göz İzleme tekniği öğrenimleri

12

3

4

5

6 7Göz İzleme Tekniği

Göz İzleme Nedir

Göz İzleme İle Kullanılabilirlik Tes7Göz İzlemenin Al9 Sırrı

Göz İzlemenin Diğer Tekniklerden Farkı

16 Göz İzleme Çalışması

ww

w.u

serspots.c

om

http://www.userspots.com


İçindekiler!

Başlamadan Önce Sayfa 3

Göz İzleme Nedir Sayfa 4

Göz İzleme İle Kullanılabilirlik Tes: Sayfa 4

Göz İzleme Sisteminize Ne Katar Sayfa 5

Göz İzlemenin Al> Sırrı Sayfa 6

Göz İzlemenin Diğer Tekniklerden Farkı Sayfa 8

1.Göz İzleme vs. Mouse İzleme Sayfa 8

2.Göz İzleme vs. Feng Gui ve Clickmap Sayfa 10

3.Göz İzleme vs. 3M Visual AHenIon Service Sayfa 13

4.Göz İzleme TesI Vs. Simülasyon Sayfa 15

Çeşitli Göz İzleme Çalışmaları Sayfa 20

1.Ana Sayfalardaki Göz Hareketleri Sayfa 20

2.Web Sitelerinde Yatay İlgi Sayfa 21

3.Fold Nedir? Sayfa 22

4.Neden Bazı Reklamlara Bakıp Diğerlerine Bakmayız? Sayfa 25

5.Banner Etkinliğinin Ölçülmesi Sayfa 26

6.Hareket vs Sabit (BBC , The GUARDIAN , PROSPECTS ) Sayfa 27

7.Banner Körlüğü Nedir? Sayfa 29

8.Kullanıcılar Yüze Bakarlar Sayfa 30

9.Kullanıcılar Yüze Bakarlar #2 Sayfa 32

10.Kadınlar Reklamlarda Nerelere Bakar? Sayfa 33

11.Web sitesi Kullanımında Cinsiyet Farkı Sayfa 34

12.Form Butonları Göz İzleme Sonuçları Sayfa 35

13.Form Alanlarında EIket Yerleşimi Sayfa 37

14.Arama Motorları ve Arama Çalışmaları Sayfa 38

15.Tasarım Etkisi Sayfa 41

16.Göz İzlemenin Pazarlama Etkisi Sayfa 41

Başlamadan Önce

2009 yılında kurulan Userspots; Bilyoner, Bonus, Dakick, Hürriyet Emlak, İş Bankası, Mynet, Tivibu, TTNet, Yemek Sepe: gibi ulusal markalara kullanıcı deneyimi ve kullanılabilirlik tes: hizme: sunmuştur. Sunduğumuz hizmetlerden kullanılabilirlik testleri; göz izleme tes:, gerilla test ve online test olmak üzere üç başlıkta toplanmış>r. Bunların yanında reklam etkinliğinin ölçümü, uzman analizleri , kart gruplama ve kullanılabilirlik eği:mleri dallarında da hizmet sunmaktayız. Ekibimiz taraVndan hazırlanan bu e -‐ kitap ile göz izleme tekniğinin ne olduğunu ve ne işe yaradığını örneklerle anlatmayı amaçladık. Userspots olarak yap>ğımız kullanılabilirlik çalışmalarında göz izleme tekniğninin, tasarım ekipleri taraVndan çok fazla bilinmediğini gözlemledik. Konuyla ilgili farkındalık yaratmak ve tasarım ekiplerine, arayüz geliş:ricilerine, web geliş:ricilerine, yazılımcılara, proje yöne:cilerine kısacası tasarım sürecine dahil olan herkese yardımcı olabilmek için blog yazılarımızdan ve kendi deneyimlerimizden derlediğimiz bu e -‐ kitabı sizinle paylaşıyoruz.

Userspots Ekibi

!

Göz izleme, kullanıcının nereye, ne kadar süre ve kaç kere bak>ğına, anlık ve geçmiş dikka:nin nerede yoğunlaş>ğına, niye:ne, zihinsel durumuna ilişkin bilgi sağlamakta kullanılan bir yöntemdir. Bu teknik ” Göz İzleme Cihazı” adı verilen ve kullanıcıların göz hareketlerini takip eden bir cihaz yardımıyla uygulanır. Göz izleme cihazı kullanılablirlik testlerinin yanı sıra psikolojik araştrmalarda, akademik çalışmalarda, süpermarket araş>rmalarında, pazarlama stratejisi belirleme aşamalarında da kullanılmaktadır.

Göz izleme ile kullanılabilirlik tes:, kullanıcılar spesifik olarak belirlenmiş bir görevi gerçekleş:riken göz hareketlerinin kaydının alınması, bu hareketlerin sıcaklık haritalarına dönüştürülmesi ve elde edilen bu verilerin doğru şekilde analiz edilip yorumlanması işlemidir.

Göz izleme tekniği ile kullanılabilirlik tes7 aşağıdaki başlıkları içerir:

Hedef Kitle Belirleme: Kullanılabilirlik tes:ne ka>lacak ve test edilecek ürüne uygun hedef kitlenin belirlenmesi işlemidir.

Senaryo Oluşturma: Test edilecek ürüne uygun , kullanılabilirliği ölçmek için oluşturulmuş görevlerin belirlendiği süreç:r.

Test: Kullanıcı belirlenen görevi tamamlarken göz hareketlerinin, fare hareketlerinin, ses ve görüntünün kayıt al>na alınması işlemidir. Ayrıca test yapıldıktan sonra ürünün kullanılabilirlk alanındaki başarısını ve kullanıcılar taraVndan nasıl algılandığını anlamak için çeşitli anketler gerçekleş:rilir.

Analiz ve Raporlama: Test sırasında elde edilen verilerin çeşitli yöntemler kullanılarak analiz edilmesi ve anlamlı sonuçlar çıkarılması işlemidir. Analiz sonrasında ortaya çıkan başarı oranları, anket sonuçları ve diğer önemli bulgular kapsamlı bir rapor haline ge:rilir.

Uygulama: Raporda göze çarpan maddeler için tasarım önerileri ve çözüm yolları oluşturulur ve ürünün kullanıcı deneyiminin ar_rılması amacıyla bir yol haritası hazırlanır.

Göz izleme ile kullanılabilirlik tes7 sonrası aşağıdaki çık9lar elde edilir:

Sıcaklık Haritaları: Her sayfa için kullanıcıların hangi noktalara ve ne kadar süre bak>klarını gösteren haritalardır. Kullanılabilirlik testleri açısından oldukça önemli bilgiler sağlayan çık>lardır.

Kullanıcı Videoları: Kullanıcıların görevleri gerçekleş:rirken çekilmiş, sesli düşünce ve mimiklerini içeren videolardır. Memnuniyet ve kullanıcı algısını anlamak için kullanılırlar.

Göz İzleme Nedir ?

Göz İzleme İle Kullanılabilirlik Tes7

!

Yol Haritaları: Kullanıcıların senaryoları gerçekleş:rirken kullandıkları yollar ve bu yolların kullanım oranlarıdır. Karmaşık yapıda olan ürünlerin testleri için oldukça önemlidir.

Mouse Hareketleri: Kullanıcının hangi anda, nereye, kaç kere >kladığını belirleyen ista:s:klerdir.

Zaman İsta7s7kleri: Kullanıcıların görev bi:rme, sayfada kalma, link arama süreleri gibi zaman bazlı ista:s:klerini içeren veriler.

Kullanılabilirlik tes: ürünün kullanıcı taraVndan nasıl algılandığını ve amacına ulaşıp ulaşmadığını anlama konusunda üre:cilere/ tasarımcılara faydalı olan bir tesar. Kullanılabilirliği ölçmek için göz izleme ile, gerilla, online kullanılabilirlik tes: gibi birçok yöntem vardır. Ancak göz izleme cihazı ile yapılan çalışmalar daha hassas ve detaylı veriler sağlaması açısından diğer tekniklere göre daha faydalıdır ve bu teknikle kesin çözümler üretmek çok kolaydır.

Göz izleme tekniği ile yapılan kullanılabilirlik çalışmaları sayesinde:

Sisteminizi kullanıcıların gözünden görebilirsiniz,

Kullanıcıların üründe/sayfada/sistemde hangi noktaları farkedip hangilerini gözden kaçırdıklarını öğrenebilirsiniz,

Sayfadaki reklamların kullanıcılar taraVndan görülüp görülmediğini analiz edebilirsiniz,

Sayfanızda bulunan me:nlerin okunabilirliğini ölçebilirsiniz,

Önemli olduğunu düşündüğünüz duyuru vb gibi yayınların op:mum konumunu tespit edebilirsiniz,

E-‐:caret sisteleri için kullanıcı beklen:lerini ve ih:yaçlarını tespit edebilirsiniz.

Sisteminiz yapım aşamasında iken kullanıcı odaklı tasarım kararları alabilirsiniz,

Üyelik sürecinin ön planda olduğu sistemlerde kullanıcı alışkanlıklarını görebilirsiniz,

E-‐:caret siteleri için kullanıcıların sa>n alama işlemini tamamlamama nedenlerini tespit edebilirsiniz.

Yapılan çalışma sonunda hazırlanan rapor size aşağıda belir7len avantajları sağlayacak9r:

Sistem tasarımının daha kullanılabilir ve kullanıcı merkezli olması,

Tasarım ekibinin hata yapmasını önlemek ve önceden fark edilemeyen hataları göstererek zaman kazanmasını sağlayarak maliyetleri düşürmek,

Göz İzleme Sisteminize Ne Katar?

Userspots – Göz İzleme Tekniği 5

Kullanıcılar taraVndan daha fazla görünen ve >klanan reklam alanlarına sahip olmak,

Her beş paragraean birinin okunduğu günümüzde daha okunabilir me:nler elde etmek,

E-‐ Ticaret sitelerindeki hemen çıkış ( Bounce Rate) oranlarının düşmesi,

Üyelik ve online sa>şların korkulu rüyası olan sorunlu form alanlarının azalması,

Önemli yayınlarınızın kullanıcılar taraVndan hemen farkedilmesi.

Sensory Logic başkanı ve “About Face: The Secrets of Emo9onally Effec9ve Adver9sing” kitabının yazarı Dan Hill, göz izlemenin küçük sırlarını MediaPost’daki yazısında paylaşmış;

Ölü Köşelerden Sakının. Hill, yapmış olduğu projeleri gözden geçirirken, reklam projelerinin %42ʹ′sinde logonun ya da marka imgelerinin sağ alt köşede olduğunu görür .Bunun nesi bu kadar kötü diyebilirsiniz? Eğer yazılı reklamları ele alır ve okuyucu başına 1.7

saniye verirseniz, sağ alt köşenin en az bakılan 2. yer olduğunu görürsünüz. Bakmadığınız şeyi, kavramazsınız. Çözüm logoyu arayüzün orta alt bölümüne yerleş:rmekte ve insanların sayfayı tararken dikka:ni daha kolay çekmekte yatar.

Göz İzlemenin Al9 Sırrı

Örnek Taslak


http://www.sensorylogic.com/

http://www.sensorylogic.com/

http://www.amazon.com/About-Face-Emotionally-Effective-Advertising/dp/0749457570

http://www.amazon.com/About-Face-Emotionally-Effective-Advertising/dp/0749457570

http://en.wikipedia.org/wiki/Dan_Hill_%28Sensory_Logic%29

http://en.wikipedia.org/wiki/Dan_Hill_%28Sensory_Logic%29

http://www.mediapost.com/publications/?art_aid=137686&fa=Articles.showArticle

http://www.mediapost.com/publications/?art_aid=137686&fa=Articles.showArticle

Hareket Gösterin. Hareke:n değişime eşit görülmesinin ve insanların bulundukları anlardaki değişikliklere dikkat kesilmesinin sebeplerinin al>nda, evrimsel bir açıyla bakacak olursak, hayapa kalma dürtüsü yatar. Hareket bir Vrsa> ya da tehdi:

temsil edebilir.

Baskın Bir Görünümünüz Olsun. Yarın büyük bir gün dediğimiz zaman, o günün önemli bir gün olduğunu anlatmak isteriz. Bilinçal> neyin önemli ve dikkate değer olduğunu kavramak için bir hiyerarşi içerisine girmek ister.

Anlam Kurun. Hikayenin özünü oluşturan imge ya da detaylar, gözün dikka:ni çeker ve kalp de onu izler.

Yüzler. Fiziksel çekicilik, sağlık ve karakteri be:mlemek adına yüzleri de kullanırız. Peki zengin ve ünlü yüzler bir avantaj sağlar mı? Araş>rmalar ünlü bir yüzün, mimiklerini iyi kullanan başka bir yüze oranla daha az duygusal tepki oluşturduğunu göstermektedir.

Uyarı

Bu noktada tasarımcıların sürekli hareket ederek kullanıcının dikka:ni dağıtan ve görüntü kirliliği yaratan hareketli bannerlar ile tasarımla uyumlu, sade ve kullanıcının dikka:ni çeken görseller arasındaki çizgiyi çok iyi belirlemeleri gerekiyor.Bknz “Banner Körlüğü”

Örnek Taslak


Göz İzle

men

in Al> Sırrı

http://www.userspots.com/banner-korlugu/

http://www.userspots.com/banner-korlugu/

Merkeze İnin. İnsanlar görüş açılarının ortasında bulunan görsel imgeleri, çevrede bulunanlara oranla daha iyi işlerler. Merkeze yerleş:rilmiş bir eleman mutlaka görülecek:r.

Bu bölümde neden göz izleme tekniğini kullanmalıyım sorusunun cevabını arayacağız. Göz izleme tekniği ve diğer test teknikleri olan mouse hareketlerinin izlenmesi, Feng Gui, Clickmap ve VAS çeşitli çalışmalar üzerinden incelenecek ve değerlendirilecek:r.

Göz İzleme vs. Mouse İzleme Kullanılabilirlik çalışmaları web sitelerini test etme ve kullanıcı deneyimi analizlerinde anahtar bir rol üstlenmekteler. Gerek göz, gerekse mouse izleme

testleri şirketlere doğru ve uygulanabilir sonuçlar sunmakta. Örneğin Google, kullanıcıların varış sayfalarında (landing page) nerelere bak>ğını incelemek için kameralar ve özel yazılımlar eşliğinde göz izleme testleri yapıyor. Mouse izleme ise, kullanıcının göz izleme hareketlerini simüle edebilmek için mouse hareketlerinin izlenmesi yöntemine dayanılarak gerçekleş:riliyor. Araş>rmalar her iki test metodunun da simültane olarak uygulandığı zaman, sonuçlar arasında %84 ila %88ʹ′lik bir korelasyon olduğunu gösteriyor. Ek olarak aynı sayfa içeriğine sahip arayüzlerde mouse ve göz hareketleri nispeten aynı ritme ve odaklanmaya sahipler.

Örnek Taslak

Göz İzleme’nin Diğer Tekniklerden Farkı


Göz İzle

men

in Al> Sırrı

Bir Google arama sayfasında mouse’un göz hareketlerini takibi

Bütün süreçlerde olduğu gibi bu yöntemler de kendine özgü avantaj ve dezavantajlarla birlikte geliyor;

Göz İzleme Tekniği

Avantajları

•%100 kesinlik. Kullanıcıların sayfada tam olarak nereye bak>klarını görebilirsiniz.

•Kontrollü çevre. Kullanıcılar önceden belirlenmiş görevleri gerçekleş:rirler. Bu yüzden neyi test edeceğinizi ve kullanıcıların hedeflerini tam olarak bilirsiniz.

•Açık diyalog. Kullanıcılar sesli düşünerek size düşüncelerini ve eleş:rilerini aktarabilirler.

Dezavantajları

•Maliyet. Uzman, moderatör, kullanıcılar gibi etkenlerle artan test maliye:.

•Sınırlı etki alanı. Kullanıcı sayısı ve çeşidi çoğu zaman sınırlı kalmaktadır.

•Gözlemci etkisi. Kullanıcılar izlendiklerini bildikikleri için doğal davranamazlar. Hawthorne etkisinin ortaya çıkması çok muhtemeldir.


Göz İzle

me’ nin Diğer Tekniklerde

n Farkı

Mouse İzleme Tekniği

Göz İzleme vs. Feng Gui ve Clickmap Feng Gui ve Clickmap, insanların arayüzlerde nerelere bak>klarının/odaklandıklarının analizi konusunda kullanılan yollardan iki tanesidir. Bu sistmeler kullanıcı hareketlerini doğrudan algılayamazlar ancak tahmin

edebilirler/ etmeye çalışırlar:

Avantajları

•Doğal çevre. Kullanıcılar testlere evlerinin/işyerlerinin rahatlığında ka>lırlar.

•Gözlemci etkisi. Kullanıcının üzerinde göz izleme testlerinde olduğu gibi bir gözlemci baskısı bulunmaz.

•Global ka>lım. Dünyanın her taraVndan ka>lımcılarınız olabilir. Site trafiğiniz olduğu sürece istediğiniz her an test yapabilirsiniz.

•Düşük maliyet. Göz izlemeye göre oldukça düşük maliyetlidir.

Dezavantajları

•Belirlenmemiş testler. Senaryoyu belirleyemezsiniz. Kullanıcının kendi senaryosuna uymak zorundasınız.

•Araş>rma kontrolü olmaması. Tes:n yapıldığı çevreyi kontrol edemez ya da değiş:remezsiniz.

•Kullanıcı geri bildirimi olmaması. Kullanıcıya direkt olarak eleş:rilerini ya da yaşadığı deneyimi soramazsınız.


Göz İzle


n Farkı

Feng Gui

Feng Gui , aynı prensiplerle çalışan bir başka sistem de Apen:on Wizard’dır, arayüz bölümlerinin renk, büyüklük ve kontrast gibi özelliklerine göre kişilerin nerelere odaklanacaklarını tahmin etmeye çalışan bir sistemdir. Bu sistemlerde test edilen site interak:f bir ürün gibi değil sadece bir görsel olarak görülmektedir, yani kullanıcının davranışlarına dair herhangi bir veri elde etmek pek mümkün değildir. Aşağıda arayüzü/ görseli sisteme yüklediğinizde nasıl bir sonuç aldığınızı gösteren bir görsel bulunmaktadır. Bu görselde görülen sıcaklık noktaları tamamen sistemin tahminlerine dayanarak oluşturulmaktadır.

Aşağıda Feng Gui taraVndan analiz edilmiş bir görsel bulunumaktadır. Yapılan bu analize gore ağaç üzerinde bulunan yavru köpeğe hiçbir kullanıcı bakmıyor. Ancak bu analizin yanlış olduğunu herhangi bir analize gerek kalamdan kullanıcının kendisi bile söyleyebilir.


Göz İzle


n Farkı

http://www.feng-gui.com/

http://www.feng-gui.com/

Clickmap

Clickmap daha çok bağlan>lardan yola çıkarak bağlan>lar için sıcaklık haritaları oluşturmakta. Sayfalarda bağlan>ların dikkat çek:ğini düşünen kişiler taraVndan da bu sistem, kullanıcıların bak>ğı yerlerin analizi konusunda kullanılıyor.

Göz İzleme Cihazı

Göz İzleme Cihazı kullanıcının göz bebeklerini a l g ı l a d ı k t an s on r a h a r e ke t l e r i n i v e odaklanmalarını takip ederek kullanıcıların arayüzde bak>kları yerlerin gerçek sıcaklık haritalarını ortaya çıkarıyor. Aşağıdaki sıcaklık haritası banner körlüğü çalışmasından elde edilmiş. Kullanıcıların aşağıdaki arayüzde içeriğe odaklanıp bannerları görmediği anlamı çıkarabiliyoruz.

Göz İzleme Cihazı ile tasarımlarda navigasyon, reklam ve üyelik gibi bölümlerinin kullanıcılar taraVndan ne kadar görüldüğünü belirleyebilir ve bunun üzerine analizler yapabiliriz.


Göz İzle


n Farkı

http://www.labsmedia.com/clickheat/index.html

http://www.labsmedia.com/clickheat/index.html

http://www.userspots.com/goz_izleme_cihazi.php

http://www.userspots.com/goz_izleme_cihazi.php

Göz İzleme vs. 3M Visual A^en7on Service 3M , Visual Apen:on Service (VAS) adında kullanıcıların resimlerde nerelere odaklanacaklarını tahmin etmeye çalışan bir servis hayata geçirdi. VAS, Feng-‐Gui gibi kontrast oranlarını dikkate alarak tahmin etmesinin yanında

kullanıcıların resim üzerinde yüzleri ve me:nleri belirlemesine de olanak sağlayıp buna göre analiz yapabiliyor.

Göz izleme cihazı üre:cisi Tobii, blogunda VAS ile bir resmi analiz edip sonuçları göz izleme cihazı sonuçları ile karşılaş>rmış.

Test Edilen Resim

VAS Sonucu


Göz İzle


n Farkı

http://www.3m.com/

http://www.3m.com/

http://vas.3m.com/

http://vas.3m.com/

http://tobii.posterous.com/

http://tobii.posterous.com/

İlk sonuçtan sonra aşağıdaki gibi yüz ve me:n bölümü seçilerek resim VAS ile tekrar analiz edilmiş.

Bu yöntem sonunda tahmin şu şekilde olmuş:

Bu çalışmada kullanıcıların me:nleri okuduğ ve marka logosuna odaklandığı görülmüştür. Ancak gerçek kullanıcılarla yapıln göz izleme tes:nde sonuçlar daha farklı çıkmış>r.


Göz İzle


n Farkı

Göz İzleme Sonucu

VAS, Feng-‐Gui’ye nazaran tahminde daha başarılı olsa da yukarıda gördüğümüz gibi göz izleme sonuçlarına yakın veya benzer sonuçlar elde etmiyor.VAS ayrıca kendi göz izleme çalışmalarımızdaki sonuçlarda da çok başarılı değildi. (Gizlilik anlaşmaları sebebiyle bu çalışmaları sizinle paylaşamıyoruz)

VAS özellikle me:n alanında genel kullanıcı göz hareketlerinin tam tersine bir tahminde bulunmakta. F :pi okuma şekli yerine kullanıcıların paragraea daha çok metnin ortasına odaklandıklarını tahmin ediyor. Kullanıcıların herhangi bir resimde bulunan yüzlere odaklanması da VAS’ın sonuçlarında çok açık değil. Bunlara ek olarak bu çalışma bir kez daha göstermiş:r ki kullanıcılar görsellerde bulınan yüzler nereye bakıyorsa dikka:ni oraya veriyor. Eğer görselde bulunan yüz kullanıcya bakıyorsa kullanıcı da yüze odaklanıyor ve reklamı yapılan ürünü farkedemiyor.

Göz İzleme Tes7 Vs. Simülasyon User Centric Inc. de görev yapan Agnieszka ( Aga) Bojko geç:ğimiz günlerde Feng Gui, EyeQuart ve Apen:on Wizard sistemleri ve göz izleme cihazı ile elde eaği sıcaklık haritalarının karşılş>rıldığı bir çalışma yayınladı. Bu çalışmada çok

yaygın olarak kullanılan eBay alışveriş sitesinin ana sayfası test sayfası olarak kullanılmış ve sıcaklık haritaları kullanıcıların ilk beş saniye hangi noktalara odaklandıklarını anlamak için çıkarılmış. Feng Gui, EyeQuart ve Apen:on Wizard gibi sistemlerin iddiasına göre bu sistemler kullanılarak çıkarılan sıcaklık haritaları %75 -‐ 90 oranında gerçek sıcaklık haritaları ile örtüşmekte; ancak yapılan bu çalışma bu iddianın gerçeklik payının fazla olmadığını kanıtlar nitelikte. Aşağıda her üç sistem içinde eBay ana sayfasının sıcaklık haritalarını görebilirsiniz.


Göz İzle


n Farkı

http://rosenfeldmedia.com/books/eye-tracking/author/biography/

http://rosenfeldmedia.com/books/eye-tracking/author/biography/

Feng Gui ile simüle edilmiş sıcaklık haritası.

AHenIon Wizard ile simüle edilmiş sıcaklık haritası.


Göz İzle


n Farkı

EyeQuant ile simüle edilmiş sıcaklık haritası.

Yukarıda da görüldüğü gibi her üç sıcaklık haritasında da kullanıcıların odaklanacakları düşünülen bölgeler benzer. Bunun sebebi bu sistemlerin renk kontrast oranlarına dayanarak çalışması. Ayrıca EyeQuant’ a göre navigasyona bakılma oranı %1; fakat sistemin bu veriyi nasıl elde eağine dair herhangi bir açıklama veya bilimsel çalışma bulunmamakta. Aynı durum örtüşme oranlarının % 75-‐ 90 iddiasında da geçerli.


Göz İzle


n Farkı

Aga Bojko aynı sayfa için 21 ka>lımcı ile bir göz izleme çalışması yapmış ve sonuçlarını online olarak elde eaği diğer sıcaklık haritaları ile karşılaş>rmış. Senaryo olarak ka>lımcılardan hediyelik eşya sa>n almaları istenmiş. Simülasyon sistemlerin bir eksikliği de bu noktada açığa çıkıyor. Hiçbir görev/ amaç belirlemeden çıkan sıcaklık haritaları hazırlamaktalar; fakat bilinen bir gerçek kullanıcıların farklı görevlerde farklı noktalara odaklandıklarıdır.Göz izleme ile elde edilen harita ise aşağıdaki gibidir:

Gerçek göz izleme ile hazırlanan sıcaklık haritası gösteriyor ki kullanıcılar büyük oranda navigasyona ve arma kısmına odaklanmışlar. Simülasyon ise bize kullanıcılar bu siteyi kullansalardı içinde reklamlarında bulunduğu görsellere odaklanacaklardı diyor.Simülasyon ile hazırlanan haritaların aksine kullanıcılar scroll yaparak sayfanın alt taraVna inmemişler bile. Bu çalışmaya i:raz eden Rafael Mizrahi (Feng Gui’ de görev yapıyor) sıcaklık haritalarının farklı çıkmasının sebebini göz izleme tes:nin sadece sayfanın fold kısmı ile yapıldığını oysa simülasyon sistemlerin tüm sayfayı değerlendirmesi olarak açıklıyor. Bu i:raz üzerine Aga Bojko ka>lımcıların scroll kullanmayı tercih etmediklerini ve bunun kullanıcının tercihi olduğunu açıklıyor. Bojko, Feng Gui ile sadece sayfanın fold kısmının sıcaklık haritasını yeniden oluşturuyor. Ancak sonuçlarda çok büyük bir değişiklik olmuyor. Aşağıda sadece sayfa foldu için alınan simülasyon sıcaklık haritasını görebilirsiniz:


Göz İzle


n Farkı

http://www.linkedin.com/in/rafaelmizrahi

http://www.linkedin.com/in/rafaelmizrahi

Bu haritaya göre kullanıcılar eğer bu sayfayı kullansalardı logoya ve görsellere odaklanacaklardı. Hapa navigasyon ve arama kısmına bir kez bile bakmayacaklardı. Çok basit ve göz izleme cihazına erişimi olan herkesin kolayca deneyebileceği bu çalışma bir kez daha göstermiş:r ki kullanıcı deneyimini en gerçekçi sonuçlarla elde etmenin yolu göz izleme cihazı ile laboratuvar ortamında yapılan gerçek testlerdir.

★ Hangisini Kullanmalıyım ?

İdeal olarak, her metodun kendine has değerli ve uygulanabilir veriler elde etmede başarılı olduğu düşünülürse, her web sitesi hem göz, hem de mouse izleme tekniklerini beraber kullanmalıdır. Google taraVndan yürütülen bir araş>rma web siteleri kullanılabilirliğini değerlendirme ve geliş:rmede her iki yöntemin de uygulanması gerek:ğini ortaya koyuyor. Ancak bu noktada seçim yapmak zorunda kaldığınızda göz izlemenin daha kesin sonuçlar veridğini unutmayınız.

Feng Gui, Apen:on Wizard , Clickmap ve VAS için aynı şeyi söylemek maalesef mümkün değil. Çünkü Feng Gui ve Apen:on Wizard göz izleme çalışmlarıyla çelişen sonuçlar vermekle beraber sadece bir tahmin sistemidir.Bu yazılımlar kullanıcı deneyiminden bağımsız tahminler yapmaktadır, bu nedenle de güvenirliği söz konusu değildir. Yazılım renk konstra>na dayanarak analiz yapmaktadır ve çoğu zaman yanılmaktadır.

Clickmap, diğer sistemelere göre daha kullanıcı merkezlidir ancak bu sefer de sistem çık>larının gerçeği ne kadar yansı_ğı sorunu ile karşılaşmaktayız. Kullanıcı test sırasında dikka:ni çeken bölgeden bir başka bölgeye >kladığı anda test verilerinde sapma olmakta ve sonuçlar gerçeği yansıtmamaktadır. Bu nedenle clickmap de diğer sisitemler gibi güvenilir değildir.


Göz İzle


n Farkı

http://research.microsoft.com/en-us/um/people/ryenw/proceedings/WISI2007.pdf

http://research.microsoft.com/en-us/um/people/ryenw/proceedings/WISI2007.pdf

VAS ise Feng – Gui benzeri bir yazılım olmakla beraber biraz daha detaylı bir sistemdir. Bu yazılımda görselde bulunan yüz ve yazıları önceden tanıtabilir ve sistemin ona gore bir algoritma kullanmasını sağlayabilirsiniz. Ancak sonuçlar Feng Gui’ den daha iyi olsa da yine hatalar vermekte ve doğru tahminler yapamamaktadır.

Rakipleri incelendiğinde göz izleme daha güvenilir, kullanıcı odaklı, interak:f bir yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşağıda göz izlemenin web sitelerine, reklamlara ve pazarlamaya neler ka_ğını anlatan örnek çalışmalrı görebilirsiniz.

Aşağıda göz izleme cihazı ile yapılan çalışmalar gösterşilmektedir.

Kullanıcıların Ana Sayfalardaki Göz HareketleriEyetrack III taraVndan 2004 yılında gerçekleş:rilen çalışmada ana sayfalarda kullanıcıların nasıl bir yol izledikleri ve hangi bölümlere daha dikkatle bak>kları

çıkarılmaya çalışılmış.

Çeşitli Göz İzleme Çalışmaları


http://www.userspots.com/kullanicilarin-anasayfalardaki-goz-hareketleri/

http://www.userspots.com/kullanicilarin-anasayfalardaki-goz-hareketleri/

Kullanıcıların anasayfaya girdikleri anda izledikleri yollar genellendiğinde ortaya aşağıdaki gibi bir ortalama çıkmış:

Bu haritada da görüldüğü gibi kırmızı alanlar kullanıcılar açısından en fazla önemsenen yerleri gösterirken önem sırasına göre sonra yeşil en son olarak sarı kısımlar kullanıcıların dikka:ni çekmiş:r. Bu alanların sayfada niteledikleri yerlere bakıldığında en çok dikkat çekn şeyin logo olduğunu görüyoruz. Ardından sayfanın merkezinde buluna içerikler ve son olarak en alt ve en sağda bulunan öğreler kullanıcıların dikka:ni çekmiş.

Aşağıda bulunan bir başka çalışma ise Eyetrack III taraVndan yapılan bu çalışmayı doğrular nitelikte.

Web Sitelerinde Yatay İlgiKullanılabilirlik gurusu Jacob Nielsen kaleme aldığı iki yazısında kullanıcıların yatay ve dikey ilgisiyle alakalı verilerden bahsetmektedir. Nielsen’in yap>ğı

çalışmaya göre kullanıcılar zamanlarının %69ʹ′unu web sitesinin sol bölümünde, %30ʹ′unu da sitenin sağ bölümünde harcıyor. Bu verilerin detaylı verildiği grafik aşağıdaki gibi:


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Grafikte y ekseni kullanıcıların bakma oranlarını, x ekseni ise o alanın soldan uzaklığını gösteriyor. Grafikten kullanıcıların sayfanın sol taraVnda bulunan içeriği daha fazla gördüklerini çıkarabiliyoruz.

Nielsen çalışma sonrası aşağıdaki önerilerde bulunuyor:

• Navigasyon bölümünü daima sol taraea bulundurun. Bu bölüm kullanıcıların elinde bulunan seçenekleri bulmak için bak>kları bölüm olmakta.

• Ana içeriği soldan biraz ötede ortaya yakın bir bölgeye koyun.• En önemli içeriği 400px – 600px arasına koyun.• İkinci önemli içeriği sağ tarafa koyun. Çok fazla görülmeyecek:r ama sorun değil.

Sayfadaki her bölüm çok görülmek zorunda değil. Daha az önemli içeriği koyacak bir yeriniz olmalı.

Kullanıcıların bir web sayfasında en çok dikka:ni çeken bölgelerden bir diğeri de fold kısmıdır.

Fold Nedir?Kullanıcıların web sitesini aç>klarında, skrol (kaydırma) işlemi yapmadan gördükleri ekrana denir. Aşağıdaki görselde, CNN’in web servisi görülmektedir.

Kullanıcı www.cnn.com adresine girdiğinde karşılaş>ğı sayfa aşağıdadır.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://www.cnn.com

http://www.cnn.com

Oysa sayfa fold kısmında görünenin aksine oldukça uzundur ve farklı haberler içeren bölümlerden oluşmaktadır. Aşağıda sayfanın tamamını gösteren bir resim bulunmaktadır, siteye giriş yapıldığında görülen kısım -‐ yani fold -‐ ekranda açıkça görülmektedir.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Aynı durum Google’ da herhangi bir arama yapıldığında aşağıdaki gibi görünmektedir. İlk resim kullanıcının sayfaya ilk girdiğinde karşılaş>ğı kısmı göstermektedir. İkincisi ise sayfa bütünü içinde fold kısmını göstermektedir.

Foldun bu derece önemli olmasının sebebi herkesin tahmin edebileceği gibi kullanıcının dikka:nini yoğunlaş>ğı ilk bölge olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle Önemli içerikler, önemli duyural, dikkat çekmesini istediğiniz reklamlar hep fold kısmına yerleş:rilmelidir.

Resim 1 Resim 2


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Neden Bazı Reklamlara Bakıp Diğerlerine Bakmayız?Time, Jacob Nielsen’in yeni kitabının tanı>m yazısında bu başlığı kullanmış:Neden Bazı Reklamlara Bakıp Diğerlerine Bakmayız? ‘Eyetracking Web

Usability’ adlı Kitaptaki çalışmaya göre bir reklamın kullanıcı taraVndan görünme oranı %36. Çalışmadan banner körlüğünü doğrular nitelikte bulgular çıkmış. Kullanıcıların alakasız reklamlardan oldukça rahatsız olduğu da çalışma sonuçlarından biri.

Time ise yayınladığı değerlendirme yazısında kitaptan ilginç olabilecek diğer sonuçları paylaşıyor. Kitapta yapılan çalışmaya göre reklamların şekline göre görünme oranları şu şekilde:

Me:n reklamlar : %52

Ayrılmış şekilde resim ve me:n içeren reklamlar: %52

Arama motorlarında sponsor linkler : %51

Resimin üzerinde me:n olan reklamlar : %35

Animasyon reklamlar: %29

Bu oranlar kullanıcılar eğer bir senaryo gerçekleş:riyorlarsa ortalama %5ʹ′e düşüyor Çalışmada ortalama olarak kullanıcıların reklamlara bakma süresi ise saniyenin üçte biri olarak çıkmış.

Bannerların kullanıcılar taraVndan ne kadar görüldüğünü anlamak için yapılan bir çalışma ise aşağıdadır.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Göz İzleme ile Banner Etkinliğinin ÖlçülmesiPeki kullandığınız banner ne derece etkin? Etkinliği ölçümleme imkanı nedir? Bu soruları sorarak yola çıkan İsveç’li araş>rma şirke: MarketWatch banner

performanslarını göz izleme cihazı ile ölçerek banner boyutlarının ve :pinin banner’ların görülme oranına olan etkisini ortaya çıkarmaya çalışmış.

Çalışmada İsveç’te bulunan 4 telekom operatörünün (Telia, Telenor, Tele2 ve Hi3G) web sitesinde bulunan banner’ların etkinliği 28 kişinin ka>lımıyla test edilmiş. Çalışma sonrasında çıkan sonuçlar reklam ajanslarını şaşırtacak cinsten:

• Daha büyük banner’ların daha fazla görüldüğü düşüncesi tamamen yanlış. Bannerlar büyüdükçe görülme oranları azaldığı gibi sitenin yapısını da olumsuz etkiliyor.

• Banner’ların ön plana çıkması için yapılan efektler varsayıldığının tersine görülme oranını etkilemiyor. Aksine kullanıcılar websitesinde hareket eden bölümleri yok saymaktalar. Bu tasarımda banner körlüğü adı verilen durum olarak adlandırılıyor.

• Hareket eden banner’lar etmeyen banner’lardan daha az görünüyor.

• Hareket etmeyen banner’lara sahip websiteleri kullanıcılarda markanın daha profosyonel ve güvenilir olduğuna dair bir izlenim uyandırıyor. Hareketli banner’lar için bir kullanıcı ‘Sürekli bana birşeyler satmaya çalışan sa>cılar’ gibi yorumunu yapıyor.

Peki bir web sitesinde hareket eden her imge için bu veriler geçerli midir sorusunun cevabını Manchester Üniversitesinde çalışma yapan bir grup araş>rmış ve aşağıdaki sonuçları elde etmişler.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Hareket vs Sabit(BBC, The GUARDIAN, PROSPECTS)Manchester Üniversitesi’nde bulunan “Web Ergonomi Laboratuvar Grubu”nun, hareketli görsellerin görünebilirliği ile ilgili yap>ğı araş>rma sonuçları oldukça

ilginç. Ekip BBC News, The Guardian ve Web Prospects sitelerindeki bazı öğeleri stabil ve hareketli olarak test ea. Çıkan sıcaklık haritaları beklenenin aksine hareketli öğelerin kullanıcının daha fazla dikka:ni çek:ğini gösterdi.

Çalışmada BBC News sitesinin üst kısmında bulunan haber özetleri kullanıcılara önce hareketli sonra sabit olarak gösterilmiş ve kullanıcıların göz hareketleri kaydedilmiş. Oluşan sıcaklık haritaları da gösteriyor ki soldaki hareketli kısımda kullanıcılar haber özetlerine daha fazla odaklanmış.

Haber özetleri sabit iken alınan sıcaklık haritası.

Haber özetleri hareketli iken alınan sıcaklık haritası.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

The Guardian için yapılan testlerde ise sayfanın sol üst kısmındaki haber akışı incelenmiş. Burada da sonuç BBC News ile aynı. Bu test sırasında kullanıcıların sayfaya giriş yap>kları anda ilk olarak sayfanın bu kısmına bak>kları gözlenmiş.

Sıcaklık haritalarında da çok net bir şekilde görülüyor ki haber akışı hareketli olduğunda kullanıcılr bu kısma daha fazla odaklanıyor.Prospects sitesinde ise durum çok değişmiyor, kullanıcılar sayfanın sol üst kısmında bulunan linklere, hareketli olduğunda daha fazla

Haber linkleri sabit iken alınan sıcaklık haritası.

Haber linkleri hareketli iken alınan sıcaklık haritası.

Haber akışları sabit iken alınan sıcaklık haritası.

Haber akışları hareketli iken alınan sıcaklık haritası.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

bakıyorlar. Ancak diğer örneklerden farklı olarak bu sitede yapılan ista:s:ksel analiz sonuçları linklerin hareketli ve sabit olduğu zamanlarda çok büyük bir farklılık olmadığını göstermiş:r. Bunun sebebi hareketli versiyonda, linkler değişirken, haberlerde çok büyük değişiklikler olmaması veya linklerin ilgi çekici bilgiler içermemesi olabilir.

Peki bütün bu çalışmalarda çıkan sonuçlar neden beklenenin aksine? Herkes taraVndan kabul edilen ve bu çalışma ile taban tabana zıt düşen bir olgu var : banner körlüğü. Banner kullanıcının görüntülediği arayüzde sayfanın belirli yerlerinde çıkan ve sürekli hareket ederek kullanıcının dikka:ni çekmeye çalışan reklamlardır. Banner körlüğü kavramı ise kullanıcıların bannerları görmediği durumlardır. Araş>rma sonuçlarının beklenenin aksine çıkmasının nedeni hareketli görsellerin bannerlardan farklı olarak daha yavaş hareket etmesi, daha küçük olması veya hareketli kısımların tasarım aşamasında sayfanın bir parçasıymış gibi görünmesidir.

Banner Körlüğü Nedir?Banner körlüğü, kullanıcıların reklam gibi algıladığı her imgeyi yok saydıkları duruma verilen addır. Reklamlar sitenin bir parçası gibi göründüklerinde

kullanıcılar taraVndan daha fazla dikkat edilir. Göz İzleme sonuçları bu tarz bir körlüğün varlığını doğrular niteliktedir.

Aşağıda hpp://www.useit.com adresinden alınmış sıcaklık haritalarını görebilirsiniz.

Yeşil çizgilerle çevrelenen alanlar sayfada bulunan bannerları ifade ediyor. Sıcaklık haritalarından kullanıcıların bu alanlara fazla – neredeyse hiç-‐ odaklanmadıkları görülüyor.

Buraya kadar kullanıcıların nerelere odaklandığından bahseak. Şimdi ise kullanıcıların reklamlarımıza daha fazla bakması için neler yapmalıyız sorusunun cevabını arayacağız. Aşağıdaki çalışma reklam etkinliğini ar>rmak için yapılmış iyi bir örnek:r.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://www.useit.com/

http://www.useit.com/

Kullanıcılar Yüze BakarlarYapılan göz izleme çalışmaları sonucunda kullanıcı algısının, bakışlarla direkt olarak ilişkili olduğu ortaya çıkmış>r. Görsellerdeki yüz ve bakışlar, kullanıcı

algısı ve davranışları ile şu şekilde ilişkilendiriliyor.

Eğer kullanıcının karşısında bir yüz varsa, ve yüzdeki bakışlar kullanıcıya doğru ise; çoğunlukla görseldeki yüze-‐bakışlara odaklanılıyor. İşte tes:n ısı haritası sonucu şöyle yansı>yor;

Fotoğraf kullanıcılara gösterildiğinde oluşan örnek bir odaklanma sırasını aşağıda görebilirsiniz. Örneğin bu kullanıcı 7ʹ′inci odaklanmasında me:n kısmına ulaşıyor.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Çalışmanın bir diğer ilgi çekici sonucu da şu şekilde: Kullanıcılar eğer sayfadaki yüz kendilerine bakmıyorsa yüzün bak>ğı yere odaklanmaktalar. Aşağıdaki sıcaklık haritasında yukarıdakinden farklı olarak me:nlere daha fazla odaklanma olduğunu görebiliriz.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Çalışma sonucunu genellersek; insanlar web sitesinde bulunan yüzler kendilerine bakıyorsa yüzlere, eğer başka tarafa bakıyorsa da yüzün bak>ğı yere odaklanıyor.

Bu veriyi doğrulamak için yapılmış bir diğer çalışma ise şu şekildedir:

Kullanıcılar Yüze Bakarlar #2Kullanıcılar Yüzlere Bakarlar yazısında kullanıcıların websitesinde bulunan yüzler kendilerine bakıyorsa yüzlere, eğer başka tarafa bakıyorsa da yüzün bak>ğı yere

odaklandığından bahsetmiş:k.

Bu bulgunun reklamlarda nasıl kullanılacağına dair bir göz izleme çalışmasının sonuçlarını aşağıda görebilirsiniz.

Reklamdaki kadının bize bak>ğı resimde ürüne daha az odaklanma olurken, ürüne bak>ğı anda ise ürün ismine ka>lımcılar taraVndan daha fazla odaklanılıyor.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://www.userspots.com/kullanicilar-yuzlere-bakarlar/

http://www.userspots.com/kullanicilar-yuzlere-bakarlar/

Kadınlar Reklamlarda Nerelere Bakar?“Kadınlar Reklamlarda Nerelere Bakar?” sorusunun cevabını arayan Haewon Ju, 80 kadın ile yap>ğı çalışmada ürün ve modelin olduğu bir görseli

kullanıcılara gösteriyor. Görsele toplamda 7.2 saniye bakan kullanıcıların sıcaklık haritası şu şekilde çıkıyor:

Ortalama olarak 2.7 saniye modele bakan ka>lımcılar ürüne ise sadece 0.41 saniye odaklanmaktalar. Çoğu reklamda olduğu gibi bu reklamda da ilgi çekici diğer imgeler daha ön planda olup ürünü gölgeliyor.

Yine benzer bi çalışma kadınlar ve erkekler arasındaki algı farkını anlamak için gerçekleş:rilmiş ve sonuçlar aşağıdaki gibi çıkmış>r.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Web sitesi Kullanımında Cinsiyet Farkı“Eye tracking and its applica:on in usability and media research“ makalesinde araş>rmacılar websitesi kullanımında cinsiyet farkı üzerine çalışmışlar. 60

kadın ve 60 erkekten oluşan deneklerden bir Alman bankasınınn web sayfasına girmeleri ve 30 saniye içinde ilgilerini çeken bir linke >klamaları istenmiş. Bu 30 saniyelik süreç de göz izleme cihazı ile kayıt edilmiş.

Deney sonucunda bu 30 saniye içerisinde erkeklerin daha çok fotoğraflara kadınların da me:nlere odaklandıkları ortaya çıkmış. Aşağıda deney sonucunun grafik halini görebilirsiniz.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://www.doaj.org/doaj?func=abstract&id=123054

http://www.doaj.org/doaj?func=abstract&id=123054

Ayrıca çalışmada kullanılan web sayfasında kadınların (kırmızı renkli bölümler) ve erkeklerin (mavi renkli bölümler) odaklandıkları yerler -‐tam net olmasa da-‐ aşağıdaki gibi gözüküyor.

Kullanıcıların nerelere bak>klarını ve bakmadıklarını analiz eakten sonra şimdi de kullanıcıların neyi nasıl okuduğundan bahsedelim.

Form Butonları Göz İzleme SonuçlarıWeb sayfalarında kullanıcılara en fazla sıkın> yaratan elementlerden biri olan formların daha kullanılabilir oluşturulmasının yollarını anlatan Web Form

Design Best Prac:ces kitabında birincil (genellikle Kaydet/Tamam) ve ikincil (genelde iptal) form butonlarının göz izleme cihazı ile analizi yapıldı.

Kullanıcılardan aşağıdaki 5 farklı yerleşim ve şekilde

butonları olan formları doldurmaları istendi.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Yapılan test sonucunda A, B, C, D ve F seçeneklerinde kullanıcıların %100 başarıya ulaşmasına rağmen göz izleme sonucunda en iyi performansın B seçeneğindeki formdan alındığını görülmekte. B seçeneğindeki form doldurulurken oluşan odaklanma noktaları sol resimdeki gibi:

Test sonucunda ise kullanıcıların en beğendikleri seçeneğin A olduğu ortaya ç ı k ı y o r . A s e ç e n e ğ i n d e k i f o rm doldurulurken oluşan sıcaklık haritası sol resimdeki gibi:


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Submit (Kaydet), Cancel (İptal) butonlarının arasında tasarımsal farklılığın olması (ve Cancel seçeneğinin daha az dikkat çekici olması) kullanıcılar açısından daha yararlı olmakla birlikte yanlışlıkla basılacak bir İptal tuşunun olasılığını da azaltmakta.

Bu iki form butonunun yerleşimi konusunda web’de bir standart olmamakla birlikte işle:m sistemlerinde bir farklılık bulunuyor. Windows’da the Windows Vista User Experience Guidelines da gördüğümüz gibi Tamam butonu solda İptal butonu sağda iken Macintosh da Apple Human Interface Guidelines da anla>ldığı gibi Tamam butonu sağda İptal solda bulunuyor. Mac’in bu tasarım kararının arkasında kullanıcıların okuma alışkanlıklarının olduğu belir:liyor.

Bu bilgi fom doldurmayı gerek:ren bütün siteler için çok büyük önem taşımaktadır. Kredi kar> formu müşteriler taraVndan doldurulamayan bir e-‐:caret sitesi kaybetmeye mahkumdur. Aynı durum üyeliğin temel işlem olduğu her pla�orm için de geçerlidir.

Form alanlarıyla ilgili yapılan bir başka çalışma ise e:ket yerleşimi hakkında.

Form Alanlarında E7ket YerleşimiMapeo Penzo yap>ğı göz izleme çalışmasında form alanlarında Ad,Soyad ve Adres gibi e:ketlerin yerleşiminin formu tamamlama süresine olan etkisini

incelemiş. Çalışmada kullanıcılardan sağa dayalı, sola dayalı ve form alanının üstünde yer alan e:ketleri olan formları doldurmaları istenmiş. Çalışma sonuçları şu şekilde:

Sola Dayalı E7ketler

Bu yerleşimde e:ketler ve form alanları arasında il işki daha belirginken iki arasındaki boşluk diğer form yerleşimlerine nazaran daha fazla olduğu için diğer form alanlarına göre göz hareketleri daha fazla zaman alıyor.

Sağa dayalı olan e:ketlerde ise odaklanmayı ve form tamamlama süresini sola dayalı e:ketleri olan formlara nazaran yarı yarıya düşürüyor.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://msdn2.microsoft.com/en-us/library/aa511258.aspx




http://developer.apple.com/documentation/UserExperience/Conceptual/AppleHIGuidelines/XHIGIntro/XHIGIntro.html

http://developer.apple.com/documentation/UserExperience/Conceptual/AppleHIGuidelines/XHIGIntro/XHIGIntro.html

http://lineagialla.com/

http://lineagialla.com/

http://www.uxmatters.com/mt/archives/2006/07/label-placement-in-forms.php

http://www.uxmatters.com/mt/archives/2006/07/label-placement-in-forms.php

Form Alanının Üstünde Olan E7ketler

Göz izleme çalışmasında en başarılı çıkan bu yerleşimde kullanıcı tek göz hareke: ile hem alanı hem de e:ke: yakalayabiliyor. Bu formun tamamlama süresi sola dayalı e:ketleri olan formlardan 10 kat daha az.

Çalışma sırasında karşılaş>rılan süreler milisaniye cinsinden olsa da çalışma sonuçları web’in en can sıkıcı bölümlerinden biri olan form yerleşimleri açısından oldukça bilgi verici. Form tamamlama süresinin tamamlama oranına (dönüşüm oranı) olan etkisi göz önünde bulundurulduğunda kullanıcıların form aşamasını hızlıca geçmesi önemli bir konumda.

İçeriğin sadece görsellerden ve formlardan oluşmadığı göz önüne alındığında me:n i çer i k le r in in ku l l an ı c ı ta raVndan nas ı l algılandığının da oldukça önemli olduğu anlaşılmaktadır. Bununla ilgili olarak yapılan bir göz izleme çalışması içerik sağlayıcılar için oldukça yararlı sonuçlar ortaya çıkarmış>r.

Arama Motorları ve Arama ÇalışmalarıF Tipi OkumaYapılan göz izleme çalışmaları ile kullanıcıların okuma alışkanlıkları

yorumlanmaya çalışmış ve bir model ortaya çıkarılmış>r. Bu davranış, “F 9pi okuma” olarak adlandırılıyor çünkü çalışmalarda da görüleceği gibi, kullanıcıların tarama yap>ğı alanlar tam olarak F harfine benzemektedir.

İlk olarak Jakop Nielsen taraVndan yapılan çalışma, Google arama motoru üzerinde gerçekleş:rildi. Kullanıcılardan, bazı senaryolar sonucu araş>rma yapması ve ih:yaç duyulan bilgiyi bulması istenmiş:r.

Bu ve benzeri çalışmaların ısı haritalarında görüleceği gibi, kullanıcılar araş>rma-‐okuma yaparken F harfine benzeyen bir alan üzerine yoğunlaşıyorlar.

Arama motoru üzerinde yapılan başka bir çalışma olan Google’ın kendi arama sayfası için yapmış olduğu göz izleme çalışmasının sonuçlarında, ortalama olarak ilk 4 sonucunun daha ön planda olduğunu görülmektedir.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Gene Google taraVndan yapılan benzer çalışmalarda, bu ortalamanın arama :pine göre değiş:ğini görebiliyoruz. Kullanıcılar arama sorgularının sonuçlarında bir cevap bekliyorlarsa (örneğin:“Beatles şarkı sözlerini nereden bulabilirim” veya ‘beatles şarkı sözleri’ gibi aramalar) daha fazla sonuç inceliyorlar.

Kullanıcılar arama sorgularında bir bilgiye erişmek isterlerse de daha az sonuç inceliyorlar.(örneğin:arama motoru op:mizasyonu , Albert Einstein gibi aramalar) F :pi tarama şekli burada tam olarak belirgin değil.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Microsoe’un arama sayfası için yap>ğı çalışmada da yukarıdakilere benzer sonuçlar görebiliyoruz. Aşağıdaki tabloda görülen sonuçlarda siyahla yazılan rakamlar kaç kişinin o sıradaki sonucu gördüğünü kırmızılarda kaç kişinin o sonuca >kladığını gösteriyor. Yine bilgi edinme amaçlı sorgularda aşağıya inildikçe >klanma ve görülme sayılarında büyük bir süşüş yaşandığını görebiliyoruz.

Sorgu :plerinin göz ardı edildiği bir başka çalışmada da ilk 10 sonucun görülme yüzdeleri şu şekilde çıkmakta:

1.Sıra %100

2.Sıra %100

3.Sıra %100

4.Sıra %85

5.Sıra %60

6.Sıra %50

7.Sıra %50

8.Sıra %30

9.Sıra %30

10.Sıra %20

Göz izleme tekniği kullanılarak yapılan bir başka çalışmada ise tasarımla birlikte me:n içeriklerinin okunabilirlğinin değişimi incelenmiş:r.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Tasarım EtkisiWeb sitesinin tasarımı site kullanıcılarının ne okuduğunu doğrudan etkiler. Bunun en güzel örneği www.csszengarden.com sitesi. Sitenin içeriği hep sabit

kalmasına rağmen görsel tasarım kısmı sürekli değişmekte. Yapılan bir göz izleme tes: ile aynı içerik iki farklı tasarımla test edilmiş ve tasarımın kullanıcı üzerindeki etkisi gözlenmiş:r.

Görselde de görüldüğü gibi değişen tasarımla birlikte kullanıcılar alt başlıklara daha çok odaklanmış, navigasyon menüsü daha çok >klanmış ve paragraflar orjinal versiyona göre daha fazla okunmuş. Orjinal sayfada ise me:nler daha geniş bir yer kaplamış ve kullanıcılar taraVndan tamamen okunmak yerine göz gezdirerek bazı yerler okunup bazı yerler atlanmış>r. Bu çalışma da gösteriyor ki kullanılabilirlik ve tasarım birbirinden ayrılmaz iki konudur.

Son olarak göz izleme tekniği kullanılarak sa>ş değerlerinin değiş:rildiği bir çalışma aşağıda gösterilmiş:r.

Göz İzlemenin Pazarlama Etkisi -‐ Göz İzleme İle Nasıl 100 Milyon$ Kurtarılır?Göz izleme çalışmalarının başlangıcı çok uzun yıllar öncesine dayanmasına

rağmen, pazarlama alanında kullanımı üzerine araş>rmalar özellikle 2000’li yıllarda büyük bir ar>ş göstermektedir. Göz izleme çalışmaları sa>n alma noktası araş>rmaları için büyüyen zengin bir bölümü oluşturmakla birlikte paket tasarımı ve raf düzenlemesi alanlarında da seçim metodu olarak kullanılmaktadır. Bu örnek göz izleme ile pazarlama sisteminize neler katabileceğinizin en iyi örneklerindne biridir.

Sayfanın orjinal hali. Aynı içerikteki bir başka tasarım.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

http://www.csszengarden.com/

http://www.csszengarden.com/

Tropicana, Kuzey Amerika, İngiltere ve Avrupa portakal suyu pazarında sektör lideri durumunda bir şirket. Ancak son yap>kları ambalaj dizaynı değişiminden sonra şirke:n sa>şlarında %20ʹ′lik bir düşüş gerçekleş:. Sadece yeni bir ambalaja geçmiş olmanın bu düşüşü gerçekleş:rdiğini öngörmek büyük bir yanlış olur. Yapılan göz izleme araş>rması, sebebin salt farklı bir ambalaja geçiş olmadığını, yeni tasarımın kullanıcılar taraVndan görülmediğini ortaya çıkarmaktadır.

Test edilen üç Tropicana ambalajı şunlardı;

1. İngiltere’de sa>lan alışıldık Tropicana ambalajı (üzerinde hiç çizgi olmadığına dikkat ediniz.)

2. Amerika’da sa>şa sunulan yeni ambalaj3. Amerika’da sa>şa sunulmak üzere tasarlanan proto:p ambalaj


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Tropicana ürünleri her tesHe, raln en sağına konuldu.

İngiltere Tropicana ambalajı yeterli dikkaI çekiyor.

Amerika’da samşa sunulan yeni Tropicana’da ürüne dikkaIn azaldığı ve diğer ürünlerden bazılarına daha fazla odaklanıldığı görüldü.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Amerika için tasarlanan protoIp ise en az dikkat çeken ambalaj oldu.

Müşteriler eğer önceki tecrübelerine dayanan bir fikirleri yoksa ve akıllarında belli bir marka bulunmuyorsa, bakışlarını fiyat e:ketlerine çevirmeye başlarlar. Marka konusundaki karışıklık, kendilerini fiyatlara bakmaya ve ona göre bir seçim yapmaya iter. Tropicana’nın başına gelen şey de tam olarak buydu. Market büyüklüğü sabit kalırken, Tropicana sa>şları %20 düşmüştü. İnsanlar portakal suyu almaya devam ealer ama sadece yeni ambalaj tasarımı yüzünden Tropicana almayı bırak>lar. Sonuç olarak;

• Kullanılabilirlik İnternet’le sınırlı değildir.• Geleneksel test yöntemleri faydalıdır ama yanıl>cı da olabilir.• İyi kurulmuş bir markanın görsel öz kaynaklarını asla gözden çıkarmayın.


Çeşitli Gö

z İzle

me Çalışmaları

Etkilab Ar-‐ge, Kullanıcı Araş9rmaları, Danışmanlık ve Tasarım A.Ş.KOSGEB HaceHepe Üniversitesi Teknoloji GelişIrme Merkez Müdürlüğü T1 Binası İşlik No: B-‐15 Beytepe Kampüsü

Beytepe/Ankarawww .u se r s po t s . c om Telefon: 0 312 227 03 30 -‐ Faks: 0 312 227 03 31 [email protected]

Bi7rmeden Önce...

Yukarıda bahsedilen bütün örneklerde göz izleme testlerinin kullanılabilirlik çalışmaları içindeki yerini ve önemini anlatmaya çalış>k. Bahseağimiz Tropicana örneği göz izleme testlerinin sadece web siteleri için değil pazar çalışmaları için de çok önemli olduğunu göstermektedir. Kullanıcı deneyiminin ön plana çık>ğı bu dönemde, kullanılabilirliğin kullanıcı kitlesinin cinsiye:nden yaşadığı ülkeye kadar bir çok etkenden etkilendiğini söyleyebiliriz. Bu durum yapılan göz izleme çalışmalarından net ve doğru sonuçları almak için gerçek ka>lımcılar ve birebir yapılan testlerin gerekli olduğunu göstermektedir. Hazırladığımız bu çalışmada simülasyon sistemlerini de teker teker inceledik ve iddia edilenin aksine bu sistemler ile elde edilen sıcaklık haritalarının gerçeği yansıtmadığını gördük. Araş>rmaların ilk adresi olan arama motorları ve okuma davranışları ile ilgili olarak kullanıcıların alışkanlıklarının ortak olduğunu , tasarımın okunabilirliği ve kullanılabilirliği direkt olarak etkilediğini göstermeye çalış>k. Burada paylaş>ğımız çalışmaların sizin projelerinizde de etkili olması dileğiyle...

Userspots Ekibi

!






mailto:[email protected]









göz İzleme tekniği öğrenimleri

Documents