្រសតទុំងអស់េនាេះ េហើយេរចើនរហូរដល់ពិភពេលាកមិនធាាប់ានេឃើញពីមុនមក។ អនកវិទ្ាស្ចស្រសតោេរចើនយល់ថ្នាប ៊ីឡឣន និង ទីរកុងនានាេៅតាមបេណ្ឋាយទេនល អឺស្រហាារ េនេះ ានអាយុកាលចស់ោងទីរកុងបុរា េផ្សងៗេទៀរែដលានេៅកនអងកុំ រ់រតា។ អាយុកាលពិររាកដគឺ ៨,000ឆ្ាុំ មុនមកេមលេះ។ មនុស្សែដលានចូលមករស់េៅកនអងរកុងាប ៊ីឡឣន គឺជនោរិស ូេមើ េហើយពួកេគរស់កនអងទីរកុងែដលានជញ្ញាុំងព័ទធជុុំវិញ។ ពួកេគគឺោមនុស្សានការអប់រុខ្ពស់ និងានចុំេ េះដឹងេរៅរជេះ។ េដាយេយងេៅេលើរបវរតិស្ចស្រសត ពួកេគគឺោមនុស្សដុំបូងបងឡស់ែដលោ វិសវករ ោតារាវិទូ គ ិរវិទូ េហើយក៏ោអនកបេងកើរអក្សរសរាប់េរបើរាស់មុនេគែដរ។ របោជនាប ៊ីឡឣនោអនកជុំនាញខាងហិរញ្ដវរថអ និង ពូែកេធវើរ ិជជកមម។ ពួកេគគឺអនកបេងកើរឲ្យានរាក់មនុេគេដើម្បេីធវើការេដាេះដូរផលិរផល និងោអនកបេងកើរកិចចសន្ា និង ឯកស្ចរសាាល់សិទធេលើរទព្យសម្បរតិែថមេទៀរផង។ េរៅពីរបព័នធធារាស្ចស្រសត វិសវករាប ៊ីឡឣនានេធវើគេរាងធុំអស្ចារ្យមួយេទៀរ គាឺនេរៀបចុំឲ្យានរបព័នធលូបងហឣរទឹកេដើម្បីែរបកាាយរុំបន់វាលភក់ដ៏ធុំសេម្បើមមួយេៅារ់ទេនល អឺស្រហាារ និង ទីស្រហគីស ឲ្យេៅោរុំបន់កសិកមម។ លកខ ៈពិេសសមួយេទៀររបស់ាប ៊ីឡឣន គឺជញ្ញាុំងែដលព័ទធជុុំវិញ ទរីកុង។ វាគឺោជញ្ញាុំងដ៏មហិា រហូរដល់បុរា វិទូានដាក់ចុំណ្ឋរ់ថ្នាក់ជញ្ញាុំងេនាេះថ្នោ «ររនសម្បរតិមួយកនអងចុំេណ្ឋមររនសម្បរតិទុំងរាុំពីរេៅេលើ

-3-

េលាក » ដូចេៅនឹងរាស្ចទពីរ ៉ាមីតេៅរបេទស េអហ្សអីប(Egypt) ែដរ ។ ាាស់ក្សររី សិេមើរ ៉ាមុីស(Semiramis) ររូវានេគចរ់ទុកថ្នោអនកេផតើមគុំនិរកនអងការកស្ចងជញ្ញាុំងទីរកុងេឡើង ប៉ែុែនតេគេៅមិនទន់រកេឃើញស្ចាមជញ្ញាុំងែដលរទង់ានកស្ចងមុនដុំបូងេគបងឡស់េៅេឡើយេទ ដូេចនេះកមពស់របស់វាក៏េៅមិនទន់ាននរណ្ឋដឹងឲ្យរាកដែដរ។ ែរេបើតាមអនកនិពនធមុនៗ ែដលសរេសរអុំពីរបវរតិៃនទីរកុងេនេះ ានេធវើការា៉ាន់របា ថ្នវាអាចានកមពស់របែហល ១៥m េៅ ១៨m និងេធវើអុំពីដុុំឥដឋេដាយានគូរទឹកព័ទធជុុំវិញ។ ជញ្ញាុំង ែដលស្ចងសង់េរកាយៗមកេទៀរ កាន់ែរធុំសេម្បើមេឡើងៗ និងររូវានចប់េផតើមកស្ចងរបែហលោ ៦00ឆ្ាុំ មុន គ.ស េដាយេសតចរពេះនាម ណ្ឋបូប៉ែូឡាស្ច(Nabopolassar)។ េដាយស្ចរគេរាងស្ចងសង់េនាេះធុំមហិាេពក រពេះអងគរទង់ចូលទីវងគរ់មុនសុំ ង់ជញ្ញាុំងររូវានបញ្ចប់ ដូេចនេះគេរាងររូវបនតេៅរពេះរាជបុរររបស់រទង់រពេះនាម េនប ូឆ្េនហ្ា(Nebuchadnezzar) ។ កមពស់និងរបែវងរបស់ជញ្ញាុំងេរកាយេនេះធុំអស្ចារ្យ ែដលេធវើឲ្យេយើងនឹកស្ចានមិនដល់។ វាររូវានេគេជឿថ្នានកមពស់រហូរដល់ ៥០m គេឺសមើអាគារកមពស់ ១៥ោន់ និងរបែវងសរុបរបែហលោចេនាាេះពី ១៤ េៅ ១៧ គីឡឣែម៉ែររ ឯេណ្ឋេះ។ ចុំែ កទុំហុំខាងេលើជញ្ញាុំងធុំរហូរដល់រេទេះេសេះចុំនួនរាុំមួយអាចបររបណ្ឋុំងគាាាន ប៉ែុែនតបចចអប្បននជញ្ញាុំងេនេះាក់ែបកេៅសល់ែររគឹេះនិងគូទឹកព័ទធជុុំវិញែរប ុន ្សោះ។ េរៅពីរងការខ្ូចខារេដាយកែនលងៗ ជនោរិអារា៉ាប់មួយចុំនួនានេធវើឲ្យជញ្ញាុំងេនេះខ្ូចខារទុំងរសុងែរមតង េដាយជីកកកាយយកដុុំឥដឋេៅសងល់ុំេៅដាានរបស់ខ្លឤន។ ជញ្ញាុំងរកុងាប ៊ីឡឣនានេធវើឲ្យសររូវែដលមក្ានរនបរាជ័យ។ េសតចោេរចើនព្ាយមដេ ្ើមកាន់កាប់ទីរកុងមួយេនេះ ប៉ែុែនតមិនសេរមច។ ចុំនួនកងទ័ពបញ្ជឣនមកកនអងសស្រង្គាមេដើម្បីវាយកាន់កាប់រកុងាប ៊ីឡឣនេៅកាលពីសម័យេនាេះ គឺមិនរូចតាចេនាេះេទ។ អនករបវរតិស្ចស្រសតាននិយយថ្ន វាានទ័ពេសេះ

-4-

រហូរដល់ ១០,០០០ ទ័ពរេទេះេសេះចុំនួន ២៥,០០០ ទ័ពេថមើរេជើងចុំនួន ១,២០០កង េហើយកនអងមួយកងៗានទហានដល់េៅ ១,០០០នាក់ ។ ោធមមតា េគររូវការេពលពីរេៅបីឆ្ាុំេដើម្បីេរៀបចុំេស្បៀងនិងអាវុធេដើម្បេីររៀមេធវើសស្រង្គាមេនេះាន។ មកទល់ឆ្ាុំ ៥៤០ មុន គ.ស ាប ៊ីឡឣនមិនទន់ធាាប់ធាាក់េរកាមការរគប់រគងរបស់សររូវមួយណ្ឋេៅេឡើយេទ េហើយសូម្បីែរជញ្ញាុំងរកុងក៏មិនទន់ាននរណ្ឋអាចវាយរុលុំានេៅេឡើយែដរ។ ការធាាក់ចុេះៃនរកុងាប ៊ីឡឣនានលកខ ៈខ្ុសពីធមមតា សឹងែរមិនគួរឲ្យេជឿ។ ស្ចយរុឺស (Cyrus) ែដលោរកុមវារទីនិយមមួយកាលសម័យេនាេះ ចងវ់ាយទុំលុេះជញ្ញាុំងដ៏រឹងាុំេនេះ។ េពលេនាេះទីរបឹក្ារបស់េសតចាប ៊ីឡឣនរពេះាទ ណ្ឋប ូនីដាស់ ានទូលថ្នាយរពេះអងគឲ្យេចញទ័ពរបយុទធរទល់នឹង ស្ចយរុឺស ែរមតង គបឺុំ ងេដើម្បីកុុំឲ្យសររូវមកដល់េជើងរកុងទន់។ េរកាយពីកងទ័ពាប ៊ីឡឣនបរាជ័យមតងេហើយមតងេទៀរ កងទ័ពែដលេៅេសសសល់ានេភៀសខ្លឤនេចញពីទីរកុងអស់ េធវើឲ្យ ស្ចយរុឺស អាចចូលកាន់កាប់និងរបមូលយករទព្យសម្បរតិទុំងអស់េដាយគាានអនកណ្ឋហា៊ានរតាុំង។ េរកាយពីេនាេះមក អុំណ្ឋច និង កិរ្ានុភាពរបស់ាប ៊ីឡឣន ានធាាក់ចុេះបនតិចមតងៗអស់រយៈេពលពីរេៅបីរយឆ្ាុំបនតបនាាប់គាា រហូរដល់ររូវានេគេាេះបងេ់ចលទុំងរសុង េហើយកាាយេៅោទីរកុងវាលរេហាឋាន ានែរខ្្យល់បក់និងព្យអេះខ្្ាច់។ ាប ៊ីឡឣនានដួលរលុំនិងមិនអាចេងើបេឡើងវិញក៏ពិរែមន ប៉ែុែនតេករតិ៍េ្ាេះរបស់វាសថិរេសថរេររេះ ចុំេ េះដងឹ ែដលរកុងេនេះបន្សល់ទុក ររូវានរក្ារហូរដល់បចចអប្បនន ដូេចនេះេហើយេទើបេយើងខ្ិរខ្ុំចងរកងោឯកស្ចរេនេះេឡើងវិញ។

េដាយស្ចរកាលពីរាប់រន់ឆ្ាុំមុន រកដាសេៅមិនទន់ររូវានេគបេងកើរេៅេឡើយ ពួកេគេរបើរាស់បនទេះដីឥដឋេសើមេដើម្បីករ់រតា។ េពលណ្ឋសរេសរចប ់េគយកបនទេះដីឥដឋេនាេះេៅដុរឲ្យកាាយោបនទេះឥដឋរឹងាុំ។ វាានទទឹងរបែវងោង ១៥cm និងបេណ្ឋាយ របែហល ២០cm និងានករាស់ របែហល ២cm ។

-5-

េៅសម័យេនាេះ បនទេះដីឥដឋររូវានេគេរបើរាស់ោផលឣវការ ដូចរកដាសេយើងេរបើេៅកនអងសម័យបចចអប្បននែដរ។ េគេរបើវាេដើម្បីសរេសរេរឿងេរពង កុំណ្ឋព្យ របវរតិស្ចស្រសត រពេះរាជរកិរ្យ ច្ាប់ សុំបុររសាាល់រទព្យសម្បរិត កិចចសន្ា និងសុំបុររែដលររូវេផញើេៅកាន់ទីកែនលងឆ្ាយៗ។ េដាយស្ចរបនទេះដីឥដឋទុំងេនេះេហើយ េទើបេយើងអាចដឹងេរចើនអុំពីរេបៀបេធវើទុំនាក់ទុំនង និង អាកប្បកិរិយរបស់មនុស្សេៅកនអងទីរកុងមួយេនេះ។ ឧទហរ ៍ េៅេលើបនទេះដីឥដឋមួយានសរេសរថ្ន “ ានេពលមួយេនាេះ អរិថិជនាាក់ាននាុំេគាមួយក្ាលេដើម្បីដូរយករសូវស្ចលីចុំនួនរាុំពីរាវ។ បីាវររូវានេគឲ្យភាាមៗ េហើយបួនាវេទៀរររវូេគបញ្ជឣនមកឲ្យេៅេពលណ្ឋែដលអរិថិជនេនាេះររូវការ ” ។

េលើេលាកេនេះ លយុគឺោឧបករ ៍សរាប់វាស់ភាពេោគជ័យ ានលុយគឺានសម្បរតិេលាកិយ

លុយមិនខ្វេះេទសរាប់ជនណ្ឋែដលដឹងពីរូបមនតរកលុយ

រូបមនតរកលុយេៅសម័យបចចអប្បនន គឺមិនខុ្សពីរូបមនតែដលពួក អភិជនេរបើេៅសម័យាប ៊ីឡឣន កាលពី ៦០០០ឆ្ាុំមុនេឡើយ

-6-

បុរសដែលចងប់ានមាស « កចិចការទុំងឡាយ េបើេយើងរបឹងេហើយរបឹងេទៀរ ឲ្យអសព់ីសមរថភាព

េយើងរាកដោេោគជ័យ »

េប នេហ្សើ (Bansir) ោងេធវើរេទេះេសេះាាក់េៅាប ៊ីឡឣន អស់សង្ឃឹម

កនអងជីវិរ។ រពឹកេនេះគារ់អងគអយែរាាក់ឯងេៅេលើរបងផទេះ ែភនកសមលឹងេដាយទឹកមុខ្េរកៀមរកុំ េៅផទេះកុំសរ់របស់ខ្លឤននិងេរាងោង ែដលានរេទេះេសេះមួយេៅមិនទន់េធវើរួចេៅេឡើយ។ ភរិយរបស់ េប នេហ្សើ េដើរេចញចលូផទេះតាមទារមុខ្ោញឹកញាប់។ នាងែរងលួចសុំឡឹងមកគារ់ ោសញ្ញាបង្គាញថ្នអងករកនអងរកឡជិរអស់េហើយ ដូេចនេះគារ់ររូវខ្ុំរបឹងេធវើរេទេះមួយេនេះឲ្យឆ្ប់ចប។់ េដើម្បីានរេទេះេសេះមួយ េប នេហ្សើ ររវូេធវើកិចចការោេរចើនដូចោ កាប់ ចុំង ដុំ ប៉ែូលា លាបថ្នាុំ និងកិចចការេផ្សងៗេទៀរ មុននឹងអាចបញ្ជឣនវាេៅឲ្យអរិថិជនាន។ េទេះបីោ េប នេហ្សើ ររូវរបញាប់េធវើរេទេះមួយេនេះឲ្យានឆ្ប់ បុរសស្ចច់ដុុំធុំៗាាក់េនេះែបរោអងគអយេធវើរបេងើយេៅេលើរបងផទេះេៅវិញ។ ចិរតរបស់គារ់កុំពុងែរអែ ្រអ ូ្ងេដាយស្ចរបញ្ញាមួយែដលេៅមិនទន់រកចេមលើយេឃើញេៅ េឡើយ។ ចុំែ កឯរពេះអាទិរ្យវិញ េចេះែររេះខ្ពស់េឡើងៗេដាយគាានបងឡង់ េធវើឲ្យរគាប់េញើសរូចៗចប់េផតើមេលចេចញមកេលើថ្នាសរបស់ េប នេហ្សើ េហើយក៏ហូរចុេះ ចូលេៅកនអងអាវរបស់គារ់។ េៅមុខ្បនតិចមិនឆ្ាយប៉ែុនាាន ានជញ្ញាុំងមួយខ្ពស់ររែដរ វាគជឺញ្ញាុំងរពេះបរមរាជវាុំង េហើយេៅមិនឆ្ាយពីវាុំង េៅានវិហារមួយលាបថ្នាុំព ៌លឡេឆើរឆ្យ េគេៅវាថ្ន រពេះវហិារ េប ល (Temple of Bell) ។ េៅេរកាមរសេាលៃន

-7-

សុំ ង់ដ៏ខ្ពស់សកឹមៃសកទុំងេនេះគឺផទេះដ៏កុំសរ់របស់គារ់ និងផទេះរូចៗោេរចើនេទៀរ ែដលេមើលេៅគាានផទេះមួយណ្ឋលឡោងផទេះមួយណ្ឋេឡើយ។ េនេះោទិដឋភាពេៅរកុងាប ៊ីឡឣន គឺចុំរុេះគាារវាងសុំ ង់សកឹមៃសកនិងសុំ ង់អាណ្ឋធិបេរយ្យ រវាងអនកានកប់ពពកនិងអនករករេហមរហាម ែដលរស់េៅោមួយគាាេៅកនអងជញ្ញាុំងទីរកុង េដាយគាានែបងែចងោខ្័ ឌឬរុំបន់េឡើយ។ េៅខាងេរកាយខ្នងរបស់ េប នេហ្សើ ានសេមលងរេទេះេសេះរបស់ពួក អភិជនកុំពុងបរេៅវិញេៅមកេៅេលើដងផលឣវែដលខ្័ ឌែចកដាច់ពីគាារវាងមនុស្សពីររកុម ែដលេៅាាងផលឣវគឺរកុមអនកលក់ដូរ និង េៅាាងេទៀរគឺរកុមអនកសុុំទន។ ក៏េៅានសេមលងរបស់ទសករយ៉ាងេរចើនកុេះករ កុំពុងេដើរោជួរយ៉ាងែវង េធវើការបេរមើរពេះរាោ េដាយជញ្ជឣនទឹកពីទេនលេៅេរស្ចចសួនច្ាររពេះបរមរាជវាុំង េហើយសូម្បីែរអនកានៗក៏ររូវេគបងខុំឲយ្េចៀសេដើម្បីទុកផលឣវឲយ្ទសករទុំងេនាេះេដើរែដរ ។ េប នេហ្សើ ែដលកុំពុងែរសលអងកនអងអារមម ៍របស់ខ្លឤន មិនានឮ ឬខ្វល់ខាាយនឹងសេមលងកងរុពងរបស់ទីរកុងដ៏មាញឹកេនាេះេឡើយ។ ប៉ែុែនតាន សេមលងយ៉ាងរកលួច ដូចោសេមលងែខ្្សពិ បុរា មួយ មកកស្រនាាក់ស្ចាររីរបស់គារ់ឲ្យភាាក់េឡើង។ េប នេហ្សើ ែបរខ្លឤនក៏េឃើញមិរតចស់េ្ាេះ កូប ៊ី(Kobbi) ែដលោរស្រនតីករ កុំពុងឈរញញឹមដាក់គារ់។ “ សូមឲ្យេទរាតាមជួយែថរក្ាឯង, សាាញ់ ! ” កូប ៊ី និយយេដាយរក្យគួរសម “ រទង់រាកដោនាុំមកនូវសុំណ្ឋងលឡ េររេះរទង់ានទឹករពេះទ័យេមតាា ករុណ្ឋ ដូេចនេះឯងមិនចុំាច់ខ្ុំរបឹងេធវើការខាាុំងេពកេទ។ ែន៎.. ខ្ញអុំ ានលាភធុំមួយមកែចក។ លាភេនេះនឹងេធវើឲ្យកាបូបរបស់ឯងេឡើងេា៉ាងមិនខាន េពលេនាេះឯងមិនចុំាច់អស់កាាុំងេធវើការកនអងេរាងោងេទៀរេទ។ ឥលូវឲ្យខ្ញអុំខ្ចីរាក់ពីរកាក់សិនមក ែរពីរេទ ខ្ញអុំនឹងសងវិញបនាាប់ពីេលងរស្រនតីេៅកនអងពិធីបុ ្យរបស់ពួកគហិបរីេៅយប់េនេះ។ ឯងកុុំខាាចអី េៅេពលសង ខ្ញអុំឲ្យៃថលការរាក់បែនថមេលើរាក់របស់ឯង ! ”

-8-

“ េបើខ្ញអុំានរាក់ពីរកាក់កនអងកាបូបែមន ” េប នេហ្សើ និយយកនអងទឹកមុខ្សងឤរ “ េរឿនអីររវូឲ្យេគខ្ចី សូម្បឯីងក៏ខ្ញអុំមិនឲ្យខ្ចីែដរ។ គាានអនកណ្ឋលងង់ឲ្យរាក់ែដលខ្លឤនានឲ្យេគខ្ចីទុំងអស់េទ សនិទធស្ចាលយ៉ាងណ្ឋក៏េៅមិនរួចែដរ! ” ។ “ ថ្នេម៉ែច ! ” កូប ៊ី លាន់ារ់ “ ឯងអរ់ានរាក់កនអងកាបូបសូម្បីែរមយួកាក់! ចុេះេហរុអីក៏អងគអយេធវើេមើហ៍ែររូបចាាក់មិនេធវើការអីេស្ចេះអញ្ចឹង! េម៉ែចក៏មិនេធវើរេទេះឲ្យឆ្ប់េហើយេៅ? េរៅពេីធវើរេទេះ ឯងានអីេដើម្បីេដាេះដូរនឹងពួកអនកានាន? ឯងមិនធាាប់េធវើែបបេនេះេទសាាញ់! េរើថ្នមពលរបស់ឯងារ់េៅណ្ឋអស់េហើយ? សឡីេគែដលេធវើឲ្យឯងពិាកចិរតយ៉ាងហនឹង? េទរាដាក់បណ្ឋាស្ចឯងែមនេទ ? ” “ របែហលោេទរាដាក់ទ ឌកមមខ្ញអុំេហើយ! ” េប នេហ្សើ រអ ូ “ គរឺសេមើរសៃម រសៃមមិនេចេះចប់ ខ្ញអុំរសៃមចងក់ាាយោមនុស្សានន័យខ្លឹមស្ចរនឹងេគ ាាក់។ ខ្ញអុំរសៃមថ្នានរាក់ោេរចើនេៅកនអងកាបូប ដូេចនេះខ្ញអុំអាចដាក់ទន ខ្ញអុំអាចទិញរបស់ានរៃមលឲ្យរបពនធនិងខ្លឤនឯង។ េពលខ្ញអុំានរាក់េរចើន ខ្ញអុំមិនារមភនឹងការចយវាយ និងមិនារមភអុំពីៃថងអនាគរ។ អារមម ៍េនេះេធវើឲ្យចិរតរបស់ខ្ញអុំរេវរីវាយរហូរ! ឯងក៏ដឹងរស្ចប់េហើយថ្នខ្ញអុំរបឹងេធវើការប៉ែុណ្ឋា ឯរបពនធរបស់ខ្ញអុំក ៏ អញ្ចឹងែដរ ខ្ុំេធវើការរហូរែលងខ្វល់នឹងមុខ្ារ់របស់ខ្លឤនេៅេហើយ ” ។ “ ជក់ចិរតែមន! ” កូប ៊ី និយយ “ ប៉ែុែនតអីវែដលេធវើឲ្យឯងរសៃមរហូរដល់កាាយោរូបចាាក់ អងគអយឆកឹងេលើរបងែបបេនេះ? ” “ គឲឺ្យែរភាាក់េឡើងេពលណ្ឋ ខ្ញអុំនឹកេឃើញមុនេគគឺកាបូបអរ់រាក់នឹងែរមតង វាេធវើឲ្យអារមម ៍រចបូករចបល់ររ់េពញខ្ួរក្ាលរបស់ខ្ញអុំ។ េតាេះជែជកគាាេរឿងេនេះបនតិច េររេះេយើងទុំងពីរនាក់ានបញ្ញាដូចគាា។ កាលេៅេកមង េយើងេៅេរៀនអកស្រោមួយគាា។ េៅេពលដល់វ័យជុំទង់ េយើងេដើរេលងោមួយគាា។ េៅេពលចស់េឡើង េយើងេៅែរោមិរតសាាញ់នឹងគាាដែដល។ េយើងរសលាញ់ការង្គរខ្លឤនឯង និងខ្ុំរបឹងេធវើការេរចើនេា៉ាងែថមេទៀរផង េហើយេពលរករាក់ាន

-9-

កច៏យវាយេដាយេសរីែថមេទៀរ។ េរចើនឆ្ាុំមកេនេះេយើងរកានរាក់េរចើនែដរ ែរឥលូវអរ់សល់េស្ចេះ អញ្ចឹងេដើម្បីឲ្យសប្ាយចិរតានែរអងគអយរសៃម។ និយយេៅ េយើងលងង់ោងសរវេចៀមេៅេទៀរ ែមនេទ ? េយើងរស់េៅកនអងទីរកុងែដលសុីវីៃឡ និងសម្បឣរសប្ាយោងេគេៅេលើេលាក។ អនកែដលេធវើដុំេ ើរផលឣវឆ្ាយៗ ែរងនិយយថ្ន គាានកែនលងណ្ឋែដលសម្បឣរសប្ាយដូចទីរកុងាប ៊ីឡឣនេនេះេទ។ ចុំែ កេយើងវិញ អងគអយែរសរេសើរេគែដលានរទព្យសម្បរតិេរចើន ែរខ្លឤនឯងវិញគាានអីេទ។ េធវើការជិររក់កណ្ឋាលជីវិរេៅេហើយ កាបូបេៅែរស្ចារដែដល េហើយឥលូវឯងមកនិយយ « អាចឲ្យអញខ្ចីរាក់ពីរកាក់សិន និងសងវិញបនាាប់ពីបុ ្យយប់េនេះ » អរ់ានេទ! និយយេស្ចាេះ កាបូបគាាក៏ទេទែដរ ។ េហរុអវីានោអញ្ចឹង? េហរុអេីយើងមិនអាចរកាសរាក់ឲ្យានេរចើនោងចុំណ្ឋយេលើអាហារនិងសេមលៀកបុំរក់ាន? ” “ គិរពីកូនៗរបស់េយើងវិញ ” េប នេហ្សើ និយយរ “ ឯងអរ់យល់ថ្ន ពួកេគកុំពុងែរេដើរតាមផលឣវរបស់េយើងេទអី? ពួកេគ រគួស្ចរ រពមទុំងេៅៗរបស់ពួកេគ ានរស់េៅកនអងរកុងែដលោឃ្ាុំងាសឃ្ាុំងរាក់េៅេហើយ ែរែបរោដូចេយើងអញ្ចឹង មួយៃថងៗសុីែរបបរ និងផឹកទឹកេដាេះពែពជូរ ” ។ “ ែបលកែមន! ែបលកែមន ! តាុំងពីានស្ចាល់ឯងមក ខ្ញអុំមិនែដលឮឯងនិយយែបបេនេះេស្ចេះ េប នេហ្សើ ” កូប ៊ី និយយែបបឆងល់។ “ ពីមុនខ្ញអុំមិនែដលគិរែបបេនេះែមន។ តាុំងពីរពឹករហូរដល់យប់ ខ្ញអុំខ្ុំរបឹងេធវើរេទេះេសេះេដាយផចិរផចង់បុំផុរ សង្ឃឹមថ្នៃថងណ្ឋមួយេទរាេមើលេឃើញ េសចកតីលឡេនេះ និងរបទនពរដល់ខ្ញអុំឲ្យកាាយោអនកានាាក់នឹងេគ ប៉ែុែនតេទរាេមើលមិនេឃើញេទ។ េហើយឥលូវ ខ្ញអុំយល់ថ្នគាានៃថងណ្ឋែដលេទរាជួយខ្ញអុំេឡើយ ដូេចនេះេហើយេទើបខ្ញអុំខ្វល់កនអងចិរត។ ខ្ញអុំែរងរាថ្នាចង់កាាយោមនុស្សាាក់ានន័យខ្លឹមស្ចរកនអងជីវិរ។ ខ្ញអុំចង់ានដី ចង់ានេគា ចង់ានសេមលៀកបុំរក់លឡៗ និង ចង់ានរាក់េរចើនេៅកនអងកាបូប។ ខ្ញអុំមិនខាាចការង្គរេទ ខ្ញអុំអាចេធវើការេដាយមិនខាាច

-10-

េនឿយហរ់ េធវើការឲ្យអស់ពីជុំនាញែដលខ្ញអុំាន េធវើការឲ្យអស់ពីកាាុំងបញ្ញានិងស្ចាររី ប៉ែុែនតសូមែរម្ា៉ាង សូមឲ្យផលទទួលានស្ចកសមនឹងអវីែដលខ្ញអុំលេះបង់។ ប៉ែុែនតខ្ញអុំឆងល់ណ្ឋស់ េហរុអីានោបញ្ញាទុំងអស់េនេះធាាក់មកេលើេយើង? ឥលូវខ្ញអុំសួរឯងវិញមតង! របស់លឡៗានេរចើនហូរេហៀររសេពញរកុង ចេុះេហរុអីានោេយើងគាាន េហើយានែរអនកានរាក់ ានាស ប្ែប ុន ្សោះែដលអាចទិញរបស់ទុំងេនាេះាន? ” “ េធវើេម៉ែចខ្ញអុំដឹងេៅ? ” កូប ៊ី េឆលើយ “ ខ្ញអុំក៏មិនរគាន់េបើោងឯងប៉ែុនាាន ែដរ។ រាក់ខ្ញអុំរកានពីការេលងពិ ររូវចយអស់មួយរុេពច។ ខ្ញអុំានែផនការ ៍ែរមួយគរ់ គឺររូវេធវើយ៉ាងណ្ឋកុុំឲ្យរគួស្ចរខ្ញអុំដាច់ាយេៅានេហើយ។ ដូចឯងអញ្ចឹង ខ្ញអុំគាានេចេះអវីេរៅពីេលងពិ េទ េររេះេៅកនអងខ្ួរក្ាលរបស់ខ្ញអុំានែរសេមលងពិ ។ ានពិ មួយេនេះ ខ្ញអុំអាចេដញរស្រនតីពីេរាេះបុំផុរ សូម្បីែរេសតចក៏មិនធាាប់ានស្ចាប់ែដរ ” ។ “ ឯងអាចេធវើរេទេះេសេះានលឡគាាននរណ្ឋេរបៀប េហើយក៏គាាននរណ្ឋាាក់េៅាប ៊ីឡឣនអាចេធវើពិ លឡែបបេនេះែដរ។ ពិ េនេះានសេមលងពីេរាេះណ្ឋស់ កុុំថ្នេឡើយេសតច សូម្បីែរេទរាក៏សប្ាយចិរតេបើានស្ចាប់សេមលងរបស់វា។ ប៉ែុែនតេយើងទុំងពីរនាក់េៅែររកដូចោទសករេសតចដែដល។ ឈប់ៗ ស្ចាប់សេមលងក ឹ្ងសិន! ” កូប ៊ី ចងឡអលេៅហវឣងទសករកុំពុងជញ្ជឣនទឹកេឡើងតាមផលឣវរូចមួយពីារ់ទេនល។ ពួកេគគាានអាវរក់និងេដើរោរកុមរាុំៗនាក់ ៃដខ្ុំរបឹងកាន់ែស្បកពែពែដលានទឹកេពញ។ “ ាាក់េដើរេៅខាងមុខ្គឺោេមដឹកនាុំេគ ” កូប ៊ី សុំេៅេលើអនកវាយក ឹ្ងែដលកុំពុងេដើរេៅមុខ្អនកយួរទឹក។ “ េមដឹកនាុំោអនកេលចេធាាោងេគេៅកនអងរកុម េហើយង្គយសាាល់ណ្ឋស់ ” ។ “ ែមនេហើយ ានទសករខ្លេះោមនុស្សលឡ ” េប នេហ្សើ និយយ “ ពួកេគេមើលេៅដូចោមិនខ្ុសអីពីេយើងផង ៖ អនកាឌខ្ពស់ សក់ព ៌ាស គឺ

-11-

មកពីរុំបន់ភាគខាងេជើង អនកែដលានសុំបុរេមាគឺមកពីភាគខាងរ្បឣង េហើយអនកានាឌលឡរិ សុំបុរសែ ្កាយ គឺមកពីរុំបន់ែក្បរៗរកុង។ ពួកេគេដើរោជួរៗ ជញ្ជឣនទឹកពីទេនលេៅេរស្ចចសួនរពេះបរមរាជវាុំងរាល់ៃថងនិងរាល់ឆ្ាុំ។ េមើលេៅ ពួកេគក៏មិនសប្ាយចិរតែដរ។ េដកេលើចុំេបើងនិងសុីបបរោអាហារ។ គួរឲ្យអា ិរណ្ឋស់ ដូចសរវរិចានអញ្ចឹង ែមនេទ កូប ៊ី ? ” “ ខ្ញអុំក៏អា ិរពួកេគែដរ ប៉ែុែនតខ្ញអុំយល់ថ្ន ការពិរេៅេយើងក៏មិនរគាន់េបើោងពួកេគប៉ែុនាានេទ េទេះេយើងមិនែមនោទសករក៏េដាយ ” ។ “ ររូវេហើយ កូប ៊ី ។ េយើងមិនអាចរទុំរស់េៅពីមួយឆ្ាុំេៅមួយឆ្ាុំដូចោទសករែបបេនេះរេៅេទៀរេទ ៖ េធវើការ េធវើការ េធវើការ ែរគាានសល់អីេស្ចេះ ” ។ “ អញ្ចឹងេយើងគួរែររកេមើលនរណ្ឋេគអាចរកាសានេរចើន បនាាប់មកេយើងេរៀនតាមគារ់ែដលេៅ យ៉ាងេម៉ែចែដរ? ” កូប ៊ី បេញ្ចញេយបល់ “ ែមនេហើយ របែហលានអាថ៌កុំាុំងណ្ឋមួយែដលេយើងររូវេរៀនេដើម្បីអាចកាាយោអនកានាាក់ាន។ ខ្ញអុំយល់ថ្ន េយើងររូវេរៀនពីមនសុ្សែដលានដឹងពីអាថ៌កុំាុំងេនេះ ” េប នេហ្សើ នយិយែបបេជឿោក់ ។ “ ៃថងមុន ” កូប ៊ី និយយរ “ ខ្ញអុំានេឃើញមិរតចស់ាាក់េ្ាេះ អាេខ្ដ(Arkad) កុំពុងជិេះេលើរេទេះាសរបស់គារ់។ ខ្ញអុំគិរថ្នរបែហលោគារ់េធវើមិនេឃើញខ្ញអុំេទ ែរផទអយមកវិញគារ់ានេលើកៃដរគវី បង្គាញការេគារពនិងេសចកតីរាប់អានដល់រូបខ្ញអុំ កូប ៊ី ” “ េគេៅគារ់ថ្នោកុំពូលអនកានេៅាប ៊ីឡឣនេនេះ ” េប នេហ្សើ និយយែបបសញ្ជឹងគិរ “ ានខាាុំងណ្ឋស់! សូម្បីែររពេះរាោក៏ររូវការឲ្យគារ់ជួយឧបរថមភេដើម្បីចុំណ្ឋយេលើកិចចការកនអងរពេះរមរាជវាុំងែដរ ” កូប ៊ី និយយ។ “ ានដ៏មលឹងផង! ” េប នេហ្សើ និយយការ់ “ របសិនោខ្ញអុំជួបគារ់េៅកណ្ឋាលយប់ស្ចារ់ ខ្ញអុំខាាចែរ

-12-

មិនអាចទប់ចិរតខ្លឤនឯងកុុំឲ្យកញ្ឆក់យកកាបូបដ៏ធារ់រទលុករទលន់របស់គារ់ានេទេមើលេៅ ! ” “ លងង់ែមន ” កូប ៊ី បេនាាស “ រទព្យសម្បរតិរបស់អនកានមិនែមនទុកេៅកនអងកាបូបែដលគារ់យួរតាមខ្លឤនេនាេះេទ ។ កាបូបធារ់យ៉ាងណ្ឋក៏េដាយ ក៏គង់អស់រាក់រលីងែដរ របសិនេបើគាានរាក់ហូរចូលោរបចុំេទេនាេះ។ អាេខ្ដ ានចុំ ូលហូរចូលោរបចុំ េធវើឲ្យកាបូបរបស់គារ់ធារ់េៅៗ េទេះបីោគារ់ចយយ៉ាងណ្ឋក៏មិនអស់ែដរ ” “ ចុំ ូលហនឹងេហើយ! ” េប នេហ្សើ ភាាក់េផឡើល “ ខ្ញអុំចង់ានចុំ ូលហូរចូលកនអងកាបូបរបស់ខ្ញអុំោរបចុំ េទេះបីោខ្ញអុំអងគអយេលង ឬេដើរេលងេៅទីឆ្ាយក៏េដាយ ។ អាេខ្ដ ច្ាស់ោដឹងអាថ៌កុំាុំងែដលេធវើឲ្យមនុស្សាាក់អាចានចុំ ូលែបបហនឹងមិនខាន។ គារ់រាកដោអាចេធវើឲ្យមនុស្សែដលខ្ួរក្ាលេដើរយឺរដូចោខ្ញអុំភលឺស្ចាងេឡើងវិញ ” ។ “ អាេខ្ដ ានបេរងៀនចុំេ េះដឹងេនេះេៅកូនរបស់គារ់េ្ាេះ ូា៉ាេហ្សើ(Nomasir) ” កូប ៊ី េឆលើយរប “ ខ្ញអុំឮេគនិយយថ្នគារ់ានបញ្ជឣន ូា៉ាេហ្សើ េៅកាន់ទីរកុង នីននីវី (Nineveh) េរកាយមក ូា៉ាេហ្សើ កា៏នកាាយោអនកានបុំផុរាាក់េៅទីរកុងេនាេះ ” ។ “ កូប ៊ី ឯងេធវើឲ្យខ្ញអុំនឹកេឃើញគុំនិរមួយ ” ពនលឺៃនកតីសង្ឃឹមថមីានេលចេចញកនអងែកវែភនករបស់ េប នេហ្សើ “រគាន់ែរសួរសុុំេយបល់ពីមិរតលឡាាក់ វាគាានេៅអស់សឡីេទ េហើយណ្ឋមួយ អាេខ្ដ កោ៏មនុស្សចិរតទូលាយែដរ។ ឥលូវខ្ញអុំយល់េហើយថ្ន េទេះបីោកាបូបេយើងទេទស្ចារដូចសុំបុកសរវក៏េដាយក៏មិនអីែដរ កុុំចរ់ទុកវាោឧបសគគរបស់េយើងេទៀរអី។ េយើងែឆឡរនឹងជីវិរែដលានរស់េៅេលើចុំការាសចុំការរាក់េៅេហើយ ែរកាបូបែបរោទេទស្ចារ។ េយើងគួរតាុំងចិរតចង់កាាយោមនុស្សែដលានន័យខ្លឹមស្ចរកនអងជីវិរដូចេគ។ េតាេះ! េយើងេៅរក អាេខ្ដ និងសួរគារ់ េរើេយើងគួរេធវើយ៉ាងេម៉ែចេដើម្បីបេងកើនរាក់ចុំ ូលាន ” ។

-13-

“ េប នេហ្សើ ! ឯងនិយយែបបហនឹងេធវើឲ្យខ្ញអុំានកាាុំងចិរតណ្ឋស់។ សមតីរបស់ឯងដូចោដាស់ខ្ញអុំឲ្យភាាក់ពីេដកអញ្ចឹង។ ឯងេធវើឲ្យខ្ញអុំដឹងពីមូលេហរុែដលេធវើឲ្យេយើងរក គាានរទពយ្សម្បរតិេរចើនដូចេគ។ ខ្ញអុំមិនែដលានគិរពីបញ្ញាេនេះេស្ចេះពីមុនមក។ ឯងព្ាយមេធវើរេទេះេសេះេដាយេស្ចាេះររង់យូរមកេហើយ។ េររេះែរចង់ការររចិរតេទៀងររង ់ ឯងខ្ុំរបឹងេធវើេដាយផចឹរផចង់បុំផុរ។ ដូេចនេះេទើបឯងអាចេធវើរេទេះលឡបុំផុរេៅាប ៊ីឡឣនេនេះ េហើយជុំនាញេធវើរេទេះនឹងេធវើឲ្យឯងេោគជ័យ។ ចុំែ កខ្ញអុំរសលាញ់ខាងរស្រនតី និងចង់កាាយោេលងពិ យ៉ាងជុំនាញាាក់ េហើយការព្ាយមរបស់ខ្ញអុំក៏នឹងេធវើឲ្យខ្ញអុំេោគជ័យែដរ ” ។ “ កចិចការទុំងឡាយ េបើេយើងរបងឹេហើយរបងឹេទៀរ ឲយ្អសព់សីមរថភាពេយើងរាកដោេោគជយ័។ េទរាច្ាស់ោេពញចិរតនឹងការព្ាយមរបស់េយើង។ ទីបញ្ចប់េយើងានរកេឃើញពនលឺេហើយ គឺពនលឺែដលេធវើឲ្យេយើងភលឺែភនកដូចរពេះអាទិរ្យែដលកុំពុងរេះអញ្ចឹង។ ខ្ញអុំយល់ថ្ន «េបើេយើងេចេះកានែ់រេរចើន េយើងកានែ់រាន»។ ឥលូវេយើងររូវរកវិធីលឡណ្ឋមួយែដលខ្ុសពីវិធីែដលេយើងេរបើរាល់ៃថងេដើម្បីទទួលានេោគជ័យែដលេយើងរាថ្នា ” ។ “ េតាេះ! េយើងេៅរក អាេខ្ដ ៃថងេនេះែរមតង” េប នេហ្សើ ទទចូ “ េហើយេយើងគួរនាុំមិរតភកតិែដលានជីវភាពលុំាកដូចគាាេៅជួប អាេខ្ដ េដើម្បីទទួលានការែ នាុំពីគារ់ទុំងអស់គាា ” ។ “ ឯងេចេះគិរគូរដល់មិរតភកតិែមន េប នេហ្សើ ។ ដូេចនេះនាុំមិរតភកតិរបស់ឯងឲ្យេរចើនមក េហើយេៅជួប អាេខ្ដ េៅៃថងេនេះែរមតង ” ។

េចេះកាន់ែរេរចើន េយើងកាន់ែរាន

-14-

កំពូលអ្នកមាននៅក្កុង បាប ៊ីឡូន « េោគជ័យ ររូវការរបស់ពីរោចុំាច់គឺ េពលេវលា និង ចុំេ េះដងឹ »

េៅរកុងាប ៊ីឡឣនានមហាេសដឋីាាក់េ្ាេះ អាេខ្ដ ែដលមនុស្សជិរ

ឆ្ាយទទួលស្ចាល់ថ្នោកុំពូលអនកានរទព្យសម្បរតិេរចើនេលើសេគ ែរគារ់ោមនុស្សចិរតលឡនិងចិរតទូលាយ។ គារ់ចូលចិរតដាក់ទន េហើយក៏ោមនុស្សចិរតធម៌ាាក់េៅកនអងរគួស្ចរែដរ។ តាមពិរគារ់ចុំណ្ឋយេរចើនណ្ឋស់ែដរ ប៉ែុែនតមិនដឹងោយ៉ាងេម៉ែចរទព្យសម្បរតិរបស់គារ់េចេះែរេរចើនេឡើងៗ ។ ៃថងេនេះានមិរតភកតិមួយចុំនួនមកេលង និងសួរគារ់ថ្ន “ អាេខ្ដ េលាកានរទព្យសម្បរតិេរចើនោងេយើងសរុបចូលគាាេៅេទៀរ។ កនអងេពលមនុស្សភាគេរចើនខ្ុំរបឹងេធវើយ៉ាងណ្ឋចិញ្ចឹមរកពេះឲ្យែររស់ ែរេលាកែបរោកាាយោអនកានោងេគេៅាប ៊ីឡឣនេនេះេៅវិញ ។ េលាកានសេមលៀកបុំរក់លឡៗ ានអាហារ ឆ្ាញ់ៗែដលករមានេឃើញ ចុំែ កពួកេយើងវិញឲ្យែរានាយហូបរគប់រគាន់នងិានសេមលៀកបុំរក់សមរម្យ គឺេពញចិរតណ្ឋស់េៅេហើយ ” ។ “ កាលពីមុនេយើងគឺដូចែរគាាេស្ចេះ ។ េយើងេរៀនពីរគែូរមួយ ។ េយើងេលងកីឡាោមួយគាា ។ ទុំងេរៀន ទុំងេលងកីឡា េលាកមិនពូែកោងេយើងេទ។ កាលេណ្ឋេះ េលាករក និង មិនានកិរតិយស ដូចោពួកេយើងផង ” ។ “ េហើយេយើងករ់សាាល់េឃើញថ្ន េលាកដូចោមិនសូវខ្ុំរបឹងេធវើការណ្ឋស់ណ្ឋេទ។ ឥលូវ េរើសុំណ្ឋងអីេធវើឲ្យជីវិរេលាកេលចអែ ្រ ចុំែ កឯពួកេយើងវិញ ែដលយល់ថ្នសមនឹងទទួលានសុំណ្ឋងែបបហនឹងេររេះខ្ុំរបឹងេធវើការមិនហា៊ានឈប់ ែបរោអរ់ានេៅវិញ? ” េពលេនាេះ អាេខ្ដ និយយ “ អនកទុំងអស់គាារកានែរមួយរកពេះៗ

-15-

ពីេររេះេរចើនឆ្ាុំមកេនេះអនកទុំងអស់គាាមិនរពមេរៀនពីក្បឤនរកលុយ ឬក៏របែហលោេចេះក្បឤនហនឹងែដរ ែរមិនរពមអនុវរតតាមវា ” ។ “ សុំណ្ឋង គឺដូចោរបស់អារកក់មួយអញ្ចឹង វាមិនែដលនាុំេសចកតីសុខ្ដល់នរណ្ឋាាក់ានមួយជីវិរេនាេះេទ។ ផទអយេៅវិញ វាែបរោេធវើឲ្យពួកេគអនតរាយេៅវិញក៏ថ្នាន េររេះថ្ន រាកែ់ដលានមកេដាយង្គយ គាានបេញ្ចញកាាុំងេញើស្ម អសេ់ៅវញិកង៏្គយែដរ។ អនកានរាក់េដាយស្ចរសុំណ្ឋងនឹងចយវាយមិនសុំៃច េហើយមួយប៉ែរបិចែភនក រាក់េនាេះនឹងារ់េៅវិញអស់ គាានសល់អវីេរៅែរអុំពីេសចកតីែរសកឃ្ានែដលពួកេគគាានសមរថភាពរកអវីេដើម្បីមកបុំេពញរេៅេទៀរាន េហើយអនកានរទព្យសម្បរិតេកើរេចញពីសុំណ្ឋងក៏នឹងកាាយោមនុស្សកុំណ្ឋញ់ ខ្ុំលាក់រទព្យសម្បរតិទុកមិនហា៊ានចយ េររេះពួកេគដឹងច្ាស់ថ្នខ្លឤនឯងគាានសមរថភាពរករាក់។ ដូេចនេះពួកេគកាន់ែររពួយារមភេររេះខាាចេគលួច េធវើឲ្យខ្លឤនឯងកាន់ែរេវទនាេៅៗ រស់កនអងជីវិរគាានន័យ និងេបៀម េសចកតីទុកខរាល់ៃថង ” ។ “ ែមនេហើយ របែហលានមនុស្សមួយចុំនួនានយករាក់ែដលទទួលមកេដាយសុំណ្ឋងេៅរកសុី េធវើឲ្យខ្លឤនកាន់ែរានេៅៗនាុំឲ្យជីវិរាន េសចកតីសុខ្សប្ាយ ប៉ែុែនតមនុស្សរបេភទេនេះានរិចរួចណ្ឋស់។ ឧទហរ ៍ េបើអនកទុំងអស់គាាេៅសុខ្ៗ ដុុំាសរស្ចប់ែរធាាក់មកកនអងៃដ េពលេនាេះេរឿងអារកក់ទុំងអស់េនេះរាកដោធាាក់មកេលើខ្លឤនោក់ោមិនខាន ” ។ មិរតរបស់ អាេខ្ដ យល់ថ្នគារ់និយយររូវ េររេះពួកេគធាាប់េឃើញអនកែដលទទួលេករតិ៍មររកពីឪពុកាាយែរងែរជួបរបទេះេរឿងទុំងអស់េនាេះែមន។ េពលេនាេះពួកេគទទូចសុុំឲ្យ អាេខ្ដ ពន្យល់ពួកេគថ្នររូវេធវើយ៉ាងណ្ឋេដើម្បីរករាក់ឲ្យានេរចើន ដូេចនេះេហើយ អាេខ្ដ ក៏បនត “ កាលខ្ញអុំេៅេកមង ខ្ញអុំែរងតាុំងចិរតថ្ន ខ្ញអុំោមនសុស្ែដលានសមរថភាព។ ខ្ញអុំានសមរថភាពអាចចិញ្ចឹមជីវិរខ្លឤនឯងឲ្យសប្ាយរីករាយនិងឲ្យរគប់រគាន់ េហើយខ្ញអុំេជឿថ្នលុយគឺេកើរេចញពីការតាុំង

-16-

ចិរតេនេះឯង។ លុយ គ ឺោអុំណ្ឋច េររេះេពលានលុយេយើងអាចេធវើអវីៗេផ្សងៗេទៀរាន ” ។ “ ានលុយ េយើងអាចានផទេះធុំសកឹមៃសក និងានេរគឿងសង្គារឹមលឡៗ , ានលុយ េយើងអាចេធវើដុំេ ើរកុំស្ចនតេៅកាន់ទីឆ្ាយៗ , ានលុយ េយើងអាចហូបអាហារលឡៗ ែបលកៗ មកពីរុំបន់េផ្សងៗ , ានលុយ េយើងអាចទិញេរគឿងរុបែរងេធវើអុំពីាស និងថមានរៃមល , ានលុយ េយើងអាចកស្ចងវរតអារាមសរាប់ោទីសកាារៈ , និងរបស់េរចើនេទៀរែដលេធវើឲយ្ជីវរិេយើងរីករាយនិងានេសចកតីសុខ្ ”

“ េៅេពលខ្ញអុំយល់េសចកតីពិរេនេះ ខ្ញអុំក៏សេរមចចិរតថ្ន ខ្ញអុំក៏ស្ចកសមនឹងទទួលានរបស់លឡៗសរាប់ជីវិរខ្លឤនឯងដូចអនកដៃទេទៀរែដរ។ ខ្ញអុំមិនេធវើដូចមនុស្សមួយចុំនួនែដលចូលចិរតអងគអយរចែ ននឹងសុភមងគលរបស់អនកដៃទេនាេះេទ។ ខ្ញអុំមិនអាចសកប់សកល់នឹងសេមលៀកបុំរក់េថ្នកៗ េទេះបីោេមើលេៅសមរម្យក៏េដាយ។ ខ្ញអុំមិនររូវានេសចកតីរគប់រគាន់េដាយរបស់របរសរាប់ែរអនករកេរបើរាស់េនាេះេឡើយ។ ផទអយេៅវិញ ខ្ញអុំររូវេធវើខ្លឤនឯងឲ្យេៅោាាស់ៃនរបស់លឡៗ និងានរៃមលទុំងឡាយ ” ។ “ ដូចអនកទុំងអស់គាាានស្ចាល់ខ្ញអុំច្ាស់េហើយ ខ្ញអុំរគាន់ែរោកូនអនករកសុីរូចតាចាាក់ រស់េៅកនអងរគួស្ចរែដលានសាជិកេរចើន គាានមររក គាានវាសនាលឡ គាានអុំណ្ឋច និងការអប់រុ ប៉ែុែនតខ្ញអុំយល់ថ្ន េដើម្បីទទួលានេោគជ័យ អវីែដលខ្ញអុំររូវការោងេគគឺ េពលេវលា និង ចុំេ េះដងឹ ” ។ “ េបើនិយយពី េពលេវលា មនសុ្សាាក់ៗសុទធែរាន មិនខ្វេះេនាេះេទ។ ប៉ែុែនតបញ្ញាគឺេៅររង់ថ្នអស់េលាកេចេះែរបែ ្របេណ្ឋាយឲ្យេពលេវលាកនលងេចល មិនេរបើរាស់វាេដើម្បីេធវើខ្លឤនឯងឲ្យកាាយោអនកានាាក់។ េរើហា៊ានទទួលស្ចាល់េទថ្ន េរៅពីានរគួស្ចរលឡ អនកទុំងអស់គាាគាានអវីេស្ចេះែដលេធវើឲ្យខ្លឤន

-17-

ានេាទនភាព? ” ។ “ េបើនិយយពី ចុំេ េះដងឹ វិញ រគូរបស់េយើងមិនានបេរងៀនេទថ្នការពិរការេរៀនានពីររបេភទ ៖ ទីមយួ គេឺរៀនឲយ្ដងឹអុំពអីវមីយួែដលានេហើយរស្ចប ់ឯទីពី គេឺរៀនរករបសែ់ដលេយើងមនិទនដ់ងឹ ” ។ “ អញ្ចឹងេហើយេទើបខ្ញអុំសេរមចចិរតថ្នររូវរកឲ្យេឃើញ េរើេគេធវើយ៉ាងេម៉ែចានោរកលយុានេរចើន? េៅេពលខ្ញអុំរកេឃើញអាថ៌កុំាុំងេនេះ ខ្ញអុំក៏អនុវរតតាម េហើយខ្ញអុំកអ៏ាចរកលុយានេរចើនដូចេគែដរ។ ានរស់េៅកនអងពិភពេលាកដ៏រសស់បុំរពងេៅេហើយ ែរមតងសប្ាយមតងេកើរទុកខ េរើអស់េលាកមិនយល់ថ្នេនេះមិនែមនមកពី អវោិា េទអី? ” “ ការង្គរដុំបូងរបស់ខ្ញអុំគឺេធវើោអនកចមលងអក្សរឲ្យេគ។ ខ្ញអុំេធវើការេរចើនេា៉ាងោេរៀងរាល់ៃថង េដាយឆ្ាក់អក្សរដាក់េលើបនទេះដីឥដឋ។ ខ្ញអុំរបឹងេធវើការពីមួយសាាហ៍េៅមួយសាាហ៍ ពីមួយែខ្េៅមួយែខ្ ែរទីបញ្ចប់ខ្ញអុំគាានសល់អវីេស្ចេះ ។ ចុំ ូលររូវចយអស់េលើអាហារ សេមលៀកបុំរក់ េរគឿងសរាប់បូរោ និង សុំភារៈេផ្សងៗេទៀរ ប៉ែុែនតការតាុំងចិរតរបស់ខ្ញអុំមនិារ់បង់េឡើយ ” ។ “ ៃថងមួយ អាលហាាមីស(Algamish) អនកចងការរាក់ ានអេញ្ជើញមកហាងេៅែកខ្ញអុំ េររេះគារ់ររូវការចមលងអរថបទមួយច្ាប់។ គារ់និយយោមួយខ្ញអុំថ្ន ៖ « ខ្ញអុំររូវការចមលងច្ាប់េនេះឲ្យេហើយកនអងរយៈេពលពីរៃថង។ េបើឯងចមលងចប់ទន់េពល ខ្ញអុំនឹងឲ្យៃថលឯងរាក់ស្ចាន់ពីរដុុំ » ” ។

“ ខ្ញអុំខ្ុំរបឹងចមលងខាាុំងណ្ឋស់ ប៉ែុែនតអរថបទេនាេះែវងេពក េៅេពលគារ់មកដល់ ខ្ញអុំចមលងមិនទន់ចប់េៅេឡើយ។ អាលហាាមីស ខ្ឹងខាាុំងណ្ឋស់ ខ្ឹងរហូរដល់ចង់វាយខ្ញអុំឲ្យស្ចាប់េបើោអនកបេរមើរបស់គារ់។ ប៉ែុែនតខ្ញអុំមិនខាាចេទ េររេះគារ់គាានសិទធវាយខ្ញអុំេឡើយ េពលេនាេះខ្ញអុំក៏និយយេៅគារ់ថ្ន ៖ អាលហាាមីស េលាកោអនកានាាក់។ េបើេលាករាប់ខ្ញអុំពីអាថ៌កុំាុំងេដើម្បីកាាយោអនកាន យប់េនេះខ្ញអុំនឹងខ្ុំរបឹងចមលង េហើយេៅេពលៃថងរេះអរថបទេនេះនឹងចមលងចប់ ” ។

-18-

គារ់កញ៏ញឹមនិងរបថ្ន៖ “ ឯងោអនកបេរមើ ែរានេសចកតីកាាហាន ឥលូវេយើងសេរមចអញ្ចឹងចុេះ ” “ ខ្ញអុំខ្ុំរបឹងចមលងអរថបទេនាេះដាក់េលើបនទេះដីឥដឋអស់េពញមួយយប់ រហូរដល់ឈឺចុកេពញខ្នង ឯកលិនែផ្សងចេងកៀងេធវើឲ្យខ្ញអុំឈឺក្ាលេឡើងរសវាុំង ែភនក។ ប៉ែុែនតេពលគារ់មកដល់េៅេពលៃថងរេះ អរថបទេនាេះក៏ររូវានចមលងចប់ ” ។ “ ឥលូវរាប់ខ្ញអុំមក តាមការសន្ា ” ខ្ញអុំនិយយ “ ឯងពិរោអាចចមលងានចប់ែមន ” គារ់សរេសើរ “ េហើយខ្ញអុំក៏ររូវេធវើតាមការសន្ាែដរ ។ ខ្ញអុំនឹងរាប់អាថ៌កុំាុំងេៅឯង េដាយស្ចរឥលូវខ្ញអុំចស់ណ្ឋស់េៅេហើយ ដូេចនេះររូវែរនិយយទន់អណ្ឋារេៅអាចរកលាស់ាន។ េៅេពល្នដលយ់វុវយ័ មនសុស្ររវូែរែសវងរកចុំេ េះដងឹ ” ។ “ គុំនិររបស់យុវវ័យ ” គារ់ានបនត “ ដូចដុុំេភលើងែដលកុំពុងេឆេះេៅេលើអាកាសអញ្ចឹង គេឺឆេះេហើយករ៏លរ់េៅវិញ ចុំែ កឯ ចុំេ េះដងឹ វញិ គឺមិនផ្លាស់បតឣរេនាេះេទ។ ចុំេ េះដឹង គឺដូចោផ្លាយេៅេលើេមឃ ែដលមិនផ្លាស់បតឣរទីតាុំង រហូរដល់នាវាចរអាចេធវើដុំេ ើរេលើមហាស្ចគរេដាយយកវាេធវើោេគាលចរានែថមេទៀរផង ” ។ “ ស្ចាប់ឲ្យច្ាស់ េបើមិនយល់ខ្លឹមស្ចរខ្ញអុំចង់និយយរាប់េទ ឯងរាកដោគិរថ្នវាគមឺិនសុំខាន់ េហើយគិរថ្នការរបឹងែរបងរបស់ឯងមយួយប់េនេះគឺខាររបេយជន៍ទេទ ” ។ េពលេនាេះគារ់សមលឹងចុំមុខ្ខ្ញអុំ និងនិយយេដាយសេមលងធងន់ៗ រិចៗថ្ន “ អាថ៌កុំាុំងេធវើឲ្យខ្ញអុំកាាយោអនកានគ ឺដករាកម់យួែផនកពរីាកច់ុំ ូលែដលរកានេដើមប្សីនស្ុំទកុ េហើយរាក់សន្សុំេនាេះនឹងកាាយោរាក់របស់ឯង។ េបើេធវើែបបហនងឹេកើរ ឯងនឹងកាាយោអនកានាាក់ ” ។ េដាយគារ់េៅបនតសមលឹងមិនដាក់ែភនក ខ្ញអុំរង់ចុំស្ចាប់បនតេទៀរ ែរគារ់អរ់និយយអវីេទៀរេទ

-19-

“ ែរប៉ែុ ណឹងឯង? ” ខ្ញអុំសួរេដាយឆងល់ “ប៉ែុ ណឹងក៏អាចេធវើឲ្យអនកកង្គាលេចៀមាាក់កាាយោអនកានលុយចងការឲ្យេគានែដរ ” គារ់េឆលើយរប “ ប៉ែុែនតរាក់ទុំងអស់ែដលខ្ញអុំរកានគឺសុទធែរោរបស់ខ្ញអុំ ឬមួយក៏មិនែមនេទ? ” ខ្ញអុំជជីកសួរ “មិនែមនេទ” គារ់េឆលើយ “ ចុេះឯងមិនឲ្យរាក់ហនឹងេៅោងេដរសេមលៀកបុំរក់េទអី? ឯងមិនឲ្យរាក់េៅអនកលក់ែស្បកេជើងេទអី? ចុេះឯងចុំណ្ឋយេលើមហឣបអាហារែដរអរ់? ឯងអាចរស់េៅាប ៊ីឡឣនេដាយមិនចុំណ្ឋយរាក់មួយេសនានែដរេទ? គឺារ់របស់ឯងសុីរាក់ែដលរកាន។ លងង់ែមន! ឯងកុំពុងរកលុយឲ្យេគ មិនែមនឲ្យខ្លឤនឯងេនាេះេទ គឺកុំពុងេធវើការឲ្យេគ ។ ដូចទសករអញ្ចឹង ខ្ុំេធវើការឲ្យេៅហាាយេដើម្បីានរបស់សុីនិងេសលៀករក់។ របសិនេបើឯងដកទុក ១០% ពីរាក់រកាន េរើកនអងេពលដប់ឆ្ាុំឯងសល់រាក់ប៉ែុនាាន? ” េដាយស្ចរខ្ញអុំពូែកគិរេលខ្ ខ្ញអុំក៏េឆលើយភាាមថ្ន “ ខ្ញអុំរបែហលោអាចសល់រាក់េសមើនឹងចុំ ូលរកានកនអងេពលមួយឆ្ាុំ ” ។ “ និយយររូវ ែរររូវែររក់កណ្ឋាលេទ ” គារ់និយយ “ ដុុំាសនីមួយៗែដលសន្សុំទុកនឹងកាាយោទសកររបស់ឯងេហើយ។ រាក់ស្ចាន់មួយដុុំ អាចជួយរករាក់ស្ចាន់មួយដុុំេទៀរ ានន័យថ្នវាអាចបេងកើរកូនឲ្យឯង។ េបើកាាយោអនកាន េពលេនាេះរាក់ទុំងអស់ែដលឯងាន នឹងេធវើការជួយរករាក់ឲ្យឯងបែនថមេទៀរ េហើយកូនរបស់វានឹងបេងកើរកូនោបនតបនាាប់េទៀរ េពលេនាេះរទព្យសម្បរិតនឹងេចេះែរេរចើនេៅៗ ” ។ “ ឯងគិរថ្នខ្ញអុំកុំពុងនិយយកុហកែមនេទ” គារ់និយយបនត “ េនេះខ្ញអុំកុំពុងបង់ៃថលចមលងអរថបទេលើសរាប់រន់ដង េបើឯងយល់អវីែដលខ្ញអុំកុំពុងពន្យល់គឺ៖ « ដករាក់មួយែផនកពីចុំ ូលែដលរកានេដើម្បីសន្សុំទុក េហើយរាក់េនាេះនឹងកាាយោរាក់របស់ឯង »។ មិនររូវដកទុកឲ្យរិចោង ១០% េឡើយ េទេះបីរក

-20-

រាក់ចុំ ូលានរិចយ៉ាងណ្ឋក៏េដាយ េហើយរាក់ ១០% ប៉ែុ ណឹង ឯងរាកដោអាចដកទុកាន។ ចុំណ្ឋយេលើរបស់េរបើរាស់របចុំៃថងោមុនសិន។ មិនររូវទិញសេមលៀកបុំរក់និងែស្បកេជើងេរចើនេពករហូរដល់អស់រាក់សរាប់ទិញរបស់េផ្សងៗេទៀរេឡើយ។ ររូវចយយ៉ាងេម៉ែចឲ្យសល់រាក់រគប់រគាន់សរាប់ទិញមហឣបអាហារ រាក់សរាប់ចូលរួមសកមមភាពមនុស្សធម៌ និងរាក់សរាប់េធវើបុ ្យេធវើទន ” ។ “ រទពយ្សមប្រតដិចូោេដើមេឈើអញ្ចងឹ គដឺេុះេចញពរីគាបព់ជូរចូមយួ។ រាក់ស្ចាន់មួយដុុំែដលឯងសន្សុំទុក គឺោរគាប់ពូជមួយែដលនឹងដុេះេៅោេឈើាស េឈើរាក់។ េបើរបញាប់របញាល់ចប់េផតើមដាុំរគាប់ពូជេនេះ ឯងនឹងឆ្ប់ានផល េហើយករ៏រូវេចេះែថទុំ េរស្ចចទឹកោរបចុំ ានន័យថ្ន ររូវែរខ្ុំសន្សុំឲ្យោប់ កុុំឲ្យដាច់ឲ្យេស្ចេះ មិនយូរេទឯងនឹងានអងគអយេរកាមមលប់េឈើាស េឈើរាក់មិនខាន ” ។ និយយចប់ គារ់ក៏ទញយកអរថបទចមលង េហើយេដើរេចញេៅ “ ខ្ញអុំយករក្យសមតីគារ់មកគិរ និងេមើលេៅដូចសមេហរុសមផលែដរ ដូេចនេះខ្ញអុំក៏សេរមចចិរតស្ចកល្បង។ េពលខ្ញអុំទទួលានរាក់ចុំ ូលមតងៗ ខ្ញអុំដកទុករាក់ស្ចាន់មួយដុុំ។ េរឿងចែមលកបុំផុរេនាេះគឺេៅររង់ថ្ន េទេះបីខ្ញអុំានដករាក់ខ្លេះទុក ខ្ញអុំេៅែរអាចចយរគប់រគាន់ដូចពីមុនដែដល គាានខ្វេះខារអវីេទ។ ខ្ញអុំេចេះែរបនតេធវើមតងេហើយមតងេទៀររហូរដល់កាាយោទាាប់ េហើយេពលណ្ឋខ្ញអុំមិនដកទុកេទ ខ្ញអុំានអារមម ៍មិនសងប់ចិរតេឡើយ។ េៅេពលខ្ញអុំានរាក់កាន់ែរេរចើន ខ្ញអុំេចេះែរានចិរតចង់ទិញរបស់លឡៗ ែដលអនកជុំនួញនាុំចូលមកពី ហវីេនហ្ា (Phoenicia)។ ប៉ែុែនតខ្ញអុំឆ្ារអាចហាមឃ្រ់ចិរតខ្លឤនឯងាន ” ។ ដប់ពីរែខ្េរកាយមក អាលហាាមីស ានររលប់មកនិយយោមួយខ្ញអុំមតងេទៀរ “ យ៉ាងេម៉ែចេហើយ មួយឆ្ាុំមកេនេះ ឯងចយវាយរគប់រគាន់អរ់បនាាប់ពីដករាក់ ១០% ទុក? ”

-21-

ខ្ញអុំេឆលើយេដាយេាទនៈភាព “ ាទ េលាករគូ ” ។ គារ់ញញឹម “ លឡេហើយអញ្ចឹង ចុេះឯងយករាក់សន្សុំេៅេធវើអី? ”

“ ខ្ញអុំឲ្យវាេៅ អាហ្សេមើ(Azmur) ោោងេធវើឥដឋ ។ គារ់រាប់ខ្ញអុំថ្ន គារ់នឹងេធវើដុំេ ើរតាមសមុរទេៅទីរកុង ថ្នយ្យ(Tyre) េហើយគារ់នឹងទិញេរគឿងអលង្គារ ែបលកៗរបស់ជនោរិ េហវនីសុី (Phoenician) ឲ្យខ្ញអុំ ។ េពលគារ់មកវិញ េយើងនឹងលក់វាកនអងរៃមលខ្ពស់ បនាាប់មកេយើងែចករាក់គាា ” ។ “ ហុីម ... មនុស្សលងង់ ររូវែរបេរងៀនឲ្យានេរចើន! ” គារ់និយយរគវីក្ាល “ ឯងយល់ថ្ន ោងេធវើឥដឋានចុំេ េះដឹងខាងេរគឿងអលង្គារែដលេទ? េបើឯងចង់ដឹងអុំពីតារាស្ចស្រសត េហើយេៅសួរោងេធវើឥដឋ េរើគារ់ដឹងែដលអរ់? អរ់េទ .. េៅសួរតារាវិទូានររូវ ។ ឥលូវរាក់សន្សុំទុំងប៉ែុនាានររូវារ់បង់អស់េហើយ េររេះឯងានដកេដើមេឈើរាក់មកទុំងឫស ប៉ែុែនតអាចចប់េផតើមដាុំមតង េទៀរ។ ព្ាយមមតងេទៀរ េហើយៃថងេរកាយ េបើឯងចង់ដឹងអុំពីេរគឿងអលង្គារ ររូវេៅសួរឈមឤញខាងេរគឿងអលង្គារ។ េបើចង់ដឹងអុំពីសរវេចៀម ររូវេៅសួរអនក កង្គាលេចៀម។ ចុំេ េះដងឹគេឺៅរគបទ់កីែនលង មនិខ្វេះេទ េហើយគាាននរណ្ឋកុំណ្ឋញម់និចងរ់ាបឯ់ងេនាេះេឡើយ ប៉ែែុនតររវូេរជើសេរសីយកចុំេ េះដងឹមយួណ្ឋចុំាច់។ អនកចង់ដឹងពីរេបៀបសន្សុំរាក់ ែរែបរោេៅសួរមនុស្សែដលគាានជុំនាញខាងលុយកាក់ រាកដោបរាជ័យ ” និយយរួចគារ់ក៏េដើរេចញេៅ។ ដូចគារ់ាននិយយែមន។ ជនោរិ េហវនីសុី ែដលានគុំនិរេាករាស់ ានលក់េៅឲ្យ អាហ្សេមើ នូវដុុំែកវថ្នា ែដលេមើលេៅដូចោដុុំរ្បឣង។ ប៉ែុែនតដូចការែ នាុំរបស់ អាសហាាមីស អញ្ចឹង ខ្ញអុំចប់េផតើមសន្សុំមតងេទៀរ េររេះេរឿងសន្សុំរាក់ានកាាយោទាាប់េៅេហើយ ដូេចនេះវាមិនពិាកេទៀរេទសរាប់ខ្ញអុំ ។ ដប់ពីរែខ្េរកាយមក អាហាាមីស េដើរចូលមកកនអងបនទប់អនកចមលងអក្សរនិងជួបខ្ញអុំមតងេទៀរ ។ “ តាុំងពីេយើងែបកគាា ឯងរីកចេរមើនានប៉ែុនាានេហើយ? ” “ ខ្ញអុំចយរគប់រគាន់េលើការចុំណ្ឋយរបចុំៃថង ” ខ្ញអុំេឆលើយរប “ េហើយខ្ញអុំ

-22-

ានឲ្យរាក់សន្សុំរបស់ខ្ញអុំេៅ េអកេហគើ(Agger) ែដលោោងេធវើែខ្ល។ គារ់យករាក់េនាេះេៅទិញទង់ែដង េហើយឲ្យរាក់ការមកខ្ញអុំកនអងេពលបួនែខ្មតង ” ។ “ លឡ ! ចុេះេធវើអីេទៀរោមួយរាក់ការែដលឯងទទួលាន? ” “ ខ្ញអុំយកវាេៅទិញ ទឹកឃមអុំ រស្ច និងនុំៃរប េររេះខ្ញអុំចូលចិរតវា។ ខ្ញអុំក៏ានទិញអាវផ្លយមួយែដលានព ៌លឡស្ចារ។ េហើយៃថងេរកាយ ខ្ញអុំនឹងទិញសរវលាមួយទុករគាន់ជិេះ ” ។ អាលហាាមីស េសើច “ ឥលូវឯងកុំពុងសុីកូនរបស់រាក់សន្សុំេហើយ។ េធវើអញ្ចឹង េរើសង្ឃឹមថ្នឲ្យវាេធវើការឲ្យឯងេម៉ែចេកើរ េបើវាគាានកូន វាក៏គាានេៅែដរ។ ទីមួយររូវេធវើវាឲ្យេៅោទសកររបស់ឯងោមុនសិន េពលវាបេងកើរកូនេៅានេរចើនេហើយ ឯងអាចចយវាយេដាយគាានភ័យរពួយ ” ។ និយយរួច គារ់ក៏េដើរេចញេៅ ។ បនាាប់ពីខានជួបរយៈេពលពីរឆ្ាុំ អាលហាាមីស ានររលប់មកមតង េទៀរ។ េពលេនាេះមុខ្គារ់េឡើងេរជៀវរជួញ េហើយែភនកសុំយុងធាាក់ចុេះេរកាម េររេះគារ់កាន់ែរចស់ណ្ឋស់េៅេហើយ។ គារ់និយយមកកាន់ខ្ញអុំ “ អាេខ្ដ េរើឯងទទួលានរទព្យសម្បរតិែដលឯងរាថ្នាចង់ានេហើយេៅ? ” ខ្ញអុំេឆលើយ “ មិនទន់េទ ប៉ែុែនតខ្ញអុំានេរបើរាក់ឲ្យេធវើការឲ្យខ្ញអុំ េហើយវាបេងកើររាក់ោបនតបនាាប់ ” “ ចុេះឯងសួរេយបល់ពីោងេធវើឥដឋេទៀរេទ ? ” “ េបើចង់សួរពីេរឿងេធវើឥដឋ ខ្ញអុំនឹងេៅសួរគារ់ ” ខ្ញអុំនិយយែបបកុំែបលង “ អាេខ្ដ ” គារ់និយយបនត “ ឯងេរៀនេមេរៀនេនេះានលឡណ្ឋស់។ មុនដុំបូង ឯងេរៀនដករាក់ខ្លេះពីរាក់ចុំ ូលេដើម្បីសន្សុំទុក។ បនាាប់មក ឯងេរៀនែសវងរកេយបល់ពីមនុស្សណ្ឋែដលានចុំេ េះ និងបទពិេស្ចធន៍។ េហើយចុងេរកាយ ឯងានេរៀនេរបើរាក់េដើម្បីេធវើការឲយ្ឯង ” ។ “ ឯងបង្គារ់ខ្លឤនឯង ពីរេបៀបរកលុយ ពីរេបៀបសន្សុំលុយ និង ពីរេបៀប េរបើលុយេដើម្បីបេងកើរលុយ។ ដូេចនេះឥលូវឯងានជុំនាញរគប់រគាន់េលើបញ្ញាលុយ

-23-

កាក់េហើយ។ ខ្ញអុំចស់ណ្ឋស់េហើយ ឯកូនខ្ញអុំវិញគិរែរពីសីុចយ គាានគុំនិរខាងរករាក់េស្ចេះ។ រទព្យសម្បរតិរបស់ខ្ញអុំានេរចើន ខាាចែរកងែរមនិអាចេមើលែថវា ាន។ របសិនេបើឯងយល់រពមេៅទីរកុង នីពេភើ (Nippur) េដើម្បីេមើលែថរទពយ្សម្បរតិរបស់ខ្ញអុំេៅទីេនាេះ ខ្ញអុំនឹងយកឯងេធវើោៃដគូ េហើយឯងនឹងទទួលមររករបស់ខ្ញអុំមួយចុំែ ក ” ។ “ ខ្ញអុំក៏សេរមចចិរតេៅទីរកុង នីពេភើ េដើម្បីេមើលការខ្ុសររូវរទពយ្សម្បរតិ របស់ អាលហាាមីស ោេរចើនេៅទីេនាេះ។ េដាយស្ចរែរោមនុស្សានមហិចឆតាខ្ពស់រពមទុំងស្ចារ់ជុំនាញខាងក្បឤនច្ាប់ទុំងបីរបការេដើម្បីចរ់ែចងរទព្យសម្បរតិឲ្យានេោគជ័យផង ខ្ញអុំានេធវើឲ្យរទព្យសម្បរតិគារ់កាន់ែរេកើនេឡើងែថមេទៀរ។ បនាាប់ពីគារ់ទទួលមរ ៈភាពេៅ ខ្ញអុំទទួលានរទព្យសម្បរតិមួយចុំនួនេៅតាមផលឣវច្ាប់ររឹមររវូ ” ។

េនេះគឺោរបវរតិរបស់ អាេខ្ដ។ េៅេពលគារ់និយយចប់ ានមិរតភកតិាាក់និយយ “ េលាកពិរោសុំណ្ឋងែមនែដល អាលហាាមីស ទទួលេលាកោអនកទទួលមររក ” ។ “ តាមពិរ សុំណ្ឋងហនងឹគេឺកើរេចញពីការតាុំងចិរតចង់កាាយោអនកានាាក់ េៅមុនេពលខ្ញអុំានជួបគារ់េៅេទៀរ។ អស់រយៈេពលបួនឆ្ាុំែដលខ្ញអុំតាុំងចិរតដករាក់ ១០% ពីរាក់ចុំ ូល មកសន្សុំទុក។ េរើេលាកអាចេៅអនកេនស្ចទាាក់ថ្នោមនុស្សេោគជ័យានេទ េបើគារ់េចេះែរអងគអយសិក្ាអុំពីររីរាប់ឆ្ាុំ ប៉ែុែនតមិនែដលបង់សូម្បីមួយសុំណ្ឋញ់េដើម្បីចប់ររីេស្ចេះ? ឱកាស េឆមើងខាាុំងណ្ឋស់ មិនចុំណ្ឋយេពលរង់ចុំនរណ្ឋាាក់ែដលមិនរពមចប់វាេនាេះេទ ” ។ “ េលាកានកាាុំងចិរតខាាុំងែដលអាចចប់េផតើមសន្សុំមតងេទៀរបនាាប់ពីារ់រាក់អស់េៅេលើកទីមួយ។ េលាកពិរោមនុស្សមិនធមមតាែមន! ” ាាក់េទៀរនិយយ “ កាាុំងចិរត? ” អាេខ្ដ និយយែបបចុំអន់ “ មិនែមនកាាុំងចរិតេទ។

-24-

េលាកគិរថ្នកាាុំងចិរតអាចេធវើឲ្យមនុស្សាាក់េលើកាវទុំនិញែដលសរវអូដឋដឹកមិនរួចែមនេទ ឬក៏ អូសទមងន់ែដលសរវេគាមិនអាចទញរួចែមនេទ? តាមពរិកាាុំងចរិតគេឺកើរេចញព ី ការតាុំងចរិតដម៏េុះមរុ េដើមប្េីធវើកចិចការណ្ឋមយួែដលខ្លឤនានកុំ រថ់្នររវូេធវើ ឲយ្ានសេរមច។ េបើខ្ញអុំតាុំងចិរតេធវើកិចចការមយួេហើយ េទេះបីវាោការង្គរកុំបុិចកុំប៉ែុកក៏េដាយ ក៏ខ្ញអុំររូវែរេធវើរហូរដល់ានសេរមច េពលេនាេះកាាុំងចិរតនឹងេកើរេឡើង េហើយកាាុំងចិរតេនាេះនឹងជួយជុំរុញខ្ញអុំឲ្យេធវើកិចចការ សុំខាន់ៗេផ្សងេទៀរ។ ឧទហរ ៍ េបើខ្ញអុំសន្ានឹងខ្លឤនឯងថ្ន « កនអងរយៈេពល ១០០ៃថង េពលណ្ឋខ្ញអុំេដើរការស់្ចានេៅផ្ារ ខ្ញអុំនឹងេរីសថមមួយដុុំេហើយគប់វាចូលេៅកនអងទេនល » ខ្ញអុំនឹងេធវើវា។ េបើេៅៃថងទីរាុំពីរ ខ្ញអុំេដើរការ់ស្ចានែរេភលចេរីសដុុំថមេដើម្បីគប់េៅកនអងទេនល ខ្ញអុំនឹងមិននយិយេដាេះស្ចរថ្ន « ចុំៃថងែសឡកខ្ញអុំនឹងគប់ថមពីរដុុំែរមតង » េនាេះេទ ។ ផទអយមកវិញ ខ្ញអុំនឹងចប់េផតើមេធវើវាស្ចរេឡើងវិញ។ េហើយខ្ញអុំក៏មិននិយយថ្ន « អាេខ្ដ េធវើអញ្ចឹងគាានរបេយជន៍េទ! េរើានរបេយជន៍អី ែដលររូវគប់ដុុំថមមតងមួយៗេៅកនអងទេនលរាល់ៃថង? េម៉ែចក៏មិនេកើបេពញមួយៃដ េហើយគប់សរុបែរមតងេៅ? » ។ េបើខ្ញអុំសេរមចចរិតេធវើអវមីយួេហើយ ខ្ញអុំនងឹេធវើវារហរូដលច់ប់។ ដូេចនេះេហើយេទើបខ្ញអុំរបយ័រនរបែយងណ្ឋស់ ខ្ញអុំមិនចង់សេរមចចិរតេធវើកិចចការណ្ឋែដលេមើលេៅមិនអាចេៅរួចេនាេះេទ ” ។ បនាាប់មកាាក់េទៀរចប់េផតើមនិយយ “ ស្ចាប់េមើលេៅដូចោស្ចមញ្ដណ្ឋស់ េហើយេបើររឹមររូវដូចេលាកនិយយែមន េយើងរគប់ៗគាារាកដោអាចកាាយោអនកានាាក់ាន ប៉ែុែនតេបើមនុស្សទុំងអស់កាាយោអនកាន េរើានរាក់រគប់រគាន់សរាប់រគប់ៗគាាែដលអរ ់? ” “ រទព្យសម្បរិតអាចដុេះាន េហើយដុេះររង់កែនលងណ្ឋែដលានមនុស្សខ្ុំរបឹងែរបងេធវើការ ” អាេខ្ដ េឆលើយរប “ េបើអនកានាាក់សង់វីឡាមួយដ៏ធុំសកឹមៃសក េរើាសែដលគារ់ចុំណ្ឋយររូវារ់បងអ់ស់ែមនេទ? អរ់េទ! ោងេធវើឥដឋានមួយចុំែ ក កមមករទទួលានមួយចុំែ ក ឯោងគុំនូរក៏ានមួយ

-25-

ចុំែ កែដរ។ េហើយមនុស្សរគប់ៗគាាែដលចូលរួមកនអងសុំ ង់េនាេះទទួលានមួយចុំែ កេរៀងៗខ្លឤន ប៉ែុែនតេៅេពលវីឡាេនាេះររូវបញ្ចប់ េរើវាានរបេយជន៍សមនឹងរៃមលែដលចុំណ្ឋយទុំងអស់េនាេះេទ? វារាកដោនាុំរបេយជន៍។ ដីែដលេៅជុុំវិញវីឡាេនេះនឹងេឡើងៃថលេដាយស្ចរអាគារមួយេនេះ។ រទព្យសម្បរិតដុេះេឡើងេដាយចែមលក េហើយគាាននរណ្ឋាាក់អាចទយពីទុំហុំរបស់វាានេទ។ េមើលជនោរិ េហវនីសុី ែដលានកស្ចងទីរកុងធុំៗោេរចើនេៅតាមរុំបន់េឆនរសមុរទ ែរដីេៅរុំបន់េនាេះគាានជីោរិេស្ចេះ េរើពួកេគានរទព្យមកពីណ្ឋេដើម្បីកស្ចងទីរកុងទុំងអស់េនាេះ? គឺានមកពីរ ិជជកមមែដលពួកេគេធវើតាមផលឣវសមុរទេនាេះឯង ” “ េបើអញ្ចឹង តាមេយបល់េលាក េរើេយើងគួរេធវើយ៉ាងណ្ឋេដើម្បីកាាយោអនកានាន? ” បុរសាាក់េទៀរានសួរ “ េពលេវលាេចេះែរកនលងផុរេៅ េយើងកាន់ែរចស់េឡើងៗ េហើយេយើងគាានអវីសល់េស្ចេះ ” ។ អាេខ្ដ េឆលើយ ៖ “ អនកទុំងអស់គាាគួរែរេរៀនកប្ឤនរបស់ អាលហាាមីស េៅ គឺររូវទេនទញវារាល់ៃថង ៖ «ខ្ញអុំររូវដករាក់ចុំ ូលមួយែផនកេដើម្បីសន្សុំទុក» ។ ររូវទេនទញវាឲ្យានបីដងកនអងៃថង េៅេពលភាាក់ពីដុំេ ក េៅេពលៃថង និងេៅេពលយប់។ េរកាយមក ររូវទេនទញវារាល់េា៉ាងនិងរាល់ៃថង។ ទេនទញរហូរដល់អស់េលាកអាចេឃើញរក្យេលចេឡើងេៅេលើេមឃ ” ។ “ ររូវេធវើខ្លឤនឯងឲ្យចូលចិរតក្បឤនមួយហនឹង។ ររូវេធវើឲ្យខ្ួរក្ាលេពញេៅេដាយក្បឤនមួយហនឹង។ បនាាប់មកររូវអនុវរត េដាយដកសន្សុំទុកចុំនួនរាក់ប៉ែុនាានក៏េដាយឲ្យែរគិរថ្នសមលមម ប៉ែុែនតមិនររូវឲ្យរិចោង ១០% េឡើយ។ េបើយល់លឡគួរេរៀបចុំែផនការ ៍ចុំណ្ឋយរបចុំៃថង ប៉ែុែនតការដករាក់េដើម្បីសន្សុំទុកររូវេធវើមុនេគ។ មិនយូរេទអនកទុំងអស់គាានឹងេកើរចិរតរសលាញរ់ាក់ េៅេពលេឃើញរាក់សល់េៅកនអងកាបូប និងេៅេពលចុំនួនរាក់េចេះែរេកើនេឡើង វានឹងេធវើឲ្យអនកទុំងអស់គាាានកាាុំងចិរតកាន់ែរខាាុំង គាឺនទឹកចិរតរបឹងែរបងេធវើការ េហើយការរបឹងែរបងេនេះនឹងបេងកើនរាក់ចុំ ូលឲ្យអនកកាន់ែរេរចើន។ េៅេពលរាក់ចុំ ូល

-26-

កាន់ែរេរចើន ចុំនួនរាក់សន្សុំក៏កាន់ែរេរចើនែដរ េពលេនាេះេហើយែដលអនកទុំងអស់គាាចប់េផតើមសប្ាយចិរតខ្ុសពីធមមតា ” ។ “ បនាាប់មកររូវេរៀនេរបើលុយេដើម្បីបេងកើរលុយ គឺេរបើលុយឲ្យកាាយេៅោទសករបេងកើរកូន ឯកូនរបសវ់ាក៏បេងកើរកូនោបនតបនាាប់េដើម្បីេធវើការឲ្យេយើង ” “ ររូវេរៀបចុំចុំ ូលសរាប់ៃថងអនាគរ គេឺពលេយើងចូលដល់វ័យ ចស់។ ដូេចនេះររូវវិនិេយគរទព្យសម្បរិតេដាយរបុងរបយ័រនបុំផុរ កុុំឲ្យវាារ់បង់ឲ្យេស្ចេះ។ ការរាក ់ ស្ចាប់េមើលេៅពីេរាេះ អាចេធវើឲ្យេយើងលង់ ប៉ែុែនតវាក៏ោនុយែដលអាចេធវើឲ្យេយើងារ់បង់និងានវិប្បដិស្ចរីេបើខ្វេះការរបុងរបយ័រន។ េបើវិនិេយគានលឡ អនកទុំងអស់គាានឹងទទួលានចុំ ូលោការរាក់រាល់ែខ្។ ររូវចុំ ររូវេចេះសន្សុំសុំៃចេដើម្បីេោគជ័យែដលេយើងចង់ាន ” “ ររូវពិភាក្ាោមួយអនកានជុំនាញ។ ររូវរកការែ នាុំពីមនុស្សណ្ឋែដលេធវើការោរបចុំកនអងបញ្ញាលុយកាក់ និងសូមឲ្យពួកេគទុំងេនាេះជួយេដាេះរស្ចយកុំហុសឆគង ដូចោកុំហុសរបស់ខ្ញអុំែដលទុកចិរតេលើ អាហ្សេមើ ែដលោោងេធវើឥដឋ។ ចុំេ ញរចិ ែរានសវុរថភិាព គរឺបេសើរោងេធវើការទុំងរបថយុរបថ្នន ” “ េរៀនេធវើចិរតឲយ្សប្ាយៗចប់ពីេពលេនេះ និងចប់ពីកែនលងេនេះេៅ។ កុុំបងខុំខ្លឤនឯងឲ្យដករាក់េរចើនេពកេដើម្បីសន្សុំទុក។ របសិនេបើអនកទុំងអស់គាាអាចដកររឹមែរ ១០% ៃនរាក់ចុំ ូលរកាន ចូរេធវើេដាយចិរតរសស់រស្ចយ និងទុកែរប៉ែុ ណឹងឲ្យោប់េៅានេហើយ។ ទាាប់រស់េៅេដាយចុំណ្ឋយចុំនួនរាក់ែដលេៅសល់ កុុំកុំណ្ឋញ់ឬខាាចកនអងការចយវាយឲ្យេស្ចេះ។ ជីវិរអាចរីករាយ និងានរៃមល េដាយស្ចរានរបស់ានរៃមលសរាប់េរបើរាស់ ” ។ មិរតភកតិរបស់ អាេខ្ដ បនាាប់ពីអរគុ គារ់ កេ៏ដើរេចញេៅ។ មួយចុំនួនេទៀរេៅេសងៀមេដាយស្ចរពួកេគមិនយល់នូវអវីែដលកុំពុងពិភាក្ាគាា។ អនកមួយចុំនួនេទៀរែបរោានអារមម ៍ខ្កចិរត េដាយយល់ថ្នមិរតាាក់ែដលានកាាយោអនកានសតអកសតមភបុំផុរ ែបរោលាក់មិនរពមរាប់ររង់ៗនូវអាថ៌កុំាុំង។ ប៉ែុែនត

-27-

មួយចុំនួនេទៀរចប់េផតើមភលឺែភនកបនាាប់ពីស្ចាប់ការែ នាុំរបស់ អាេខ្ដ ។ ពួកេគយល់ថ្ន អាលហាាមីស ររឡប់មកជួប អាេខ្ដ ោេរចើនដង េររេះគារ់ចង់តាមដានេមើល អាេខ្ដ ែដលកុំពុងេធវើការរុេដាេះខ្លឤនពីទីងងឹរេៅកាន់ទភីលឺ។ េៅេពល អាេខ្ដ រកទីភលឺានេហើយ កែនលងខាាញ់មួយគឺេររៀមខ្លឤនចុំគារ់ែរមតង។ គាាននរណ្ឋាាកអ់ាចទទលួានឱកាសដល៏ឡែបបេនេះេនាេះេទ លេុះរតាែរគារេ់ររៀមខ្លឤនោេរសចេដើមប្ចីបយ់កឱកាសេនេះ េដាយេធវើយ៉ាងណ្ឋខ្ុំហារព់រុលរដ់ុំខ្លឤនរហរូានយលេ់ដាយខ្លឤនឯង។

រកុមមនុស្សចុងេរកាយេនេះេហើយែដលានមកសួរសុខ្ទុកខ អាេខ្ដ ោេរៀងរាល់ឆ្ាុំ េហើយររូវានទទួលស្ចាគមន៍េដាយកក់េៅាបុំផុរ។ អាេខ្ដ ពិភាក្ាោមួយពួកេគ េដាយផតល់ការែ នាុំមិនលាក់េលៀម ដូចប ឌិរាាក់ែដលេពញេៅេដាយចុំេ េះដឹង ែររីករាយនឹងការែចករុែលក។ គារ់ជួយពួកេគេដើម្បីវិនិេយគរាក់ែដលពួកេគសន្សុំានេដាយការរាក់សមរម្យ ានសុវរថិភាពមិនខាាចារ់បង់ និងគាានភាពសមអគស្ចាញ។ ជីវិររបស់ពួកេគចប់េផតើមផ្លាស់បតឣរេៅៃថងពួកានយលន់ិងអនុវរតតាមក្បឤនរបស់ អាលហាាមីស។

-28-

រូបមនត ៧ យ យង សក្មាប់ពយាបាលកាបូបដែលគ្មយនលុយ « ប ្តេះេសចកតីរាថ្នាចង់ានរទព្យសម្បរតិេៅកនអងខ្លឤនោមនុសិន

ឯសមរថភាពរករាកន់ងឹេកើរមកតាមេរកាយ »

ករិតិនាមរបស់ ាប ៊ីឡឣន សថិរេសថររហូរដល់សពវៃថង េហើយេករតិ៍េ្ាេះ

ែដលេគទទួលស្ចាល់ថ្នោទីរកុងសម្បឣររុងេរឿងបុំផុរេៅកនអងរបវរតសិ្ចស្រសតៃនមនុស្សោរិគាឺនមកពីររនសម្បរតិដ៏េរចើនមហាស្ចលរបស់វា។ ប៉ែុែនតររនសម្បរតិទុំងេនេះមិនែមនេកើរមកពសីម្បរតិធមមោរិេនាេះេទ តាមពិរគឺេកើរេចញពីចុំេ េះដឹងរបស់របោជនរបស់ទីរកុងមយួេនេះ ោពិេសសគឺចុំេ េះដឹងខាងរេបៀបេធវើយ៉ាងណ្ឋេដើម្បីកាាយោអនកាន។ េៅេពលេសតច ស្ចហគន(Sargon) យងចូលរកុងាប ៊ីឡឣនវិញ បនាាប់ពីច្ាុំងឈនេះសររូវ រពេះអងគររូវរបឈមមុខ្នឹងបញ្ញាធងន់ធងរមួយេទៀរ ដូចមស្រនតីវាុំងានរាយការ ៍ខាងេរកាម ៖ “ កនអងរយៈេពលោេរចើនឆ្ាុំមកេនេះ របោជនរបស់េយើងរស់េៅកនអងភាពសម្បឣរសប្ាយ េដាយស្ចររពេះអងគស្ចងសង់របឡាយទឹកធុំៗោេរចើន និង រពេះវិហារដ៏ធុំសកឹមៃសក ប៉ែុែនតេពលេនេះសុំ ង់ទុំងអស់េនាេះររូវានបញ្ចប់ ឯរបោជនែបរោមិនអាចចិញ្ចឹមជីវិរខ្លឤនឯងានរេៅេទៀរ។ កមមករគាានការង្គរេធវើ។ អនកជុំនួញគាានអរិថិជន។ កសិករមិនអាចលក់ផលិរផល។ របោជនគាានរាក់រគប់រគាន់េដើម្បីទិញអាហារ ”

“ ចុេះាសែដលេយើងចុំណ្ឋយេលើសុំ ង់ទុំងអស់េនាេះារ់េៅណ្ឋអស់? ” េសតចេចទសួរ

“ ខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋគិរថ្ន ” មស្រនតីេឆលើយរប “ ាសទុំងេនាេះានហូរចូល

-29-

េៅកនអងឃ្ាុំងរបស់េសដឋីមួយចុំនួនរូចេៅកនអងទីរកុងរបស់េយើងេនេះ។ វាហូរេចញពីៃដកមមករយ៉ាងេលឿន ដូចទឹកេដាេះពែពហូរចូលេៅកនអងធុង។ េហើយឥលូវអស់ាសហូរេទៀរេហើយ ពីេររេះកមមកររភាគេរចើនមិនអាចរកាសានេទៀរេទ ” ។ រពេះរាោរទង់គិរមួយសនទអេះ បនាាប់មករទង់ានរពេះបនទឣល “ េហរុអវីានោមនុស្សពីរបីនាក់េស្ចេះអាចរបមូលយកាសទុំងអស់ាន? ”

“ ពីេររេះពួកេគដឹងពីរេបៀបរបមលូាស ” មស្រនតីេឆលើយរប “ េបើមនសុស្ាាកដ់ងឹពអីាថក៌ុំាុំងេដើមប្េីោគជយ័េៅេហើយ គាាននរណ្ឋអាចបញ្ឈ្បគ់ារម់និឲយ្េោគជយ័ានេនាេះេទ េហើយក៏គាាននរណ្ឋអាចរឹបអូសរទព្យសម្បរតិរបស់គារ់េដើម្បីែចកដល់ជនទុំងឡាយែដលខ្វេះសមរថភាពរករាក់ានែដរ េររេះវាោរទព្យសម្បរតិែដលគារ់រកមកេដាយយុរតិធម៌ ” ។ “ ប៉ែុែនតេហរុអ ី” រពេះអងគរទង់េៅមិនអស់រពេះទ័យ “ ក៏ពួកេគមិនេរៀនពីរេបៀបរកាស េហើយកាាយោអនកានសតអកសតមភទុំងអស់គាាែរមតងេៅ? ” “ អាចេធវើេៅរួចរពេះអងគ ប៉ែុែនតេរើនរណ្ឋអាចបង្គារ់ពួកេគ? អាចរ្យពិរោមិនអាចបង្គារ់ពួកេគានេទ េររេះពួកគារ់មិនដឹងពីបញ្ញាលុយកាក់ ” ។ “ េលាកមស្រនតី! េៅកនអងទីរកុងរបស់េយើង េរើនរណ្ឋានោងេគបុំផុរ?” រពេះរាោសួរ “ រពេះអងគរាកដោអាចេឆលើយសុំនួរេនេះេដាយខ្លឤនរទង់ផ្លាល់ ថ្នេរើនរណ្ឋានរទព្យសម្បរតិេរចើនោងេគេៅាប ៊ីឡឣនេនេះ? ” “ េលាកមស្រនតីនិយយររូវ គឺ អាេខ្ដ ។ គារ់គឺោអនកានបុំផុរេៅ ាប ៊ីឡឣន។ ៃថងែសឡកររូវអេញ្ជើញគារ់ឲ្យមកជួបេយើង ” ។ ែសឡកេឡើង អាេខ្ដ ានមកគាល់េសតចតាមការបញ្ញា ។ “ អាេខ្ដ ” េសតចានបនទឣល “ េគថ្នេលាកោអនកានោងេគេៅ ាប ៊ីឡឣន ែមនេទ? ” “ ដូចេគនិយយែមន រពេះអងគ េហើយគាាននរណ្ឋរបែកកពីេរឿងេនេះេទ ”

-30-

“ ចុេះេហរុអីានោេលាកានរទព្យសម្បរតិេរចើនខាាុំងេមលេះ? ” “ េដាយស្ចរខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋេចេះឆក់យកឱកាស ” “ ឮថ្នេលាកានចប់េផតើមពីារៃដទេទ ែមនេទ? ” “ ររូវេហើយរពេះអងគ។ េរៅពីេសចកតីរាថ្នាចង់កាាយោអនកានាាក់ ខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋគាានអវីេរៅពីេនេះេទ ”

“ អាេខ្ដ ” រពេះរាោបនត “ ទីរកងុរបស់េយើងកុំពុងជួបេរគាេះធងន់ធងរមួយ េដាយស្ចរានែរមនុស្សពីរបីនាក់ប ុន ្សោះេចេះរេបៀបរករាក ់ េហើយរបមូលយកែរខ្លឤនឯង ខ្ ៈែដលរបោជនភាគេរចើនមិនេចេះពីរេបៀបសន្សុំទុករទព្យសម្បរតិែដលពួកេគរកាន ” ។ “ េយើងចង់ឲ្យាប ៊ីឡឣនកាាយោទីរកុងែដលានោងេគបុំផុរេៅេលើេលាក។ ដូេចនេះ របោជនាប ៊ីឡឣនររូវែរានរទពយ្សម្បរតិេរចើន អញ្ចឹងេហើយេទើបេយើងររូវបង្គារ់មនុស្សពីរេបៀបរករាក់។ រាប់េយើងមក េរើពិរោានអាថ៌កុំាុំងេដើម្បីកាាយោអនកានែមនេទ? េរើអាចបង្គារ់បេរងៀនានេទ? ” អាេខ្ដ ៖ “ ករុណ្ឋរពេះអងគ វាមិនររឹមែរអាចបង្គារ់បេរងៀនានែរប ុន ្សោះនទ្ វាក៏អាចអនុវរតេៅយ៉ាងានរបសិទធភាពែថមេទៀរផង។ អនកេចេះរូបមនតេនេះក៏អាចបង្គារ់បនតេៅមនុស្សេផ្សងេទៀរានែដរ រពេះអងគ ” ។ រពេះរាោេបើកែភនកធុំៗ “ អាេខ្ដ េលាកនិយយរក្យែដលេយើងចង់ ស្ចាប់យូរមកេហើយ ។ េរើេលាកអាចជួយរុេដាេះេរគាេះមួយេនេះានេទ? េរើេលាកអាចបង្គារ់ចុំេ េះដឹងេនេះដល់រគូបេរងៀនតាមស្ចលា េពលេនាេះពួកេគនឹងបង្គារ់បនតេៅកូនសិស្សរបស់ពួកេគ េហើយកូនសិស្សនឹងបនតបង្គារ់វាដល់មនុស្សេផ្សងេទៀររហូរដល់េពញទីរកុងែរមតង ” អាេខ្ដ ឱនេគារព “ ខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋសូមេគារពតាមរពេះរាជបញ្ញា។ ចុំេ េះដឹងទុំងប៉ែុនាានែដលខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋាន ខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋរីករាយនឹងែចករុែលកេដើម្បីេសចកតីានានរបស់របោជនោមិរតភកតិ និងេដើម្បីេសចកតីរងុេរឿងរបស់រពេះ

-31-

អងគ។ សូមឲ្យេលាកមស្រនតីេរៀបចុំឲ្យខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋនូវថ្នាក់មួយានសិស្សមួយរយនាក់ េហើយខ្ញអុំរពេះករុណ្ឋនឹងបង្គារ់ពួកេគនូវរូបមនតរាុំពីរយ៉ាងេដើម្បីេធវើឲ្យកាបូបរបស់ពួកេគចប់េផតើមេា៉ាងេឡើងវញិ េពលេនាេះនឹងគាានអនកណ្ឋាាក់ានកាបូប ទេទេទៀរេទេៅាប ៊ីឡឣន េនេះ ” ។ ពីរសាាហ៍េរកាយមក តាមការបញ្ញារបស់រពេះរាោ មនុស្សមួយរយនាក់ររូវានេរជើសេរីសឲ្យមកជួបជុុំគាាេៅកនអងស្ចលដ៏ធុំមួយេ្ាេះ វហិារសកិា្ (Temple of Learning) ែដលានេៅអីអងគអយេរៀបចុំោរងវង់ធុំ ឯ អាេខ្ដ អងគអយេៅែក្បរេជើងា៉ារូចមួយ ានដាក់ចេងកៀងដុរទឹកម្ា៉ាងបេញ្ចញកលិនរកអូបឈងអយ។ “ េមើល! មហាេសដឋីេៅាប ៊ីឡឣន! ” សិស្សាាក់និយយរិចៗ េដាយេកេះសិស្សាាក់េទៀរែដលអងគអយជិរ េៅេពល អាេខ្ដ េរកាកឈរេឡើង “ គារ់េមើលេៅដូចេយើងែដរ! ” ។ “ ខ្ញអុំរុំណ្ឋងឲ្យរពេះរាោ ” អាេខ្ដ ចប់េផតើម “ េហើយខ្ញអុំឈរេៅទីេនេះេដើម្បីបុំេពញការពវកិចចថ្នាយរទង់។ កាលខ្ញអុំេៅេកមង ខ្ញអុំក៏ោអនករកាាក់ែដលគាានអវីេរៅពីេសចកតីរាថ្នាែរមួយគរ់ គឺចងា់នាសេរចើន ដូេចនេះខ្ញអុំក៏េរៀនចុំេ េះដឹងម្ា៉ាងែដលអាចរកាសាន េហើយេពលេនេះរពេះរាោក៏េសនើខ្ញអុំឲ្យជួយែចករុែលកចុំេ េះដឹងទុំងេនាេះេៅដល់អនកទុំងអស់គាា ” ។ “ ខ្ញអុំចប់េផតើមរករាក់ានយ៉ាងលុំាកបុំផុរ។ សូម្បីអវីៗែដលអស់េលាកាន កខ៏្ញអុំគាានែដរ។ កាលេណ្ឋេះរទព្យមួយគរ់ែដលខ្ញអុំានគឺកាបូប ែរខ្ញអុំសឡប់វា េដាយស្ចរវាោកាបូបទេទស្ចារ គាានានការ។ ខ្ញអុំរាថ្នាចង់ឲ្យវាេឡើងេា៉ាង មូល ធារ់រទលុករទលន់ េហើយេៅេពលេលើកេឡើង ានឮសូរសេមលងាសទងគិេះគាា។ ដូេចនេះេទើបខ្ញអុំរិេះរកវិធីណ្ឋេដើម្បីព្ាាលកាបូបទេទេនាេះ។ េរកាយមក ខ្ញអុំកា៏នរកេឃើញរូបមនតរាុំពីរយ៉ាងែដលអាចេធវើឲ្យកាបូបរបស់ខ្ញអុំធារ់េឡើងវិញ ” ។

-32-

“ សរាប់អនកទុំងអស់គាា ែដលមកជួបជុុំេៅទីេនេះ ខ្ញអុំនឹងែចករុែលករូបមនតទុំងរាុំពីរយ៉ាងេនេះ ែរពីមុនមកខ្ញអុំក៏ធាាប់ានែចករុែលករូបមនតេនេះដល់មនុស្សោេរចើននាក់េទៀរែដរ។ ខ្ញអុំនឹងពន្យល់កនអងមួយៃថងមួយរូបមនត និងរយៈេពលរាុំពីរៃថង។ ដូេចនេះ ចូរស្ចាប់េដាយយកចិរតទុកដាក់នូវចុំេ េះដឹងែដលខ្ញអុំនឹងែចក រុែលក។ សួរេដញេដាលនិងពិភាក្ាអុំពីវាេៅកនអងចុំេណ្ឋមពួកេយើងទុំងអស់គាា។ េចេះរូបមនតេនេះចបស់ពវរគប់ គឺានន័យថ្នអស់េលាកានចប់េផតើមប ្តេះរគាប់ពូជៃនរទព្យសម្បរតេិៅកនអងកាបូបរបស់ខ្លឤនេហើយ។ េដើម្បីកាាយោអនកានាាក់ មុនដុំបូងបងឡស់ររូវចប់េផតើម ប ្តេះេសចកតរីាថ្នាចងា់នរទពយ្សមប្រត ិ េៅកនអងខ្លឤនឯងោមនុសនិ េររេះវាោមូលដាានរគឹេះ ចុំែ កឯសមរថភាពរករាក់នឹងេកើរមកតាមេរកាយ។ បនាាប់ពីអស់េលាកានសមរថភាពេហើយ អស់េលាកអាចបេរងៀនចុំេ េះេនេះេៅឲ្យអនកដៃទេទៀរានតាមេសចកតីរាថ្នា ” ។ “ ខ្ញអុំនឹងបង្គារ់តាមរេបៀបស្ចមញ្ដៗ េដើម្បីេធវើយ៉ាងណ្ឋឲ្យកាបូបេា៉ាងេឡើងវិញ។ េនេះគឺោជុំហា៊ានទីមួយេដើម្បី្នេៅរកភនុំាស ភនុំរាក់ េហើយគាាននរណ្ឋាាក់អាចេឡើងភនុំេនេះានេទ េបើេគមិនទន់េរៀនឈរឲ្យាុំេៅកនអងជុំហា៊ានទីមួយេនេះោមុនសិន ” ។ ឥលូវេយើងចប់េផតើមជុំហា៊ានទីមួយ ៖

រូបមនតព្ាាលទីមយួ ចបេ់ផតើមេធវើឲយ្កាបបូេឡើងេា៉ាង

អាេខ្ដ សួរបុរសាាក់អងគអយេៅជួរទីពីរ “សាាញ់ េរើេលាកេធវើការអី?” “ ខ្ញអុំ ” បុរសេនាេះេឆលើយ “ េធវើោអនកចមលងអក្សរដាក់េលើបនទេះដីឥដឋ ” “ ខ្ញអុំក៏ធាាប់េធវើការោអនកចមលងអក្សរ េហើយខ្ញអុំអាចរកានរាក់ស្ចាន់ ដូេចនេះេលាកក៏អាចានឱកាសេដើម្បីកាាយោអនកានាាក់ែដរ ” ។

-33-

បនាាប់មកគារ់សួរបុរសាាក់មុខ្រកហមេរពឿងៗកុំពុងអងគអយេៅខាងេរកាយេគ “ េរើេលាកេធវើយ៉ាងេម៉ែចេដើម្បីានរាក់ទិញនុំបុ័ង? ” “ ខ្ញអុំ ” បុរសេនាេះេឆលើយ “ ោអនកកាប់សរវ។ ខ្ញអុំទិញពែពពីកសិករ េហើយកាប់យកស្ចច់លក់ ឯែស្បកលក់េៅឲ្យអនកេធវើែស្បកេជើង ” ។ “ េដាយស្ចរេលាកានមុខ្របរែដលអាចរករាក់ាន ដូេចនេះេលាកក៏ អាចានឱកាសេោគជ័យដូចោខ្ញអុំែដរ ” ។ អាេខ្ដ េចេះែរបនតសួរ េដើមប្ីចង់ដឹងថ្នានមនុស្សប៉ែុនាាននាក់ានមុខ្របរចិញ្ចឹមជីវិរ។ េៅេពលចប់ គារ់និយយ ៖ “ ឥលូវេយើងដឹងថ្ន សិស្សមួយចុំនួនោអនកជុំនួញ និងមួយចុំនួនេទៀរកុំពុងេធវើការឲ្យេគ ប៉ែែុនតាាក់ៗសុទធែរានសមរថភាពអាចរករាក់ចុំ ូល ានន័យថ្នាាក់ៗេៅកនអងបនទប់េនេះកុំពុងែរេធវើឲ្យរាក់ រិចឬេរចើន ហូរចូលេៅកនអងកាបូបរបស់ខ្លឤន មិនថ្នអញ្ចឹងែមនេទ? ” ពួកេគងក់ក្ាលយល់រពម។ បនាាប់មក អាេខ្ដ និយយរ “ េបើអនកទុំងអស់គាាពិរោានមហិចឆតាចងា់នរទព្យសម្បរតិសតអកសតមភែមន អស់េលាកមិនររូវចយរាក់ែដលរកានឲ្យអស់ពីកាបូបេឡើយ េររេះវាោរាក់េម ” ។ ររង់េនេះពួកេគក៏យល់រពមែដរ បនាាប់មក អាេខ្ដ ង្គកេៅរកបុរសាាក់ែដលោអនកលក់ស ុរ “ របសិនេបើានកស្រនតក់មួយ រាល់រពឹកេលាកដាក់ស ុរចុំនួនដប់រគាប់េៅកនអងកស្រនតក់េនាេះ េហើយរាល់េពលលាាចេលាកយកស ុរេចញែររាុំបួនរគាប់ េរើនឹងានអវីេកើរេឡើងេៅកនអងកស្រនតក់? ” “ េៅៃថងណ្ឋមួយ កស្រនតក់េនាេះនឹងេពញេៅេដាយស ុរ ” “ េហរុអី ? ” “ ពីេររេះខ្ញអុំទុកស ុរមួយេៅកនអងកស្រនតក់ោេរៀងរាល់ៃថង ” អាេខ្ដ េងើបមុខ្សមលឹងេហើយសួរ “េរើនរណ្ឋានកាបូបែរអរ់រាក់?”

-34-

មុនដុំបូងពួកេគេមើលមុខ្គាាញឹមៗ េហើយក៏ផទអេះសុំេ ើចនិងេលើកកាបូបរគវីេឡើងេលើ។ “ មិនអីេទ ” គារ់បនត “ ឥលូវខ្ញអុំរាប់អស់េលាករូបមនតទីមួយ ែដលខ្ញអុំានេរៀនេដើមប្ីព្ាាលកាបូបគាានរាក់។ ដូចកស្រនតក់ដាក់ស ុរអញ្ចឹង កនអងចុំេណ្ឋមរាក់កាក់ដប់ែដលអស់េលាកដាក់េៅកនអងកាបូប អស់េលាកយកេចញមកចយែររាុំបួនកាក់ានេហើយ។ េពលេនាេះ កាបូបនឹងចប់េផតើមេឡើងេា៉ាង និងេឡើងធងន់ ែដលនឹងេធវើឲ្យអស់េលាកានអារមម ៍លឡនិងេពញចិរត ” ។ “ កុុំេសើច េដាយស្ចរស្ចាប់េមើលេៅដូចោស្ចមញ្ដ េររេះថ្ន េសចកតីពិរ(Truth) ែរងែរានលកខ ៈស្ចមញ្ដែបបហនឹងឯង។ ខ្ញអុំសូមរាប់អនកទុំងអស់គាាចុេះថ្ន េនេះោជុំហា៊ានទីមួយេៅេពលខ្ញអុំចប់េផតើមរករទព្យសម្បរតិ រហូរដល់ានេរចើនដូចសពវៃថង។ ខ្ញអុំក៏ធាាប់ដូចអនកទុំងអស់គាាែដរ កនអងកាបូបមិនែដលានរាក់េទ េហើយខ្ញអុំេជរសតីវារាល់ៃថង េររេះខ្ញអុំមិនអាចទិញអវីតាមការចង់ានរបស់ខ្លឤន។ ប៉ែុែនត េៅេពលខ្ញអុំចប់េផតើមដកយកែររាុំបួនកាក់កនអងចុំេណ្ឋមដប់កាក់មកចយ កាបូបរបស់ខ្ញអុំចប់េផតើមេឡើងេា៉ាង ដូេចនេះកាបូបរបស់អស់េលាកក៏ដូចគាា របសិនោអស់េលាកអនុវរតតាមរូបមនតេនេះ ” ។ “ ឥលូវខ្ញអុំរាប់េរឿងចែមលកមួយ ែដលអនកទុំងអស់គាាមិនធាាប់ានដឹង។ េៅេពលខ្ញអុំចប់េផតើមចយររឹមែររាុំបួនកាក់ េរឿងចែមលកេនាេះគឺេៅររង់ថ្ន ខ្ញអុំអាចរស់េៅានោធមមតា គាានខ្វេះខារអវីេទ។ ខ្ញអុំមិនខ្វេះខារោងកាលពីខ្ញអុំចយទុំងដប់កាក់េនាេះេឡើយ។ េពលខ្ញអុំេចេះែរបនតដកមួយកាក់ទុក យូរៗេៅវាក៏កាាយោទាាប់ េពលេនាេះខ្ញអុំអាចដករាក់ទុកានង្គយរសួលោងមុន។ េនេះគឺោច្ាប់ធមមោរិ េបើជនណ្ឋដករាកម់យួែផនកេដើមប្សីនស្ុំទកុ នងិមយួែផនកេទៀរសរាប់ចយ េពលេនាេះាសនងឹហរូចលូេៅកនអងកាបបូរបសគ់ារេ់ដាយង្គយ។ ដចូគាាែដរ ជនណ្ឋចយអស់ៗ ពកីាបបូ ាសនងឹមនិហា៊ានមកជរិគារេ់ទ ” ។ “ េរើអស់េលាកចង់ានអីោងេគ ចង់ានរបស់ែដលបុំេពញេសចកតីររូវ

-35-

ការមួយែភលរៗ ដូចោ េរគឿងអលង្គារ សេមលៀកបុំរក់លឡ អាហារឆ្ាញ់ ឬមួយក៏ ចង់ានរបស់ែដលអាចេៅានយូរ ដូចោ ាស ដី សរវ មុខ្របរ និង មុខ្ជុំនួញែដលអាចផតល់រាក់ចុំ ូលោរបចុំ? េបើចយរាក់អស់ពីកាបូប អស់េលាកនឹងទទួលានរបស់ទីមួយ ែរេបើសន្សុំរាក់ទុកេៅកនអងកាបូប អស់េលាកនឹងទទួលានរបស់ទីពី ” ។ “ េនេះគឺោរូបមនតទីមួយេដើម្បីពា្ាលកាបូបទេទ គឺ ៖ សនស្ុំរាក់ចុំ ូលទកុ ១០% នងិ ចយរាក ់ ៩០% ែដលេៅសល ់ ។ ឥលូវអស់េលាកអាចចប់េផតើមពិភាក្ាគាាេលើរូបមនតេនេះ។ េបើាននរណ្ឋាាក់គិរថ្នវាមិនររឹមររូវ អាចនិយយោមួយខ្ញអុំេៅៃថងែសឡកាន ” ។

រូបមនតព្ាាលទីព ីទបស់្ចារក់ារចុំណ្ឋយ

ានសិស្សមួយចុំនួនាននិយយថ្ន េរើនរណ្ឋអាចដករាក់ទុកេកើរ េបើរាក់ែដលគារ់រកានចយមិនរគប់ផង? ដូេចនេះ អាេខ្ដ ពន្យល់សិស្សេៅកនអងៃថងទីពី ៖ “ កាលពីម្សិលមិញ កាបូបនរណ្ឋខ្លេះទេទ? ” “ ទុំងអស់គាា ” សិស្សេឆលើយ “ ប៉ែុែនតអនកទុំងអស់គាារករាក់ានចុំនួនខ្ុសៗគាា។ អនកខ្លេះរកានេរចើន អនកខ្លេះរកានរិច។ អនកខ្លេះានសាជិកេរចើនកនអងរគួស្ចរែដលររូវចិញ្ចឹម។ ចុេះេហរុអវីានោាាក់ៗានកាបូបទេទស្ចារដូចៗគាា ។ ខ្ញអុំសូមរាប់អនកទុំងអស់គាាេរឿងពិរមួយរបស់មនុស្ស គឺ ៖ េយើងនឹងចយរាក់ចុំ ូលអស់ េទេះបីរកានេរចើនប៉ែុនាានក៏េដាយ េលើកែលងែរេយើងព្ាយមទប់ស្ចារ់វា ” ។ “ ចូរកុុំរចឡុំរវាង ចុំណ្ឋយចុំាច ់និង ចុំ ង ់។ េយើងាាក់ៗ ាន

-36-

ចុំ ង់ែដលគាានរពុំែដនេហើយមិនេចេះរគប់រគាន់។ ដូេចនេះចុំ ូលែដលេយើងយកេៅបុំេពញចុំ ង ់ នឹងររូវារ់បង់ទុំងអស់ េហើយចុំ ង់របស់េយើងេៅែរមិនទន់េពញដែដល ” ។ “ មនុស្សេយើងានចុំ ង់េរចើនែដលមិនអាចបុំេពញឲ្យរគបរ់គាន់ ាន។ េឃើញខ្ញអុំានរទព្យសម្បរតិេរចើន អស់េលាករបែហលោយល់ថ្នខ្ញអុំអស់ចុំ ង់ែមនេទ? េទ! គិរអញ្ចឹងខ្ុសេហើយ។ េពលេវលារបស់ខ្ញអុំានកុំ រ់។ កាាុំងរបស់ខ្ញអុំានកុំ រ់។ ផលឣវែដលខ្ញអុំររូវេដើរក៏ានកុំ រ់ែដរ។ ការចែមឡរេរេះេដាយអាហារក៏ានែដនកុំ រ់។ កតីរីករាយរបស់ខ្ញអុំក៏ានែដនកុំ រ់ ប៉ែុែនត ចុំ ង់របស់ខ្ញអុំគាានែដនកុំ រ់េទ ” “ ខ្ញអុំសមូរាបអ់នកទុំងអសគ់ាាចេុះថ្ន េមានងឹដេុះររងក់ែនលងណ្ឋែដលកសកិរទកុចេនាាេះឲយ្េៅទុំេនរ ដចូគាាែដរ ចុំ ងន់ងឹេកើរមកេលើជនណ្ឋ នងិេៅេពលណ្ឋ គារា់នចរិតចង។់ ចុំ ង ់ គគឺាានរពុំែដនេទ ែររបសេ់ដើមប្បីុំេពញចុំ ងគ់ាឺនែដនកុំ រ ់” “ ររូវេមើលេៅទាាប់ៃនការរស់េៅរបចុំៃថង េពលេនាេះអស់េលាកនឹងេឃើញការចុំណ្ឋយមួយចុំនួនែដលមិនចុំាច់ េហើយររូវែរបុំារ់ឬការ់បនថយឲ្យាន ។ ដូេចនេះររូវេធវើបញ្ជីចុំណ្ឋយេលើរបស់ចុំាច់ឲ្យសមលមមនឹងចុំនួនរាក់ ៩០% ៃនរាក់ចុំ ូលរកាន។ ចុំែ ករបស់េរៅពីហនឹងររូវលប់េចលទុំងអស់ េររេះវាសុទធែរោចុំ ង់មិនអាចបុំេពញឲ្យរគប់ាន ” ។ “ ររូវចុំណ្ឋយេលើរបស់ណ្ឋចុំាច់ ។ កុុំប៉ែេះរល់រាក់សន្សុំឲ្យេស្ចេះ េររេះវាកុំពុងេធវើឲ្យកាបូបអស់េលាកេឡើងេា៉ាង េហើយេបើអាចបែងវរ កាបបូេា៉ាងេដាយាស ឲ្យេៅោចុំ ង់វិញ កក៏ាន់ែររបេសើរ។ េចេះែរបនតរគប់រគងការចុំណ្ឋយេដាយរបុងរបយ័រន។ អស់េលាកក៏អាចេធវើការែកសរមួលខ្លេះៗេៅតាម កាលៈេទសៈ េដើម្បីកុុំឲ្យប៉ែេះរល់ដល់ការរស់េៅរបចុំៃថង ប៉ែុែនតររូវតាុំងចិរត ឲ្យមុរាុំ េធវើយ៉ាងណ្ឋឲ្យកាបូបេឡើងេា៉ាងោរបចុំ ” ។

-37-

េពលេនាេះានសិស្សាាក់េសលៀករូូបព ៌ាសលាយរកហមេងើបនិយយ “ ខ្ញអុំោមនុស្សចង់ានេសរីភាពកនអងការចយវាយ។ ខ្ញអុំយល់ថ្ន េយើងគួរែររស់េៅឲ្យសប្ាយកនអងជីវិរ េររេះវាោសិទធិរបស់េយើង។ ចយរ្បិរេរ្បៀរែបបហនឹងគឺដូចេធវើខ្លឤនឲ្យេៅោទសករាាក់អញ្ចឹង េររេះវាដាក់កុំហិរេលើខ្លឤនឯងថ្ន ររូវចយេលើអវីខ្លេះនិងចយប៉ែុនាាន។ ខ្ញអុំយល់ថ្ន ែបបេនេះនឹងេធវើឲ្យេយើងារ់បង់េសរីភាពកនអងជីវិរ េហើយដាក់សុំរធេលើខ្លឤនឯងអញ្ចឹងមិនខ្ុសពីសរវលាមួយក្ាលែដលេដើរេរទរេរទរធងន់េដាយទុំនិញេនាេះេទ ” ។ អាេខ្ដ រប “ សាាញ់! េរើនរណ្ឋោអនកកុំ រ់ការចុំណ្ឋយេនេះ?” “ ខ្ញអុំោអនកកុំ រ់ ” បុរសេនាេះេឆលើយ “ េបើសរវលាេនាេះោអនកេរៀបចុំេវចខ្ចប់ទុំនិញេដាយខ្លឤនឯង េរើវាសុខ្ចិរតដាក់ែរេរគឿងអលង្គារ រកណ្ឋរ់ និង ដុុំាស េទែមនេទ? អរ់េទ! វាច្ាស់ោខ្ចប់របស់េផ្សងេទៀរ ដូចោ េមា រគាប់ធញ្ដោរិ និងទឹក សរាប់ដុំេ ើរផលឣវឆ្ាយ ” ។ “ េគាលបុំ ងកនអងការរគប់រគងចុំណ្ឋយ គឺេដើម្បេីធវើឲ្យកាបូបេឡើងេា៉ាង ។ េហើយេលាកក៏េៅានរាក់សរាប់ចយវាយែដរេរើ ែរររូវចុំណ្ឋយេលើរបស់ចុំាច់ និងររូវចយរាក់ែរ ៩០% ៃនរាក់ចុំ ូលរកានែរប ុន ្សោះ។ េៅេពលអាចរគប់រគងខ្លឤនឯងមនិឲ្យចយតាមែរអុំេពើចិរត េលាកនឹងស្ចាល់របស់ណ្ឋែដលចុំាច់និងរបស់ណ្ឋែដលមិនចុំាច់។ គឺដូចពនលឺេៅកនអងបនទប់ងងឹរ អញ្ចឹង ការរគប់រគងចុំណ្ឋយនឹងបង្គាញឲ្យេលាកេឃើញកែនលងែដលកាបូបរែហក េពលេនាេះេលាកអាចបញ្្ឈប់វាាន ” ។ េនេះគឺោរូបមនតទីពីរេដើម្បីព្ាាលកាបូបទេទ៖ រគបរ់គងេលើការចុំណ្ឋយ គរឺរវូចយេលើរបសច់ុំាចរ់បចុំៃថង ចយេលើការកុំស្ចនត នងិបុំេពញ េសចកតរីរវូការ េផស្ងៗេទៀរ ប៉ែែុនតមនិឲយ្េលើស ៩០% ៃនរាកច់ុំ ូលេឡើយ។

-38-

រូបមនតព្ាាលទីបី េធវើឲយ្ចុំននួាសេកើនេទវដង

េឃើញេទ កាបូបរបស់អស់េលាកចប់េផតើមធារ់បនតិចមតងៗ េដាយស្ចរអស់េលាកានដករាក់ទុក ១០% ពីរាក់ចុំ ូល និង ានរគប់រគងការចុំណ្ឋយែដលេធវើឲ្យរាក់េចេះែរបនតេកើនេឡើង។ េមេរៀនបនាាប់មកេទៀរ េយើងនឹងេរៀនអុំពរីេបៀបេរបើ លុយ េដើម្បបីេងកើរ លុយ។ ដុុំាសេៅកនអងកាបូបអាចេធវើឲ្យេយើងានអារមម ៍សប្ាយចិរតនិងបុំារ់េសចកតីរពួយារមភានែមន ប៉ែុែនតវាមិនអាចរកាសឲ្យេយើងបែនថមេទៀរានេទ។ ការរបឹងែរបងរកាសគឺរគាន់ែរោចុំ ុចចប់េផតើមែរប ុន ្សោះ ឯាសែដលរកានេទៀរេស្ចរកម៏ិនអាចេធវើឲ្យេយើងកាាយោអនកានាាក់ានេឡើយ គឺានែរចុំ ូលែដលាសេនាេះរកមកឲ្យេយើងឯេ េះវិញេទ ែដលអាចេធវើឲ្យេយើងកាាយោេសដឋីាាក់ាន។ ដូេចនេះ អាេខ្ដ ចប់េផតើមបេរងៀនេៅៃថងទីបី ៖ “ េរើគួរវិនិេយគាសរបស់េយើងេដាយរេបៀបណ្ឋ? ការវិនិេយគរបស់ខ្ញអុំេៅេលើកទីមួយគបឺរាជ័យ េធវើឲ្យរាក់សន្សុំទុំងអស់ររូវារ់បង់អស់។ ខ្ញអុំនឹងរាប់េរឿងេនេះេៅេពលេរកាយ។ ចុំ ូលានមកពីការវិនិេយគរបស់ខ្ញអុំគឺការរាក់ែដលខ្ញអុំទទួលមកពោីងេធវើែខ្លាាក់េ្ាេះ េអកេហគើ ។ មួយឆ្ាុំមតង េអកេហគើររូវការទិញទង់ែដងោេរចើនសុំេៅ ដឹកមកតាមសមុរទឆ្ាយៗ េដើម្បីេរបើរាស់កនអងេរាងឧស្ាហកមមរបស់គារ់។ េដាយខ្វេះខាររាក់េដើម្បីបង់ឲ្យពួកអនកលក់ គារ់ែរងែរេដើរខ្ចរីាក់ពីេគ។ េអកេហគើ ោមនុស្សេទៀងររង់ាាក់ េបើគារ់ខ្ចីេហើយ គារ់រាកដោសងវិញ េហើយសងេដាយានរាក់ការែថមេទៀរផង ” ។ “ េៅេពលខ្ញអុំឲ្យគារ់ខ្ចីរាក់ ខ្ញអុំទទួលានមកវិញទុំងរាក់េដើម និងរាក់ការ។ ដូេចនេះេហើយរាក់របស់ខ្ញអុំក៏េកើន ឯចុំ ូលែដលរាក់េនាេះរកានក៏

-39-

េកើនេឡើង។ ខ្ញអុំសប្ាយចិរតបុំផុរេៅេពលរាក់េដើមនិងរាក់ការររលប់ចូលមកកនអងកាបូបខ្ញអុំទុំងអស់ ” ។ “ ខ្ញអុំសូមរាប់អនកទុំងអស់គាាថ្ន រាក់ពិររាកដរបស់អនកានាាក់ គឺមិនែមនោរាក់ែដលគារ់យួរតាមកាបូបេនាេះេទ។ រាក់ពិររាកដគឺរាក់ចុំ ូលែដលេចេះែរហូរចូលកនអងកាបូបគារ់មិនេចេះដាច់ វាគឺោរាក់ែដលមនុស្សរគប់ៗគាាែរងរាថ្នាចង់ាន េររេះវាហូរចូលមករគប់េពលេវលា មិនថ្នកនអងេពលអស់េលាកកុំពុងេធវើការ ឬក៏ កនអងេពលកុំពុងេដើរេលង ” ។ “ េគេៅថ្នខ្ញអុំថ្នោកុំពូលអនកានេៅរកុង ាប ៊ីឡឣន គឺេររេះែរខ្ញអុំានចុំ ូលរបេភទេនេះ។ រាក់កមចីែដលខ្ញអុំឲ្យេៅ េអកេហគើ គឺោេមេរៀនដុំបូងបងឡស់កនអងការេធវើវិនិេយគរាក់សន្សុំេដើម្បីបេងកើររាក់ចុំ ូល។ េចញពីបទពិេស្ចធន៍េនេះ ខ្ញអុំក៏ចប់េផតើមពរងីកការវិនិេយគេដាយបែនថមរាក់កមចីេៅេពលរាក់របស់ខ្ញអុំានចុំនួនេរចើនោងមុន។ ដុំបូងខ្ញអុំវិនិេយគែរពីរបីកែនលងប នុ ្សោះ េរកាយមកខ្ញអុំក៏ានលទធភាពអាចពរងីកេៅេរចើនកែនលងែថមេទៀរ េពលេនាេះាសេចេះែរហូរចូលេៅកនអងកាបូបេរចើនេឡើងៗ េធវើឲ្យខ្ញអុំកាន់ែរានលទធភាពពរងីកការវិនិេយគរេៅេទៀរ ” ។ “ អស់េលាកេឃើញេទ េចញពីចុំ ូលដ៏រិចរួច ខ្ញអុំអាចបេងកើរឃ្ាុំងាសដ៏ធុំមួយ េហើយាសទុំងេនាេះគឺសុទធែរោទសករបេងកើរកូនេៅឲ្យខ្ញអុំទុំង អស់។ ពួកវាេធវើការឲ្យខ្ញអុំ កូនរបស់វាក៏េធវើការឲ្យខ្ញអុំ េហើយេៅរបស់វាក៏េធវើការឲ្យខ្ញអុំ រហូរដល់ចុំ ូលសរុបានចុំនួនដ៏េរចើនេលើសលប់ ” ។ “ ាសនឹងេកើនេឡើងោបនតបនាាប់ េៅេពលេយើងេរបើវារបកបេដាយភាពឆ្ារៃវ ដូចេរឿងមួយខាងេរកាមេនេះោឧទហរ ៍រស្ចប់ ៖

េៅេពលកូនេកើរមកភាាម កសិករាាក់ានយករាក់ដប់ដុុំេៅកាន់អនកចងការ េដាយសូមឲ្យអនកចងការយករាក់េនាេះឲ្យេគខ្ចី

-40-

េដើម្បីានការរាក់ទុកឲ្យកូនរបសុរបស់ខ្លឤនេៅេពលកូនេនាេះចូលដល់អាយុៃមភឆ្ាុំ។ អនកចងការក៏ទទួលរាក់ទុក េហើយរពមេរពៀងគាាថ្ន ការរាក់គឺានចុំនួនមួយភាគបួន (១/៤) កនអងរយៈេពលបួនឆ្ាុំមតង។ េដាយស្ចររាក់េនាេះគឺសន្សុំទុកឲ្យកូន កសិករក៏េសនើឲ្យអនកចងការបញ្ចឣលរាក់ការែដលទទួលានកនអងេពលបួនឆ្ាុំមតងេៅកនអងរាក់េដើមែរមតង។ េៅេពលកូនចូលដល់អាយុៃមភឆ្ាុំ កសិករេនាេះានេៅជួបអនក

ចងការេដើម្បីសុុំដករាក់។ អនកចងការានពន្យល់គារ់ថ្ន េដាយស្ចរចុំនួនរាក់េចេះែរេកើនេឡើងេៅេពលបែនថមការរាក់មតងៗ រាក់ ែដលកាលពីមុនានែរដប់ដុុំ ឥលូវានេកើនេឡើងដល់េៅ ស្ចមសិបដុុំកនលេះ ។ បុរសកសិករសប្ាយចិរតខាាុំងណ្ឋស់ និងេដាយស្ចរកូនរបុសរបស់ខ្លឤនេៅមិនទន់ររូវការេរបើរាក់េៅេឡើយ គារ់កទ៏ុករាក់េនាេះេៅនឹងអនកចងការបនតេទៀរ។ េៅេពលកូនចូលដល់អាយុហាសិបឆ្ាុំ កសិករេនាេះក៏ានស្ចាប់េៅ ែរអនកចងការានបង់រាក់េៅកូនេនាេះកនអងចុំនួនសរុបរហូរេៅដល់ ១៦០ ដុុំ ។

“ េនេះានន័យថ្ន ការវិនិេយគកនអងរយៈេពលហាសិបឆ្ាុំានេធវើឲ្យរាក់

េកើនេឡើងរហូរដល់ ៧០ ដង ” ។ ដូេចនេះ េនេះគឺោរូបមនតទីបីេដើម្បពី្ាាលកាបូបទេទ ៖ យកលយុសនស្ុំេៅេរបើរាស ់ េររេះវាអាចបេងកើរកនូេៅ ដចូរជកូអាចបេងកើរកនូោេរចើន េធវើដេូចនេះអនកនងឹានចុំ ូល ែដលហរូចលូកនអងកាបបូោប់មនិដាច។់

-41-

រូបមនតព្ាាលទីបួន ការរររទពយ្ែដលរកានកុុំឲយ្ារប់ង ់

ព ៌របស់ាសអាចទក់ទញេរគាេះថ្នាក់ានរគប់េពលេវលា ដូេចនេះអនកររូវការររឲ្យែមនែទន េបើមនិដូេចាេះេទវានឹងារ់បង់អស់។ េយើងររូវចប់ េផតើមេរៀនការររេៅេពលាសានចុំនួនរិច មុននឹងានសមរថភាពេដើម្បីការររេៅេពលាសានចុំនួនេរចើន។ េៅេពលចូលដល់ៃថងទីបួន អាេខ្ដ បេរងៀន េមេរៀនទីបួន ៖ “ អនកានរទព្យសម្បរតិេរចើនែរងែរានចិរតចង់ឲ្យរទព្យសម្បរិតរបស់ខ្លឤនេកើនេឡើងកាន់ែរេរចើននិងកាន់ែរេលឿន ។ ដូេចនេះេហើយពួកេគ ោញឹកញាប់ង្គយនឹងររូវមិរតភកតិនិងបងបឡឣនអូសទញឲ្យចូលហ ុនកនអងវិនិេយគនានា ” “ េគាលការ ៍ទីមួយ េៅកនអងការេធវើវិនិេយគេលើអវីក៏េដាយែដលអស់េលាកររូវគិរមុនេគគឺ សវុរថភិាព។ មនុស្សឆ្ារ គឺមនុស្សមិនេលាភលន់ហួសេហរុ ចង់ចុំេ ញេរចើនកនអងេពលខ្លី េររេះចិរតេលាភអាចេធវើឲ្យខារបង់េដើមទុនទុំងរសុង។ រង្គាន់ែដលទទួលានពីការផ្សងេរពងេៅកនអងវិនិេយគមិនច្ាស់លាស់គឺគាានអវីេរៅែរអុំពី ការារប់ង ់ េនាេះេទ។ ចូរសិក្ាេដាយរបុងរបយ័រនមុនេពលចូលហ ុនោមួយអនកដៃទ និងររូវរាកដថ្នរាក់ែដលដាក់កនអងភាគហ ុនអាចរកមកវិញានេដាយសុវរថិភាព។ ចូរកុុំឲ្យចិរតេលាភលន់ ចង់ចុំេ ញេលឿន េធវើឲ្យការសេរមចចិរតខ្ុសឲ្យេស្ចេះ ” ។ “ មុននឹងអស់េលាកឲ្យនរណ្ឋាាក់ខ្ចីរាក់ ររូវពិនិរ្យេមើលថ្នេរើេគានសមរថភាពសងវិញឬអរ់ ដូេចនេះររូវេមើលស្ចវតារបស់គារ់ េចៀសវាងកុុំឲ្យារ់បង់រាក់ែដលខ្ុំរកានមកេដាយលុំាក ” ។ “ មុននឹងអស់េលាកដាក់េសចកតីទុកចិរតេលើការវិនិេយគណ្ឋមួយ ររូវ

-42-

គិរេមើលពេីរគាេះថ្នាក់ារ់បង់េដើមទុនែដលអាចេកើរេឡើងោយថ្នេហរុ ” ។ “ ការវិនិេយគេលើកទីមួយរបស់ខ្ញអុំគឺខារបង់ទុំងរសុង េររេះខ្ញអុំទុកចិរតេលើោងេធវើឥដឋាាក់េ្ាេះ អាហ្សេមើ ។ កាលេណ្ឋេះគារ់ររូវេធវើដុំេ ើរតាមសមុរទេៅទីរកុង ថ្នយ (Tyre) និងសន្ាជួយទិញឲ្យខ្ញអុំនូវេរគឿងអលង្គារែបលកៗរបស់ជនោរិ េហវនីសុី េហើយេយើងនឹងែចករាក់គាាេៅេពលលក់េរគឿងអលង្គារទុំងេនាេះ។ ជនោរិ េហវនីសុី ានេាករាស់គារ់ េដាយកុហក់គារ់ថ្នដុុំែកវោដុុំរ្បឣង េធវើឲយ្រាក់សន្សុំរយៈេពលមួយឆ្ាុំររូវារ់បង់អស់។ េនេះេហើយគឺោភាពលងង់េមា ទុកចិរតអនកេធវើឥដឋឲ្យេៅទិញេរគឿងអលង្គារ ” ។ “ ដូេចនេះ អនកទុំងអស់គាាររូវេចៀសវាងកុុំឲ្យានកុំហុសែបបេនេះេកើរេឡើង គកឺុុំទុកចិរតខ្លឤនឯងខាាុំងេពករហូរដល់យករទព្យសម្បរតិរបស់ខ្លឤនេៅដាក់កនអងការវិនិេយគែដលង្គយនឹងខារបង់។ ោការលឡ គួរពិេរគាេះេយបល់សុុំការែ នាុំពីមនុស្សណ្ឋែដលានចុំេ េះដឹងខាងេរឿងលុយកាក់ោមុនសិន។ គាានអនកណ្ឋកុំណ្ឋញ់មិនចង់ផតល់េយបល់េនាេះេទ េហើយេយបល់េនាេះអាចានរៃមលេសមើនឹងាសែដលអស់េលាកបរមុងយកេៅដាក់ទុនេៅេទៀរ។ វាានរៃមលេដាយស្ចរែរវាអាចជួយអស់េលាកមិនឲ្យារ់បង់ាសេនាេះ ” ។ ដូេចនេះ េនេះគឺរូបមនតទីបួនេដើម្បីពា្ាលកាបូបទេទ ៖ ការរររទពយ្ សមប្រិតកុុំឲយ្ារប់ង ់ េដាយេរបើវាកនអងវនិេិយគណ្ឋែដលានសវុរថភិាព ដចូោ វនិេិយគែដលអនកអាចដកយករាកទ់នុមកវញិាន ឬវនិេិយគែដលអនកអាចទទលួានរាកច់ុំេ ញ ដេូចនេះររវូពេិរគាេះេយបលោ់មយួអនកានជុំនាញនងិបទពេិស្ចធនក៍នអងេរឿងលយុកាក ់ េដើមប្កីុុំឲយ្ារប់ងរ់ទពយ្សមប្រតកិនអងវនិេិយគែដលគាានសវុរថភិាព។