gƏncƏ - qazax ŞƏkİ - zaqatala dÜzƏn qarabaĞ daĞliq Şİrvan quba - xaÇmaz
DESCRIPTION
RUSİYA. AZƏRBAYCAN. ROSTOV VOLQOQRAD ŞƏRQİ SİBİR ŞİMALİ QAFQAZ VOLQABOYU RAYONLAR. GƏNCƏ - QAZAX ŞƏKİ - ZAQATALA DÜZƏN QARABAĞ DAĞLIQ ŞİRVAN QUBA - XAÇMAZ. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
GƏNCƏ - QAZAX
ŞƏKİ - ZAQATALA
DÜZƏN QARABAĞ
DAĞLIQ ŞİRVAN
QUBA - XAÇMAZ
ROSTOV
VOLQOQRAD
ŞƏRQİ SİBİR
ŞİMALİ QAFQAZ
VOLQABOYU
RAYONLAR
AZƏRBAYCAN RUSİYA
Xəstəliyin infeksiya mənbəyi yoluxmuş bitki qalıqlarında
və toxumlarda saxlanan mitsel və sklerosiyalardır. Xəstəliyin inkişafı üçün havanın optimal nisbi
rütubəti 85-90%-dir. Belə rütubət və 25-270C
temperaturda xəstəliyin inkubasiya müddəti 3 gündür.
54%-dən aşağı nisbi rütubətdə xəstəlik inkişaf
etmir.
Antraknozun zərəri məhsulun miqdar və
keyfiyyətinin aşağı düşməsi ilə xarakterizə edilir.
Bundan əlavə xəstəlik nəticəsində bitkilər
vaxtından əvvəl tələf olur, bitkilərin fotosintez səthi
29-42%, askarbin turşusunun miqdarı 34%
azalır (Çumakov, Zaxarova, 1990).
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi, Anamorfic
fungi şöbəsi, Hyphomycetes sinfi,
Hyphomycetales sırası, Dematiaceae
fəsiləsi, Fusarium cinsi
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof
Tağlı bitkilərin fuzarioz soluxması – Fusarium oxysporium Schl.
Xəstəliklə əsasən qarpız və yemiş bitkiləri yoluxurlar.
Cücərtilərdə xəstəlik 2 formada meydana çıxır: soluxma və kök boğazının çürüməsi. Birinci forma zamanı filqə
yarpaqcıqlar solğun yaşıl rəng alır, turqoru itirir, soluxur və 2-3 gün müddətində quruyurlar. Kök boğazının
çürüməsi torpaqda temperatur aşağı olduqda və rütubət hədsiz çox olduqda baş verir. Bitkinin kök boğazı nazilir,
çürüyür, gövdə sulu görkəm alır.
Yaşlı bitkilərdə də xəstəliyin 2 forması baş verir: soluxma və böyümənin dayanması. Onlar da cücərtilər kimi tezliklə soluxur, bəzən yoluxmuş bitkilər tələf olmur, cırtdanlaşır,
qısa buğumaralı, kiçik yarpaqlı olurlar.
Mikrokonidilər və makrokonidilər
Xlamidosporlar
RUSİYA,
UKRAYNA,
BELORUS,
GÜRCÜSTAN,
ORTA ASİYA TÜRK
RESPUBLİKALARI
AZƏRBAYCANIN
SABİRABAD,
SAATLI,
KÜRDƏMİR,
SAMUX
Optimal temperatur 18-270C Minimal 100C, maksimal 350C Torpaq PH-ı 4-7 və havanın nisbi rütubəti 40-70% olduqda törədicinin inkişafı stimullaşır Eyni sahədə fasiləsiz olaraq tağlı bitkilər becərildikdə xəstəliyin zərəri yüksəlir Sahələrdə seyrəklik əmələ gəlir Məhsuldarlıq aşağı düşür.
Növbəti əkin sisteminə əməl edilməli Tağlılar əvvəlki əkin yerinə 2-3 ildən sonra qaytarılmalı Bitkinin böyüməsi və inkişafı üçün aqrotexniki tədbirlər kompleksi həyata keçirilməli Bu tədbirlər bitkilərin xəstəliyə qarşı davamlılığını yüksəldir
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi, Anamorfic
fungi şöbəsi, Coelomycetes sinfi,
Sphaeropsidales sırası, Sphaeropsidaceae
fəsiləsi, Ascochyta cinsi
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof
Tağlı bitkilərin askoxitozu - Ascochyta cucumis Fauts et Roum.
A-piknidlər və psevdotesilər; B-kisə və kisəsporlar; C-piknidlər; D- piknosporlar
A
B
C
D
Xəstəlik dünyanın və ölkəmizin istixanalarında ən geniş yayılmış xəstəliklərdən biridir
Göbələk torpaqda bitki qalıqlarında və istixana konstruksiyasında saxlanılır. İnfeksiya mənbəyi yoluxmuş toxumlardır. Patogen 10-320C temperaturda və havanın
geniş nisbi rütubəti diapozonunda 20-100% inkişaf edir
Askoxitoz meyvəvermə dövrü xiyarın bütün orqanlarında rast gəlinir. Xəstəlik nəticəsində standarta uyğun gəlməyən
məhsulun miqdarı 37-50%-ə çatır
Askoxitozla mübarizədə kompleks payız profilaktikası aparılır: 2-5%-li formalinlə istixananın daxili səthi dezinfeksiya edilir. Torpağın fumiqasiyası aparılır,
toxumlar dərmanlanır. Askoxitozun yarpaq forması inkişaf edən zaman 0,7-1,0%-li bordo məhlulu ilə çiləmə aparılır.
3-4 çiləmə 10-12 günlük intervalla təkrar edilir
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi, Anamorfic
fungi şöbəsi, Hyphomycetes sinfi,
Hyphomycetales sırası, Dematiaceae
fəsiləsi, Alternaria cinsi
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof
Quru ləkəlik və ya yarpaqların alternariozu – Alternariacucurbitae Letendre et Roum.
İstixana şəraitində havanın temperaturu 25-280C və havanın nisbi rütubətli 85% və daha çox olduqda
törədici intensiv inkişaf edir
Bitkinin yarpaqlarının yoluxması nəticəsində fizioloji proseslər pozulur. Fotosintez fəallığı zəifləyir
Məhsuldarlıq sağlam tağlara nisbətən 5-10% azalır
Xəstəliklə ən yaxşı mübarizə adi fitosanitar tədbirlərin həyata keçirilməsidir. Xəstəliyin istixanada ilkin
əlamətləri göründükdə 0,7%-li bordo məhlulu və ya 0,3%-li mis xloroksidi ilə çiləmələr səmərəli nəticələr
verir
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi, Ascomycota
şöbəsi, Euascomycetes sinfi, Helotiales
sırası, Sclerotiniaceae fəsiləsi,
Whetzelinia cinsi
Sinonimi:
Sclerotinia sclerotiorum
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof
Tağlı bitkilərin ağ çürüməsi – Whetzelinia sclerotiorum (D.By)
Yoluxmuş orqanların üzərində topa şəklində
pambığaoxşar ağ rəngli örtük inkişaf edir. Bu
örtük göbələyin mitselindən ibarətdir.
Patogenlə sirayətlənmiş gövdənin toxumaları yumşalır, sulanır. Bu
sudan və torpaqdan qəbul edilən mineral
maddələrin daxil olma prosesini pozur, nəticədə
bitki soluxur və məhv olur.
Yoluxan orqanların
səthində və ya daxilində
əmələ gələn sklerosiyalar
şarşəkilli, dəyirmi və ya
uzunsov formalıdır.
Sklerosiyalar yetişən
zaman onların üzərində
bir damcı maye əmələ
gəlir ki, bu da ona düşən
işığı güclü surətdə yarır.
A- yoluxmuş meyvə; B- patogenin sklerosiyaları; C-göbələyin koloniyası; D- apotesi; E –kisə və kisəsporlar
A B
C D E
Bitkilər ağızcıq və toxumanın mexaniki zədə yerindən yoluxur
Patogen 16-180C temperaturda və 85%-dən yuxarı nisbi rütubətdə daha intensiv inkişaf edir
Həm örtülü, həm açıq şəraitdə xüsusilə meyvələr yoluxduğundan məhsuldarlıq kəskin şəkildə
azalır.İstixanada ümumi yoluxma 30-32% olduqda, məhsuldarlıq 10-15% aşağı düşür
Məhsul toplanışından sonra bitki qalıqları sahədən çıxarılmalı, istixana və parniklərdə torpaq dezinfeksiya edilməli. Müntəzəm olaraq yoluxmuş, soluxmuş və yaşlı
yarpaqlar, habelə çürüyən meyvələr məhv edilməli və vegetasiya dövrü istixanada sutka ərzində 18-200C temperatur həddini saxlamağa çalışmaq lazımdır
Bakteriozlar
Kələ-kötür ləkəlik
Bakterial ləkəlik
Yaş çürümə
Damarlı bakterioz
Təsnifatda yeri:
Qrammənfi aerob çubuqlar və
kokklar bölməsi, Pseudomonaceae
fəsiləsi, Xanthomonas cinsi
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof
10.2 Tağlı bitkilərin bakteriya mənşəli xəstəlikləri
Tağlı bitkilərin kələ-kötür ləkəliyi- Pseudomonas syringae pv. lachrymans Yonq et al.