heel nederland fairtrade · servies van piet hein eek worden geproduceerd. een van die vazen staat...
TRANSCRIPT
HEEL NEDERLAND FAIrTRADE
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!2
PROVINCIE
Fairtrade Provincie Utrecht
01. Alkmaar02. Amsterdam03. Arnhem04. Bergen (N.H.)05. Bernheze06. Borne07. Boxmeer08. Boxtel09. Bunnik10. Bussum11. Culemborg12. Dantumadiel13. De Bilt
14. De Ronde Venen15. Delft16. Dongeradeel17. Dordrecht18. Drechterland19. Dronten20. Eemnes21. Ede22. Eindhoven23. ’s-Gravenhage24. Goes25. Gouda26. Groningen
27. Heerenveen28. Het Bildt29. Houten30. IJsselstein31. Langedijk32. Leusden33. Lochem34. Meppel35. Nieuwegein36. Nijmegen37. Noordoostpolder38. Noordwijk39. Ooststellingwerf
40. Opsterland41. Oss42. Renkum43. Rheden44. Rhenen45. Ridderkerk46. Rotterdam47. Schiermonnikoog48. Schijndel49. Sint-Michielsgestel50. Sittard-Geleen51. Smallingerland52. Stichtse Vecht
53. Sudwest-Fryslan54. Ten Boer55. Teylingen56. Tiel57. Tilburg58. Tytsjerksteradiel59. Uden60. Utrecht61. Utrechtse Heuvelrug62. Veenendaal63. Venlo64. Venray65. Vlaardingen
66. Waddinxveen 67. Wassenaar68. Weststellingwerf69. Wijk bij Duurstede70. Woudrichem71. Winsum72. Zeist73. Zutphen
Titels 201774. Westerveld75. Beesel
63
75
64
07
43
3656
06
3373
44
19
31
37
68
27
53
12
16
39
2826
47
54
71
48
0104
3474
18
03
22
24
41
45
6925
66
14
52
49
62
10
32
02
38 55
67
23
46
17 70
15
65
0857
50
21
11
Status april 2017
72
61
20
60 0913
353029
5140
42
5905
Fairtrade Provincie Friesland58
Fairtrade Gemeente campagne 3
Zeventien jaar geleden bedacht Engelsman
Bruce Crowther dat zijn woonplaats Garstang de
titel Fairtrade Town mocht krijgen als plaatse-
lijke supermarkten, scholen, kerken, gemeente,
bedrijven en andere organisaties eerlijke handel
omarmen en integreren in hun inkoopbeleid.
Het was een hit. Al snel bleken ook mensen in
andere gemeenten gecharmeerd van het simpele
idee dat je als consument of bedrijf een verschil
kunt maken voor mensen aan de andere kant
van de wereld door producten te (ver)kopen die
zijn verhandeld volgens eerlijke en duurzame
handelsvoorwaarden.
Het vuurtje sprong ook over naar andere
landen. In Nederland namen de Landelijke
Vereniging van Wereldwinkels, ICCO, Stichting
Max Havelaar en het toenmalige COS-Nederland
het initiatief om de campagne te introduceren.
In 2009 werden Groningen en Goes de eerste
Fairtrade Gemeenten.
Daarna ging het snel. De teller staat inmiddels
op 75 Fairtrade Gemeenten. Utrecht en Friesland
zijn Fairtrade Provincies. Er zijn kerken, scho-
len en universiteiten met een Fairtrade titel. Het
eerste Fairtrade Ziekenhuis, Rijnstate Arnhem,
is een feit. Het Waterschap in Friesland is op
weg naar de eerste titel. Gaaf toch? Maar niet
genoeg. Nederland heeft zich gecommitteerd
aan de Sustainable Development Goals, de
ambi tieuze duurzame doelstellingen van de
Verenigde Naties. We kunnen via de Fairtrade
Gemeente campagne een grotere bijdrage
leveren aan de realisatie van deze doelen als
meer gemeenten, scholen, kerken, provincies,
ziekenhuizen, waterschappen, en ga zo maar
door, eerlijke handelsvoorwaarden omarmen.
Ter inspiratie dit boekje met mooie voor-
beelden en verhalen. We hopen dat iedereen
aanhaakt en dat eerlijke handel gemeengoed
wordt zodat meer producenten in het zuiden
kunnen investeren in een duurzame toekomst.
Onze simpele oproep is dan ook: doe mee!
Het boekje is ook ter inspiratie van alle mensen
die al onderdeel zijn van de campagne. Het
succes is te danken aan de enorme inzet van
de kernteams, bedrijven en organisaties in de
gemeenten. Met veel creativiteit behalen en
onderhouden zij de Fairtrade-titels. Een diepe
buiging voor iedereen!
Faire groet van het landelijke teamHenk Zandvliet (bestuursvoorzitter)
Harry Alers (bestuurslid)
Jochum Veerman (bestuurslid)
Karin van Breda (coördinator)
Huub Jansen (adviseur)
Anke van Duuren (regioadviseur Noord)
Hans Kreutzer (regioadviseur Zuid)
Ruud Lambregts (regioadviseur West)
Pieter Arts (regioadviseur Midden)
Julie Zwinkels en Marlieke Penninx (stagiaires)
n deze doelen als
Een diepe buiging voor ied�een!
Voorwoord
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!4
Inhoud
6
Wobine BuijsBURGEMEESTER OSS
fairtrade mindset
13
20 19
29 30
Cor Doelwijt
fairtrade blijft belangrijk’
Anoesjka DuinstraPROJECTLEIDER FAIR FRYSLÂN
toekomstbestendig
Bruce Crowther
campagne van de mensen
Nanouk van LeeuwenPLUS RETAIL
fairtrade is een van onze pijl�s
Ella PrinsDIRECTEUR FAIRTRADE SCHOOL
kind�en �engen de boodschap
3 VOORWOORD
10 DE ZES CAMPAGNECRITERIA
11 FACTS & FIGURES
18 FAIRTRADE LAND
22 SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS
23 EEN EERLIJKE WERELD VOOR IEDEREEN
28 CONTACT / COLOFON
Fairtrade Gemeente campagne 5
Veelleesplezi�!
8 12
Gea Otten
e�lijk cadeau
Hans Kreutzer
samen krijg je me� voor elkaar
15
24
32
16
26
Stef BoestenSTUDENT TU/E
technologie en fairtrade
Royan van Velse
genezende w�king fairtrade
Laurien van den HovenFAIRTRADE GEMEENTE A’DAM
horeca Amst�dam
Agnes Jongerius
vraag en aanbod prikkelen
Mike van den Berg
TEAROOM
fairtrade siroopwafel
Breng fairtrade dichtbij
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!6
Wobine Buijs
‘Fairtrade is een mindset’
BURGEMEESTER VAN FAIRTRADE GEMEENTE OSS
‘Wat een positieve energie komt er uit Oss.’
Het juryrapport bij de prolongatie van de
titel Fairtrade Gemeente is lovend over
de manier waarop de campagne in deze
Brabantse gemeente wordt vormgegeven.
Die dynamiek is mede te danken aan de
grote betrokkenheid van burgemeester
Wobine Buijs-Glaudemans (VVD).
‘Fairtrade is niet alleen een kwestie van
eerlijk inkopen, het is een mindset.’
Waar komt die positieve energie van Oss vandaan?“Het zit een beetje in de cultuur. Er zijn veel
mensen in Oss en omgeving bezig om de wereld
een stukje beter te maken. Het aantal mensen
dat vrijwilligerswerk doet is hier hoog. Daar-
naast heeft Oss een stel positieve ondernemers
zoals MSD – het oude Organon – dat met hun
anti conceptie middel de nuvaring samen met
de Verenigde Naties talloze vrouwen in arme
landen helpt bij gezinsplanning. Ook telt de
regio een groot aantal Agrifoodbedrijven die
zich inzetten voor duurzaam voedsel zoals
Dalco foods. Bovendien hebben we contact met
het Post Harvest Netwerk dat samen met boeren
in ontwikkelingslanden probeert om voedsel-
verspilling na de oogst tegen te gaan.”
Wat maakt Oss nou een echte Fairtrade Gemeente?“Natuurlijk zijn er veel winkels en horeca-
gelegen heden waar je fairtrade producten kunt
kopen. Ruim honderd in totaal. Ook organiseert
het kernteam allerlei leuke activiteiten zoals
een Food Fair en Oss4GlobalGoals. Maar een
Fairtrade Gemeente is meer dan dat. Het is een
mindset. We proberen als gemeente recht door
zee te zijn in de manier waarop we zaken doen
met al onze handelspartners en toeleveranciers.
Dat betekent transparant zijn en niet alleen voor
korte termijn gewin gaan.”
Wie trekt de kar, het kernteam of de gemeente?“Het kernteam Fairtrade heeft vooral veel tijd
geïnvesteerd om de titel te behalen en behou-
den. Wij als gemeente ondersteunen daarin.
Fairtrade Gemeente campagne 7
We organiseren een keer per jaar een fairtrade
ontbijt voor de ondernemers die meedoen
en we organiseren en faciliteren in 2017 een
bijeenkomst voor de regio Zuid-Nederland. Daar
kunnen fairtrade kernteams en ambtenaren
ervaringen uitwisselen. Op het gemeentehuis
zijn er zo’n vijf, zes ambtenaren die zich met het
onderwerp bezighouden. Daarnaast maakt onze
afdeling vormgeving en publiciteit flyers, pos-
ters en banners voor het kernteam. Ook probeer
ik fairtrade zoveel mogelijk onder de aandacht
te brengen van mijn gesprekspartners, bijvoor-
beeld in het maandelijkse horecaoverleg.”
In Oss is de campagne ondergebracht in het Platform Global Goals Oss. Wat zijn daarvan de voordelen?“Het versterkt elkaar. Eerlijke handel is een
mooie manier om te werken aan verschillende
duurzame ontwikkelingsdoelstellingen als geen
honger, beter onderwijs en gelijke kansen voor
mannen en vrouwen. Zo staat de werkgroep op
Internationale Vrouwendag ook met een kraam-
pje in de stad, eerlijke handel biedt vrouwen
in arme landen immers kansen om een beter
bestaan op te bouwen. Ook op andere evenemen-
ten die met de Global Goals te maken hebben is
fairtrade te vinden.”
U gaat regelmatig mee op handelsmis-sie naar Vietnam en bezoekt daar ook fairtrade initiatieven. Wat is uw indruk?“Ik heb in Vietnam onder andere de pottenbak-
kerij bezocht waar de porseleinen vazen en het
servies van Piet Hein Eek worden geproduceerd.
Een van die vazen staat op mijn kantoor. Door-
dat de werknemers een fatsoenlijk loon krijgen
en een opleiding kunnen volgen, kunnen zij hun
kinderen een betere toekomst geven. De werk-
tijden zijn er bovendien dusdanig dat de ouders
op tijd thuis zijn als de kinderen uit school
komen. Het gevolg is dat de levensstandaard in
het dorp waar de werknemers wonen beter is
dan in andere arme regio’s van Vietnam.”
Is fairtrade hulp, of gewoon handel?“Het zijn vaak producten waar je een bewuste
keuze voor maakt, dat maakt het wel hulp. Een
vorm van hulp die je ook nog eens heel makke-
lijk kunt geven, het is immers een kleine moeite
om tijdens het boodschappen doen bewuste
keuzes te maken. Maar verder zijn het gewoon
goede producten waar je een fatsoenlijke prijs
voor betaalt. Dat zou eigenlijk normale handel
moeten zijn.”
U valt op vanwege uw grote persoonlijke betrokkenheid. Waar komt uw engagement vandaan?“Het is misschien een levensinstelling die ik van
huis uit heb meegekregen. Steek je handen uit
de mouwen en doe wat voor een ander. Dus ging
ik als kind al de deuren langs om te collecteren
voor onder andere het Wereld Natuurfonds
en het Lepra Fonds. Daarnaast kan ik me
ergeren aan wat ik sprinkhanengedrag noem.
Daarmee doel ik op de graaicultuur. We moeten
ophouden met het plegen van roofbouw op de
grondstoffen in andere landen en tegelijkertijd
mensen in arme landen de kansen ontzeggen
die wij hier in het Westen wel hebben. Jonge
mensen vragen mij regelmatig om carrièretips.
Dan benadruk ik altijd het belang van je inzetten
voor een goed doeI. Je kunt allemaal iets bijdra-
gen aan een betere wereld. Je bent niet alleen
voor jezelf en je eigen gezin op de wereld.”
Wobine’s Favorite
‘Ik ben een groot fan van de choco-lade van Tony’s Chocolonely, vooral
de gele met nougat vind ik �g lekk�.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!8
De Wereldwinkel is nog steeds de plek om een
eerlijk cadeau te scoren. Naast de traditionele
koffie en thee, lopen ook vazen, kleden en andere
woonaccessoires goed. Deze hippe, design-
producten worden vaak gekocht en verkocht
door jongeren. “Dat in Wereldwinkels vooral
50-plussers staan is echt een vooroordeel”, weet
Gea Otten, manager bij de Stichting Winkel-
exploi tatie Wereldwinkels. “Er werken veel
jonge vrijwilligers in onze winkels, maar ook
ouderen. We vinden het belangrijk dat de teams
gemengd zijn.”
Otten ondersteunt de vrijwilligers die de
Wereld winkels in Zwolle, Ede, Amstelveen en
Den Bosch runnen. “Die laatste winkel heeft
een eigen webshop, dus dat is eigenlijk nog een
winkel erbij.” Ze werkt in elke winkel een dag in
de week. “Het is hard werken, maar je krijgt er
ook veel voor terug als je samen met vrijwil-
ligers werkt. Ik vind het belangrijk dat zij hun
werk met plezier doen. Dus organiseren we twee
keer per jaar een borrel of een etentje en hebben
we regelmatig winkeloverleg zodat iedereen
goed is geïnformeerd. Niet iedereen heeft
ervaring in de detailhandel dus moet je kennis
overdragen. Dat houdt het werk leuk.”
Vaak vervullen de lokale Wereldwinkels en haar
vrijwilligers een belangrijke rol in het behalen
van de titel Fairtrade Gemeente. Otten: “We
organiseren vaak leuke activiteiten zoals een
fairtrade ontbijt voor scholieren. Met alleen de
inzet van de Wereldwinkels red je het niet.
Het initiatief moet vanuit de gemeente komen
en de gemeentebestuurders moeten het graag
willen, anders krijg je het niet van de grond.”
De Wereldwinkels hebben volgens haar nog
steeds een functie. “Het is natuurlijk prachtig
dat supermarkten en winkels als de Hema nu
ook eerlijke producten in de schappen hebben
liggen. Maar het blijft nodig om aandacht te
vragen voor eerlijke handel zodat boeren en
kleine producenten in ontwikkelingslanden
een fatsoenlijk loon krijgen en onder mens- en
milieuvriendelijke omstandigheden hun werk
kunnen doen.”
‘Echte momenten v�dienen een e�lijk cadeau’
Gea Otten
Fairtrade Gemeente campagne 9
Gea’s Favorite
De houten woon accessoires van Kinta. ‘Heel �g mod�n
en van goede kwaliteit.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!10
De zes campagnecriteria
1. Er is een
2. De Gemeente
4.
5. Media-aandacht
Fairtrade Gemeente campagne 11
Facts & Figures
wonen in een
6.519.892
Nederlanders
Fairtrade Gemeente
&
5.424 organisaties
bedrijven
kiezen dagelijks
fairtrade
Goes en Groningen de eerste Fairtrade
Gemeenten in 2009
1900 fairtrade
TOWNS
IN 32 LANDEN Wist je dat. . .het koningspaar
Noordoostpolder
de titel heeft onthuld in
& arbeiders
fairtradezijn onderdeel van
Ruim 1,6 miljoen
WijNederlanders
drinken dagelijks
kopjes fairtrade koffie
2 miljoen
Status april 2017
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!12
De winkeliers van Oss en omgeving zijn het
inmiddels wel gewend om kritische vragen van
Hans Kreutzer (50) en zijn medevrijwilligers
te krijgen. Waar wordt jullie kleding geprodu-
ceerd? Schenken jullie fairtrade koffie? “Ik hou
het altijd positief ”, zegt Kreutzer. “Ik ben niet
van het wijzende vingertje, dat past bovendien
niet bij de Fairtrade Gemeente Campagne. Die
laat juist zien welke positieve invloed eerlijke
handel kan hebben. Dus als horecagelegenheden
twijfels hebben over de smaak van eerlijke koffie
dan organiseren wij een proeverij.”
Kreutzer werkt al enkele jaren als vrijwilliger
voor de campagne in Oss. Zijn enthousiasme is
zo aanstekelijk dat hij ook buurgemeenten Uden
en Bernheze meehielp om de titel Fairtrade
Gemeente binnen te slepen. Ook werkt hij als
regioadviseur voor gemeenten in Brabant en
Limburg. “Twee keer per jaar organiseer ik een
bijeenkomst voor alle vrijwilligers uit de regio
om ervaringen uit te wisselen. Samen krijg
je meer voor elkaar, is mijn motto. Het is niet
alleen inspirerend om samen te werken, je kunt
ook profiteren van elkaars netwerken. De een
kent een ontwerper, de ander heeft weer goede
contacten bij de plaatselijke supermarkt.”
Kreutzer raadt vrijwilligers ook aan om hun
licht bij plaatselijke politieke partijen op te
steken. “Een geslaagde campagne rust op
meerdere pilaren tegelijk. In Waalwijk is vorig
jaar een motie van de lokale D66- en GroenLinks-
fractie aangenomen om het traject naar de
Fairtrade Gemeente titel te ondersteunen. Dat
kan een fijne steun in de rug zijn.”
Zelf leeft Kreutzer ook zo duurzaam mogelijk.
“Vrijwel al mijn kleding is fairtrade. De kleding-
industrie is erg vervuilend voor het milieu en
de mensen die het moeten maken. Ook laten
de arbeidsomstandigheden nog veel te wensen
over. Een eerlijke spijkerbroek zit daardoor
beter en hoeft niet duurder te zijn.”
Hans Kreutz�
‘Samen krijg je me� voor elkaar’
Hans’ Favorite
‘Mud Jeans w�kt met e�lijke, biologische katoen en
recyclet alle �oeken.’
Fairtrade Gemeente campagne 13
nu al zo’n zes jaar mee, waarvan de laatste
twee jaar als voorzitter. “Het is aan mij om het
enthousiasme van mijn medevrijwilligers
levend te houden”, vertelt hij. “Ik ben positief
ingesteld dus dat komt meestal wel goed.
Ik vind het belangrijk dat boeren en kleine pro-
ducenten een eerlijke prijs voor hun producten
krijgen en onder goede omstandigheden hun
werk kunnen doen. Daarom draag ik fairtrade
een warm hart toe.”
Komend najaar heeft de werkgroep een
symposium in theater Figi op stapel staan.
“Het thema wordt klimaatverandering en hoe
fairtrade boeren in arme landen kan helpen om
de gevolgen hiervan op te vangen. Het wachten
is nog op een ‘ja’ van de gemeente, maar ik ver-
wacht wel dat zij ons hierbij zullen helpen.”
Cor Doelwijt
‘Het blijft belangrijk om fairtrade ond� de aandacht te �engen’
Bankiers, accountants en winkeliers die zich in
het zweet werken voor fairtrade. De Fairtrade
Businessloop Zeist was een groot succes. “De
honderd deelnemers uit het Zeister bedrijfs-
leven kregen een fairtrade T-shirt en er werd
fairtrade eten en drinken geserveerd”, vertelt
Cor Doelwijt, voorzitter van het kernteam Fair-
trade Zeist.
Met bijzondere activiteiten zoals een fairtrade
veiling weet het kernteam in Zeist vaak de publi-
citeit te halen. Met enthousiaste ondernemers,
drie Fairtrade Kerken en een school die op weg
is om Fairtrade School te worden, timmert de
gemeente dan ook goed aan de weg.
“Als we evenementen organiseren en op straat
mensen aanspreken dan merk ik wel dat lang
niet iedereen fairtrade kent. Het blijft dus
belangrijk om eerlijke handel onder de aan-
dacht van mensen te brengen”, zegt Doelwijt.
De oud-docent zat voor de PvdA in de gemeente-
raad van Zeist. “Toen ik daarmee stopte werd
ik door het kernteam Fairtrade Zeist benaderd
of ik lid wilde worden. Inmiddels loop ik daar
Cor’s Favorite
Cafeïnevrije koffie van Max Havelaar. ‘Ik proef het v�schil niet met koffie
met cafeïne en het is gezond�.’nd�
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!14
Handgeplukte thee uit
Sri Lanka
Fairtrade Gemeente campagne 15
Stef’s Favorite
De Fairphone. ‘De grondstoffen komen uit gec�tifice�de mijnen.
De Fairphone is modulair en daar-door makkelijk te repar�en’
STUDENT FAIRTRADE (TECHNISCHE) UNIVERSITEIT E INDHOVEN
Stef Boesten
‘Technologie en fairtrade kunnen hand in hand gaan’
Elke donderdag is het borreltijd bij de studen-
tenverenigingen van de Technische Universiteit
Eindhoven. Stef Boesten, student Innovation
Sciences en Sustainable Energy Technology
aan de TU/e, liep vorig jaar samen met zijn
collega’s van het GO Green Office die borrels af.
Niet om teut te worden, maar om het gesprek
aan te gaan over eerlijke handel. “We namen dan
fairtrade koekjes mee en deelden die uit.”
Als je het met studenten aan de TU/e over duur-
zaamheid hebt, dan denken ze vooral aan proble-
men als klimaatverandering en het opraken van
de olievoorraden, merkte Boesten al gauw. “Hier
aan de TU/e wordt aan oplossingen daarvoor
gewerkt zoals de ontwikkeling van zonnepane-
len, energiezuinige huizen en elektrische auto’s.
Het idee is al snel dat het hiermee ophoudt. Maar
duurzaamheid is ook zorgen voor een eerlijke
verdeling van de welvaart, en die discussie
is soms lastig te openen. Ik probeer dan uit te
leggen dat je met jouw aankoop een positieve
impact kunt hebben op het leven van diegene
die jouw koffie produceert of de grondstoffen
van je mobieltje uit de mijn haalt.”
Het GO Green Office, waar Boesten deel van
uitmaakt, is een platform voor studenten
en medewerkers die de universiteit willen
verduurzamen. De bewuste studenten delen
onder andere eerlijke koffie uit op de campus en
organiseren evenementen zoals een filmavond
gecombineerd met een fairtrade-maaltijd.
De TU Eindhoven behaalde vorig jaar de titel
Fairtrade Universiteit binnen.
Boesten: “Op termijn willen we het mogelijk
maken dat alle medewerkers van de universiteit
met een werktelefoon kunnen kiezen voor een
Fairphone. De dienst ICT zag dat eerst niet zo
zitten, maar na enkele evenementen, waaronder
een presentatie van Fairphone over duurzame
en eerlijke smartphones, ontstond er interesse
bij studenten, medewerkers en zo ook bij ICT.”
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!16
EUROPARLEMENTARIËR EN
Agnes Jong�ius
‘We moeten vraag en aanbod prikkelen’
PvdA-Europarlementariër en oud-
FNV-voorzitter Agnes Jongerius zit al
sinds 2009 in de jury van de Fairtrade
Gemeenten campagne. ‘De inzet van al
die vrijwilligers die winkels en horeca
afgaan om fairtrade onder de aandacht te
brengen, vind ik ontroerend.’
Hoe bent u bij de campagne betrokken geraakt?“Toen ik nog voorzitter van de FNV was, ben
ik gevraagd om jurylid te worden. Ik vond het
een mooi initiatief en heb meteen ‘ja’ gezegd.
Ik geloof erin dat als we de wereld eerlijker wil-
len maken, dat we dan niet alleen de aanbodkant,
de fabrikanten, moeten prikkelen, maar ook de
vraagkant. Dat deze campagne drijft op lokale
betrokkenheid, vind ik bijzonder. Het is gewel-
dig dat mensen bij scholen, winkels en in de
horeca zoveel energie in eerlijke handel steken.”
Hoe streng is de jury?“De juryrapporten zijn zeker geen kattebel-
letjes. Alle initiatieven worden uitgebreid in
kaart gebracht en er wordt serieus gemeten
hoeveel impact een initiatief heeft. Er zitten
ook aanwijzingen in de juryrapporten. Bij de
prolongatie van de titel kijken we of er iets
met die aanbevelingen is gedaan. De titel is dan
ook echt iets om trots op te zijn. Niet voor niets
staan de lokale bestuurders bij de uitreiking
van de titel altijd glunderend van trots met het
titelbord in hun handen. We proberen daarom
de competitie tussen gemeenten onderling
speels te prikkelen. Dat werkt vaak wel. Zo was
er enige wedijver tussen de provincie Utrecht
en Friesland om als eerste de titel Fairtrade
Provincie binnen te slepen. Utrecht ging met de
eer strijken.”
Welke impact heeft het als gemeenten, provincies, kerken, scholen, zieken-huizen en waterschappen kiezen voor fairtrade?“Ik vind het belangrijk dat producenten
geprikkeld worden om zaken als een fatsoenlijk
loon en goede arbeidsomstandigheden serieus
te nemen. Maatschappelijk verantwoord
ondernemen mag niet iets voor de bühne zijn.
Fairtrade Gemeente campagne 17
En zal Europa straks het eerste fairtrade continent worden of is de tijd daar nu in deze tijden van Brexit niet rijp voor?“Je ziet dat onder Europese burgers de weer-
stand tegen grote vrijhandelsverdragen enorm
is toegenomen. Als Europa het vertrouwen van
de burgers serieus wil nemen, dan zal het de
doelstellingen van het handelsbeleid moeten
veranderen. Onder druk van de TTIP-discussie
heeft de Europese Commissie inmiddels toege-
zegd dat het nog deze zomer met voorstellen
komt om zaken als milieu en arbeidsomstandig-
heden in het verdrag aan te passen.
Europa handelt niet alleen met landen als
Canada, maar ook met Ivoorkust en andere
ontwikkelings landen. We moeten kijken hoe
we die landen een duwtje in de goede richting
kunnen geven. Eerlijke handel is daarvoor
een goed instrument. Daar kunnen wij als
Euro parlementariërs in vergaderzaaltjes over
spreken, maar het helpt als burgers daar druk
op zetten.”
Agnes’ Favorite
‘ Ik ben een enorme hagelslag- fan, dus ik ga voor de fairtrade
hagelslag. Een echt Hollands product gemaakt van e�lijke cacao en riet-
suik�, een mooie combinatie.’
Het helpt als consumenten zeggen ‘wij nemen
geen genoegen met mooie praatjes, wij willen
echte verandering zien’. Deze campagne is een
charmante manier om individuele consumenten
te bundelen. Als ik in mijn eentje om eerlijke
koffie vraag in mijn café of supermarkt dan heeft
dat minder impact dan als je dat als kernteam,
school, ziekenhuis of gemeente doet. Die druk
van consumenten helpt. Toen de regering van
Bangladesh onlangs enkele vakbondsbestuur-
ders achter de tralies zette, hebben een aantal
kledingmerken die daar hun kleding produce-
ren gezegd ‘en nu is het genoeg!’.”
Heeft u als Europarlementariër en vakbondsbestuurder de impact van fairtrade met eigen ogen gezien?“Zeker. Afgelopen oktober was ik nog met een
delegatie van Europarlementariërs in Bangla-
desh om met directies van kledingfabrieken
en met de regering te spreken over betere
arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie.
We bezochten toen enkele fabrieken die hierin
vorderingen maken. Dat was hoopvol, maar
vanaf het dak van een van die fabrieken hadden
we een goed uitzicht op een andere fabriek
waar plastic tasjes worden gemaakt. Dat pand
was net verwoest door een brand. Dan besef
je, oké er worden nu kleine stappen gezet in de
textiel industrie, maar er zijn nog zoveel andere
sectoren waar het nog goed mis is.”
Hoe schat u de kansen in van Nederland om fairtrade land te worden?“Nederland heeft een groot netwerk van vrijwil-
ligers. Of het nou mantelzorg is of een functie in
het bestuur van een voetbalclub, Nederlanders
zetten zich graag in voor anderen. Dat kan in ons
voordeel werken. Er zijn hier zoveel mensen die
vrijwillig langs scholen en supermarkten gaan
om fairtrade onder de aandacht te brengen, dat
vind ik ontroerend.”
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!18
Van Fairtrade Gemeenten naar Fairtrade Land?
Fairtrade Land
ons doel:
i e caa ne
a es
air
rae
a
n
i e caa
ne can
air
rae
a n
Fairtrade Gemeente campagne 19
Sinds 2004 heeft Bruce Crowther in Ghana
nog een naam. Hij mag zich daar chief Nana
Kwadwo Osafo I noemen. Osafo betekent
pionier, een toepasselijke naam voor de man die
aan de wieg stond van de Fairtrade Gemeente
campagne. In 2001, werd Garstang, een stad in
het Engelse Lancashire, dankzij het initiatief van
Bruce Crowther de eerste Fair Trade Town ter
wereld. Sindsdien is Crowther zich met enorme
ijver voor de campagne gaan inzetten en heeft
hij zelfs zijn baan als dierenarts opgezegd.
Momenteel is Crowther directeur van The Fig
Tree, een museum over fairtrade en de Fair
Trade Town-beweging in Lancaster. Daar hangt
ongetwijfeld ook een foto van het moment toen
hij op bezoek in New Koforidua, de eerste fair-
trade gemeente van Afrika, tot chief werd
verkozen. “Een ongelofelijke eer en voor mij
een van de hoogtepunten uit al die jaren dat
ik me nu voor de beweging inzet. Toen wij in
2001 besloten om van onze stad een fairtrade
stad te maken, hoopten we natuurlijk dat
andere gemeenten in het Verenigd Koninkrijk
ons voorbeeld zouden volgen, maar dat het er
zoveel zouden worden en zelfs steden als Lon-
den en Seoul had ik nooit durven dromen. En
dat de campagne ook in andere landen en andere
continenten voet aan de grond heeft gekregen is
helemaal bijzonder. Ieder land geeft er zijn eigen
draai aan. Het is namelijk een campagne van de
mensen zelf, zij bepalen wat belangrijk is.”
“Mijn droom voor de toekomst? Dat fairtrade
gemeenten niet meer nodig zijn omdat armoede
niet meer bestaat. Door Live Aid in 1985 ben
ik me gaan inzetten voor een betere wereld.
Sindsdien zijn er stappen gezet, maar helaas niet
genoeg. Zolang er nog steeds elke vijf seconden
een kind sterft door honger en ziektes, blijf ik
me inzetten tegen armoede wereldwijd en voor
betere arbeidsomstandigheden van boeren en
arbeiders.”
OPRICHTER EN FOUNDER
Bruce Crowth�
‘Het is een campagne van de mensen zelf’
Bruce’s Favorite
‘Samen met cacaotel�s uit onze zust� stad New Koforidua produce-ren we eigen fairtrade Bean to Bar
chocolad� epen. He�lijk!’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!20
Friezen staan bekend als eigenzinnig. Hoort fairtrade daarbij?“Friezen hebben in elk geval ondernemerszin.
Er zijn in de provincie veel bedrijven die
fairtrade ondernemen zoals Jilderda’s Bloemen,
een groothandel en bloemzakenketen uit
Damwoude die fairtrade rozen verkoopt en
Douwe Egberts uit Joure schenkt tegenwoordig
ook fairtrade koffie en thee. Ook vind je hier
eigenzinnige festivals zoals Welcome to the
Village dat zelfs een voedselprogrammeur in
dienst heeft die biologisch, fairtrade en regio-
naal inkoopt.
Wat Friesland onderscheidt is dat de fairtrade
gedachte hier ook op lokale ondernemers van
toepassing is. De campagne gaat hand in hand
met steun aan ondernemers uit de regio. Ons
motto is dan ook ‘eerlijke handel, ver weg én
dichtbij’. Op speciale fairtrade tafels, ontworpen
door de Friese kunstenaar Siebe Jan Kramer
zetten we enkele van die fairtrade ondernemers
uit Friesland in het zonnetje. Op evenementen
en festivals zoals Lekker Sneek plaatsen we die
tafels met bijpassende krukjes en laten we fair-
trade producten proeven. Een mooie manier om
mensen bij elkaar te brengen.”
Wat was de grootste hobbel op weg naar de titel Fairtrade Provincie?“Friesland heeft redelijk wat plattelandsgemeen-
ten zoals Kollumerland waar nog maar weinig
winkels, scholen, cafés en andere voorzieningen
zijn. Dan kan het soms best lastig zijn om aan
de criteria voor de titel Fairtrade Gemeente te
voldoen. Maar ondanks die belemmering is het
in enkele van die kleine gemeenten zoals Dantu-
madeel en Dongeradeel door het enthousiasme
van de wethouder en de plaatselijke werkgroep
Fairtrade zit in de lift in Friesland. Het is
de tweede provincie die de titel Fairtrade
Provincie heeft behaald en de eerste
provincie met een Fairtrade Waterschap.
Ook groeit de verkoop van eerlijke
producten er hard. ‘Je moet als provincie
toekomstbestendig zijn’, zegt Anoesjka
Duinstra, projectleider van Fair Fryslân,
‘daar hoort fairtrade bij.’
‘Je moet als provincie toekomstbestendig zijn’
Anoesjka Duinstra
PROJECTLEIDER FAIRTRADE PROVINCIE ‘FAIR FRYSLÂN’
Fairtrade Gemeente campagne 21
toch gelukt om de titel binnen te slepen. Het
succes staat of valt met de vrijwilligers. Zo kwa-
men ze in Dantumadeel op het idee om Tomke,
een bekend Fries stripfiguurtje voor peuters,
ook een fairtrade avontuur te laten beleven.
Dat boekje hierover verschijnt straks tijdens
de Fairtrade Week en zal in heel Friesland gratis
via bibliotheken worden verspreid.”
En de grootste mijlpaal?“Voor mij persoonlijk was het een mijlpaal toen
Leeuwarden in 2016 ook een actieve werkgroep
kreeg. We kunnen toch geen Fairtrade Provin-
cie zijn, zonder dat de hoofdstad ook meedoet?
Daarnaast was het behalen van de titel Fairtrade
Provincie natuurlijk heel bijzonder. Tijdens de
Fairtrade Week kregen Heerenveen, Dongera-
deel en Dantumadeel ook de titel Fairtrade
Gemeente, dat maakte het allemaal extra fees-
telijk. In Dantumadeel werd het onder andere
gevierd door met alle vrijwilligers van de cam-
pagne naar het plaatsnaambord met de nieuwe
titel te lopen. Dat vond ik mooi symbolisch, je
bent er tenslotte samen gekomen.”
Zouden meer provincies het voorbeeld van Utrecht en Friesland moeten volgen?“Dat hoop ik wel. Je moet als openbaar bestuur
immers het goede voorbeeld geven aan inwo-
ners, bedrijven en organisaties. Als provincie
moet je toekomstbestendig zijn en daar horen
duurzaamheid en fairtrade bij. Om onze buur-
provincies te enthousiasmeren om ook voor
de titel te gaan willen we tijdens de Fairtrade
Week een charmeoffensief beginnen. We
nodigen Friese statenleden uit om een kaart
van de noordelijke provincies te versturen
naar hun collega’s in Groningen en Drenthe
waarop is aangegeven welke gemeenten wel
en welke nog niet de titel Fairtrade Gemeente
hebben. We hopen dat de kaart, vergezeld met
een persoonlijke boodschap, het enthousiasme
prikkelt om de witte plekken op de kaart op te
vullen.”
Is het belangrijk dat de provincie en gemeenten geld beschikbaar stellen zodat de kernteams lokaal campagne kunnen voeren?“Ja. Het is prettig voor de kernteams als er geld
beschikbaar is om materialen voor de campagne
te kopen of om bijvoorbeeld een proeverij te
organiseren. Je moet af en toe toch iets leuks
kunnen organiseren waar mensen op af komen
en dat positieve associaties oproept met fair-
trade en dat kost nu eenmaal geld. Ook vind ik
het belangrijk om bij wijze van dank af en toe
iets leuks te organiseren voor de vrijwilligers.”
Is het makkelijk om daar draagvlak bij het lokaal bestuur voor te vinden?“Soms moet je bestuurders wat zien te verleiden.
Ik snap het ook wel, er zijn hier veel zaken
die om de aandacht strijden zoals duurzame
energie en het vieren dat Leeuwarden in 2018
Europese Culturele Hoofdstad is. Maar gelukkig
is fairtrade een positief onderwerp waar diverse
lokale bestuurders ook graag ambassadeur voor
willen zijn. Het geeft burgers immers handel-
perspectief. De situatie in de wereld kan soms
zo moeilijk en uitzichtloos lijken. Door eerlijke
producten te kopen, kun jij als consument er
toch iets aan doen. Dat vind ik mooi.”
Anoesjka’s Favorite
‘Ik ben dol op fruit. Regelmatig koop ik fairtrade bananen, mango’s en ananassen. Prachtig, exotisch fruit met een goed v�haal.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!22
Sustainable Development Goals
Als Fairtrade Gemeente lev� je een bijdrage aan acht van deze
doelen
Fairtrade Gemeente campagne 23
Een eerlijke wereld voor iedereen!
e eer i s e ca ea s
e i
erein
es
spec�ijen en w�eldproducten
cacao �oodbeleg
bloemen sap en friskoffie
suik� katoen
goud rijst
thee
nootjes & snacksgroente
wijn en bi�fruit
cosmetica wonen
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!24
Royan van Velse
De genezende w�king van fairtrade
Reportage Rijnstate ZiekenhuisHet Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem
is het eerste Fairtrade Ziekenhuis van
Nederland. Naast eerlijke koffie, thee en
broodbeleg betekent dat ook babymutsjes
uit Bangladesh, legt hoofd inkoop Royan
van Velse uit tijdens een wandeling door
het ziekenhuis.
De pasgeboren Evy ligt heerlijk te slapen in het
bakje in het bed naast haar moeder. Het meisje
heeft een wit mutsje op haar hoofd waar een
vrolijke giraf en de tekst ‘Geboren in Rijnstate’
op zijn geborduurd. Het mutsje dat de nog maar
12 uur oude baby warm houdt, is met de hand
gemaakt door moeders uit Bangladesh. Elke baby
die op de kraamafdeling van het Rijnstate zieken-
huis wordt geboren krijgt zo’n mutsje. “Hiermee
verbinden we moeders in Nederland met
moeders in Bangladesh”, legt Royan van Velse,
manager inkoop van het ziekenhuis uit.
De mutsjes uit Bangladesh zijn niet het enige
wat fairtrade is in Rijnstate, dat vorig jaar werd
verkozen tot eerste Fairtrade Ziekenhuis van
Nederland. Zo liggen er op de counter van het
personeelsrestaurant eerlijke hagelslag, jam,
honing en pindakaas. Ook de patiënten kunnen
hiermee hun brood beleggen. In het hele zieken-
huis wordt daarnaast fairtrade koffie en thee
geserveerd.
Van Velse : “We hebben twee vestigingen in
Arnhem, een vestiging in Velp en nog een in
Zevenaar. Daar worden jaarlijks 4 miljoen
kopjes koffie en thee geschonken. Dat maakt
nogal een verschil.” Als hoofd inkoop gaat hij
over alle aankopen van het ziekenhuis, van een
nieuwe MRI-scan, tot de lakens op de bedden.
In het Atrium wijst hij op de winkeltjes voor
de bezoekers. “Straks zijn hier ook cadeaus
uit de Wereldwinkel te koop.” Van Velse
is de ambassadeur van fairtrade binnen het
ziekenhuis. Hij reist veel en heeft jarenlang
voor het Internationale Rode Kruis in landen als
Ivoorkust, Liberia en Angola gewerkt. Over zijn
ervaringen schreef hij het boek ‘Reizen door lan-
den in opspraak’. “Ik heb met eigen ogen gezien
dat kinderen op het land en in fabrieken moeten
werken onder omstandigheden die je je hier niet
Fairtrade Gemeente campagne 25
Elke twee maanden
heeft het hoofd inkoop
een fair trade overleg met
de manager van het per-
soneelsrestaurant en het
hoofd patiëntenvoeding.
“We kijken dan hoe de
eerlijke inkoop vordert
en wat er nog meer
mogelijk is. De warme
maaltijden van patiënten
worden bijvoorbeeld bereid door een cateraar.
Wij zijn met hem in overleg of hij daarbij
gebruik kan maken van fairtrade ingrediënten
zoals rijst en specerijen. Ook zijn we al een tijdje
bezig om fairtrade bananen in te kopen, maar het
is nog even zoeken naar de juiste leverancier.”
De overstap naar fairtrade gaat stap voor stap,
legt Van Velse uit. “De producten zijn natuur-
lijk wel iets duurder, dus moeten we kijken
welke aanpassingen in het budget passen. Als
ziekenhuis hebben we een groot inkoopvolume,
jaarlijks besteden wij in totaal 120 miljoen euro.
Dan kan de prijs ook iets omlaag. Dat ik ook
voorzitter ben van NEVI zorg, het landelijke
netwerk van inkopers, helpt daarbij.”
Van Velse zet zijn rol als ambassadeur ook
buiten het ziekenhuis in. Binnenkort houdt hij
op de Zorgtotaal Beurs een presentatie over
het fairtrade inkoopbeleid van Rijnstate. “Wij
hebben een voorbeeldfunctie. Als de 85 andere
ziekenhuizen en de duizenden zorginstellingen
in Nederland ook overstappen op fairtrade dan
kunnen we echt grote stappen zetten.”
meer zou kunnen voorstellen.” Dus vond hij
het hoog tijd worden dat ‘zijn’ ziekenhuis voor
fairtrade zou kiezen.
Toen hij dat opperde bij de raad van bestuur
van het ziekenhuis was die meteen akkoord.
“Een ziekenhuis heeft een maatschappelijke
voorbeeldfunctie”, zegt Jankees Cappon, lid
van de Raad van Bestuur van Rijnstate. “Zaken
als duurzaamheid en fairtrade horen daarbij.
We moeten niet alleen zorgen voor onze
patiënten, maar ook voor mensen in landen
die het minder getroffen hebben dan wij.
Ook moeten we voorkomen dat de aarde wordt
uitgeput. Deze boodschap delen we met onze
bezoekers, onder andere via posters.”
Tot zijn verbazing hangen die fairtrade posters
niet meer bij de lift. Cappon gaat meteen uit-
zoeken waarom niet. Een paar minuten later is
hij terug. “Er is een vervelende bacterie in het
ziekenhuis geconstateerd, dus daarom zijn de
posters vervangen door posters met uitleg over
het voorkomen van infecties. Maar ze komen
weer terug”, verzekert hij.
Naast fairtrade is duurzaamheid ook een onder-
werp waar het ziekenhuis werk van maakt. Zo
zijn de dienbladen waarop de patiënten hun eten
krijgen, gemaakt van bagasse, een restproduct
van de suikerindustrie. Deze dienbladen zijn
composteerbaar.
Royan’s Favorite
Thee. ‘Er zijn opvallend veel soorten fairtrade thee te vinden. Zelf vind ik
de Engelse melange het lekk�st.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!26
De mmm van Mike
Fairtrade Gemeente campagne 27
Van den Berg: “Jaarlijks gebruiken we hier
zo’n 4 ton chocolade dus dat zet zoden aan
de dijk. Ik vind het belangrijk dat de boeren die
mijn ingre diën ten produceren een fatsoenlijke
prijs krijgen en niet worden uitgebuit. Je ziet
soms zulke nare misstanden op het journaal
voorbijkomen, daar wil ik niet aan meewerken.”
Ook werkt hij zoveel mogelijk met biologische
en lokale producten. “In ons gebak dus appels
en peren uit de streek.” De appelcake is gemaakt
met fairtrade rietsuiker. “Daarvoor maakt het
niet uit dat de suiker zo hard is.”
DEN BERG IN GOUDA
Mike van den B�g
‘Op naar de fairtrade siroopwafel!’
De siroopwafels van de Goudse banketbakkerij
Van den Berg zijn een begrip in Gouda en
omstreken. Al sinds 1864 wordt die lekkernij
in dit familiebedrijf geproduceerd. Eigenaar
Mike van den Berg, de zesde generatie ban-
ketbakkers, hoopt binnenkort een primeur
te hebben met de eerste fairtrade siroop-
wafels. Van den Berg: “Het valt nog niet mee
om ze te maken. Normaal gesproken gebruiken
we basterdsuiker, een zachte suikersoort. De
fairtrade rietsuiker is erg hard en heeft dus
een andere behandeling nodig. Het vergt nog
wat experimenten om daar de juiste siroop van
te maken. Maar ik heb er vertrouwen in dat het
gaat lukken.”
In zijn banketbakkerij en lunchroom gebruikt
Van den Berg zoveel mogelijk fairtrade en bio-
logische ingrediënten. Zo staat op de kaart van
de lunchroom naast eerlijke koffie en thee, ook
fairtrade beleg en wijn. Ook wordt er fairtrade
chutney op de broodjes kaas gesmeerd. In de
banketbakkerij werkt hij met chocolade van
Callebaut dat een eerlijke prijs biedt aan de
cacaoboeren die voor hen produceren.
Mike’s Favorite
Biologische fairtrade koffie van het m�k Cafena. ‘Wij bakk�s beginnen vroeg, dus dan is koffie een e�ste levensbehoefte. Voordat � iemand
tegen mij praat moet ik e�st een bakje acht� de kiezen hebben.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!28
drink jij al fairtrade koffie?
Fairtrade Gemeente campagne 29FaF ir
SENIOR CATEGORYMANAGER AGF
Nanouk van Leeuwen
‘Fairtrade is een van onze pijl�s’
Alle bananen, ananassen, PLUS koffie en thee in
het schap van PLUS supermarkten zijn fairtrade.
Klanten hoeven hiervoor niets extra te betalen.
Daarnaast verkoopt de supermarktketen nog
zo’n 450 andere fairtrade producten, zijn alle
eieren in het schap vrije uitloop of biologisch
en is 75 procent van het verse visassortiment
van verantwoorde herkomst. Mede hierdoor
is PLUS in 2017 voor de derde keer op rij door
onderzoeksbureau GFK uitgeroepen tot meest
verantwoorde supermarkt van Nederland.
Het maakt Nanouk van Leeuwen enorm trots.
Als senior category manager AGF is zij eind-
verantwoordelijk voor het beleid op groenten,
fruit en fairtrade. “Naast eerlijke handel, zijn
milieu, gezondheid en de maatschappij belang-
rijke pijlers van het beleid van PLUS”, legt zij
uit. “PLUS is een keten die lokaal erg betrokken
is. Ons duurzame beleid wordt ook door onze
lokale ondernemers uitgedragen. Ik denk dat
PLUS en de Fairtrade Gemeente campagne
daarom zo goed bij elkaar passen.” Zo krijgen
jonge spelers van voetbalvereniging Semper
Altius in Rijswijk bij wijze van sponsoring sinds
kort fairtrade bananen van PLUS-ondernemer
Richard Jongenotter. Tijdens de rust kunnen
zij hiermee energie bijtanken. Van Leeuwen:
“Jongenotter had voor koeken of chips kunnen
kiezen, maar hij koos voor een gezond en eerlijk
product. Dat past in de PLUS-filosofie.”
Dat PLUS in 2010 als eerste supermarkt volledig
overstapte op eerlijke bananen was een span-
nende stap, vertelt Van Leeuwen. “De hele keten,
van de plantage tot het schap moet op orde zijn,
en daarnaast moesten we afwachten hoe de klant
zou reageren. Dat ging gelukkig goed. We zijn
nu bezig om in al onze huismerkproducten waar
cacao in zit, zoals koekjes, uitsluitend fairtrade
cacao te verwerken.”
Nanouk’s Favorite
Bananen. ‘In Colombia waar de bananen van PLUS vandaan komen,
heb ik met eigen ogen gezien dat het v�schil maakt als je een e�lijke prijs
voor een product betaalt.’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!30
Fairtrade Gemeente campagne 31
DIRECTEUR FAIRTRADE SCHOOL DE JULIANASCHOOL IN B ILTHOVEN
‘De grote kind�en �engen de boodschap ov� op de jong�e’
De leerlingen van de Julianaschool in Bilthoven
zijn erg sociaal betrokken. Zo organiseerde
groep 7 een disco voor een groep verstandelijk
gehandicapte kinderen uit de regio. De dansers
konden hun dorst lessen met fairtrade sap. Aan
het begin van de avond vertelden de leerlingen
van de Julianaschool moppen en hielden ze een
presentatie over fairtrade. Humor en eerlijke
handel gaan dus goed samen.
De Julianaschool is dan ook een Fairtrade
School, de eerste in gemeente De Bilt. “Behalve
dat we eerlijke koffie, thee en chocolade inkopen
en op ouderavonden fairtrade nootjes en sappen
serveren, betekent dat vooral dat we veel aan-
dacht aan het onderwerp in de klas besteden”,
legt Ella Prins, directeur van de Julianaschool
uit. “Zo komt Truus te Pas van het lokale
fairtrade kernteam een paar keer per jaar in
de klassen vertellen over eerlijke handel.”
De leerlingen van de bovenbouw geven vervol-
gens presentaties over fairtrade voor de leerlin-
gen van de onderbouw. Dat doen ze aan de hand
van een product. Prins: “De kinderen horen zo
dat in andere landen hun leeftijdgenootjes op
bananen-, koffie-, en cacaoplantages moeten wer-
ken en dat je dat kunt voorkomen door fairtrade
producten te kopen. De grote kinderen brengen
zo de boodschap over op de jongere kinderen.
Dat werkt veel beter dan dat een juf of meester
dat verhaal vertelt.”
Naast fairtrade besteedt de school ook veel
aandacht aan duurzaamheid. Prins: “We hebben
zonnepanelen op het dak en leren de kinderen
hoe je water kunt besparen, bijvoorbeeld door
korter te douchen. We hopen zo dat de kinderen
leren dat ze door bewuste keuzes te maken,
kunnen bijdragen aan het milieu en het vermin-
deren van ongelijkheid in de wereld. Hopelijk
brengen ze die boodschap ook thuis over.”
Ella’s Favorite
Sinaasappelsap. ‘Op school voor oud�avonden en feesten. Thuis staat
het sap ook altijd in de koelkast.’
Ella Prins
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!32
Amst�dam Fairtrade Hoofdstad
Fairtrade Gemeente campagne 33
GEMEENTE AMSTERDAM
Laurien van den Hoven
‘Er is nog zoveel mogelijk in de horeca’
Bezoekers van het Amsterdamse cultureel
centrum De Balie kunnen voorafgaand aan een
debat of theatervoorstelling niet alleen een
kopje fairtrade koffie of thee bestellen, maar
krijgen in het restaurant ook een maaltijd bereid
met fairtrade Palestijnse olijfolie voorgescho-
teld. Het debatcentrum is een van de culturele
instellingen die tijdens de nieuwe campagne
‘Heerlijk uit in Amsterdam’ door het kern-
team van de hoofdstad in het zonnetje wordt
gezet.
“Als gemeente de titel Fairtrade Gemeente
binnenslepen is een hele prestatie, maar de titel
behouden is weer een uitdaging op zich”,
vertelt Laurien van den Hoven, lid van het kern-
team fairtrade in Amsterdam. “In plaats van het
geijkte belrondje langs de partners van het jaar
ervoor: ‘doen jullie nog mee?’, hebben we deze
nieuwe campagne bedacht. Hiermee richten
we ons op de horeca en culturele instellingen.
Die zijn in Amsterdam natuurlijk ruimschoots
aanwezig. Veel culturele instellingen, cafés en
restaurants serveren al eerlijke koffie met een
Tony Chocolonely chocolaatje. Dat is fijn, maar
we willen de uitgaanssector duidelijk maken
dat er nog zoveel meer producten zijn die je
eerlijk kunt inkopen. Neem bijvoorbeeld textiel.
Restaurants, cafés, musea en theaters zouden
ook eerlijke bedrijfskleding, handdoeken en
servetten kunnen aanschaffen. Voor velen is dit
een eyeopener.”
Ook duiken de leden van het kernteam het uit-
gaansleven in om bijzondere fairtrade producten
onder de aandacht te brengen. Van den Hoven:
“Je komt op de leukste plekken, van het Concert-
gebouw, tot het Van Gogh Museum. Laatst had
ik nog een goed gesprek bij AT5. Eerlijke koffie,
daar hadden ze eigenlijk nog niet over nage-
dacht. Maar ze vonden het een goed idee.”
Laurien’s Favorite
De hazelnootpasta van het m�k Bio+. ‘Ik eet niet zoveel zoet beleg, maar toen ik dit laatst kocht om in een
recept te ge�uiken was ik blij v�rast. Een aanrad�!’
Doe mee! Fairtrade Gemeente campagneDoe mee!34
Let’s cele�ate fairtrade
Met dank aan: VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Stichting Max Havelaar en de Wereldwinkels voor het beschikbaar stellen van beeldmateriaalVerantwoording: beeld pagina 11, 19, 30 eigen bezit Fairtrade Gemeente campagne; beeld pagina 29 Ernie Enkelaar
Wie werkten mee?Redactie en coördinatie: Karin van Breda en Jochum VeermanTeksten portretten: Marianne Wilschut, [email protected]
Drukwerk: Drukkerij Kemker
De Fairtrade Gemeente campagne is een initiatief van ICCO / Kerk in Actie, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar.
ColofonDit boekje met inspirerende verhalen van fairtraders uit het land is een uitgave van de Stichting Fairtrade Gemeente Nederland, mei 2017.
Vragen of nieuwsgierig? Kijk voor meer informatie op www.fairtradegemeenten.nl of stuur een mail naar [email protected]
Volg ons op: www.facebook.com/fairtrade.gemeente
twitter.com/FairtradeNLD
Fairtrade Gemeente NL
Fairtrade Gemeente campagne 35
DOE JE OOK MEE?