Goran  Matešić  dipl.iur  

Primjena  novog  ZUP-­‐a  u  postupcima  pred  nezavisnim  

regulatornim  8jelima  

Zagreb,  studeni  2009.  

Upravni  postupak  pred    

nezavisnim  regulatornim  8jelima  =  NRT  

Što  su  NRT  

Definicija  statusa  NRT  znatno  bi  doprinijela  jasnijem  postupovnom  reguliranju  

T  E  R  M  I  N  O  L  O  Š  K  A        Z  B  R  K  A  

terminološko  definiranje    

ili    

razgraničenje  pojmova  obzirom  da  na  tom  planu  vlada  velika  raznolikost  

Agencija  Državno  ?jelo  

Ustanova  sa  posebnim  ovlas?ma  

Regulatorno  ?jelo  

Nezavisno  regulatorno  ?jelo    

Javno  pravno  ?jelo  

Nezavisna  agencija  

Ustanova…..  

zajednička  svojstva  kao  oznake  specifičnos8  

*   Neovisnost    proračunska,  organizacijska,  kadrovska,  ustrojstvena…)  *   Pravna  osobnost  *   Posjedovanje  pune  kompetenciju  u  odlučivanju       (  ekskluzivitet  nadležnos?)  

  Uređenost  pravnim  propisima  ?pa  zakona  *   Status   osoba   koje   izvršavaju   temeljnu   nadležnost   je  sličan  dužnosničkom  

*   Pojavljuju   se   kao   pravni   regulatori,   nadzornici   ili  kontrolori  određenog  pravnog  područja,  

*   Pojavljuju  se  na  određenom  području  tržišta       (promet,   pošta,   telekomunikacije,   javna   nabava,   financijsko  

tržište,  tržište  energije  )  

*  Osnivač   je   uvijek   država   što   ima   za   posljedicu   i  odgovornost  izravno  Hrvatskom  saboru,  

*   Pro?v  odluka  ne  postoji  pravo  žalbe  već  je  osigurana  sudska  zaš8ta  

*   Ne  svrstavaju  se  ni?  u  jedan  oblik  trodiobe  vlas8  

  Dis?nkcija   u   odnosu   na   cer?fikacijska,  akreditacijska   i   druga   ?jela   sličnog   ili   istog  naziva  

1.2.,  Vrsta  NRT  :  

    -­‐  nadzorna  (  supervizija  +  sankcija)  

    -­‐  kontrolna(  žalbena)  kvazisudbena  

    -­‐  regulatorna  u  užem  smislu  

    -­‐  mješovita  (  kombinacija  )  

1.3.  Pravna  područja  na  kojima  se  javljaju  NRT  Zajednička  karakteris?ka  područja:    

  područja  koja  su  vezana  za  pristupanje  RH  europskoj  zajednici:    t  r  ž  i  š  t  a  

  -­‐  tržište  u  cjelini  (  zaš?ta  tržišnog  natjecanja)     -­‐  tržište  financijskih  usluga  

  -­‐  tržište  prometnih  usluga,       -­‐  tržište  telekomunikacijskih  i  poštanskih  usluga     -­‐  tržište  roba  radova  i  usluga  (javna  nabava,  JPP  i  koncesije)  

1.4.   Svrha  NRT  

Svojevrstan  nadzor  nad  upravom  

Osiguranje  određenih  uvjeta  na  tržištu:  

  -­‐  nediskriminacije  

  -­‐  transparentnos?  

1.5.     NRT  su  uređeni  posebnim  propisima  

  -­‐   Propisi   kojima   se   uređuju   odnosi   na     određenom  području  

  -­‐  Propisi  koji  uređuju  osnivanje  i  rad  NRT  

1.6.   Nadležnost  NRT  

…je  uvijek  određena  zakonom…  

  -­‐   nadzor,   supervizija,   inspekcija   sa   ili   bez  prava  na  sankcioniranje(  iniciranje  postupka)  

  -­‐   kontrola   primjene   propisa   kroz   žalbeni  postupak  koji  se  vodi  pred  NRT  

  -­‐   pravno   reguliranje   donošenjem   općih  (podzakonskih)  akata  (  posebnih  akata)  

  -­‐  djelatnost  središnje  nacionalne  banke  

1.7.    Karakteris8ke  NRT  

1.  Samostalnost  i  nezavisnost  –  kao  pretpostavka  objek?vne  primjene  prava  

2. Osnivač  Republika  Hrvatska  –  autoritet  državne  vlas?  

3. Osnovani  pravnim  aktom  ranga  zakona  4. Status  “arbitara”  kvazidužnosnički  5. Odluke   izrađene   u   pisanom   obliku(   sa  

obrazloženjem   razloga   i   poukom   o   pravnom  sredstvu)  

1.7.Karakteris8ke  NRT  -­‐  nastavak  

7.   Specifična  nadležnost:  nadzor,  kontrola  regulacija  

8.   Odgovornost  NRT  :  Hrvatskom  saboru  9.   Pro8v   odluka   NRT   nema   prava   na   žalbu   već   na  

sudsku  zaš8tu  

10.Statusni   oblik   :   raznolikost   ali   ipak   samo   agencije,  ustanove  sa  javnim  ovlas?ma,  državno  ?jelo  

11.Po  svom  ustavnopravnom  statusu  ne  svrstavaju  se  u  trodiobu  vlas8  

2.  NRT  II  postupovne  odredbe  

…   posebne   postupovne   odredbe   kao   značajka  NRT…  

4.  ZUP  osnovni  upravni  postupak  pred  NRT  

Sadašnja  pravna  situacija  (stari  ZUP):  

Posebni  propisi:  

  -­‐uređena  posebna  pravna  područja    

  -­‐posebni  upravni  postupci  

  -­‐propisana  supsidijarna  primjena  ZUP-­‐a  

Pravilo  br.1     Odredbe   posebnih   upravnih   postupaka  primjenjuju   se   prioritetno   i   derogiraju  primjenu   (istoznačnih)   odredbi   općeg  upravnog  postupka.  

Pravilo  br.2  

  Od redbe   op ć e g   u p ravnog   p o s t up ka  primjenjuju   se   supsidijarno   nakon   primarne  primjene  posebnih  postupaka  

Posljedica  primjene  Pravila  1.       -­‐   posebni   postupak   je   ?me   što   ima   prioritet   i  što   derogira   opći,   temeljni   ,osnovni,   bazični,  prvorazredni,  početni  

Posljedica  primjene  Pravila  2.  

  -­‐   opći   postupak   je   supsidijaran,   podredan  drugoredan,   pomoćan   koji   dolazi   nakon   i   iza  osnovnog  i  temeljnog  

Posljedica  primjene  Pravila  1.  i  Pravila  2.      

  Primjena   (   što   znači   i   prethodno   tumačenje)  pravila   posebnog   postupka   je   osnovna  prvenstvena,   a   primjena   pravila   općeg  postupka  drugorazredna  i  podredna.  

posebno  kao  osnovno,  a  opće  kao  podredno  

U  realnos?  :  

  nikada   osim   općeg   upravnog   postupka   nije  postojao   jedan   cjelovi?   posebni   upravni  postupak  (prekršajni,  carinski,  porezni  )regulatornih  ?jela  

Tumačenje  pojma:      

  -­‐  posebni  upravni  postupak  

  -­‐  pojedine  posebne  postupovne  odredbe  

4.1.  Novi  ZOUP  

Opće  odredbe  -­‐  predmet  zakona  :    

ZOUP  je  

  -­‐  skup  općih  pravila  postupanja  

  -­‐  koja  primjenjuju  javnopravna  8jela  

  -­‐  u  postupanju  u  upravnim  stvarima  

4.1.  Novi  ZOUP-­‐  nastavak  

upravna  stvar=  objekt  upravnog  postupka  :    

  pravna   stvar   u   kojoj   rješava   javnopravno  ?jelo   u   upravnom   postupku   odlučujući   o  pravima  i  obvezama  primjenjujući  zakona  …..  

4.1.  Novi  ZOUP  –  nastavak  

Primjena  zakona:  

Pravilo  1.     opći   upravni   postupak   primjenjuju   se   u   svim  upravnim  stvarima  

Pravilo  2.     samo   pojedina   pitanja   upravnog   postupka   mogu   se  zakonom,   uredi8   drugačije   pod   uvje?ma   da   je   tu  nužno  za  postupanje  u  pojedinim  pravnim  područjima  i  da  to  nije  pro8vno  temeljnim  odredbama  i  svrsi  ZOUP-­‐a  

Posljedice  primjene  Pravila  1.     Opći   postupak   je   obvezan   u   svim   upravnim  stvarima.  

  Opći   postupak   je   obvezan   i   u   postupanju   sa  upravnim  stvarima  koje  su  uređene  posebnim  odredbama.  

  Opći  postupak  je  opći,  osnovni,  temeljni  

  Norme   općeg   postupka   kao   osnovno  uključujući   i   načela     ključne   su   u   primjeni   i  tumačenju  i  normi  posebnih  odredbi.  

Posljedice  primjene  Pravila  2.  

  -­‐   samo   pojedina   pitanja   upravnog   postupka  mogu  se  zakonom,  uredi8  drugačije    

Tumačenjem  a  contrario  :     -­‐   nije   moguće   propisa5   cjelovi5   posebni   upravni  postupak   već   samo   pojedina   pitanja   uredi5  drugačije  

  -­‐     ni je   moguće   norme   posebnih   odredbi  propisa5  aktom  ispod  ranga  zakona  

   

-­‐   uvjet   za   postojanje   drugačijih   (posebnih)  upravnih  postupovnih  odredbi  jeste  :  

      -­‐  da  su  uređene  zakonom,         -­‐   j e   t o   n u ž n o   z a   p o s t u p a n j e   u  pojedinim  pravnim  područjima  

      -­‐   d a   t o   n i j e   p r o 8 v n o   t eme l j n im  odredbama  i  svrsi  ZOUP-­‐a    

  UVJET  SE  ODNOSI  NA  ZAKONODAVCA  ,A  NE  NA  ADRESATE  

(osim  u  sporu  o  ustavnos?  i  zakonitos?)  

Posljedica  primjene  Pravila  1.  i  Pravila  2.  

  Od redbe   op ć e g   u p ravnog   p o s t up ka  primijenit   će   se   uvijek   i   kao   osnovne   i   opće.(Ne  nikada  više  kao  podredne  i  supsidijarne)  

  Pojedine   postupovne   odredebe   posebne  naravi  primjenit  će  se  prioritetno  (  lex  speciali  derogat  generali)  

opće  kao  osnovno  a  posebno  kao  prioritetno  

   

  Novi   ZOUP   uspostavlja   drugačiji   odnos  između   normi   općeg   postupka   i   pojedinih  normi   koje   na   drugačiji   način   (norme  posebne  prirode)  uređuju  pravnu  materiju.  

   

  Posljedica   drugačijeg   odnosa   između   općeg  postupka  i  posebnih  normi  traži  redefiniciju    

  ( n o v o   t um a č e n j e   v a ž e n j a )   p r i m j e n e  postupovnih  odredbi.  

4.2.   Važenje  upravnih  postupovnih  propisa  

  ZOUP  stupa  na  snagu  01.01.2010.  

  (koji  ne  poznaje  supsidijarnost  općeg  upravnog  postupka  nego  njegovu  osnovnost  i  obveznos?)  

  Svi   propisi   koji   su   propisali   posebne   upravne  postupke   (i   supsidijarnu   primjenu   ZUP-­‐a)   već   su   na  snazi  

 lex  posteriori  derogat  priori  derogacija  odredbi  o  supsidijarnos5  ZUP-­‐a  

Lex  speciali  derogat  generali       bi   trebalo   bi5   primijenjeno   u   kombinaciji   sa  ocjenom  o  različitos5/suprotnos5    

4.3.   Konkurencija  u  primjeni  postupovnih     propisa  

a.  Posebni  propis  predviđa  supsidijarni  primjenu  Z(O)UP-­‐a  

b.  Posebni  propis  sadrži  odredbe  drugačije  od  odredbi  istog  sadržaja  u  ZOUP-­‐u  

c.  Posebni  propis  posjeduje  odredbe  koje  su  iden?čne  odredbama  ZOUP-­‐a  

a.  Posebni   propis   propisuje   supsidijarnu  primjenu  Z(O)UP-­‐a  

  Takve   od redbe   posebn ih   zakona   po  izloženom   pravilu   tumačenja   ,   lex   posteriori…  treba   smatra?   derogiranim   stupanjem   na  snagu   novog   ZOUP-­‐a.   Odnos   između   općeg  postupka   i  posebnih  odredbi  uređen  je  novim  ZOUP-­‐om  

b.     Posebni  propis  sadrži  odredbe  drugačije     od  odredbi  istog  sadržaja  u  ZOUP-­‐u  

  Postupovna   različitost   se   po   novom   ZOUP-­‐u  mora  provjerava?.    

  ZOUP   je   odredio   uvjete   za   normiranje  različitos?.   Ti   uvje?   odnose   se   i   na   postojeće  posebne  postupovne  odredbe.  

  Nov i   ZOUP,   dak le   zaht j eva   rev i z i j u  tumačenja  propisa  u  primjeni  

   

  ZOUP  je  temelja  i  obvezan  a  posebne  odredbe  mogu  bi?  različite,  no  ne  i  u  suprotnos8  !  

  Ocjena   različitos?   posebnih   odredbi   prema  općem  postupku!  

c.  Posebni  propis  posjeduje  odredbe  koje  su     iden8čne  odredbama  ZOUP-­‐a  

  U  takvoj  situaciji  koja  je  teoretske  naravi  primijenit  će  se  opći,  kasniji  propis.  

Dilema  :  

  Zašto   ZOUP   nije   u   prelaznim   i   završnim  odredbama   kazao   što   o   sudbini   posebnih  propisa   kao   izravne   posljedice   drugačije  ustanovljenog   odnosa   između   posebnog   i  općeg  postupka  nego  je  ostavio  praksi  tumači?  propise   po   klasičnim   pravilima   ?pa   Lex  specialis…  i  lex  posteriori…  

4.  Primjena  ZOUP-­‐a  u  postupku  pred  NRT  

  Specifična  uloga  NRT  zahtjeva  i  specifične  postupovne  alate    

      Primjenjivost  ZOUP-­‐a  će  se  tek  tes8ra8  u  

postupcima  pred  NRT.  

  Predstoji   redefinicija   odnosa   ,   tumačenja   i  primjene  novog  upravnog  postupka  kao  sustava  koji   će   izvjesno   zamijeni8   potrebu   za   nekim  posebnim  rješenjima  

   

Z  a  k  l  j  u  č  i  t  i      j  e:  

  -­‐   i   dalje   će   osta8   potreba   za   postojanjem   i  usavršavanjem   specifičnih   posebnih   odredbi  upravnog   postupanja   javnopravnih   ?jela   u  pojedinim  upravnim  područjima  

  -­‐   posebna   pitanja   postupka   morat   će   se  ubuduće   uređiva8   s   obzirom   na   drugačiju  konstrukciju  odnosa  općeg  upravnog  postupka  

  -­‐  Postojeće  odredbe  posebnih  propisa  trebat  će  se  redefinira8  tumačenjem  u  skladu  sa  člankom  3.  stavak  1.ZOUP-­‐a    

   

-­‐  Novi  ZOUP  kao  opći  upravni  postupak  u  znatnoj  je  mjeri  primjereniji  radu  nezavisnih  regulatornih  8jela  

   

-­‐   Nužno   je   statusno   ujednačavanje   regula?ve  nezavisnih  regulatornih  ?jela  

  hvala  na  pozornos?