hdm updata-8.5

Hîp Dång MÉu Trong Bu«n B¸n Quèc TÕ.

Trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ngKhoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng

-------------------------

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

§Ò tµi :

T×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò sö dông hîp ®ång mÉu trong ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång mua

b¸n ngo¹i th¬ng vµ thùc tiÔn ë viÖt nam

Sinh viªn : Bïi ThÞ Thanh MaiLíp : A1 – Chuyªn ngµnh 9Kho¸ : 38Gi¸o viªn híng dÉn: PGS,NG¦T-Vò H÷u

Töu

Hµ Néi- 2003

SV- Bïi ThÞ Thanh Mai – A1- CN91


Môc lôc

Lêi nãi ®Çu 3

Ch ¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ hîp ®ång mÉu 5

1 §Þnh nghÜa vÒ hîp ®ång mÉu & sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña hîp ®ång mÉu

5

2 LÜnh vùc ¸p dông hîp ®ång mÉu 63 Ng«n tõ trong hîp ®ång mÉu 7

Ch ¬ng II Nh÷ng ®iÒu kho¶n chung cña hîp ®ång mÉu & çc hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n quèc tÕ

12

I. §iÒu kho¶n tªn hµng. 12II. §iÒu kho¶n sè lîng. 131. ChØ tiªu sè lîng vµ çch biÓu thÞ cña nã 2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh träng lîngIII. §iÒu kho¶n bao b× 171. Ph¬ng ph¸p quy ®Þnh chÊt lîng cña bao b×2. Ph¬ng thøc cung cÊp bao b×3. Ph¬ng thøc x¸c ®Þnh gÝa c¶ cña bao b×IV. §iÒu kho¶n vÒ phÈm chÊt 191. Tªn ®iÒu kho¶n vµ çc ph¬ng ph¸p x¸c

®Þnh phÈm chÊt2. Ph¹m vi chªnh lÖch cho phÐp vÒ phÈm chÊt3. Tr¹ng th¸i hµng ho¸V. §iÒu kho¶n giao hµng 261. §iÒu kiÖn c¬ së giao hµng2. Thêi gian giao hµng3. §Þa ®iÓm giao hµng4. Ph¬ng thøc giao hµng5. Th«ng b¸o giao hµng6. Nh÷ng qui ®Þnh kh¸c vÒ viÖc giao hµngVI. §iÒu kho¶n vËn t¶i 34VII. §iÒu kho¶n gi¸ c¶ vµ thanh to¸n 351. §ång tiÒn cña hîp ®ång2. Gi¸ c¶ cña hîp ®ång



3. Mét sè vÊn ®Ò vÒ viÖc thanh to¸nVIII. §iÒu kho¶n ph¸p lý 421. LuËt ®iÒu chØnh hîp ®ång2. Trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng3. ChÕ tµi4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp

Mét sè hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n quèc tÕ

47

1. Hîp ®ång vÒ ngò cèc 472. Hîp ®ång ngò cèc London 54

Ch ¬ng III viÖc sö dông hîp ®ång mÉu ë ViÖt nam 59

I ViÖc sö dông hîp ®ång mÉu ë ViÖt Nam

59

1. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi viÖc so¹n th¶o hîp ®ång mÉu.

59

2. Yªu cÇu cña viÖc thèng nhÊt so¹n th¶o hîp ®ång mÉu

63

Lêi kÕt.Phô lôcTµi liÖu tham kh¶o



LêI nãi ®Çu

Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ ë çc níc còng nh ë ViÖt Nam. Sù chuyÓn híng kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a çc tæ chøc kinh doanh trong níc vµ çc tæ chøc vµ ç nh©n níc ngoµi ®· t¹o cho ngµnh ngäai th-¬ng ViÖt Nam gÆt h¸i ®îc nh÷ng kÕt qña ®¸ng mõng. §Æc biÖt lµ trong bèi c¶nh hiÖn nay khi nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn chuyÓn tÝch cùc, ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng ngäai th¬ng nãi riªng ngµy nay rÊt ®a d¹ng vµ phong phó c¶ vÒ mÆt lý luËn còng nh thùc tiÔn. Do vËy viÖc ra ®êi cña hîp ®ång mÉu lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi çc doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng bu«n b¸n ngäai th¬ng v× nã lµ c«ng cô ®¾c lùc cho ho¹t ®éng nµy.

Trong bu«n b¸n ngo¹i th¬ng phÇn lín çc giao dÞch ®µm ph¸n kÕt thóc b»ng viÖc çc bªn ®¬ng sù ký vµo mét hîp ®ång ®· in s½n, hä chØ bæ sung thªm mét vµi ®iÒu kho¶n riªng biÖt. Hîp ®ång nh thÕ gäi lµ hîp ®ång mÉu (standard contract).

Hîp ®ång mÉu thêng ®îc lµm díi d¹ng nh:

- B¶n hîp ®ång in s½n, cã ®Ó trèng cho ng÷ng ®iÒu kho¶n cÇn ®iÒn thªm.

- §iÒu kiÖn chung b¸n (hoÆc mua) hµng do ngêi b¸n (hoÆc ngêi mua) th¶o s½n

- §iÒu kiÖn chung giao hµng ®· ®îc hai bªn ký kÕt tõ tríc vÒ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lµm khung cho viÖc ký kÕt nh÷ng hîp ®ång cô thÓ.

- §iÒu kiÖn chung do çc tæ chøc Quèc tÕ dù th¶o.

Hîp ®ång mÉu thêng ®îc so¹n th¶o trªn c¬ së tËp qu¸n bu«n b¸n cña ngµnh hµng cã liªn quan vµ / hoÆc tËp qu¸n bu«n b¸n cña ®Þa ph¬ng cã liªn quan cho nªn viÖc t×m hiÓu çc hîp ®ång mÉu gióp cho chóng ta cµng hiÓu s©u h¬n vÒ



tËp qu¸n bu«n b¸n ®Ó vËn dông chóng vµo nh÷ng giao dÞch cña chóng ta.

C¸c hîp ®ång mÉu nãi lªn kü thuËt bu«n b¸n vÒ tõng ngµng hµng. Hîp ®ång mÉu vÒ l¬ng thùc thùc phÈm cã rÊt nhiÒu chi tiÕt kh¸c víi hîp ®ång mÉu vÒ ngµnh hµng thñ c«ng mü nghÖ. ThËm chÝ còng cïng mét thuËt ng÷ mµ sù gi¶i thÝch ë tõng ngµnh hµng cã thÓ mçi kh¸c. VÝ dô: thuËt ng÷ “giao nguyªn lµnh” – Sound delivery ®îc gi¶i thÝch ë mçi ngµnh hµng mét kh¸c.

§ã còng chÝnh lµ lý do t«i thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Trªn c¬ së tham kh¶o s¸ch b¸o, t¹p chÝ trong vµ ngoµi níc, thùc tiÔn ë mét sè c«ng ty cã ho¹t ®éng bu«n b¸n ngoaÞ th¬ng.

Trong luËn v¨n nµy t«i xin ®Ò cËp ®Õn nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nhÊt trong hîp ®ång mÉu, bao gåm 3 phÇn chÝnh nh sau:

- Ch¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ hîp ®ång mÉu

- Ch¬ng II: Mét sè ®iÒu kho¶n chung cña hîp ®ång mÉu & mét sè hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n Quèc tÕ

- Ch¬ng III: Thùc tr¹ng sö dông hîp ®ång mÉu ë ViÖt Nam

Víi n¨ng lùc tæng hîp cña ngêi viÕt cã h¹n cho nªn cã thÓ sÏ cã nhiÒu thiÕu sãt trong ®Ò tµi nµy. V× vËy ngêi viÕt rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn vµ sù chØ b¶o cña ngêi ®äc ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a chuyªn ®Ò nµy.



Ch¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ hîp ®ång mÉu

1. §Þnh nghÜa vÒ hîp ®ång mÉu & sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña hîp ®ång mÉu.

§Þnh nghÜa: Hîp ®ång mÉu cã thÓ hiÓu lµ hîp ®ång mµ ®¹i bé phËn çc ®iÒu kho¶n ®Òu ®îc quy ®Þnh s½n vµ, mçi khi ®µm phµn ®Ó ký hîp ®ång, hai bªn chØ cÇn ghi bæ sung nh÷ng chi tiÕt vÒ chñ thÓ hîp ®ång ( nh tªn vµ ®Þa chØ hai bªn, nh÷ng ngêi ®¹i diÖn cho hai bªn, chøc vô cña hä …) vµ nh÷ng ®iÒu kho¶n tho¶ thuËn riªng cña th¬ng vô ®ã ( nh møc gi¸, thêi h¹n giao hµng, ®Þa ®iÓm giao hµng, ký m· hiÖu hµng ho¸ …).

Trªn thÞ trêng thÕ giíi çc bªn mua vµ çc bªn b¸n thêng cã m©u thuÉn vÒ quyÒn lîi. Trong mét th¬ng vô nÕu bªn b¸n cã lîi ¾t h¼n bªn mua ë vµo thÕ bÊt lîi. Ngîc l¹i, nÕu bªn mua cã lîi bªn b¸n l¹i vµo thÕ bÊt lîi. Tham väng giµnh giËt thªm ®iÒu lîi hoÆc, chÝ Ýt, b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh ®· tËp hîp nh÷ng doanh nghiÖp cã lîi Ých gièng nhau l¹i thµnh çc tËp ®oµn. Nh÷ng tËp ®oµn ®ã cã thÓ lµ nh÷ng tæ chøc lòng lo¹n nh: Cartel, Trust, Syndicat, Consortium, Conglomerate, còng cã thÓ lµ nh÷ng tæ chøc x· héi cã tÝnh chÊt nghÒ nghiÖp nh çc hiÖp héi (association), héi liªn hiÖp (Federation ). ChØ cã nh÷ng doanh nghiÖp nµo cã nhiÒu lîi thÕ, cã tiÒm n¨ng dåi dµo th× míi ®øng ®éc lËp trong kinh doanh quèc tÕ, gäi lµ nh÷ng doanh nghiÖp “ ngoµi r×a” (outsiders)

§Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho çc thµnh viªn cña m×nh, çc tËp ®oµn, çc doanh nghiÖp lín thêng ®a ra nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh nµy, nh÷ng çch øng xö kia cho viÖc mua b¸n hµng ho¸. §Çu tiªn ®ã lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n mÉu (standard clause; clause type ) ®Ó vËn dông vµo çc hîp ®ång mua b¸n. §ã chØ míi lµ çc qui ®Þnh, çch xö lý cho tõng vÊn ®Ò cña quan hÖ mua b¸n nh: nh c¬ së cña gi¸ c¶, ph¬ng thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn giao hµng, khiÕu n¹i, ph¹t béi íc, träng tµi. §iÒu



kho¶n mÉu cha ph¶i lµ biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt tæng thÓ cho viÖc ký kÕt hîp ®ång. Sau ®ã ngêi ta ®· tËp hîp nh÷ng ®iÒu kho¶n mÉu nh thÕ vµo trong mét v¨n b¶n cã tÝnh tæng qu¸t h¬n, ®ã lµ çc hîp ®ång mÉu.

Víi çc hîp ®ång mÉu ®· ®îc th¶o s½n, khi ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt hîp ®ång, mét bªn chØ cÇn ®a ra cho b¹n hµng, ®ßi hái sù nhÊt trÝ cña b¹n hµng vÒ çc ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång mÉu. Do ®ã viÖc ®µm ph¸n trë nªn gän nhÑ, ngêi ta ®· tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vµ thêi gian trong viÖc th¶o luËn tõng vÊn ®Ò, tõng ®iÒu kho¶n.

Çc tËp ®oµn kinh doanh ®· ®a ra hµng lo¹t hîp ®ång mÉu nh vËy ®Ó nh÷ng thµnh viªn cña m×nh sö dông.

VÝ dô: HiÖp héi bu«n b¸n ngò cèc Lu©n ®«n (The London Corn Trade association) cã tíi trªn díi 60 loaÞ hîp ®ång mÉu: HiÖp héi ®êng cña Lu©n ®«n (The Sugar association of London) còng cã hµng chôc lo¹i hîp ®ång mÉu ®Ó çc héi viªn tuú nghi sö dông.

Çc hîp ®ång mÉu cã thÓ ®îc tr×nh bµy díi d¹ng b¶n ®iÒu kiÖn chung cña doanh nghiÖp hoÆc cña tËp ®oµn kinh doanh. §ã lµ çc b¶n ®iÒu kiÖn chung b¸n hµng (General conditions of sales) hoÆc ®iÒu kiÖn chung mua hµng (General Conditions of Purchases). Çc b¶n ®iÒu kiÖn chung nh thÕ cã thÓ lµ nh÷ng v¨n b¶n ®éc lËp riªng rÏ, còng cã thÓ lµ b¶n quy ®Þnh n»m ë çc mÆt sau cña hîp ®ång. Trong tr-êng hîp nµy, ®Ó lµm cho b¶n ®iÒu kiÖn chung trë nªn mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi khái hîp ®ång, ngêi ta ph¶i ghi trªn hîp ®ång mét lêi dÉn chiÕu ®Õn b¶n ®iÒu kiÖn chung, vÝ dô nh: “ Theo b¶n ®iÒu kiÖn chung b¸n hµng kÌm theo ®©y” (tiÕng Anh lµ : as per the hereinattached general conditions of sales)

Hîp ®ång mÉu dï ®îc thµnh lËp b»ng çch nµo, néi dung cña nã kh«ng ph¶i lµ bÊt di bÊt dÞch. Tõng thêi gian, cïng víi sù thay ®æi cña kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th¬ng, sù ®a d¹ng



ho¸ ph¬ng thøc kinh doanh vµ mÆt hµng mua b¸n, çc tËp ®oµn vµ çc doanh nghiÖp vÉn söa ®æi thêng xuyªn néi dung çc hîp ®ång mÉu cho phï hîp víi yªu cÇu cña viÖc kinh doanh trao ®æi hµng hãa.

2. LÜnh vùc ¸p dông hîp ®ång mÉu.

XÐt vÒ møc ®é chÕ biÕn cña hµng ho¸, ®èi tîng cña çc hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng cã thÓ chia ra lµm hai lo¹i:

a. Nh÷ng hµng nguyªn liÖu n«ng s¶n vµ kho¸ng s¶n:

§©y lµ nh÷ng mÆt hµng hoÆc cha ®îc chÕ biÕn hoÆc cã møc ®é chÕ biÕn thÊp, cã khèi lîng lín, thêng lµ nh÷ng hµng ®ång lo¹i, cha ®îc ®Æc ®Þnh ho¸ vµo lóc ký kÕt hîp ®ång. §¹i bé phËn nh÷ng mÆt hµng nµy n»m trong danh môc hµng ®îc mua b¸n t¹i çc së giao dÞch hµng ho¸.

b. Nh÷ng hµng c«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp:

Bao gåm c¶ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng l©u bÒn vµ c¶ hµng n«ng s¶n chÕ biÕn. MÆt hµng nµy cã møc ®é chÕ biÕn cao h¬n mÆt hµng lo¹i (a) kÓ trªn. TÝnh chÊt ®Æc ®Þnh còng nhiÒu h¬n vµ kh«ng n»m riªng trong danh môc nh÷ng mÆt hµng ®îc mua b¸n ë së giao dÞch hµng ho¸.

Tríc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn hai, çc hîp ®ång mÉu chØ ®îc ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ çc mÆt hµng, kÓ c¶ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ v« h×nh nh dÞch vô t vÊn kü thuËt (Engineering), mua b¸n s¸ng chÕ (Licence) vµ bÝ quyÕt kü thuËt (knowhow) .. tuy nhiªn, l·nh vùc mµ çc hîp ®ång mÉu ®îc ¸p dông phæ biÕn vÉn lµ l·nh vùc bu«n b¸n nh÷ng mÆt hµng nguyªn liÖu n«ng s¶n vµ kho¸ng s¶n nghÜa lµ nh÷ng mÆt hµng cã khèi lîng lín.

3. Ng«n tõ dïng trong çc hîp ®ång mÉu

Néi dung cña hîp ®ång mÉu thêng bao gåm nh÷ng bé phËn nh sau:



a. Sè lîng hîp ®ång:

Çc hîp ®ång mÉu thêng in s½n ch÷: “ Hîp ®ång sè:…. (Contract No. ….) vµ giµnh chç ®Ó çc ®¬ng sù ®iÒn sè vµo ®ã.

b. §Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng ký kÕt hîp ®ång:

Néi dung nµy cã thÓ ®Ó trªn ®Çu hîp ®ång hoÆc ®Ó cuèi cïng cña hîp ®ång.

NÕu ®Ó trªn ®Çu hîp ®ång, néi dung nµy cã thÓ chØ viÕt ®¬n gi¶n: “Tªn ®Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng n¨m”. Ngêi ta còng cã thÓ dïng c¶ mét tËp hîp c©u ch÷, vÝ dô nh: “Hîp ®ång nµy ®îc thµnh lËp vµ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc t¹i… ngµy, th¸ng, n¨m…. bëi hai bªn vµ gi÷a hai bªn sau ®©y” (The present contract was made and entered into at… on…by and between)

NÕu ®Ó díi cïng, néi dung nµy thêng ®îc viÕt thµnh c«ng thøc:

“Hîp ®ång nµy thµnh lËp t¹i....vµo ngµy, th¸ng, n¨m...thµnh...b¶n cã hiÖu lùc ngang nhau, mçi bªn gi÷...b¶n”(The present contract was made at...on...in/ duplicate, triplicate, quadruplicate/ of equal force, ... copies of which are kept by each party).

c. Tªn vµ ®Þa chØ çc bªn ký kÕt hîp ®ång.

Trªn çc hîp ®ång mÉu thêng in s½n çc ch÷ “gi÷a” (between) “víi” (and). Sau hai ch÷ ®ã lµ nh÷ng dßng ®Ó trèng ®Ó hai bªn ®iÒn tªn vµ ®Þa chØ cña hä, t çch cña hä (lµ ngêi mua hay ngêi b¸n) trong quan hÖ hîp ®ång ®ã:

- Ngêi ta cã thÓ ®iÒn: “C«ng ty X, ®Þa chØ..., díi ®©y ®îc dÉn chiÕu tíi nh lµ bªn b¸n” ( X company, address, hereinafter referred to as the seller)

- Ngêi ta còng cã thÓ ®Ò: “ C«ng ty X, ®Þa chØ.., do «ng.. chøc vô gi¸m ®èc, díi ®©y gäi lµ bªn b¸n” ( X company,



address.., represented by Mr..., Dierector, hereinafter called the “sellers” )

d. Sù thÓ hiÖn nguyªn väng (hoÆc sù tho¶ thuËn) cam kÕt cña çc bªn.

Sau khi ®· giµnh nh÷ng dßng ®Ó çc bªn ghi tªn, ®Þa chØ vµ t çch cña m×nh (lµ ngêi b¸n hoÆc ngêi mua), hîp ®ång in s½n nh÷ng dßng ch÷ thÓ hiÖn sù tho¶ thuËn cam kÕt cña mçi bªn b»ng nh÷ng tõ ng÷ sau ®©y:

- Trªn c¬ së tho¶ thuËn, bªn b¸n cam kÕt b¸n vµ bªn mua cam kÕt mua nh÷ng hµng ho¸ díi ®©y theo çc ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn sau ®©y (On the basis of mutual agreement the seller commits to sell and the buyer commits to buy the undermentioned goods on the following terms and conditions)

- Bªn b¸n ®ång ý b¸n, bªn mua ®ång ý mua (The seller agrees to sell and the buyer agrees to buy…)

- X¸c nhËn r»ng (Witnesseth that)

- X¸c nhËn vÒ viÖc sau (in witness whereof..)

- Çc bªn tho¶ thuËn díi ®©y r»ng (The parties hereby agree that…)

e. Sù gi¶i thÝch hîp ®ång (Interpretation)

Trong rÊt nhiÒu trêng hîp, ngêi ta ¸p dông nh÷ng thuËt ng÷ ng¾n gän vµo hîp ®ång mÉu nh vËy hîp ®ång cÇn cã nh÷ng ®o¹n gi¶i thÝch râ ng÷ nghÜa cña thuËt ng÷ ®ã.

VÝ dô: ngêi ta ®Þnh nghÜa nh sau:

- “Nhµ m¸y” lµ m¸y mãc, c«ng cô, vËt liÖu vµ mäi thø ®îc cung cÊp theo hîp ®ång nµy ®Ó l¾p ®Æt vµo çc c«ng tr×nh. (“ Plant: means machinery, apparatus, materials and all things to be provided under the contract for incorporation in the works).

- “Hîp ®ång” lµ b¶n tho¶ thuËn mua hµng nµy vµ tÊt c¶ çc ®iÒu kiÖn chung mua hµng ®îc ¸p dông, çc b¶n ®iÒu



kiÖn mua hµng ®Æc biÖt, çc b¶n quy çch, b¶n thuyÕt minh c«ng tr×nh vµ çc b¶n vÏ chÕ t¹o (“Contract” means this purchase agreement itself, and all applicable general conditions of purchase, special conditons of purchase, specifications, the statement of works, and manufacturing drawings).

- “Incoterms 2000” lµ b¶n Incoterms 2000 – tøc b¶n nh÷ng quy t¾c quèc tÕ gi¶i thÝch çc ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i quèc tÕ do Phßng Th¬ng m¹i quèc tÕ xuÊt b¶n. NÕu mét ®iÒu kiÖn cña Incoterms 2000 ®îc ¸p dông vµo trong hîp ®ång nµy, th× nh÷ng quy t¾c vµ kh¸i niÖm ®îc ¸p dông ®èi víi ®iÒu kiÖn ®ã trong Incoterms 2000 sÏ ®îc coi lµ bé phËn g¾n liÒn vµo hîp ®ång nµy trõ trêng hîp chóng m©u thuÉn víi çc quy dÞnh kh¸c cña hîp ®ång. Trong trêng hîp nµy, nh÷ng quy ®Þnh cña hîp ®ång nµy sÏ cã gi¸ tri hiÖu lùc. (“Incoterms 1990” means Incoterms 2000, The International rules for the interpretation of commercial terms published by the International Chamber of Commerce. When a term from Incoterms 2000 is used in this contract, the rules and definitions applicable to that terms in Incoterms 2000 shall be deemed to have been incorporated in this contract except insofar as they may conflict with any other provisions of the contract, in which case the provisions of the contract prevail).

g. Çc ®iÒu kho¶n hîp ®ång ( clause)

Trªn thÞ trêng thÕ giíi mét sè kh¸ lín ®iÒu kiÖn ®· ®îc h×nh thµnh tõ thùc tiÔn cña viÖc giao dÞch trao ®æi, mua b¸n s¶n phÈm, trong ®ã nªu râ nghÜa vô cña ngêi b¸n vµ ngêi mua vÒ çc mÆt nh: ChÞu phÝ tæn vµ rñi ro trong viÖc chuyªn chë, lµm thñ tôc kiÓm tra hµng ho¸, tr¸ch nhiÖm giao nhËn ®óng phÈm chÊt vµ sè lîng…. nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã gäi lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch.

Nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch ra ®êi nh lµ mét qui ®Þnh cña ph¸p luËt, hoÆc nh lµ mét tËp qu¸n, hoÆc nh lµ nh÷ng sù



gi¶i thÝch hay nh÷ng ®iÒu qui íc cña mét tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ (vÝ dô nh cña phßng th¬ng m¹i quèc tÕ ch¼ng h¹n).

Sù h×nh thµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch nãi trªn cã t¸c dông thuËn lîi ®èi víi viÖc ®Èy m¹nh bu«n b¸n quèc tÕ, bëi v×, nhê çc ®iÒu kiÖn ®ã, ngêi mua vµ ngêi b¸n mau hiÓu biÕt ý cña nhau h¬n, gi¶m bít nh÷ng chanh chÊp víi nhau h¬n… v× vËy, khi chµo hµng, khi hái hµng còng nh khi ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång ngêi ta thêng vËn dông çc ®iÒu kiÖn giao dÞch bu«n b¸n vµo hoµn c¶nh cô thÓ vµ biÕn chóng thµnh çc ®iÒu kho¶n cô thÓ.

Nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch phÇn nhiÒu ®Òu cã tÝnh chÊt kü thuËt – nghiÖp vô thuÇn tuý, song viÖc vËn dông chóng l¹i cã tÝnh chÊt giai cÊp râ rÖt, bëi v× viÖc vËn dông ®ã cã thÓ nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho mét ®¬ng sù nµo ®ã (hoÆc cho ngêi b¸n hoÆc cho ngêi mua). Do ®ã, viÖc vËn dông çc ®iÒu kiÖn giao dÞch vµo mét hîp ®ång cô thÓ nµo ®ã thêng ph¶i ch¶i qua mét qu¸ tr×nh ®Êu tranh phøc t¹p gi÷a hai bªn liªn quan. Ngoµi ra, viÖc vËn dông çc ®iÒu kiÖn giao dÞch còng ®ßi hái ph¶i linh ho¹t vµ s¸ng t¹o, bëi v× b¶n th©n çc ®iÒu kiÖn ®ã còng ®îc bæ sung, thay ®æi hoµn chØnh kh«ng ngõng.

Trong qu¸ tr×nh bu«n b¸n víi níc ngoµi, viÖc vËn dông chÝnh x¸c çc ®iÒu kiÖn giao dÞch cã ý nghÜa quan träng ®èi víi chóng ta. §ã lµ do:

Mét lµ, cã vËn dông khÐo lÐo vµ s¸ng suèt çc ®iÒu kiÖn giao dÞch, chóng ta míi thùc hiÖn ®óng ®¾n ®îc çc ®êng lèi chñ tr¬ng cña ®¶ng vµ chÝnh phñ vÒ c«ng t¸c ngo¹i th-¬ng.

Hai lµ, nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch, mét khi ®· ®îc vËn dông vµ trë thµnh néi dung cña hîp ®ång sÏ lµ cë së cã ý nghÜa b¾t buéc trong viÖc x¸c ®Þnh quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña çc bªn ký kÕt. V× vËy, cã vËn dông chÝnh x¸c nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã míi ng¨n ngõa ®îc nh÷ng hiÓu lÇm tranh chÊp



vµ nh÷ng hËu qu¶ tai h¹i trong khi ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång

Ba lµ, nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch c«ng b»ng vµ hîp lý, sau khi ®· ®îc çc bªn liªn quan tho¶ thuËn, th× kh«ng nh÷ng cã t¸c dông x¸c ®Þnh quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña hä trong lÇn giao dÞch ®ã mµ cã thÓ trë thµnh c¬ së vµ tiÒn tÖ ®Ó tho¶ thuËn nh÷ng giao dÞch míi sau ®ã. V× vËy, viÖc vËn dông chÝnh x¸c çc ®iÒu kiÖn giao dÞch cã thÓ cã t¸c dông rót ng¾n ®îc thêi gian ®µm ph¸n hoÆc tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt x¶y ra trong qu¸ tr×nh giao dÞch b»ng th tõ, ®iÖn tÝn.

Do vËy çc ®iÒu kho¶n chÝnh lµ néi dung chÝnh cña çc hîp ®ång mÉu. Çc ®iÒu kho¶n cã thÓ ®îc in trùc tiÕp vµo hîp ®ång, còng cã thÓ ®îc in riªng trong nh÷ng v¨n b¶n gäi lµ “ §iÒu kiÖn chung giao hµng” (General conditions of delivery), “§iÒu kiÖn chung cung cÊp” ( General conditions of supply ), “§iÒu kiÖn chung mua hµng: ( General conditions of purchase), “§iÒu kiÖn ®Æc biÖt vÒ mua hµng” ( Special conditions of purchase)… còng cã khi néi dung chÝnh nµy cña hîp ®ång mÉu l¹i phï hîp víi mét v¨n b¶n do mét tæ chøc quèc tÕ ( nh Uû ban liªn hîp quèc vÒ thèng nhÊt t ph¸p Unidroit, Uû ban kinh tÕ ch©u ¢u Liªn hîp quèc ECE, Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ ICC v.v..) so¹n th¶o. Trong çc trêng hîp nµy, thay v× tr×nh bµy çc ®iÒu kho¶n, ngêi ta dÉn chiÕu ®Õn çc v¨n b¶n cã liªn quan.

Çc ®iÒu kho¶n cã thÓ ®¸nh sè thø tù ( §iÒu kho¶n I, ®iÒu kho¶n II, v.v…) còng cã thÓ ®îc b¾t ®Çu b»ng mét tªn gäi ( §iÒu kho¶n gi¸ c¶, ®iÒu kho¶n giao hµng v.v…); còng cã thÓ võa cã sè thø tù võa cã tªn gäi.

Ng«n tõ dïng trong çc kho¶n hîp ®ång lµ ng«n ng÷ ph¸p lý th¬ng m¹i rÊt chÆt chÏ vµ kh«ng ch¾c lµ ®· thËt dÔ hiÓu. Muèn lo¹i trõ sù hiÓu lÇm cã thÓ xÈy ra trong nh÷ng vÊn ®Ò lín, ngêi ta thêng cã nhiÒu ®iÒu b¶o lu vµ nhiÒu ®iÒu thªm bít, c©u có ®îc s¾p ®Æt mét çch kh¸c biÖt so víi v¨n phong b×nh thêng.



Trong néi dung nhiÒu thuËt ng÷ th¬ng m¹i ®îc sö dông. Nhng thuËt ng÷ nµy, trong nhiÒu trêng hîo, chøa ®ùng nh÷ng c«ng thøc ®Ó xö lý nh÷ng vÊn ®Ò nghiÖp vô cô thÓ. VÝ dô hîp ®ång mÉu cã thÓ dÉn chiÕu ®Õn Incoterms 1990 vÒ ®iÒu kiÖn CIF, trong ®ã ngêi ta ®· nªu ra c«ng thøc vÒ nghÜa vô thuª tµu ®i theo hµnh tr×nh th«ng thêng (usual route), ph¶i tr¶ cíc ®Õn tËn c¶ng ®Õn v.v…

Nh÷ng thuËt ng÷ trªn ®©y cã thÓ ®îc gi¶i thÝch bëi mçi hîp ®ång mét kh¸c. VÝ dô thuËt ng÷ “giao nguyªn lµnh” (sound delivery) ®îc gi¶i thÝch ë çc hîp ®ång cña §øc kh¸c víi çc gi¶i thÝch ë çc hîp ®ång cña Anh.

Tãm l¹i, hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n cã mét sè nÐt ®Æc thï c¶ vÒ h×nh thøc, néi dung vµ sù vËn dông. Hîp ®ång mÉu lu«n lu«n phôc vô quyÒn lîi cña ngêi th¶o ra nã. Sau khi ®îc hai bªn ký kÕt, hîp ®ång mÉu sÏ cã gi¸ trÞ rµng buéc çc bªn ®¬ng sù. V× vËy ng«n tõ trong hîp ®ång rÊt chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c.



Ch¬ng II- nh÷ng ®iÒu kho¶n chung hîp ®ång mÉu.

I. §iÒu kho¶n tªn hµng.

“Tªn hµng” lµ ®iÒu kho¶n quan träng cña mäi ®¬n chµo hµng, th hái hµng, hîp ®ång hoÆc ghÞ ®Þnh th. Nã nãi lªn chÝnh x¸c ®èi tîng mua b¸n trao ®æi. §iÒu kho¶n nµy hoÆc mang tªn lµ ®iÒu kho¶n “hµng hãa ®· tho¶ thuËn” (contracted goods, contracted merchandise) “hµng ho¸” (commodity), hoÆc “®èi tîng c¶u hîp ®ång” (Object of the contract), hoÆc” m« t¶ hµng ho¸” (description of the goods), hoÆc “m« t¶” (description).

Trong bu«n b¸n Quèc tÕ, ngêi ta ph©n biÖt rÊt râ rµng c¸c kh¸i niÖm sau: “hµng" (tªn hµng), “nhãm hµng”, “lo¹i hµng” vµ lo¹t hµng gièng nhau (family of goods). Trªn c¬ së nh÷ng kh¸i niÖm ®ã, chóng t«i rót ra nh÷ng nhËn xÐt sau ®©y: Trong ®a sè trêng hîp, mét hîp ®ång mÉu ®îc so¹n th¶o cho mét nhãm hµng ( nh h¹t cã dÇu, ngò cèc, cao su). còng cã khi, mét hîp ®ång mÉu chØ ¸p dông cho mét lo¹i hµng, vÝ dô nh hîp ®ång mÉu vÒ ®êng tinh chÕ, hîp ®ång mÉu vÒ ®êng th«…

Trong ®iÒu kho¶n tªn hµng cã nh÷ng c¸ch sau ®Ó biÓu ®¹t tªn hµng.

- Ngêi ta ghi tªn th¬ng m¹i c¶ hµng ho¸ vµ kÌm theo tªn th«ng thêng vµ tªn khoa häc cña nã.

VD:

- Ngêi ta ghi tªn hµng kÌm theo tªn ®Þa ph¬ng s¶n xuÊt ra hµng ®ã

VD: Rîu vang Bordeux, thuû tinh bohªmia…

- Ngêi ta ghi tªn hµng kÌm theo tªn hµng s¶n xuÊt ra hµng ®ã.



VD: Xe m¸y honda, xe h¬i ford…

Ngoµi ra, cã khi ngêi ta cßn kÕt hîp mét hai ph¬ng ph¸p trªn víi nhau.

VD: Ti-vi 14 inches, mµu cña hµng sony ( Sony 14” color TV set)

II. §iÒu kho¶n sè lîng.

1. ChØ tiªu sè lîng vµ çch biÓu thÞ cña nã.

Nh»m nãi lªn mÆt “lîng” cña hµng ho¸ ®îc giao dÞch, ®iÒu kho¶n nµy bao gåm çc vÊn ®Ò vÒ ®¬n vÞ tÝnh sè lîng (hoÆc träng lîng) cña hµng ho¸, ph¬ng ph¸p qui ®Þnh sè lîng vµ ph¬ng ph¸p x©y dùng träng lîng.

a. §¬n vÞ tÝnh sè lîng:

NÕu hµng ho¸ mua b¸n ®îc tÝnh b»ng çi, chiÕc, hßm, kiÖn th× rÊt dÔ dµng. Nh÷ng hµng tÝnh theo chiÒu dµi, träng lîng, thÓ tÝch vµ dung tÝch th× ®¬n vÞ phøc t¹p h¬n nhiÒu: NÕu ®¬n vÞ tÝnh kh«ng ®îc qui ®Þnh râ rµng, çc bªn giao dÞch dÔ cã sù hiÓu lÇm nhau. Nguyªn nh©n cña sù hiÓu tr¸i ý cña nhau lµ do, trong bu«n b¸n quèc tÕ, nhiÒu ®¬n vÞ ®o l-êng cã cïng mét tªn gäi nhng ë mçi níc l¹i cã mét néi dung kh¸c.

VD: Mét bao b«ng ë Ai cËp lµ 330 kg, ë Brazin lµ 180 kg, mét b× cµ phª ë çc níc thêng lµ 60 c©n Anh (27,13kg), nhng ë Colombia lµ 70 c©n Anh (31,7 kg).

Ngoµi ra mét nguyªn nh©n ®¸ng kÓ kh¸c n÷a lµ sù ¸p dông ®ång thêi nhiÒu hÖ thèng ®o lêng trong bu«n b¸n quèc tÕ. Ngoµi çc ®¬n vÞ thuéc mÐt hÖ, ngêi ta cßn dïng hÖ thèng do lêng cña Anh, cña Mü v.v…

Díi ®©y lµ mét sè ®¬n vÞ ®o lêng thêng dïng trong bu«n b¸n quèc tÕ, ngoµi çc ®¬n vÞ thuéc mÐt hÖ:



- §¬n vÞ ®o chiÒu dµi inch (2,54cm ): Foot (12 inches = 0,304m); yard (3 feet = 0,914m); Mile (1,609km).

- §¬n vÞ ®o diÖn tÝch square inch (6,4516 cm2); Square foot (2,2903 dm2); Square yard (0,836 m2); Acre (0,40468 ha) v.v…

- §¬n vÞ ®o dung tÝch: Gallon (Anh: 4,546 lÝt, Mü:3,785 lÝt): Bushel (Anh: 3,637 dª ca lÝt, Mü: 3,523 lÝt): Barrel (158,98 lÝt)

- §¬n vÞ ®o khèi lîng (träng lîng ) Grain (0,0648g): Dram(1,772g); Ounce (28,35g trong bu«n b¸n hµng th«ng th-êng vµ 31,1035g trong bu«n b¸n vµng b¹c): Short ton (907,184 kg); Long ton (1.016,074kg) Pound (453,59 kg)…

- §¬n vÞ tÝnh sè lîng tËp hîp: T¸ (12 çi ); Gross (12 t¸), hép, ®«i…

b. Ph¬ng ph¸p quy ®Þnh sè lîng.

Trong thùc tiÔn bu«n b¸n quèc tÕ ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh sè lîng hµng ho¸ giao dÞch b»ng hai çch:

Mét lµ, bªn b¸n vµ bªn mua quy ®Þnh cô thÓ sè lîng hµng ho¸ giao dÞch. §ã lµ mét khèi lîng ®îc kh¼ng ®Þnh døt kho¸t. Khi thùc hiÖn hîp ®ång çc bªn kh«ng ®ù¬c phÐp giao nhËn theo sè lîng kh¸c víi sè lîng ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc dïng víi nh÷ng hµng tÝnh b»ng çi, chiÕc.

Hai lµ, bªn b¸n vµ bªn mua quy ®Þnh mét çch pháng chõng vÒ sè lîng hµng ho¸ giao dÞch. Khi thùc hiÖn hîp ®ång, çc bªn cã thÓ giao nhËn theo mét sè lîng cao hoÆc thÊp h¬n sè lîng quy ®Þnh trong hîp ®ång. Kho¶n chªnh lÖch ®ã gäi lµ dung sai vÒ sè lîng. §iÒu kho¶n cña ®¬n chµo hµng, hîp ®ång hoÆc hiÖp ®Þnh qui ®Þnh dung sai vÒ sè lîng gäi lµ ®iÒu kho¶n sè lîng pháng trõng (moreless clause).

§iÒu kho¶n nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn trong hîp ®ång b»ng çch ghi ch÷ “Kho¶ng chõng” ( about), “xÊp xØ”



(approximately) hoÆc (moreless), (céng, trõ ), hoÆc “tõ…tÊn mÐt ®Õn…tÊn mÐt”.

Ph¹m vi cña dung sai cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh trong hîp ®ång. NÕu kh«ng, nã ®îc hiÓu theo tËp qu¸n.

VD: Trong tËp qu¸n bu«n b¸n hµng ngò cèc, dung sai lµ 5%, hµng cµ phª lµ 3%, cao su lµ 2,5%, gç lµ 10%, m¸y vµ thiÕt bÞ lµ 5%, vÒ träng lîng hµng giao.

Hîp ®ång còng cã thÓ qui ®Þnh vÒ ngêi ®îc hëng quyÒn lùa chän dung sai nh: Do ngêi b¸n chän (at sellers’ option), do ngêi mua chän (at buyers option), hoÆc do bªn nµo ®i thuª tµu th× ®îc chän (at charterers’ option).

Trong nhiÒu trêng hîp ngêi ta cßn tho¶ thuËn quy ®Þnh gi¸ hµng cña kho¶ng dung sai vÒ sè lîng sao cho mét trong hai bªn kh«ng thÓ lîi dông sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng ®Ó lµm lîi cho m×nh.

Ngoµi viÖc quy ®Þnh dung sai vÒ sè lîng ngêi ta cßn quan t©m ®Õn ®Þa ®iÓm x¸c ®Þnh sè lîng vµ träng lîng. NÕu lÊy träng lîng ®îc x¸c ®Þnh ë n¬i göi hµng (träng lîng bèc – shipped weight) lµ c¬ së ®Ó xem xÐt t×nh h×nh ngêi b¸n chÊp hµnh hîp ®ång, hoÆc ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng th× nh÷ng rñi ro x¶y ®Õn víi hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh chuyªn chë do ngêi mua ph¶i chÞu. NÕu viÖc thanh to¸n tiÒn hµng tiÕn hµnh trªn c¬ së träng lîng ®îc x¸c ®Þnh ë n¬i hµng ®Õn (träng lîng dì –landed weight) hai bªn ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm tra träng lîng hµng ë n¬i ®Õn. KÕt qu¶ nµy ®îc ghi trong mét chøng tõ do mét tæ chøc ®îc c¸c bªn tho¶ thuËn chØ ®Þnh tiÕn hµnh kiÓm tra vµ lËp lªn.

Trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, ngêi ta còng cã thÓ quy ®Þnh mét tû lÖ miÔn trõ (franchese). ý nghÜa cña viÖc miÔn trõ, trong ®iÒu kiÖn nµy lµ:

- Ngêi b¸n ®îc miÔn tr¸ch nhiÖm (nh tr¸ch nhiÖm giao bæ xung, hoÆc gi¶m gi¸, hoÆc båi thêng b»ng tiÒn…) nÕu



møc hao hôt tù nhiªn thÊp h¬n tû lÖ miÔn trõ ®· ®îc quy ®Þnh.

2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh träng lîng.

§Ó x¸c ®Þnh träng lîng hµng ho¸ mua b¸n, ngêi ta thêng dïng nh÷ng ph¬ng ph¸p sau ®©y:

a. Träng lîng c¶ b×: §ã lµ träng lîng cña hµng ho¸ cïng víi träng lîng cña çc lo¹i bao b× hµng ®ã. Nh÷ng mÆt hµng ®îc mua b¸n theo träng lîng c¶ b× kh«ng ph¶i lµ Ýt. Nh÷ng quËn giÊy lµm b¸o, çc lo¹i ®Ëu t¹p…khi mua b¸n, ngêi ta thêng tÝnh träng lîng c¶ b×.

b. Träng lîng tÞnh: §ã lµ träng lîng thùc tÕ cña b¶n th©n hµng ho¸. Nã b»ng träng lîng c¶ b× trõ ®i träng lîng cña vËt liÖu bao b× . Tõ träng lîng c¶ b×, muèn tÝnh ra träng lîng tÞnh, ph¶i tÝnh ®îc träng lîng b×. Cã mÊy ph¬ng ph¸p tÝnh träng lîng b×:

* Theo träng lîng b× thùc tÕ (actual tare): §em c©n c¶ bao b× råi tÝnh tæng sè träng lîng b×. Ph¬ng ph¸p nµy chÝnh x¸c nhng mÊt nhiÒu c«ng vµ nhiÒu khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc.

* Theo träng lîng b× trung b×nh ( average tare) trong sè toµn bé bao b×, ngêi ta rót ra mét bao b× nhÊt ®Þnh ®Ó c©n lªn vµ tÝnh b×nh qu©n. Träng lîng b×nh qu©n ®ã ®îc coi lµ träng lîng b× cña mçi ®¬n vÞ hµng ho¸.

* Träng lîng b× quen dïng( customory tare) ®èi víi nh÷ng lo¹i bao b× ®· ®îc nhiÒu lÇn sö dông trong bu«n b¸n, ngêi ta lÊy kÕt qu¶ c©n ®o tõ l©u lµ tiÒn tÖ ®Ó x¸c ®Þnh träng lîng b×. Khi gÆp nh÷ng lo¹i bao b× nh thÕ ngêi ta tÝnh theo mét träng lîng cè ®Þnh, gäi lµ träng lîng b× quen dïng.

* Träng lîng b× íc tÝnh (estimated tare). Träng lîng bao b× ®îc x¸c ®Þnh b»ng çch íc lîng, trø kh«ng qua c©n thùc tÕ.



* Theo träng lîng b× ghi trªn ho¸ ®¬n (invoiced tare). Träng lîng b× ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo lêi khai cña ngêi b¸n, kh«ng kiÓm tra l¹i.

Trong mét sè trêng hîp ®Ó biÓu thÞ chÝnh x¸c träng lîng tÞnh thùc tÕ cña hµng ho¸ ngêi ta cßn dïng thuËt ng÷ “träng l-îng thuÇn tuý” (net net weight) ý nghÜa cña thuËt ng÷ nµy lµ: träng lîng ®îc x¸c ®Þnh chØ bao gåm träng lîng cña b¶n th©n hµng ho¸, kh«ng cã bÊt kú mét lo¹i bao b× nµo. Kh¸c víi “träng lîng tÞnh thuÇn tuý”, träng lîng nöa bao b× gåm träng lîng cña b¶n th©n hµng ho¸ céng víi träng lîng cña vËt liÖu trùc tiÕp.

§èi víi mét sè mÆt hµng mµ träng lîng cña bao b× rÊt nhá kh«ng ®¸ng kÓ hoÆc ®¬n gi¸ cña bao b× kh«ng chªnh lÖch bao nhiªu so víi ®¬n gÝa cña hµng ho¸ nhiÒu khi ngêi ta cßn cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau tÝnh gÝa c¶ cña bao b× theo c¸ch thøc “víi c¶ bao b× coi nh tÞnh” (gross weight for net). ý nghÜa cña ®iÒu kho¶n nµy lµ: Gi¸ c¶ cña bao b× ®îc tÝnh nh gi¸ c¶ cña b¶n th©n hµng ho¸ vµ c¶ hai yªó tè nµy ®Òu tÝnh theo träng lîng.

c. Träng lîng th¬ng m¹i: §©y lµ ph¬ng ph¸p ¸p dông trong bu«n b¸n nh÷ng mÆt hµng dÔ hót Èm, cã ®é Èm kh«ng æn ®Þnh vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ t¬ng ®èi cao nh: T¬ t»m, l«ng cõu, b«ng, len.. träng lîng th¬ng m¹i lµ träng lîng cña hµng ho¸ cã ®é Èm tiªu chuÈn. Träng lîng th¬ng m¹i thêng ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc:

Trong ®ã:

- GTM : lµ träng lîng th¬ng m¹i cña hµng ho¸

- GTT : lµ träng lîng thùc tÕ cña hµng ho¸

- Wtt : lµ ®é Èm thùc tÕ cña hµng ho¸

- Wtc : lµ ®é Èm tiªu chuÈn cña hµng ho¸



d. Träng lîng lý thuyÕt: Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng mÆt hµng cã quy çch vµ kÝnh thíc cè ®Þnh nh: TÊm thÐp, thÐp ch÷ U, thÐp ch÷ I, t«n l¸… vµ c¶ trong trêng hîp mua b¸n thiÕt bÞ toµn bé. Theo ph¬ng ph¸p nµy, ngêi ta c¨n cø vµo thÓ tÝch, khèi lîng riªng vµ sè lîng hµng ®Ó tÝnh to¸n träng lîng hµng, hoÆc c¨n cø vµo thiÕt kÕ cña nã ( trêng hîp ®èi víi thiÕt bÞ toµn bé) ®Ó x¸c ®Þnh träng lîng hµng ho¸ cung cÊp cho nhau. Träng lîng t×m thÊy ®îc gäi lµ träng lîng lý thuyÕt.

III. §iÒu kho¶n bao b×.

Trong ®iÒu kho¶n vÒ bao b×, çc bªn giao dÞch thêng ph¶i tho¶ thuËn víi nhau nh÷ng vÊn ®Ò yªu cÇu chÊt lîng cña bao b× vµ gi¸ c¶ cña bao b×.

1. Ph¬ng ph¸p quy ®Þnh chÊt lîng cña bao b×.

§Ó quy ®Þnh chÊt lîng cña bao b×, ngêi ta cã thÓ dïng mét trong hai ph¬ng ph¸p sau ®©y:

- Quy ®Þnh chÊt lîng cña bao b× ph¶i phï hîp víi mét ph-¬ng thøc vËn t¶i nµo ®ã.

VD: “bao b× thÝch hîp víi vËn chuyÓn ®êng s¾t”, “bao b× ®êng biÓn”.

Së dÜ ngêi ta cã thÓ tho¶ thuËn chung chung nh vËy, mµ vÉn hiÓu nhau ®îc lµ v× trong bu«n b¸n quèc tÕ, ®· h×nh thµnh mét sè tËp qu¸n quèc tÕ vÒ çc lo¹i bao b× nµy.

Theo tËp qu¸n ®ã bao b× ®êng biÓn thêng cã h×nh d¹ng lµ h×nh hép, Ýt khi lµ nh÷ng h×nh kh¸c, cã ®é bÒn kh¸ ®ñ ®Ó chÞu ®ùng søc Ðp cña nh÷ng hµng ho¸ kh¸c chÊt xÕp trong cïng hÇm tÇu trong khi chuyªn chë, cã kÝch thíc lµ nh÷ng sè nguyªn cña ®¬n vÞ ®o lêng. Trong chuyªn chë hµng ho¸ ®êng biÓn, Ýt khi ngêi ®ãng chung nh÷ng mÆt hµng cã suÊt cíc kh¸c nhau vµo cïng mét kiÖn hµng, bëi v× trong trêng hîp nh vËy, çc h·ng tµu cã quyÒn ¸p dông mét



suÊt cíc cao nhÊt trong sè çc suÊt cíc cña hµng ho¸ ®ãng gãi chung ®Ó tÝnh cíc cho c¶ kiÖn hµng.

Trong chuyªn chë ®êng s¾t, bao b× còng cÇn kh¸ ch¾c ch¾n bëi v× hµng ho¸ cã thÓ ph¶i qua nhiÒu kh©u sang toa, dÞch chuyÓn. §ång thêi bao b× ®êng s¾t còng cÇn kÝch thíc phï hîp víi quy ®Þnh cña c¬ quan ®êng s¾t, n¬i hµng ®i qua. Nh÷ng hµng ho¸ cã bao b× qu¸ dµi vµ cã träng lîng qu¸ nÆng, thêng gÆp khã kh¨n trong khi ®¨ng ký xin toa, còng nh khi bèc dì.

Bao b× thÝch hîp víi viÖc vËn chuyÓn b»ng m¸y bay, ph¶i lµ bao b× nhÑ, cã kÝch thíc phï hîp víi quy ®Þnh cña c«ng ty hµng kh«ng. Cã nh vËy, míi gi¶m ®îc chi phÝ chuyªn chë, bëi v× suÊt cíc m¸y bay cao h¬n rÊt nhiÒu so víi suÊt cíc cña çc ph¬ng thøc chuyªn chë kh¸c. Ngoµi ra, ®Ó tr¸nh nguy hiÓm cho hµng ho¸ vµ c«ng cô vËn t¶i, ngêi ta tr¸nh dïng nh÷ng vËt liÖu dÔ bèc ch¸y trong viÖc chÕ t¹o bao b× m¸y bay.

§iÓm l¹i çc tËp qu¸n cã liªn quan ®Õn bao b×, chóng ta thÊy r»ng çch quy ®Þnh chung chung vÒ chÊt lîng bao b× vÉn cã thÓ g©y nªn sù kh«ng thèng nhÊt trong viÖc gi¶i thÝch yªu cÇu ®èi víi bao b×.

VD: Mçi bªn giao dÞch cã thÓ hiÓu mét çch kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm “kh¸ ch¾c ch¾n” hoÆc “kÝch thíc phï hîp”.

- Quy ®Þnh cô thÓ çc yªu cÇu vÒ bao b× nh:

+ Yªu cÇu vÒ vËt liÖu lµm bao b×.

VD: b»ng gç míi, b»ng mµng máng polyetylen, b»ng tre løa ®an, b×a båi (cardboard), gç gÐp (fiberboard).

+ Yªu cÇu vÒ h×nh thøc cña bao b×.

VD: (case) bao (bale), thïng (drum), quËn (roll), bao t¶i (gunny bag)..

+ Yªu cÇu vÒ kÝch cì cña bao b×

VD: Mçi bao 50kg, ®ay Ðp 100kg/ kiÖn hµng…



+ Yªu cÇu vÒ sè lîp bao b× vµ çch thøc cÊu t¹o mçi líp ®o.

VD : líp trong cã b«i mì vµ phñ giÊy nÕn, líp gi÷a lµm b»ng nylon, líp ngoµi lµ hßm gç míi dµy kh«ng díi 2cm.

+ Yªu cÇu vÒ ®ai nÑp cña bao b×:

VD : hßm ph¶i cã ba lît nÑp, mµ bÒ réng tõ 2cm trë lªn, mçi gãc hßm ph¶i cã s¨t cooc-ne…

§¬ng nhiªn ph¬ng ph¸p quy ®Þnh çc yªu cÇu cô thÓ cña bao b× cã nhiÒu u ®iÓm h¬n ph¬ng ph¸p quy ®Þnh chung. Song nã ®ßi hái mçi bªn giao dÞch ph¶i cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm c¶ trong lÜnh vùc th¬ng phÈm lÉn trong lÜnh vùc vËn t¶i.

2. Ph¬ng thøc cung cÊp bao b×

Nãi chung, viÖc cung cÊp bao b× ®îc thùc hiÖn b»ng mét trong ba çch díi ®©y, tuú theo sù tho¶ thuËn cña çc bªn tham gia giao dÞch.

Mét lµ, bªn b¸n cung cÊp bao b× ®ång thêi víi viÖc giao hµng cho bªn mua. §©y lµ ph¬ng thøc th«ng thêng nhÊt, phæ biÕn nhÊt.

Hai lµ, bªn b¸n øng tríc bao b× ®Ó ®ãng gãi hµng ho¸ nhng sau khi nhËn hµng bªn mua ph¶i tr¶ l¹i bao b×. Nãi çch kh¸c, bªn b¸n chØ b¸n hµng ho¸ cßn bao b× ®îc gi÷ l¹i tiÕp tôc sö dông. Ph¬ng thøc nµy chØ thêng dïng ®èi víi nh÷ng lo¹i bao b× cã gi¸ trÞ cao h¬n gi¸ hµng hoÆc nh÷ng bao b× sö dông nhiÒu lÇn.

Ba lµ, bªn b¸n yªu cÇu bªn mua göi bao b× ®Õn tríc ®Ó ®ãng gãi, sau ®ã míi giao hµng. Trêng hîp nµy chØ x¶y ra khi nµo bao b× qu¶ thËt khan hiÕm vµ thÞ trêng thuéc vÒ ngêi b¸n.

3. Ph¬ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cña bao b×.

NÕu bªn b¸n chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp bao b×, sau ®ã kh«ng thu håi, th× hai bªn giao dÞch thêng ph¶i tho¶ thuËn víi



nhau viÖc x¸c ®Þnh gi¸ bao b×. nãi chung viÖc tÝnh gi¸ cña bao b× cã thÓ cã mÊy trêng hîp:

- Gi¸ cña bao b× ®îc tÝnh vµo gi¸ c¶ cña hµng ho¸, kh«ng tÝnh riªng. §©y lµ biÖn ph¸p hay dïng. Trong trêng hîp nµy ngêi ta kh¼ng ®Þnh gi¸ hµng ®· bao gåm gi¸ cña bao b× (Packing charges included)

- Gi¸ c¶ cña bao b× do bªn mua tr¶ riªng. Muèn vËy cÇn x¸c ®Þnh møc ®é chi phÝ t¹o nªn gi¸ c¶ bao b×. Chi phÝ nµy cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ, cã thÓ tÝnh b»ng møc phÇn tr¨m so víi gi¸ hµng. Nhng c¶ hai ph¬ng ph¸p nµy ®Òu cã nh÷ng ®iÓm kh«ng tho¶ ®¸ng. Ph¬ng ph¸p tríc sÏ khuyÕn khÝch bªn b¸n chÕ t¹o bao b× b»ng vËt liÖu ®¾t tiÒn hoÆc víi khèi lîng lín qu¸ møc cÇn thiÕt. Ph¬ng ph¸p sau dÔ lµm cho gi¸ c¶ bao b× nhiÒu h¬n chi phÝ thùc tÕ v× r»ng chi phÝ bao b× kh«ng cã quan hÖ trùc tiÕp víi gi¸ c¶ hµng ho¸.

- Gi¸ c¶ cña bao b× ®îc tÝnh nh gi¸ c¶ cña hµng ho¸. §©y lµ trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn ¸p dông ®iÒu kho¶n (c¶ b× coi nh tÞnh).

IV. §iÒu kho¶n vÒ phÈm chÊt

1. Tªn ®iÒu kho¶n vµ çc ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÈm chÊt

Trong çc hîp ®ång mÉu, ®iÒu kho¶n phÈm chÊt cã thÓ mang nhiÒu tªn kh¸c nhau. Cã khi ®ã lµ: “PhÈm chÊt” (Quality), cã khi lµ “PhÈm chÊt hµng ho¸” (Quality of goods), cã khi lµ “Quy çch vµ phÈm chÊt” (Specification and quality), cã khi lµ “Sù m« t¶” ( Description ).

Trong néi dung cña ®iÒu kho¶n nµy, ngêi ta quy ®Þnh phÈm chÊt hµng ho¸ b»ng nhiÒu çch kh¸c nhau.

Cã hîp ®ång chØ nªu lªn phÈm cÊp ( category hoÆc grade). Trong trêng hîp nµy, phô lôc cña hîp ®ång x¸c ®Þnh râ néi dung vµ çc chØ tiªu chÊt lîng cña mçi lo¹i ®ã. Còng cã



trêng hîp b¶n quy ®Þnh chÊt lîng ®· ®îc c«ng bè tríc t¹i së giao dÞch vµ hîp ®ång chØ dÉn chiÕu ®Õn b¶n ®ã.

Mét sè hîp ®ång mÉu cã nªu lªn kh¶ n¨ng dïng hµng ®ã vµo mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh. VÝ dô, ngò cèc dïng cho ngêi ¨n ( for human consumption ) hoÆc cho sóc vËt ( for cattle) hoÆc ®Ó chÕ biÕn c«ng nghiÖp v.v…

Çch mua b¸n theo mÉu hµng (sale by sample )®îc dïng kh¸ phæ biÕn. Theo çch nµy, tríc khi ký hîp ®ång ngêi b¸n ®-a ra ®Ó ngêi mua xem xÐt mÉu. Khi ®· tho¶ thuËn thµnh lËp hîp ®ång, mÉu ®îc hai bªn ®ãng dÊu hoÆc ghi sè hiÖu vµ giao cho bªn b¸n, bªn mua vµ mét bªn thø ba ®Ó lu gi÷. C«ng thøc thêng ®îc dïng trong trêng hîp nµy lµ: “ GÇn gièng mÉu ®· ®îc ®ãng dÊu / hoÆc ký tªn / vµ ®îc lu gi÷ t¹i…” ( About as per sample sealed / or signed / in possession of…). §«i khi viÖc b¸n hµng theo mÉu l¹i cã kÌm theo mét sè chØ tiªu vÒ chÊt lîng. Nh vËy, ta cã thÓ hiÓu r»ng hµng ho¸ ph¶i phï hîp víi çc chØ tiªu ®· quy ®Þnh c¶ ®èi víi nh÷ng chØ tiªu kh¸c kh«ng ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång, hµng ho¸ ph¶i phï hîp víi mÉu hµng. Cßn kh¸i niÖm “gÇn gièng”, “gÇn ®óng” víi mÉu hµng, çc hîp ®ång mÉu còng cha cã sù gi¶i thÝch râ rµng. §a sè hîp ®ång dµnh viÖc nµy cho träng tµi quy ®Þnh. ChØ cã hîp ®ång mÉu cña London Corn Trade Association quy ®Þnh ph¹m vi dung sai” ®ã lµ 0,5% vµ cña Italia quy ®Þnh ®ã lµ 1%.

Mét sè kh«ng Ýt hîp ®ång cã quy ®Þnh chung chung, theo nh÷ng chØ tiªu ®¹i kh¸i quen dïng nh:

- PhÈm chÊt trung b×nh vµo lóc giao hµng” (Average quality at the time of shipment) trong hîp ®ång cña Antwerp.

- “PhÈm chÊt tiªu thô tèt theo m« t¶ trªn: ( Good merchantable quality of the above-mentioned description), trong th¬ng m¹i vÒ dÇu thùc vËt.

- “PhÈm chÊt trung thùc vµ tiªu thô ®îc” (QualitÐ loyale et marchande) trong bu«n b¸n vÒ dÇu gai.



-“PhÈm chÊt b×nh qu©n tèt ë thêi kú bèc hµng theo tËp qu¸n æn ®Þnh ë ®Þa ph¬ng cña níc xuÊt xø” (QualitÐ bonne moyenne µ l’ e’poque de l’embarquement, suivant usages locaux et constants du pays d’origine) ë çc b¶n ®iÒu kiÖn chung tríc ®©y cña Ph¸p.

Trong sè çc hîp ®ång lo¹i nµy, mét sè hîp ®ång ®· dïng c«ng thøc FAQ (Fair Average Quality). Trong trêng hîp nµy, ng-êi ta chØ ®Þnh mét tæ chøc lÊy mÉu vµ c«ng bè trong tõng thêi gian mét. Tuy nhiªn, trong ngµnh th¬ng m¹i cao su, ngêi ta l¹i dïng c«ng thøc FAQ víi mäi ý nghÜa kh¸c th«ng thêng, tøc lµ kh«ng mang tÝnh chÊt cña mét ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÈm chÊt thay ®æi tuú thêi gian vµ khu vùc chän mÉu trung b×nh, mµ l¹i lµ mét nh©n tè x¸c ®Þnh vÜnh viÔn cho tõng tiªu chuÈn ®îc xÕp h¹ng.

§«i khi ta l¹i thÊy thuËt ng÷ FAQ cßn ®îc kÌm thªm mét tÝnh ng÷ nh “tèt”, “díi møc” vÝ dô: good FAQ hoÆc inferior FAQ. Nh vËy mét lÇn n÷a chóng ta thÊy rÊt khã dÞch ch÷ “fair” lµ “tèt” hay “hoµn h¶o”.

Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÈm chÊt “theo hiÖn tr¹ng” còng ®îc dïng víi thuËt ng÷ tiÕng Ph¸p “Tel quel”. §«i khi çc hîp ®ång cña Italia, cña London còng dïng thuËt ng÷ nµy víi sù biÕn ®æi theo çch ph¸t ©m cña ngêi Anh còng dïng thuËt ng÷ nµy víi sù biÕn ®æi theo çch ph¸t ©m cña ngêi Anh “Tale quale”, mÆc dï trong tiÕng Anh ®· cã thuËt ng÷ t¬ng ®¬ng “As is”. Néi dung cña çc thuËt ng÷ nµy lµ: Hµng cã thÓ giao theo ®óng lo¹i hµng yªu cÇu, cßn phÈm chÊt th× “cã sao giao vËy”.

Trong nhiÒu trêng hîp, hµng cã khèi lîng lín còng ®îc mua b¸n theo sù m« t¶ ( sale by description). Trong ®ã, tuú theo tõng lo¹i hµng, ®iÒu kho¶n m« t¶ cã thÓ bao gåm:

- Tû lÖ tèi ®a nh÷ng nh©n tè mµ ngêi ta kh«ng muèn cã:

- Tû lÖ tèi thiÓu vÒ nh÷ng nh©n tè cã Ých:



-Dung träng, tøc lµ träng lîng tù nhiªn (natural weight) cña mét ®¬n vÞ dung tÝch.

- KÝch cì (vÝ dô: 2800h¹t /kg, côc cã ®êng kÝnh tõ 3 cm trë lªn)

- MÇu s¾c

-H¬ng vÞ

- v.v…

§èi víi nh÷ng chÊt muèn cã trong hµng ho¸, ngêi ta thêng ¸m chØ b»ng nhiÒu thuËt ng÷ kh¸c nhau nh: chÊt l¹: (foreign matters, extraneous matters), chÊt hçn hîp (admixture) … Ng-êi ta x¸c ®Þnh chóng b»ng c«ng thøc “Kh«ng qua…%” (Not exceed…%, not over…%) hoÆc “chØ tíi…%” (up to …%). Tuy nhiªn, cã khi sù quy ®Þnh chØ ë møc chung chung, thiÕu cô thÓ. VÝ dô trong hîp ®ång mñ cao su (latex) cña London quy ®Þnh r»ng “Kh«ng cã t¹p chÊt vÒ th¬ng m¹i” ( Commercially free from extraneous matters).

§èi víi nh÷ng nh©n tè cÊu t¹o nªn hµng ho¸, cã khi ngêi ta quy ®Þnh tû lÖ cµng thÊp cµng tèt cña mét thµnh phÇn nµo ®ã. VÝ dô trong çc hîp ®ång g¹o, tû lÖ % tÊm cµng Ýt th× chÊt lîng g¹o cµng cao. Tuy nhiªn trong trêng hîp nµy, ®iÒu cÇn lµ chÝnh x¸c lµ chiÒu dµi cña tÊm ( b»ng 1/2 h¹t g¹o hay b»ng 3/4 h¹t g¹o…)

Ngoµi ra, nhiÒu chØ tiªu kh¸c còng ®îc nªu ra trong hîp ®ång, tuú thuéc yªu cÇu vÒ tõng lo¹i hµng nh: mµu s¾c, nhiÖt lîng (vÝ dô ®èi víi than, dÇu má…) hµm lîng cña chÊt chñ yÕu trong hµng ho¸; sè lîng thµnh phÇn thu ®îc khi chÕ biÕn hµng ho¸ nãi trong hîp ®ång v.v…

Mét sè hµng cã khèi lîng lín ®· ®îc tiªu chuÈn ho¸ vµ viÖc mua b¸n theo tiªu chuÈn còng kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng hiÕm thÊy ®èi víi hµng nµy. Tuy nhiªn, ®iÒu kh¸ míi ë níc ta lµ: Nh÷ng tiªu chuÈn nµy kh«ng ph¶i chØ do c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x©y dùng mµ cã c¶ çc tiªu chuÈn do çc hiÖp héi t nh©n x©y dùng nªn, nhng do ®îc dïng l©u, çc tiªu



chuÈn nµy còng ®îc thõa nhËn trªn thÞ trêng. Mét vÝ dô vÒ tr-êng hîp nµy lµ tiªu chuÈn RSS (Ribbed Smoked Sheet) trong bu«n b¸n cao su do RMA (Rubber Manufacturers Association – hiÖp héi çc nhµ chÕ t¹o cao su) x¸c ®Þnh.

2. Ph¹m vi chªnh lÖch cho phÐp vÒ chÊt lîng.

§èi víi hµng cã khèi lîng lín, phÈm chÊt thêng bÞ t¸c ®éng bëi khÝ hËu, thêi tiÕt, ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn v.v… Do ®ã thËt khã lßng b¶o ®¶m sù phï hîp hoµn toµn gi÷a phÈm chÊt hµng giao víi phÈm chÊt ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång. Còng tinh thÇn nh vËy, ngay ®Õn C«ng íc Liªn hîp quèc vÒ hîp ®ång mua b¸n quèc tÕ (C«ng íc Vienna 1980) còng kh¼ng ®Þnh r»ng hµng ho¸ chØ bÞ coi lµ kh«ng phï hîp víi hîp ®ång nÕu:

a. Hµng kh«ng thÝch hîp cho çc môc ®Ých sö dông mµ çc hµng ho¸ cïng lo¹i vÉn thêng ®¸p øng.

b. Hµng kh«ng thÝch hîp cho bÊt kú môc ®Ých cô thÓ nµo mµ ngêi b¸n ®· trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp biÕt ®îc vµo lóc ký kÕt hîp ®ång, trõ trêng hîp nÕu c¨n cø vµo çc hoµn c¶nh cô thÓ cã thÓ thÊy r»ng kh«ng dùa vµo ý kiÕn sau sù ph¸n ®o¸n cña ngêi b¸n hoÆc nÕu ®èi víi hä lµm nh thÕ lµ kh«ng hîp lý.

c. Hµng kh«ng cã çc tÝnh chÊt cña hµng mÉu hoÆc kiÓu d¸ng mµ ngêi b¸n ®· cung cÊp cho ngêi mua.

d. Hµng kh«ng ®îc ®ãng bao b× theo çch th«ng thêng cho nh÷ng hµng cïng lo¹i hoÆc, nÕu kh«ng cã çch th«ng th-êng, b»ng çch thÝch hîp ®Ó gi÷ g×n vµ b¶o vÖ hµng ho¸ ®ã. (§iÒu 35 – Môc 2)

Cßn çc hîp ®ång mÉu th× cho phÐp hµng giao ®îc phÐp chªnh lÖch ë møc ®é nhÊt ®Þnh so víi quy ®Þnh cña hîp ®ång. Khi phÈm chÊt hµng giao n»m trong ph¹m vi chªnh lÖch ®ã (ngoµi møc dung sai ®· ®îc x¸c ®Þnh tríc) ngêi mua vÉn kh«ng ®îc ®ßi båi thêng. §ã lµ tû lÖ vÉn gäi lµ miÔn th-êng (franchise). Tû lÖ miÔn thêng vµ møc dung sai cao thÊp



bao nhiªu ®Òu lµ do mèi t¬ng quan gi÷a gêi mua vµ ngêi b¸n quyÕt ®Þnh.

§«i khi hîp ®ång mÉu cßn quy ®Þnh c¶ nh÷ng chØ tiªu ®îc phÐp chªnh lÖch vµ chØ tiªu nµo kh«ng ®îc phÐp nh v©y.

VÒ çch xö lý trêng hîp møc ®é hµng xÊu vît qu¸ ph¹m vi chªnh lÖch, mçi hîp ®ång còng quy ®Þnh mét kh¸c. Quy ®Þnh nµy cã khi cã lîi cho bªn mua, cã khi cã lîi cho bªn b¸n. §©y lµ ®iÒu kho¶n nhËn hµng trong hîp ®ång mÉu vÒ ngò cèc cña Italia:

“NghÜa vô nhËn hµng: Ngêi mua ph¶i nhËn hµng trong bÊt cø trêng hîp nµo. Ngêi mua kh«ng ®îc göi tr¶ ngay hµng cho ngêi b¸n dï víi lý do phÈm chÊt kh«ng hîp lÖ. Ngêi mua vÉn ph¶i nhËn hµng vµ b¶o qu¶n, nÕu sau khi dì hµng thÊy hµng xÊy do cã tiÒm tËt( inherent vice)

Trong mét sè hîp ®ång kh¸c vÒ ngò cèc, ta còng thÊy quy ®Þnh t¬ng tù. Së dÜ ngµnh hµng ngò cèc cã thÓ quy ®Þnh nh vËy v× ngµnh nµy cã c¶ mét hÖ thèng chiÕt khÊu vµ h¹ gi¸ ®· cã lîi cho bªn mua.

§Ó x¸c ®Þnh sù hoµn thµnh nghÜa vô cña ngêi b¸n, ngêi ta thêng tiÕn hµnh kiÓm tra, gi¸m ®Þnh phÈm chÊt hµng sau khi hµng ®ã ®îc giao xong. §Ó nÐ tr¸nh tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc kiÓm tra, gi¸m ®Þnh nh vËy, ngêi b¸n quy ®Þnh r»ng giÊy chøng nhËn phÈm chÊt do m×nh ®a ra lµ giÊy chøng nhËn cuèi cïng (Certificate to be final ), trõ phi ngêi mua chøng minh ®îc giÊy ®ã kh«ng hîp lÖ. Quy ®Þnh nµy ®· xuÊt hiÖn trong çc hîp ®ång mÉu ngµnh than vµ mét sè hîp ®ång mÉu ngò cèc xuÊt khÈu tõ Canada vµ Hoa kú.

3. Tr¹ng th¸i hµng ho¸.

Hµng ho¸ cã thÓ ®îc ®¸nh gÝa ch¼ng nh÷ng b»ng çc chØ tiªu chÊt lîng (t¹p chÊt, thñy phÇn, kÝch cì, ®é dµi cña s¬ sîi v.v…) nh ®· tr×nh bµy ë phÇn 1 cña ch¬ng nµy, mµ cßn ®-îc ®¸nh gi¸ b»ng tr¹ng th¸i bªn ngoµi cña nã. Tr¹ng th¸i (condition of goods) thÓ hiÖn ë sù biÕn d¹ng, sù hÊp h¬i, sù



g·y vôn v.v… hoÆc ë sù nguyªn lµnh. Sù nguyªn lµnh nµy cßn gäi lµ sù an toµn hµng ho¸ (tiÕng Anh: Sound, tiÕng Ph¸p: Sain, tiÕng §øc: Gesund).

§Þa ®iÓm ®¸nh gÝa tr¹ng th¸i hµng ho¸ cã thÓ lµ n¬i hµng ®i hoÆc n¬i hµng ®Õn.

Khi hîp ®ång lµ hîp ®ång giao hµng ë n¬i ®i (shipment contract), tr¹ng th¸i cña hµng ho¸ ®îc xem xÐt trong thêi gian bèc hµng lªn tµu vµ ngêi b¸n ph¶i giao hµng trong tr¹ng th¸i tèt (in good condition) cho ngêi vËn t¶i. Ngîc l¹i ®èi víi hîp ®ång giao hµng ë n¬i ®Õn (arrival contract), tr¹ng th¸i hµng ®îc xem xÐt ë c¶ng ®Õn.

Tuy nhiªn, ®iÒu khã kh¨n lµ hîp ®ång thuéc lo¹i giao hµng ë n¬i ®i (vÝ dô häp ®ång FOB, CIF, CFR) nhng l¹i cã ®iÒu kho¶n quy ®Þnh lÊy phÈm chÊt ë c¶ng ®Õn lµm c¨n cø quýªt ®Þnh. Trong trêng hîp nµy, çc ®iÒu kiÖn FOB, CIF, CFR chØ cßn lµ ®iÒu kiÖn c¬ së cña gi¸ c¶.

§Ó ®¸nh gÝa tr¹ng th¸i hµng ho¸, ngêi ta thêng dïng mÊy c«ng thøc sau ®©y: “Giao hµng theo hiÖn tr¹ng” (Tel quel) “Giao nguyªn lµnh” (Sound delivery), “§iÒu kiÖn m¹ch ®en” ( Rye terms)

“Giao theo hiÖn tr¹ng” (Tel quel) nh ®· ®îc ®Þnh nghÜa ë phÇn &1 ch¬ng nµy, cã nghÜa lµ “cã sao giao vËy”. Nhng trong çc hîp ®ång cña London Corn Trade Association l¹i gi¶i thÝch thuËt ng÷ nµy lµ: Hµng h háng v× níc biÓn hoÆc v× lý do nµo kh¸c ph¶i ®îc coi nh tèt”

Nh÷ng hîp ®ång cña Antwerp c¾t nghÜa thuËt ng÷ ®ã nh sau: “Khi mua b¸n theo ®iÒu kiÖn Tel quel, ngêi mua sÏ nhËn hµng bÞ h háng v× níc biÓn hay v× lý do kh¸c mµ kh«ng cã quyÒn ®ßi h¹ gi¸”.

§a sè nh÷ng hîp ®ång “giao theo hiÖn tr¹ng” lµ hîp ®ång giao hµng ë n¬i ®Õn (DES, DEQ, DDU,DDP) vµ hîp ®ång CIF.

“Giao nguyªn lµnh”(Sound delivery) lµ c«ng thøc thêng thÊy trong çc hîp ®ång cña Antwerp. Çc hîp ®ång cña §øc



còng dïng ®iÒu kiÖn nµy vµ gäi lµ “Gesund Auszuliefern” hîp ®ång §øc- Hµ Lan coi ®iÒu kiÖn nµy gièng nh ®iÒu kiÖn Rye terms ( sÏ ®îc tr×nh bµy díi ®©y cßn theo çc hîp ®ång mÉu cña Antwerp gi¶i thÝch ®iÒu kiÖn “Giao nguyªn lµnh” lµ : nÕu hµng bÞ h háng v× níc biÓn hoÆc v× lý do kh¸c, ngêi mua ph¶i nhËn tÊt c¶ hµng, b¶o qu¶n hµng ®ã mét çch thÝch øng (en bon pere re de famille), kh«ng cã quyÒn ®ßi h¹ gi¸. NÕu ®ã lµ ngêi mua cuèi cïng (ngêi tiªu dïng), ngêi nµy ph¶i th«ng b¸o b»ng h×nh thøc viÕt cho ngêi b¸n trong vßng hai ngµy kÓ tõ khi hµng ®îc dì xong. NÕu lµ ngêi kinh doanh ë kh©u trung gian, ngêi mua ph¶i th«ng b¸o cho ngêi b¸n b»ng h×nh thøc biÕt cho ngêi b¸n trong mét thêi gian hîp lý (hoÆc néi nhËt ngµy nhËn hµng hoÆc tríc 12 h:00 ngµy h«m sau)

Trong trêng hîp nµy, nh÷ng rñi ro vµ chi phÝ x¶y ra trong thêi gian b¶o qu¶n hµng h háng ®Òu do ngêi mua øng tríc vµ ngêi b¸n ph¶i hoµn l¹i cho ngêi mua. Vµ nÕu ngêi mua yªu cÇu, ngêi b¸n ph¶i nhËn l¹i hµng h háng ®ã.

Nh vËy, theo ®iÒu kiÖn nµy, nÕu hµng giao cã h háng, ngêi mua ®îc quyÒn lùa chän: hoÆc lµ nhËn hµng mµ kh«ng ®îc h¹ gi¸ (gièng ®iÒu kiÖn Tel quel), hoÆc tõ chèi hoµn toµn l« hµng.

“§iÒu kiÖn m¹ch ®en” (Rye terms) tuy cã tªn gäi “Lóa m¹ch ®en” nhng ®iÒu kiÖn nµy còng ®îc dïng trong mua b¸n çc lo¹i ngò cèc kh¸c.

§iÒu kiÖn nµy ®îc gi¶i thÝch trong çc hîp ®ång cña London r»ng:

“Ngêi mua sÏ nhËn hµng h háng v× níc biÓn hoÆc v× mét lý do kh¸c nÕu ngêi b¸n h¹ gi¸ hµng, nhng kh«ng kÓ trêng hîp do bÞ nãng nhÑ, kh«ng bÞ ¶nh hëng tíi phÈm chÊt vµ kh«ng lµm gi¶m gi¸ trÞ hµng hoÆc trêng hîp h háng trªn ®Êt liÒn mµ kh«ng cho quyÒn ®ßi hái gi¸”

Çc hîp ®ång cña Italia còng gi¶i thÝch t¬ng tù. Hîp ®ång §øc-Hµ lan biÓu thÞ cïng mét nghÜa nµy: “hµng giao ®i



ph¶i tèt, kh«ng kÓ tíi hµng bÞ kh«, nãng nhÑ, kh«ng lµm phÈm chÊt biÕn ®æi ngêi mua

Ph¶i nhËn hµng h háng ®ã vµ ®îc h¹ gÝa theo møc mµ träng tµi quyÕt ®Þnh”

“Tæn thÊt trªn biÓn do bªn b¸n chÞu” (Sea damages for the sellers account) tuy lµ ®iÒu kiÖn kh«ng ®îc phæ biÕn nhiÒu n÷a, nhng vÉn cßn ®îc nªu trong mét vµi hîp ®ång mÉu, víi tªn gäi t¾t lµ ®iÒu kiÖn S.D.

§iÒu kiÖn nµy ®îc ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ nh sau:

Hµng bÞ h háng v× níc biÓn, thiÖt h¹i do ngêi b¸n chÞu (damages by sea water, if any to be for the sellers account).

Çc hîp ®ång cña London vÒ h¹t ngò cèc nhËp khÈu tõ Ên ®é cã ghi thÓ thøc nh sau: “ngêi mua sÏ kh«ng nhËn nh÷ng kiÖn hµng vµ hµng ho¸ bÞ h háng v× níc biÓn hay h¬i níc ®äng l¹i”

Hîp ®ång cña Antwerp vÒ h¹t ngò cèc nhËp tõ Achentina vµ Urugay (víi ®iÒu kiÖn hµng ®Õn Antwerp an toµn vµ l¹i t¸i xuÊt CIF) cho lùa chän: hoÆc hai bªn tho¶ thuËn r»ng hµng sÏ giao cho ngêi mua ë tr¹ng th¸i lóc bèc hµng ë Ch©u ¢u thÕ nµo th× giao nh thÕ víi ®iÒu kiÖn sÏ h¹ gÝa hoÆc hîp ®ång sÏ coi nh hoµn thµnh mµ ngêi b¸n kh«ng ph¶i phÝ tæn khi hµng kh«ng cã tr¹ng th¸i bªn ngoµi tèt.

V. §iÒu kho¶n giao hµng

1. §iÒu kiÖn c¬ së giao hµng.

Çc hîp ®ång mÉu ®Òu cã sù vËn dông mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®· ®îc h×nh thµnh trong bu«n b¸n quèc tÕ ®Ó ph©n chia tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc giao hµng. §ã lµ çc ®iÒu kiÖn nh EXWORK, EX WARE-HOUSE, FOB, CIF, CFR v.v..

Çc ®iÒu kiÖn nµy ®îc gi¶i thÝch mét çch rÊt kh¸c nhau bëi çc tËp ®oµn bu«n b¸n, bëi tËp qu¸n ngµnh hµng vµ bëi



tËp qu¸n ®Þa ph¬ng. Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã c«ng thèng nhÊt gi¶i thÝch çc ®iÒu kiÖn ®ã trong v¨n b¶n “ çc ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i” gäi t¾t lµ Incoterms.

Çc hîp ®ång mÉu ®· dÉn chiÕu ®Õn Incoterms b»ng c«ng thøc, ch¼ng h¹n nh:

- Gi¸ hµng ®îc hiÓu lµ FOB /CIF/CFR c¶ng… theo Incoterms 1990 (the price to be understood interested in accordance with Incoterms 1990.

- Hîp ®ång nµy chÞu sù ®iÒu tiÕt cña nh÷ng quy ®Þnh trong Incoterms 2000 (the contract will be governed by the provision of Incoterms 2000).

Nh÷ng hîp ®ång kh«ng dÉn chiÕu ®Õn Incoterms thêng cã quan niÖm rÊt kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. Ch¼ng h¹n, ®· cã trêng hîp ngêi ta quan niÖm ®iÒu kiÖn CIF gièng nh ®iÒu kiÖn EX SHIP (mµ ngµy nay, theo Incoterms lµ DES).

Së dÜ cã sù hiÓu lÇm gi÷a CIF vµ EX SHIP lµ v×, trong nhiÒu lóc, ngêi ta kh«ng ph©n biÖt gi÷a hµng giao thùc tÕ (actual delivery) víi giao hµng tîng trng (Symbol delivery) CIF thuéc lo¹i giao hµng tîng trng, trong ®ã giao chøng tõ ®îc coi lµ giao hµng, nÕu chøng tõ hîp lÖ th× ngêi mua ph¶i tr¶ tiÒn. Cßn EX SHIP (tøc DES) thuéc lo¹i giao hµng thùc tÕ, trong ®ã ngêi b¸n ph¶i thùc sù ®Æt hµng ho¸ díi sù ®Þnh ®o¹t cña ng-êi mua trªn tµu t¹i c¶ng ®Õn quy ®Þnh.

Theo Incoterms, khi hµng ®îc giao b»ng container hoÆc tµu RO/RO th× cÇn thay ®iÒu kiÖn FOB b»ng ®iÒu kiÖn FIA, thay CFR b»ng CPT, thay CIF b¨ng CIP.

2. Thêi gian giao hµng.

Thêi h¹n giao hµng lµ thêi h¹n mµ ngêi b¸n ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng. NÕu çc bªn giao dÞch kh«ng cã tho¶ thuËn g× kh¸c, thêi h¹n nµy còng lµ lóc di chuyÓn rñi ro vµ tæn thÊt vÒ hµng ho¸ tõ ngêi b¸n sang ngêi mua.



Trong bu«n b¸n quèc tÕ, ngêi ta cã 3 kiÓu quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng nh sau:

- Thêi h¹n giao hµng cã ®Þnh kú: theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta cã thÓ x¸c ®Þnh thêi h¹n giao hµng.

+ HoÆc vµo mét ngµy cè ®Þnh, vÝ dô vµo ngµy 30 th¸ng 5 n¨m 2000

+ HoÆc vµo mét ngµy ®îc coi lµ ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n giao hµng, vÝ dô: Kh«ng chÊp nhËn qu¸ ngµy 30 th¸ng 5 n¨m 2000.

+ HoÆc b»ng mét kho¶ng thêi gian nh: quý 3 n¨m 2000

+ HoÆc b»ng mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh tuú theo sù lùa chän cña mét trong hai bªn, vÝ dô: trong vßng 6 th¸ng sau khi ký kÕt hîp ®ång tuú theo sù lùa chän cña ngêi b¸n (within 6 months after concluding the contract, at the sellers option) tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 7 tuú ngêi mua lùa chän (delivery Feb./Jul. at the buyers option)…

- Thêi h¹n giao hµng ngay: theo ph¬ng ph¸p nµy çc bªn giao dÞch cã thÓ tho¶ thuËn:

+ Giao nhanh ( Prompt)

+ Giao ngay lËp tøc (immediately)

+ Giao cµng sím cµng tèt ( as soon as possible)

+ V.v…

Néi dung cña nh÷ng qui ®Þnh trªn ®©y ®îc gi¶i thÝch ë tõng n¬i, tõng vïng, tõng ngµnh mét kh¸c nhau. VÝ dô, ë Mü ngêi ta gi¶i thÝch “giao ngay” lµ giao trong vßng 5 ngµy sau khi ký kÕt hîp ®ång, “giao gÊp” lµ giao trong vßng 5 ngµy ®Õn 10 ngµy sau khi ký kÕt hîp ®ång.

Trong b¶n “ qui t¾c thùc hµnh thèng nhÊt tÝn dông chøng tõ” (b¶n söa ®æi n¨m 1993), phßng th¬ng m¹i quèc tÕ gi¶i thÝch mét çch thèng nhÊt “çc tõ ng÷ ®ã lµ yªu cÇu göi hµng trong thêi gian 30 ngµy kÓ tõ ngµy më th tÝn dông” (tµi liÖu cña phong th¬ng m¹i quèc tÕ sè 500)



- Thêi h¹n giao hµng kh«ng ®Þnh kú: §©y lµ çch quy ®Þnh chung chung Ýt ®îc dïng. Theo çch nµy ngêi ta cã thÓ tho¶ thuËn nh:

+ Giao hµng cho chuyÕn tÇu ®Çu tiªn (Shipment by first available steamer).

+ Giao hµng khi nµo cã khoang tµu (Subject to shipping space available )

+ Giao hµng sau khi nhËn ®îc L/C (Suject to the opening of L/C)

+ Giao hµng khi nµo xin ®îc giÊy phÐp xuÊt khÈu (subject to export licence.

Trong hîp ®ång mÉu cã thÓ dµnh chç cho viÖc ghi ngµy giao hµng, còng cã thÓ dµnh chç cho viÖc ghi th¸ng giao hµng. Theo c«ng íc Liªn hîp quèc vÒ mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ (c«ng íc Vienna1980) “Ngêi b¸n ph¶i giao hµng ®óng vµo ngµy mµ hîp ®ång ®· quy ®Þnh cho viÖc giao hµng”. V× vËy khi quy ®Þnh ngµy giao hµng, ngêi b¸n ph¶i giao tríc 24 giê ngµy ®ã; cßn khi qui ®Þnh th¸ng giao hµng, ngêi b¸n ph¶i tiÕn hµnh viÖc giao hµng vµo mét ngµy trong th¸ng ®ã (tÝnh tõ ngµy ®Çu tiªn ®Õn ngµy cuèi th¸ng).

Tuy nhiªn, nÕu ngµy Ên ®Þnh giao hµng l¹i lµ mét ngµy kh«ng lµm viÖc (TiÕng Anh: Non-business day, non-market day) th×, theo mét sè hîp ®ång mÉu, ngêi b¸n ph¶i giao hµng vµo ngµy tiÕp theo.

NhiÒu khi çc bªn trong hîp ®ång l¹i dïng nh÷ng thuËt ng÷ chung chung ®Ó quy ®Þnh thêi gian giao hµng nh: “giao cµng sím cµng tèt” (as soon as posible – viÕt t¾t lµ: asap)…nh÷ng thËt ng÷ nµy ®îc mçi tËp ®oµn gi¶i thÝch mét kh¸c.

Díi ®©y lµ çch hiÓu cña çc tËp ®oµn ®èi víi çc thuËt ng÷ chØ thêi gian giao hµng tÝnh tõ lóc ký hîp ®ång:

(§¬n vÞ: ngµy)

Nhãm Tªn tËp ®oµn T¹i chç Nhanh LËp tøc GÊp



hµng spot quick Immediat

e

Prompt

Ngò cèc

Chambre Arbitrale-Anvers 6 6 31

Ngò cèc

Associasione dei Cereale-Genova

8 5

H¹t cã dÇu

Seed, Oil, Cake Association –Liverpool

7-21 7-21

H¹t cã dÇu

Foreign comm. Asso – San Francisco

1 2 5 10

H¹t cã dÇu

Nat. Cottonseed Prod. Asso.-New Orleans

5 10

§êng Refined Sugar Asso 3 14

Cao su Rubber Trade Asso –Newyork

10

B«ng Assol de coton –Haver 14 15-30

B«ng Alexandria Cotton Asso- Egypt

14

Gç Timber Trade Feeder of U.k

45

Kim lo¹i

London Metal Exchange 5

Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ ®· gi¶i thÝch – trong çc UCP (§iÒu lÖ vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝn dông chøng tõ) r»ng tÊt c¶ çc thuËt ng÷ trªn ®Òu cã nghÜa lµ hµng ®îc giao trong vßng 30 ngµy kÓ tõ ngµy L/C ®îc më.

Trong çc hîp ®ång mÉu do çc së giao dÞch hµng ho¸ so¹n th¶o, ngêi ta thêng nªu ra 2 thêi h¹n giao hµng: thêi h¹n giao hµng c¬ së (basic delivery) vµ thêi h¹n giao hµng cã thÓ kÐo dµi (tenderable delivery) khi ®Õn thêi h¹n giao hµng c¬



së, nÕu mét bªn thÊy viÖc thanh to¸n hîp ®ång kh«ng cã lîi cho m×ng th× cã thÓ nép mét sè tiÒn bï ®Ó ho·n mua hÆc ho·n b¸n lµ Backwardation.

3. §Þa ®iÓm giao hµng.

§Þa ®iÓm giao hµng thêng ®îc ghi bªn c¹nh ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. Trong çc hîp ®ång mÉu, ngêi ta ®Ó chõa mét kho¶ng trèng sau ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®Ó çc ®-¬ng sù ghi ®Þa ®iÓm giao hµng.

§èi víi çc hîp ®ång giao hµng t¹i chç (spot contract), viÖc quy ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng lµ kh«g cã g× phøc t¹p. Nhng ®èi víi çc hîp ®ång CIF, ngêi ta ph¶i ghi râ tªn hai c¶ng: c¶ng bèc hµng (loading port) vµ c¶ng dì hµng (discharging port).

Còng kh«ng Ýt khi ngêi ta cßn quy ®Þnh c¶ng giao nhËn vÒ sè lîng vµ c¶ng giao nhË vÒ chÊt lîng hµng.

ViÖc lùa chän ®Þa ®iÓm giao hµng cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn ph¬ng thøc chuyªn chë hµng ho¸ vµ ®Õn ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. MÆc dï nãi chung ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®· x¸c ®Þnh râ ®Þa ®iÓm giao hµng, vÝ dô khi tho¶ thuËn giao hµng theo ®iÒu kiÖn FOB Marseille, FOB Liverpool th× ®Þa ®iÓm giao hµng ®· ®îc quy ®Þnh råi. Tuy nhiªn, cã nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng chØ x¸c ®Þnh c¶ng ®Õn mµ kh«ng x¸c ®Þnh c¶ng ®i (vÝ dô ®iÒu kiÖn CIF, CFR) hoÆc cã trêng hîp hai bªn muèn giµnh giËt h¬n n÷a lîi thÕ vÒ m×nh. V× thÕ, hai bªn cã thÓ cßn ph¶i tho¶ thuËn quy ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng.

Trong bu«n b¸n quèc tÕ, ngêi ta ph©n biÖt çc ph¬ng ph¸p sau ®©y vÒ viÖc quy ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng.

- Quy ®Þnh c¶ng (ga) giao hµng, c¶ng (ga), ®Õn, c¶ng (ga) th«ng qua.

- Quy ®Þnh mét c¶ng (ga) vµ nhiÒu c¶ng (ga): trong tr-êng hîp ®èi tîng giao dÞch lµ hµng b¸ch ho¸ ngêi ta thêng chØ quy ®Þnh mét ®Þa ®iÓm hµng ®i hoÆc mét ®Þa ®iÓm



hµng ®Õn. Nhng khi giao dÞch vÒ hµng ho¸ cã khèi lîng lín, ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh nhiÒu ®Þa ®iÓm göi hµng vµ - hoÆc nhiÒu ®Þa ®iÓm hµng ®Õn. VÝ dô, c¶ng ®i: H¶i Phßng/ §µ N½ng/ TP Hå ChÝ Minh; C¶ng ®Õn: Lu©n ®«n/ Liv¬pun/ H¨mbua.

- Quy ®Þnh c¶ng (ga) kh¼ng ®Þnh vµ c¶ng (ga) lùa chän: dï cã quy ®Þnh mét hoÆc nhiÒu c¶ng (ga) nhng ph¬ng ph¸p trªn vÉn kh¼ng ®Þnh n¬i giao hµng. Tuy nhiªn trong bu«n b¸n quèc tÕ nhiÒu khi ngêi ta cßn cho phÐp mét bªn lùa chän c¶ng khÈu (optional ports) trong trêng hîp nµy ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh b»ng mét trong hai ph¬ng ph¸p sau:

* Trong thuËt ng÷ vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, çc bªn giao dÞch lùa chän thªm mét c¶ng thø hai hoÆc thø ba, vÝ dô: FOB H¨mbua/ Rot-tec-dam/ Am-xtec-dam; ®iÒu kiÖn CIF Lu©n ®«n/ Rortecdam/ H¨mbua.

* Çc bªn giao dÞch quy ®Þnh nh÷ng c¶ng chñ yÕu cña mét khu vùc nµo ®ã ®îc coi lµ c¶ng lùa chän ®èi víi mét trong hai bªn. VÝ dô, nÕu çc bªn quy ®Þnh: “ CIF European main ports” hoÆc “CIF EMP” th× ®Õn lóc giao hµng, bªn mua cã thÓ chØ ®Þnh bÊt cø mét c¶ng nµo ®ã trong sè çc c¶ng chñ yÕu cña Ch©u ¢u lµm c¶ng hµng ®Õn.

ThËt ra trong çch quy ®Þnh thø hai nµy vÉn cã thÓ x¶y ra tranh chÊp v×, trong sè çc c¶ng cña Ch©u ¢u hiÖn nay vÉn cha cã mét quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng c¶ng nµo lµ c¶ng chñ yÕu.

4. Ph¬ng thøc giao hµng.

Thùc tiÔn giao hµng trong mua b¸n hµng ho¸ ®· lµm n¶y sinh nhiÒu ph¬ng thøc giao hµng.

Ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh viÖc giao nhËn ®îc tiÕn hµnh ë mét n¬i nµo ®ã lµ giao nhËn cuèi cïng. ViÖc giao nhËn s¬ bé thêng ®îc tiÕn hµnh ë ngay ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt hµng ho¸ hoÆc ë n¬i göi hµng. ViÖc giao nhËn s¬ bé thêng cã môc ®Ých lµ bíc ®Çu xem xÐt hµng ho¸, x¸c ®Þnh sù phï hîp vÒ sè



lîng vµ chÊt lîng hµng so víi quy ®Þnh trong hîp ®ång. Trong khi giao nhËn s¬ bé, ngêi mua cã quyÒn ®ßi hái kh¾c phôc khuyÕt ®iÓm hµng ho¸ tríc khi giao hµng. ViÖc giao nhËn cuèi cïng cã môc ®Ých x¸c nhËn viÖc ngêi b¸n hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng vÒ çc mÆt sè lîng, chÊt lîng hµng, thêi gian giao hµng. Qua ®ã, hai bªn thõa nhËn çc kÕt qu¶ kiÓm tra hµng ho¸ ®· lÊy ®îc ë n¬i giao nhËn cuèi cïng. Ngêi ta còng cã thÓ quy ®Þnh viÖc giao nhËn ®îc tiÕn hµnh ë mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã lµ viÖc giao nhËn vÒ sè lîng hoÆc lµ viÖc giao nhËn vÒ chÊt lîng.

Giao nhËn vÒ sè lîng lµ x¸c ®Þnh sè lîng thùc tÕ cña hµng ®îc giao b»ng çc ph¬ng ph¸p c©n, ®o, ®Õm. ViÖc giao nhËn b»ng sè lîng ®îc tiÕn hµnh ë ®©u lµ tuú theo ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång. VÝ dô, nÕu hîp ®ång quy ®Þnh “ träng lîng bèc hµng” th× ®Þa ®iÓm x¸c ®Þnh träng l-îng lµ c¶ng göi hµng, thêi gian x¸c ®Þnh lµ khi giao hµng.

5. Th«ng b¸o giao hµng.

Çc ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®· bao hµm nghÜa vô vÒ th«ng b¸o giao hµng. Nhng, bªn c¹nh ®ã, çc bªn giao dÞch th-êng vÉn tho¶ thuËn thªm vÒ nghÜa vô th«ng b¸o giao hµng. Trong khi tho¶ thuËn vÒ viÖc nµy, ngêi ta thêng quy ®Þnh vÒ sè lÇn th«ng b¸o giao hµng vµ nh÷ng néi dung cÇn ®îc th«ng b¸o.

Thêi gian hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng ®îc kh¸ nhiÒu hîp ®ång mÉu quan t©m quy ®Þnh. Theo phÇn lín çc hîp ®ång mÉu, ngµy giao hµng ®îc x¸c ®Þnh “b»ng ngµy vËn ®¬n ®îc cÊp hoÆc sÏ ®îc cÊp” (tiÕng anh: as per bill of lading dated or to be dated). §a sè çc hîp ®ång thuéc lo¹i nµy cßn quy ®Þnh r»ng, nÕu kh«ng cã b»ng chøng kh¸c th× vËn ®¬n ®êng biÓn ®îc c«ng nhËn lµ b»ng chøng ngµy bèc hµng lªn tÇu. Mét sè hîp ®ång cßn ®Ò cao gi¸ trÞ nµy cña vËn ®¬n b»ng çch quy ®Þnh r»ng nÕu muèn phñ nhËn b»ng chøng cña vËn ®¬n th× ph¶i ®a ra b»ng chøng “cã kh¶ n¨ng thuyÕt



phôc” (conclusive). Nh÷ng hîp ®ång kh¸c kh«ng c«ng nhËn nh÷ng b»ng chøng kh¸c ngoµi vËn ®¬n vÒ ngµy bèc hµng.

V× ngµy cña vËn ®¬n quan träng nh thÕ cho nªn ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian hoµn thµnh viÖc giao hµng çc hîp ®ång thêng quy ®Þnh khi nµo th× ghi ngµy vµo vËn ®¬n. §a sè hîp ®ång ngò cèc cña London quy ®Þnh vËn ®¬n ph¶i ®Ò ngµy hµng thùc sù ®· n»m trªn tÇu biÓn, çc vËn ®¬n nhËn hµng ®Ó xÕp (Received for shipment bill of lading) kh«ng ®îc c«ng nhËn lµ hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng.

HÇu hÕt çc hîp ®ång mÉu ®Òu cã mét hay nhiÒu ®iÒu kho¶n cho ho·n hoÆc miÔn giao hµng nÕu gÆp nh÷ng trë ng¹i kh¸ch quan (kh«ng phô thuéc vµo ®¬ng sù) c¶n trë viÖc giao hµng ®ã. §iÒu kho¶n nµy cã thÓ mang tªn lµ ®iÒu kho¶n “tr-êng hîp bÊt kh¶ kh¸ng” (Force majeure), ®iÒu kho¶n “ngo¹i lÖ” (exception) ®iÒu kho¶n “miÔn tr¸ch”

Th«ng thêng thêi h¹n giao hµng ®îc ho·n trong mét thêi gian t¬ng øng víi thêi gian diÔn biÕn cña trë ng¹i céng víi thêi gian kh¾c phôc hËu qu¶ cña nã ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång. Khi trë ng¹i kÐo dµi, qu¸ mét thêi gian ®· ®îc quy ®Þnh th×, víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, mét bªn cã thÓ yªu cÇu huû bá hîp ®ång.

Mét sè hîp ®ång kh«ng quy ®Þnh thêi h¹n cô thÓ ®Ó sau ®ã cã thÓ yªu cÇu huû bá hîp ®ång. Mµ chØ quy ®Þnh ®ã chØ lµ thêi gian quy ®Þnh hîp lý (Reasonable time). Còng cã hîp ®ång mµ, nÕu ta suy diÔn tõng ch÷ trong ®ã, l¹i kh«ng cho huû hîp ®ång, kh«ng kÓ tíi thêi gian dµi hay ng¾n cña sù viÖc trë ng¹i, ®¬ng sù vÉn ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng.

Ngoµi nguyªn nh©n kh¸ch quan trªn ®©y, viÖc giao hµng cã khi cßn phô thuéc vµo chñ quan cña ®¬ng sù. ë mét vµi hîp ®ång mÉu, chóng ta cã mét ®iÒu kho¶n ®Æc biÖt, gäi lµ “®iÒu kho¶n gia h¹n” (extension clause), cho ®¬ng sù ®îc quyÒn ho·n giao trong mét vµi ngµy (cã thÓ tèi ®a lµ 8 ngµy),



miÔn lµ ph¶i tr¶ cho ®èi t¸c cña m×nh mét kho¶n tiÒn thÝch øng. Nh vËy, ngêi b¸n cã quyÒn lùa chän quyÒn giao hµng ®óng h¹n víi viÖc ho·n giao hµng vµ chÞu ph¹t. Nhng khi sö dông quyÒn ho·n giao hµng ngêi b¸n ph¶i b¸o cho ngêi mua biÕt.

6. Nh÷ng quy ®Þnh kh¸c vÒ viÖc giao hµng.

Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn, trong ®iÒu kiÖn giao dÞch, c¨n cø vµo nhu cÇu cña bªn mua, vµo kh¶ n¨ng cña bªn b¸n vµ vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸, ngêi ta cã nh÷ng quy ®Þnh ®Æc biÖt nh sau:

- §èi víi nh÷ng hµng ho¸ cã khèi lîng lín, ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh “cho phÐp giao hµng tõng ®ît” (partial shipment).

- NÕu trªn däc ®êng ®i cÇn ph¶i thay ®æi ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh “cho phÐp chuyÓn t¶i” (transhipment alloed).

- NÕu c¶ng göi hµng ë gÇn c¶ng ®Õn, khi hµnh tr×nh cña giÊy tê l¹i chËm h¬n hµnh tr×nh hµng ho¸, ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh “ vËn ®¬n ®Õn chËm ®îc chÊp nhËn”.

- NÕu ngêi b¸n uû nhiÖm cho mét ngêi thø ba ®øng ra thay mÆt m×nh ®øng ra giao hµng, ngêi ta cã thÓ quy ®Þnh “vËn ®¬n ngêi thø ba ®îc chÊp nhËn” (thirdparty B/L acceptable).

VI. §iÒu kho¶n vËn t¶i:

Trong ®iÒu kho¶n vËn t¶i cña c¸c hîp ®ång ngêi ta th-êng nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò sau:

a. Quy ®Þnh tiªu chuÈn vÒ con tÇu trë hµng nh: tÇu cã kh¶ n¨ng ®i biÓn, ph¶i ®îc xÕp lo¹i A theo ®¨ng kiÓm cña Loyd’s hoÆc tÇu ph¶i díi 15 tuæi sö dông, hoÆc phô phÝ tÇu giµ (OAP) ph¶i do ngêi thuª tÇu chÞu.

b. Quy ®Þnh vÒ níc bèc dì, thêi gian bèc dì, thëng ph¹t bèc dì.



c. Quy ®Þnh vÒ thêi gian b¾t ®Çu tÝnh thêi gian bèc dì.

d. Quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ®Ó tèng ®¹t …th«ng b¸o s½n sµng bèc dì… nh:

- WIBON (whether in berth or not) dï ë cÇu c¶ng hay cha.

- WIPON (whether in port or not) dï ë c¶ng hay cha.

- WIFPON (whether in free pratique or not) dï ®· ®îc tù do tiÕp xóc víi bê hay cha.

- WICCON (whether in custom’s clearance or not) dï ®· th«ng quan hay cha.

e. Quy ®Þnh vÒ thëng (Despatch money) vµ ph¹t (Demurrage) bèc dì.

Còng cã khi, ngêi ta kh«ng quy ®Þnh thëng ph¹t b»ng çch quy ®Þnh chung chung nh “møc bèc dì nhanh thêng lÖ” ( CQD-customary quick despatch)

Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn ®©y trong qu¸ tr×nh giao dÞch tuú tõng t×nh h×nh cô thÓ, çc bªn cã thÓ ®Ò ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c vÝ dô:

- §iÒu kiÖn cÊm chuyÓn b¸n, thu hÑp quyÒn h¹n cña bªn mua, kh«ng cho bªn mua ®îc b¸n l¹i hµng ho¸ mµ m×nh ®· mua theo mét hîp ®ång nhÊt ®Þnh.

- §iÒu kiÖn vÒ quyÒn lùa chän: cho phÐp mét bªn ®îc lùa chän vÒ mét néi dung nµo ®ã cña hîp ®ång nh: lùa chän vÒ sè lîng dung sai, lùa chän c¶ng giao hµng…

- §iÒu kiÖn chÕ tµi quy ®Þnh çc lo¹i ph¹t, ph¹t béi íc, båi thêng thiÖt h¹i mµ bªn vi ph¹m nghÜa vô cña hîp ®ång ph¶i chÞu.

- §iÒu kiÖn quy ®Þnh tr×nh tù thay ®æi hoÆc huû bá hîp ®ång.

- §iÒu kiÖn cÊm chuyÓn nhîng quyÒn lîi vµ nghÜa vô cho mét bªn thø ba, nÕu kh«ng cã sù ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña bªn cïng ký kÕt hîp ®ång.



- .v.v...

Çc ®iÒu kiÖn trªn ®©y ®Òu cã tÝnh chÊt tuú ý, cho phÐp hai bªn ®îc tù nguyÖn vËn dông. Nhng mét khi ®· ®îc vËn dông vµo hîp ®ång, chóng trë thµnh b¾t buéc víi çc bªn ký kÕt vµ ph¶i ®îc thùc hiÖn nghiªm chØnh.

Trong bu«n b¸n quèc tÕ, nhiÒu c«ng ty hoÆc hiÖp héi c«ng nghiÖp ghi s½n nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch cã lîi cho m×nh vµo mét v¨n b¶n gäi lµ “Standard form contract” hoÆc “®iÒu kiÖn chung b¸n hµng” (General conditions of sale) hoÆc “®iÒu kiÖn chung giao hµng” (General conditions for delivery of goods) cña hä. Mçi khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, hä ®a ra mét sè dù th¶o s½n cña hîp ®ång ®Ó lµm c¨n cø th¶o luËn. Tuy nhiªn, nÕu gÆp ®èi thñ yÕu thÕ h¬n so víi hä, hoÆc ®èi thñ cã s¬ xuÊt trong viÖc kiÓm tra çc ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, hä còng kh«ng ngÇn ng¹i buéc ®èi thñ ph¶i chÊp nhËn çc ®iÒu kiÖn do hä ®a ra.

VII -§iÒu kho¶n gi¸ c¶ vµ thanh to¸n.

1. §ång tiÒn cña hîp ®ång.

Trong giao dÞch bu«n b¸n ®iÒu kiÖn gÝa c¶ lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng, ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò : ®ång tiÒn tÝnh gi¸, møc gi¸, ph¬ng ph¸p quy ®Þnh gi¸, ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc gi¸, c¬ së cña gi¸ c¶ vµ viÖc gi¶m gi¸.

Çc hîp ®ång mÉu trong çc së giao dÞch hµng ho¸ thêng cã in s½n ®¬n vÞ tiÒn tÖ lµ ®ång tiÒn cña ®Þa ph¬ng. Cßn trong çc hîp ®ång mÉu kh¸c, ®ång tiÒn cña hîp ®ång ®îc ghi lµ ®ång tiÒn æn ®Þnh, thËm chÝ ®ang lªn gi¸. Ngîc l¹i, nÕu ®ã lµ ngêi mua th×, do t©m lý sî gi¶m sót tµi s¶n hiÖn cã vµ muèn chuyÓn ®æi ®ång tiÒn mÊt gi¸ mau chãng thµnh hµng hãa, ®ång tiÒn cña hîp ®ång cã thÓ lµ ®ång tiÒn mÊt gi¸, kh«ng æn ®Þnh.

Bªn c¹nh nh©n tè trªn ®©y, sù lùa chän ®ång tiÒn cña hîp ®ång cßn phô thuéc vµo tËp qu¸n cña ngµnh – hµng. VÝ



dô çc hîp ®ång mÉu vÒ cao su thêng dïng ®ång b¶ng Anh (GBP), nhiÒu hîp ®ång mÉu vÒ ngµnh – hµng kh¸c l¹i dïng ®ång ®« la Mü (USD). Nh©n tè nµy vÉn cã thÓ thay ®æi. Cô thÓ, thíc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, çc hîp ®ång b«ng thêng dïng ®ång b¶ng Anh, nhng ®Õn nay çc hîp ®ång vÒ mÆt hµng nµy l¹i thêng dïng ®ång ®« la Mü.

Kh«ng ph¶i bao giê ®ång tiÒn tÝnh gi¸ còng lµ ®ång tiÒn thanh to¸n. Trong trêng hîp gi¸ c¶ ghi b»ng mét ®ång tiÒn, thanh to¸n l¹i lµ mét ®ång tiÒn kh¸c, hîp ®ång cã qui ®Þnh tû gi¸ ®Ó chuyÓn ®æi. Tû gi¸ ®ã cã thÓ lµ mét ®ång tiÒn kh¸c, hîp ®ång cã qui ®Þnh tû gi¸ ®Ó chuyÓn ®æi. Tû gi¸ ®ã cã thÓ lµ tû gi¸ do Ng©n hµng trung ¬ng c«ng bè hoÆc lµ tû gi¸ h×nh thµnh trªn thÞ trêng hèi ®o¸i. Thêi gian c«ng bè cã thÓ lµ lóc më cöa chî/ më cöa ng©n hµng (opening rate) hoÆc lµ lóc ®ãng cöa cî / ®ãng cöa ng©n hµng (closing rate). Thêng thêng, tû gi¸ mua vµo vµ tû gi¸ b¸n ra bao giê còng cã chªnh lÖch, cho nªn hîp ®ång còng ph¶i qui ®Þnh râ tû gi¸ nµo ®îc ¸p dông.

Sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy nay rÊt nhanh chãng vµ hîp ®ång mÉu l¹i ®îc so¹n th¶o cho mét thêi gian kh«ng qu¸ ng¾n, cho nªn ®iÒu kho¶n ®¶m b¶o hèi ®o¸i cã thÓ lóc nµy cã lîi cho tËp ®oµn, lóc kh¸c l¹i bÊt lîi cho hä.

2. Gi¸ c¶ cña hîp ®ång.

Gi¸ c¶ trong çc hîp ®ång ngo¹i th¬ng lµ gÝa quèc tÕ. ViÖc xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ quèc tÕ vµ nhËp khÈu cao h¬n gi¸ quèc tÕ lµm tæn h¹i dÕn tµi s¶n quèc gia. V× vËy, tríc khi ký hîp ®ång, çc bªn ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ quèc tÕ.

Trong bu«n b¸n mét sè mÆt hµng (nh qÆng, kim lo¹i, l-¬ng thùc, thùc phÈm… ch¼ng h¹n) gi¸ c¶ l¹i ®îc x¸c ®Þnh theo hµm lîng cña chÊt h÷u Ých trong hµng ho¸ mua b¸n. NÕu hµm lîng chÊt ®ã cµng giµu th× gi¸ c¶ cµng cao. NÕu hµm l-îng chÊt h÷u Ých cµng thÊp th× gi¸ c¶ cµng h¹. Trong kh«ng



Ýt hîp ®ång. Gi¸ c¶ l¹i ®îc x¸c ®Þnh ngay vµo khi ký kÕt, nh-ng kÌm theo gi¸ ®ã cã ®iÒu kho¶n vÒ møc t¨ng gi¸ khi hµng ®îc giao cã hµm lîng chÊt h÷u Ých cao h¬n qui ®Þnh cña hîp ®ång. Møc t¨ng gi¸ ®ã gäi lµ t¨ng gia vÒ chÊt lîng hµng (bonification). Ngîc l¹i, khi hµm lîng chÊt h÷u Ých trong hµng ®îc giao l¹i thÊp h¬n so víi qui ®Þnh, møc gi¶m gi¸ t¬ng øng gäi lµ gi¶m gi¸ vÒ chÊt lîng hµng (refaction).

Trong mét sè hîp ®ång mÉu vÒ quÆng, ngêi mua cßn ®Ò ra nh÷ng qui ®Þnh bÊt lîi cho ngêi b¸n nh: NÕu hµm lîng chÊt h÷u Ých thÊp h¬n qui ®Þnh, ngêi b¸n ch¼ng nh÷ng ph¶i h¹ gi¸ mµ cßn ph¶i hoµn l¹i mét phÇn tiÒn cíc mµ ngêi b¸n ®· ph¶i tr¶ cho ngêi vËn t¶i. PhÇn cíc ph¶i hoµn l¹i nµy t¬ng øng víi phÇn t¹p chÊt v« Ých ®· cã trong khèi lîng hµng chuyªn chë.

Mét sè hîp ®ång mÉu qui ®Þnh gi¸ hµng giao rêi (tøc “®Ó x¸”), kh«ng ®ãng gãi), vµ gi¸ hµng cã bao b×. Gi¸ cã bao b× thêng cao h¬n gi¸ hµng giao rêi.

§a sè hîp ®ång trùc tiÕp x¸c ®Þnh gi¸, cã thÓ lµ gi¸ cè ®Þnh (fixed price), cã thÓ lµ gi¸ linh ho¹t (flexible price). Trong trêng hîp nµy, hîp ®ång cã thÓ qui ®Þnh gi¸ b»ng mét con sè, vÝ dô: §¬n gi¸…. USD (Unit price:…USD). Nhng còng cã khi gi¸ c¶ ®îc qui ®Þnh b»ng hai con sè lµ gi¸ vµ møc gi¶m gi¸, vÝ dô: Gi¸ ®¬nvÞ….USD gi¶m gi¸…% (Unit price: USD…. To be discounted ….%)

Trong ngµnh bu«n b¸n quÆng, hîp ®ång cã thÓ qui ®Þnh gi¸ c¬ së (basic price) vµ, kÌm theo hîp ®ång, cã c¶ mét b¶n tÝnh to¸n møc t¨ng gi¸ thêi vô (seasonal discount), gi¶m gi¸ tr¶ tiÒn sím (cash discount), gi¶m gi¸ v× sè lîng lín (quantiy discount),v,v…

Mét sè hîp ®ång l¹i qui ®Þnh gi¸ mét c¸ch gi¸n tiÕp. Theo c¸ch nµy, hîp ®ång chØ qui ®Þnh ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc gi¸, vÝ dô gi¸ ph¶i cao h¬n gi¸ yÕt b¶ng ë së giao dÞch. L¹i cã trêng hîp, hîp ®ång tho¶ thuËn lÊy lµm gi¸ hîp ®ång gi¸ yÕt b¶ng ë mét së giao dÞch hµng ho¸ vµo mét thêi ®iÓm nµo



®ã tuú ngêi b¸n chän (on seller’s call) hoÆc tuú ngêi mua chän (on Buyer’s call).

TÊt nhiªn, dï qui ®Þnh b»ng çch nµo, hîp ®ång còng ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y: Gi¸ ®ã t¬ng øng víi ®iÒu kiÖn giao hµng nµo (FOB, CIF, CFR, FCA v.v…). Gi¸ ®ã ®· bao gåm chi phÝ bao b× hay cha?

3. Mét sè vÊn ®Ò vÒ viÖc thanh to¸n.

NÕu giao hµng lµ nghÜa vô quan träng cña ngêi b¸n th× tr¶ tiÒn còng lµ nghÜa vô rÊt quan träng cña ngêi mua. V× vËy, bªn c¹nh ®iÒu kho¶n giao hµng, çc hîp ®ång mÉu ®Òu cã ®iÒu kho¶n tr¶ tiÒn (ë çc hîp ®ång mÉu b»ng tiÕng Anh hoÆc tiÕng Ph¸p, ®iÒu kho¶n nµy ghi lµ “payment”, cßn çc hîp ®ång mÉu tiÕng §øc ghi lµ “Zahlung”.

Trong nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ngò cèc, çc hîp ®ång mÉu thêng ngêi mua tr¶ tiÒn sím, thËm chÝ tr¶ tiÒn tríc khi giao hµng (CBD – cash berore delivery) hoÆc tr¶ tiÒn ngay khi ký hîp ®ång (CWO –cash with order) hoÆc tr¶ tiÒn tríc víi ý nghi· ®Æt cäc (down payment.)

Trong khi ®ã, nh÷ng hîp ®ång mÉu do çc liªn doµn so¹n th¶o ®Ó nhËp khÈu l¹i thêng quy ®Þnh tr¶ chËm, tr¶ sau (deferred payment) hoÆc tr¶ sau thµnh nhiÒu kú b»ng nhau (instalment payment)

Trong lÜnh vùc bu«n b¸n da sèng, cã hîp ®ång qui ®Þnh lµ tr¶ ngay, nhng ®iÒu kho¶n tr¶ tiÒn vÉn bÊt lîi cho ngêi b¸n. VÝ dô, ngêi ta qui ®Þnh “tr¶ ngay vµo lóc giao hµng ë c¶ng ®Õn” (cash on delivery at port of destination.)

Trong kh«ng Ýt trêng hîp, hîp ®ång mÉu nhËp khÈu cho bªn mua ®îc quyÒn chän thêi h¹n tr¶ tiÒn trong ph¹m vi mét thêi h¹n quy ®Þnh. NÕu tr¶ tiÒn sím, tríc h¹n th× ngêi mua ®-îc hëng mét kho¶n gi¶m gi¸, gäi lµ “gi¶m gi¸ tr¶ tiÒn sím” (cash discount)



VÒ thêi h¹n tr¶ tiÒn, mét sè hîp ®ång mÉu cña London chØ ®Ò chung chung nh: Tr¶ tiÒn trong thêi h¹n thÝch ®¸ng (in due course hÆc due days) hay tr¶ gÊp (prompt)… Hîp ®ång còng kh«ng gi¶i thÝch nh÷ng thuËt ng÷ ®ã lµ bao nhiªu ngµy.

ViÖc tr¶ tiÒn cã thÓ tiÕn hµnh lµm mét lÇn, cã thÓ lµm hai lÇn: T¹m tÝnh vµ thanh to¸n chÝnh thøc. ViÖc t¹m tÝnh th-êng s¶y ra trong hai trêng hîp sau:

a. Hîp ®ång qui ®Þnh lÊy sè lîng vµ/ hoÆc chÊt lîng hµng ë c¶ng ®Õn lµm c¨n cø quyÕt ®Þnh ®Ó thanh to¸n. Khi ®ã, sau lóc giao hµng ë c¶ng ®i, ngêi b¸n chØ thanh to¸n t¹m thêi b»ng mét ho¸ ®¬n t¹m tÝnh (Provisional Invoice hoÆc Facture provisoire hoÆc Provisorisch Rechnung ). Sau khi hµng ®· ®îc giao nhËn chÝnh thøc vÒ sè lîng vµ / hoÆc chÊt lîng t¹i c¶ng ®Õn, ngêi b¸n míi lµm ho¸ ®¬n chÝnh thøc (final Invoice hÆc facture finale hÆc Schlut – Rechnung ) ®Ó thanh to¸n døt kho¸t.

b. Hµng ®îc giao lµm nhiÒu lÇn, cø mçi lÇn giao hµng, ngêi b¸n chØ lµm ho¸ ®¬n t¹m tÝnh. ChØ sau khi hµng ®îc giao lÇn cuèi cïng, ngêi b¸n míi lµm ho¸ ®¬n chÝnh thøc ®Ó thanh to¸n døt kho¸t tiÒn hµng.

Trong c¸c hîp ®ång mÉu ®îc so¹n th¶o tõ nh÷ng n¨m 60 trë vÒ tríc, vÉn cßn cã trêng hîp trong ®ã qui ®Þnh viÖc tr¶ tiÒn tiÕn hµnh trªn c¬ së thùc tÕ hµng giao. Nhng trong nh÷ng hîp ®ång so¹n th¶o gÇn ®©y, tuyÖt ®¹i bé phËn qui ®Þnh tr¶ tiÒn trªn c¬ së chøng tõ (cash againt docments)

Trong sè nh÷ng chøng tõ hµng ho¸ lµm c¬ së ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, chøng tõ quan träng nhÊt lµ vËn ®¬n. Tuú theo ph¬ng thøc vËn t¶i, ®ã cã thÓ lµ vËn ®¬n ®êng biÓn (ocean bill of lading ), vËn ®¬n ®êng s¾t (Railway bill) vËn ®¬n « t« (Bill of truck….) NÕu hµng ®îc chë b»ng container, vËn ®¬n ®ã cã thÓ lµ vËn ®¬n giao nhËn gän container (FCL –full container load) hoÆc vËn ®¬n tËp h¬p (housed B/L) khi



hµng xÕp kh«ng ®ñ container (LCL- less than container load). §iÒu quan träng lµ vËn d¬n ph¶i hoµn h¶o (clean bill of lading), nghÜa lµ kh«ng cã phª chó xÊu vÒ t×nh tr¹ng bªn ngoµi cña hµng ho¸.

Së dÜ vËn ®¬n lµ chøng tõ quan träng nhÊt v× nã cã tíi ba chøc n¨ng: lµ b»ng chøng cña mét hîp ®ång vËn t¶i ®· ®-îc ký kÕt; lµ biªn l¹i cña ngêi vËn t¶i vÒ viÖc ®· nhËn hµng ®Ó chë vµ lµ chøng tõ së h÷u hµng ho¸ ®ang ®îc chuyªn chë trªn tµu. ChÝnh lµ do chøc n¨ng thø ba nµy cña vËn ®¬n, ngêi ta cã thÓ mua b¸n hµng ho¸ b»ng çch chuyÓn nhîng vËn ®¬n vÒ hµng ®ã.

Trong çc hîp ®ång mÉu ®«i khi ngêi ta l¹i qui ®Þnh chøng tõ lµm c¬ së thanh to¸n tiÒn hµng lµ chøng chØ lu kho (warehouse warrant). Th«ng thêng, ®©y lµ trêng hîp mua b¸n hµng hiÖn vËt (spot transaction)

VÒ ph¬ng thøc tr¶ tiÒn ®îc quy ®Þnh trong çc hîp ®ång mÉu, phæ biÕn nhÊt lµ sù vËn dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (documentary credit) Ph¬ng thøc nµy cßn gäi lµ ph¬ng thøc th tÝn dông (Letter of credit – viÕt t¾t lµ L/C) v× th nµy chøa ®ùng cam kÕt cña ng©n hµng vÒ viÖc tr¶ tiÒn hµng ®Çy ®ñ cho bªn b¸n, hoÆc cho mét ngêi ®îc bªn b¸n chØ ®Þnh, nÕu bªn b¸n tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu ®Ò ra trong th. VÒ sù gi¶i thÝch néi dung L/C, thêng thêng çc hîp ®ång mÉu dÉn chiÕu ®Õn v¨n b¶n do Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ Ên hµnh, cã tªn gäi lµ “§iÒu lÖ vµ Thùc hµnh thèng nhÊt TÝn dông chøng tõ” (Uniform Custom and Practice for Documentary Credit – ViÕt t¾t UCP). Lo¹i th tÝn dông ®îc dïng nhiÒu lµ th tÝnh dông kh«ng huû ngang (irrevocable L/C).

Mét sè hîp ®ång mÉu l¹i qui ®Þnh tiÒn hµng ®îc tr¶ b»ng ph¬ng thøc nhê thu. Hèi phiÕu dïng trong nhê thu cã thÓ kh«ng kÌm chøng tõ (nhê thu phiÕu tr¬n – clean bill collection ) hoÆc cã kÌm chøng tõ ( nhê thu kÌm chøng tõ – chøng tõ ®Ó nhËn hµng, ngêi mua hoÆc ph¶i tr¶ tiÒn (Documents against payment – viÕt t¨t D/P), hoÆc chÊp nhËn



tr¶ tiÒn (Documents against acceptance – viÕt t¾t D/A). Mét sè Ýt hîp ®ång mÉu qui ®Þnh dïng tiÒn mÆt ®Ó tr¶ tiÒn hµng ( cash payment ). Tuy nhiªn, theo quan ®iÓm cña hä, sÐc còng ®îc coi lµ tiÒn mÆt.

Ph¬ng thøc ghi sæ (Open account) còng ®îc dïng trong çc hîp ®ång mÉu vÒ bu«n b¸n ®èi lu.

§Ó lµm vÝ dô cho tÝnh phøc t¹p cña ®iÒu kho¶n “tr¶ tiÒn”, chóng t«i xin ghi díi ®©y ®iÒu kho¶n cïng tªn trÝch tõ hîp ®ång mÉu vÒ xuÊt khÈu c¶u tËp ®oµn Sumitomo (NhËt b¶n)

“Tr¶ tiÒn”: NÕu viÖc tr¶ tiÒn hµng ®îc tiÕn hµnh b»ng L/C th×, ngay sau khi ký kÕt hîp ®ång nµy, bªn mua sÏ th«ng qua mét ng©n hµng lo¹i mét, cã tÝn nhiÖm quèc tÕ , më cho Bªn b¸n hëng mét L/C kh«ng huû ngang díi h×nh thøc vµ theo nh÷ng ®iÒu kho¶n tho¶ m·n cho Bªn b¸n.

NÕu lêng tríc mét çch hîp lý thÊy Bªn mua kh«ng tr¶ tiÒn hµng ®óng h¹n, kh«ng më L/C hoÆc kh«ng lµm viÖc g× ®ã kh¸c ®Ó thùc hiÖn çc nghÜa vô theo hîp ®ång nµy th× Bªn B¸n cã thÓ ®ßi Bªn Mua, khi ®ã trong mét kho¶ng thêi gian hîp lý, ph¶i cung cÊp mét sù b¶o ®¶m ®Çy ®ñ, tho¶ m·n Bªn B¸n vÒ viÖc sÏ thùc hiÖn nghiªm tóc hîp ®ång nµy, ®ång thêi Bªn b¸n cã thÓ tõ chèi göi hoÆc giao nh÷ng hµng cha giao cho tíi khi nhËn ®îc sù b¶o ®¶m ®ã.

Bªn mua ph¶i tr¶ sè tiÒn hµng ®îc ghi trªn mÆt tríc cña hîp ®ång nµy chø kh«ng cã quyÒn bï trõ, håi tè, bít gi¶m hoÆc thùc hiÖn nh÷ng quyÒn kh¸c mµ Bªn Mua ®îc lµm ®Ó chèng l¹i Bªn B¸n, nh÷ng quyÒn ®ã ph¶i ®îc thùc hiÖn riªng gi÷a Bªn Mua vµ Bªn B¸n

Mäi kho¶n míi ph¸t sinh, thu bæ xung hoÆc t¨ng thªm vÒ suÊt cíc phÝ hoÆc tiÒn phô thu (vÒ nhiªn liÖu, ngo¹i tÖ, ïn t¾c hoÆc nhËp khÈu hoÆc çc kho¶n chi phÝ luËt ®Þnh kh¸c, hoÆc tiÒn phÝ b¶o hiÓm mµ Bªn b¸n cã thÓ ph¶i chÞu ®èi víi



hµng ho¸ sau khi ký hîp ®ång nµy ®Òu do Bªn Mua ph¶i chÞu vµ ph¶i ®îc bªn mua hoµn l¹i cho Bªn B¸n khi Bªn B¸n yªu cÇu.

NÕu Bªn Mua kh«ng tr¶ tiÒn hµng theo ®óng hîp ®ång th× bªn mua ph¶i tr¶ cho Bªn B¸n – víi tÝnh c¸ch lµ tiÒn båi th-êng thiÖt h¹i ®Þnh s½n chø kh«ng ph¶i lµ tiÒn ph¹t – kho¶n lîi tøc vît tréi tÝnh theo møc l·i suÊt thÊp h¬n 18% n¨m hoÆc theo l·i suÊt tèi ®a mµ luËt níc ngêi b¸n cho phÐp, tÝnh tõ ngµy ®Õn h¹n tr¶ tiÒn cho ®Õn ngµy thùc tÕ tr¶ tiÒn, tÝnh trªn c¬ së 360 ngµy mét n¨m ®èi víi sè ngµy thùc tÕ qu¸ h¹n”

(Payment: If payment for the Goods shall be made by a letter of credit, Buyer shall establish in favor of Seller an irrevocable letter of credit through a prime bank of good international repute immediately after the conclusion of this contract in a form and upon terms satisfactory to Seller.

If Buyer’s failure to make payment, to establish a letter of credit or otherwise to perform its obligations hereunder is reasonably anticipated, Seller may demand that Buyer provide, within a reasonable time, adequate assurance is given.

Buyer shall pay the price specified on the face of this Contract without set-off, counterclaim, recoupment or other similar rights which Buyer may have against Seller , which rights shall be exercised in separate proceedings between Buyer and Seller.

Any new, additional or increased freight rates, surcharges (bunker, currency, congestion or other surcharges), taxes, customs duties, export or import surcharges or other governmental charges, or insurance premiums, which may incurred by Seller which respect to the Goods after the conclusion of this Contract shall be for the account of Buyer and shall be reimbursed to Seller by Buyer no demand.

If Buyer fails to pay for the Goods in accordance with this Contract, Buyer shall pay to Seller as liquidated damages and



not as penalty overdue interest at the rate of the lower of eighteen percent ( 18%) per annum or the maximum interest rate permitted by the laws of Buyer’s country, clculated from the due date for such payment until the actual date of payment calculated on the 360 days a year vasis for he actual number of days elaped.)

VIII. §iÒu kho¶n ph¸p lý.

Trong çc hîp ®ång mÉu, nh÷ng ®iÒu kho¶n ph¸p lý lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc. §ã lµ çc ®iÒu kho¶n vÒ luËt ¸p dông, trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng, träng tµi chuyÓn nhîng hîp ®ång ..v..v..

1. LuËt ®iÒu chØnh hîp ®ång (governing law)

Hîp ®ång dï cã ®Çy ®ñ ®Õn ®©u còng kh«ng bao trïm ®îc tÊt c¶ çc t×nh tiÕt cã thÓ xÈy ra, kh«ng thÓ qui ®Þnh ®-îc tÊt c¶ nh÷ng çch sö trÝ cô thÓ cho tõng trêng hîp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. V× vËy, ngêi ta thêng ph¶i dÉn chiÕu ®Õn mét nguån luËt nµo ®ã cã thÓ ®îc ¸p dông vµo quan hÖ hîp ®ång (law applicable to the contract).

§a sè hîp ®ång mÉu quy ®Þnh luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång lµ luËt cña níc ngêi b¸n hoÆc cña níc ngêi mua. Còng cã trêng hîp ngêi ta l¹i quy ®Þnh ¸p dông luËt cña n¬i ký kÕt hîp ®ång. Nh×n chung, ngêi so¹n th¶o hîp ®ång mÉu lu«n lu«n muèn luËt cña níc m×nh ®îc ¸p dông vµo hîp ®ång. V× vËy, chóng cã thÓ ®i ®Õn nhËn xÐt chung nh sau: LuËt ¸p dông vµo hîp ®ång lµ luËt qui ®Þnh cña níc ngêi so¹n th¶o hîp ®ång mÉu.

Ch¼ng h¹n, hîp ®ång mÉu cña Sumitomo (NhËt b¶n) quy ®Þnh nh sau: “VÒ mäi khÝa c¹nh hîp ®ång nµy ph¶i ®îc ®iÒu chØnh vµ gi¶i thÝch phï hîp víi luËt cña níc NhËt B¶n” ( This Contract shall be, in all respectes, governed by and construed in accordance with the laws of Japan).



2. Trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng vµ trêng hîp trë ng¹i ( Force majeure and Hardship clause )

Trong khi thùc hiÖn hîp ®ång, mét trong hai bªn ký kÕt cã thÓ gÆp nh÷ng hiÖn tîng kh¸ch quan kh¸c thêng kh«ng l-êng tríc ®îc vµ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc, c¶n trë viÖc thi hµnh nghÜa vô cña hîp ®ång.

Nh÷ng trêng hîp x¶y ra hiÖn tîng nh thÕ, trog th¬ng m¹i, vÉn gäi lµ trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng (Force majeure). Ghi ®iÒu kho¶n trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng vµo hîp ®ång, çc bªn ký kÕt cho môc ®Ých cho phÐp ®¬ng sù l©m vµo trêng hîp ®ã cã quyÒn miÔn hoÆc ho·n thi hµnh nghÜa vô hîp ®ång trong mét thêi gian, t¬ng øng víi thêi gian x¶y ra bÊt kh¶ kh¸ng, céng víi thêi gian kh¾c phôc hiÖn tîng ®ã.

Trong çc hîp ®ång mÉu, ®iÒu kho¶n nµy thêng liÖt kª hµng lo¹t trêng hîp ®îc gäi lµ trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng. VÝ dô, trong hîp ®ång mÉu do ngêi b¸n so¹n th¶o ®· ghi nh sau:

“NÕu khi ngêi B¸n thùc hiÖn çc nghi· vô theo hîp ®ång nµy trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp bÞ ¶nh hëng hoÆc bÞ c¶n trë bëi hiÖn tîng bÊt kh¶ kh¸ng, bao gåm nhng kh«ng h¹n chÕ çc tr-êng hîp thiªn tai, lôt b·o, ®éng ®Êt, sãng thÇn, ®Êt lë, ch¸y, tai ho¹, dÞch bÖnh, tai n¹n trªn biÓn, phong táa, bÞ chÝnh phñ, vua chóa hoÆc nh©n d©n b¾t gi÷ hoÆc cÇm gi÷ tµu hoÆc háng hãc toµn bé hoÆc mét phÇn cña thiÕt bÞ, nhµ m¸y, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i bèc dì, do yªu cÇu cña chÝnh phñ, cña chØ thÞ, mÖnh lÖnh hay quy chÕ, kh«ng s½n sµng vÒ ph¬ng tiÖn vËn t¶i bèc dì, ph¸ s¶n hoÆc kh¸nh kiÖt cña ngêi s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp hµng, hoÆc do nh÷ng nguyªn nh©n hoÆc hoµn c¶nh hÊt kú nµo kh¸c ngoµi sù kiÓm so¸t hîp lý cña ngêi b¸n, ngêi s¶n xuÊt hoÆc ngêi cung cÊp hµng, th× ngêi b¸n sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi mÊt m¸t, hoÆc h h¹i, hoÆc kh«ng thùc hiÖn, hoÆc chËm thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô cña m×nh, cã thÓ kÐo dµi thêi h¹n göi hµng hoÆc giao hµng, hoÆc chÊm døt v« ®iÒu kiÖn, mµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm



g×, bé phËn cha ®îc thùc hiÖn cña hîp ®ång nµy trong chõng mùc bÞ ¶nh hëng ho¨c bÞ c¶n trë nãi trªn ®©y”.

(If the performance by Seller of its obligations hereunder is directly of indirectly affected or prevented by force majeure, including but not limited to Acts to God, flood, typhoon, earthquake, tidal wave, landslide, fire, plague, epidemic, quarantine restriction, perils of the sea, war declared or not or thread of the same, civil commotion, blockade, arrest of restrain of government, rules of people, requisition of vessel or aircraft, strike, lockout, sabotage or other labor dispute, explosion, accident or breakdown in whole or in part f machinery, plant, transportation or loading facility, governmental request, guidance, order or regulation, unavailability of transportation or loading facility, bankruptcy or insolvever beyond the reasonable control of Seller or manufacturer or supplier of the Goods, then Seller shall not be liable for loss or damage, or failure of or delay in performing its obligations under this Contract and may, at its option, extend he time of shipment or delivery of the Goods or terminate unconditionally and without liability the unfulfilled portion of this Contract to the extent so affected or prevented)

Còng tËp ®oµn Êy trong hîp ®ång mÉu vÒ nhËp khÈu, l¹i chØ quy ®Þnh rÊt ng¾n gän nh sau:

“NÕu trong khi bªn mua thùc hiÖn çc nghÜa vô cña m×nh theo hîp ®ång nµy mµ l¹i, trùc tiÕp bÞ ¶nh hëng hoÆc bÞ c¶n trë hëi hiÖn tîng bÊt kh¶ kh¸ng, hao gåm nhng kh«ng h¹n chÕ thiªn tai, ho¶ ho¹n, chiÕn tranh cã tuyªn bè hoÆc kh«ng tuyªn bè hoÆc bÞ ®e do¹ nghiªm träng bëi chiÕn tranh, d©n bÕn, ®×nh c«ng hoÆc tranh chÊp lao ®éng kh¸c, cã lÖnh hoÆc quy chÕ cÊm cña chÝnh phñ, hoÆc do çc nguyªn nh©n kh¸c ngoµi sù kiÓm so¸t hîp lý cña bªn Mua hoÆc cña kh¸ch hµng cña bªn mua , bªn mua sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng mÊt m¸t, hoÆc tæn thÊt , hoÆc viÖc kh«ng thùc hiÖn hoÆc viÖc chËm trÔ thùc hiÖn çc nghÜa vô cña



m×nh vµ, tuú theo sù xem xÐt cña m×nh, cã thÓ chÊm døt hîp ®ång nµy hoÆc mét bé phËn cña hîp ®ång nµy”

(If the performance by Buyer of its obligations hereunder is directly affeted or prevented by force majeure, including but limited to Acts of God, fire, war or serious threat of the same, civil commotion, strike or other labor dispute, governmental order or regulaton or any other causes beyond the reasonable control of Buyer or Buyer’s customer(s), Buyer shall not be liable for loss or damage, or failure of or delay in performing its obligations hereunder and may, at its sole discreation, terminate this Contract or any portion thereof.)

Trong nh÷ng hîp ®ång mÉu míi ®îc so¹n th¶o gÇn d©y, ngêi ta ®· ®a ra mét ph¹m trï míi: Trêng hîp khã kh¨n (Hardship). §ã lµ nh÷ng hiÖn tîng kh¸ch quan g©y trë ng¹i cho viÖc thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång, nhng kh«ng ®Õn nçi “ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc”.

Nghiªn cøu vÒ “çc hîp ®ång mua b¸n quèc tÕ”. TiÕn sÜ James R. Pinnells (PhÇn Lan) cho biÕt r»ng kh¸i niÖm vÒ “ tr-êng hîp trë ng¹i” míi ra ®êi gÇn ®©y vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Cã lÏ chÝnh v× lý do ®ã, khi so¹n th¶o ®iÒu kho¶n trêng hîp trë ng¹i cña hîp ®ång mÉu, ngêi b¸n thêng nªu lªn mét danh môc rÊt réng nh÷ng trêng hîp ®îc gäi lµ “trë ng¹i”.

3. ChÕ tµi (Sanction).

Nghiªn cøu çc hîp ®ång mÉu, chóng ta thêng gÆp çc chÕ tµi vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång - ®ã lµ ph¹t, gi¶m gÝa vµ båi thêng thiÖt hai.

ChÕ tµi ph¹t ®îc ghi ë çc hîp ®ång mÉu cña lôc ®Þa Ch©u ¢u lµ “ph¹t béi íc” ( Penalty) vµ, ë çc hîp ®ång cña Anh - Mü lµ “tiÒn båi thêng ®Þnh tríc” (liquidated demages). Møc ph¹t ®îc quy ®Þnh ë mçi hîp ®ång mét kh¸c tuú theo mÆt hµng, ngêi so¹n th¶o hîp ®ång mÉu vµ t×nh h×nh thÞ trêng.



ChÕ tµi gi¶m gi¸ hµng ®îc ¸p dông trong trêng hîp ngêi b¸n giao hµng cã phÈm ch©t kÐm h¬n phÈm chÊt qui ®Þnh trong hîp ®ång hoÆc giao hµng chËm chÔ ... møc % gi¶m gi¸ hµng ®îc qui ®Þnh mçi lóc mét kh¸c. Hîp ®ång mÉu còng cã khi quy ®Þnh viÖc båi thêng thiÖt h¹i nªó mét bªn thùc hiÖn kh«ng nghiªm chØnh nghÜa vô cña m×nh, g©y nªn thiÖt h¹i cho ®èi ph¬ng, ch¼ng h¹n nh chËm hoÆc kh«ng giao hµng, chËm hoÆc kh«ng tr¶ tiÒn hµng…

4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp (settlement of disputes)

§èi víi nh÷ng tranh chÊp hoÆc bÊt ®ång ý kiÕn, çc hîp ®ång mÉu ®Ò ra nhiÒu çch gi¶i quyÕt kh¸c nhau.

Cã hîp ®ång mÉu quy ®Þnh viÖc hai bªn tríc hÕt ph¶i th-¬ng lîng víi nhau, nÕu th¬ng lîng víi nhau kh«ng thµnh c«ng th× tranh chÊp míi ®îc ®a ra träng tµi hoÆc toµ ¸n, vÝ dô:

“Mäi tranh chÊp vµ bÊt ®ång cã thÓ x¶y ra tõ hîp ®ång nµy hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy ph¶i ®îc gi¶i quyÕt b»ng çch h÷u nghÞ, nÕu cã thÓ. NÕu kh«ng thÓ gi¶i quyÕt b»ng çch h÷u nghÞ, hai bªn sÏ ®a ra träng tµi phßng th¬ng m¹i quèc tÕ t¹i Paris”.

(All disputes and differences which may arise out of the present contract or in connection with it shall be settled, if possible, in an amicable way.

In the event that it is not possible to settle them in an amicable way, the parties shall refer the matter to Arbitration in the International Chamber of Commerce in Paris)

Cã hîp ®ång mÉu l¹i quy ®Þnh viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng toµ ¸n, vÝ dô: “Mäi tranh chÊp vµ bÊt ®ång cã thÓ x¶y ra tõ hîp ®ång nµy hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy sÏ ph¶i ®a ra vµ x¸c ®Þnh bëi Toµ ¸n Anh quèc vµ çc bªn ph¶i tu©n theo quyÒn tµi ph¸n ®éc nhÊt cña çc toµ ¸n Anh”.

(Any dispute and difference between the parties arising under, out of, or in connection with the present contract shall



be refered to and determined by the English courts and parties hereto submit themselves to the exclusive jurisdiction of the English courts)

§a sè çc hîp ®ång mÉu lùa chän çch gi¶i quyÕt b»ng träng tµi. Trong çch gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi, cã hîp ®ång mÉu (vÝ dô hîp ®ång mÉu cña liªn ®oµn ngò cèc vµ thùc phÈm GAFTA) quy ®Þnh träng tµi träng vô (ad –hoc arbitration ) theo thÓ thøc ®îc quy ®Þnh s½n cña m×nh.

NhiÒu hîp ®ång mÉu quy ®Þnh viÖc sö dông träng tµi quy chÕ (Institutional Arbitration) c¶ níc m×nh. VÝ dô:

“Mäi bÊt ®ång hoÆc khiÕu n¹i x¶y ra tõ hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy, hoÆc mäi sù vi ph¹m hîp ®ång, sÏ ®îc gi¶i quyÕt b»ng träng tµi theo quy t¾c Träng tµi Th¬ng m¹i cña hiÖp héi träng tµi Mü vµ ph¸n quyÕt theo quýªt ®Þnh cña (çc) träng tµi viªn sÏ cã hiÖu lùc t¹i bÊt cø toµ ¸n nµo cã thÈm quyÒn xÐt xö vô ®ã”

(Any controversy or claim arising out of or relating to ths contract, or the breach thereof, shall be settle by arbitratiion in accordance with the Commercial Arbitration Rules of the American Arbitration Association, and judgement upon the award rendered by the Arbitrator(s) may be entered in any Court having juridiction thereof.)

Cã hîp ®ång mÉu l¹i dÉn chiÕu ®Õn quy t¾c träng tµi cña mét tæ chøc nµo ®ã.

VÝ dô:

“Mäi tranh chÊp, khiÕu n¹i x¶y ra tõ hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy, hoÆc sù vi ph¹m, sù chÊm døt hoÆc sù v« hiÖu cña hîp ®ång nµy, ph¶i ®îc gi¶i quyÕt b»ng träng tµi, phï hîp víi quy t¾c träng tµi cña Uû ban Liªn hîp quèc vÒ luËt th¬ng m¹i ®ang hiÖn hµnh”.

(Any controversy of claim arising out of or relating to this contract, or the breach, termination or invalidity thereof, shall



be setted by arbitratiion in accordance with the UNCITRAL Arbitration Rules at present in force)

Tãm t¹i, hîp ®ång mÉu bao giê còng cã néi dung phong phó, toµn diÖn h¬n çc hîp ®ång so¶n th¶o tøc thêi. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ tr¸nh hiÓu lÇm, tr¸nh kh«ng thèng nhÊt gi¶i thÝch, tr¸nh nh÷ng tranh chÊp vµ kiÖn tông, mµ cßn xuÊt ph¸t tõ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi vµ giµnh lîi thÕ trong bu«n b¸n. Néi dung cña çc hîp ®ång mÉu còng ®îc quy ®Þnh kh¸c nhau, tuú theo ®Þa ph¬ng ¸p dông hîp ®ång mÉu, tuú theo b¹n hµng mua b¸n thêng xuyªn. Sù kh¸c nhau nµy sÏ ®îc nghiªn cøu cô thÓ h¬n ë ch¬ng sau.

Mét sè hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n quèc tÕ

1. Hîp ®ång vÒ ngò cèc

a. ViÖc x¸c ®Þnh phÈm chÊt vµ tr¹ng th¸i cña hµng ngò cèc

Trong bu«n b¸n quèc tÕ, hµng ngò cèc lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y:

- Khèi lîng lín,

- PhÈm chÊt ®îc tiªu chuÈn ho¸ cao

- Mçi l« hµng cã tÝnh ®ång ®Òu cao

Ngêi s¶n xuÊt kh¸ ph©n t¸n vµ thêng kh«ng trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu. V× nh÷ng ®Æc ®iÓn nµy, cho nªn mÆc dï çch gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò riªng lÎ cã phÇn kh¸c nhau, nh-ng tõ l©u trong bu«n b¸n quèc tÕ ®· cã nh÷ng tr×nh tù kü thuËt thèng nhÊt vÒ ký kÕt hîp ®ång.

NhiÒu khi hîp ®ång mÉu ®îc x©y dùng cho mét nhãm hµng vµ cã tªn gäi riªng. VÝ dô: çc hîp ®ång ngò cèc cña Ph¸p cã ®Çu ®Ò “ Grains et graines” (h¹t vµ gièng), cña Italy ®Òu cã ®Çu ®Ò “ cereany” (ngò cèc) vµ cña §øc cã ®Çu ®Ò “Getrede” (ngò cèc) çc mÉu hîp ®ång cña Anh kh«ng ghi ®Çu ®Ò



NhiÒu hîp ®ång mÉu ®îc x©y dùng cho tõng mÆt hµng nh lóa m¹ch, thãc g¹o, ®Ëu ®ç…. còng cã khi hîp ®ång ®îc x©y dùng cho mét mÆt hµng nh: kiÒu m¹ch, ®¹i m¹ch, ng«, g¹o… tuy nhiªn trong tÊt c¶ çc trêng hîp, hîp ®ång ®Òu ®Ó trèng phÇn tªn hµng ®Ó cho çc bªn ký kÕt ghi thªm tªn mÆt hµng cô thÓ. VÝ dô hä cã thÓ ghi “ng« vµng”, “ng« tr¾ng”, “g¹o h¹t trßn”, “g¹o h¹t dµi”…

Çch x¸c ®Þnh phÈm chÊt thêng ®îc in s½n trong hîp ®ång víi hai ba ph¬ng ¸n (Option) ®Ó çc bªn cã thÓ chän dïng mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p nh:

Theo mÉu hµng, theo hµm lîng chÊt chñ yÕu, theo tiªu chuÈn phÈm cÊp, theo m« t¶ çc chØ tiªu chÊt lîng …

NÕu ®· sö dông mét ph¬ng ph¸p th× xo¸ bá çc ph¬ng ph¸p kh¸c

Phæ biÕn trong çc hîp ®ång mÉu lµ sö dông chØ tiªu FAQ. ChØ tiªu nµy ®îc mét tæ chøc chØ ®Þnh trong hîp ®ång tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vµ c«ng bè. Muèn vËy, lóc bèc hµng, ngêi b¸n ph¶i lÊy mÉu ®óng qui ®Þnh, niªm phong theo thñ tôc quy ®Þnh. Sau khi thõa nhËn lµ FAQ, mÉu cÇn ®îc lu ë mét tæ chøc hay mét ngêi thø 3 do hai bªn qui ®Þnh trong hîp ®ång

Hîp ®ång mÉu còng chØ ®Þnh tæ chøc kiÓm tra chÊt l-îng s¶n phÈm - hµng ho¸. Tuy nhiªn nÕu ngêi b¸n m¹nh h¬n vÒ mÆt tµi chÝnh th× ngêi nµy ®a vµo hîp ®ång nh÷ng ®iÒu kho¶n quy ®Þnh r»ng giÊy chøng nhËn phÈm chÊt c¶ b¸n (hoÆc ngêi s¶n xuÊt) cÊp sÏ coi lµ giÊy chøng nhËn cuèi cïng.

Th«ng thêng hîp ®ång quy ®Þnh ngêi b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiªm vÒ çc khuyÕt ®iÓm kÝn (inherent vice) cña hµng ho¸.

HÇu hÕt çc hîp ®ång ngò cèc ®Òu quy ®Þnh r»ng hµng giao xuèng tµu ph¶i trong t×nh tr¹ng tèt ®Ñp (of good conditions), trong tr¹ng th¸i bao b× thÝch ®¸ng nh: bao b× xuÊt khÈu, bao b× ®êng biÓn v.v…



b. §¬n vÞ tÝnh sè lîng dung sai vµ çch tÝnh gi¸ dung sai.

Hai hÖ thèng ®o lêng thêng ®îc dïng: çc hîp ®ång cña Anh dïng hÖ thèng Avoir Dupois, cßn hîp ®ång cña lôc ®Þa ch©u ¢u th× dïng mÐt hÖ (metric system). Çc hîp ®ång th-êng dµnh cho çc ®¬ng sù quyÒn tù do chän ®¬n vÞ träng l-îng. §¬n vÞ dïng nhiÒu nhÊt lµ tÊn: tÊn dÇu (long ton) vµ tÊn mÐt (metric ton). §¬n vÞ nhá h¬n ®îc dïng lµ kilogam hay pound. Còng cã khi ngêi ta sö dông ®¬n vÞ ®o lµ dung tÝch nh thïng (bushel), thïng lín (quarter).

Ngêi ta còng qui íc nh÷ng ®¬n vÞ mua b¸n ®èi víi lóa m¹ch lµ 480 pounds, ®èi víi ®¹i m¹ch lµ 448 pounds, ®èi víi ®iÒu m¹ch lµ 320 pounds.

Çc hîp ®ång §øc Hµ lan lÊy tÊn mÐt lµm ®¬n vÞ tÝnh sè lîng. Çc hîp ®ång Antwerp lÊy t¹ (100kg) lµm ®¬n vÞ. Trong khi ®ã hîp ®ång cña Liªn ®oµn Calcutta Grain Oilseed and Tice association tÝnh gi¸ theo ®¬n vÞ gäi lµ Bazar mound (®¬nvÞ nµy ë Calputta lµ 37.522kgs, cá ë Bombay lµ 12.7kgs)

Møc dung sai thêng thÊy lµ 5% trªn sè lîng cña c¶ tÇu. Sè lîng dung sai cã thÓ ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ cña hîp ®ång nÕu dung sai chØ n»m trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng dung sai lµ 2% so víi sè lîng cña hîp ®ång th× tÝnh theo gi¸ hîp ®ång, nÕu qu¸ 2% (nhng vÉn trong giíi h¹n 5%) th× thÝnh theo gi¸ thÞ trêng.

Çc hîp ®ång cña London cã ®iÓm rÊt ®Æc biÖt lµ møc dung sai cho phÐp rÊtnhá. VÝ dô trong mÉu cña hîp ®ång nhËp khÈu CIF ngò cèc tõ Ên ®é, møc dung sai lµ 2%, cßn dung sai trong hîp ®ång nhËp khÈu ngò cèc tõ Mü vµ Canada lµ 5% tÝnh theo gi¸ hîp ®ång vµ 5% tÝnh theo gi¸ thÞ trêng.

Nãi chung nhiÒu hîp ®ång kh«ng qui ®Þnh tríc çc biÖn ph¸p cÇn gi¶i quyÕt khi sèlîng hµng thùc giao vît qu¸ møc dung sai. Mét v× hîp ®ång cña Antwerp quy ®Þnh r»ng “ngêi mua h«ng buéc ph¶i nhËn sè lîng hµng vît qu¸ 5% sè lîng ghi



trong hîp ®ång”. Tr¸i víi çch gi¶i quyÕt trùc tiÕp hoÆc mÆc nhiªn cho phÐp, çc hîp ®ång §øc Hµ Lan vµ mét sè hîp ®ång cña Antwerp chØ cho ngêi mua quyÒn lùa chän mét trong hai çch thanh to¸n: Theo gi¸ hîp ®ång hoÆc theo gi¸ thÞ trêng t¹i c¶ng ®Õn vµo ngµy kÕt thóc viÖc dì hµng. Tho¹t nh×n ta cã thÓ tëng nh biÖn ph¸pnµy kh¾t khe víi ngêi mua (ngêi mua thêng lµ nhµ kinh doanh ë çc níc ph¸t triÓn), nh thùc ra nã l¹i b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ngêi mua. NÕu ngêi mua kh«ng cÇn tíi sè lîng ®îc giao vît th× ngêi nµy sÏ b¸n ngay t¹i ®Þa ph¬ng vµ tÝnh theo gi¸ thÞ trêng. Khi gi¸ thÞ trêng cao h¬n gi¸ hîp ®ång, ngêi mua chØ thanh to¸n theo gi¸ hîp ®ång vµ ®îc h-ëng phÇn chÖnh lÖch. NÕu gi¸ thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ hîp ®ång , ngêi mua sÏ tÝnh víi ngêi b¸n theo gi¸ thÞ trêng, tøc lµ kh«ng bÞ lç vèn.

c. T¨ng gi¸ vµ h¹ gi¸.

Trong çc hîp ®ång mÉu vª ngò cèc thêng ®Æt vÊn ®Ò t¨ng gi¸ vµ h¹ gi¸. Cã nh÷ng hîp ®ång ®Æt vÊn ®Ò nµy ra nh-ng kh«ng quy ®Þnh møc t¨ng vµ møc h¹ gi¸ lµ bao nhiªu.

H¹ gi¸ thêng xÈy ra khi phÈm chÊt sót kÐm so víi mÉu hµng, hoÆc so víi chØ tiªu FAQ, hoÆc khi tr¹ng th¸i cña hµng xÊu ®i so víi çc ®iÒu quy ®Þnh trong hîp ®ång ( vÝ dô khi hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n liªn quan nh Rye terms). Trong nhiÒu hîp ®ång cña London l¹i cã ®iÒu kho¶n “göi hµng ë c¶ng ®i” (Shipment clause) quy ®Þnh nh sau: “nÕu ngò cèc ®Õn n¬i trong tr¹ng th¸i xÊu th× ph¶i lu ý ®Õn phÈm chÊt khi hµng ®-îc bèc lªn tµu ë c¶ng ®i. HiÖn tîng hµng tíi n¬i trong tr¹ng th¸i xÊu kh«ng nhÊt thiÕt cã nghÜa lµ hµng ®îc göi ®i ®· xÊu”

Khi x¶y ra vÊn ®Ò h¹ gi¸ mµ çc bªn kh«ng tù tho¶ thuËn ®îc, hä cã thÓ nhê träng tµi quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra, çc hîp ®ång cña London cßn nãi râ nh sau: “nÕu hµng ®· giao cã chªnh lÖch so víi tiªu chuÈn ë møc díi 0.5% th× kh«ng cã viÖc h¹ hoÆc t¨ng gi¸”.



Mét sè hîp ®ång ngò cèc quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vÒ h¹ gi¸ khi t¨ng møc % t¹p chÊt. VÝ dô hîp ®ång §øc Hµ lan vÒ ngò cèc quy ®Þnh møc h¹ gi¸ ®èi víi lóa m¹ch ®en nh sau: “ NÕu t¹p chÊt vît qu¸ nhiÒu % th× h¹ gi¸ 0,5% cho çc % thø nhÊt, thø hai, thø ba vµ h¹ gi¸ 1% cho çc tû lÖ % thø t, thø n¨m, thø s¸u”.

§a sè hîp ®ång cña London vµ §øc Hµ lan c«ng nhËn r»ng nÕu hao hôt díi 1% th× coi ®ã lµ hao hôt tù nhiªn, kh«ng cã vÊn ®Ò h¹ gi¸.

d. Giao hµng vµ hËu qña cña viÖc chËm giao hµng.

Hµng ngò cèc cã ®Æc ®iÓm lµ mau bÞ h háng, cho nªn ngêi ký hîp ®ång thêng quan t©m ®Õn nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi h¹n giao hµng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc giao chËm hµng.

Trong hÇu hÕt çc hîp ®ång London, §øc hoÆc Antwerp ®Òu cã ®iÒu kho¶n “cÊm ®o¸n” (prohibition clause) quy ®Þnh r»ng: “NÕu hîp ®ång kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc hoµn toµn hoÆc mét phÇn do cã lÖnh cÊm xuÊt khÈu, v× phong to¶ cÊm vËn hËu chiÕn tranh th× hîp ®ång – hoÆc bé phËn cha thùc hiÖn ®îc cña hîp ®ång – sÏ ph¶i ®îc huû bá”

Trong trêng hîp gÆp ®×nh c«ng ë c¶ng bèc hÆc c¶ng dì, hîp ®ång thêng cho ®¬ng sù ®îc ho·n giao hµng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi viÖc ®×nh c«ng kÐo dµi qu¸ thêi h¹n nµy (thêng lµ 4 tuÇn ): Theo çc hîp ®ång mÉu cña §øc, hai bªn cã thÓ ho·n thªm mét thêi h¹n n÷a (cã thÓ lµ 3 tuÇn); cßn theo çc hîp ®ång mÉu cña Anh, hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn huû hîp ®ång. Çc hîp ®ång cña Paris kh«ng h¹n chÕ viÖc kÐo dµi thêi h¹n giao hµng víi ®iÒu kiÖn ngêi b¸n ph¶i th«ng b¸o cho ngêi mua vÒ viÖc gÆp trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng, trong vßng 48 tiÕng ®ång hå sau khi hÕt thêi h¹n giao hµng lÇn thø nhÊt.

ViÖc ®ãng cöa eo biÓn n»m trªn ®êng ®i gi÷a c¶ng bèc vµ c¶ng dì còng lµ mét c¨n cø ®Ó ho·n giao hµng tíi 14 ngµy



theo hîp ®ång cña §øc Hµ Lan, 21 ngµy theo hîp ®ång cña Antwerp, 45 ngµy theo hîp ®ång cña Italia.

Mét hîp ®ång London vÒ viÖc nhËp hµng tõ Ên ®é vµo Anh quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh sau: “nÕu mét bªn kh«ng hoµn thµnh hîp ®ång th× bªn kia, sau khi th«ng b¸o b»ng th hoÆc ®iÖn, cã quyÒn tiÕp tôc hoÆc kh«ng tiÕp tôc hîp ®ång nh phÝ tæn vÒ viÖc nµy do ®¬ng sù kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô ph¶i chÞu (against the defaulter)

NÕu ngêi b¸n giao chËm, ngêi mua cã quúªn ®ßi båi th-êng, møc båi thêng thiÖt h¹i theo thùc tÕ do viÖc giao chËm g©y nªn. NÕu hai bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ viÖc båi thêng, trÞ gi¸ båi thêng sÏ do träng tµi quyÕt ®Þnh. Kh«ng cã mét ®iÒu kiÖn nµo cña hîp ®ång hay mét hµnh ®éng nµo cã liªn quan tíi hîp ®ång cã thÓ dïng lµm c¬ së ®Ó ngêi mua ®ßi båi thêng sè l·i bÞ bë lì trong mét hîp ®ång kh¸c mµ ngêi mua ®· cÊu kÕt ý víi ngêi ®ã, trõ khi träng tµi ra nghÞ quyÕt båi thêng vÒ viÖc nµy”.

Mét c«ng thøc kh¸c ®îc ®a ra trong hîp ®ång mua b¸n ngò cèc gi÷a Anh (London Corn Trade association) vµ NhËt b¶n. Trong ®ã, ngêi ta quy ®Þnh r»ng:

- NÕu ngêi b¸n chËm giao hµng hoÆc chËm th«ng b¸o vÒ viÖc s½n sµng giao hµng, hîp ®ång sÏ bÞ huû bá b»ng çch bªn mua ®ßi tiÒn l¹i (invoicing back) tÝnh cao h¬n gi¸ thÞ tr-êng 2%. Gi¸ nµy bao giê còng ®îc tÊt c¶ çc bªn cã liªn quan c«ng nhËn vµ chÊp hµnh.

- NÕu ngêi mua chËm thùc hiÖn hîp ®ång (chËm chØ ®Þnh tµu, chËm ®iÒu tµu ®Õn nhËn hµng…) th× sau khi ®· b¸o cho ngêi mua b»ng th hoÆc b»ng ®iÖn, ngêi b¸n cã quyÒn b¸n hµng cho ngêi kh¸c vµ ngêi mua ph¶i chÞu phÝ tæn b¸n hµng vµ chªnh lÖch gÝa (nÕu cã)”. Râ rµng c«ng thøc nµy bÊt lîi cho ngêi mua.

Theo çc hîp ®ång §øc – Hµ lan, nÕu mét bªn chËm trÔ trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô, bªn kia cã quyÒn:



- Tõ chèi hîp ®ång

- B¸n hµng hoÆc mua hµng kh¸c trong vßng 3 ngµy t¹i thÞ trêng tù do hoÆc b¸n ®Êu gi¸, víi phÝ tæn do bªn g©y ra chËm trÔ ph¶i chÞu.

- Yªu cÇu träng tµi ®Þnh gi¸ hµng vµ båi thêng thiÖt h¹i v× chªnh lÖch gi¸.

Tuy nhiªn, nÕu bªn bÞ vi ph¹m kh«ng th«ng b¸o ngay cho bªn vi ph¹m th× chØ ®îc quyÒn nãi ë ®iÓm thø ba. Cßn nÕu ®· chän quyÒn thø hai (b¸n hoÆc mua hµng) th× trong vßng mét tuÇn vÉn cã thÓ thay ®æi ®Ó thùc hiÖn quyÒn thø ba (h-ëng chªnh lÖch gi¸).

e. KiÓm tra hµng ho¸.

TÊt c¶ çc hîp ®ång ngò cèc ®Òu quy ®Þnh viÖc kiÓm tra phÈm chÊt b»ng çch chän mÉu vµ ph©n tÝch mÉu. Çc hîp ®ång mÉu cña Anh thêng quy ®Þnh viÖc chän mÉu t¹i c¶ng dì hµng, trong thêi gian dì hµng, hîp ®ång FOB b¸n ngò cèc cña Paris l¹i quy ®Þnh chän mÉu tríc khi bèc hµng. Cã lÏ ®©y lµ mét ngo¹i lÖ trong bu«n b¸n ngò cèc. Nhng ngo¹i lÖ nµy cã lîi cho ngêi b¸n.

Ph¬ng ph¸p chän mÉu ph¶i b¶o ®¶m cho mÉu ®ã ®¹i diÖn ®îc cho phÈm chÊt b×nh qu©n cña l« hµng. Nhng çch chän mÉu còng cã thÓ ®em l¹i çi lîi cho ngêi b¸n hoÆc ngêi mua.

Theo hîp ®ång xuÊt khÈu ngò cèc tõ Ên ®é ®i Anh, ngêi mua cã quyÒn yªu cÇu lÊy mÉu khi dì hµng theo çch sau ®©y: cø 5 bao th× lÊy mÉu ë 1 bao vµ sè bao mÉu nhiÒu nhÊt lµ 60 bao, kh«ng kÓ sè hµng ®Ó l¹i coi nh kh«ng b¸n. Ng-êi mua (ë Anh) sÏ chän mÉu cuèi cïng ë çc bao nµy.

Çc hîp ®ång §øc Hµ Lan l¹i chØ râ: NÕu hang giao b»ng Si-l« th× sÏ kh«ng chän mÉu ë trªn tµu. Ngêi ta b¾t ®Çu lÊy mÉu tõ tÊn thø 7 vµ sau ®ã cø 5 tÊn lÊy mét mÉu. MÉu ®îc ®Ó vµo trong bao nhá, cã dung tÝch Ýt nhÊt lµ 1 lÝt. Trªn bao



ph¶i ghi râ tªn tµu, l« hµng ®· dì, ngµy dì hµng, tªn ngêi giao hµng vµ tªn ngêi nhËn hµng.

Theo çc mÉu hîp ®ång cña Italia, çc mÉu dïng ®Ó kiÓm tra phÈm chÊt hµng ph¶i c©n ®îc 2kg vµ tæng sè ph¶i -íc lîng 100kg. Çc hîp ®ång cña Paris thêng h¹n chÕ mÉu lµ 1kg.

Chi phÝ kiÓm tra theo hîp ®ång cña London mua ngò cèc tõ Ên ®é, lµ do ngêi b¸n chÞu. Nhng çc hîp ®ång kh¸c quy ®Þnh chia ®Òu chi phÝ kiÓm tra cho c¶ hai bªn. V× cã hîp ®ång l¹i quy ®Þnh “kh«ng ai chÞu thay cho ngêi kh¸c”, nghÜa lµ nÕu kiÓm tra ë c¶ng ®i th× do ngêi b¸n chÞu, nÕu kiÓm tra ë c¶ng ®Õn th× do ngêi mua chÞu.

f. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c.

§a sè hîp ®ång ngò cèc lµ hîp ®ång CIF. VÒ c¬ b¶n, ®©y lµ hîp ®ång giao hµng ë c¶ng ®i (shipment contract). Do ®ã rñi ro vµ tæn thÊt vÒ hµng ho¸ di chuyÓn tõ ngêi b¸n sang ngêi mua tõ khi hµng qua h¼n lan can tµu ë c¶ng ®i.

Tuy nhiªn kh«ng Ýt hîp ®ång mÉu nhËp khÈu ngò cèc tõ níc ®ang ph¸t triÓn vµo níc ph¸t triÓn l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh bÊt lîi cho ngêi b¸n. VÝ dô hä trót nh÷ng rñi ro ®êng biÕn lªn ®Çu ngêi b¸n, hä quy ®Þnh lÊy sè lîng vµ/ hoÆc phÈm chÊt ë c¶ng dì hµng lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n. Nh vËy trong nh÷ng trêng hîp nµy, ®iÒu kiÖn CIF, FOB, CFR chØ cßn lµ ®iÒu kiÖn vÒ gi¸ c¶.

Sau khi hµng ®îc bèc lªn tµu, ngêi b¸n ph¶i th«ng b¸o viÖc ®· giao hµng lªn tµu.Ngêi ta coi th«ng b¸o nµy nh mét th«ng b¸o vÒ sù ç biÖt ho¸ hµng ho¸ (notice of appropriation). Thêi h¹n th«ng b¸o nµy ®îc quy ®Þnh ë mçi hîp ®ång mét kh¸c.

§a sè hîp ®ång ngò cèc quy ®Þnh viÖc thanh to¸n tiÒn hµng trªn c¬ së ngêi b¸n xuÊt tr×nh chøng tõ (cash against documents). Nhng mét hîp ®ång cña London l¹i quy ®Þnh “tr¶ tiÒn khi giao hµng” (cash on delivery). Song, nÕu ngêi b¸n tr¶



tiÒn hµng sím th× ®îc hëng gi¶m gi¸ tr¶ sím” (cash discount). Theo hîp ®ång cña Italia, nÕu chËm tr¶ tiÒn hµng, ngêi b¸n ph¶i tr¶ thªm tiÒn lîi tøc theo l·i suÊt cña ng©n hµng Italia céng (+) víi 2% tiÒn ph¹t vµ / hoÆc båi thêng thiÖt h¹i do viÖc chËm tr¶ ®ã g©y nªn.

Trong bu«n b¸n ngò cèc, hµng cã thÓ ®îc chë b»ng tµu chî hoÆc tµu chuyÕn, tiÒn cíc vµ chi phÝ bèc vµ/ hoÆc dì hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸ lín. V× vËy, trong nhiÒu hîp ®ång ngêi ta quy ®Þnh c¶ ®iÒu kiÖn thuª tµu (mín níc cÈu con tµu, cê ph¬ng tiÖn, ph¬ng tiÖn bèc dì cña nã), møc bèc/ dì, thëng ph¹t bèc / dì…

Hîp ®ång b¸n ngò cèc c¶ng §an m¹ch quy ®Þnh r»ng tµu cña ngêi mua ®a ®Õn ph¶i cã mín níc thÝch hîp sao cho lu«n lu«n næi (always afloat). NÕu ngêi mua thuª tµu qu¸ lín th× ngêi mua ph¶i chÞu chi phÝ lâng hµng (lighterage)

VÒ b¶o hiÓm, ®a sè hîp ®ång quy ®Þnh ph¶i b¶o hiÓm FPA (®iÒu kiÖn C) hoÆc WA (®iÒu kiÖn B). Hîp ®ång §øc Hµ Lan l¹i dµnh vÊn ®Ò nµy cho c¸c ®¬ng sù tho¶ thuËn.



2. Hîp ®ång ngò cèc cña London.

S¸ch b¸o kinh tÕ ®Òu nhÊt trÝ c«ng nhËn r»ng trong çc hîp ®ång mÉu vÒ ngò cèc, vÞ trÝ hµng ®Çu thuéc vÒ çc hîp ®ång cña London Corn Trade Association vµ cña GAFTA (Grain and Feed Trade Association) nguyªn nh©n lµ ë vai trß cæ truyÒn ë níc Anh, mét trong nh÷ng níc nhËp khÈu ngò cèc lín nhÊt thÕ giíi.

Liªn ®oµn London Corn Trade Association ®· thµnh lËp víi h×nh thøc ph¸p lý hiÖn nay cña nã (h×nh thøc INCORPORATED) tõ n¨m 1986 nh÷ng hîp ®ång mµ nã c«ng bè ®· lµ mÉu mùc cho çc liªn ®oµn ngµnh kh¸c muèn khái bÞ lÖ thuéc vµo çc hîp ®ång cña Anh, hä dÇn dÇn tù x©y dùng lÊy nh÷ng hîp ®ång nhËp khÈu riªng cña hä. Dï sao, hiÖn nay çc hîp ®ång cña Anh vÉn cßn gi÷ vai trß quan träng trong vµ ngoµi thÞ trêng níc Anh, kh«ng nh÷ng ë çc hîp ®ång cã h·ng Anh tham gia mµ c¶ ë çc hîp ®ång kh¸c n÷a. tuy nhiªn nguyªn nh©n lµ v× çc héi viªn cña London Corn Trade Association kh«ng nh÷ng lµ çc h·ng Anh, mµ lµ c¶ hµng lo¹t çc h·ng ngò cèc cña Ph¸p, BØ, Hµ lan, §øc, ý, B¾c ¢u. ë níc Anh thùc tÕ çc hîp ®ång nµy ®· lÊn ¸t çc hîp ®ång cña Liverpool vµ Briston vÉn ®îc dïng tõ tríc cho tíi chiÕn tranh thÕ giíi thø II.

Tiªu chuÈn chÝnh ®Ó xÕp lo¹i çc hîp ®ång cña London lµ n¬i xuÊt xø hµng ho¸. ChØ cã mét ngo¹i lÖ lµ hîp ®ång FOB giµnh cho mua b¸n hµng bÊt kú xuÊt sø tõ ®©u. Çc hîp ®ång giµnh cho nh÷ng hµng ho¸ xuÊt sø tõ mét níc nhÊt ®Þnh ®îc xÕp theo nh÷ng tiªu chuÈn kh¸c nhau. §«i khi chóng ®îc ph©n chia theo çc lo¹i h¹ng, ®ång thêi ph¹m vi cña çc nhãm hµng còng kh¸c nhau; ë mçi trêng hîp, nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó dïng mÉu l¹i lµ n¬i hµng ®Õn (®Õn Anh hay Lôc ®Þa) cã lóc tiªu chuÈn l¹i lµ çc trë hµng (tÇu chuyÕn hay tÇu chî) hoÆc c«ng thøc tr¹ng th¸i bÒ ngoµi ®îc øng dông (Tel Quel hay Rye Terms), ë trêng hîp kh¸c (lóa m¹ch Oxtraylia giao chuyÕn lÎ,



cha biÕt giao tíi ®©u), lý do lËp ra hai mÉu hîp ®ång mÉu míi lµ v× ¸p dông nh÷ng çch tr¶ tiÒn ®Æc biÖt. Tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó chän mÉu hîp ®ång ®îc in ë ®Çu ®Ò cña b¶n mÉu. NÕu hîp ®ång kh«ng cho trë hµng b»ng thuyÒn buåm th× ë ®Çu ®Ò còng ghi râ (Steamer or power vessel).

Tõ nh÷ng ®iÒu nãi trªn ta cã thÓ kÕt luËn r»ng çc hîp ®ång cña London ®· ®îc nghiªn cøu rÊt s©u vµ mçi mÉu xÐt ®ñ çc vÊn ®Ò cã thÓ x¶y ra v× ®Æc ®iÓm c¬ cÊu cña nã. TÊt nhiªn, chóng ®îc x©y dùng theo çc quy ph¹m luËt cña Anh. T×nh tr¹ng nµy cã thÓ lµm cho viÖc dïng mÉu cña London khã kh¨n mçi khi luËt cña Anh kh«ng ®îc ¸p dông, hoÆc v× ë mÉu hîp ®ång kh«ng ghi n¬i giao kÕt vµ n¬i thùc hiÖn hîp ®ång, kh«ng ghi ®Þa chØ cña çc ®¬ng sù, n¬i cã çc ®èi tîng mua b¸n hoÆc v× çc ®¬ng sù tho¶ thuËn theo luËt cña mét níc kh¸c.

VÒ vÊn ®Ò nµy cÇn lu ý ®Õn c«ng thøc hÕt søc tØ mØ vÒ ®Þa chØ ph¸p lý cña çc ®¬ng sù mµ ë tÊt c¶ çc ph¬ng ph¸p mÉu ®Òu nh¾c tíi víi mét h×nh thøc gièng nhau.

Tuy thÓ lÖ cña ®iÒu kho¶n nµy vÒ mÆt ph¸p lý ®· cã nhiÒu ®iÒu ®¸ng nghi ngê, nã cßn lµm cho ®Þa vÞ ph¸p lý cña çc ®¬ng sù phøc t¹p h¬n. H¬n n÷a, nÕu b¸c bá ®iÒu kho¶n nµy th× còng kh«ng gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò, bëi v× nã lµ c¬ së logic cho nhiÒu ®iÒu kho¶n kh¸c x©y dùng theo luËt níc Anh. L¹i cÇn ph¶i chó ý r»ng tÊt c¶ çc mÉu cña London ®Òu in s½n chó thÝch. London lµ n¬i ®îc coi lµ trô së giao dÞch, cßn mét sè mÉu, mÆc dï cã c«ng thøc ®Çy ®ñ vÒ n¬i ë cña çc ®¬ng sù, nhng hîp ®ång l¹i ghi thªm c©u “tró qu¸n ph¸p lý ë London” .

Çc hîp ®ång London x©y dùng chñ yÕu vÒ lîi Ých cña ngêi nhËp khÈu vµ cã nhiÒu ®iÒu kho¶n chÌn Ðp ngêi b¸n. Nh÷ng hîp ®ång t¬ng ®èi cã lîi h¬n cho ngêi xuÊt khÈu lµ nh÷ng hîp ®ång vÒ hµng tõ Cana®a vµ Hoa kú.



CÇn ®Æc biÖt chó ý ph©n biÖt hîp ®ång vÒ ngò cèc cña Baltic lµ mÉu cã thÓ ®a ra trong trêng hîp xuÊt khÈu ngò cèc tõ Balan. Hîp ®ång nµy bÊt lîi cho ngêi xuÊt khÈu, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm lín vÒ viÖc tr¹ng th¸i bÒ ngoµi bÞ xÊu ®i trong thêi gian vËn t¶i (Rye terms)

Nhng kh«ng nh nh÷ng hîp ®ång kh¸c theo ®iÒu kiÖn Rye terms, hîp ®ång nµy kh«ng cã ®iÒu kho¶n “ngêi b¸n chÞu mäi tæn thÊt” nhng tõ ®iÓm nµy, cã thÓ nãi r»ng ngêi b¸n kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tr¹ng th¸i bÒ ngoµi bÞ xÊu v× rñi ro hµng h¶i. Ngoµi ra, cßn cã nh÷ng chi tiÕt sau ®©y cÇn chó ý.

PhÈm chÊt hµng cã thÓ do c¸c bªn ®¬ng sù quy ®Þnh theo tiªu chuÈn FAQ hay theo mÉu. Nhng dï cã quy ®Þnh nh vËy, ngêi b¸n vÉn ph¶i ®¶m b¶o träng lîng tÝnh b»ng pound Anh cña mét butxen.

Kh«ng ®îc chë hµng b»ng buåm.

PhÇn dung sai 2% so víi lîng quy ®Þnh tÝnh theo gi¸ hîp ®ång, 3% sau (8% nÕu hµng trë c¶ chuyÕn tÇu) th× theo gi¸ CIF thÞ trêng , c¨n cø vµo sè lîng ngµy ký vËn ®¬n. NÕu c¸c ®¬ng sù kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ gi¸ th× sÏ do träng tµi quyÕt ®Þnh. Dung sai sè lîng trong vËn ®¬n th× tÝnh theo gi¸ trÞ hîp ®ång.

Ngêi mua cã quyÒn chän c¶ng nhËn hµng vµ ph¶i sö dông quyÒn nµy trong ngµy ký vËn ®¬n. Ngêi b¸n ph¶i nh¾c nhë ngêi mua biÕt ngµy nµo ngêi mua ph¶i chØ thÞ vÒ viÖc nµy.

Cíc vËn t¶i ph¶i tr¶ khi dì hµng, trõ kho¶n tiÒn øng tríc cho tÇu t¹i c¶ng bèc hµng hay øng theo hîp ®ång thuª tÇu (Charter party).



Çc ®iÒu kiÖn tr¶ tiÒn t¬ng ®èi cã lîi cho ngêi xuÊt khÈu: tr¶ tiÒn mÆt t¹i London trong 3 ngµy sau khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n, tr¶ tiÒn ®æi lÊy chøng tõ giao hµng vµ/ hay b¶n sao hîp ®ång thuª tÇu, trõ kho¶n tiÒn h¹ gi¸ v× thêi gian kh«ng sö dông trong 60 ngµy kÓ tõ ngµy ký vËn ®¬n, h¹ gi¸ theo tû lÖ 5% mét n¨m hoÆc theo møc l·i ng©n hµng nÕu l·i nµy cao h¬n.

Hµng b¶o hiÓm theo gi¸ tèi thiÓu lµ gi¸ trÞ ho¸ ®¬n thªm 3%, kho¶n trÞ gi¸ b¶o hiÓm trªn 3% chØ båi thêng cho ngêi b¸n khi nµo hµng mÊt toµn bé. Néi dung b¶o hiÓm lµ FPA céng thªm rñi ro chiÕn tranh, ®×nh c«ng, rñi ro vÒ chuyªn trë b»ng xµ lan. Ngêi mua tr¶ phÇn phÝ b¶o hiÓm chiÕn tranh vît 0,5% . Cã thÓ thay ®¬n b¶o hiÓm (Policy) b»ng mét giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm (Certificate)

Ngêi mua kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm çc kho¶n tiÒn mµ tÇu ®ßi t¹i c¶ng giì hµng.

Çc ®¬ng sù sÏ tho¶ thuËn vÒ ®¬n vÞ sè lîng dïng ®Ó tÝnh gi¸ hµng.

Kho¶n h¹ gi¸ khi c©n b»ng c©n tù ®éng lµ 0,1%.

Ph¶i th«ng b¸o vÒ viÖc ç thÓ ho¸ l« hµng trong vßng 48 ngµy hay 72 tiÕng sau khi ký vËn ®¬n. Ngêi b¸n thø nhÊt ph¶i göi b¶n ho¸ ®¬n t¹m thêi trong vßng 3 ngµy sau ngµy b¸n hµng.

Ngêi mua ph¶i b¸o cho ngêi b¸n lµ m×nh s½n sµng tiÕp nhËn chøng tõ tríc 11h30 s¸ng ngµy tr¶ tiÒn (tríc 16h00 ngµy h«m tríc nÕu ngµy tr¶ tiÒn lµ ngµy thø 7)

Çc ®iÒu kho¶n cña viÖc thùc hiÖn chËm trÔ kh«ng cã g× lµ chÌn Ðp ngêi b¸n.



MÉu hµng ®îc chän ph¶i ®îc göi ®i kiÓm nghiÖm trong vßng 21 ngµy sau khi dì hµng xong, cßn nÕu träng tµi yªu cÇu ph¶i cã mÉu th× ph¶i göi ®i kiÓm nghiÖm trong vßng 14 ngµy sau khi träng tµi yªu cÇu, phÝ tæn vÒ kiÓm tra chia ®Òu cho 2 bªn.

NÕu hµng b¸n theo mÉu, khiÕu n¹i vÒ phÈm chÊt vµ tr¹ng th¸i bªn ngoµi ph¶i lµm trong vßng 28 ngµy sau khi dì hµng xong, cßn nÕu b¸n theo tiªu chuÈn FAQ th× sau khi c«ng bè tiªu chuÈn hay th«ng b¸o r»ng sÏ kh«ng x¸c lËp tiªu chuÈn. KhiÕu n¹i vÒ sè lîng trong vßng 6 tuÇn sau khi dì hµng xong.

Tõ nh÷ng ®iÓm ®· nãi ta thÊy r»ng hîp ®ång nµy kh«ng ®Õn nçi bÊt lîi nh nh÷ng hîp ®ång kh¸c cña London nhng nã còng kh«ng cho ngêi b¸n nh÷ng u quyÒn ®Æc biÖt. ®iÒu bÊt lîi nhÊt cho ngêi b¸n lµ ®iÒu kiÖn Rye terms vµ ®iÒu kiÖn ph¶i h¹ gi¸ nÕu kh«ng ®îc ®Òn bï trong gi¸ hµng cña hîp ®ång.

Ngoµi nh÷ng b¶n mÉu hîp ®ång, London Corn Trade Association cßn c«ng bè nhiÒu th«ng b¸o kh¸c.

Tuy nhiªn cÇn lu ý r»ng ngay ë trong cïng mét c©u, cã c¶ nh÷ng ®iÓm cã lîi cho ngêi b¸n vµ cã c¶ nh÷ng ®iÓm cã lîi cho ngêi mua.

Mçi mÉu ®îc dïng tuú theo “môc ®Ých chung” vña hîp ®ång trong tõng hoµn c¶nh riªng. VÝ dô cã nh÷ng hîp ®ång CIF “Hîp ®ång CIF víi ®iÒu kiÖn lµ hµng tíi n¬i an toµn”, Hîp ®ång “t¸i xuÊt”, ®«i khi cßn thªm ®iÒu kho¶n “ hµng tíi n¬i an toµn” “hîp ®ång cã thêi h¹n vµ c¶ hîp ®ång giao hµng t¹i n¬i ®Õn.

Mét sè c¸c b¶n th«ng b¸o nµy lµ phÇn g¾n liÒn víi tÊt c¶ hoÆc mét sè hîp ®ång.



VÝ dô: b¶n c«ng bè vÒ ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cô thÓ hoÆc çc ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm cña nh÷ng hîp ®ång cã dÉn chiÕu nã. B¶ng nµy lu«n lu«n ®îc dæi míi vµ bæ sung cã tÝnh chÊt mét t liÖu ®¸ng chó ý ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò b¶o hiÓm hµng h¶i trong bu«n b¸n ngò cèc.

Ngoµi thÓ lÖ vÒ tû lÖ t¹p chÊt ®îc phÐp vµ thÓ lÖ x¸c ®Þnh träng lîng, çc hîp ®ång cßn bao gåm c¶ nh÷ng tiªu chuÈn h¹ gi¸ nãi ë ch¬ng tríc. NÕu ký hîp ®ång theo mÉu cña London mµ kh«ng biÕt tíi çc tiªu chuÈn nµy th× kh«ng thÓ thanh to¸n t¹m thêi ®îc ®óng. VÒ vÊn ®Ò nµy, mét t¸c gi¶ am hiÓu t×nh h×nh, cã nhËn xÐt nh sau: “ý ®å cña ®¬ng sù ®a vµo hîp ®ång nh÷ng ®iÒu kiÖn cã lîi cho m×nh cã thÓ dÉn tíi t×nh tr¹ng bªn ®èi ph¬ng ký vµo hîp ®ång mµ kh«ng biÕt tíi çc ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña nã hay nh÷ng khã kh¨n trong viÖc söa ®æi mét phÇn çc ®iÒu kiÖn nµy, còng nh t×nh tr¹ng nhÑ d¹ vµ tÝn nhiÖm mï qu¸ng khi dïng nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ çc liªn ®oµn lín lËp ra vµ c«ng bè ë mét n¬i nµo ®ã . T×nh tr¹ng nhÑ d¹ vµ tÝn nhiÖm mï qu¸ng nµy lµm cho ta hiÓu t¹i sao ngêi ta hay dïng lo¹i “mÉu hîp ®ång rót ng¾n” trªn thÞ trêng, dÉn chiÕu ®Õn mét hîp ®ång mÉu chÝnh mµ ®«i khi ngêi ta kh«ng biÕt tíi ®Çy ®ñ.



Ch¬ng III: viÖc sö dông hîp ®ång mÉu

t¹i viÖt nam

1. Çc doanh nghiªp ViÖt Nam víi viÖc so¹n th¶o hîp ®ång mÉu.

Qua nghiªn cøu kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña hîp ®ång mÉu, cho ta thÊy viÖc sö dông hîp ®ång mÉu lµ hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. N¾m ®îc nh÷ng u viÖt nµy cña hîp ®ång mÉu, çc tËp ®oµn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi ®· sö dông kh¸ phæ biÕn ®Ó t¹o nªn nh÷ng lîi thÕ h¬n h¼n so víi ®èi ph¬ng trªn thÞ trêng.

ë ViÖt Nam, ngµnh ngo¹i th¬ng vÉn cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ so víi çc níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã chÝnh s¸ch ®æi míi ®èi víi ngµnh ngo¹i th¬ng nãi riªng vµ ngµnh kinh tÕ nãi chung ®· cho ta thÊy nh÷ng dÊu hiÖu ph¸t triÓn rÊt ®¸ng mõng. Víi sù tham gia rÊt tÝch cùc cña çc doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo thÞ trêng thÕ giíi. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua kim ng¹ch ngo¹i th¬ng cña níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh sau:



Tæng trÞ gÝa xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu 1990-2000

Foreign trade turnover 1990-2000

Tæng sè Chia ra - Of which(triÖu Rup - ®« la Mü)

XuÊt khÈu - Export NhËp khÈu - Import

Trong ®ã TriÖu ®« la Mü

TriÖu rup - ®« la Mü

Trong ®ã TriÖu ®« la

Mü(Mill. R-USD)

Mill. R.USD Of which Mill. R-USD Of which

Mill. USD Mill. USD1990 5156,4 2404 1352,2 2752,4 1372,51991 4425,2 2087,1 2009,8 2338,1 20491992 5121,4 2580,7 2552,4 2540,7 2540,31993 6909,2 298,2 2952 3924 39241994 9880,1 4054,3 4054,3 5825,8 825,81995 13604,3 5448,9 5448,9 8155,4 8155,41996 18399,5 7255,9 7255,9 11143,6 11143,61997 20777,3 9185 9185 11592,3 11592,31998 20859,9 9360,3 9360,3 11499,6 11499,61999 23162 11540 11540 11622 11622

S¬ bé - Prel. 2000 29508 14308 14308 15200 15200ChØ sè ph¸t triÓn (n¨m tríc = 100)-%Index (Previous year = 100)-%

1990 114,3 123,5 118,8 107,3 156,11991 85,8 86,8 148,6 84,9 149,31992 115,7 123,7 127 108,7 1241993 134,9 115,7 115,7 154,4 154,51994 143 135,8 137,3 148,5 148,51995 137,7 134,4 134,4 140 1401996 135,2 133,2 133,2 136,6 136,61997 112,9 126,6 126,6 104 1041998 100,4 101,9 101,9 99,2 99,21999 111 123,3 123,3 101,1 101,1

S¬ bé - Prel. 2000 127,4 124 124 130,8 130,8


201


NÕu nh tríc kia sè doanh nghiÖp trùc tiÕp tham gia xuÊt nhËp khÈu chØ ë con sè vµi ngh×n, th× nay, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 1997 khi LuËt th¬ng m¹i ®· ®îc Quèc héi th«ng qua t¹i kho¸ IX kú häp thø 11 ngµy 10 th¸ng 05 n¨m 1997. Con sè nµy ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu thèng kª cña viÖn chiÕn lîc th× ®Õn cuèi n¨m 2001 doanh nghiÖp tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· lªn ®Õn h¬n 21.000,. Vµ ®Æc biÖt hai n¨m trë l¹i ®©y çc doanh nghiÖp (cã ®ñ t çch ph¸p nh©n) muèn xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp kh«ng ph¶i xin giÊy phÐp cña Bé th¬ng m¹i víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t khe nh tríc n÷a, mµ hä chØ cÇn ®¨ng ký víi Côc H¶i Quan vµ ®a m· sè thuÕ cña m×nh lµ cã thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu hµng ho¸ (hµng ho¸ trong danh môc ®îc phÐp xuÊt nhËp khÈu theo qui ®Þnh).

Tuy nhiªn víi tr×nh ®é nghiÖp vô cßn h¹n chÕ çc doanh nghiÖp ViÖt nam cha tranh thñ ®îc hÕt nh÷ng lîi thÕ cña hîp ®ång mÉu. Qua t×m hiÓu mét sè hîp ®ång mÉu ë mét sè doanh nghiÖp cho ta thÊy møc ®é sö dông hîp ®ång mÉu cña çc doanh nghiÖp nµy cã thÓ chia ra thµnh 7 lo¹i nh sau:

1. Çc doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng lo¹i hîp ®ång mÉu ®îc so¹n th¶o s½n, do ®ã rÊt chñ ®éng trong viÖc ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy lµ nh÷ng C«ng ty, Tæng c«ng ty tríc ®©y thuéc Bé ngo¹i th¬ng (nay lµ Bé th-¬ng m¹i). Hä cã kinh nghiÖm vµ kü thuËt so¹n th¶o hîp ®ång vµ giao dÞch ®èi ngo¹i.

2. Mét sè doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng hîp ®ång ®îc so¹n th¶o tõ kh¸ l©u, kh«ng ®Þnh kú xem xÐt vµ söa ch÷a l¹i, ngµy nay vÉn cßn sö dông. Do ®ã trong hîp ®ång cã nhiÒu ®iÒu l¹c hËu. VÝ dô, trong hîp ®ång vÉn cßn dÉn chiÕu ®Õn INCOTERMS1953, ®Õn UCP ban hµnh n¨m 1974.

3. Cã nh÷ng doanh nghiÖp chØ dïng mét lo¹i hîp ®ång mÉu cho c¶ nghiÖp vô xuÊt khÈu lÉn nghiÖp vô nhËp khÈu. Nh vËy, nÕu trong hîp ®ång xuÊt khÈu cã ®iÒu kho¶n nµo ®ã



lîi Ých cho ngêi b¸n th× ®iÒu kho¶n ®ã tÊt nhiªn sÏ bÊt lîi cho ngêi mua.

4. Mét sè doanh nghiÖp ®· cã hai lo¹i hîp ®ång mÉu (mét dïng cho xuÊt khÈu, mét dïng cho nhËp khÈu ), nhng mçi hîp ®ång l¹i ¸p dông cho mäi mÆt hµng, mäi kh¸ch khµng cña doanh nghiÖp. V× v©þ, hîp ®ång mÉu cã néi dung chung chung, kh«ng s¸t sao víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh giao dÞch.

5. Kh¸ nhiÒu hîp ®ång mÉu l¹i ®îc x©y dùng cho nhiÒu ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, v× trong ®ã ë ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ th-êng ghi c©u “gi¸ trªn ®©y ®îc hiÓu lµ gi¸ FOB/CFR/CIF”. Nh vËy, ®Õn khi ký kÕt ngêi ta chØ cÇn xo¸ hai ®iÒu kiÖn kh«ng cÇn vµ gi÷ l¹i ®iÒu kiÖn sö dông. C¸ch lµm nµy còng ®em l¹i nhiÒu ®iÒu bÊt lîi v× nhiÒu ®iÒu kho¶n kh«ng s¸t hîp víi sù giao dÞch. VÝ dô, theo hîp ®ång xuÊt khÈu FOB, ngêi b¸n kh«ng cã nghÜa vô thuª tµu trë hµng, nhng trong hîp ®ång l¹i chãi buéc ngêi b¸n vµo nh÷ng viÖc kh«ng ®¸ng cã.

6. Mét sè kh«ng Ýt c«ng ty cña chóng ta cha cã hîp ®ång mÉu riªng cña m×nh. V× vËy khi ký kÕt hîp ®ång, hä sö dông ngay hîp ®ång mÉu cña kh¸ch hµng. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn (xem phÇn I). hîp ®ång mÉu lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho bªn ®¬ng sù th¶o ra nã. Do ®ã, sö dông hîp ®ång mÉu cña ®èi ph¬ng, doanh nghiÖp cña ta, tÊt nhiªn, ë vµo thÕ bÊt lîi.

7. Mét sè kh«ng Ýt c«ng ty cña chóng ta kh«ng cã hîp ®ång ®îc so¹n th¶o s½n. Mçi khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, hai bªn (bªn mua vµ bªn b¸n) míi so¹n th¶o hîp ®ång. Do ®ã, hîp ®ång rÊt s¬ sµi, nhiÒu ®iÒu kho¶n bÊt lîi, nhiÒu néi dung rÊt cÇn thiÕt mµ l¹i kh«ng ®îc quy ®Þnh. V× thÕ, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång gi÷a c¸c bªn ®¬ng sù thêng diÔn ra tranh chÊp, kiÖn tông vµ, trong nhiÒu trêng hîp, bÊt lîi nghiªng vÒ phÝa doanh nghiÖp ViÖt Nam.



Ba trêng hîp sau cïng (5,6,7) thêng r¬i vµo çc c«ng ty míi b¾t ®Çu cha l©u çc ho¹t ®éng trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu, qui m« c«ng ty kh«ng lín vµ kh«ng cã ®éi ngò çn bé ®îc ®µo taä mét çch hÖ thèng vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu.

2. Yªu cÇu cña viÖc thèng nhÊt so¹n th¶o hîp ®ång mÉu.

2.1 Ng«n ng÷ trong hîp ®ång ph¶i chÝnh x¸c, cô thÓ, ®¬n nghÜa.

2.1.1- Nguyªn t¾c sö dông ng«n ng÷ ph¶i chÝnh x¸c:

Tøc lµ ý nghÜa cña tõ sö dông trong hîp ®ång ph¶i thÓ hiÖn ®óng ý chÝ cña çc bªn ký kÕt, ®iÒu nµy ®ßi hái ngêi so¹n th¶o hîp ®ång ph¶i cã vèn tõ vùng vÒ nghiÖp vô phong phó, s©u s¾c míi cã thÓ x©y dùng ®îc b¶n hîp ®ång chÆt chÏ vÒ tõ ng÷, kh«ng g©y ra nh÷ng nhÇm lÉn ®¸ng tiÕc, phÝ tæn nhiÒu tiÒn b¹c vµ c«ng søc, ®Æc biÖt lµ khi tho¶ thuËn vÒ phÈm chÊt, quy çch hµng ho¸ ph¶i hÕt søc thËn träng khi chän sö dông thuËt ng÷.

2.1.2- Ng«n ng÷ hîp ®ång ph¶i cô thÓ.

Khi tho¶ thuËn vÒ ®iÒu kho¶n nµo çc chñ thÓ ký kÕt hîp ®ång ph¶i chän nh÷ng sè liÖu nh÷ng ng«n tõ chØ ®Ých danh ý ®Þnh, môc tiªu hoÆc néi dung mµ hä ®ang bµn ®Õn nh»m ®¹t ®îc, tr¸nh dïng tõ ng÷ chung chung, ®©y còng lµ nh÷ng thñ thuËt ®Ó chèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång.

2.1.3- Ng«n ng÷ hîp ®ång ph¶i ®¬n nghÜa.

Tõ ng÷ cña hîp ®ång ph¶i cã sù chän läc chÆt chÏ, thÓ hiÖn ®óng môc ®Ých cña chñ thÓ ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång, tr¸nh dïng nh÷ng tõ cã thÓ hiÓu thµnh nhiÒu nghÜa kh¸c nhau: nã võa m©u thuÉn víi yªu cÇu chÝnh x¸c, cô thÓ võa cã thÓ t¹o ra khe hë cho kÎ xÊu tham gia hîp ®ång lîi dông g©y thiÖt h¹i cho ®èi t¸c hoÆc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm khi cã hµnh vi vi ph¹m hîp ®ång, v× hä cã quyÒn thùc hiÖn theo ý nghÜa cña tõ ng÷ mµ hä thÊy cã lîi nhÊt cho hä, dï cho ®èi t¸c cã bÞ



thiÖt h¹i nghiªm träng råi sau ®ã hä sÏ cã c¬ së ®Ó biÖn luËn, ®Ó tho¸i th¸c tr¸ch nhiÖm. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh nh: “bªn B thanh to¸n cho bªn A b»ng ngo¹i tÖ…” ý ®å cña bªn A lµ muèn ®îc thanh to¸n b»ng USD nh mäi trêng hîp lµm ¨n víi ngêi thiÖn trÝ kh¸c nhng bªn B l¹i thanh to¸n b»ng ®ång RUP cña Nga còng lµ ngo¹i tÖ nhng kh¶ n¨ng giao dÞch rÊt yÕu vµ gi¸ trÞ kh«ng æn ®Þnh, kÐm hiÖu lùc rÊt nhiÒu so víi ®ång §«la Mü (USD).

2.2- ChØ ®îc sö dông tõ ng÷ th«ng dông, phæ biÕn trong hîp ®ång tr¸nh dïng çc thæ ng÷ hoÆc tiÕng …lãng….

Trong t×nh h×nh hiÖn nay nhµ níc ®ang cã chñ tr¬ng më cöa giao dÞch víi nhiÒu ç nh©n vµ tæ chøc níc ngoµi, çc bªn ®¬ng sù cÇn ph¶i ®ù¬c hiÓu ®óng chÝnh x¸c ý chÝ cña nhau th× viÖc giao dÞch míi nhanh chãng thµnh ®¹t. Ph¶i dïng tiÕng phæ th«ng míi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc bªn cïng hiÓu, dÔ hiÓu, tr¸nh t×nh tr¹ng hiÓu nhÇm dÉn tíi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång sai g©y ra thiÖt h¹i cho c¶ hai bªn, ®ång thêi trong quan hÖ víi ®èi t¸c níc ngoµi viÖc dïng tiÕng phæ th«ng míi t¹o ra sù tiÖn lîi cho viÖc dÞch thuËt ra tiÕng níc ngoµi, gióp cho ®èi t¸c níc ngoµi hiÓu ®ù¬c ®óng ®¾n, ®Ó viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cã hiÖu qu¶ cao gi÷ ®îc mèi t¬ng quan bÒn chÆt l©u dµi th× lµm ¨n míi ph¸t ®¹t. §ã còng lµ yÕu tè quan träng ®Ó g©y niÒm tin ë ®èi t¸c…

Tãm l¹i trong néi dung cña b¶n hîp ®ång viÖc sö dông tiÕng ®Þa ph¬ng vµ tiÕng lãng lµ biÓu hiÖn sù tuú tiÖn tr¸i víi tÝnh chÊt ph¸p lý, nghiªm tóc mµ b¶n th©n lo¹i v¨n b¶n nµy ®ßi hái ph¶i cã.

2.3- Trong hîp ®ång kh«ng ®îc tuú tiÖn ghÐp ch÷, ghÐp nghÜa, kh«ng tuú tiÖn thay ®æi tõ ng÷ ph¸p lý vµ kinh tÕ.

ViÖc ghÐp ch÷, ghÐp tiÕng dÔ dÉn ®Õn sù hiÓu nhÇm ý cña çc bªn chñ thÓ, viÖc thay ®æi ng«n tõ ph¸p lý trong hîp



®ång cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng vËn dông bÞ sai l¹c g©y ra thÊt b¹i trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. Ch¼ng h¹n ph¸p luËt quy ®Þnh khi x©y dùng hîp ®ång ph¶i tho¶ thuËn vÒ “thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång…” kh«ng ®îc tuú tiÖn ghÐp ch÷ vµ thay ®æi ng«n tõ ph¸p lý thµnh ®iÒu kho¶n “thêi hiÖu cña hîp ®ång…” ®Õn ®©y cã thÓ lµm sai l¹c ý nghÜa cña tõ ng÷ ban ®Çu.

2.4- Trong hîp ®ång quèc tÕ kh«ng ®ù¬c sö dông ch÷ thõa v« Ých, kh«ng tuú tiÖn dïng ch÷ …v.v… hoÆc dÊu ... vµ dÊu ….

XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu b¾t buéc trong b¶n th©n hîp ®ång ph¶i chÝnh x¸c, chÆt chÏ, cô thÓ nh mäi v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c, kh«ng thÓ chÊp nhËn hoÆc dung n¹p ch÷ thõa v« Ých lµm mÊt ®i tÝnh nghiªm tóc cña sù tho¶ thuËn, ®ã lµ cha kÓ ®Õn kh¶ n¨ng “ ch÷ thõa” cßn cã thÓ chøa ®ùng ý sai lµm l¹c ®i môc tiªu cña sù tho¶ thuËn trong néi dung hîp ®ång.

ViÖc dïng lo¹i ch÷ “v.v.” hoÆc “…” lµ nh»m liÖt kª hµng lo¹t t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi ®äc hiÓu mét çch trõu tîng r»ng cßn rÊt nhiÒu néi dung t¬ng tù kh«ng cÇn thiÕt ph¶i viÕt ra hÕt hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng liÖt kª toµn bé ra hÕt, ®iÒu nµy trong v¨n ph¹m ph¸p lý cña hîp ®ång kh«ng thÓ chÊp nhËn v× nã còng tr¸i víi nguyªn t¾c chÝnh x¸c, cô thÓ cña v¨n b¶n hîp ®ång vµ cã thÓ sÏ bÞ lîi dông lµm sai ®i néi dung tho¶ thuËn cña hîp ®ång cha ®a ra bµn b¹c tho¶ thuËn tríc çc bªn hîp ®ång th× kh«ng cho phÐp thùc hiÖn nã v× nã cha ®îc ®ñ hai bªn xem xÐt quy ®Þnh. Thùc tÕ trong v¨n ph¹m cña çc lo¹i v¨n b¶n ph¸p quy vµ hîp ®ång hÇu nh kh«ng sö dông ch÷ “v.v..” hoÆc dÊu “…”.

2.5- Yªu cÇu vÒ v¨n ph¹m trong so¹n th¶o hîp ®ång mÉu.

2.5.1- V¨n ph¹m trong hîp ®ång ph¶i nghiªm tóc, døt kho¸t.



tÝnh nghiªm tóc , døt kho¸t cña hµnh v¨n trong hîp ®ång ®îc thÓ hiÖn ë tÝnh môc ®Ých ®îc ghi nhËn mét çch trung thùc, trong hoµn c¶nh çc bªn tiÕn hµnh lµm ¨n kinh tÕ rÊt nghiªm tóc, ®i tíi nh÷ng néidung tho¶ thuËn rÊt thiÕt thùc, kÕt qu¶ cña nã lµ çc lîi Ých kinh tÕ, hËu qu¶ cña nã lµ sù thua lç, ph¸ s¶n, thËm chÝ b¶n th©n ngêi ký kÕt ph¶i g¸nh chÞu sù trõng ph¹t b»ng ®ñ lo¹i h×nh thøc cìng chÕ: tõ c¶nh ço, çch chøc ®Õn giam cÇm, tï téi kÌm theo c¶ sù båi thêng tµi s¶n cho chñ së h÷u giao cho hä qu¶n lý. Tãm l¹i hîp ®ång kinh tÕ thùc chÊt lµ ph¬ng ¸n lµm ¨n cã hai bªn kiÓm tra, chi phèi lÉn nhau, trong néi dung ®ã tÊt nhiªn kh«ng thÓ chÊp nhËn sù m« t¶ d«ng dµi, thiÕu nghiªm tóc, thiÕu chÆt chÏ vµ døt kho¸t.

2.5.2- V¨n ph¹m trong hîp ®ång ph¶i râ rµng, ng¾n gän vµ ®ñ ý.

ViÖc sö dông tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c, cô thÓ sÏ dÉn tíi nh÷ng hµnh v¨n râ rµng, ng¾n gän, ®ßi hái viÖc sö dông çc dÊu chÊm (.), dÊu phÈy (,) ph¶i chÝnh x¸c, thÓ hiÖn ®îc râ ý kh«ng ®îc phÐp biÖn luËn dµi dßng lµm sai l¹c néi dung tho¶ thuËn nghiªm tóc cña hai bªn hoÆc lµm lo·ng ®i vÊn ®Ò cèt yÕu cÇn quan t©m cña çc ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång.

§¶m b¶o yªu cÇu ng¾n gän, râ rµng nhng ph¶i chøa ®ùng ®Çy ®ñ çc th«ng tin cÇn thiÕt vÒ nh÷ng néi dung mµ hai bªn cÇn tho¶ thuËn trong hîp ®ång: Ng¾n gän dÉn ®Õn ph¶n ¸nh thiÕu ý, thiÕu néi dung lµ biÓu hiÖn cña sù t¾c tr¸ch, chó träng mÆt h×nh thøc mµ bá mÆt néi dung tøc lµ bá vÊn ®Ò cèt yÕu cña hîp ®ång. Çch lËp hîp ®ång kinh tÕ nh vËy bÞ coi lµ khiÕm khuyÕt lín kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc.



KÕt luËnQua nh÷ng ph©n tÝch kÓ trªn, chóng ta kh«ng thÓ phñ

nhËn vai trß to lín cña hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n Quèc tÕ. Nhê nh÷ng hîp ®ång mÉu nªn viÖc thùc hiÖn çc th¬ng vô kinh tÕ dÔ dµng h¬n vµ ®ì ph¸t sinh tranh chÊp h¬n.

ChÝnh v× nh÷ng u viÖt nµy cña hîp ®ång mÉu nªn nã ®-îc sö dông ngµy cµng nhiÒu vµ ®a d¹ng trong bu«n b¸n Quèc tÕ. Ngµy nay, hÇu hÕt çc ngµnh vµ thËm chÝ çc c«ng ty ®Òu ®ang cè g¾ng x©y dùng cho m×nh çc hîp ®ång mÉu. C«ng viÖc nµy rÊt khã kh¨n, nhng v« cïng cÇn thiÕt vµ quan träng v× chóng ta ph¶i th¶o ra mét hîp ®ång mÉu nh thÕ nµo ®Ó nh»m b¶o vÖ lîi Ých tèi ®a cho c«ng ty, ®ång thêi nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n bu«n b¸n Quèc tÕ vµ nhÊt lµ ph¶i ®îc ®èi ph¬ng cña chóng ta chÊp nhËn.

NÕu mét hîp ®ång ®îc ký kÕt kh«ng theo ®óng nguyªn t¾c, b×nh ®¼ng, vµ c©n ®èi gi÷a quyÒn vµ nghÜa vô, chÆt chÏ vÒ ph¸p lý th× sÏ rÊt dÔ g©y ra tranh chÊp.

Nh chóng ta ®· biÕt çc hîp ®ång mÉu víi çc ®iÒu kho¶n cµng chi tiÕt bao nhiªu cµng gióp cho chóng ta thùc hiÖn nã dÔ dµng bÊy nhiªu.V× vËy chóng ta nªn lo¹i bá dÇn nh÷ng hîp ®ång víi nh÷ng ®iÒu kho¶n s¬ sµi vµ mçi c«ng ty nªn tham gia kh¶o s¸t çc hîp ®ång vÒ nh÷ng mÆt hµng cïng chñng lo¹i ®Ó x©y dùng cho m×nh nh÷ng hîp ®ång mÉu cho



tõng nhãm hµng cô thÓ vµ dùa trªn çc ®iÒu kho¶n ®ã ®Ó lµm c¨n cø cho ®µm ph¸n tríc khi ký kÕt hîp ®ång.

Víi ®iÒu kiÖn bu«n b¸n Quèc tÕ ngµy cµng ®îc më réng, nªn danh môc vÒ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña chóng ta ngµy cµng trë nªn phong phó. Cïng víi c¬ chÕ míi, sè lîng çc ®¬n vÞ tham gia xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng t¨ng lªn kh«ng ngõng. §Ó tr¸nh nh÷ng Êu trÜ trong viÖc so¹n th¶o vµ thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th¬ng viÖc nghiªn cøu hîp ®ång mÉu lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt.

H¬n n÷a, mäi th¬ng vô Quèc tÕ ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng biÖt. Dï lµ nh÷ng th¬ng vô lÆp l¹i vÉn lu«n cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh nh÷ng rñi ro míi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Do vËy viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý xung quanh hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ngo¹i th¬ng tríc khi ký kÕt còng cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín.

Do thêi gian cã h¹n, t«i chØ ph©n tÝch mét çch kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña hîp ®ång mÉu vµ t«i chän ra mét sè hîp ®ång mÉu tiªu biÓu. T«i hy väng r»ng nh÷ng sù ph©n tÝch cña t«i trong ®Ò tµi nµy sÏ gióp Ých mét phÇn nµo ®ã cho çc çn bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu vµ nhÊt lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp tham gia ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång trong bu«n b¸n Quèc tÕ.



PhÇn Phô lôc



SALES CONTRACT

No.: NTL-NVL0303-03

Date: 27-02-2003

Between:

The Buyer: NESTLE VIETNAM LTD.

NESTLE FACTORY

Bien Hoa Industrial Zone II, Lot 14, Bien

Hoa,

Dong nai Province, Vietnam.

Account name: Nestle Vietnam Ltd.,

41, Nguyen Thi Minh Khai, District 1,

HCMC, VN.

A/c No 00201112150000USD at Credit

Argicole Indosuez,

21-12 Nguyen Thi Minh Khai, District 1,

HCMC, VN.

Represented by:Mr. LUCA FICHERA-Supply Chain

Manager

And:

The Seller: NESTLE (THAI) Ltd.

500 Ploenchit Road, Lumpini, Pathumwan

Bangkok 10330, Thailand.

Deutsche Bank AG, Bangkok Branch

SWIFT DEUTTHBK

A/C with Deutsche Bank Trust Company

Americas



in favor of Nestle (Thai) Ltd.

A/C no. 0010405-30-0

Represented by:Mr.S. SUREE - Vice President of

Indochina Development Dept.

We are pleased to confirm the sale under the following terms

and conditions:

1. Commodity: MAGGI SEASONING SAUCE FOR COOKING,

MAGGI SEASONING SAUCE FOR DIPPING,

MAGGI OYSTER SAUCE.

2. Specifications: Maggi Brand.

3. Origin: Thailand.

4. Packing: Standard export cartons of

Maggi : 700mlx12,

Maggi : 100mlx24,

Maggi : 340g x24 / 790gx12.

5. Quantity: 3x20FT containers of 3,600 cartons comprising

following:

Maggi : 700mlx12 – 1,240 cartons,

Maggi : 100mlx24 – 280 cartons,

Maggi : 340g x24 – 1,250 cartons /

790gx12 – 830 cartons.

6. Delivery: March 2003.

7. Unit price: THB 201.68 / carton Maggi 700ml x12

FOB,

THB 124.34 / carton Maggi 100ml x24

FOB,

THB 247.58 / carton Maggi 340g x24 FOB,

THB 234.04 / carton Maggi 790g x12 FOB,



Sea Freight : THB 36,120.00

Insurance : THB 824.40

Total amount CIF HCM City Port: THB

825,571.00 (Thai Baht

Eight Hundred & Twenty

Five Thousand, Five

Hundred & Seventy One

only).

8. Quality, quantity, packing (if any)

All finalised at loading port as per certificate of manufacturer.

9. Payment: 100% of Invoice Value.

* By T/T 30 days after B/L date through a reputable

international bank in favour of account number:

A/C no. 0010405-30-0

Deutsche Bank AG, Bangkok Branch

SWIFT DEUTTHBK

A/C with Deutsche Bank Trust Company

Americas

in favor of Nestle (Thai) Ltd.

* All expenses incurred due to buyer's delay in taking delivery

of goods, arrived in normal quality conditions at destination,

will be on buyer's account.

* All charges caused by buyer's refusal to take delivery of

goods, unless they are not arrived at destination in good

conditions, as well as all formalities relating this end will be for

buyer's account. This will not, nevertheless, discharge them of

the obligation for the commodity.

10. Insurance:



All risks, including war risks for seller's account.

11. Force Majeure:

Seller is not liable any penalty of delay of all or any of this

contract caused by any contingency beyond its control or

beyond the control of, or covered by its contract to furnish this

commodity. Such contingencies shall include, but not limited

to governmental or other restrains affecting shipment or

credit, strikes, lockout, flood, droughts, short or reduced

supply of fuel or raw materials, declared or undeclared wars,

revolutions, fires, cyclones or hurricanes or any other acts of

God or force majeure.

12. Arbitration:

In case of dispute and if the contracting parties cannot reach

an amicable settlement of claim within 60 days from its

occurrence, the case shall be referred to arbitration in Ho Chi

Minh City for final settlement. A panel of 3 arbitrators will be

formed, each party appointing one arbitrator and both shall

appoint a third one as president of the panel.

13. Definition:

This contract is subject to interpretation as per the provisions

of the 1990 edition of Incoterms as amended.

THE BUYER THE SELLER

Name: Name:S.

Suree



Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh “Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th¬ng” – PGS, NG¦T-

Vò H÷u Töu. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 1996.

2. Gi¸o tr×nh “Ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i” –

PTS-NguyÔn ThÞ M¬, PGS, Hoµng Ngäc ThiÕt, NXB Gi¸o dôc

1994

3. Gi¸o tr×nh “Thanh to¸n Quèc tÕ” - PGS - §inh Xu©n Tr×nh,

NXB Gi¸o dôc 1996.



4. Gi¸o tr×nh “LuËt hîp ®ång kinh tÕ”, Trêng ®¹i häc luËt HN.

5. “Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ”

6. “Kü thuËt so¹n th¶o hîp ®ång kinh tÕ – Hîp ®ång th¬ng

m¹i”- LuËt gia Ph¹m Thanh TuÊn – NguyÔn Duy Anh.

7. Hîp ®ång mÉu mét sè c«ng ty xuÊt nhËp khÈu trong vµ

ngoµi níc.
