gram mei 2015 def
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
Composteren en milieubelasting
Area maakt werk van afval
Noviteiten ReinigingsDemoDagen
GRAMJAA
RGA
NG
106 | NU
MM
ER Mei 2015
VAKBLAD VAN DE 4
Zelf doen!- Rijden op veegmachines- Container oppakken
met zijlader- Ondergrondse
containers legen
Truck van de Toekomst Doe mee met het brandstofspel!
KLAIR rotondeCompleet overzicht van kunststof afvalcontainers, ondergrondse en halfonder-grondse containers.
T
Levert uw GFT-afval al energie op?De nieuwe Bio Power vergister van Indaver werkt op volle kracht. Geschikt om 75.000 ton
GFT-afval per jaar een nieuwe start te geven. Als groen gas, CO2, compost of biomassa. Geen afval
meer, maar een perfecte kringloop. En dat is de missie van Indaver: steeds meer kringlopen sluiten
om zo veel mogelijk afval een nieuw leven te geven.
We zijn niet voor niets ‘toonaangevend in duurzaam afvalbeheer’.
Meer weten over Indaver, onze visie op een biobased economy en de Bio Power vergister in
Alphen aan den Rijn? Kijk dan op www.indaver.nl voor meer informatie.
www.indaver.nl
GRAM | mei 2015 3
Vakblad van de NVRD
inhoudsopgave
4
16
18
21
Special NVRD JaarcongresCongresprogramma
Voorwoord Cees Paridaans, gemeente Tilburg
Introductie van de sprekers
Luid krakend op weg naar alternatief voor de aluminiumzakToen Nederland massaal overging tot gescheiden inzameling van
kunststofverpakkingen werd direct gecommuniceerd dat chipszakken daar niet
bij horen. Toch blijken burgers het wel vaak te doen. Jammer, want de aluminium
binnenzijde verstoort de recycling. Het wachten is op een beter alternatief.
“Mensen vinden het prettig om alle plastic fl essen in één zak te stoppen”Een interview met Cees de Mol van Otterloo, directeur van het Afvalfonds.
Amersfoort maakt start met circulaire ambitiesAmersfoort legt de lat hoog en wil in 2020 tien procent van haar producten en
diensten circulair inkopen. Een eerste uitdaging dient zich meteen aan. Twee oude
ziekenhuizen in de stad zijn heuse ‘grondstoff enfabrieken’. De gemeente wil de markt
tot een zo circulair mogelijke sloop van de oude gebouwen prikkelen.
Foto voorplaat:
Communicatiebron
lees verder op pag. 4
11 Bezem
24 Afscheid van NVRD-bestuurder
Eric Bodar
27 Hoe doen zij dat? Deze maand:
afvalstoff enheffi ng
28 Vakwerk
30 NVRD Nieuws
32 Area maakt werk van afval
34 Textielcirkel Twente
37 Gevaren XTC-afval
38 Branchegenoten
42 Noviteiten ReinigingsDemoDagen
44 Branchenieuws
46 Agenda en colofon
47 CloseUp
Lees verder op pag. 27
T
GRAM | mei 2015 5
Het thema van het NVRD Jaarcongres is niet toevallig. De NVRD onderkent dat
de afval- en reinigingsbranche veel meer resultaten kan boeken samen met
andere partijen en branches. De samenwerking met Cedris, Divosa, Stadswerk,
maar ook de rol en positie ten opzichte van de Vereniging Nederlandse
Gemeenten, Vereniging Afvalbedrijven en de ministeries heeft de afgelopen
jaren meer inhoud en betekenis gekregen. In het Tilburgse wordt gesproken
over ‘Social Innovation’. Ook hierbij wordt gewerkt aan veranderingen,
samen met partners, in het publieke en private domein ten gunste van de
maatschappij.
Onder de titel ‘Slimmer Organiseren’ kunnen we daarom veel onderwerpen aan de
orde stellen. Wat gebeurt er als de burger zich echt bewust is van het voordeel van
afvalscheiding en zijn gedrag daadwerkelijk gaat aanpassen? Hoe kunnen wij, de
afvalbranche samen met anderen, dat beïnvloeden?
We hebben het steeds meer over de circulaire economie. Wat is de rol van de afval- en
reinigingsbranche daarin? Wat kan technologie daarin betekenen? Hoe vertaalt dit zich
binnen de modewereld?
Het jaarcongres beoogt niet de absolute antwoorden op alle voorgaande vragen te
geven. Wel gaan we tijdens het congres in op aspecten die ons kunnen aansporen
om oplossingsrichtingen te formuleren. In een aantal gevallen zal het congres zelfs
concrete handvaten bieden.
Het congres vindt plaats in de Spoorzone. Een ruimtelijk gebied
dat volop in transitie is. Een gebied waar oud en nieuw bij
elkaar komen en in elkaar opgaan. Een verandering van een
gebied met een rijke historie naar een gebied waar historie
geschreven en gemaakt gaat worden. Dit congres kan
betekenisvol zijn in het leggen van nieuwe verbindingen
en het benoemen van ontwikkelingen, die ons verder
helpen in het beperken van afval en het vergroten
van een circulaire economie.
De toegevoegde waarde van dit congres
wordt gemaakt door haar deelnemers. Dat
zijn uiteraard de leden van de NVRD, de
sponsoren, de inleiders op het congres en
alle anderen die een bijdragen geleverd
hebben en gaan leveren. Daarvoor
bedanken wij iedereen.
U bent van harte welkom in Tilburg.
Cees Paridaans
geven. Wel gaan we tijdens het congres in op aspecten die ons kunnen aansporen
om oplossingsrichtingen te formuleren. In een aantal gevallen zal het congres zelfs
concrete handvaten bieden.
Het congres vindt plaats in de Spoorzone. Een ruimtelijk gebied
dat volop in transitie is. Een gebied waar oud en nieuw bij
elkaar komen en in elkaar opgaan. Een verandering van een
gebied met een rijke historie naar een gebied waar historie
geschreven en gemaakt gaat worden. Dit congres kan
betekenisvol zijn in het leggen van nieuwe verbindingen
en het benoemen van ontwikkelingen, die ons verder
helpen in het beperken van afval en het vergroten
van een circulaire economie.
De toegevoegde waarde van dit congres
wordt gemaakt door haar deelnemers. Dat
zijn uiteraard de leden van de NVRD, de
sponsoren, de inleiders op het congres en
alle anderen die een bijdragen geleverd
hebben en gaan leveren. Daarvoor
bedanken wij iedereen.
U bent van harte welkom in Tilburg.
Cees Paridaans
C O N G R E S S P E C I A L
Slimmer Organiseren
6 GRAM | mei 2015
C O N G R E S S P E C I A L
Dagvoorzitter Annemarie van Gaal
Annemarie van Gaal is ondernemer en investeerder in
binnen- en buitenland en schrijft wekelijkse columns in
het Financieel Dagblad. Annemarie van Gaal verhuisde
op haar 27e naar Rusland en startte een eigen uitgeverij
‘Independent Media’ die binnen vijf jaar uitgroeide tot een
van de grootste uitgeverijen van Rusland. Tijdens haar
optredens in het land boeit Annemarie haar publiek als
geen ander als ze vertelt hoe overleven in Rusland leidde
tot een enorm succes en hoe je kansen pakt in schijnbaar
uitzichtloze situaties. Ze levert verbluff ende inzichten om
nieuwe omzetkansen te ontdekken en is zeer inzicht gevend
en buitengewoon inspirerend.
Foto Tomas Mutsaers
Teksten: Hetty Dekkers
GRAM | mei 2015 7
C O N G R E S S P E C I A L
Daan van Soest
Eff ecten van handhavingsacties
Wat is het eff ect van handhavingsacties op gescheiden inzameling?
Dat onderzoekt de Universiteit van Tilburg op dit moment. Professor
Daan van Soest (1969) begeleidt het onderzoek. “Handhavingsacties
zijn duur. We willen allemaal weten wat werkt en wat niet”, motiveert
hij zijn studie naar het eff ect van handhaving. In de gemeente Tilburg
zijn vorig jaar duobakken ingezet bij de laagbouw. Van Soest: “Mensen
lopen voor de inzamelwagen uit om de containers te controleren. Zien
ze ongerechtigheden, dan waarschuwen ze door eerst gele kaarten
aan de bak te hangen. Blijft het scheidingsgedrag slecht dan volgt een
oranje kaart en bij een rode wordt er beboet. Ons voorstel was ook
witte kaarten uit te delen aan huishoudens die de duobakken correct
gebruiken. Zodat de bewoners die het goed doen, ook merken dat er
gehandhaafd wordt.” De eerste resultaten van de handhavingsactie zijn
veelbelovend. Bekeken wordt nog of extra voorlichting aan de bewoners
een versterkende invloed heeft op het scheidingsgedrag van de burger.
Spreker Daan van Soest is hoogleraar milieueconomie aan de Universiteit van Tilburg. Hij is gespecialiseerd in
klimaatverandering en milieubeleid. De onderzoeken van Van Soest zijn zowel theoretisch als empirisch van
aard. Ze zijn vooral gericht op optimaal milieubeleid, de instrumentkeuze daarvoor en op het optimale gebruik
van vernieuwbare natuurlijke hulpbronnen. Van Soest is tevens co-editor van het vakblad Resource and Energy
Economics, en mederedacteur bij Environmental and Resource Economics.
René ten Bos
"Meer controle wakkert wantrouwen aan"
Iedereen kent de voorbeelden: de agent die meer met papierwerk bezig is dan met boeven vangen, de
schooljuff rouw die zich middels rapportages zo uitgebreid moet verantwoorden, dat ze nauwelijks aan lesgeven
toekomt. Met minder toezicht en papierwerk zou Nederland een stuk beter af zijn, stelt (managements)fi losoof
René ten Bos. “Het huidige streven naar meer controle in de bedrijfsvoering is een paradox. Men probeert er
vertrouwen mee af te dwingen, terwijl het alleen maar wantrouwen aanwakkert.”
In zijn lezing ‘Slimmer denken en werken’ probeert de fi losoof aan te tonen waarom minder toezicht en controle
gewenst is. Ook geeft hij manieren aan om dat te
bereiken. “Al het administratieve, niet-cliëntgebonden
werk dat we tegenwoordig uit moeten voeren, kost veel
tijd en geld en moeten we zien te doorbreken”, aldus
Ten Bos. “Veel controleregels zijn weliswaar opgelegd
door de overheid, maar we hoeven niet alles te doen
wat de overheid zegt. Enige weerstand is geboden.”
René ten Bos (1959) is fi losoof, auteur en
organisatiedeskundige. Hij schreef meerdere
boeken, waaronder Bedrijfsethiek en ‘Water, een
geofi losofi sche geschiedenis’, en is hoogleraar fi losofi e
van de managementwetenschappen aan de Radboud
Universiteit Nijmegen. Ten Bos geeft regelmatig lezingen
over onder meer fi losofi sche en bedrijfsorganisatorische
onderwerpen.
8 GRAM | mei 2015
C O N G R E S S P E C I A L
Ronald Plasterk
Ronald Plasterk is politicus en wetenschapper. Sinds november
2012 is hij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
in het kabinet-Rutte II. Van februari 2007 tot en met februari 2010
was Plasterk minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het
kabinet-Balkenende IV. Van juni 2010 tot november 2012 was hij lid
van de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid. Plasterk is tevens
bioloog, gespecialiseerd in de moleculaire genetica. Tijdens het
congres verzorgt hij een toespraak.
Janton van Apeldoorn
Slimmer werken via het net
“De hele wereld is een dorp geworden”, zegt Janton van Apeldoorn. “Veel
bedrijven missen kansen omdat ze op de oude manier blijven werken.”
Van Apeldoorn (1972) is online-adviseur bij PGGM. Daarnaast zette hij
vier jaar geleden zijn eigen succesvolle schaakwebsite op, Chessity. “Op
Chessity kan iedereen leren schaken met behulp van games. De site heeft
nu 35.000 actieve gebruikers, verspreid over 150 landen. Het mooie aan
Chessity is echter dat de start-up weinig kostte. Door slim te werken, kan
iedereen een actieve online community opbouwen. Dat geldt ook voor
afvalbedrijven.” Volgens Van Apeldoorn denken veel grote bedrijven nog
steeds dat het opzetten van een actieve online community een kostbare
en tijdrovende zaak is. “Dat is een misvatting. Online kun je alle resources
benutten. Over de hele wereld kun je inspirerende mensen vinden die
bijvoorbeeld een huisstijl of een videofi lm kunnen maken. Ingenieuze
IT-systemen kun je huren in de cloud, dat alles drukt kosten en creëert
energie. Je hebt er geen groot kantoor of vast personeel voor nodig.”
Janton van Apeldoorn is zelf actief schaker. In zijn lezing ‘Slimmer werken
met behulp van online’ toont hij aan dat ook afvalbedrijven meer gebruik
kunnen maken van de vele mogelijkheden van het internet. “Onderwerpen
als circulaire economie, terugwinning van grondstoff en en duurzame
inzameling lenen zich uitstekend voor een actieve online community. Als
je het goed doet, helpen de gebruikers je vanzelf aan nieuwe klanten. Een
groot marketingbudget is niet nodig.”
Foto Eut van Berkum
GRAM | mei 2015 9
Met Birdview van MAN worden vier camerabeelden samengevoegd tot één.
C O N G R E S S P E C I A L
Met Birdview van MAN worden vier camerabeelden samengevoegd tot één.
Marieke Eyskoot
Van overhemd naar boxershort
Afval en mode hebben meer met elkaar te maken dan je op het eerste
gezicht zou denken. Marieke Eyskoot streeft er naar, met haar bedrijf
Talking Dress, duurzame mode op de kaart te zetten. “Je kunt ontzettend
blij zijn met een nieuw kledingstuk, maar je voelt je nóg beter als je weet
dat dat product gemaakt is zonder uitbuiting van mens en milieu”, vat ze
haar doelstelling samen.
Marieke Eyskoot (1977) is de bevlogen initiatiefnemer van Talking Dress,
een bedrijf dat het verhaal achter modieuze kleding wil vertellen. Ze levert
niet alleen diensten aan consumenten maar is ook consultant voor bedrijven
die duurzamer met kleding willen omgaan. “Veel mensen willen graag in
duurzame kleding lopen”, aldus Eyskoot. “Met behulp van een app maak ik
bekend waar je die mode kunt vinden en bied ik informatie over winkels,
merken, tweedehands en recycling. Daarnaast organiseer ik de vakbeurs
MINT voor inkopers die duurzame kleding zoeken en geef ik lezingen en
workshops.”
Haar lezing op het NVRD-congres gaat vooral over de positieve
ontwikkelingen in de mode-branche. “Het begrip circulaire economie is ook
doorgedrongen tot de modewereld. Er worden steeds meer afvalstoff en
gebruikt in nieuwe ontwerpen, zodat er minder waardevolle grondstoff en
verloren gaan. Zo is er een bedrijf dat boxershorts maakt van afgedankte
herenoverhemden.” Ook het bewustzijn van de consument groeit, heeft
Eyskoot ervaren. “Mensen weten niet alleen waar het over gaat, als je praat
over duurzame kleding, ze verwachten het ook van bedrijven. Een paar
jaar geleden, toen ik startte met Talking Dress, was dat besef veel minder
aanwezig.”
Foto: Justine Leenarts
10 GRAM | mei 2015
C O N G R E S S P E C I A L
Marc Calon
Bezit slimmer managen
Nederlands politicus en agrariër
Marc Calon was jarenlang gedeputeerde in de
provincie Groningen voor de PvdA.
Sinds 2009 is hij voorzitter van de koepel van
woningbouwcorporaties Aedes. Op het congres
verzorgt Calon een presentatie over het slimmer
managen van bezit.
GRAM | mei 2015 11
C O N G R E S S P E C I A L
www.prometheus.nl
Transport & Logistiek
ICT-ontzorgingdoor E-Cloud
Advies op maat:Consultancy
Onze mobiele (boordcomputer) oplossingen bieden u:• dé innovatieve oplossing voor geregistreerde afvalinzameling d.m.v. E-Ident• dé praktische oplossing voor routeoptimalisatie d.m.v. Guided Navigation• verhoging van de verkeersveiligheid en vermindering van CO2 uitstoot d.m.v. E-Codrive
Hét telematicaplatform voor úw afvallogistiek
Sponsor van:NVRD Jaarcongres 27, 28 en 29 mei
Afval- management
Het NVRD Jaarcongres wordt mede mogelijk gemaakt door:
SMART CITIES BETTER LIVING...International BV
12 GRAM | mei 2015
C O N G R E S S P E C I A L
Medewerkers van het BAT, de zogenaamde voorlopers, zijn vanaf 1 de-
cember 2014 met de controles begonnen. De eerste resultaten zijn po-
sitief. De hoeveelheid restafval is met meer dan 20 procent afgenomen.
Een cijfer waar Piet van Oirschot, beleidsmedewerker afval van de ge-
meente, blij mee is. "Er is van december tot en met februari minder rest-
afval opgehaald en meer plastic en papier ingezameld. In 2011 was het
afvalscheidingspercentage 44 procent. De opdracht van de politiek was
toen duidelijk. Dat moest minder, het streefpercentage was 50 procent
in 2015. We zijn op de goede weg. Sterker nog, in 2014 zaten we op
50,1 procent. Het percentage is een jaar eerder gehaald dan gepland."
Goed voor het milieu
Afval scheiden is goed voor het milieu, dat wisten de meeste Tilburgers
al. Dat het daarnaast ook een verplichting is, wist een fl ink aantal nog
niet. Door de controles worden steeds meer burgers zich hiervan be-
wust. Piet van Oirschot: "Bij die bewustwording maken we onder meer
gebruik van de afvalstoff enverordening. Daarin staat heel duidelijk wat
we aan afval moeten scheiden en wat niet. Het goed scheiden van afval
is een verplichting, niet iets vrijblijvends. Met die controle van de con-
tainers willen we Tilburgers daarop wijzen. Niet belerend, maar door ze
te laten inzien hoe belangrijk het goed scheiden van afval is en dat het
anders kan. Uiteindelijk snijdt het mes aan twee kanten: een goede af-
valscheiding is beter voor het milieu en beter voor de portemonnee van
de mensen omdat ze minder afvalstoff enheffi ng hoeven te betalen."
Open houding
Het BAT bereidde de controleactie goed voor. Projectmedewerker Edwin
Haest was er intensief bij betrokken. "We hebben over veel zaken met
elkaar gesproken. De herkenbare kleding van de controleurs bijvoor-
beeld. Die moest anders zijn dan die van onze medewerkers die de
containers legen. Ook belangrijk was de toon waarop de controleurs
mensen aanspreken. Mensen gaan reageren als je in hun container zit,
dat weet je van tevoren. Je moet tact hebben en de juiste toon weten
te vinden om dan met mensen te praten. Niet meteen in de verdedi-
ging schieten, maar ze goed uitleggen waarom we het doen. Een open
uitstraling is daarbij belangrijk. Ik denk dat het ons goed gelukt is.
Natuurlijk gaan de voorlopers regelmatig in discussie. Maar ze leggen
het doel van de actie aan de mensen uit. De meesten hebben er dan
wel begrip voor. Het gedrag van de notoire zondaars veranderen we
met deze actie niet. Maar bij de andere Tilburgers heeft de actie tot nu
toe zeker eff ect."
Voorafgaand aan de controle ontvangen de burgers een duidelijke be-
wonersbrief met informatie over het hoe en ook vooral het waarom van
Afvalcontrole: vernieuwend project gemeente TilburgTilburg wil in 2036 een afvalloze stad zijn, een stad waar al het afval volledig hergebruikt wordt. Om dat te bereiken
zijn de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen. De laatste is de controle op de afvalscheiding bij de
duocontainers voor rest- en gft-afval.
deze actie. In deze brief staat ook hoe je je afval het
beste kunt scheiden. Als er niet goed wordt geschei-
den, hebben de voorlopers drie waarschuwingskaarten
tot hun beschikking. Een gele om iemand erop te wij-
zen dat het afval niet goed gescheiden is. Gebeurt dat
een tweede keer, dan krijgt een burger de oranje kaart.
Wordt voor de derde keer een overtreding geconsta-
teerd, dan wordt een rode kaart uitgedeeld. In dat laat-
ste geval kan de gemeentelijk opsporingsambtenaar
een boete uitschrijven van 90 euro. In het begin was
het nog zo dat bij het uitdelen van de oranje en rode
kaart de container niet werd geleegd. Die maatregel
is door de gemeenteraad teruggedraaid. De controle
van de duocontainers is een proef van een jaar. Die
loopt tot november 2015. De voorlopers controleren
ongeveer 10.000 containers per week. Als de proef
GRAM | mei 2015 13
C O N G R E S S P E C I A L
Toe-
afn
ame
gew
icht
-21,4%
10% 9,1% 9,1%0% 5,3% 9,1%
-37,8%-5,2%
Totaal
Periode 3Periode2Periode1
80.000 controles1991
243
33 8 2
173 149
1713
1916
565
43
gele kaarten 7,0%
0,7%
0,1%
0,01%
oranje kaarten
rode kaarten
12 boetes
Aant
al k
aart
en t/
m 2
0 m
aart
5260
Periode3Periode2Periode1
Totaal
143 meldingen
13
34
56
23
50
58
29
46
33
27
41
Totaal aantal meldingen 374
151meldingen 80 meldingen
KCC Totaal 18 meldingenTotaal 113 meldingenTotaal 137 meldingenTotaal 106 meldingen
CMPmail
div
Overzicht verstrekte kaarten, boetes
Overzicht meldingenvia de diverse kanalen
voorbij is, zijn alle duocontainers in Tilburg zes keer
gecontroleerd.
Beter communiceren
In het begin was er in de pers veel negatieve aandacht
voor de controles, onder meer in het Brabants Dagblad.
En op social media hadden de controleurs het soms
te verduren. "Daar hebben we van geleerd", vertelt
Edwin Haest. "Op basis van die berichten hebben we
gekeken hoe we het doel beter konden communiceren.
Waarom doen we het, hoe doen we het. Maar vooral
ook benadrukken wat de voordelen voor de burgers en het milieu zijn.
Als je met goede argumenten komt, zijn mensen wel te overtuigen. Je
moet ze positief benaderen, dan zien ze het nut van de actie in. Tot en
met maart 2015 zijn er op een aantal van meer dan 80.000 controles
slechts twaalf boetes uitgedeeld. Dat is in onze ogen niet veel."
Tilburg University doet een onderzoek naar gedragsbeïnvloeding bij
afvalscheiding en denkt ook mee over de manier waarop Tilburgers
worden geïnformeerd. Van Oirschot: "We hebben een aantal Tilburgers
een brief gestuurd met daarin uitleg over het belang van afvalschei-
ding. We spreken in deze brief niet over 'moeten' of over een 'boete'.
De universiteit onderzoekt hoe Tilburgers op die brief reageren met
afvalscheidingsgedrag. En we werken nu in een aantal routes ook met
een witte kaart. Daarop staat dat het afval in de container goed geschei-
den is. Een compliment naar de Tilburger toe." De universiteit doet nog
meer onderzoek voor het BAT. Onder meer door een enquête te hou-
den onder Tilburgers over hun ervaringen met het scheiden met afval.
De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd door prof. dr.
Daan van Soest op het NVRD Jaarcongres.
Realtime gegevens doorgeven
Bij het controleren maken de voorlopers gebruik van een speciaal
programma, een app. Met een handheld scannen ze de chip van de
container. Automatisch worden locatie, tijd en status doorgegeven aan
een speciale database. De voorloper kan zien wat de historie van deze
container is en kan aangeven wat er fout is. En het is mogelijk om
als bewijs een foto te maken van het afval in de container dat niet
goed gescheiden is. Realtime worden gegevens via de app doorgege-
ven. Hierdoor hebben zowel de mensen die vragen en opmerkingen
van burgers doorkrijgen, het klant contact centrum, als eventueel de
backoffi ce meteen de goede gegevens om de burger te woord te staan.
Van Oirschot: "We kunnen niet alleen de controles registreren, maar
ook informatie zien over het aanbiedgedrag van de burgers. Ik ben
blij met wat we tot nu toe hebben bereikt. We wijzen mensen op hun
verantwoordelijkheden en koppelen daar gevolgen aan. En bij het ver-
zamelen van de gegevens gebruiken we nieuwe technologie. Het is een
vernieuwend project."
Tekst: Leon Weterings
Voorlopers van het BAT controleren of het afval in
de duocontainers op de juiste manier is gescheiden.
14 GRAM | mei 2015
Stichting HEDRA is de branchevereniging van Nederlandse drankenkartonproducenten, Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc. Wij werken voortdurend aan de verduurzaming van onze verpakking. Daarom streven we naar een landelijke, efficiënte inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland.
Kijk voor meer informatie opwww.hedra.nl
Meer informatieHEDRA biedt op haar website diverse communicatiematerialen aan die gemeenten kunnen gebruiken voor de voorlichting aan hun inwoners. Bezoek onze website www.hedra.nl of e-mail ons via [email protected]
Wij zijn uw kennispartner als het om drankenkartons gaat: > Gebruik onze communicatiemiddelen bij de ontwikkeling van uw voorlichting. > Vind feitelijke informatie over drankenkartons, inzameling en recycling. > Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen via onze maandelijkse nieuwsbrief. > Neem contact met ons op voor advies.
De inzamelvergoeding van € 398 euro per ton die gemeenten sinds dit jaar ontvangen geeft een enorme impuls aan de inzameling van drankenkartonsInge Eggermont, directeur van Stichting HEDRA
Ieder jaar komt er 70 kton drankenkartons (4,2 kilo per inwoner) op de Nederlandse markt. Tot nu toe belandden deze na gebruik vrijwel allemaal bij het restafval om te worden verbrand. Zonde van de waardevolle grondstoffen want drankenkartons zijn uitstekend geschikt voor recycling. De lange papiervezel kan weer worden ingezet in de papierverwerkende industrie en het kunststof en aluminium wordt teruggewonnen en verwerkt tot granulaat of ingezet als energiebron voor elektriciteitscentrales en cementovens.
Stichting HEDRAStichting HEDRA zet zich in voor de gescheiden inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland. Zo blijven waardevolle grondstoffen in de kringloop en vermindert de hoeveelheid restafval.
Voortgang in NederlandDuitsland en België recyclen al meer dan 70% van de drankenkartons. Nederland loopt daarop nog ver achter, maar Inge Eggermont, directeur van Stichting HEDRA, heeft hoge verwachtingen van de drankenkartoninzameling in Nederland. “Wekelijks komen er gemeenten bij die overgaan op gescheiden inzameling. Vaak samen met kunststof, of met kunststof en blik. Zo kan de burger bijdragen aan een beter gebruik van grondstoffen en aan een beter milieu”.
Vliegende start voor gescheiden inzameling drankenkartons
(advertorial)
In het eerste kwartaal van 2015 zamelden reeds 160 gemeenten drankenkartons gescheiden in. De verwachting is dat in de loop van het jaar nog vele gemeenten dit goede voorbeeld zullen volgen.
BEZEMper vier weken (lang leve omgekeerd inzamelen) ingeza-meld. Een gemiddelde gemeente heeft de A status qua schoonheidsgraad, in ieder geval in de centrumgebie-den, dus veel schoner kan en hoeft het niet. Maar er blijft nog wel een kleine worsteling over qua goed organise-ren. Hoe slim kan je participatie organiseren? Volgens mij is dat een contradictio in terminis. Zoiets als het aan-wijzen van een vrijwilliger onder het motto “U zult deel-nemen”. Volgens mij kan dat niet. Je neemt deel omdat je het wilt of omdat je het moet. En meestal, vraag het je kinderen maar, wil je het niet omdat het moet. Een hele opgave voor gemeenten en bedrijven om dus niet meer in een re� ex te schieten om te zeggen hoe het moet of om het gewoon even te organiseren, anders gebeurt er niets. Kwestie van slim niet organiseren wellicht.
Georganiseerde chaosEen losse paperclip, een oude markeerstift, een stapel visitekaartjes, een Dopper, jawel met NVRD logo, en papier, best wel veel papier. In vele vormen. Van dikke rapporten tot vol gekliederde post-its en afgescheur-de briefjes met telefoonnummers. Het ligt allemaal een soort van geor-ganiseerd, verspreid over mijn bureau. Naast nog veel meer losse spul-len overigens. Ik vind dit erg slim georganiseerd, als zeg ik dat natuurlijk zelf. Jazeker, deze Bezem is ook echt wel digitaal; een iPad vol apps om mijzelf te helpen om dat wat niet op mijn bureau ligt wel overzichtelijk te houden. Ik kan alles terugvinden, is het ultieme argument om uit te blijven leggen wat ik doe en om de chaos een vorm van legitimiteit te ge-ven. Cleandesk policy is hier een vieze uitdrukking, constateer ik helaas.
Maar, vergoelijk ik het direct weer, de focus moet niet intern maar uiter-aard extern zijn. Het gaat er om dat het buiten goed is georganiseerd. En dat durf ik wel iets harder op te zeggen. Dat hebben we prima voor elkaar. Het afval wordt keurig twee wekelijks, en soms inmiddels al eens
GRAM | mei 2015 15
16 GRAM | mei 2015
verpakkingen worden in het begin van het sorteerpro-
ces met zogeheten windzifters (stofzuigers) samen
met PE-folies zoals de bekende dunne draagtasjes uit
het plastic afval geblazen. “Daarna vissen onze mede-
werkers de chipszakken er met de hand uit en stoppen
ze in bakken die naar de verbrandingsoven gaan”, al-
dus Steeghs. De enkele chipszak die langs de handen
van de mannen glipt, zorgt volgens Steeghs soms voor
een glittertje in bijvoorbeeld compostvaten die zijn ge-
maakt van regranulaatkorrels.
Secure scheiding, strikte scheidingsregels en gediscipli-
neerd scheidingsgedrag van de burgers worden steeds
belangrijker. Bedrijven als SITA maar ook de organisatie
Kunststof Hergebruik en het Duitse bedrijf Tönsmeier
dat verpakkingsafval uit Oost-Nederland sorteert, heb-
ben zich in de aanbestedingsprocedures vanaf dit jaar
vastgelegd op hoge scheidingsrendementen, tot wel
90 procent. De superlichte chipszakken met hun alu-
minium binnenzijde zijn vanwege hun geringe gewicht
nog niet echt van negatieve invloed op dit rendement.
“Om echt zuiver recyclaat te krijgen en vooral ook te
besparen op onnodige handmatige scheiding, is het
zonder meer aan te bevelen dat de burger de zakken
direct in het restafval gooit”, zegt Geert Steeghs gede-
cideerd. En dat aluminium is niet helemaal verloren.
Tegenwoordig kunnen de vederlichte metaaldeeltjes
achteraf uit de verbrandingsassen en sintels worden
gefilterd, ondermeer via het ADR-proces van Inashco
(Advanced Dry Recovery).
Houdbaarheid
Waarom zit dat aluminium eigenlijk in de chipszak en
zijn er geen alternatieven? PepisCo, fabrikant van on-
der meer Lays chips, schrijft op de site van het Meld-
punt Verpakkingen (www.meldpuntverpakkingen.nl)
dat aluminium onontbeerlijk is om een goede houd-
baarheid van de populaire snack te garanderen. “Het
voorkomt dat licht en lucht inwerken op de chips. Dat
is belangrijk omdat de chips anders zacht worden en
de gebruikte olie ranzig. Er zijn nog geen alternatieve
verpakkingen in omloop die de kwaliteit van onze chips
net zo goed waarborgen”, aldus PepsiCo. Volgens con-
sumentenorganisatie Milieu Centraal, die deze website
Chipszakken in het afvalstadium lijken zich te kenmer-
ken door extremen. Of ze zwerven achteloos achterge-
laten dan wel bewust gedumpt over straat óf milieube-
wuste burgers stoppen ze in de bekende zak of bak om
ze aan te bieden als aan de bron gescheiden verpak-
kingsafval. Beide opties zijn fout. Chipszakken horen
gewoon in het restafval waarna ze worden verbrand in
een afvalenergiecentrale.
“Veel mensen weten niet dat chipszakken in de recy-
cling van kunststof verpakkingsafval voor problemen
kunnen zorgen”, zegt Geert Steeghs, afvalexpert bij
SITA Nederland. In Rotterdam scheidt de afvalmultina-
tional het ingezamelde verpakkingsafval voor steeds
meer gemeenten in waardevolle fracties, zoals PET,
PP en PE in twee verschillende dichtheden waaronder
dunne folies en zakjes.
De flinterdunne aluminiumlaag aan de binnenzijde van
de chipszak maakt dat het hergebruik van de plastic
folies wordt belemmerd. De scheidingsinstallatie kan
de chipszakken wel aan, maar het teruggewonnen
eindproduct is onbruikbaar, aldus Steeghs. “Het opge-
dampte aluminiumlaagje zorgt voor aluminiumdeeltjes
tussen de recyclaatkorreltjes. Het gaat weliswaar om
een minieme hoeveelheid, maar het is toch voldoende
om niet meer te voldoen aan de strikte DKR-normen die
de afnemers van het recyclaat tegenwoordig terecht
hanteren.”
Met hand eruit vissen
Vandaar dat de chipszakken eruit worden gehaald,
voor een deel zelfs met de hand. De scheidingsinstal-
latie ondervindt geen directe hinder of storing van de
chipszakken, maar het kost wel extra werk. De dunne
Toen Nederland massaal overging tot gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen werd direct
gecommuniceerd dat chipszakken daar niet bij horen. Toch blijken burgers het wel vaak te doen.
Jammer, want de aluminium binnenzijde verstoort de recycling. Het wachten is op een beter alternatief.
PepsiCo meldt de vinding van een volledig recyclebare chipszak, maar zette niet door. “Consumenten
konden maar niet wennen aan het luide gekraak van de zak.”
LUID KRAKEND OP WEG NAAR ALTERNATIEF VOOR DE ALUMINIUMZAK
CHIPSVERPAKKING SCHEIDEN?
De flinterdunne aluminiumlaag aan de
binnenzijde van de chipszak maakt dat
het hergebruik van de plastic folies
wordt belemmerd
LUID KRAKEND OP WEG NAAR ALTERNATIEF VOOR
samen met Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KDV)
beheert, bestaan er in het kleine segment van de bio-
logische supermarkten wel chips met een geheel plas-
tic binnen- en buitenzijde die aan de verpakkingseisen
tegemoet komen. Maar daarmee belanden we van de
regen in de drup, stelt Milieu Centraal. “Het gaat hier
om een dunne coating die op papier is gehecht. Deze
samengestelde verpakking is net als de aluminium zak
niet te recyclen”, meldt afvalspecialist Sytske de Waard
van Milieu Centraal. Professor Ronald ten Klooster,
hoogleraar packaging design and Management aan de
Universiteit Twente en ontwerper en adviseur bij Plato
Product Consultant in Delft, voegt er aan toe dat het
aluminiumlaagje nog wel een slagje dunner kan. “Maar
het moet ook weer niet te dun zijn, want dan vertrou-
wen mensen het niet.”
PEF
Toch zijn er wel alternatieven in de maak. Op dit mo-
ment worden er door het bedrijf Avantium op het eer-
ste gezicht veelbelovende proeven gedaan met een
geheel nieuw materiaal, PEF. Het gaat om een volledig
uit biomassa gemaakt ‘broertje’ van PET, bekend van
de fl esjes met frisdrank. PEF (PolyEthyleen Furanoaat)
blijkt zelfs betere verpakkingseigenschappen te heb-
ben dan PET. “Het is sterker, houdt het koolzuurgas
binnen beter vast en houdt zuurstof buiten”, claimt
Avantium, dat werkt aan een proeff abriek. De eerste
generatie PEF werd nog gemaakt uit onder meer sui-
kerriet en maïs. Zoals met veel biobrandstoff en en
bioplastics is er echter een sterk opkomende tweede
generatie die de biobased grondstoff en wint uit rest-
stoff en uit de landbouw zoals stengels van stro, bieten-
pulp en maaisel als gras. PEF is niet-afbreekbaar en kan
gemakkelijk worden hergebruikt tot nieuw PEF, aldus
de onderzoekers.
Het high-tech bedrijf Avantium heeft zich verzekerd
van de steun van niet de geringste in de verpakkings-
wereld. Coca-Cola, dat al sinds enkele jaren aan de weg
timmert met een ‘plant bottle’ die voor een kwart uit
plantaardig materiaal bestaat, en ook de van oorsprong
Franse yoghurtgigant Danone zien heil in de vinding.
Als PEF goed zuurstof buiten de deur weet te houden,
is het een voor de hand liggend idee dat er ook aan
PEF-chipszakken wordt gewerkt. “Een interessante ge-
dachte”, zegt Nathan Kemeling, business developer bij
Avantium in Amsterdam. “We zijn bezig met bedrijven
die zijn gespecialiseerd in fi lms en we onderzoeken de
mogelijkheden om houdbare folies voor verpakkingen
GRAM | mei 2015 17
te ontwikkelen.” Ook andere veelgebruikte toepassingen van verpak-
kingen zoals draagtasjes zouden mogelijk een fl inke slag op het gebied
van verduurzaming kunnen maken.
PepsiCo ziet het als haar taak om in de gehele productieketen rekening
te houden met het milieu. “Wij streven voortdurend naar een lagere be-
lasting van het milieu. Wij werken daarom continu aan het verduurza-
men van onze processen en productie, waaronder voortdurend zoeken
naar verbeteringen van ons verpakkingsmateriaal”, reageert het bedrijf
per mail.
Luid gekraak
Op de vermeende zegeningen van PEF gaat PepsiCo niet in. “Welk ma-
teriaal uiteindelijk de voorkeur krijgt wordt bepaald door onze wereld-
wijd opererende deskundigen en daar kunnen wij in de onderzoeksfase
helaas geen mededelingen over doen.” PepsiCo doet wel onderzoek
naar alternatieve verpakkingen voor de huidige verpakkingen met het
dunne aluminiumlaagje aan de binnenkant. “Aangezien wij een multi-
national zijn, vindt dit onderzoek niet specifi ek voor of in Nederland
plaats. In Canada heeft PepsiCo recentelijk experimenten gedaan met
100% recyclebare chipszakken (Sunchips), die voldoen aan onze high
standard PepsiCo houdbaarheidseisen.” Dat klinkt goed, maar het viel
tegen tijdens experimenten in de markt. “Consumenten konden maar
niet wennen aan de compositie van de zakken die veel luider gekraak
veroorzaakten dan de reguliere zakken. Daar hebben we deze nieuwe
verpakking uiteindelijk niet gecommercialiseerd. Uiteraard wordt ons
onderzoek naar de juiste balans tussen productkwaliteitseisen en ge-
bruik van zo veel mogelijk recyclebare materialen gecontinueerd.”
Tekst: René Didde
18 GRAM | mei 2015
De lont in het kruitvat ‘ver-
pakkingsafval’ lijkt te zijn
gedemonteerd. De Raamo-
vereenkomst Verpakkingen
die in het najaar van 2012
werd gesloten, lijkt er ver-
antwoordelijk voor dat ge-
meenten, bedrijfsleven en
de Rijksoverheid niet langer
in de gordijnen hangen. Met
het debat dat begin juni aan-
staande in de Tweede Kamer
zal worden gevoerd over het
schrappen van statiegeld op
de grote petflessen, tikt er
nog wel een klein tijdbom-
metje. Cees de Mol van Otter-
loo is zich daarvan bewust.
"Verpakkingsafval, de statiegeldkwestie in het bijzonder, is heel zicht-
baar voor Kamerleden", verklaart hij het altijd oplevende ‘statiegeld-
debat’. "Politici hebben er in de soms abstracte milieudiscussies zelf
mee te maken. En hun politieke achterban heeft ermee te maken. En de
grote namen als Heineken en Unilever die in het spel zijn, maken het
extra tastbaar. Het geneert ook extra aandacht van de Inspectie voor de
Leefomgeving en Transport (ILT)."
Het zij zo, zegt de directeur van de Stichting Afvalfonds Verpakkingen
berustend. "We moeten als verpakkend bedrijfsleven niet janken. Het is
al twintig jaar hetzelfde liedje. Er wordt in Nederland jaarlijks ongeveer
8000 kiloton huishoudelijk afval geproduceerd (bron: Planbureau voor
de Leefomgeving). Daarvan is 320 kiloton kunststofverpakkingsafval.
Dat is vier procent. Het petverpakkingsafval dat nu statiegeld heeft,
weegt 26 kiloton. Dat is acht procent van het verpakkingsafval." Deze
relativerende cijfers zijn geen aanleiding voor bagatelliseren, bena-
drukt De Mol van Otterloo. "Ik vind zelf dat verpakkingen nog wel dun-
ner kunnen, slimmer en efficiënter. Als ik een boek bestel via internet,
krijg ik me toch een doos thuisgestuurd! Is dat nu wel nodig, vraag ik
me dan af. Of neem de verpakking om mijn scheermesjes. Zeer irritant,
want haast niet open te krijgen, zeker niet als je twee linkerhanden
hebt, zoals ik."
Dus De Mol van Otterloo meent dat bedrijven flink aan de slag moe-
ten met de zogeheten brancheverduurzamingsplannen. "Per branche
Het gaat heel goed met de recycling van kunststofverpakkingen, aldus het Afvalfonds Verpakkingen dat namens het
bedrijfsleven aan recycling werkt. "We gaan in 2017 naar de 55 tot 60 procent hergebruik", denkt Cees de Mol van
Otterloo directeur van het Afvalfonds Verpakkingen. Een gesprek met ‘de man van 170 miljoen’.
“Mensen vinden het prettig om alle plastic flessen in één zak te stoppen”
moeten ze onderzoeken of er wel verpakkingen nodig
zijn, en of het niet beter kan. Ik daag de jonge, sterk
groeiende internetverkoopbranche uit om scherper
naar hun verpakkingsbeleid te kijken."
CocaCola, de multinational waar hij zelf jarenlang
werkte, heeft die handschoen eerder opgepakt. "De
afgelopen tien jaar daalde het gewicht van een leeg
blikje van twintig gram tot negen gram. En dan vraag
je ‘kon dat niet wat sneller?’ En dan zeg ik, nee, het is
de techniek die bepaalt of er vooruitgang kan worden
geboekt. En het einde is nog niet in zicht."
Inzamelscore
Bijna drie jaar zwaait Cees de Mol van Otterloo nu de
scepter over het Afvalfonds Verpakkingen. Zijn orga-
nisatie int de afvalbeheersbijdragen van het bedrijfs-
leven die recycling van verpakkingsafval mogelijk
moeten maken. De organisatie van het bedrijfsleven is
opgericht om invulling te geven aan producentenver-
antwoordelijkheid. Bedrijven die verantwoordelijk zijn
voor meer dan 50 kton verpakkingen per jaar betalen
een bijdrage per materiaalsoort: hout, glas, papier, kar-
ton en natuurlijk de kunststofverpakkingen. Die laatste
kennen de hoogste vergoeding want ze kosten ook
het meeste. Van de 170 miljoen euro die jaarlijks op
de bankrekening van het Afvalfonds Verpakkingen bin-
nenkomt, is 120 miljoen gerelateerd aan kunststof. Dit
geld gaat sinds dit jaar naar de gemeenten die er inza-
meling, transport en sortering van betalen.
Het meest trots is hij op de snel gestegen inzamel-
score van de plastic verpakkingen. "In 2014 werd er
124 kton huishoudelijk kunststof verpakkingsafval ge-
recycled, dus niet verbrand. Samen met de 110 kton
bedrijfsverpakkingsafval is dat bijna 50 procent van
de totale hoeveelheid van 460 kton verpakkingen die
jaarlijks in Nederland op de markt komen." (cijfers: Mo-
nitoringsrapportage Verpakkingen 2012 Nedvang). In
de Raamovereenkomst is vastgelegd dat Nederland in
2017 een inzamelscore van 52 procent nastreeft. "Ik
durf de bewering wel aan dat we in 2017 op 55 tot 60
procent zitten. Dat is volledig het resultaat van de in-
DIRECTEUR AFVALFONDS VERPAKKINGEN:
GRAM | mei 2015 19
spanningen van burgers nadat gemeenten en bedrijfs-
leven een proces op gang hebben gebracht." De burger
doet het goed, constateert hij. "Zeker in gemeenten die
het de burger makkelijk maken door zakken of contai-
ners met verpakkingsafval op te halen en er bovendien
met omgekeerd inzamelen of met diftar nog een (fi-
nanciële) prikkel bovenop doen. Dan betaalt de burger
alleen voor het wegbrengen van de grijze zak met rest-
afval. Hergebruik wordt dus financieel aantrekkelijk."
Er zijn ook onderwerpen die beter kunnen. De afspraak
in de Raamovereenkomst is dat glas voor 90 procent
moet worden teruggehaald. De Mol van Otterloo: "Al
jaren blijft het steken op 80 procent. Huishoudens
hebben een groot aandeel in het gebruik van glas. Het
mooie van glas is dat het bijna helemaal kan worden
hergebruikt. Het is een voorbeeld van de Cradle to
Cradle-economie. Misschien dat glas door de aandacht
voor de kunststoffen er wat bij is ingeschoten. Vandaar
de campagne ‘Glas in ’t bakkie’. Dat moet helpen om het
wegbrengen van glas onder de aandacht te brengen."
Vergoeding is geen winst
Het Afvalfonds wil de resterende looptijd van de
Raamovereenkomst (tot 2022) veel energie stoppen in
het sluiten van de ketens van kunststof. "Dat bedoel ik
zowel in milieutechnische als in financiële zin. We moe-
ten aan de voorkant kosten onder controle krijgen door
de vergoedingen voor de gemeenten goed te evalue-
ren. In 2017 komt zo’n evaluatiemoment. We hebben al
afgesproken dat de vergoedingen tot en met 2019 elk
jaar wat verminderen. Want wij streven naar redelijke
vergoedingen voor de gemeenten, niet naar winsten
voor hen." De verwerking en recycling van kunststof-
fen zal steeds efficiënter verlopen, net als de verwaar-
ding ervan, aldus De Mol van Otterloo.
Het is hem opgevallen dat het bij de vaststelling van
de vergoedingen vorig najaar muisstil bleef bij de ge-
meenten. "Ik sta bekend als een harde onderhandelaar, maar heb ik
toch weer teveel met mijn hand over het hart gestreken", grapt De Mol
van Otterloo. "Nee, serieus, ik vind dat we de vergoedingen in prima
overleg met de gemeenten hebben vastgesteld. Als gemeenten in sa-
menwerking met Rijkswaterstaat in het learning centre leren om nog
beter en efficiënter in te zamelen en de bewustwording van de burgers
door te zetten, zullen er meer kilogrammen per huishouden worden
opgehaald en dalen de inzamel- en sorteerkosten."
Ook het Afvalfonds was verrast door de hoge sorteerrendementen die
met name SITA vorig jaar beloofde tijdens de aanbestedingsrondes.
"Fantastisch als ze 90 procent halen. SITA is een serieuze multinatio-
nal, die roept niet zomaar wat. Bovendien worden ze gecontroleerd. De
laatste jaren bleven we steken op 75 tot 78 procent. Maar we gaan het
meten. Eerst de feiten, daarna discussie."
Professionaliseren
Ook moeten gemeenten verder professionaliseren, aldus De Mol van
Otterloo. "Mooi dat iedereen enthousiast inzamelt, maar 393 gemeen-
ten moeten er geen 393 verschillende inzamelsystemen op nahouden.
Ik heb er ook wat moeite mee als een ambtenaar met grote blijdschap
meedeelt dat hij als service naar de burger en het milieu meer afvalfrac-
ties aan huis gaat ophalen. Maar vervolgens de nog niet afgeschreven
ondergrondse containers laat zitten. Dan denk ik ‘ga nog even praten
met je collega van Financiën, en bel even met VNG en NVRD, want je
gaat geld tekort komen.’ Ook het samenvoegen van fracties als kunst-
stoffen, blik, drankenkartons, en soms ook papier en karton moet na-
der onderzocht. Het zal zich wel uitkristalliseren."
Discussie zal ongetwijfeld nog volgen als de Tweede Kamer in juni op-
nieuw de statiegeldkwestie bespreekt. In de volksmond heet het ‘af-
schaffen van statiegeld op grote petflessen’, maar De Mol van Otterloo
neemt de juridische formulering erbij: ‘het niet langer verplicht stellen
van statiegeld op grote petflessen’. "Dat is belangrijk, want het biedt
merken of ketens wel degelijk de vrijheid om statiegeld te voeren",
zegt De Mol van Otterloo, doelend op Lidl en Aldi die zeggen een eigen
statiegeldsysteem te willen onderhouden. Het Afvalfonds werd ervan
beschuldigd beide bedrijven onder druk te zetten dit idee te laten va-
ren. "Ten onrechte", zegt De Mol van Otterloo "deze grote Duitse spe-
lers laten zich niet beïnvloeden. Als ze statiegeld willen blijven voeren,
moeten ze dat zelf weten."
Getekend is getekend
Maar politiek en gemeenten moeten de statiegelddiscussie niet opnieuw
voeren, vindt hij zelf. "De VNG heeft namens alle gemeenten de Raamo-
vereenkomst ondertekend en daar staat impliciet dat de stroom van
grote petflessen wordt geïntegreerd in de Plastic Heroes-stroom. Dat is
helder en efficiënt." De redenering is dat het makkelijker is voor de bur-
ger. Die mikt alle plastic, inclusief grote flessen, soms samen met blik of
drankenkartons in één zak. "Die zak wordt opgehaald. De Plastic Heroes-
stroom is nu als gezegd 124 kton. Daar komt de 26 kton statiegeldpet
bij. Wellicht daalt die tweede stroom ietwat, maar de eerste stroom zal
snel groeien. Per saldo is de som groter dan beiden apart. 1 + 1 = 3."
Dat de burger het afleren van een ingesleten gewoonte ongemakkelijk
vindt, bestrijdt hij. "We komen spoedig met de resultaten van een TNS-
NIPO-onderzoek onder duizend burgers. En wat blijkt? Ze vinden het
20 GRAM | mei 2015
imagine a cleaner planet
www.gmt.nl [email protected] @gmteurope
Mobile Order
Managementeenvoud en structuur in
het inzamelvoertuig,
tevreden gebruikers,
papierloos rijden!
ALLE TEXTIEL IS WELKOM!
OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS.
MEER WETEN? 030 657 00 09
WWW.SYMPANY.NLSYMPANY
KOMT VOORT UIT DE FUSIE
VAN HUMANA EN KICI.
5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1 25-03-15 14:28
prettig en logisch om alle plastic flessen in één zak te stoppen. Er zal
een hardcore sentiment pro-statiegeld blijven onder burgers, bestuur-
ders en politici, maar in brede zin valt het mee bij de burgers. Het Mi-
nisterie zal evenwel in juni behoedzaam moeten manoeuvreren om de
discussie goed door de Tweede Kamer te loodsen."
Dat hij door sommige bestuurders, ambtenaren en burgers als vijand
wordt gezien, verbaast hem, maar hij ligt er niet wakker van. "Ik ben
gezien mijn ervaring en contacten in de retail, food en verpakkende
bedrijven gevraagd om deze klus te klaren. Als de ne-
gentig procent hergebruik van glas niet wordt gehaald,
moeten ze niet Hak of Heineken bellen, maar mij. Ik
ben het aanspreekpunt, ook voor de overheid. Ik zie
niemand bij VNG, NVRD of Ministerie als vijand. Ik werk
namens het bedrijfsleven aan de uitvoering van de pro-
ducentenverantwoordelijkheid."
door René Didde
GRAM | mei 2015 21
AMERSFOORT MAAKT START MET CIRCULAIRE AMBITIES
Niet duurzaam maar circulair inkopen. Amersfoort legt de lat hoog en wil in 2020 tien procent van haar
producten en diensten circulair inkopen. Een eerste uitdaging dient zich meteen aan. Twee oude zie-
kenhuizen in de stad zijn heuse ‘grondstoffenfabrieken’. De gemeente wil de markt tot een zo circulair
mogelijke sloop van de oude gebouwen prikkelen.
Afval? Amersfoort neemt het woord niet langer in de
mond. In het Toekomstbeeld van de gemeente staat
Materialen als een van de vijf stromen genoemd, naast
Energie, Natuur, Mobiliteit en Voedsel. Het Toekomst-
beeld van Amersfoort is geënt op de systeembenade-
ring die directeur Maarten Hajer van het Planbureau
voor de Leefomgeving (PBL) in zijn boek Slimme Ste-
den beschrijft. Het inspirerende beeld van Amersfoort
in de toekomst kent bewust geen jaartal, zoals andere
gemeenten horizonstippen als 2030 en 2050 hebben
vastgelegd. “We hebben het Toekomstbeeld zo pro-
beren te formuleren dat iedereen die met Amersfoort
bezig is, zich er in herkent”, licht programmamanager
duurzame ontwikkeling Nelly Swijnenburg toe. “De
een, denk aan de milieubeweging, zal het beeld snel
gerealiseerd willen zien. Een ander zal zeggen: ‘Dat
is een mooie droom voor Amersfoort. Daar gaan we
wel een keer komen.’ Het is een punt aan de horizon.
Daar hadden we behoefte aan.” Swijnenburg benadrukt
dat de gemeente maar een bescheiden aandeel heeft
in het realiseren van de ambities. “We willen onze ver-
antwoordelijkheid nemen, maar dat kunnen we maar
voor een heel klein stukje. Het aandeel van de overheid
wordt vaak groter gemaakt dan het lijkt. We moeten
het toekomstbeeld samen met de stad bereiken.”
Circulair inkopen
Een van de terreinen waar de gemeente als ‘launching
customer’ veel op het gebied van duurzaamheid kan
bereiken, is de inkoop van producten en diensten. Swij-
nenburg: “We zijn op zoek naar mogelijkheden om onze
aannemers en leveranciers te triggeren een bijdrage te
leveren aan de nieuwe stad die wij voor ogen hebben.”
Het Toekomstbeeld kent dan ook een concrete beleids-
vertaling. Een van de beleidsdoelstellingen is tien pro-
cent circulair inkopen in 2020. “Dat lijkt op het eerste
oog een bescheiden percentage, maar het gaat om een
totaal inkoopvolume van twaalf miljoen euro. Dat is
ontzettend veel geld en maakt het voor marktpartijen
erg interessant”, zegt senior inkoopadviseur Wim van
Druenen. De gemeente heeft duurzaamheid volledig in
zijn inkoopbeleid opgenomen. “Nu willen we een stap
verder gaan. We zoeken projecten in zoveel mogelijk
richtingen om een circulair inkoopbeleid op te kunnen
bouwen.” Amersfoort doet dat niet alleen, maar samen
met de gemeenten Utrecht en Woerden, de provincie,
kennis- en netwerkorganisatie MVO Nederland en PIA-
NOO, een expertisecentrum op het gebied van inkopen
en aanbesteden voor de publieke sector. “Doel is van
elkaar te leren om circulair inkopen versneld ingevoerd
te krijgen. Gewerkt wordt aan bewustwording bij be-
stuurders en projectleiders. Ze moeten bij aanbestedin-
gen niet meer in vaste kaders denken. De prijs is niet
altijd meer bepalend. Voortaan wordt er vaker gegund
op waarde.”
Bouw en recycling
Het thema Materialen in het Toekomstbeeld kan een
sterke bijdrage leveren aan het circulaire inkopen van
de gemeente. Bouw en recycling staan hierin centraal.
“Amersfoort is een groeigemeente. Ook de komende ja-
ren wordt er in onze stad nog veel gebouwd”, legt Swij-
nenburg uit. En ook gesloopt, wil ze maar zeggen. Een
concreet project dient zich aan met de sloop van twee
Gunnen op waarde
Programmamanager Nelly Swijnenburg:
“De prijs is bij aanbestedingen niet
altijd meer bepalend. Voortaan wordt
er vaker gegund op waarde.”
Het Amersfoortse ziekenhuis locatie Lichtenberg
Foto: Waldo Ramsoender
22 GRAM | mei 2015
Schmidt – dé specialist op het gebied van straatreiniging!Onze Schmidt veegmachines worden met alle zorg voor het milieu ontwikkeld. Daarnaast zijn duurzaamheid, innovatie, betrouwbaarheid en effi ciëntie belangrijke begrippen voor onze organisatie. De nieuwe milieuvriendelijke Euro-6 motor is hier een sprekend voorbeeld van. Deze motor is geïntegreerd binnen het beproefde ontwerp van de Cleango 500 veegmachine. Daarbij zijn geen concessies gedaan aan functionaliteit, afmetingen en volumes. De Cleango machine is dus nog net zo wendbaar en gebruiksvriendelijk als u dat gewend bent. Een unieke prestatie. Natuurlijk Schmidt!
Aebi Schmidt Nederland BVHandelsweg 87451 PJ HoltenTel: 0548 370000www.aebi-schmidt.nl
Be there First
Cleango 500
GRAM | mei 2015 23
is een eerste stap.” Van Druenen vult aan: “Natuurlijk
kunnen we nog niets zeggen over de resultaten van de
aanbesteding, maar we hebben het traject heel hoog
ingezet. Als het lukt, krijgen we het meest duurzame
sloopobject van Nederland. Daar zetten we toch mooi
een voorbeeld mee.” Aan het woord ‘koploper’ hechten
de twee niet zo. “Het gaat ons vooral om de kans iets
te kunnen doen”, besluit Swijnenburg.
Meetlat voor duurzaam slopen
BREEAM-NL Sloop en Demontage is een instrument
om de duurzaamheid van een sloopproject te
beoordelen. Sloopprojecten worden beoordeeld
op acht verschillende duurzaamheidscategorieën:
management, gezondheid, materialen, energie,
transport, water, vervuiling en landgebruik &
ecologie. Het keurmerk voor duurzaam slopen
bestaat sinds 2013. Gemeenten en provincies,
maar ook private ontwikkelaars kunnen zich
onderscheiden door een concrete bijdrage te
leveren aan de circulaire economie door duurzaam
te slopen. Het duurzaamheidsniveau wordt in
sterren uitgedrukt (1 t/m 5). Tot nu toe kent ons
land slechts twee sloopprojecten onder de BREEAM-
vlag. Het ene project scoort twee, het andere drie
sterren. Meer informatie: www.breeam.nl
Tekst: Pieter van den Brand
ziekenhuizen. Beide locaties zijn sinds de ingebruikna-
me van het moderne Meander Medisch Centrum aan de
rand van de stad overbodig geworden. De gemeente
is eigenaar van de oude locaties en wil die gaan her-
ontwikkelen voor woningbouw en groen. “Wij vinden
dat als je een nieuw gebouw duurzaam ontwerpt, het
oude gebouw een duurzame sloop verdient. Daarom
gaan we onderzoeken hoe we bij een dergelijk sloop-
project de keten kunnen sluiten. We willen de grond-
stoffen uit de ziekenhuizen hoogwaardig en lokaal her-
gebruiken. Idealiter is het beton uit de gebouwen weer
herbruikbaar in onze eigen regio”, zegt Swijnenburg.
“Dat scheelt immers vrachtwagens over de weg. Hoe
dichterbij huis je het kunt organiseren, hoe beter.”
Dus wordt bij de aanbesteding van de sloop van de
ziekenhuizen de lat zo hoog mogelijk gelegd. Doel is
de gebouwen van de twee oude ziekenhuizen circu-
lair te slopen. De aanbieder die op de BREAAM-meetlat
voor duurzaam slopen (zie kader) het hoogst scoort,
krijgt nadrukkelijk een pre. “Ik zie dat de markt al heel
ver is op dit gebied, dus ik verwacht er veel van”, zegt
Van Druenen, “maar ook voor hen is dit een leertraject.”
Swijnenburg: “Of het lukt de materialen uit de twee zie-
kenhuisgebouwen in de cyclus te houden en in hoe-
verre, weten we nog niet. Ik zie dat ons initiatief in het
land wordt opgepakt als een soort voorbeeld. Maar zo
ver zijn we niet. We hebben niet de illusie dat de sloop-
materialen uit de ziekenhuizen straks volledig terug
zullen komen in de woningen die we hier in Amersfoort
gaan bouwen. Hoe verder we komen, hoe mooier. Dit
Inkoopadviseur Wim van Druenen en programmamaker Duurzame Ontwikkeling Nellie Swijnenburg.
24 GRAM | mei 2015
realiseert een jaaromzet van ruim 24 miljoen euro. Bo-
dar voelt zich bij de GAD nog altijd 'senang' (Indone-
sisch voor 'lekker'). "Ik heb hier steeds alle ruimte ge-
kregen om het werk volgens de regels van de kunst in
te richten en vooral ook om mensen binnen en buiten
de organisatie met elkaar te verbinden. Voor een regio-
nale dienst is dat immers een belangrijk onderdeel van
je core business. Het was bovendien wel zo prettig dat
de GAD bij mijn aantreden al heel goed stond aange-
schreven, zowel binnen de eigen regio als elders in het
land. De in ons bedrijf deelnemende gemeenten zien
ons niet alleen als afvalinzamelbedrijf, maar vooral ook
als kenniscentrum. Daar ben ik trots op." Bodar heeft
de afgelopen jaren nooit meer de aandrang gevoeld om
nog een keer van baan of beroep te veranderen. "Het is
een bekend gegeven dat je, als je eenmaal in het afval
zit, er ook blijft hangen. Het is een heel dynamische
wereld met een echte hands-on-mentaliteit. Kijk ook
wat er de afgelopen decennia allemaal is veranderd.
De afvalbranche is in relatief korte tijd van ver geko-
men. Van de inzameling met paard en wagen, 'de schil-
lenboer', het lukraak storten van afval, de 'Ladder van
Lansink' tot de hightech inzamelwagens, scheiden van
afval aan de bron, recycling en hergebruik, moderne
biogasinstallaties voor het verwerken van gft-afval,
hoogwaardige verbranding van niet-herbruikbaar afval
en het 'Energie-akkoord’. Noem maar op. Als GAD heb-
ben wij met de deelnemende gemeenten afgesproken
om in 2019 minimaal 70 procent van het afval aan de
AFSCHEID VAN NVRD-BESTUURDER ERIC BODAR
De in 1951 in Banjarmasin - de hoofdstad van de provincie Zuid-Kalimantan op het Indonesische eiland
Borneo - geboren Eric Bodar had toen niet kunnen vermoeden dat hij later in Holland 'in het afval zou
belanden'. Medio 2016 zwaait Bodar af als directeur/programmadirecteur Fysiek Domein bij de Grond-
stoffen en Afvalstoffendienst (GAD) in de Gooi en Vechtstreek, waar hij in 1997 in dienst trad.
In mei 2015 neemt Bodar afscheid van het bestuur van
de NVRD. In dat bestuur heeft hij de afgelopen acht
jaar de aandachtsgebieden communicatie en personeel
& organisatie in zijn portefeuille gehad. Bodar is eigen-
lijk 'per ongeluk' in afvalland terechtgekomen. Oor-
spronkelijk lag zijn hart bij het onderwijs. In Amster-
dam heeft hij enkele jaren gewerkt als 'schoolmeester',
zoals hij het zelf zegt. "Ik heb voor de klas gestaan en
ik ben directeur geweest van een basisschool. Daarna
heb ik gewerkt als hoofd onderwijs en gemeentelijk
inspecteur voor het onderwijs." In 1991 werd Bodar
benaderd voor de functie van hoofd reiniging van het
stadsdeel De Pijp, waar de bekendste markt van Ne-
derland staat, de Albert Cuypmarkt. "In een soort vlaag
van verstandsverbijstering heb ik toen de overstap
naar afvalland gemaakt. Ik weet nog dat mijn vader het
verschrikkelijk vond. In Indonesië werkten in die tijd al-
leen koelies (ongeschoolde arbeiders) in het afval. Zelf
beschouwde ik die overstap als een mooie uitdaging.
Ten eerste omdat het in die nieuwe baan aankwam op
denken én doen. Bovendien moest de reinigingsdienst
worden gereorganiseerd. Als mensenmanager trok die
combinatie van elementen mij aan. Voorts werd ook
een goede antenne gevraagd richting politiek. Het was
al met al een mooie en leerzame mix. Ik heb dan ook
nooit spijt gehad van die overstap.”
Mensen verbinden
Toen Bodar eenmaal de smaak van het afval te pak-
ken had, volgde in 1997 via een headhunter de over-
stap naar de GAD in de functie van directeur. Deze in
1990 opgerichte regionale dienst verzorgt voor de ge-
meenten Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren,
Muiden, Naarden, Weesp en Wijderen (circa 245.000
inwoners/111.000 aansluitingen) de gescheiden inza-
meling en milieuverantwoorde verwerking van grond-
stoffen en afval bij derden. Op jaarbasis wordt in to-
taal 126.000 ton afval ingezameld. Voor herbruikbaar
materiaal en gft-afval (68.000 ton jaar) heeft de GAD
diverse zorgvuldig geselecteerde afzetkanalen. Niet-
herbruikbaar afval wordt verbrand (met terugwinning
van energie). De organisatie telt 110 medewerkers en
"Door op inhoud verbinding te zoeken, heeft de NVRD een sterke positie verkregen"
Eric Bodar: "De gemeenten
zien ons niet alleen als
afvalinzamelbedrijf, maar
vooral als kenniscentrum.
Daar ben ik trots op."
GRAM | mei 2015 25
Op de vraag waar de NVRD als branche-organisatie
nog een tandje bij zou kunnen zetten, antwoordt Bo-
dar: "Elke organisatie moet daar altijd alert op zijn. In
specifieke zin denk ik dan aan het belang van het nog
meer aanhalen van de contacten met gemeenten en
regio's. Voorts zou de organisatie zich de vraag kun-
nen stellen hoe ze haar positie bij gemeenten, regio's,
Rijksoverheid en andere stakeholders nog meer zou
kunnen versterken. Mijn advies zou zijn 'maak je nog
breder' en verwerf daardoor een sterke positie in de
nieuwe ontwikkelingen rond de gedachte van de cir-
culaire economie. Het lijkt mij ook belangrijk dat de
branche-organisatie zich nog meer ontwikkelt als ken-
niscentrum. Voorts zou de NVRD wellicht nog meer sa-
menwerking kunnen zoeken met andere organisaties,
die ook actief zijn op het gebied van afval en duurzaam
grondstoffenbeheer."
Bodar was in het bestuur ook medeverantwoordelijk
voor de inhoud van het vakblad GRAM. Op de onvermij-
delijke vraag naar zijn oordeel over het blad antwoordt
hij: "Net als de NVRD is ook GRAM de afgelopen jaren
veranderd. Ik vind het mooi dat het blad zich breder
heeft ontwikkeld. Daardoor is GRAM voor de politiek
en voor alle organisaties op het gebied van de open-
bare ruimte inhoudelijk steeds belangrijker geworden.
De inhoud is nu meer en meer een mix van techniek,
bestuurlijke zaken en maatschappelijk-strategische
ontwikkelingen. Ik vind dat een hele goede koers. Als
vakblad moet je altijd breed en uitdagend zijn."
Tekst: Laurent Chevalier
bron te willen scheiden. Wij geloven sterk in het belang
én vooral ook in de noodzaak van bronscheiding. We
leven met veel mensen in een klein land. Dat maakt het
extra belangrijk om goed om te gaan met afval."
Sterke positie
Bodar stelt nadrukkelijk dat de NVRD als branche-orga-
nisatie een belangrijke rol heeft gespeeld in de profes-
sionalisering van de branche in de afgelopen decennia.
"Ik ben trots op deze organisatie en ik ben ook hart-
stikke blij dat ik de afgelopen jaren deel heb kunnen
uitmaken van het bestuur van de NVRD. Ik heb van
dichtbij gezien dat het bureau van een hoog niveau is.
Het is een fantastisch kenniscentrum en de organisatie
timmert hard aan de weg. Ik heb de tijd nog meege-
maakt dat we niet echt werden gekend. Vroeger was
de NVRD een soort clubje van heren. De titel 'Honderd
jaar heren van de reiniging' van het jubileumboek dat
de NVRD uitgaf bij het honderdjarig bestaan in 2007
was dan ook mooi gekozen. De laatste jaren ziet ieder-
een ons staan en wordt er ook echt geluisterd naar de
stem van de NVRD. Door op de inhoud de verbinding te
zoeken met de relevante spelers in het veld hebben wij
ons de afgelopen jaren een duidelijke en sterke positie
verworven. Niet alleen binnen de afvalsector zelf, maar
vooral ook bij gemeenten, provincies en het Rijk. Daar
heeft het bestuur onder leiding van de voorzitter mede
een belangrijke rol in gespeeld. De kracht van de or-
ganisatie is vooral ook dat de bestuursleden stuk voor
stuk uit het veld komen. Zij weten precies wat er speelt
op de markt. Terugkijkend kan ik alleen maar zeggen
dat ik veel plezier heb beleefd aan mijn bestuursjaren
bij de NVRD. Daar wil ik de collega's in het bestuur
graag voor bedanken."
Eric Bodar: "Er wordt echt geluisterd naar de stem van de NVRD."
26 GRAM | mei 2015
Foto Marije van Woerden
RKGV-specialist sinds 1988
Meerdere locaties in Nederland
Snelle dienstverlening
Diverse transportmogelijkheden
ISO- en VCA-gecertifi ceerd
Gratis afvalstroomnummer
Bij Zandrecycling Nederland komt 0% van uw RKG-slib enveegzand terug in het milieu.
Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling
Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-
mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst
op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone
(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste
paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel
0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.
Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]
Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.
GRAM | mei 2015 27
Eventuele overschotten op de eindbalans
worden via een egaliserende reserve in
de volgende begroting teruggegeven aan
de burgers.
Hoe wordt de afvalstoff enheffi ng
gecommuniceerd naar de burgers?
De gemeente Wijchen communiceert de
afvalstoff enheffi ng naar de burgers via
een jaarlijkse publicatie.
Eveline HennekeCommunicatieadviseur gemeente Rhenen,
19.284 inwoners
Contact: [email protected]
Worden de afvalkosten helemaal
betaald uit de afvalstoff enheffi ng
of gebruikt de gemeente hier ook
andere gelden voor?
De gemeente Rhenen betaalt de afvalkos-
ten helemaal uit de afvalstoff enheffi ng.
Worden kwijtscheldingen binnen de
gemeente meegenomen in de bereke-
ning van de afvalstoff enheffi ng?
Deze worden meegenomen in de bereke-
ning van de afvalstoff enheffi ng.
Wordt rekening gehouden met on-
voorziene kosten bij de berekening
van de afvalstoff enheffi ng?
Daar wordt geen rekening mee gehou-
den bij de berekening van de afvalstof-
fenheffi ng.
Als er overschotten zijn op de eind-
balans van de afvalstoff enheffi ng,
wat gebeurt hiermee?
Deze worden toegevoegd aan een reser-
ve. Deze reserve dekt een aantal risico's
en wordt gebruikt voor egalisatie van het
tarief.
Hoe wordt de afvalstoff enheffi ng
gecommuniceerd naar de burgers?
De verordening is openbaar en bij de
aanslag zit een bijsluiter met uitleg.
Deze maand:
Hoe doen zij dat?Tekst: Hetty Dekkers
Worden de afvalkosten helemaal
betaald uit de afvalstoff enheffi ng
of gebruikt de gemeente hier ook
andere gelden voor?
Personeelskosten, verwerkingskosten,
transportkosten en kapitaallasten wor-
den gedeeltelijk vanuit de afvalstoff en-
heffi ng (ASH) betaald en gedeeltelijk uit
het Bedrijfsreinigingsrecht voor wat be-
treft afval van bedrijven. Afvalopbreng-
sten (denk aan bepaalde afvalstromen
zoals ijzer en koper) worden toegere-
kend aan de afvalstoff enheffi ng evenals
de opbrengsten uit de Piekfi jn Kring-
loopwinkels. Verder wordt een deel van
de veegkosten, de kosten voor toezicht
en handhaving en de perceptiekosten
(kosten aanslagregeling, bezwaarbe-
handeling en inning) betaald uit de af-
valstoff enheffi ng (ASH). Het tarief afval-
stoff enheffi ng 2015 is daarmee voor 95
procent kostendekkend.
Worden kwijtscheldingen binnen de
gemeente meegenomen in de bereke-
ning van de afvalstoff enheffi ng?
De kwijtscheldingslasten worden sinds
2015 voor een deel betaald uit de ASH
en voor een deel uit de algemene mid-
delen. Het voornemen van het gemeente-
bestuur is om vanaf 2018 de kwijtschel-
dingslasten niet langer toe te rekenen
aan het tarief afvalstoff enheffi ng.
Wordt rekening gehouden met on-
voorziene kosten bij de berekening
van de afvalstoff enheffi ng?
Nee, er wordt geen post onvoorzien toe-
gerekend aan de ASH.
Als er overschotten zijn op de eind-
balans van de afvalstoff enheffi ng,
wat gebeurt hiermee?
Fred MarreeDirectiewoordvoerder / persvoorlichter
Gemeente Rotterdam, Stadsbeheer,
624.815 inwoners
Contact: [email protected]
De afvalstoff enheffi ng mag niet meer
dan kostendekkend zijn. De ASH is tot
op heden niet kostendekkend. Van over-
schotten is dan ook geen sprake.
Hoe wordt de afvalstoff enheffi ng
gecommuniceerd naar de burgers?
Er is uitgebreid informatie te vinden op
de website van Rotterdam. Daarnaast
wordt de belastingplichtige via de bij-
sluiter bij de belastingaanslag jaarlijks
over deze heffi ng geïnformeerd. Omdat
met ingang van 2015 het tariefstelsel
en de regeling om voor kwijtschelding
van afvalstoff enheffi ng in aanmerking te
komen ingrijpend is gewijzigd, is deze
informatie in de bijsluiter dit jaar uitge-
breider geweest.
Suzan RichterFinancieel adviseur afdeling Financiën,
gemeente Wijchen, 40.892 inwoners,
Contact: [email protected]
Worden de afvalkosten helemaal
betaald uit de afvalstoff enheffi ng
of gebruikt de gemeente hier ook
andere gelden voor?
De gemeente Wijchen betaalt de afval-
kosten volledig uit de afvalstoff enhef-
fi ng, er worden geen andere gelden voor
gebruikt.
Worden kwijtscheldingen binnen
de gemeente meegenomen
in de berekening van de
afvalstoff enheffi ng?
Kwijtscheldingen worden meegenomen in
de berekening van de afvalstoff enheffi ng.
Wordt rekening gehouden met on-
voorziene kosten bij de berekening
van de afvalstoff enheffi ng?
Nee.
Als er overschotten zijn op de eind-
balans van de afvalstoff enheffi ng,
wat gebeurt hiermee?
Afvalstoffenheffi ng
28 GRAM | mei 2015
VAKWERK
Ex-profvoetballer geniet van zijntweede leven
Wat houdt je functie in?
Als teamchef geef ik leiding aan 38 mensen, dat zijn
chauff eurs, beladers en andere medewerkers die met
afvaltransport te maken hebben. In mijn takenpakket
zit leging van ondergrondse bakken, kolkenzuigen, de
chemokar, kraanwagens, afzetcontainers enzovoort. Ik
denk mee over de routes, zorg dat alles goed verloopt
en dat de jongens hun werk kunnen doen. Daarnaast
ga ik twee dagen per week op pad met de deurwaar-
ders om huisuitzettingen te begeleiden. Ik ga mee voor
de ontruiming, om te zien wat er met de huisraad moet
gebeuren. Als het om mooie spullen gaat, waardevol
antiek bijvoorbeeld, dan slaan we de boel wel eens op
in een box. Maar daar zijn kosten aan verbonden en de
meeste mensen hebben dat geld niet. Ze worden hun
huis uitgezet juist vanwege huurachterstand. In negen
van de tien gevallen voeren we de hele inboedel gelijk
af naar het grofvuil, waar het vernietigd wordt.
Wat deed je hiervoor?
Ik ben vijftien jaar profvoetballer geweest. Eerst bij
FC Utrecht, de laatste twee jaar bij PEC Zwolle. Ik heb
met en tegen de grote jongens gespeeld, zoals Koe-
man en Van Basten. Toen ik bijna 34 was, werd mijn
contract niet verlengd. Te oud, niet meer interessant.
Maar ik had een gezin en een hypotheek, dus er moest
toch iets gebeuren. In 1997 kwam ik bij de gemeente
Utrecht werken, als vuilnisman. Ik heb een poosje ach-
ter de wagen gelopen, mijn groot rijbewijs gehaald en
me daarna op eigen kracht opgewerkt tot deze functie.
Zonder kruiwagens of andere hulp van buitenaf, dus
daar ben ik best trots op. Maar ik heb me nooit ge-
schaamd om achter de vuilniswagen te lopen. Vooral
mensen in de volkswijken waren verbaasd als ze me
herkenden. "Is het hem echt?", vroegen ze zich af. "Ja,
het is hem", zei ik dan en een week later stond de kof-
fi e klaar. Voormalig topman Dirk Scheringa van de DSB-
bank zei ooit, na een slechte wedstrijd van zijn club
AZ: “Onze voetballers moesten eens achter de vuilnis-
Herman Verrips (52) is teamchef trans-
portdienst bij de gemeente Utrecht. De
voormalig profvoetballer van FC Utrecht
en PEC Zwolle heeft het prima naar zijn
zin in het afvalwereldje. "Ik ben begon-
nen achter de wagen, dat was ook top-
sport destijds."
Foto
: Eut van
Berkum
GRAM | mei 2015 29
De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?
wagen lopen, dan weten ze wat hard werken is”. Hij
heeft gelijk, want beladen is echt topsport. Ik weet in-
middels uit eigen ervaring hoe zwaar dat is.
Ooit spijt gehad van de carrièreswitch?
Geen moment! Ik ga elke dag met plezier naar mijn
werk. Ik ben vooral coach voor mijn jongens, laat ze
zelf beslissingen nemen en keuzes maken. Zodat ze
eigen verantwoordelijkheid voelen en net zo veel zin
hebben in hun werk als ik. Het op een goede manier
begeleiden van die jongens, dat vind ik het mooiste
aan mijn werk.
De huisuitzettingen, is dat emotioneel zwaar?
Veel bewoners zijn al met de noorderzon vertrokken
als wij komen ontruimen, dus dat valt mee. Je doet ge-
woon je ding. Ook weet je dat ze van tevoren ruim-
schoots gelegenheid hebben gekregen om een regeling
te treff en met de woningbouwvereniging. Huisuitzet-
ting is echt het laatste middel. Maar soms is het wel
moeilijk. Zo kwamen we een keer bij een Turkse vrouw
met twee kleine kinderen. Ze wist van niets, omdat
haar man haar niet ingelicht had. Dat is niet prettig,
als je daar aangekeken wordt door twee kinderen in
de box. Heel soms schorten we de uitzetting op, als
het om zeer schrijnende gevallen gaat. Dat is wel eens
gebeurd met een oudere man, die echt nergens naartoe
kon, hartje winter.
Heb je wel eens ergens wakker van gelegen?
In het begin zijn we een keer omgeslagen met een vuil-
nisauto, midden op de A2. Onze chauff eur moest plot-
seling uitwijken en terugsturen, toen lagen we met die
volle wagen op zijn kant. Dat is geen prettig gevoel,
als je die vangrail op je af ziet komen. Daar heb ik wel
een paar nachtjes minder goed van geslapen. Je beseft
dat je een engeltje op je schouder had zitten. We zaten
toch met drie man in die cabine.
Wat zou er beter kunnen?
In theorie zou ik tachtig procent van mijn tijd langs de
weg moeten zitten. Om bij de jongens langs te gaan als
ze met hun routes bezig zijn, eventuele problemen te
verhelpen. In de praktijk is het nu fi ftyfi fty, helaas. De
helft van de tijd zit ik op kantoor, meestal voor verga-
deringen en overleg. Ik begrijp dat dat moet gebeuren,
maar het is wel eens jammer. Het werk buiten de deur
is voor mij het belangrijkst, maar daar is steeds minder
tijd voor.
Waar krijg je energie van?
Als alles goed loopt. Ik ben van huis uit een positief
mens, dat probeer ik over te dragen op mijn jongens.
Er is al genoeg ellende op de wereld. Als er fouten wor-
den gemaakt, moet ik optreden natuurlijk, maar ook
dat hoort erbij. Als ik het zelf zou doen, zou ik er ook
op aangesproken worden, denk ik dan maar.
Als je kijkt naar andere gemeenten doen wij het best
goed. Met één man op de wagen legen we tachtig tot
negentig ondergrondse bakken per dag, dat is veel. Op
zulke momenten besef ik dat we met vakmensen te
maken hebben.
Zorgen voor de toekomst?
In heel Utrecht willen we af van de kliko’s en de zakken,
dus mijn afdeling wordt steeds groter. De komende
drie jaar gaan we er ongeveer duizend ondergrondse
containers bij plaatsen. Ik ben nu druk bezig om alles
in de routes te krijgen.
Wat heb je met afval?
Voorheen helemaal niets! Ik was een burger die alles
in de kliko gooide zonder me af te vragen waar het
naartoe ging. Het werd opgehaald en het was weg,
klaar. Sinds ik voor de gemeente Utrecht werk, kom ik
er pas achter hoeveel afval er is, en hoeveel verschil-
lende soorten. Dat zet je wel aan het denken. Ik doe nu
ook mee aan gescheiden afval, hou mijn plastic apart,
glas, papier, karton. Toen ik nog voetballer was, dacht
ik daar niet over na.
Wat zeggen ze op een feestje?
Toen ik pas vuilnisman was, werd ik achtervolgd door
de pers. Een special bij Studio Sport, bij RTL5. Mijn ver-
haal heeft in alle kranten gestaan. Een profvoetballer
die vuilnisman wordt, dat was nogal wat. Als bekend
Utrechtenaar kreeg ik in het begin ook heel veel re-
acties op straat. Je ziet mensen raar kijken als ze je
herkennen, maar er was toch altijd respect voor mij
als persoon. Op feestjes praat ik tegenwoordig graag
over mijn werk, maar natuurlijk ook over voetbal. Ik
ben nog steeds trainer van een amateurelftal, ga nog
wel eens kijken bij FC Utrecht. Voetbal was mijn ene
leven, nu ben ik aan mijn tweede leven bezig. En dat
bevalt prima.
Tekst: Hetty Dekkers
30 GRAM | mei 2015
Tekst: Ilse van der Grift
Directeur NVRD vertrekt
Na zeven jaar directeur te zijn geweest
van de NVRD, vertrekt Erik de Baedts
per 1 juli aanstaande. Hij wordt alge-
meen directeur bij het Vredespaleis in
Den Haag. In de volgende GRAM zal in
een interview met hem worden terug-
gekeken op de laatste zeven jaar. De
procedure voor het zoeken naar een
nieuwe directeur is inmiddels in gang
gezet. Informatie hierover is te vinden
op de website van de NVRD.
Staatssecretaris gevraagd te
reageren op brief NVRD
Het wetsvoorstel ‘Wet modernisering
Vpb-plicht overheidsondernemingen’,
dat kort gezegd een belastingplicht voor
overheidsondernemingen introduceert,
is eind 2014 aangenomen door de Twee-
de Kamer. Inmiddels wordt het wetsvoor-
stel behandeld in de Eerste Kamer. Schrif-
telijke vragen van Eerste Kamerleden zijn
door de staatssecretaris van Financiën bij
zogeheten Memorie van antwoord beant-
woord. De Eerste Kamerleden hebben
vervolgens de mogelijkheid gekregen na-
dere vragen te stellen. In het kader daar-
van heeft de NVRD de Eerste Kamerleden
bij brief gevraagd om een aantal knel-
punten waarmee de afvalbranche wordt
geconfronteerd aan de orde te stellen.
Ook de VNG en de Unie van Waterschap-
pen hebben brieven met aandachtspun-
ten gestuurd naar de Eerste Kamerleden.
De staatssecretaris is expliciet verzocht
op de brieven van VNG, Unie van Water-
schappen en NVRD te reageren. De brie-
ven van VNG en NVRD zijn te vinden op
de website van de NVRD.
DigiGRAM
Sinds begin dit jaar verschijnt de digi-
GRAM, een digitale nieuwsbrief met de
belangrijkste artikelen uit de nieuwste
GRAM. NVRD-leden ontvangen deze
nieuws
nieuwsbrief automa-
tisch en zijn daarmee
als eerste op de hoog-
te, nog voordat GRAM
op de deurmat valt.
Ook andere medewer-
kers die actief zijn bij
gemeenten of bedrij-
ven die lid zijn van de
NVRD kunnen digiGRAM ontvangen. Aan-
melden kan via de website van de NVRD.
Vraag nu subsidie uit Sectorplan
AMBOR aan
Met ingang van 10 mei is het mogelijk
om cofi nanciering uit het Sectorplan AM-
BOR aan te vragen. Het Sectorplan helpt
u bij het in dienst nemen van kwetsbare
medewerkers, als extra werkgelegenheid
of als vervanging van werknemers die
uit dienst treden. Tevens worden kosten
voor opleidingen die leiden tot een ver-
beterde inzetbaarheid van het personeel
voor 50 procent vergoed.
Voor meer informatie en deelname,
zie www.sectorplan-ambor.nl of neem
contact op met Peter Kerris
tel. 088- 3770023.
Algemene ledenvergadering
29 mei
Op 29 mei, als afsluiting van het
NVRD-congres ‘Slimmer organiseren’
vindt de voorjaars ALV van de NVRD
plaats. Onderwerpen die geagendeerd
worden zijn het (fi nancieel) jaarver-
slag 2014. Verder wordt er uitgebreid
stilgestaan bij de actuele beleidsont-
wikkelingen, de ontwikkelingen bin-
nen de vereniging en de voortgang
van het Jaarplan 2015. Ook draagt het
bestuur nieuwe bestuursleden voor.
Op de ALV zal inhoudelijk worden
stilgestaan bij de benchmarks van de
NVRD.
NVRD-agenda
19 mei Redactiecommissie GRAM
20 mei Laatste bijeenkomst Social
Return NVRD/Stadswerk in
Haarlemmermeer
21 mei Ambtelijke Werkgroep Afval
VNG
28 mei NVRD Jaarcongres ‘Slimmer
Organiseren’ in Koepelhal
Tilburg
29 mei Algemene Ledenvergadering
in Tilburg
3,4 juni ReinigingsDemoDagen in
Lelystad
11 juni Regiobijeenkomst Zuid-
Nederland ‘Afvalscheiding’ in
Eindhoven
11 juni Regiobijeenkomst Midden-
Nederland ‘Ervaringen met
alternatieve inzamelmethoden’
16 juni Commissie BOR
17 juni Congres NVRD/Stadswerk
‘Arbeidsparticipatie in de
uitvoering van gemeentelijke
beheertaken’
19 juni Commissie Markt & Overheid
23 juni VANG workshop Milieustraten
bij de Dar in Nijmegen
24 juni Regiobijeenkomst Noord-
Nederland
25 juni Bestuur NVRD
25 juni Commissie KAM
25 juni Commissie Inzameling &
Recycling
Agenda
21 mei ‘Ook minder ballonnen in uw
gemeente?’
21 mei Kennisbijeenkomst
Winkelgebieden
3 juni Regiobijeenkomsten
kunststof en verpakkingsafval
Agenda
GRAM | mei 2015 31
Nilfisk Outdoor Division
The leader in compact outdoor cleaning
Voor iedere toepassing heeft Nilfisk Outdoor specifieke oplossingen: of het nu gaat om vegen, groenonderhoud of winterdienst, bedenk het maar en Nilfisk Outdoor heeft voor u de ideale machine, dankzij de kennis en kunde van onze Outdoor specialisten.
Ontdek onze volledige serie rangers en vind de perfecte oplossing voor uw reinigings- en onderhoudsbehoeften van buitengebieden!
Laat u tijdens een demonstratie overtuigen van onze veelzijdige en krachtige machines en werktuigen. Neem contact met ons op voor meer informatie.
Nilfisk-Advance B.V.Versterkerstraat 5NL-1322 AN AlmereT. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148
www.nilfisk-outdoor.nl
Containerwielen van Haco...
Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu
103
Bel voor informatie:
... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.
adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19
32 GRAM | mei 2015
support. “De recyclebuddies zijn werkervaringsplaat-
sen”, licht Hamstra toe. “Zes mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt krijgen van ons een opleiding en
mogen meelopen op onze milieustraten. Om service te
verlenen en bezoekers te wijzen op de juiste manier
van afvalscheiding. Elke milieustraat heeft te maken
met afkeur van partijen, omdat het verkeerde afval in
de verkeerde container wordt gegooid. De recyclebud-
dies doen dus nuttig werk. Het zou zelfs kunnen zijn
dat ze zo veel vervuiling voorkomen, dat de geschei-
den stromen zuiverder zijn en dus meer geld opleve-
ren. In dat geval kunnen we misschien een betaalde
baan creëren uit dit project.” Het ict-sorteercentrum is
een samenwerking met Virol. Hamstra: “Wij leveren ons
elektronisch afval niet meer aan bij Wecycle, maar bij
AREA MAAKT WERK VAN AFVAL
De overheid wil via de participatiewet het bedrijfsleven verplichten een bepaald aantal mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Voor Area Reiniging is de participatiewet geen moeten.
“Wij vinden die quota niet zo belangrijk”, zegt projectleider participatie Willy Hamstra. “Als overheids-
gedomineerde nv streven we naar financieel én maatschappelijk dividend.”
Area is al jaren erg actief op het gebied van participatie.
Hamstra: “Als overheidsgedomineerde nv, met drie
gemeenten als aandeelhouder, hebben we natuurlijk
een andere positie dan commerciële bedrijven. Wij zijn
van en voor de gemeenten en willen altijd efficiënt,
maar ook duurzaam en maatschappelijk verantwoord
ondernemen. Ons bedrijfsdoel is dividend voor
de aandeelhouders én maatschappelijk dividend.
Zuidoost-Drenthe is daarnaast een gebied met veel
werkloosheid, wij willen ons steentje bijdragen om
daar verandering in te brengen.”
Ruim overheen
De maatschappelijke doelstelling van Area is twee-
ledig: verbinden op de circulaire economie en ar-
beidsparticipatie. Met 125 werknemers in dienst
ziet Hamstra genoeg mogelijkheden om meer werk-
gelegenheid te creëren. “Volgens de participatiewet
gaat het om 6,25 verplichte banen, vijf procent van
ons medewerkersbestand. Maar die aantallen zijn voor
ons niet belangrijk, we wilden toch al zo veel mogelijk
mensen aan het werk helpen die anders thuis zitten.
We denken en hopen er dus ruim overheen te gaan.”
Om de maatschappelijke arbeidsdoelstelling te halen,
gaat Area op de eerste plaats drie nieuwe, regulier be-
taalde, functies creëren. Hamstra: “Een op de receptie,
een op de milieustraat en een in de kantine. Deze stap
is het gevolg van het project Samenwerken en Verbin-
den, waar wij samen met andere bedrijven aan mee-
doen. Alle deelnemers aan dit project hebben afgespro-
ken dat ze de komende jaren samen garant staan voor
75 nieuwe banen.”
Recyclebuddies
Maar de plannen van Area gaan nog veel verder. Er
staan tal van projecten op stapel, zoals een nieuw sor-
teercentrum voor ict, recyclebuddies op de milieustraat
en een afvalsorteerproject, samen met stichting Buurt-
"Arbeidsparticipatie moet je oprecht willen"
“We willen zo veel mogelijk mensen
helpen die anders thuis zitten.”
Foto’s: Reina de Vries
GRAM | mei 2015 33
Wij zoeken zo veel mogelijk de samenwerking op met
andere partijen, die elk hun eigen kracht hebben. Zo
hebben we met onze groenaannemer afgesproken dat
die minstens vier mensen uit de participatiewet inzet
bij onkruidbestrijding in onze gemeenten. Die aanne-
mer is gewend om met die mensen om te gaan, die
ervaring moet je benutten.”
Vergrijzing
Area zoekt voor al haar projecten steeds de samenwer-
king op met private en publieke bedrijven, zoals het
SW-bedrijf, Buurtsupport (platform voor sociale acti-
vering), aannemers en kringloopwinkels. “Je moet het
samen doen en niet alleen maar denken aan je eigen
bedrijf. We willen elkaar versterken in de keten”, zegt
Hamstra. “Via het Sectorplan AMBOR gaan we zo veel
mogelijk opleidingen en stageplekken verzorgen. Die
mensen kunnen nooit allemaal bij ons aan de slag als
ze daarmee klaar zijn. Maar dat maakt niets uit. Er is
ook sprake van vergrijzing waar je rekening mee moet
houden. En als iemand elders aan de slag gaat met zijn
chauffeursdiploma, dan heb jij toch maar meegeholpen
iemand weer aan het werk te krijgen. Alleen je eigen
bedrijf beschermen, is geen goede zaak.”
Volgens Hamstra is participatie een kwestie van op-
recht willen. “Ik zie mogelijkheden genoeg, maar het
vraagt van elke werkgever veel inzet en goede wil. Je
moet er veel energie in steken en creatief denken. De
participatiewet is niet altijd even duidelijk, soms moet
je veel uitzoeken. Reguliere krachten ontslaan om ie-
mand voor een kleine vergoeding in dienst te nemen,
dat is natuurlijk niet de bedoeling. Wij proberen ver-
dringing zo veel mogelijk te voorkomen, daarom zijn
de drie nieuwe banen ook regulier betaald.”
Tekst: Hetty Dekker
Virol. Als wij zelf een centrum inrichten waar compu-
ters en dergelijke gedemonteerd en gesorteerd wor-
den, creëren we licht en schoon werk dat rendabel is.
Want voor Virol is het elektronisch afval makkelijker te
verwerken, als het voorgescheiden is.”
Geen subsidies
Area probeert bij al haar inspanningen de kosten en
de baten in evenwicht te houden. “We hebben bewust
gekozen om alles te financieren zonder vertragende en
omslachtige subsidies. Elk project moet dus een po-
sitief verdienmodel hebben”, zegt Hamstra. “Ons doel
is minstens kostenneutraal te draaien. Als een project
iets oplevert is dat mooi meegenomen, maar het mag
in geen geval geld kosten. We hebben alles goed door-
gerekend en op deze manier moet het kunnen, zonder
subsidies.”
Voor alle projecten geldt ook dat Area kleinschalig wil
beginnen. “Dat doen we bewust, zodat je overzicht
houdt en kinderziektes tijdig kunt herkennen. Als het
een succes blijkt te zijn, en dat verwacht ik zeker, kun-
nen we het uitbreiden of zelfs uitrollen naar andere
gemeenten. Voor ons is het natuurlijk ook nieuw, sa-
menwerken met mensen die al enige tijd buiten de
maatschappij staan. Dat is een leerproces. Maar je moet
vooral niet de fout maken om alles zelf te willen doen.
Willy Hamstra, projectleider participatie Area Reiniging.
34 GRAM | mei 2015
van Het Goed in Enschede: “Het gaat daarbij niet al-
leen om kleding, maar ook om bijvoorbeeld schoenen,
gordijnen, lingerie en accessoires als petjes en riemen.
Al deze spullen kunnen mensen in de textielcontainers
kwijt. Textiel is een belangrijk product in ons assorti-
ment. De milieudruk vermindert door hergebruik, maar
het is ook belangrijk voor onze inkomsten en voor de
werkgelegenheid die we kunnen bieden; zowel in de
sortering, als in de verkoop.” VAR/Frankenhuis is in
het Twentse Haaksbergen gevestigd en vervezelt het
textiel dat onverkoopbaar, maar nog bruikbaar is en
maakt er nieuwe garens van. Op dit moment worden
er garens vervaardigd die voor 50 procent zijn samen-
gesteld uit gerecycled textiel. Ook stichting Texperium
uit Haaksbergen is bij de textielcirkel betrokken. De
stichting onderzoekt hoe materiaal op een rendabele
manier kan worden hergebruikt. Zo bedacht Texperi-
um een methode om handdoeken uit defensiekleding
en tassen uit KLM-uniformen te maken. Markslag: “Ze
kijken in feite tot welk percentage het materiaal ge-
schikt is om nieuwe garens van te maken, maar ook of
er nieuwe producten uit kunnen worden gemaakt. De
prijs van de garens die ze produceren, mag uiteraard
niet hoger zijn dan van een nieuw product. Het gaat
niet alleen om duurzaamheid, maar ook om het econo-
mische belang.”
Textielpieten
Naast de textielinzameling door
Twente Milieu, halen enkele charita-
tieve instellingen huis-aan-huis tex-
tiel op in Enschede. De opbrengst
hiervan komt ten goede aan enkele
lokale goede doelen. Zo zamelt het
Leger des Heils in voor de eigen
vestiging in Enschede en gaat een
ander deel naar een lokale manege
waar mensen met een beperking
kunnen paardrijden. De derde partij
die textiel aan huis inzamelt is de
plaatselijke Kledingbank.
Matton: “De inzameling huis-aan-
huis en via containers vindt nu nog
apart van elkaar plaats, maar we
gaan binnenkort in gesprek om te
kijken hoe we dit kunnen integre-
ren. De sortering van het textiel dat
aan huis wordt ingezameld, vindt
nu namelijk nog niet in Enschede
DE CIRKEL WORDT ROND
De Twentse textielcirkel biedt een oplossing voor de grote hoeveelheid textiel die nog verdwijnt in het restafval. De
gemeente Enschede, inzamelbedrijf Twente Milieu en kringloopwinkel Het Goed werken samen om zoveel mogelijk
textiel aan de bron te scheiden én het ingezamelde textiel in de regio te houden.
“De start van de textielcirkel op 1 januari 2014 liep parallel met een
herziening van het gemeentelijk beleid van Enschede met betrekking
tot de textielinzameling”, vertelt Theo Matton, beleidsadviseur bij de
gemeente Enschede. “We wilden meer textiel scheiden bij de bron, vóór
het in het restafval belandt, maar ook wilden we de lokale werkgele-
genheid stimuleren.” Tot 2014 zamelde kringloopbedrijf Het Goed het
textiel in Enschede in. Matton: “Textiel is business. We kunnen dit aan
de markt overlaten, maar als gemeente wilden we hier graag invloed op
uitoefenen. Dit is vertaald in de textielcirkel.” Twente Milieu ging voort-
aan de inzameling doen en legde samen met kringloopwinkel Het Goed
contractueel vast dat voor elke 40 ton textiel die werd ingezameld,
één persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt in de textielsorte-
ring aan het werk kwam. De sortering vindt plaats bij kringloopbedrijf
Het Goed in Enschede. Het textiel uit omliggende gemeenten wordt
gesorteerd bij kringloopbedrijf De Beurs in Oldenzaal. Het bruikbare
textiel wordt in de kringloopwinkels verkocht. De categorie textiel die
niet meer draagbaar is volgens Nederlandse normen, gaat in de ver-
koop voor ontwikkelingslanden. Al het overige textiel gaat naar VAR/
Frankenhuis die het afgedankte materiaal tot vezels verwerkt. Op die
manier ontstaat er extra werkgelegenheid en blijft een groot deel van
de textielketen binnen de regio.
Accessoires
Vóórdat de Twentse textielcirkel werd opgericht, verdween acht tot
tien kilo textiel per inwoner, per jaar, in het restafval. Matton: “Er werd
ongeveer 670 ton textiel gescheiden ingezameld in Enschede. Uit sor-
teeranalyses bleek dat er nog 1150 ton in het restafval zat.” De samen-
werkende partijen streven er naar om in 2020 de helft van het textiel
dat nu nog in het restafval terecht komt, er uit te halen. Jos Markslag,
adviseur bij Twente Milieu: “Voor de gemeenten die aandeelhouder zijn
van Twente Milieu (Almelo, Borne, Enschede, Hengelo, Hof van Twen-
te, Losser en Oldenzaal) komt dit in totaal neer op 1600 ton per jaar.
De prognose is dat we in 2015 tussen de 1400 en 1500 ton in deze
gemeenten zullen inzamelen. Ik verwacht dat we de doelstelling voor
2020 dus ruimschoots gaan halen.”
Ook voor de kringloopwinkels is het uiteraard belangrijk dat er meer
textiel gescheiden wordt ingezameld. Auke van der Hoek, projectleider
Textiel blijft in Twente
Voor elke 40 ton textiel die wordt
ingezameld, kan één persoon met
een afstand tot de arbeidsmarkt in
de textielsortering bij Het Goed werken.
GRAM | mei 2015 35
Textiel is een prioritaire stroom met een hoge milieudruk. Voor de pro-
ductie van één t-shirt is ongeveer 150 gram pesticide en 2500 liter
water vereist. Wereldwijd is 10 procent van alle pesticiden bestemd
voor de katoenteelt. Markslag: “Deze informatie gebruiken we ook in
de communicatie met inwoners, bijvoorbeeld via artikelen in de krant.
Ik merk vaak op verjaardagen dat mensen niet weten hoe belastend
textiel voor het milieu is, maar ook dat ze niet op de hoogte zijn wat ze
wel en niet in de textielcontainer kunnen gooien. Het gaat dus echt om
bewustwording.” In de gemeenteraad van Enschede is op dit moment
een discussie gaande hoe een toename kan worden gerealiseerd van
de diverse gescheiden afvalstromen. Matton: “We hebben in onze ge-
meente een scheidingspercentage van 44 procent. Dat kan verder om-
hoog. We verwachten dit jaar een besluit van de gemeenteraad waar-
door er een trendbreuk kan komen. De gemeente zal een keuze maken
voor diftar, omgekeerde inzameling, of vierwekelijkse inzameling van
restafval. Dan zal de hoeveelheid gescheiden ingezameld textiel ook
toenemen.”
Met de textielcirkel loopt Twente voorop. Het textiel, maar ook de op-
brengst en de werkgelegenheid blijven op deze manier zo dicht moge-
lijk bij huis. Matton: “Ik denk dat het uniek is dat we de inzameling en
de sortering lokaal houden. Deze opzet functioneert als een groeimo-
del voor de regio. We zoeken uit of de textielcirkel levensvatbaar is,
zodat we dit regionaal kunnen gaan uitzetten. Ik ben benieuwd hoe het
proces verder zal gaan. Het mooie is ook dat Enschede een verleden
heeft op dit terrein, vanwege de vele textielfabrieken die hier vroeger
stonden.” Markslag vult aan: “Op die manier is de cirkel weer rond.”
Tekst: Ans Aerts
plaats. De bedoeling is dat dit in de toekomst wel in
Twente gaat gebeuren.” De textielcontainers waar
mensen hun afgedankt textiel naartoe kunnen bren-
gen, stonden eerst verspreid over de stad, maar zijn
nu geïntegreerd op milieu-eilandjes, op enkele centrale
plekken. Het aantal containers is toegenomen en ze zijn
nu allemaal ondergronds. Matton: “De service voor de
burger is dus verbeterd, maar er zijn hier en daar nog
wel wat lekstromen. Er zijn meer partijen die zich op
textiel richten, zoals kleinere kringloopbedrijfjes, maar
ook winkels als H&M. Hier en daar staan op particuliere
terreinen containers van KICI. Het materiaal dat hierin
terecht komt, belandt in ieder geval niet bij het restaf-
val. Om die reden hebben we er geen probleem mee.
Als dit soort containers echter in de openbare ruimte
staan, gaan we daar wel op handhaven, omdat Twente
Milieu daar het alleenrecht heeft.”
Veel aandacht gaat uit naar de communicatie met inwo-
ners. Om mensen te stimuleren meer textiel geschei-
den aan te bieden, bedenkt Twente Milieu soms ludieke
acties. Zo was er rond sinterklaas een speciale actie
met textielpieten, die bij de diverse milieupleintjes in
Enschede uitleg gaven over het gescheiden inzamelen
van textiel. Veel mensen bleken niet te weten dat ook
kapotte kleding in de textielcontainer mag. Inwoners
die zich lieten informeren door de textielpiet, kregen
een gerecycled cadeautje. De actie kreeg veel aandacht
in de krant. Markslag: “Mensen vertellen het verder en
zo verspreidt de boodschap zich.”
Foto: Het Goed, Hans Hendriks
36 GRAM | mei 2015
gram-vdk 150424.indd 1 23-04-15 16:26
GRAM | mei 2015 37
gevlogen. Wie dan de verantwoordelijkheid heeft voor
de ontstane kosten, is vaak onduidelijk. Zeker als XTC-
producten gedumpt zijn op privéterrein. Voor het (la-
ten) afvoeren van afval en de verontreinigde grond
geldt: de grondeigenaar betaalt, of dit nu particulieren,
gemeenten, waterschappen of natuurorganisaties zijn.
Grondeigenaren maken, aangestuurd door de gemeen-
te als handhaver van de milieuwetgeving, vaak hoge
kosten om het gevaarlijke afval op te ruimen; gemid-
deld z’n 10.000 euro per dumping.
Extra aandacht en coördinatie
Momenteel wordt er door (natuur)organisaties en ge-
meenten gepleit om een waarborgfonds op te richten
zodat gedupeerde grondeigenaren niet alléén voor de
opruimingskosten hoeven op te draaien. Hoe sneller
dit fonds wordt opgericht, hoe kleiner de kans dat er
uiteindelijk bezuinigd gaat worden op de volksgezond-
heid en het milieu. Bezuinigingen op de uitgaven voor
het verwijderen en saneren van het drugsafval hebben
er in de praktijk al eerder toe geleid dat de veiligheid
voor mens en milieu nadelig werd beïnvloed.
Tekst: Twan Hoeijmakers, bodemadviseur bij
LievenseCSO Milieu bv, advies- en ingenieursbureau
op het gebied van infrastructuur, water- en
omgevingsvraagstukken
Het aantal illegale stortingen van (chemisch) afval dat afkomstig is van de productie van XTC, amfeta-
mine (speed) en andere synthetische drugs is in 2014 explosief gestegen. Dumpingen vinden meestal
plaats langs weilanden, op industrie-terreinen, in bossen en op achterafweggetjes. Het gebrek aan
kennis, eenduidige afspraken en de soms hakkelende samenwerking tussen overheden, gemeenten en
bedrijven over het opruimen van dumpsites van chemisch afval, levert een gevaar op voor de volksge-
zondheid en het milieu.
Chemisch afval kan uiterst giftig, brandbaar, bijtend,
giftig, explosief of reactief zijn. Bij een dumping van
chemicaliën afkomstig van synthetische drug, zijn ge-
woonlijk één of meer partijen betrokken; een officier
van dienst of (milieu)technisch rechercheur van politie,
een officier van dienst of adviseur ongevalbestrijding
gevaarlijke stoffen van de brandweer, en een ambte-
naar van de milieu- of bodemafdeling van de gemeente
of omgevingsdienst. De rollen lopen uiteen. Als eer-
ste voert de brandweer, tevens Adviseur Gevaarlijke
Stoffen (AGS), een risico-assessment uit. Zij verkent en
stabiliseert de plek en maakt deze toegankelijk voor
de overige instanties. De politie zorgt dat het gebied
wordt beveiligd om sporenverlies te voorkomen en
veiligheidsrisico’s te minimaliseren. Voor de coördina-
tie van het nazorgtraject (afvoeren, bodemsanering,
handhaven milieuwetgeving) heeft de gemeente de
hoofdrol.
Opruimen
Niet iedereen is bekend met de gevaren die gedumpte
grondstoffen van XTC kunnen opleveren. Het opruimen
van dit chemisch afval bij de diverse overheidsdiensten
wijkt dan ook regelmatig van elkaar af. Soms wordt er
opgeruimd totdat er zintuigelijk niks meer is waar te
nemen, soms wordt er uitgebreid onderzoek gedaan.
Provincies, gemeenten, waterschappen en/of natuuror-
ganisaties hebben er niet structureel mee te maken,
waardoor zij geen beleid hierop hebben ontwikkeld.
Feitelijk moet drugsafval in speciaal daarvoor bestem-
de containers of opslagvaten worden gedeponeerd en
door een erkend en gecertificeerd verwerkingsbedrijf
worden afgevoerd en opgeslagen. In de praktijk wordt
gedumpt (XTC)afval nog wel eens (tijdelijk) opgeslagen
in een opslagdepot dat hier niet geschikt voor is. Ook
het verwijderen van het afval van de dumpplek vindt
niet altijd op de juiste manier plaats, wat wel eens
heeft geleid tot (aanvullende) bodem- en/of oppervlak-
tewater verontreiniging.
Afstemming en verantwoordelijkheden
Het aanpakken van deze complexe milieu-incidenten
vraagt om een goed gecoördineerde en juiste inzet van
diensten en organisaties. Grondig onderzoek is nodig
om te achterhalen of chemicaliën in contact zijn geko-
men met de bodem, het oppervlaktewater of met de
natuur. Na een drugsdrumping is de dader ook meestal
Onvoldoende kennis over gevaren XTC-afval
38 GRAM | mei 2015
BRANCHEGENOTEN
Wim van Lieshout, directeur HVC
"Gemeenten moeten niet op eigenhoutje gaan pionieren"
"Het zou wel zo prettig zijn als de Rijksoverheid duidelijke kaders stelt rond het inzamelen en verwer-
ken van afval. In het beleid zit nu een soort hijgerigheid. Het Rijk moet de regie nemen en moet niet
zomaar taken aan de private sector overdragen. Ondoordacht privatiseren heeft geen enkele zin. Dat
is alleen maar een teken van onmacht. Ik begrijp ook niet waarom iedere gemeente de ruimte krijgt om
een eigen afvalbeleid te voeren. Dat is een aanslag op de effi ciency. En dat in een Europa, waar bijna
alles vanuit Brussel wordt geregeld."
slib verbrand. En als slagroom op de taart schrijft HVC
na een 'dipje' in 2013 en 2014 en een stevige bezui-
nigingsronde van 23 miljoen euro nu weer 'gezonde
zwarte cijfers', zoals Van Lieshout het omschrijft. Op
de vraag waarom hij het niet geslaagd vindt als ge-
meenten individueel gaan pionieren op afvalgebied,
antwoordt Van Lieshout kort en duidelijk: "Voor het
kosteneff ectief en ook duurzaam inzamelen, recyclen
en verwerken van afval heb je nu eenmaal altijd massa
nodig. Daarom moeten gemeenten niet op eigen houtje
gaan pionieren. Trouwens: als alles goed loopt, hoor
je de gemeentelijke politici niet. De andere kant is
dat iedereen er met een beetje tegenwind meteen en
zonder al te veel inhoudelijke kennis mee op de loop
gaat. Ik wil overigens benadrukken dat de relatie met
onze aandeelhouders goed is en dat ze tevreden zijn
over onze dienstverlening. Ze weten dat wij effi ciënt
werken en dat wij ze altijd eerlijk informeren. Ik vind
dat je altijd openheid van zaken moet geven aan de
aandeelhouders. Niet alleen in goede tijden, maar juist
ook bij tegenwind. Als publiek bedrijf moet je je altijd
blijven realiseren voor wie je het doet. Daarom is het
belangrijk om de aandeelhouders altijd in een zo vroeg
mogelijk stadium te betrekken bij nieuwe plannen. Dat
is in ons geval trouwens niet zo eenvoudig als je weet
dat wij te maken hebben met zo'n 1600 raadsleden
en zes dagelijks besturen. Dat is soms best een lastig
proces, maar wij zijn er altijd goed met elkaar uitge-
komen. Het is volgens mij vooral belangrijk dat alle
partijen zich aan gemaakte afspraken houden en dat
je je eigen rol altijd blijft relativeren. Dat betekent voor
mij dat je als bedrijfsleiding steeds voor ogen moet
houden moet dat je eigen mening niet zaligmakend is."
Moeilijker heeft Van Lieshout het met alle schandalen
en negatieve verhalen over bestuurders van publieke
bedrijven, zoals recentelijk weer in de zorgsector en bij
woningcorporaties. "Daardoor is het tegenwoordig niet
altijd gemakkelijk om leiding te geven aan een publiek
Deze stevige uitspraken van Wim van Lieshout, sinds
2005 algemeen directeur van HVC, maken wel duide-
lijk dat Van Lieshout niets heeft met 'de afdeling ver-
sluierd taalgebruik'. Hij loopt al vele jaren mee - op zijn
eigen wijze dan - in afvalland. Als consultant was hij
jaren geleden nauw betrokken bij de bouw van het AEB
(AVI-West) in Amsterdam en van de GAVI bij de vroe-
gere VAM in Wijster. Daar werkte hij ook enkele jaren
als operationeel directeur. In 2005 ging van Lieshout in
Alkmaar aan de slag bij de in 1991 gerealiseerde high
tech verbrandingsinstallatie van HVC. Eerst als interim-
directeur en enkele jaren later als algemeen directeur.
Onder zijn leiding heeft het bedrijf zich de afgelopen
jaren grotendeels in alle stilte uitstekend ontwikkeld
en is HVC uitgegroeid tot een duurzaam werkend
multifunctioneel afvalinzamel-, verwerkings- en ener-
giebedrijf met bijna duizend personeelsleden en een
aanvoer van 1 miljoen ton afval per jaar. Jaren geleden
werd zelfs het afvalverbrandingsbedrijf van de regio
Dordrecht (ook bekend als de Gevudo) overgenomen.
Openheid van zaken gevenDe vingerafdruk van HVC anno 2015 spreekt boekde-
len over de vooraanstaande plaats van het bedrijf in
afvalland. Zo exploiteert HVC vijf afvalinzamelbedrij-
ven, waarmee het bedrijf binnen Nederland de grootste
niet-commerciële afvalinzamelaar is. Daarnaast exploi-
teert HVC negentien afvalbrengstations, twee afval-
energiecentrales (Alkmaar en Dordrecht, samen goed
voor het verwerken van bijna 500.000 ton afval), een
bio-energiecentrale voor het verwerken van groente-,
fruit- en tuinafval, zes warmtenetten, drie windparken
op land, twee windparken op zee en diverse zoninstal-
laties. Met dit indrukwekkende pakket bedient HVC
twaalf procent van de inwoners van ons land. Aandeel-
houders in het bedrijf zijn achtenveertig gemeenten en
zes waterschappen. Voor de waterschappen wint HVC
fosfaat terug uit vervuild water en wordt zuiverings-
GRAM | mei 2015 39
De afvalbranche is sterk in beweging. Meer dan ooit geldt stilstand als achteruitgang. Onder de titel Branchegenoten besteedt GRAM aandacht aan de manier waarop NVRD-leden omgaan met ontwikkelingen in de branche.
bedrijf. Als er ergens in het land met zo'n bedrijf iets
aan de hand is, worden alle bestuurders van publieke
bedrijven vaak zonder enige nuance over één kam ge-
schoren. Woorden als strijkstok en hobby's van de di-
rectie vallen dan al snel."
WarmtenettenUitgesproken goed nieuws was er recent trouwens
toen minister Henk Kamp van Economische Zaken op
2 april van dit jaar zijn 'Warmtevisie' aan de Tweede
Kamer presenteerde. Daarin meldde hij dat het kabinet
de komende jaren een stimulerend beleid zal voeren
op het gebied van het gebruik van duurzame warmte
en restwarmte van bijvoorbeeld afvalverbrandings-
installaties. Daarmee wil het kabinet het gebruik van
gas terugdringen, waardoor energie wordt bespaard
en meteen ook de uitstoot van CO2 fors wordt terug-
gedrongen. De grote winst van het gebruik van rest-
warmte van afvalenergiecentrales is dat die vorm van
warmtevoorziening in vergelijking met warmtevoorzie-
ning met HR-gasketels resulteert in 75 procent minder
uitstoot van het schadelijke CO2. De minister juicht
het gebruik van restwarmte daarom van harte toe. Dit
bleek nog eens op 9 maart jl. toen minister Kamp in
Nijmegen de offi ciële opening verrichtte van een warm-
tenet, waarvoor afvalenergiecentrale ARN B.V. in Weurt
de warmte levert. Via dit net worden 14.000 wonin-
gen en bedrijven op een duurzame manier van warmte
voorzien. De minister noemde het gebruik van warmte-
netten toen 'een schoolvoorbeeld van energievoorzie-
ning in de toekomst'. Voor HVC is de 'Warmtevisie' een
mooie steunbetuiging. Van Lieshout: "Wij zijn blij met
dit standpunt. Het onderschrijft nog eens dat de keus
die wij jaren geleden al hebben gemaakt voor het nut-
tig hergebruik van restwarmte door huishoudens en
bedrijven via warmtenetten juist is geweest. Wij gaan
zeker door op die weg. Onlangs hebben drie woning-
corporaties in Dordrecht ons benaderd met de vraag
“Voor het kosteneff ectief en duurzaam
inzamelen, recyclen en verwerken van
afval heb je massa nodig. Daarom
moeten gemeenten niet op eigen houtje
gaan pionieren.”
of het mogelijk is hun woningbestand van 10.000 wo-
ningen aan te sluiten op een warmtenet. Dat ongeveer
30 miljoen euro kostende project moet in 2020 geheel
zijn gerealiseerd.”
Over de regelmatig oplaaiende discussie rond over-
capaciteit van verbrandingsinstallaties in Nederland
en de daardoor noodzakelijke import van afval heeft
Van Lieshout een duidelijke mening: "Het Rijk moet
consistent zijn. In het verleden heeft het Rijk zelf stu-
ring gegeven aan een capaciteitsplanning, waardoor in
Nederland is gekozen voor een bepaalde omvang van
de benodigde verbrandingscapaciteit. Het speelveld is
inmiddels veranderd, waardoor import van afval nodig
is om de capaciteit van de hoogwaardige AVI's in Ne-
derland goed te benutten. De bestaande capaciteit kan
nu niet meer ter discussie worden gesteld. We moeten
leven met eerder genomen beslissingen."
HVC is verantwoordelijk voor het duurzaam af-
valbeheer van haar aandeelhouders. Daarnaast
produceert en levert HVC duurzame energie aan
gemeenten, waterschappen, bedrijven en particu-
lieren. Kerntaken zijn hergebruik van grondstof-
fen, afvalbeheer en duurzame energie. Bovendien
ondersteunt HVC haar aandeelhouders bij het in
kaart brengen van maatregelen voor lokale verduur-
zaming. Bij een in 2014 gehouden onderzoek van
onder andere de Consumentenbond, Greenpeace,
Natuur & Milieu, Vereniging Eigen Huis, Wereld Na-
tuur Fonds bleek dat HVC in Nederland tot de top
drie hoort van producenten van groene stroom.
Tekst: Laurent Chevalier
40 GRAM | mei 2015
De enige vakbeurs door en voor de reinigingsbrancheDe vakbeurs met meer dan 250 voertuigen!
3 en 4 juni 2015 is het weer zover:
ReinigingsDemoDagen 2015, de enige branche-
brede beurs. Voor de 7e keer wordt door de
deelnemers van Stichting RAI RDD dit tweejaarlijks
evenement georganiseerd, dus door de branche
en voor de branche.
Een uniek concept want de doelstelling van
de Stichting RAI RDD is om mensen werkzaam
in de reinigingsbranche nauw te betrekken bij
de ontwikkelingen binnen hun branche.
De ReinigingsDemoDagen 2015 zijn leerzaam,
demonstratief en innovatief, gratis entree
en gratis parkeren voor de deur, alleen aanmelden
als bezoeker op reinigingsdemodagen.nl
GRAM | mei 2015 41
De enige vakbeurs door en voor de reinigingsbranche
reinigingsdemodagen.nl
Zelf doen!- Rijden op veegmachines- Container oppakken
met zijlader- Ondergrondse
containers legen
Truck van de Toekomst Doe mee met het brandstofspel!
See, feel & experienceScania op de kombaan! CNG, LNG en V8!
KLAIR rotondeCompleet overzicht van kunststof afvalcontainers, ondergrondse en halfonder-grondse containers.
Innovaties- zonne-energie- hybride techniek- schone brandstoffen- elektrisch rijden
smeersystemen www.containeronderhoud.nl
42 GRAM | mei 2015
BekkerLaGramBekkerLaGram presenteert vacuüm-
wagens met Vaqu FSI electrische CanBus
Technologie.
Het hele Vaqu FSI is ontwikkeld om
brandstof te besparen en laat de
vacuümpomp alleen werken als het
zinvol is. Deze speciale besturing
is bij BekkerLaGram in eigen huis
ontwikkeld en geprogrammeerd
voor vacuümwagens. De waterring
vacuümpomp heeft onder normale
omstandigheden een maximale
onderdruk van ca 0,85 bar. Ook bij
een langzamer draaiende pomp zal
een vacuüm heersen dat meer is dan
toegestaan bij K1 of K2. Daarom is er
een regeling op het vacuümsysteem
noodzakelijk. De ontwikkelde oplossing
zorgt voor een traploze instelling van
het maximaal te bereiken vacuüm en
daardoor voor een optimale regeling van
het gehele bereik.
Hako Met de Citymaster 1600 geeft Hako
invulling aan een nog ontbrekende
schakel in haar programma compacte,
multifunctionele veegmachines en
werktuigdragers. Door de positionering
in de klasse tot 3,5t is fl exibiliteit in
stadsreiniging en tuin- en parkbeheer
met de Citymaster 1600 gegarandeerd.
Compact, extreem wendbaar, geluids-
en emissiearm, en door het volledig
geveerde chassis uiterst comfortabel
voor de bestuurder. Het nieuw
ontwikkelde snel-wissel-systeem en
de universele opvangcontainer met
1.350 liter inhoud maken een brede
inzet mogelijk. Als professionele
veeg-zuigmachine, of als maai-
zuigcombinatie. Als veelzijdige
werktuigdrager voor de groendienst,
of 4x4 aangedreven in de winterdienst,
met keuze uit sneeuwborstel of
sneeuwploeg en in combinatie met
diverse typen zoutstrooiers.
De Multicar M31 – Euro 6 is niet alleen
milieuvriendelijker, maar levert ook
nog eens meer vermogen dan zijn
voorganger. Alle kenmerken op het
gebied van ergonomie, comfort,
bediening en veiligheid zijn gebleven en
waar mogelijk verder geoptimaliseerd.
Nieuwe hydrauliekvarianten maken een
nog beter op de gebruiker toegesneden
voertuigconfi guratie mogelijk, terwijl
meerdere nieuwe highligts zorgen voor
maximaal comfort en veiligheid.
RAVO BeneluxRavo presenteert de 5-iSeries
veegmachines voorzien van een volledig
vernieuwde cabine, standaard ingericht
met onder meer:
• een volledig verstelbaar stuur,
draaibaar centraal dashboard, een
verstelbare stoel en een verstelbare
armsteun voor een perfecte
zithouding;
• een panoramisch voorraam voor
uitstekend zicht op de weg;
• een achteruitrij camerasysteem voor
goed zicht op de verkeerssituatie
achter de machine en met de
mogelijkheid tot uitbreiding met
een dode hoek camera voor extra
veiligheid en/of een zuigmondcamera.
Daarnaast heeft RAVO iSystem
ontwikkeld. Dit multifunctionele,
interactieve controlesysteem op de
RAVO 5-iSeries geeft via een monitor
in de cabine direct alle gegevens weer
over de prestaties van de veegmachine,
detecteert fouten in het functioneren
van het systeem en waarschuwt
wanneer onderhoud aan de machine
nodig is. Zodra de machinist de
werkmodus van de machine verandert
van vegen naar rijden of kippen, past
het iSystem de informatie op het scherm
aan. Zo heeft de machinist altijd de
beschikking over de juiste gegevens
voor optimale controle over de machine.
Terberg Matec Nederland Als exclusief dealer van Bucher
Municipal toont Terberg Matec
Nederland de CITY CAT 5006 EURO 6
veegmachine. Dit is een middelgrote
zelf-aangedreven veegmachine uitgerust
met een Euro 6-motor. Met deze nieuw
ontwikkelde veegmachine voldoet
Bucher Municipal als eerste producent
aan de nieuwe wettelijke vastgestelde
emissie-eisen, die sinds oktober 2014
van kracht zijn.
Behalve het grotere volume van het
veegvuilcompartiment (5,6m³), is ook
het volume van de schoonwatertank
signifi cant toegenomen.
N O V I T E I T E N R E I N I G I N G S D E M O D A G E N
GRAM | mei 2015 43
Desondanks behoudt de machine
door compacte buitenafmetingen
en vier-wielbesturing zijn grote
wendbaarheid. Interessant is het
extended load sensing system. Hierbij
wordt het motormanagementsysteem
continue geïnformeerd over het exact
benodigde hydraulische vermogen. Zo
registreert het systeem bijvoorbeeld
onmiddellijk hoeveel weerstand de
aandrijving ondervindt en laat het de
motor enkel het daarvoor benodigde
vermogen produceren. Er gaat daardoor
geen druppel brandstof verloren. Dit
vertaalt zich in: laag brandstofverbruik,
laag geluidsniveau en geen onnodige
mechanische belasting.
Aebi SchmidtDe Schmidt Cleango 4m3 en Schmidt
Swingo 2m3 veegmachines van Aebi
Schmidt worden sinds 2014 uitgerust
met motoren die voldoen aan de Euro
6-norm. Inmiddels heeft Aebi Schmidt
al meerdere Euro 6 veegmachines
uitgeleverd, onder andere aan de drie
grootste gemeenten in Nederland.
Veegmachines worden vaak ingezet in
gebieden waar veel mensen op straat
zijn. Gemeenten hechten dan ook veel
waarde aan een schone uitlaat. Met de
Euro 6-motor is opnieuw een enorme
stap gemaakt in het voorkomen van
emissies van schadelijke stoff en,
onder andere door het innovatieve
uitlaatsysteem met roetfi lter en de SCR-
katalysator die stikstofverbindingen
neutraliseert.
Aebi Schmidt is er in geslaagd om
de Euro 6-motor te integreren in de
bestaande machine, zonder concessies
te doen aan de functionaliteiten,
volumes en afmetingen van de
veegmachines. Vuilcontainer, watertank,
enzovoort zijn even groot als in
voorgaande versies en datzelfde geldt
voor de buitenafmetingen.
Geesinknorba Geesinknorba introduceert een nieuwe
Serie GPM Achterladers. De nieuwe serie
biedt meer effi ciëntie en productiviteit
tijdens de inzamelroutes, dankzij
gewichtsreductie en de toepassing van
één plaat hoogwaardig staal. De opbouw
is voorzien van de nieuwste technologie
op het gebied van besturingssystemen.
Dit biedt de chauff eur een unieke
interface met de achterlader en
andere apparatuur. Bovendien is het
mogelijk om storingen vanuit de cabine
of een andere locatie via GPRS of
webgebaseerde software op te lossen.
De nieuwe display in de cabine biedt
het gemak van een geavanceerde
camera, GPS en besturings- all-in-one
systeem. De GPMIV is beschikbaar in
opbouwvolumes variërend van 12 tot
28m³. Naast de standaardbreedte van
2,5m is er ook een smallere serie van
2,2m om de wendbaarheid in de smalle
straten te verhogen.
KTK KTK presenteert een innovatief
stalen modulair afvalperron voor de
(her)inrichting van uw milieustraat:
SMAP. SMAP biedt u de mogelijkheid
extra ruimte te creëren bovenop
en onder uw afvalperron. Met dit
nagenoeg onderhoudsvrije, volbad
verzinkte concept, met een lange
levensduurgarantie, bent u in staat
geheel naar eigen wens en aangepast
aan de beschikbare ruimte, een
afvalperron te ontwerpen. Zo kunt u de
bovenkant gebruiken om het afval in de
containers werpen, terwijl u de ruimte
onder het perron kunt benutten voor
bijvoorbeeld een KCA-opslagdepot. Door
de inzet van staalelementen, in plaats
van beton, is de bodemgesteldheid
aanzienlijk minder draagkrachtig.
Dit bespaart u veel geld als het gaat
om de sondering en aanleg van de
onder(grond)vloer.
Schuitemaker Industrial Schuitemaker Industrial presenteert op
de RDD weer een aantal innovatieve
winterdienstoplossingen, waaronder
een wendbare en veelzijdige sproeier
voor fi etspaden. De werkbreedte van
deze sproeier varieert van 1.500 mm
tot 5.500 mm. De inhoud bedraagt 700
liter. Schuitemaker toont op de RDD
een aanhanger met een breedte binnen
1.500 mm. Naast de gebruikelijke
fi ets- en hoofdrijbaanploegen, toont
Schuitemaker op de beurs ook haar
grote-capaciteit sneeuwbezems,
ploegbezems (combinatie van een ploeg
en een rolbezem) en de revolutionaire
dubbele slijtstroken ploeg. Natuurlijk
kunt u meer strooien, maar wat er niet
ligt hoeft ook niet te dooien!
44 GRAM | mei 2015
In april hebben Commissaris van de Kon-
ing Jaap Smit, burgemeester Liesbeth
Spies en Indaver CEO Paul De Bruycker
de duurzame GFT-vergister Bio Power
Alphen van Indaver offi cieel geopend.
Bio Power Alphen is een hoogwaardige
installatie die het gft-afval op duurzame
wijze verwerkt. Het vergisten van dit
afval in combinatie met composteren
is 100 procent duurzaam omdat niets
verloren gaat bij de verwerking. Indaver
heeft 16 miljoen euro geïnvesteerd in de
bouw van de vergister, die 75.000 ton
gft-afval op jaarbasis verwerkt en 3.400
Alphense huishoudens voorziet van
groen gas. Jaap Smit, commissaris van
de Koning in de provincie Zuid-Holland:
"Ik ben trots op de opening van de Bio
Power installatie, de eerste gft-vergister
in onze provincie. Het bedrijf en de tech-
nologie passen goed bij wat wij hier in
Zuid-Holland zijn en willen worden. Wij
hebben de ambitie een regio te zijn die
zoemt van de innovatie. De investering
van Indaver in de Bio Power installatie
sluit daar prima op aan."
N I E U W S U I T D E B R A N C H E
Gemeente Roosendaal en Saver plaatsen
Greenups op middelbare scholen in strijd
tegen zwerfvuil. De Greenup is een em-
ballage-apparaat waarin zowel blikjes,
drankenkartons als PET-fl esjes wegge-
gooid kunnen worden. Het is een nieuw
middel voor de bewustwording van
middelbare scholieren op afvalgebied
en de strijd tegen zwerfvuil. De scho-
lieren ontvangen tegoedbonnetjes voor
het inleveren van PET-fl esjes, blikjes en
drankenkartons. Met de bonnen krijgen
ze korting bij de aankoop van drink- en
etenswaren in de kantine. Op 7 april is
de laatste van drie Greenups offi cieel in
gebruik genomen door wethouder Saskia
Schenk van de gemeente Roosendaal,
Pieter Balth Linders, adjunct directeur
van Saver, en leerlingen van het Jan Tin-
bergen College in Roosendaal. Saver
haalt de drie gescheiden afvalstromen
op en levert ze af bij speciale afvalver-
werkers, zodat ze daarna weer als grond-
stoff en gerecycled kunnen worden in
nieuwe producten. Al het afval dat in de
Greenup gegooid wordt, belandt niet op
straat. Op deze manier wordt zwerfvuil
voorkomen.
Nieuwe gft-vergister Indaver Greenups tegen zwerfvuil
Avri krijgt €14,4 miljoen subsidie voor
de aanleg van een solarpark van 10,5
hectare op de afvalberg in Geldermalsen
langs de A15. Als het bestuur van Regio
Rivierenland instemt met de plannen
voor de uitwerking van het park, wordt
in 2016 gestart met het aanbrengen van
37.000 zonnepanelen. Deze panelen
leveren energie voor ruim 2.800 huis-
houdens. Het zou daarmee het grootste
zonne-energiepark van Gelderland wor-
den en, afhankelijk van de ontwikkelin-
gen bij andere initiatiefnemers, wellicht
het grootste van Nederland. De subsidie
is toegekend door het Ministerie van
Economische Zaken. Met de subsidiere-
geling SDE+ stimuleert het ministerie de
ontwikkeling van een duurzame ener-
Solarpark op afvalberg Avrigievoorziening in Nederland. De ver-
gunning voor de aanleg van het park is
inmiddels verleend. Als de werkzaam-
heden in 2016 starten, zal het park naar
verwachting in 2017 worden opgeleverd.
De afvalberg kan deze nieuwe bestem-
ming als solarpark krijgen omdat er geen
afval meer wordt gestort. De afvalstort-
plaats is van 1969 tot 2014 in gebruik
geweest. Het grootste deel van de stort-
plaats is al voorzien van een defi nitieve
eindafwerking. De resterende 7 hectare
volgt in 2016.
GRAM | mei 2015 45
N I E U W S U I T D E B R A N C H E
Handhavingsactie noordelijke provincies tegen afval in natuur
Provence Benne bij VDKVanaf 1 maart 2015 legt VDK Nederland
zich mede toe op de import, service en
onderdelenlevering van de compacte
Provence Benne huisvuilwagens, met
opbouwvolumes vanaf 5m³. Provence
Benne onderscheidt zich door een solide
product van hoogwaardige kwaliteit, is
eenvoudig in gebruik en is als vanzelf-
sprekend betrouwbaar. Met de G1, G2 en
G3-series biedt VDK sterke ecologische
en economische oplossingen voor de af-
vallogistiek.
Herman Schulte, Sales Manager VDK
Nederland: "VDK is reeds vele jaren actief
in de constructie van afval inzamel- en
recyclingsystemen. Het VDK product-
gamma wordt nu uitgebreid met de kle-
ine en zeer compacte huisvuilwagens
van Provence Benne. Dit is een logische
aanvulling op ons assortiment, waardoor
we onze klanten nu een productgamma
kunnen aanbieden dat nog completer is
dan voorheen. Met de toevoeging van
Provence Benne, zijn we nu in staat om
huisvuilwagens aan te bieden van 5m³
tot en met 30m³".
Eind maart vond een brede controle
op milieuhandhaving plaats in het
buiten-gebied van de provincies Dren-
the, Groningen en Zuid- en Noordoost
Fryslân. Ruim 50 groene en blauwe
opsporingsambtenaren van de politie
Drenthe en Groningen, Staatsbosbeheer,
Het Drentse Landschap, Natuurmonu-
menten, Waterschap, Provincie Drenthe
en andere organisaties waren geza-
menlijk op stap om overtredingen in de
natuur op te sporen. Staatsbosbeheer,
de provincies en de politie spreken van
een succesvolle samenwerking. Er zijn
dit jaar minder afvaldumpingen aanget-
roff en dan vorige jaren, maar toch nog
erg veel, namelijk op 62 plekken.
Vondsten
Onder de 62 illegale afvaldumpingen
viel een enorme hoeveelheid landbouw-
plastic op. Op vijf plekken troff en de
opsporingsambtenaren resten van hen-
nepteelt aan zoals planten, potgrond
en isolatie. Andere opvallende zaken
waren 15 liter afgewerkte motorolie en
asbestdumps. Alle aangetroff en zaken
worden op kaart gezet en nader onder-
zocht. In totaal zijn er zeven processen
verbaal opgemaakt, waarvan drie voor
loslopende honden en één voor dief-
stal van illegaal gekapt hout. Er volgen
waarschijnlijk nog meer proces ver-
balen als daders zijn opgespoord.
Afval in de natuur blijft een veel
voorkomende ergernis. Vervuiling
heeft vele nadelige gevolgen. Tuin-
planten kunnen inheemse planten over-
woekeren, wilde dieren worden ziek,
grond en water raken vervuild. Vaak
komt het er op neer dat Staatsbosbeheer
het afval opruimt. Dat gaat ten koste
van gemeenschapsgeld, dat bedoeld
is voor het beheer van natuurgebieden
of voor het onderhouden van recre-
atievoorzieningen. Alleen al bij Staats-
bosbeheer worden de kosten voor
het opruimen van afval op jaarbasis
geschat rond een miljoen euro. Soms
wordt samengewerkt met gemeentes,
bijvoorbeeld in het Drentsche Aa-ge-
bied, om de kosten te drukken.
Volgens een landelijke inventarisatie van
Staatsbosbeheer zijn afvaldumpingen
in de natuur de afgelopen tien jaar
geleidelijk gestegen, met een piek in de
laatste drie jaar als het gaat om afval
van hennepplantages en van drugslabs.
De spreiding over het land is divers;
sommige regio's zijn redelijk rustig,
in andere is het elk weekend raak. De
handhavingsactie geeft hoop, het aantal
geconstateerde afvaldumpingen is lager
dan vorige jaren. Maar waar dat precies
aan ligt is niet duidelijk. Hopelijk zet
de dalende lijn in deze provincies de
komende jaren verder door.
46 GRAM | mei 2015
Agenda28 mei
NVRD Jaarcongres ‘Slimmer Organiseren’ Tilburg
www.slimmerorganiseren.nl
29 mei
Algemene Leden Vergadering NVRD, Stadhuis Tilburg
3 en 4 juni
ReinigingsDemoDagen Lelystad
www.reinigingsdemodagen.nl
17 juni
Congres ‘Arbeidsparticipatie in de uitvoering van gemeentelijke beheertaken’
NBC Nieuwegein
Organisatie Stadswerk en NVRD
23 juni
VANG workshop Milieustraten, DAR Nijmegen
www.nvrd.nl
ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl
RedactiecommissieMarc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, RijkswaterstaatAddie Weenk, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, MeerlandenFabienne Mantes, AvalexRaymond van der Sluijs, gemeente NissewaardDico Kuiper, gemeente Alphen aan den RijnMarianne Zegwaard, MWH GlobalIlse van der Grift, NVRD
EindredactieKarin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]
Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]
Opmaak en drukWeevers, www.weevers.nl
Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de
AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.
Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.
ISSN 1569-0458
© NVRD
GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.
Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.
Al uw persoonlijke vragen over kankerpersoonlijk beantwoord
Bel de gratis KWF Kanker Infolijn0800 - 022 66 22
morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen
GRAM | mei 2015 47
teerder daarop aan en stellen eventueel een vervolgonderzoek in. Pas
in het uiterste geval, als de kwaliteit na enkele controlestappen nog
steeds niet in orde is, gaan we naar de aanleverende gemeenten toe om
hen eventueel te korten op de bijdrage uit het Afvalfonds. Dat klinkt
streng, maar we merken dat veel gemeenten weinig zicht hebben op
wat er met hun kunststof verpakkingsafval gebeurt. Ze besteden het
uit en vertrouwen er al snel op dat het dan wel in orde zal zijn. Op dat
gebied kunnen gemeenten nog een slag maken, vooral via goed con-
tractmanagement."
Het tweede spoor van het controlesysteem van Nedvang is adminis-
tratieve controle. Zwaveling: “Gemeenten geven via de Wastetool aan
welke hoeveelheden ze inzamelen. Staat ergens een komma verkeerd,
of zijn er plotseling grote verschuivingen, dan nemen wij contact op
met de gemeenten. Het kan gaan om een foutje. Daarnaast gaan we
met accountants kijken of de kwaliteitsprocedures op orde zijn, of de
weegbonnen van de recycler kloppen, of er geen dubbeltellingen zijn.
Die controle gaat dus wat dieper.”
Steile groeicurve
Volgens Zwaveling gaat het over de hele breedte opvallend goed met
de inzameling en verwerking van kunststof verpakkingsafval van huis-
houdens. “Vorig jaar is er weer twintig procent meer gerecycled dan
het jaar daarvoor. De groeicurve is heel erg steil. We zitten in Nederland
nu op zo’n 120 tot 130 kiloton kunststof afval per jaar. De verwerking
van al dat afval moet transparant zijn en goed te volgen. Daar gaan wij
ons hard voor maken de ko-
mende jaren. Door goed de
vinger aan de pols te houden
in de hele verwerkingsketen.
Het is een verantwoordelijk-
heid waar we allemaal samen
de schouders onder moeten
zetten.” Voor meer informa-
tie, kijk op www.nedvang.nl/
kunststof-verpakkingsafval.
Tekst: Hetty Dekkers
Nedvang gaat kunststof afval controlerenGemeenten zijn sinds begin dit jaar zelf verantwoordelijk voor de sortering en recycling van kunststof verpakkingsafval.
Om de kwaliteit van de verwerking te kunnen waarborgen, heeft Nedvang een controlesysteem in werking gesteld.
Close-Up
“Recycling van kunststof verpakkingsafval is een ver-
antwoordelijkheid die we samen delen”, zegt Dick
Zwaveling, directeur van Nedvang. “Voorheen zorgden
wij als Nedvang voor de verwerking en hadden we dus
goed zicht op de kwaliteit. Nu staan we er wat verder
vanaf, doordat gemeenten met zelfgekozen sorteer-
ders werken. Op zich is dat prima, marktwerking zorgt
voor innovatie en wellicht hogere kwaliteit. Maar om-
dat de verwerking nu verspreid is over verschillende
sorteerders, waar ook nieuwkomers bij zitten, is het
belangrijk de vinger aan de pols te houden. De vergoe-
dingen uit het Afvalfonds bedragen in totaal meer dan
100 miljoen euro per jaar. Dat geld betalen we met ons
allen, daar moet je goed mee omgaan. Bovendien zet-
ten miljoenen Nederlanders zich in om hun afval netjes
te scheiden. Gemeenten en bedrijfsleven zijn het aan
hen verplicht te laten zien dat de verwerking dan ook
goed gebeurt.”
Steekproeven
Het controlesysteem van Nedvang bestaat uit zowel
administratieve als fysieke controles. “We gaan bij sor-
teerders langs om steekproefsgewijs balen uit elkaar
te trekken”, zegt Zwaveling over dat laatste onderdeel.
“Treffen we onregelmatigheden aan, zoals vervuiling
of onjuiste soorten kunststof, dan spreken we de sor-
Eén totaaloplossing voor al uw bedrijfsprocessen!AMCS Group is wereldwijd marktleider in het leveren van een end-to-end oplossing voor de afval- en
recyclingbranche. Transvision, onderdeel van AMCS Group, biedt unieke software voor routeplanning en
-optimalisatie van alle typen afvalinzameling binnen één systeem. Samen bieden wij u onder de naam ELEMOS
één integrale oplossing die uw bedrijfsprocessen ondersteunt van contract tot facturatie en met inbegrip van
business intelligence, webportals voor klanten, integratie met externe systemen, containermanagement,
uitvoering, fleet management, routeplanning & -optimalisatie, dynamisch weegbrug- & depotmanagement en
een CRM & callcenter module.
Wilt u weten welke kostenbesparingen en voordelen u kunt bereiken met het gebruik van onze totaaloplossing?
Bel dan naar +31 (0)10 8208868 of mail naar [email protected]
www.amcsgroup.com • www.transvision-benelux.nl