I. Bayezid

I. Bayezid veya Yıldırım Bayezid (Osmanlı Türkçesi:(بايزيد (d. 1360, Edirne – ö. 8 Mart 1403, Akşehir)dördüncü Osmanlı padişahı. 1389'dan 1403 yılına kadarhükümdarlık yapmıştır.[1][2] Babası Sultan I. Murad, an-nesi ise Gülçiçek Hatun'dur.

1 Padişahlık öncesi

Babası Sultan I. Murad, annesi Rum asıllı olan GülçiçekHatun'du.[3][4] Adı babaannesinin babası Türkmenler'inEde-Balı diye andığı Ebâ Yezîd'in adından gelir. Küçükyaştan itibaren zamanın seçkin alimlerinden genel İslameğitimi ve değerli kumandanlardan askerlik, sevk ve ida-re dersleri aldı. Osmanlı tarihlerinde kendisinden ilk ola-rak söz edilmesi, 1381'de Germiyanoğulları beyi Süley-man Şah'ın kızı Devlet Sultan/Hatun 'la evlenişi nedeniy-ledir. Bu evlilik babası I. Murat'ın Germiyan toprakları-nın neredeyse tamamını “gelin çeyizi” olarak sınırlarınakatmak politikasının sonucuydu. 1381 yılında evlenişinintakip eden yıllarda devlet idaresinde yetişmesi için Sulta-nönü Eskişehir ve sonra Germiyan İli Kütahya sancak-ları beyliğine atandı. Sancaklarının askeriyle Anadolu veRumeli yakalarında savaşlarda babasının safında yer al-dı. 1385'te kardeşi Şehzade Savcı Bey'in, Bizans veliahtıAndronikos Palaiologos ile birlikte hareket ederek ayak-lanmasının bastırılışı ve Şehzade Savcı'nın gözlerine milçekilmesi sonucu öldürülmesi olayları ile de Osmanlı ta-rihlerinde bahsi geçmektedir. 1389'da Sırpların çoğunlu-ğunu oluşturduğu Haçlı ordusu ile yapılan Birinci KosovaMuharebesi'ne katıldı. Osmanlı ordusunun sağ kanadınınkomutanlığını yaptı; savaşta büyük kahramanlık göster-di ve savaşın Osmanlılar tarafından kazanılmasında ko-mutası altında bulunan Osmanlı sağ kanadının Sırplarabir karşı taarruz ile Sırp ordusunu çökertmesi çok önem-li katkı sağladı. Babası Sultan Murad, bu savaş sonundabir Sırp soylusu olan Milos Obilic tarafından şehit edilin-ce, devlet ileri gelenlerinin müşterek kararı ile Osmanlıtahtına geçti.[5]

2 Saltanatı

2.1 Yakup Bey'in öldürülmesi

I. Bayezid, KosovaMeydanMuharebesi'nin son saatlerin-de babasının suikasta uğrayıp öldürülmesi üzerine savaşalanından çağrılarak kendisine biat edildi. Bu biat törenibiter bitmez düşman peşinde olan kardeşi Yâkub Çele-

bi çağırtılarak çadırda boğduruldu. Zamanının tarihçisiÂşıkpaşazâde, Yâkub'un öldürülmesi o gece askeri iztira-ba düşürdü demektedir.[6]

2.2 Rumeli sorunları ve seferleri [2]

1389'da ilk olarak I. Bayezid, Anadolu işlerini bir köşeyekoyup Rumeli sorunları ile ilgilendi. Sırbistan işlerini yo-luna koymak için çaba verdi. Kosova Savaşında öldürülenSırp Kralı Lazar'in ardılı olan İstvan Lazaroviç'le yeni biranlaşma yapılarak Sırplar için yıllık vergi ödenmesi tayinedildi ve yeni kralın kızkardeşi Mara Despina'nın I. Ba-yezid ile evlenmesi için anlaşma yapıldı. Yeni bir Hıris-tiyan ittifakını önlemek amacıyla Vidin, Eflak ve Bosnayörelerine Paşa Yiğit, Hoca Firuz ve diğer akıncı beylerikomutasında akıncı birlikleri sevkedildi. Yoğun bir Türk-men göçmen grubunun Üsküp ve civarına yerleştirilmesisağlandı. Padişah kışı Edirne'de geçirdi. Edirne'nin imaredilmesi için uğraştı. Hükümdarlığını kutlamaya gelen el-çileri kabul etti. Venedik Cumhuriyeti elçisi FranceskoKuirini'ne Venedik ticari kolonilerine tanınan imtiyazla-rın devam etmesi için güvence sağlandı.1391'de ilkbaharında Anadolu'da Kastamonu seferi yap-maktayken Eflak Voyvodası Mirce Tuna Nehrini geçipKarinabad'a kadar ilerledi. Bunun üzerine I. Bayezid hız-la Rumeli'ye Mirce üzerine yöneldi. Arkus Ovası Mu-harebesi'nde Mirce komutasındaki Eflak ordusuna kar-şı çıktı. Savaşı Osmanlı ordusu kazanıp Eflak VoyvodasıMirce esir alındı. Mirce ile yapılan anlaşmaya göre Mir-ce çok yüksek bir kurtuluş akçesi ödemek zorunda kalıpülkesine dönebildi. Eflak Voyvadalığı da Osmanlı devle-tine bağımlı bir vasal devlet statüsüne girdi.1393'te de I. Bayazid Anadolu'da Amasya ve civarın-da iken Macarların saldırıları üzerine Rumeli'ye döndü.Bulgarların başkenti olan Tırnova'yi ele geçirdi. Macar-Bulgar karışık orduları işgaline uğrayan Tuna boyu kale-leri olan Silistre, Niğbolu ve Vidin'i tekrar Osmanlı ege-menliğine aldı. Niğbolu kalesine kapanmış Bulgar KiralıŞişman ve oğlu Aleksander kısa bir kuşatma sonunda bukalede I. Bayezid eline esir düştüler.1394'te Selanik ve Yenişehir'i (Mora) alan Osmanlı or-duları, Teselya ve Arnavutluk'a kadar ilerlediler.1395'te Bizans imparatoru ve prenslerinin Serez'de gö-rüşmeleri başarısız kalınca I. Bayezid komutasında Os-manli ordusu güneye Yunanistan üzerine hücuma geçipTırhala, Domacia, Patras ve Farsala şehirlerine eline ge-çirdi. Sonra tarihî Termopylae Geçidi'nden geçerek Atikayarımadası bölgesine girdi. Yunanistan'daki başarısından

1

2 2 SALTANATI

sonra I. Bayezid yine o yaz sonu Anadolu'ya Kastamo-nu'ya yöneldi.23 Eylül 1396 tarihinde Rumeli'de ilerlemekte olan HaçlıOrdusu'nu Niğbolu Muharebesi ile ağır bir mağlubiyeteuğrattı. Haçlı Ordusu tamamen dağıldı.1397'de Balkanlardaki akıncı grupları Evrenos Bey,Murtaza Bey ve Yakup Paşa komutalarında Venedik'ebağlı olan Koron ve Modon kaleleri ile Mora'ya akınlartertip ettiler. Bu akınlar yıldırma ve yağma toplama he-defli idi; bu kaleler ve arazileri fethetmeleri ve arazilerineyeni Türkmen aileleri yerleştirilmeleri ön görülmemek-teydi. Tam aksine Rumeli'nin bu yörelerinin bazı yerle-rinde bulunan halk toplu olarak Anadolu'ya göç ettiril-mişti.

2.3 Anadolu sorunları ve seferleri

1389'da I. Bayezid'a yönelik daha büyük bir tepkiAnadolu Türkmen beyliklerinden gelmişti. Sözde Ya-kup Çelebi'nin öcünü almak üzere, Germiyanlı, Aydınlı,Saruhanlı, Menteşeli, Hamitli beylikleri ve hatta Si-vas Hükümdarı Kadı Burhaneddin eyleme geçmişlerdi.Amaçları giderek büyüyen Osmanlı devletinin gücünükırmak ve kaybettikleri topraklar varsa bunları geri al-maktı.1390 baharında I. Bayezid yanına vasal devletlerdenkatkılar olarak Sırp Kıralı İstavan Lazarovic ile Bi-zans İmparatorunun oğlu ve veliahtı Manuel'i ala-rak olağanüstü başarılar sağlayan bir Anadolu sefe-ri gerçekleştirdi. Hızla hareket ederek Aydınoğulları,Saruhanoğulları, Germiyanoğulları, Menteşeoğulları veHamitoğulları beyliklerini ortadan kaldırdı. Saruhan bey-leri Hızırşah ve Orhan Bey'in Bursa'da, Germiyanlı Ya-kup Bey'in İpsala'da ve Aydınlı İsa Bey'in ise Tire'deoturmaları emredildi. Antalya'ya kadar indi. Bu arada Bi-zans’in elinde bulunan Anadolu içinde dört tarafı Osmanlıarazisi ile çevrili bir enklav şeklindeki Filedelfia (şimdi-ki Alaşehir) kalesini vasalı olan Manuel'e zaptettirdi. Oyıl sonbaharda Karamanoğlu Alaeddin Bey, CandaroğluEmir Süleyman ve Sivas Hükümdarı Kadı Burhaneddinarasındaki ittifakı yıkmak için Konya'yı kuşattı. Yıldı-rım'in eniştesi olan Karamanoğlu Alaeddin Bey barış im-zalayarak Çarşamba Suyu'na kadar topraklarını Osman-lılara bırakmak zorunda kaldı.1391-92 kışını Bursa'da geçiren I. Bayezid 1392 baha-rında Kastamonu üzerine yürüyerek, Candaroğlu toprak-larını ele geçirdi.[7] Kadı Burhaneddin üzerine gönderi-len öncü Osmanlı birlikleri önce Osmancık kalesini al-dılar. Fakat Kadı Burhaneddin ordularına karşı yapılanKırkdilim Muharebesi'nde yenilip bu ordunun komuta-nı olan I. Bayezid'in büyük oğlu Şehzade Ertuğrul Çelebibu savaşta şehit düştü. Kadı Burhaneddin'in Moğol asıllıakıncıları Anadolu Osmanlı topraklarına yayıldı. I. Baye-zid ise Macar ordularının Rumeli'de yaptıkları hücumlarıönlemek amacıyla Rumeli'ye dönmek zorunda kaldı.

1393 baharında Anadolu büyük bir savaş ortamı halinialıp I. Bayezid müttefikleri ile Kadı Burhaneddin mütte-fikleri arasında yer yer patlak veren savaşlara sahne ol-du. Anadolu'da sefere çıkan I. Bayezid bu defa Amasyave yöresine yöneldi. I. Bayezid'in yerel müttefiki Niksarmerkezli Canik bölgesi yerleşikli Taceddinoğulları idi.Bunun sefer sonucunda Amasya, Merzifon, Turhal ve To-kat kaleleri Osmanlılar eline geçmiştir.I. Bayezid bu stratejik önemi çok büyük sınır bölgesiniyeni bir Osmanlı eyaleti olarak organize etmiş ve eyaletvaliliğine oğlu I. Mehmet'i atamıştır. O yıl yazı da I. Ba-yezid Rumeli'ye dönüp Bulgar ve Macarların Tuna kale-lerini işgalleri sorunu ile uğraşmak zorunda kaldı.1394'de Timur Dicle'yi geçip Anadolu'ya girmişti. Ana-dolu'da ve Suriye'de yerel egemenliğini yitirmiş veya yi-tirme tehlikesi altında olduğu görünen beyler, Timur'a ya-naştılar. Buna karşılık I. Bayezid güney Anadolu'da ege-menlik gösteren Mısır merkezli Memluklularla dostaneilişki kurmak niyetiyle Mısır'a bir elçi gonderdi.1395de Rumeli'de Yunanistan üzerine bir seferden son-ra, o yazın da yine ivedilikle Anadolu'ya döndü veCandaroğulları'na bağlı Sinop kalesini kuşattı. Candaroğ-lu İsfendiyar Bey bir barış teklif etti ve kendisi anlaşmaile bir bağımlı vasal devlet statüsüne girdi. I. Bayezid kışıBursa'da geçirdi.1396'da en önemli olay Niğbolu Muharebesi oldu. Büyükbir Haçlı ordusuna karşı çok önemli bir zafer kazanan I.Bayezid bu savaştan büyük ganimetle kışı geçirmek içinAnadolu'daki Bursa başkentine döndü. Savaş ganimetle-rini Bursa'nın imarına sarfetmeye başladı. Bursa Ulu Ca-mii bu ganimetlerin kullanıldığı eserlerin başında gelir.Ayrıca Bursa bir hastahane, bir darûlhayr, Ebu İshakaneve iki medrese de yaptırılmıştır.1397'de I. Bayezid'in eniştesi olan Karamanoğulları BeyiAlaeddin Bey Oğuz boyları Türkmenlerinden büyük birordu oluşturmuştu ve 1390da Osmanlılara kaybetmiş ol-duğu arazileri almaya hazırlanmaktaydı. I. Bayezid İstan-bul kuşatmasını bırakarak bir ordu ile Karamanoğullarıkarşına gitti. Karamanlılar ve Osmanlılar arasında yapı-lan Akçay Ovası Savaşı I. Bayezid'in kesin galibiyeti ilebitti. Karamanoğlu Ahmet Bey savaş meydanından kaçıpKonya Kalesine sığındı. I. Bayezid tarafından kısa bir ku-şatmayla alınan Konya'da Alaeddin Bey yakalanıp idamettirildi. Osmanlı'lar Karaman (Larende) kalesini de al-dılar. I. Bayezid kızkardeşi Karamanlı Alaeddin Bey'inkarısı olan Melek Hatun'u ve yeğenlerini Bursa'ya gön-derdi.1398'de ilkbaharda I. Bayezid Samsun ve çevresindenoluşan Canik yöresine bir sefer yaptı. Bu yörede bulunanküçük beylerin egemenliklerine son verdi; ve yaz başındatekrar Bursa'ya geri döndü. Fakat o yaz başında Kadı Bur-haneddin Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Beyile savaşa girişmiş; bu savaşı kaybedip esir düşüp Akko-yunlular tarafından öldürülmüştü.[8] Kadı Burhaneddin'inumerasi I. Bayezid'a çağrı gönderip bu devlet arazileriniOsmanlıların eline geçmesini istediler. Bu nedenle 1398

2.4 Bizans sorunları ve İstanbul kuşatması [11] 3

yaz sonu I. Bayezid yeni bir Anadolu seferine çıkmak zo-runda kaldı. Bu sefer de Kırşehir'den Sivas’a kadar uza-nan bir büyük yöreyi Osmanlı sınırlarına katıp yine Bur-sa'ya geri döndü.1399'da ise tekrar bir Anadolu Seferi düzenleyen I. Ba-yezid bu sefer Mısırlı Memlukluler devleti elinde bulu-nan güney ve güney doğu Anadolu yörelerine yürüdü. Busuretle Memluklarla yıllar süren barışı sağlayan karşılık-lı anlaşmalar ihlal edilmiş olmaktaydı. Fakat I. BayezidMısır Memluk Sultanı Berkuk'un ölmesi nedeniyle Os-manlılar ve Memluklular arasındaki anlaşmanın da yü-rürlüğü kalmadığı tezini ortaya atıp bu mütecaviz olanaskerî harekâtını savunmaya çalıştı. Mısır'in sınır kaleleriolan Malatya, Darende ve Divriği kalelerini eline geçirdi.Dulkadiroğulları topraklarına girdi.O yıl Uygur asıllı Erzincan Emiri Mutahharten'in teş-viki ile Timur bir öncü Anadolu seferi yaptı. Yöreleri-ni Osmanlı'lara yitirmiş olan Anadolu beyleri de Mu-tahharren vasıtasıyla Timur'a sığınmışlardı. Buna karşılıkKarakoyunlu Kara Yusuf Bey ve Sultan Ahmed JelayirOsmanlı'lara sığınmıştı.1400'un ilk aylarında I. Bayezid yine İstanbul kuşatmasıile ilgiliyken Timur'un Sivas'i aldığını, Kayseri yakınla-rında bir Osmanlı Anadolu eyaletleri ordusunu mağlupedip dağıttığını ve Malatya'ya inip bu kaleyi ele geçirdiğihaberlerini aldı. Ağustos’da İstanbul kuşatmasından ay-rılmakla beraber, I. Bayezid o yıl Anadolu'ya sefer yap-madı.1401'de ise Timur'un Bağdat'a yöneldiği haberi geldi.I. Bayezid o yaz Erzincan Emiri Mutahharten üzerinebir sefer başlattı. Osmanlılar ve Timur arasında sıkışanMutahharren Osmanlılara bağlılığını sundu. Ancak Ti-mur'un Sivas’ı almasına yardımcı olduğunu bilen ve onagüvenmeyen I. Bayezid, Erzincan'ı ve Kemah'ı ele geçire-rek, Erzincanlılar'ın isteği üzerine, Mutahharten'in, ken-disine bağlı olmak kaydıyla hükümdarlığını tanıdı. Bunarağmen Mutahharten, Timur ile olan ilişkisini sürdürmüşve I. Bayezid'in eline geçmiş Kemah kalesini geri almakiçin destek sağlama girişiminde bulunmuştu.Timur o yıl Karabağ'da kışlağa çekilmişti. Timur diğerAnadolu beyliklerinin de yasal hükümdarlarına geri ve-rilmesini I. Bayezid'den istiyordu. O yıl iki hükümdararasında birbirini tahrik etmek için karşılıklı hakaretlerledolu bir mektup diplomasisi başladı.[9] Timur bir taraftanFransa, Cenova ve Bizans ile ilişkilere başlamıştı; diğertaraftan da I. Bayezid'de gönderdiği mektuplarla sözdeuzlaşmacı bir yaklaşımla I. Bayezid'i çileden çıkaracakisteklerde bulunmaktaydı. I. Bayezid Mısır Memluklula-rı ile dayanışma için diplomatik girişimlerde bulunduysada bunda başarı sağlanmadı.1402'de Timur büyük bir ordu ile Anadolu seferi başlat-tı. O yıl baharında Kemah kalesini kuşatıp aldı ve Sivasüzerine yürüdü. I. Bayezid ise ordusu ile Tokat'a gelmişve orada ordugah kurmuştu. Her iki taraf da bu yöre-de savaşa razı olmayarak biri kuzeyden diğeri güneydenKızılırmak'ı takip ederek Ankara'ya geldiler. Burada 22

Temmuz,1402'de Ankara Savaşı başladı. Timur AnkaraSavaşında büyük başarı kazandı.Yıldırım Bayezid yıl be yıl askerî sefere geçerek Anado-lu Türk siyasi birliğini kuran ilk Osmanlı hükümdarı ol-du. Bu faaliyetleri üzerine Yıldırım Bayezid, Abbasi ha-lifesinden Sultan-ı İklim-i Rum (Anadolu ülkesi sultanı)unvanını aldı.[10] Bu da bir anlamda Bayezid'in icraatinimeşrulaştırıyordu.

2.4 Bizans sorunları ve İstanbul kuşatma-sı [11]

I. Bayezid padişahlığının ilk yılı olan 1389'da Bizans İm-paratorluğu'ndaki saltanat çekişmesi sorunlarına da önemverdi. V. Yannis Palaiologos tahtta bulunuyordu; amayeğeni VII. Yannis Palaiologos Kosova Savaşı sırasındaGenova'da bulunup amcası aleyhine bir darbe hazırla-maktaydı. I. Bayezid'in da yardımını sağlayıp 11 Nisan1390'da Yıldırım'ın sağladığı bir Türk birliği desteği ileamcası V. Yannis’i ikinci defa tahttan indirmeyi başardı.Fakat VII. Yannis şimdiki Yedikule yerinde olan AltınKapı hisarında kendini savunmaya başladı ve oğlu Manu-el'i Midilli adasından çağırdı. Midilli'den Rodos Sen JanŞövalyeleri gemileri ile gelen Manuel ve babası üç haftasüren bir şehir iç savaşı sonunda tekrar V. Yannis’i Bi-zans İmparatorluğu tahtına getirdiler. Destek verdiği ki-şinin tahtan indirilmesinden hoşlanmayan I. Bayezid iseOsmanlılara yıllık tazminat ve askerî yardım sağlamak-la yükümlü olan bir vasal devlet olan Bizans’dan 1390'daçıktığı Anadolu seferi için yardım istedi ve Manuel Yıl-dırım'in Anadolu seferine katılmak zorunda kaldı.1390'da Bizans İmparatoru V. Yannis Bayezid'in Ana-dolu'da olmasından yararlanarak İstanbul şehri surlarınınşimdi Yedikule içinde kalan tören kapısı olan Altın Ka-pı civarını, şehrin içinde ve etrafında bulunan, kullanıl-mayan ve yıkık kiliselerden alınan taşlar ve mermerlerlepekiştirmisti. Bu projeye kızan I. Bayezid bu yeni yapı-ları yıkmasını ve bu yıkım yapılmazsa iki devlet arasındasavaş başlayacağını ve Yıldırım'ın yanında bulunan İm-parator'un oğlu ve varisi Manuel'in gözlerini kör edile-ceğini tehdit etti. Çaresiz kalan V. Yannis, Sultan'ın buisteklerini yerine getirmek zorunda kaldı ve bu yeni surtamirlerini yıktırdı. Bunu çok utandırıcı bulan V. Yan-nis bu nedenle sinir buhranları geçirdi; 16 Şubat 1391'deöldü ve yerine oğlu II. Manuel Palaiologos geçti.II. Manuel, Yıldırım'ın şehirde bir Türk mahallesi kurul-ması, bir câmi yapılması ve yıllık verginin artırılması is-teklerinin kabul etmeyince Yıldırım (aralıklı olarak 1391ile 1400 dönemlerinde) İstanbul'u karadan kuşatıp, karaablukası uygulamaya başladı.1391'de İstanbul, karadan ve denizden kuşatıldı. Bizans’agözdağı vermek için yapılan ve yedi ay süren kuşatma so-nunda Bizanslılar'dan bazı imtiyazlar elde edildi.1395'te Yıldırım Bayezıd, uzun süre abluka altında tuttu-ğu İstanbul'u ikinci kez kuşattı. Kış mevsiminin yaklaş-

4 2 SALTANATI

ması üzerine kuşatmaya son verildi.1396'da Yıldırım Bayezıd, İstanbul'u üçüncü kez kuşattı,ancak sonuç alamadı.1400'de Bizans İmparator'unun Avrupa ülkelerini yenibir haçlı seferi için örgütlemeye çalışması üzerine Yıldı-rım Bayezıd, İstanbul'u dördüncü kez kuşattı. Timur'unAnadolu'ya girmesi üzerine kuşatma kaldırıldı.

2.5 Niğbolu Muharebesi

Yıldırım Bayezid'in 1395'te İstanbul'u ikinci defa kuşat-makta iken yeni bir Haçlı ordusu hakkında haberi ol-du. Osmanlı istihbaratı iyi çalışmıştı. Esasen İstanbulBoğazı'ndan geçen ve Haçlı donanmasına iştirak edecekolan gemiler görülmekteydi. Ayrıca Bizans İmparatoruII. Manuel Palaiologos'un Macar Kralına gönderdiği Yıl-dırım'ın Haçlı ordusundan haberdar olduğuna dair me-saj da Osmanlıların eline geçmişti. Haçlı ordusu Bu-da'ya eriştiği zaman Yıldırım, İstanbul kuşatmasını çok-tan bırakmış bulunuyordu. Gazi Evranos Bey komuta-sındaki akıncılar hemen ilerlemişler ve Osmanlı ordusu-nun güzergahı için keşif yapmaya başlamışlardı. Bayezidİstanbul'un ablukası için az sayıda birlikleri geri bıraktıve bu yüzden Bizanslılar donanmalarını Tuna'ya gönde-remediler.Yıldırım Bayezid, Rumeli eyaleti ordularının düşmanahücum etmemesini ve Osmanlı ordusunun Edirne veFilibe arasında toplanması emrini vermişti. TecrübeliSadrazam Kara Timurtaş Paşa tarafından organize edi-len Rumeli ve Anadolu eyalet orduları büyük bir hızlaburada toplanmaya başladılar ve Meriç kıyısına hemenhasıl oldular. Vasal devletlerden de önemli katkı sağla-yanlar oldu. Özellikle Sırplar Stefan Lazarević komuta-sında Filibe'ye geldi ve ana Osmanlı ordusu ile Sıpka Ge-çidi güneyinde birleşti. Ana Osmanlı ordusu ise toplanmamevkiinden Ağustos sonunda hızla yola çıkıp 20 EylüldeSıpka Geçidi'nden geçip 21-22 Eylül'de Tırnova'ya var-dı. Burada ilk defa bir Haçlı keşif birliği ile karşılaştılar.Osmanlı keşif birlikleri ise Niğbolu'ya yetişip Haçlı or-dularının kale önünde ordugahta olduklarını gördüler. 24Eylül'de Yıldırım Bayezid ve ana Osmanlı ordusu Niğ-bolu'nun birkaç kilometre güneyine geldi ve Yıldırım'ınotağı burada bir tepe üzerine kuruldu.Yıldırım Bayezid Edirne'den Tuna Nehri kıyısında bulu-nan Niğbolu Kalesine 24 saat gibi kısa bir sürede ordu-suyla beraber ulaştı. Adına yaraşır bir süratle gelen Sul-tan Yıldırım Bayezid, Divanı toplayarak durum değerlen-dirmesi yaptı. 25 Eylül 1396 günü kendinden aşırı eminHaçlı birlikleri Osmanlı süvarilerinin amansız akını kar-şısında bozguna uğramış adeta bir baskın yemişlerdir.Savaşın başlarında tepeden tırnağa zırhlı seçkinHospitalier Şövalyeleri Osmanlıların öncü birliklerinekayıplar verdirmiş, onları kovalamak için ilerledikçe

Türk askerlerinin daha önceden yerlere sapladıkları ka-zıkların olduğu bölgeye gelmişler ve atlarla ilerlemeninmümkün olmadığını görünce atlarından inmişlerdir.Haçlı ordusunun geçtiği yerde Müslümanları ve hattaOrtodoksları katlettiğini öğrenen Yıldırım Bayezid çoköfkelendi. Soylular bir kenara ayrıldıktan sonra yere birkazık çakıldı ve boyu bu kazıktan uzun olan tüm diğeresirler idam edildi. Niğbolu Savaşı, Osmanlı'nın ilk za-manlarında esirlerin öldürüldüğü tek savaştır. Ancak ço-cuk yaştaki Haçlı askerlerinin canı bağışlandı ve onlar daMüslüman olarak yetiştirilmek üzere Türk ailelerine gön-derildi.

2.6 Timur ve Ankara Muharebesi [12]

I. Bayezid'in 1398'de Karaman ve 1399'da Dulkadir-li topraklarına girmesinden sonra topraklarını kaybedenAnadolu beyleri bu sırada Hindistan seferinden dönenTimur'a sığınarak, onu Osmanlı sultanına karşı kışkırttı-lar. Bu arada Timur'dan kaçan Karakoyunlu ve Celayirlibeyleri de I. Bayezid'i Timur'a karşı tahrik ediyorlardı.Bu kışkırtmalar bir yana, Osmanlı için büyük bir tehditoluşturan Timur ordusu Anadolu'ya ilerlemeye başlamış-tı. Timur'un Osmanlılara ait Sivas'ı alması, Osmanlı veTimur'un ordularının Ankara'da karşı karşıya gelmesi so-nucunu doğurdu.I. Bayezid Çubuk Ovası'nda, Timur'un ordusunu konak-larken buldu bunun üzerine tüm vezirleri, paşaları veoğulları hemen saldırmayı önermesine rağmen, mert-lik üzere Timur'a toparlanma fırsatı verdi ve konakla-dı. Daha önce Timur ile anlaşmış olan Menteşeoğulları,Germiyanoğulları, Saruhanoğulları Beyleri ve kuvvetleri,ihanet ederek karşı tarafa geçtiler. I. Bayezid'in vezirleride büyük oğlu; Emir Süleyman'ı, Osmanlı Devleti'nin de-vamı için savaş alanından kaçırdılar. Bu olayı görenMeh-met Çelebi ve Mustafa Çelebi de savaş alanını taht müca-delesi için terk ettiler. Osmanlı ordusunda yer alan karaTatarlar da Timur saflarına geçti. Daha savaşmadan yaşa-nılan bu bozguna rağmen I. Beyazıt elinde kalan en sadık10.000 kişilik askeriyle saldırdı. Timur-Tatar Ordusunamüthiş zararlar verdirdi. Ordusundan kaçanları savaş ala-nına geri getirebilmek için, merkezinde bulunduğu kuv-vetinin, yanındaki Paşalarının "Çıkmayınız akşama kadardayanırız, gece olunca da geri çekiliriz” uyarılarına rağ-men çıktı ve Tatar askerlerine yakalandı, esir düştü.(28Temmuz 1402).Sonuçları:

• Anadolu'daki Türk siyasal birliği bozuldu.

• Beylikler Dönemi yeniden başladı.

• İstanbul'un Fethi gecikti.

5

3 Ölüm

Timur'un fetihnamesine göre Ankara Savaşı'nın bitimin-de Bayezid bir gürz darbesiyle atından düşürülüp yakalan-mış ve “Ben sultan Bayezid'im. Beni sağ olarak hüküm-darınıza götürünüz” demesi üzerine elleri bağlı olarak Ti-mur'un çadırına götürülmüştür.[2] Timur tarafından şah-sen Bayezid'ın iyi karşılandığı belirtilmiştir. Yıldırım'inoğulları Mustafa Çelebi ve Musa Çelebi de aynı savaştatutsak düşmüşlerdir. Timur ve tümenleri Bursa ve İznik'ive sonra İzmir'i ele geçirmişler; talan edip yakıp yıkmış-lardır. Timur bu seferlerinde ve Anadolu'da bulunduğusıralarda Bayezid'ı devamlı olarak yakınında tutup ayrıl-masına izin vermemiştir. Bayezid'ı kaçırmak için birkaçgirişim ortaya çıkartılınca Bayezid ve eşi Sırp PrensesiOlivera (veya Maria Despina) ile birlikte tutsak alarakdemir kafeste tutuldukları da söylenmiştir.Yıldırım Bayezid 8 Mart 1403'te 43 yaşındaykenAkşehir'de neden olduğu hâlâ bilinmeyen gizemli birşekilde ölmüştür. İbn Arabşah eceliyle öldüğünü yazar.Bazı kaynaklara göre Timur'un beraberinde Orta As-ya'ya doğru Hazar Denizi kıyılarından geçerek götürül-mek isteniyordu ve en yakınlarından uğradığı ihanete da-yanamayan I. Bayezid hastalandığı için bırakılarak te-davisi için geriye gönderildiyse de vefat etmiştir. Di-ğer kaynaklar hastalığının ilerleyen romatizma ve bronşitolduğunu,[2] Behiştî “humma-i muhrika (ateşli bir hasta-lık)" olduğunu bildirirler.[13] Bizanslı tarihçi Dukas ken-dini zehirlendiğini,[14] diğerleri ise esaret altında intiharettiğini de belirtmektedirler.[15]

Yıldırım naaşı geçici olarak Akşehir'de Seyyid MahmudHayrani'nin türbesine defin edilmiştir. Ancak Semer-kand'a dönerken Timur'a kendisini beğendirmiş olanMu-sa Çelebi'ye babası Yıldırım'ın naaşını alıp Bursa'ya bir-likte götürmesi buyruğu verilmiştir. Bazı kaynaklara gö-re cenaze Musa Çelebi tarafından Bursa'ya getirilmiş veYıldırım Camii yanındaki türbesine gömülmüştür. Diğerkaynaklar ise Musa Çelebi'nin babasının naaşını mum-yalanmış olarak Germiyanoğlu Yakup Bey'e Kütahya'yagetirdiğini; burada naaşın saklandığını ve 1404'te ÇelebiMehmed tarafından Bursa'ya getirilerek türbesine gömül-düğü yazılıdır.

4 Yıldırım lakabı

I. Bayezid, yuvarlak yüzlü, beyaz tenli, koç burunlu, elagözlü, kumral saçlı, sık sakallı ve geniş omuzluydu."Yıldırım" lakabını nasıl edindiği konusunda çeşitli riva-yetler vardır:

• Bunlardan en yaygın olanı Niğbolu Savaşı nedeniy-le savaş meydanına hiç beklenmeyecek bir sürat-le ulaştığı için aldığıdır. Haçlılarca kuşatılan ka-lenin komutanı Doğan Bey'e gecenin karanlığın-da,kale duvarlarına kadar gelerek gerekli talimatları

verecek kadar gözüpek bir komutan olduğu, savaş-larda askerinin önünde savaştığı ve askerlerinin ye-tişmekte zorluk çektiği tarih kitaplarında sıkça yerverilmiştir.

• Bir başka rivayette de bu lakabı daha padişah olma-dan babası I. Murat'ın yaptığı I. Kosova Savaşında,Türk ordusunun zor duruma düştüğü anda, düşmanordusunu bir kanattan diğer kanada kadar yararakgeçmiş olmasına bağlamaktadır.

• Tarihçi Joseph von Hammer-Purgstall ise bu laka-bın Bayezid'in kardeşi şehzade Yakup Beyi öldürt-mesinden kaynaklandığını belirtmektedir.[16]

• İ.H.Uzunçarşılı'nın Büyük Osmanlı Tarihi adıy-la toplanan çalışmasında, yıldırım lakabının köke-ni olarak 1386(veya 87)'de Karamanoğlu'na karşıKonya Ovası'nda yapılan savaş gösterilir. Bu savaş-ta Şehzade Bayezid, sol kanattaki sipahilere komutaetmiş ve süratiyle dikkat çekmişti.

• 17. yüzyıl Osmanlı tarihçilerinden Bostanzade Yah-ya Efendi, Tarih-i Saf (Tuhefetu'l-ahbâb) adlı ese-rinde ise öfkeli ve kibirli olduğu için yıldırıma ben-zetildiğini yazmaktadır.[17]

• Osmanlı sultanları biyografilerini yazan Sakaoğlu'nagöre Yıldırım olasılıkla öz Türkçe adıdır.[2]

• Münecimbaşı Ahmet Dede(?−1702)'nin yazdığı“Müneccimbaşı Tarihi” adlı kitabında ise bu lakabınyalnız kahramanlık ve şiddetinden dolayı verildiğiniaktarır.[18]

İlk üç iddianın yanlış olması çok olasıdır çünkü SultanMurat, 1386 (hicri 788) yılında Karamanoğlu Ali Bey'ekarşı kazandığı başarı üzerine Ahmet Celayir'e gönder-diği mektupta oğlu için Yıldırım lakabını kullanmıştır.O tarihte ne Kosova savaşı ne de Niğbolu savaşı sözkonusudur.[19] Bu durum, lakabın Konya Ovası savaşındaverildiği tezini destekler.

5 Ailesi

5.1 Eşleri [20]

1. Angelina Hâtûn - 1372'de evlendiği Birinci eşi.(İkinci kocası Don Diego Gonzalez de Contreras olanYunan bir hanım.)

2. ............... Hâtûn - 1372'de evlendiği İkinci eşi.(Konstantin'in kızlarından birisi.)

3. Devlet Şah Hâtûn - 1378'de evlendiği Üçüncü eşi;İsa Çelebi, (Düzmece) Mustafa Çelebi ile BüyükMusa Çelebi'nin annesi. (Büyük Musa Çelebi, İkinciRumeli Sultanı Musa Çelebi Han ile karıştırılmama-lıdır.)[20]

6 6 BATI AVRUPA KÜLTÜREL ALANINDA BAYEZİD

4. Maria Hâtûn - Dördüncü eşi. (İkinci kocası Don Pa-yo Gómez de Soto Mayor olanMacar Kontu János’unkızı.)

5. ........... Hâtûn - 1386'da Yenişehir'de evlendiği Be-şinci eşi. (Bizans İmparatoru Manuel Paleologos'unkızlarından birisi.)

6. ........... Hâtûn - 1389'da evlendiği Altıncı eşi.(Bizans İmparatoru V. Yoannis Paleologos'un karı-sı Helena Kantakuzinu'dan olan kızlarından birisi.)

7. Hafize Hâtûn - 1390'da evlendiği Yedinci eşi.(Aydınoğlu Emir Fahr’ed-Dîn İsa Bey'in kızı.)

8. Karamanoğlu..........hanım - Sekizinci eşi.

9. Sultan Hâtûn - Dokuzuncu eşi. (Dulkadiroğlu EmirSüleyman Şah Suli Bey'in kızı.)

10. Mileva Olivera Despina Hatun - 1390'da evlendiğiOnuncu eşi. (Sırp kralı Lazar Hrebelyanoviç'in “Kra-liçe Militza” ismindeki hanımından doğan kızı.)

11. ..................

12. Devlet Hatun - Onikinci eşi. (Mehmet Çelebi'nin an-nesi.)

5.2 Erkek çocukları [20]

1. Şehzade Ertuğrul Çelebi

2. Şehzade İsa Çelebi

3. Şehzade Mustafa Çelebi

4. Şehzade Büyük Musa Çelebi

5. Şehzade İbrahim Çelebi

6. Şehzade Kasım Çelebi

7. Şehzade Yusuf Çelebi

8. Şehzade Hasan Çelebi

9. Sultan Küçük Musa Çelebi

10. Sultan Süleyman Çelebi

11. Şehzade Ömer Çelebi

12. Sultan I. Mehmed Çelebi

5.3 Kız çocukları [20]

1. İrhondu Hanım (Pars Bey'in oğlu Yakub Bey ile ev-lendi.)

2. ............. Hanım (Olivera Despina Hatun'un kızı - Ce-lâl ed-Dîn Miranşah'ın oğlu Ebu Bekir Mirza ile ev-lendi.)

3. Paşa Melike Hanım (Olivera Despina Hatun'un kı-zı - Timur'un generallerinden Şems ud-din Muham-mad'in oğlu Emir Celâl ed-Dîn İslam ile evlendi.)

4. Sultan Fatma Hanım (Şehzade Kasım Çelebi ile bir-likte İstanbul'a tutsak olarak yollandı, daha sonra1420'de Sancak Bey ile evlendi.)

5. Oruz Hanım (Olivera Despina Hatun'un kızı.)

6. Hundi Hanım (Seyyid Şems ud-Dîn MuhammadBukhari ile evlendi.)

7. Fatima Hanım

6 Batı Avrupa kültürel alanındaBayezid

Bayezid'in Timur'a yenilgisi çok sonradan Batı Avrupa'daefsanevi bir şekilde oyun yazarları, opera bestecileri veressamlar tarafından ele alınmıştır. Bütün bu Batı Avrupakültürel eserleri gerçeklerden uzak ve gizemli Oryantalistfantazi olmaktan ileri gidememişlerdir. Bunların önemli-lerinin listesi şöyledir:

• 1400 yılı civarında yazılmış Yakub Çelebi'nin Öykü-sü (Història de Jacob Xalabín) adlı anonim eser. Ba-yezid, I. Murad'ın yaşça küçük ve gayrimeşru oğluolarak tasvir edilir. Eserin sonunda tahtı elde etmekiçin kardeşi Yakub Çelebi'yi ve babası I. Murad'ı öl-dürür.

• 1587'de İngiliz oyun yazarı ChristopherMarlowe'uniki kısımdan oluşan “Tamburlane the Great” oyunu.

• 1648'de Fransız oyun yazarı Jean Magnon'un “LeGran Tamerlan et Bejezet” oyunu. Bu eserde Yıldı-rım yanında gerçekle ilişkisiz karısı ve kızı önemlirol oynarlar.

• 1670'li yıllarda bitirilen Avusturya Graz şehri ci-varındanki “Schloss Eggenberg” şatosunu süslemekiçin bir sıra Bayezid esaretine dair resimler.

• 1725'te İngiltere'de bulunan Alman besteci HandelLondra'da Tamerlano adlı operasını sahneye koy-muştur. Zamanının Avrupa'da alaturka modasınınfantazisi olan bu eserde Bayezid yanında bir Yuna-nistan despotuna, ona aşık olan Beyazit'ın kızına, birTrabzon Rum Kralı ve ona aşık bir kıza rol verilir.

• 1735'te Venedikli İtalyan besteci Antonio VivaldiVerona karnivali için Il Bajazet (Tamerlano) adlı biropera eseri: Bu opera eseri de Handel'in eseri Ka-rakterlerini içinde bulundurur.

7

7 Dipnotları[1] I. Bayezid saltanat yılları için çok ayrıntılı ve inanılır

dış kaynaklar: Yinanç, Mükerimin Halil, “Bâyezid I”, İs-lam Ansiklopedisi, C.II say.369-314, Ankara ve İstanbul:Türkiye Cumhuriyeti, Maarif Bakanlığı, 1940 ve sonrasıve İnalcik, Halil, “Bâyezid I”, ed. H.A.R. Gibb, J.H. Kra-mers, E. Lévi-Provençal, J. Schacht yardımcı S.M. Stern(1960) Encyclopedia of Islam: 2nd Edition, C.I say.117-119, Leiden:Brill ISBN 90-04-08114-3 (İngilizce)

[2] Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu mülkün sultanları, İstanbul:Oğlak yayınları ISBN 975-329-299-6, say.52-62

[3] The Nature of the Early Ottoman State, Heath W. Lowry,State University of New York Press (SUNY Press), p. 153

[4] History of theOttoman Empire andModern Turkey, Stan-ford Jay Shaw, Cambridge University Press, p. 28

[5] Kosova Muharebesi ve sonları için Osmanlıca kaynaklarAli Haydar, Kosova Meydan Muharebesi, 1328/1910 Is-tanbul ve Mukerrem, Kosova 1389, 1930 İstanbul

[6] Âşıkpaşazâde (haz. Ali Bey), Tevârîh-i Âl-i Osman'danÂşıkpaşazâde Tarihi, İstanbul, 1332.

[7] Yıldırım'ın 1492'ye kadar Candar ile ilişkileri için bakınYücel, Yaşar M. (1963) “Kastamonu'nun ilk fethine ka-dar Osmanlı-Candar muüasebetleri”, Tarihi AraştırmalarDergisi C.I say.133-144

[8] Kadı Burhanneddin devleti ve son bulması hakkında bilgive ayrıntı ıçin bakın: Rypka,J., “Burhān al-Dīn, kādī ah-mad”, ed. P. Bearman, Encyclopaedia of Islam, Leiden:Brill.

[9] Feridun Bey, Münsaat-i Selatin, 1274-1275 İstanbul, CiltI ve II,(Osmanlıca) adlı eserde bu hakaret ve tahrik dolumektuplar bulunmaktadır.

[10] İnal, Halil İbrahim (2007), Osmanlı Tarihi, Nokta Kitap:İstanbul. say. 90

[11] Charanis,P. (1942) “The strife among Palaeologi and theOttoman Turks (Palaeiologlar ile Osmanlı Türkleri ara-sında çekişmeler)", Byzantion C.16 say.286-314 (İngiliz-ce)

[12] Öztuna,T.Yılmaz (1946). Ankara Muharebesi, İstanbul

[13] İdris Bitlisî (çev. Abdulbaki Said Efendi)Tercüme-i HestBehişt (Osmanlıca)

[14] Dukas (çev. Mirmiroglu, V.L.) (1956), Bizans Tarihi, İs-tanbul

[15] Fuat Köprülü (1937), “Yıldırım Bâyezid'in esareti ve in-tiharı", Belleten C.I say.591-603

[16] Joseph von Hammer-Purgstall (1827-35) Geschichte desOsmanischen Reiches 10 cilt, Peste (yeni basim Graz1963) (Almanca)

[17] Bostanzade Yahya Efendi, Tarih-i Saf (Tuhefetu'l-ahbâb)

[18] Müneccimbaşı Ahmed Dede, (1285), Suhafu'l-AhbarC.I, İstanbul

[19] Namık Kemal (2005), Osmanlı Tarihi, Cilt 1, , Bilge Kül-tür Sanat yayınları., 2005, say. 277

[20] The Imperial House of Osman

8 Bibliyografya• Kemal, Namık (2005). Osmanlı Tarihi Cilt 1.İstanbul: Bilge Kültür Sanat yayınları. ISBN9756316470.(İlk Osmanlıca yayın:1908)

• İnalcık, Halil (2003). Osmanlı İmparatorluğu Kla-sik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınla-rı. ISBN 975-08-0588-7.

• Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstan-bul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-01379-8.

• Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İs-tanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.63-72.

• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Büyük OsmanlıTarihi Cilt I. Anadolu Selçukluları ve Anadolu Bey-likleri Hakkında Bir Mukaddime İle Osmanlı Devle-ti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar. An-kara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek KurumuTürk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0011-1.

• Shaw, Stanford J. (1976). History of the OttomanEmpire and Modern Turkey: Vo. 1 Empire of Ga-zis. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN0-521-29163-1. (İngilizce)

8 8 BİBLİYOGRAFYA

Yıldırım Bayezid

Yıldırım Bayezid döneminde Osmanlı sınırları.

Kosova Savaşı'nı tasvir eden bir tablo

Oğullarından Musa Çelebi

9

I. Bayezid cülus töreni

Yıldırım Bayezid, Timur'un elinde esir iken

Demir kafes içerisinde esir tutulan Yıldırım Bayezid'ın karısı köleolarak Timur'a hizmet ederken, Johann Nepomuk Geiger, 1860

10 9 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS

9 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans

9.1 Metin• I. Bayezid Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Bayezid?oldid=17505445 Katkıda bulunanlar: Pinar, Filozof, Citrat, Eşref, Katpatuka,

YurikBot, Benne, Basak, Noumenon, Ugur Basak, Absar, Makedon, Kum~trwiki, İncelemeelemani, Erk, Memty, KureCewlik81, MetalMilitia, Ugur Basak Bot, Vikiyazar, Ahmetan, Nosferatü, Tarih, Adrianinos, Simon Bolivar, Dünya vatandaşı, Tarkovsky, Kibele, Escar-bot, Mskyrider, Dk~trwiki, Thijs!bot, Krkzn, Vito Genovese, Amaninbe, CommonsDelinker, Abuk SABUK, Çağatay, Honacan, Reichberg,Hans abey, Eldarion, VolkovBot, Rei-bot, TXiKiBoT, Yet, Levent, 2ulus, Greece, Burto Volki, Havok~trwiki, Gerakibot, Sakhalinio, Bot-Multichill, SieBot, Vikiçizer, AlleborgoBot, Homonihilis, Idioma-bot, Yabancı, Patirer, Rburan, Noyder, Takabeg, Kemal K., Brk, Cobija,SAİT71, LEOPOLD, Myrat, Osman yahya, Théoden, Amirobot, Luckas-bot, Yeksuvare, Superyetkin, Bekiroflaz, Kudelski, Ptbotgourou,Akhilleis, Sadrettin, Merube 89, Hakanp, Esy, Olağan Şüpheli, Samil 54, Batuhan Aksu, Oğuzhan, ArthurBot, LaaknorBot, Khutuck Bot,LA2-bot, JackieBot, Xqbot, Şeb, RibotBOT, Tapfereritter, Kılıç46, Rapsar, Türk Süvarisi, Rubinbot, İki2bucuk, Dinamik-bot, Cbalkan,Heamsi, Supermæn, Akil13, NKOzi, MastiBot, TjBot, EmausBot, Tolqadernek, Targal, Erasmus.new, YBot, George Animal, Emperyan,Dostluk, KumulBot, Tacirci, Rdvnygt, Movses-bot, HaruNGs, Uğurkent, Kasirbot, Ullierlich, MerlIwBot, Hürrem Haseki Sultan, SeyitA,Furkan12, VikipediBilgini, Maurice Flesier, SiLveRLeaD, Kahve6, Gezginrocker, BSRF, Muratero, Nebra, Kumsi, YFdyh-bot, Titusves-pasiyanus, Peykbot, OmerFarukDemir, Caglarctr, Doraterra, Addbot, Kırmızı renk, Dolgwol, Yozer1, Yeni Üye, Doruk455, MSafa, Sel-wili, Ayrıntılı Bilgi, MASQUERADETR, Teacher0691, BuseGunneer, Okanfan, Siraziali, Crypto346, Akiftur, Duisburg, SultanFurkaN6,YüzyıllıkYalnızlık, HakanIST, BilgeKagan1071, Lmattdavidsmithl, Emir seydi kaya, Ogulcanbildik1, Kutayoner, Night7788, Dnzaksy veAnonim: 222

9.2 Resimler• Dosya:Bajazeth_-_Timur_-_J_N_Geiger.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/da/Bajazeth_-_Timur_-_

J_N_Geiger.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Joseph von Bülow: Memorabilien aus der Europäischen Geschichte für anzi-ehende Weltbegebenheiten, ausgezeichnete Grossthaten, Würdigung der Verdienste von berühmten Männern etc. Aus mehreren Jahrhundertengesammelt. 2 Bände. Mit insgesamt 96 getönten Federlithographien von Johann Nepomuk Geiger auf Tafeln, New York (1860) Özgünyazarı: Johann Nepomuk Geiger

• Dosya:Battle_of_Kosovo,_Adam_Stefanović,_1870.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Battle_of_Kosovo%2C_Adam_Stefanovi%C4%87%2C_1870.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: image uploaded at wordpress.comÖzgün yazarı: Adam Stefanović

• Dosya:Bayezit_proclamé_sultan_-_miniature_du_XVe_siècle.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Bayezit_proclam%C3%A9_sultan_-_miniature_du_XVe_si%C3%A8cle.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunan-lar: Hüner-nāme, I, Library of the Topkapi Palace Museum, Hazine 1523, f. 96b; (Transferred from fr.wikipedia to Com-mons by Bloody-libu using CommonsHelper.) Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' tit-le ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata:Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width ='1050' data-file-height ='590' /></a>

• Dosya:Chlebowski-Bajazyt_w_niewoli.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Chlebowski-Bajazyt_w_niewoli.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Scanned from album “Malarstwo Polskie w zbiorach za granicą" by StefaniaKrzysztofowicz-Kozakowska, Wydawnictwo Kluszczyński, 2003, ISBN 83-88080-85-7 Özgün yazarı: Stanisław Chlebowski

• Dosya:Commons-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to beslightly warped.) Özgün yazarı: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, createdby Reidab.

• Dosya:I_Bayezit.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fc/I_Bayezit.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulu-nanlar: Badisches Landesmuseum Özgün yazarı: Ottoman miniature painter

• Dosya:Musa_Çelebi.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/Musa_%C3%87elebi.jpg Lisans: Public do-main Katkıda bulunanlar: [1] Özgün yazarı: Belli değil

• Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Juris Tiltins

• Dosya:Tughra_of_Bayezid_I.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Tughra_of_Bayezid_I.JPG Lisans:Public domain Katkıda bulunanlar:

• Egypt State Information Service: http://www.sis.gov.eg/PDF/Ar/History/0809000000000000210002.pdf Özgün yazarı: Unknown courtcalligrapher.

• Dosya:Yildirim-Beyazid-dönemi.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/9/9f/Yildirim-Beyazid-d%C3%B6nemi.jpgLisans: ? Katkıda bulunanlar:[1] Özgün yazarı: ?

9.3 İçerik lisans• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0