gramadeg – 1a)

35
Gramadeg – 1a)

Upload: jett

Post on 05-Jan-2016

121 views

Category:

Documents


14 download

DESCRIPTION

Gramadeg – 1a). Cwestiwn 1a). Bydd gofyn i chi greu brawddeg i ddangos yn eglur ystyron a defnydd :. Berfau; Arddodiaid ; Cysyllteiriau ; Cymalau ; Idiomau. Cwestiwn 1a). Berf – Gwelodd Iolo gwch ar Lyn Tegid ddoe . ii) Arddodiad – Mae’r cathod yn eistedd ar y to. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 2: Gramadeg  – 1a)

Cwestiwn 1a)

Bydd gofyn i chi greu brawddeg i ddangos yn eglur ystyron a defnydd:

i) Berfau;

ii) Arddodiaid;

iii) Cysyllteiriau;

iv) Cymalau;

v) Idiomau.

Page 3: Gramadeg  – 1a)

Cwestiwn 1a)

i) Berf –

Gwelodd Iolo gwch ar Lyn Tegid ddoe.

ii) Arddodiad –

Mae’r cathod yn eistedd ar y to.

iii) Cysylltair –

Aeth i’r ysgol ond roedd yn hwyr yn cyrraedd.

Page 4: Gramadeg  – 1a)

Cwestiwn 1a)

iv) Cymal –

Dyma’r tystion a welodd y ddamwain ddoe.

v) Idiom –

Mae’n bwrw hen wragedd a ffyn ac felly mae’n rhaid i

mi wisgo côt law rhag gwlychu.

Page 5: Gramadeg  – 1a)

Pwysig!

• Ysgrifennwch frawddegau perthnasol.

• Ysgrifennwch frawddegau syml.

• Peidiwch â llunio brawddegau hir gan fod mwy o siawns o wallau ynddynt!

• Meddyliwch yn ofalus cyn ysgrifennu eich brawddeg.

•Cofiwch roi priflythyren ac atalnod llawn!

Page 7: Gramadeg  – 1a)

Beth ydy’r gwahaniaeth rhwng berf a berfenw?

Bwyta Bwytais

Page 8: Gramadeg  – 1a)

Beth ydy’r gwahaniaeth rhwng berf a berfenw?

Bwyta Bwytais

Berfenw Berf

Page 9: Gramadeg  – 1a)

Bwyta = BERFENW

Dim ond dangos gweithred a wna ‘bwyta’.

?

Befenw = enw ar y weithred

Page 10: Gramadeg  – 1a)

Bwytais = BERF

Mae ‘bwytais’ hefyd yn dangos gweithgaredd ond mae hefyd yn cynnig ychydig mwy o fanylion i ni trwy gyfrwng y terfyniad ‘ais’:

1.PWY sy’n cyflawni’r weithred?

2.SAWL person sy’n cyflawni’r weithred?

3.PRYD y mae’r weithred yn digwydd? ddoe

Page 11: Gramadeg  – 1a)

Berf ynteu berfenw?

Canu Cerdded

Siaradais

NeidioBwytasom

Rhedasant

Page 12: Gramadeg  – 1a)

Berf ynteu berfenw?

Canu Cerdded

Siaradais

NeidioBwytasom

Rhedasant

Page 14: Gramadeg  – 1a)

Berfau – pethau i’w cofio!

• Amser y ferf – meddyliwch cyn ysgrifennu!

• Rhagenw ôl – arfer dda yw rhoi’r rhagenw yma i ddangos pwy a sawl person sy’n cyflawni’r weithred.

• Defnyddiwch y ‘tag amser’.

Page 15: Gramadeg  – 1a)

Rhagenwau Ôl

UNIGOL LLUOSOG

1af fi ni

2il ti chi

3ydd

fo/hi nhw/hwy

Page 16: Gramadeg  – 1a)

Amser Presennol – y terfyniadau

UNIGOL LLUOSOG

1af -af -wn

2il -i -wch

3ydd

-a -ant

Amhersonol: -ir

Page 18: Gramadeg  – 1a)

Tag amser – amser Presennol

Amser Presennol = rhywbeth sy’n digwydd ar y pryd

Gwelant hwy gychod yn hwylio ar Lyn Tegid rŵan.

Tag amser

Page 19: Gramadeg  – 1a)

Tag amser – amser Presennol

Mae’n syniad da rhoi rhagenw ôl yn y frawddeg hefyd i ddangos pwy a sawl person sy’n cyflawni’r weithred.

Gwelant hwy gychod yn hwylio ar Lyn Tegid rŵan.

Tag amserRhagenw ôl

Page 21: Gramadeg  – 1a)

Amser marcio!

A yw’r brawddegau canlynol yn gywir? Pam?

Rhedaf i yn y ras rŵan.

Rhedaf yn y ras.

Rhedaf yn y ras rŵan.

X

X

Page 23: Gramadeg  – 1a)

Tag amser – y dyfodol

Y dyfodol = rhywbeth fydd yn digwydd yn y dyfodol.

Af i’r ysgol fory.

Tag amser

Page 25: Gramadeg  – 1a)

Amser marcio!

A yw’r brawddegau canlynol yn gywir? Pam?

Canaf carol yn y cyngerdd Nadolig fory.

Canaf carol yn y cyngerdd Nadolig

Canaf garol yn y gyngerdd Nadolig.

Canaf i garol yn y cyngerdd Nadolig fory.

XX

X

Page 26: Gramadeg  – 1a)

Berfau amhersonol –Amser Presennol/Dyfodol

Page 27: Gramadeg  – 1a)

Amser Presennol – y terfyniadau

UNIGOL LLUOSOG

1af -af -wn

2il -i -wch

3ydd

-a -ant

Amhersonol: -ir

Page 28: Gramadeg  – 1a)

Berf amhersonol – pethau i’w cofio!

• Rhoi’r arddodiad ‘gan’ yn y frawddeg.Gwelir car yn gyrru’n gyflym gan yr Heddlu rŵan.

• Ni cheir treiglad ar ôl berf amhersonol.Gwelir car yn gyrru’n gyflym gan yr Heddlu rŵan.

• Tag amser.Gwelir car yn gyrru’n gyflym gan yr Heddlu rŵan.

Pwysig!

Page 29: Gramadeg  – 1a)

Brawddeg gywir

Gwelir nifer o wallau gan yr athro wrth

iddo edrych ar waith y disgybl y funud

yma.

Berf amhersonol Arddodiad Dim treiglad

Atalnod Priflythyren Tag amser

Labelwch y frawddeg:

Page 30: Gramadeg  – 1a)

Brawddeg gywir

Gwelir nifer o wallau gan yr athro wrth

iddo edrych ar waith y disgybl y funud

yma.

Berf amhersonol

ArddodiadDim treiglad

Atalnod

Priflythyren

Tag amser

Page 33: Gramadeg  – 1a)

Crynhoi – BERFAU PERSONOL

• Priflythyren;

•Rhagenw ôl;

• Tag amser;

•Atalnod llawn;

•Gwirio eich brawddeg.Cofiwch hyn!

Page 34: Gramadeg  – 1a)

Crynhoi – BERFAU AMHERSONOL

• Priflythyren;

• Dim treiglad ar ôl berf amhersonol;

•Arddodiad ‘gan’;

• Tag amser;

•Atalnod llawn;

•Gwirio eich brawddeg.

Cofiwch hyn!