مدل سازي پردازش ھا و جریان داده ھا

مدل سازي

یك مدل تصویر یا نمایشي از سیستم است كھ اجازه مي دھد •سیستم و روابط بین اجزاء آن بھ صورت انتزاعي بررسي

.شود

یك مدل براي برطرف كردن شكاف ھاي اطالعاتي بین •.طراح ، برنامھ نویس و استفاده كنندگان مفید مي باشد

شكاف ھاي اطالعاتي در واقع مواردي است كھ در بین •تجزیھ و تحلیل از قلم افتاده و استفاده كننده و یا تحلیلگر آن

.را بیان نكرده اند

خصوصیات یك مدل خوب

.با پیچیدگي اطالعات بھ صورت منطقي برخورد كند•

با نگرشي از كل بھ جزء سیستم را تفكیك و تقسیم كند•

.اھداف و محدوده سیستم و موضوع آن را نشخص كند•

موجب درك سریع تر مسئلھ براي برنامھ نویسان و دیگر •.ھمكاران شود

•

نمودار جریان داده ھا یكي از ابزار ھاي تحلیل ساختیافتھ است كھ بھ •صورت مصور نشان دھنده حركت داده ھا در طول سیستم ، پردازش

مي ... ھا و عملیاتي كھ براي تبدیل داده ھا بھ اطالعات الزم است و .باشد

DFDھا را نشان مي دھد توالي پردازش كھ فقط فلوچارت برخالف •از شبكھ اي را بھ طور ھمزمان و بھ صورت چندین عمل و پردازش

.كار ھا نشان مي دھد

چون در بسیاري از سازمان ھا فعالیت ھا با استفاده از داده ھاي •مشترك انجام مي شود نمایش فعالیت ھا بھ صورت پشت سر ھم یك

تصویر واقعي از سیستم ارائھ نمي كند پس نیاز بھ نموداري است كھ .این اشتراك داده ھا را براي تحلیلگر بھ تصویر بكشد

نمودار جریان داده ھا

اجزاء یا نماد ھاي نمودار جریان داده ھا

اطالعات حساب ھاي دریافتني

اطالعاتخریداران

حساب ھايدریافتني

فروشنده

مانده حساباطالعات

مشتري و آدرس

منبع یا مقصد داده ھا

منبع یا مقصد داده ھا بھ وسیلھ مستطیل نشان داده مي شود •یعني جایي .و در واقع مشخص كننده محدوده سیستم است

.كھ سیستم با خارج از خود در تعامل است

این مقصد یا منبع ممكن است مشتریان، كارفرمایان ، •.فروشندگان ، پیمانكاران و یا شركت ھاي دیگر باشند

پردازش ھا و عملیات

دایره نشان دھنده پردازش ھا و عملیات ھایي است كھ داده •ھاي وارده بھ سیستم را بھ صورت داده ھاي خروجي آماده

.مي كند

نوع فیزیكي پردازش ھا مي تواند در غالب DFDدر : نكتھ •.كاركنان ماشین ھا و واحد ھا نشان داده شود

اما در نمودار منطقي پردازش ھا فقط بر نوع عمل یا كاري •.كھ باید انجام شود تكیھ دارد

جریان داده ھا

جریان داده یا از پردازشي سر چشمھ مي گیرد و یا بھ آن ختم مي •شود

یك جریان داده فیزیكي مي تواند بھ صورت ھاي مختلف مانند فرم ھا ، •باشد.. اسناد و گزارش ھا و

یك جریان داده منطقي خالص داده مورد نیاز پردازش را بدون توجھ •بھ شكل و نوع وسیلھ انتقال آن مشخص مي كند

:مثال ھایي از جریان فیزیكي •

فرم درخواست خرید،فرم سبز انبار، فاكتور صادر شده براي مشتري

مثال ھایي از جریان منطقي •

...درخواست خرید،رسید انبار،صورتحساب فروش و

نكاتي در مورد جریان منطقي داده ھا

.نام جریان داده منطقي بھ صورت مفرد بھ كار مي رود -1•

حركت چند نوع داده توام باھم بدون توجھ بھ تعداد اسناد -2•.با یك جریان داده نشان داده مي شود

چون .از بھ كار بردن جریان داده انشعابي پرھیز باید كرد•DFD انشعابي صورت فیزیكي اجراي كار را نشان مي

.دھد

پرداختي+صورت حساب سفارش روز+سفارش معوق

ادامھ

جدا خودداري كنید DFDاز تشریح عملیات بر روي •

از نشان دادن منطق كنترلي یا تناوب ھاي زماني خود •.داري كنید

صورت حساب بعدي را كنترل كنید

اگر یكشنبھ باشد ساعت یك بار 3ھر

ذخیره داده ھا

آیتم ذخیره داده ھا محلي است كھ در آن داده ھا نگھداري •. مي شود

در نمودار فیزیكي آیتم ذخیره داده ھا بھ صورت قفسھ •پرونده ھا، فایل ھاي چرخنده، پایگاه داده ھا گذارش ھاي

.نشان داده مي شوند.... چاپي دیسك ،نوار و

در نمودار منطقي ذخیره داده ھا بھ صورت اشیا ، وقایع و •موضوعاتي نشان داده مي شود كھ مي خواھیم در مورد ان

مانند موجودي انبار ، مشتریان ، . ھا داده ھایي ذخیره كنیم....قرار داده ھا و

نكاتي در مورد ذخیره داده ھا

ذخیره داده ھا فقط توسط پردازش ھا مورد استفاده قرار -1•مي گیرد و استفاده آن توسط یك ذخیره داده دیگر و یا

اطالعات خارجي صحیح نیست

بھتر است نام ذخیره داده بھ صورت جمع استفاده شود مانند •...مشتریان ، كاال ھا و

ذخیره داده الف ذخیره داده ب

ادامھ نكات

در ذخیره داده ھا اگر بخواھیم آن ھا را تكرار كنیم و نشان •دھیم كھ چند جریان داده بھ آن متصل است میتوان بھ گوشھ

شكل بھ تعداد دفعات تكرار خط اضافھ كرد

نام ذخیره داده باید تشریح كننده داده ھایي باشد كھ در آن .ذخیره مي شود

كنیم؟ رسم DFD یك چگونھ

خوب باید DFDبراي درك بھتر رویكرد سیستمي و رسم یك •یعني اینكھ ابتدا سیستم را بھ . از نگاھي كل بھ جزء استفاده شود

صورت یك نمودار كلي و فقط با ورودي ھا و خروجي ھاي اصلي ببینیم و پس از آن قسمت ھاي مختلف این سیستم را

.مورد تجزیھ و تحلیل قرار دھیم

ابتدا .مثل زماني كھ مي خواھیم بھ یك كشور خاص سفر كنیم •پس از ورود بھ كشور، . مسیر آن كشور را مشخص مي كنیم

محل شھر ھاي آن را تعیین مي كنیم و بعد كھ وارد شھر شدیم آدرس كوچھ ھا و محلھ ھاي آن را پیدا كرده و از آن ھا دیدن

.مي كنیم

مثال0سطح

1سطح

2سطح

نكاتي در تفكیك سیستم ھا

یعني اینكھ اگر در : موازنھ جریان داده ھا در سیستم حفظ شود •خروجي داشتھ باشیم در 3ورودي و 2سطح صفر یك نمودار

سطوح دیگر نیز حداقل این ورودي و خروجي ھا عینا وجود داشتھ باشند ھرچند چون در سطوح بعدي ممكن است بھ این

.جریان داده ھا جریانام دیگري نیز اضافھ شودیعني ھر پردازشي داراي نامي : پردازش ھا نام گذاري شوند •

مثال .باشد كھ معرف كاري است كھ آن پردازش انجام مي دھد جزء ... وسیستم حساب ھاي دریافتي ، سیستم صورت حساب

محاسبھ صورت حساب نام ھایي براي پردازش ھاي كلي تر و نام ھایي براي سیستم ... ، چاپ صورت حساب ، ثبت چك ھا و

.ھاي جزیي تر است

ادامھ

براي سھولت در : پردازش ھا شماره گذاري شوند•پیگیري پردازش ھاي تفكیك شده بھتر است یك

مثال.سیستم شماره گذاري براي آن طراحي شودبھ چند پردازش در سطح 1پردازشي كھ در سطح

1شكستھ مي شود در ھمان سطح 2

داشتھ باشد ودر سطوح 1شماره

دیگر شماره گذاري زیرپردازشھا

.... و 1/3 1/2 1/1بھ صورت

.باشد

پرداز1ش

پردازش 1/1

پردازش 1/2

جریان داده الف

جریان داده الف

جریان داده ب

جریان داده ب

جریان داده ج

جریان داده د جریان داده ه